Ngày tàn của Âu châu
Nhớ hồi nhỏ, xem phim "Ngày tàn của đế quốc La-mã" tại rạp Hoà BÌnh khiến mình cứ hỏi lý do tại sao một đế quốc rộng lớn lại suy tàn quá nhanh chóng. Lớn lên thì đọc sách về các nền văn minh, đế quốc nên lo ngại cho Hoa Kỳ sẽ sụp đỗ và ông ba tàu sẽ lên. Hiện tại thì Hoa Kỳ có nhiều người âu châu đem tiền qua đầu tư nên hơi lạ. Tháng 9 và 10 vừa qua mình có về âu châu đi hành hương 325 km ở Ý Đại Lợi rồi ghé Pháp thăm bạn học xưa và gia đình người em.
Đọc báo tây và xem truyền hình tuy có mấy ngày khiến mình thất kinh nhất là mình cảm tưởng âu châu dạo này nghèo hơn Hoa Kỳ. Ngoài Paris ra thì ở tỉnh nhỏ hay ở Ý Đại Lợi, đời sống tương đối rẻ hơn Hoa Kỳ. Chẳng bù khi xưa, khi mình ở âu châu sang Hoa Kỳ chơi thấy quá rẻ. Đúng là vật đổi sao dời. Buồn đời mình tìm tài liệu đọc thì khám phá ra vài điều đã khiến âu châu đang xuống dốc.
Nếu xét năm 2008, đánh dấu năm thế giới có cuộc khủng hoảng tài chánh. GDP âu châu và Hoa Kỳ tương đối là bằng nhau. Nhưng sau đó kinh tế Hoa Kỳ tăng trưởng đến nay là 87%, trong khi đó âu châu chỉ tăng trưởng có 13%. GDP của âu châu chỉ bằng 1/2 Hoa Kỳ ngày nay. Nếu tình trạng này tiếp tục thì 25 năm nữa, người dân âu châu trung lưu sẽ nghèo hơn người Mỹ miền Mississippi của Hoa Kỳ.
Tài liệu cho rằng một trong những cái đinh đã đóng vào quan tài của âu châu là cuộc phi kỹ nghệ hoá. Từ bao nhiêu thập kỷ, kinh tế của Đức quốc là trái tim của kỹ nghệ âu châu như xe hơi với những tên Mercedez Benz, BMW, hay cho người bình thường là Volkswagen. Nghệ thuật sống của người đức là dựa vào sự bảo vệ của 50,000 chiến binh Hoa Kỳ đóng quân để canh gác cho người đức ngủ an bình, thay vì mong đợi ở Cuba và Việt Nam canh gác. Và nhập cảng dầu khí rẻ của Puchin để các nhà máy hoạt động. Hoa Kỳ và Âu châu vơi tư tưởng thực dân, cho rằng cứ đưa việc sản xuất qua các xứ nghèo ngày xưa, rồi bán rẻ cho họ xài, để ô nhiễm môi trường ở mấy xứ nghèo này, dân ta anh hùng không nhiễm chất độc.
Khi đường dẫn khí đốt Nordstream bị Ukraina với sự tiếp tay của Hoa Kỳ làm banh ta lông thì mẫu kinh tế của Đức quốc hết hiệu nghiệm. Hôm nay đọc tin tức thì toà án ở đức, kêu chính lực lượng Ukraina với sự tiếp trợ của Hoa Kỳ đã ra tay phá hủy đường dẫn dầu khí này khiến người đức phải trả tiền nhiều hơn. Đến nổi công ty BSF danh tiếng của xứ này phải bỏ xứ chạy qua Trung Cộng để xây nhà máy 11 tỷ. Lý do là muốn sản xuất các hoá chất, họ cần rất nhiều và rất nhiều năng lượng. Mà nay lại không có dầu khí của bác Puchin thêm dân âu châu đang bỏ thiên chúa giáo để chạy theo một giáo phái mới là năng lượng xanh, bảo vệ môi trường xem cô gái Greta là một Jeanne d’Arc của thế kỷ 21.
Do đó làm ăn sản xuất ở Đức quốc xem như không khả thi. Họ chạy qua Trung Cộng xây một nhà máy to đùng, hoành tráng khiến thiên hạ ngạc nhiên. Lý do là xứ Đức quốc này từng vỗ ngực, hãnh diện về quyền làm người và các tiêu chuẩn về môi trường, nay lại qua Trung Cộng, nơi mà họ đốt than phá hoại môi trường và họ từng chỉ trích Trung Cộng đàn áp người dân Uyghur . Đức quốc cho đóng cửa 3 nhà máy hạt nhân vào năm 2023 trong khi tình hình căng thẳng với cuộc chiến Ukraina. Cái mất dạy là bí quá, người đức lại tái hoạt động các nhà máy đốt than để thay thế năng lượng của 3 nhà máy hạt nhân. phản lại lời kêu gọi môi trường xanh bú xua la mua.
