Đại chiến Nike v Adidas

 Nike

Đi Âu châu thăm thân hữu vừa qua, mình rất ngạc nhiên khi thấy các tiệm mang hiệu Nike to đùng khắp Paris, Torino vì khi xưa, Âu châu thuộc quyền của Adidas và Puma, do hai anh em người đức Rudolph và Adolph Dassler sáng lập rồi tách đôi. Adolph thường được gọi là Adi nên ông ta sáng lập hiệu Adidas, còn Rudolph thì được gọi là Ruda nên thành lập thương hiệu Ruda, sau đổi thành Puma với huy hiệu con beo. Dạo mình ở Âu châu thì chưa nghe đến Nike, chỉ có mặt tại thị trường tại Hoa Kỳ. Còn giày Dassler thì nổi tiếng bên Mỹ khi Jesse Owens đoạt mấy huy chương vàng tại thế vận hội Berlin, mang giày của thương hiệu của hai anh em lúc chưa tách riêng.

Năm 1984, mình đang làm việc ở Thuỵ Sĩ thì Nike bán ế như chợ chiều nhất là giày bóng rổ. Giày Adidas làm vua trên thế giới, với 3 gạch mà thế vận hội vừa rồi, mấy người bận áo và mang giày hiệu Adidas, có 3 gạch màu đỏ với nền vàng khiến mình vui khi nhìn lại biểu tượng lá cờ Việt Nam Cộng Hoà.

Dạo ấy đi đâu trẻ khắp Âu châu mang giày hiệu Adidas. Khi đá banh cho đại học mình có mua giày Puma cho rẻ. Nhưng tại sao Adidas bị Nike, một công ty nhỏ bé soán ngôi. Đó là vì một lỗi lầm quá tự cao, xem thường đối thủ. Khi đã trên cao thì càng phải nổ lực để giữ địa vị của mình nếu không những kẻ khác sẽ tìm cách soán ngôi mình.

Năm 1984, Nike bị mấy công ty khác giết. Hiệu Converse có Magic Johnson, và Larry Bird , hai cầu thủ bóng rổ nổi tiếng của Lakers và Boston Celtic trong khi Adidas có Kareem Abdul -Jabbar, cao lêu nghêu trong phim Lý Tiểu Long.

Dạo ấy có một cầu thủ bóng rổ của đại học có nhiều tiềm năng mang tên Michael Jordan. Ông thần này như bao thể tháo gia trẻ, mơ được mang giày Adidas, sắp sửa ký hợp đồng nhưng bổng nhiên Adidas nổi hứng không muốn phát triển thị trường môn bóng rổ. Mình đoán là dạo đó NBA còn mới nên Adidas nghĩ không nhiều cổ động viên như mấy môn khác được ưa chuộng trên thế giới như túc cầu, quần vợt,…

Nike chiếm 17% thị trường dạo ấy, chụp lấy cơ hội và ký hợp đồng với Michael Jordan: $500K/ năm, gấp 5 lần các cầu thủ khác. Cho ông ta loại giày thương hiệu riêng mang tên của ông ta. Kiểm soát hoàn toàn quảng cáo thương hiệu.

18 tháng 10 năm 1984, khi Michael Jordan bước vào sân chơi trận đầu tiên chuyên nghiệp NBA sau khi hoàn tất chương trình đại học. Ông ta mang giày màu đen và đỏ của thương hiệu Nike.

Công ty Nike quên luật lệ của NBA, quy định là tất cả cầu thủ phải mang giày màu trắng nên bị phạt. Họ ra lệnh phải đổi màu giày hay bị phạt $5,000/ trận mỗi khi ông Michael Jordan đấu. Nike chụp lấy cơ hội để tiếp thị, tiếp tục trả mỗi trận $5,000 tiền phạt để ông Michael Jordan thi đấu cho đội Chicago Bulls, có huy hiệu màu đỏ. Họ trả tiền phạt tổng cộng năm đầu tiên $410,000 và quảng cáo: “NBA không thể cấm chúng ta mang giày đỏ”. Con nít nghe bị cấm thì lại thích nên ùa nhau đi mua giày Nike bị cấm. Các tiệm giày, người đi mua đông hơn quân nguyên, đánh lộn đánh lạo. Công ty sản suất không kịp cho thị trường. Từ đó Nike tạo ra văn hoá Sneaker (sneaker culture). Giới trẻ Hoa Kỳ mang giày Nike như nói lên sự chống trả áp bức, cường quyền. Bác nào thấy chồng mình mang giày Nike, là bác trai đang chống đối sự áp bức của mấy bác.

