Làng Văn hoá Triều Tiên

Nguyễn Hoàng Sơn

Dạo mình mới sang Pháp, có viếng khu rừng Vincennes, cạnh Paris thì thấy hai căn nhà kiểu Việt Nam, nếu mình không lầm, được dời từ Thủ Dầu Một, đem sang Pháp để dự cuộc đấu xảo thời Bảo Đại thì phải, dạo đó vẫn còn nguyên vẹn. Từ dạo đó mình mơ có ngày thiết kế, thành lập một khu du lịch, để giới thiệu văn hoá cổ truyền của Việt Nam qua 3 miền.

Đó là lần đầu tiên mình được xem một căn nhà truyền thống của Việt Nam khiến mình bồi hồi xúc động. Lớn lên tại Đà Lạt thì chỉ thấy nhà kiểu Tây hay nhà tôn, vách gỗ. Mình trở lại đây để vẽ mấy lần để nghiên cứu thêm cách xây nhà ở Việt Nam. Ở Đà Lạt, Đa số các nhà được xây cất kiểu Tây nên vấn đề thoáng khí không đúng theo thiên nhiên và khí hậu nên trong nhà có mùi ẩm ướt, mốc mốc. Các kts Tây xưa sang Việt Nam, chỉ vẽ theo kiểu của xứ họ, môi trường khí hậu khác Việt Nam.
Nếu họ nghiên cứu các nhà sở tại thì sẽ xây ít tốn vật liệu mà lại khô, không bị ẩm ướt.

20 năm về trước, có một tập đoàn Tân Gia Ba mướn công ty nơi mình làm việc, để thiết kế một trung tâm du lịch ở hồ Dankia, Suối Vàng, Lâm Đồng. Mình có đề nghị vẽ thêm trung tâm văn hoá kiểu Polynesian Cultural Center ở Hawaii, Funen Village ở Odense, Đan Mạch nhưng rồi không kiếm được người đầu tư nên dự án bị bỏ.

Tháng vừa rồi, đi du lịch ở Nam Hàn, mình có dịp viếng Làng văn hoá Triều Tiên, cách Hán Thành hơn 90 phút lái xe. Khu làng văn hoá Triều Tiên được thành lập năm 1974, toạ lạc trên 900,000 m2, thêm bên phải lối vào có một công viên kiểu Disneyland nhỏ cho con nít chơi. Đa số là các nhà ở dưới triều đại Chuson, trị vị trên 400 năm đến khi bị quân đội Nhật chiếm đóng từ năm 1910, gồm nhà của địa chủ, quý tộc hay nông dân của mấy miền của bán đảo Triều Tiên. Nghe nói có trên 270 căn nhà cổ được dời từ các địa phương, đem về đây dựng lại, tương tự hai căn nhà của Thủ Dầu Một, được đem qua Pháp. Đa số các phim bộ của Nam Hàn về lịch sử được quay tại làng này.

Có đi viếng làng này mới hiểu trong mấy cuốn phim Hàn quốc, người ta ngủ trên sàn nhà. Lý do là các nhà được dựng theo kiểu nhà sàn, có le vì tuyết mùa đông và lụt lội mùa thu,... Ngay nhà bếp thì có cái lò rồi cái ống dẫn khói để khi đốt củi thì khói thoát ra, không ám khói như nhà Việt Nam khi xưa dùng củi hay than. Một mặt cái bếp được dẫn hơi ấm của lửa bếp dưới sàn nhà nên sàn nhà vào mùa đông rất ấm, để kéo cái nệm ra, trải trên sàn để ngủ.

Dân Triều Tiên khi xưa rất thấp nên cửa vào nhà cao độ 1.5m nên ngày nay phải khom, ngay mấy cái cổng cũng thấp. Cửa sổ của họ làm rất đẹp, họ đóng gỗ theo khung rồi dán giấy lên khung cửa phía trong để giữ hơi ấm mùa đông và có ánh sáng trong ban ngày. Mình về quê nội thì thấy có mấy cái phên nhưng không có giấy dán để cho ánh sáng lọt vào khung cửa sổ, thêm để giữ hơi ấm trong nhà vào ban đêm hay mùa Đông.

Từ cổng chính vào là thấy cái chợ làng, xung quanh là các tiệm buôn bán đồ kỷ niệm cho du khách, quán ăn,..., rồi đến cái am thờ, có mấy cái dây vải được quăng lên mấy cành cây nghe nói để hồn ma người chết được theo đó mà về đất Phật.