Âu châu tạo dựng tài sản, sự giàu có bằng cách sáng chế, tạo dựng các vật thể này xem như đóng cửa báo tử. Điện thoại Nokia khi xưa ai cũng dùng hết nay tiêu diêu miền cực lạc, Erikson cũng banh ta lông. Có Internet để mò như Google,… chỉ có Masttodon nhưng ít ai sử dụng. Ngày nay kinh tế là kỹ thuật toán nhưng âu châu chẳng có gì chỉ bám theo Hoa Kỳ như Apple, Microsoft, Google, Amazon, Nvidia, Meta, Tesla. Nếu xét tổng cộng sản xuất của 7 công ty này thì nhiều hơn cả 24 thành viên âu châu.
Tại sao xẩy ra tình trạng này? Âu châu không có kỹ sư giỏi? Cứ xem WEb được phát minh từ CERN của Thuỵ Sĩ, DeepMInd, AI Lab,… vấn nạn ngày nay là âu châu muốn trở thành trung tâm kiểm soát luật lệ. Ở âu châu họ kêu Hoa Kỳ phát minh, cải cách, người Tàu bắt chước, âu châu điều chỉnh. Ở Ý Đại Lợi, đi bộ mình gặp một bà người đức, kiến trúc sư nên nói chuyện kiến trúc xong thì bà rên là âu châu có nhiều điều lệ phải tuân theo. Vẽ chung cư mà chính phủ chỉ cho phép xây chung cư cho người nghèo thì ai bỏ tiền ra mà xây đầu tư. Chính phủ lại không có tiền.
Trong khi Hoa Kỳ đang kêu gọi đầu tư về trí tuệ nhân tạo, nghe ông Trump nói mấy ông ả rập sẽ đầu tư nhưng mình không biết có thiệt hay không hay chỉ trò PR. Trong khi đó âu châu chỉ quan tâm đến việc viết ra các điều luật để điều hành, điều chỉnh trí tuệ nhân tạo. Lấy thí dụ công ty mới khởi đầu Mistral của pháp, được xem như công ty có thể đối đầu với Open AI. Thay vì dùng 100% thời gian để nghiên cứu về AI, họ phải mò trong cái vòng kim cô luật lệ của âu châu như Digital Markets Act.
Cứ tưởng tượng nếu một công ty được sáng lập tại Hoa Kỳ, sẽ có thị trường 360 triệu người nói tiếng Anh trong khi ở âu châu , họ phải dịch ra tiếng ý, tiếng pháp, tiếng đủ trò,… ai chế ra cái gì hay là bị người Mỹ mua như Booking.com, Deep MInd bị Google mua, Skype thì Microsoft,…
Năm 2008, âu châu có 30% trên 100 công ty hàng đầu thế giới, ngày nay thì chưa đến 14%. Tương lai sẽ được tạo dựng từ San Francisco và Shenzhen còn âu châu chỉ đứng nhìn để mua như điện thoại IPhone, được thiết kế tại Cali và sản xuất bên tàu.
Vấn đề là âu châu cứ muốn đánh thuế nên dân có tiền họ đầu tư ở hải ngoại. Hồi mình ở bên âu châu, người dân ít ai đầu tư vào thị trường chứng khoán. đúng hơn là không ai biết ngoại trừ dân cực giàu có. Bạn bè gặp nhau ăn uống chỉ nói chuyện ăn món này món nọ và chuyện sinh lý (histoire de cul). Trong khi qua Hoa Kỳ thì đồng nghiệp, thân hữu đều nói đến thị trường chứng khoán, đầu tư này nọ khiến mình tò mò. Ở âu châu chỉ bỏ vào quỹ tiết kiệm, mỗi năm được 1 phần trăm.
Nếu mở một công ty thì phải mượn tiền mà mượn ngân hàng thì họ cần có tài sản bảo chứng cho nên âu châu sẽ không bao giờ có Zuckenberg, Steve Jobs,.. trong khi ở Hoa Kỳ các công ty sẽ đưa tiền và lấy 40% cổ phần. Mình có cô bạn đầm kể là ông chủ cô ta là người Pháp có ý định mở công ty nên chạy qua Mỹ làm ở San Diego. Cô ta có thời gian qua Hoa Kỳ làm việc mấy năm mà không biết mình ở Cali, tưởng mình về Việt Nam. Các công ty âu châu đem qua Hoa Kỳ ở các sàn chứng khoán.
Ngoài ra có vấn nạn về dân số rất thầm lặng như Ý Đại Lợi, tỷ lệ sinh sản chỉ còn 1.18 trong khi đó phải cần ít nhất là 2.1 để bồi đắp cho người qua đời. Mình có hai anh bạn người Việt ở Ý Đại Lợi; 1 có 2 đứa con, đứa đầu 40 tuổi, và một anh bạn khác có một thằng con cũng khá lớn tuổi như chả chịu lập gia đình nên cho thấy khó mà thấy mặt cháu nội cháu ngoại khi còn tại thế. Tại Ý Đại Lợi năm vừa qua chỉ có 370,000 trẻ sinh ra đời và 655,871 tử, xem như phân nữa số người chết.