Lúc đầu Nike dự tính bán độ $3 triệu, trả cho Michael Jordan nữa triệu, đủ lời. Ai ngờ năm đó họ bán lên $126 triệu. Trả tiền phạt cho NBA $410k, xem như chi $1 triệu, bỏ túi $125 triệu. Quá lời. Và kỹ nghệ về giày thể thao đã hoàn toàn thay đổi khắp thế giới.

Năm 1984: Nike bán giày bóng rổ  = $40 triệu

Năm 1985: $126 triệu

Năm 1990: $1,000 tỷ

Thương hiệu Michael Jordan không thôi, bán đến $5.1 tỷ 

Điểm vui là Michael Jordan được Nike trả $1.7 tỷ nhiều hơn là ông ta lãnh lương của NBA chỉ vì Adidas kêu không muốn đầu tư vào thị trường môn thể thao bóng rổ.

Ngày nay, Nike và thương hiệu Michael Jordan kiểm soát 85% giày bóng rổ và các môn khác. Trong khi Adidas chỉ chiếm được 5%. Họ trả tiền rất nhiều cho các đội giao đấu ở thế vận hội Paris 2024 vừa qua.

Trong thương trường, sản phẩm có thể bắt chước, giá tiền có thể thay đổi, chất lượng có thể cải thiện nhưng Văn Hoá thì muôn đời. Nike không những làm giày mà tạo dựng một phong trào mà đi khắp nơi, Âu châu, Việt Nam, Phi Luật Tân, thậm chí vùng Trung Á, Phi châu, đâu đâu cũng mang giày bata. Về Paris, thấy mấy bà đầm mang giày bata trong métro, ngoài đường, khác xưa khi mình sinh sống tại Âu châu. Khi xưa, Tây đầm thường kêu người Mỹ không có văn hóa nhưng nay trở lại Âu châu thì tiệm ăn của Mỹ mọc đầy và rất sang, không bình dân như bên Mỹ. Tiệm ăn MAcDonalds, Starbucks, Pizza hut, Burger King,…đầy phố, giới trẻ, bận quần bò, áo 3 lỗ của Mỹ, đội mũ bóng chuỳ khắp nơi.

Mình làm thầu khoán nên phải mang giày có đế bằng sắt để lỡ đạp Đinh ở công trường không bị lủng chân, xem như không bao giờ mua giày bata. Từ mấy chục năm nay nhưng đám con thì mua nhiều loại. Nay mình mang giày ké của con khi chúng quăng mua đôi khác.

Addidas trở thành di tích lịch sử? Chưa chắc. Người quân tử đợi 30 năm để phục thù cũng chưa muộn. Năm 2013, xem như 29 năm sau cuộc cách mạng Nike đã lật đỗ Addidas với Michael Jordan, Kaney West, ra bước vào tổng hành dinh của Addidas, tuyên bố: ”Nike treats celebrity collaborators like mascots. I want to build an empire”. Thien hạ xem ông nhạc rapper này hơi điên nhưng Addidas khám phá ra điều gì đó. Đối với Nike, Lực sĩ = hiệu suất còn người nổi tiếng = quảng cáo. Trong khi Kanye West muốn được kiểm soát hoàn toàn về mặt sáng tạo, tiền bản quyền cho mỗi sản phẩm được bán và có một nhóm thiết kế riêng. 

Nike nói Không còn Addidas nói Đồng Hành.