Xứ này ăn Kim chi nhiều nên cần mấy cái lu đất để làm kim chi, do đó kỹ nghệ làm lu bằng đất khá tiến bộ. Đất sét được xếp từng bánh dài khoảng 1m, ngang độ 5 cm.

Người thợ cứ tuần tự chồng từng miếng đất sét lên nhay rồi xoay tròn cái trục để tạo hình cái lu. Ai muốn làm cái cốc uống nước thì sẽ có người chỉ dẫn rồi trả tiền, 1 tuần sau, họ sẽ gửi đến nhà vì phải bỏ lò nướng cho khô.

Có khu dành cho các phim bộ Hàn Quốc dùng để quay phim. Mụ vợ phải chụp hình nữ tài tử Dao Jang Geum trong tập "the pearl of the palace". Họ có làm một dòng sông nhỏ nhân tạo để dựng lại những cái cầu cổ truyền khi xưa hay dẫn nước vào các nhà máy xay lúa. Họ cho thấy có nhiều cách dân Triều Tiên xay lúa và gạo hoặc giã gạo với cái chày thêm ghe để đưa khách qua sông.

Mùa hè nên nghe ve sầu rất não ruột mà tuyệt nhiên ở Đà Lạt, mình không nghe một tiếng chim hót hay ve hoặc dế như thời còn bé. Thêm nữa là mấy con chuồn chuồn bay đầy. Nói chung thì người giàu thì ở nhà mái ngói còn dân quê thì dùng rơm để lợp mái, độ dầy của rơm độ 50 cm để giữ tuyết mùa đông, nếu mình không lầm thì Việt Nam không có dày lắm, độ hai hoặc ba lớp rơm.

Họ có bố trí mấy người già, ngồi dệt cửi, thêu vá, nấu ăn trong mấy cái bếp nhỏ xưa.

Có người đan giày bằng rơm mà mình thấy trong phim bộ, dệt rồi nhuộm vải, thợ lò rèn đập sắt làm dao. Nhớ học lịch sử kể khi Nhật đô hộ xứ này thì mấy gia đình mới có một con dao vì sợ nổi loạn giết binh lính Nhật.

Họ có xây một công trường của làng để biểu diễn các mùa hội, múa hát, trống ca của dân quê, đi dây thừng,.. Một căn nhà quí tộc để trình diễn đám cưới cổ truyền mà khi xem phim bộ Hàn quốc thì thấy họ để hai con gà trống và mái. Tân lang và giai nhân uống rượu cẩn ra sao, tế bái nhau ra sao mới hiểu vì sao một đám cưới ở Nam Hàn tốn trên $100,000.

Dân Hàn quốc là gốc Mông Cổ nên bắn cung và cưởi ngựa khá đông nên họ có làm show cỡi ngựa, bắn tên. Để tránh ngựa bị sao lãng nên họ phải đánh roi nghe phẹt phẹt đều đều, giúp con ngựa chạy quanh vòng chảo.

Hy vọng ngày nào, ở VN họ sẽ có một làng văn hoá, giới thiệu nếp sinh hoạt khi xưa của người Việt. Có những buổi trình diễn Bài Chòi, quan họ Bắc Ninh, Hát Chèo, các món ăn mỗi miền,..., để giúp du khách nhất trẻ em ngày nay, bị đô thị hoá, tìm lại dĩ vãng của cha ông, nguồn cội hay giới thiệu cho du khách ngoại quốc cái hay cái đẹp của văn hoá cổ truyền của VN.

Hôm nay, đón con gái đi cắm trại với các liên đoàn hướng đạo miền nam Cali. Trên đường về, con gái kể là một cô bạn của thằng con, nay sinh viên, bỗng trở lại đoàn làm tráng, hướng dẫn các đoàn sinh trẻ sau này. Cô này kể nay là sinh viên thì mới thấy những năm đi hướng đạo đã đem lại cho cô ta nhiều kỷ niệm, giúp cô ta hiểu về nguồn cội của cô ta, nên trở lại giúp các đoàn sinh trẻ hướng về nguồn.

Mình giải thích cho con gái là con người như cái cây. Cây muốn lớn mạnh thì phải có rễ sâu ở dưới đất. Rễ là nền tảng Văn hoá, nguồn cội của mình. Khi còn bé mình không để ý đến màu da sắc tộc nhưng khi lên đại học rồi thì bắt đầu suy nghĩ đến con người của mình từ đâu ra. Nguồn cội của mình là gì, sẽ tìm về nguồn cội của mình như bố đã làm 30 năm về trước.

https://www.google.com/maps/uv…#