Giới trẻ mới ra trường, không tìm được việc làm, phải ở với bố mẹ vì tiền thuê nhà quá đắt. Đi làm thì phải đóng thuế để chính phủ trả tiền hưu trí cho người già. Tại Pháp quốc ngày nay, 1.7 người đi làm để nuôi một người già hưu trí. Hoa Kỳ thì 3 người đi làm nuôi một người về hưu. Chỉ có một chân lý không bao giờ thay đổi đó là thuế sẽ lên. Vấn nạn hưu trí khiến không một chính trị gia nào dám rờ đến để giải quyết.
Ngày nay ở đức có vấn đề là tiền điện đắt hơn tiền thuê nhà. Âu châu muốn trở thành bá chủ năng lượng xanh. Cấm shale fracking này nọ. nên phải trả giá rất đắt. Nói cho ngay, mình rất thích không khí của Âu châu hiện tại với đường cho xe đạp, bộ hành. Các công ty âu châu phải trả giá năng lượng gấp 4, 5 lần so với các công ty mỹ hay Trung Cộng, thì làm sao cạnh tranh lại. chưa kể các điều luật về môi tường, lao động phải theo.
Sau đệ nhị thế chiến, Hoa Kỳ bảo kê an ninh cho âu châu nên âu châu không cần phải mua phi cơ chiến đấu hay hàng không mẫu hạm. Nên họ dùng tiền này cho các chương trình phúc lợi, 6 tuần nghỉ hè và quỹ hưu trí đầy ấn tượng. Các thành viên NATO không ai bỏ tiền 2% GDP cho ngân sách quốc phòng. Nghe nói các lính mới của Đức quốc phải lấy chổi để tập duyệt binh vì không có đủ súng. Nếu có chiến tranh thì quân đội Anh quốc sẽ hết đạn sau hai ngày lâm trận. cho nên họ ủy nhiệm cuộc chiến chống Puchin cho người Ukraina. Họ hô hào đánh cho Puchin cút nga nhào khiến tổng thống Zelensky sau này sẽ tuyên bố như ông Lê Duẫn, chúng ta đánh cho NATO.
Đùng một cái ông Trump lên, lần trước ông ta đã cảnh cáo là phải gia tăng lên 5% nếu không khi đụng trận thì tự xử. Đến phiên tổng thống Biden lên thì chuyện đâu lại về chốn cũ. Kỳ này có chiến tranh, Hoa Kỳ chơi sang, nói chuyện tay đôi với Puchin, chả thèm hỏi han gì đồng minh cả. Xem phỏng vấn ông tướng của NATO người đức, kêu là gọi điện thoại cho bộ chiến tranh Hoa Kỳ, chả ai bắt máy. Phải nhờ tòa đại sứ đức hỏi lại dùm.
Âu châu hỏi ông Mario Draghi, người đã cứu đồng Euro cách đây 10 năm. Ông thần này chơi sang kêu nếu muốn bắt kịp Trung Cộng và Hoa Kỳ thì mỗi năm phải đầu tư 800 tỷ euro. Muốn có tiền thì âu châu cần sự thống nhất nhưng dạo này hồn ai nấy giữ. Hung gIa lỢi xé lẻ đi với Puchin để mua dầu khí rẻ. Đức quốc không muốn trả nợ cho Ý Đại Lợi. thêm chính phủ Pháp thay đổi 5 lần từ 2 năm qua.
500 năm qua từ thời Phục Hưng, âu châu đã tạo đựng một nền văn minh chói sáng, họ đánh chiếm khắp thế giới, tạo dựng ra nền kinh tế hiện đại nhưng chỉ trong vòng 30 năm hưởng thụ, kêu thằng mỹ ngu, canh gác cho tao để tao đi nghỉ hè, ăn chơi. Nay bổng nhiên có ông thần họ Trump gốc đức mà chả xem Đức quốc ra gì, bảo tăng gia ngân sách quốc phòng mua thêm đồ chiến tranh của mỹ. Không nghe thì tao kêu Puchin. Puchin kêu âu châu muốn chiến tranh, chúng tôi đã sẵn sàng. Chán Mớ Đời
Hôm trước, xem phỏng vấn tên đức trẻ ở Bá Linh. Họ hỏi nếu Puchin tấn công Đức quốc, anh có ra trận không. Tên này kêu không. Thà làm nô lệ cho Puchin còn hơn chết vớ vẩn. tuổi trẻ ngày nay chỉ thích chơi trò bắn nhau trên game điện tử còn chết vì quê hương thì còn lâu. Liên Hiệp Âu Châu đã diệt đi tình yêu nước.
Sáng nay đọc trên mạng xã hội Âu châu: “Die USA agieren realistisch, weil sie erkennen, dass sie nicht die ganze Welt unterjochen können. Europa kann schon lange nicht Eurasien unterjochen, maximal geht dies mittels Strahlkraft des Wohlstands, den Europa aber gerade zugunsten der Gewalt zerstört.” Chán Mớ Đời
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