Nike trả cho Michael Jordan tiền bản quyền 5%, trong khi Addidas trả cho Kanye West 15%. Bù lại ông rapper kêu sẽ đem lại vinh quang cho công ty Addidas sau 30 năm bị lu mờ bởi Nike.

Kết quả là giày Yeezy mới ra đời làm nghẹt Internet. 9,000 đôi được bán trong vòng 10 phút đồng hồ. Các trang web toàn cầu bị crash. Giá bán lại một đôi lên tới $3,000. Thiên hạ ngủ ngoài cửa tiệm cả mấy ngày để được mua đôi giày mới ra lò. Cổ phiếu Addidas lên 7% trong một ngày. 

Yeezy là hiện tượng của năm 2021, các trang web bị crash, giày được bán gấp 10 lần giá chính thức. Yeezy không những giúp Addidas làm giàu mà còn làm cho Addidas được biết đến bởi một thế hệ trẻ ngày nay vì bị lu mờ bởi Nike suốt gần 3 thập niên.

Cái gì bạo phát thì bạo tàn. Tháng 10 năm 2022, ông rapper buồn đời xuất hiện trên chương trình InfoWars, tuyên bố quan điểm chính trị, chống do thái khiến thế giới lên tiếng chống đối trong khi Addidas im lặng. Lý do là Yeezy chiếm 50% thị trường bán trên mạng, khiến cổ phiếu Addidas lên 300% từ năm 2015.

Các công ty khác huỷ hợp đồng với ông Kanye West ngay như Balenciaga hủy hợp đồng $100 triệu, Gap không bán các sản phẩm do Kanye West thiết kế, thậm chí ngân hàng Chase đóng trương mục của ông ta.

Addidas có trên $1.3 tỷ đô la về mặt hàng đang nằm trong kho, hàng ngàn nhân viên có thể bị sa thải, thêm cổ phiếu xuống 66% năm đó. Các tổ chức do thái biểu tình chống đối khiến Addidas phải lên tiếng huỷ hợp đồng.

Thay vì đốt hay quăn các sản phẩm trị giá $1.3 tỷ còn tồn trong kho, họ bán giày này và quyên tặng các tổ chức chống kỳ thị. Cuối năm tính ra họ bán được $750 triệu vào năm 2023.

Năm 2024, Kanye West quảng cáo trong trận Super Bowl giới thiệu sản phẩm YZY PODS (sock-shoe hybrids), một loại vừa vớ vừa giày với giá $20 và bán 200,000 đôi một cách nhanh chóng.

Trang web của Yeezy bấn loạn với các đơn đặt hàng, họ phải ngưng các loại sản phẩm mới dù không được Addidas, GAP, Nike hổ trợ. Kanye West trở nên một thương hiệu trên thế giới nên những ai ủng hộ thì sẽ tiếp tục ủng hộ, như Apple, thậm chí thương hiệu Trump.

Trong thương trường ngày nay, chúng ta thấy một cá nhân giúp một công ty bán được 60 tỷ đô la, và không muốn cắt đứt liên hệ khi ông Kanye chửi bới người do thái. Cho thấy một cá nhân có thể giúp xây dựng và cũng làm tàn lụi một đế chế trên thương trường.

Có hiện tượng ngày nay trong lãnh vực kinh doanh đó là thương hiệu cá nhân. Qua cuộc bầu cử năm nay, lần đầu tiên mình nghe đến ông Joe Roagan, người phỏng vấn ông Trump trong suốt 3 tiếng đồng hồ, có đến 40 triệu người Mỹ nghe podcast của ông ta. Hay trường hợp bà Megan Kelly, bị đài NBC sa thải, buồn đời, thay vì chạy đi xin việc ở các công ty truyền thông khác, bà ta mở Podcast riêng cho mình. Số lượng người theo dõi đông gấp 5 lần ABC và NBC cộng lại. Cho thấy người thích cá nhân nào đó thì đi theo, không phải vì công ty. Các ứng dụng kỹ thuật về truyền thông ngày nay quá dễ dàng để thành lập một chương trình thông tin được truyền bá khắp nơi. Điển hình mình quen nghe bà Christine Oakrent, khi xưa làm xướng ngôn viên đài truyền hình Pháp, nay mỗi tuần, thứ 7 mình đều nghe bà ta phát thanh từ bên Tây. Addidas huỷ hợp đồng với ông Kanye West thì ông ta mở công ty riêng cho chính ông ta, và khách hàng vẫn chạy theo. Xong om

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Tầm sư học đạo

 Tầm sư học đạo

Hồi nhỏ nghe người lớn, đọc truyện kiếm hiệp, nói “tầm sư học đạo” khiến mình ngơ ngáo. Lý do là vào lớp thầy cô đâu do mình tự chọn, được chỉ định bởi nhà trường, không có quyền lựa chọn rồi còn mấy ông thần xổ “có thực mới vực được đạo” khiến mình đã ngu lại càng ngu lâu dốt bền. Sau này đọc mấy cuốn sách của ông Nguyễn hIến Lê về Nho giáo mới hiểu là “thực” mà người ta nói là “thực chứng” chớ không phải ăn uống như khi xưa người lớn giải thích khi ngồi ăn giỗ. Đem ông Phật thích ca tu khổ hạnh, sau đó mới giác ngộ phải ăn uống mới đắc đạo này nọ. Người Việt mình cái gì cũng ăn. Trong tự điển tiếng Việt, có đến 246 cụm từ ghép với từ “ăn”, như ‘Ăn gian”, thậm chí khi hiếp dâm họ cũng ăn như “ăn hiếp”,…

Hôm trước, có người quen gửi cái link, đường dẫn của trang một anh quen khi xưa, có dạy mình bài “Bạch Hạc Triều Dương”. Tò mò đọc thì mình thất kinh vì anh ta, mệnh danh là Thần Võ Trạm Trang, đang nằm bệnh viện, chờ soi tim lần thứ 2 trong vòng 6 tháng. Ra vào bệnh viện khá nhiều dù nhỏ tuổi hơn mình. Tướng tá dạo này khá phát tướng. Độ 7, 8 năm qua không gặp lại.

Coi thêm thì thấy anh ta chế đủ loại cách tập từ Hồng Gia không khoá chân khi đứng tấn. Có người nói mình tập thử xem. Thú thật ngồi chồm hổm như anh ta rồi đấm thì sẽ thấy tức ngực, tim khó chịu cũng như đứng gồng chân sẽ gây ảnh hưởng cho nhịp thở của tim. Khi tự ép hơi thở mình thì khó đoán được những hệ luỵ về sau. Tập lâu dài có thể không tốt cho tim. Mình đoán người Mỹ hay tập các thế squat cho khoẻ chân nên anh ta cũng ngồi với tư thế đó để đấm. Nếu tập 1 vài phút thì còn được chớ tập suốt 1 tiếng hay 30 phút thì khó thở. Lý do là bắp vế được xem là quả tim phụ giúp bơm máu về tim, mà nay ngồi tư thế như vậy lâu, sẽ cản trở máu trở về tim. Cái nguy là nhiều người tin tưởng anh ta và tập theo cách anh ta chỉ dẫn mà không để ý đến tình trạng anh ta ngày nay. Hệ quả của sự tập luyện theo lời anh ta giải lý.

Mình ngạc nhiên vì khi xưa, anh ta được xem là cao thủ võ thuật. Nghe anh ta kể, trước khi di dân sang Hoa Kỳ, anh ta chu du từ Nam chí Bắc, chỉ thua dưới tay một võ sư ở miền Nam. Hỏi ra thì anh ta tập ít từ mấy năm nay, chỉ bàn luận, nghĩ đến cách lý giải phương thức tập do anh ta đọc trên sách báo và suy diễn. Cái này đa số đều lâm vào trường hợp này. Mình khi xưa cũng hay lò mò tìm tài liệu đọc, càng đọc càng mê. Đến khi mình tập bài Tiểu Niệm đầu của Vịnh Xuân quyền dài 45 phút thì mới nhận thức về cơ thể, chuyển động như một cái đồng hồ, các khớp ràng buộc lẫn nhau nên quyết định không đọc sách báo nữa, chỉ chăm chú nghe ngóng cơ thể chuyển động.

 Xem như anh ta chỉ tập qua bàn phím. Anh này có tài ăn nói, nhờ đọc những gì anh ta viết khi xưa, mình tò mò liên lạc mới khám phá ra Đông Phương Hội. Lúc đầu, anh ta đứng lớp hướng dẫn Bạch Hạc, Hồng Gia rồi biến mất như nhiều người đến tập.

Mình không hiểu tầm sư học đạo hay không hay cơ duyên dẫn mình đến gặp Khoa. Lý do là mình đọc bài do Thần Võ Trạm Trang viết trên các diễn đàn võ thuật về Trạm Trang Công nên tò mò liên lạc thì lại gặp Khoa. Dạo ấy mình tập đã được 2 năm tại Hồng Gia Việt Nam nhưng khi nói chuyện với Khoa thì mình thấy có lý nên theo tập với Khoa đến ngày nay. Tính ra là 16 năm, có nghỉ gián đoạn vài năm vì COVID cũng như bận con cái. Từ 16 năm qua, Khoa chả lấy tiền gì cả, cứ mỗi ngày đến võ đường hướng dẫn mọi người. Có người đến rồi lại đi vì họ không thấy có gì mới cả nên nghĩ đã học hết nghề của Khoa. Sau bao nhiêu năm, chỉ còn lại một số người chịu khó tập. Có chị trên 72 tuổi mà vẫn khoẻ mạnh, tập luyện từ bao nhiêu năm nay. Khó ai giao thủ với chị.

Nay nhờ bác sĩ Kiều Quang Chẩn giúp nên các anh chị có chỗ tập đàng hoàng. Thật ra ít người tập thì tốt hơn là đông người. Toàn là những người kiên trì tập để có sức khoẻ, theo tập với Khoa trên 10 năm qua. Có người lái xe từ San Diego, Los Angeles xuống tập vào 5 giờ sáng, rồi lái về đi làm. Người ta nói có tiền mua tiên cũng được nhưng sức khoẻ thì không thể nào mua bằng tiền. Chỉ có mình tự cố gắng, chịu khó tập thể dục mới cho mình sức khoẻ. Dạo này có chị 82 tuổi mới vào tập. Rất chịu khó, siêng năng. 5 giờ sáng, trời còn tối, chịu khó lái xe một mình đến võ đường.

Có dạo một chú quen khi xưa tập ở Đông Phương Hội, gọi điện thoại hỏi nghe nói có chỗ tập mới vì COVID khiến mọi người phải bắt buộc nghỉ. Mình ghé lại nhà chú chở đến tập cho biết chỗ. Chú này ngày xưa là bác sĩ Tây y, sau 75 học thêm đông y, từng là võ sư, mấy đẳng. Trước COVID, chú tập với tụi này, một thời gian sau chú kêu cách tập của Đông Phương Hội quá tốt, giúp sức khoẻ chú tốt hẳn lên rồi COVID đến. Nay chú yếu lắm vì bỏ tập, nghe nói phải đi lọc thận. Mình nói sẽ ghé lại mỗi sáng, đưa chú đi tập vì chú ở gần võ đường nhưng chú nói để chú tự lái. Cho thấy võ sư mà không chịu khó tập luyện thì sức khoẻ sẽ yếu đi theo năm tháng. Nếu chịu khó tập thì sẽ trì hoãn được chút nào sự lão hoá.

Mình thấy vài võ sư khi xưa khét tiếng ở Việt Nam, đến Đông Phương Hội nhờ Khoa chữa dùm. Đi đứng khó khăn. Mình đoán là võ sư nên họ ít đứng lớp, để đệ tử hướng dẫn, lại quên thời gian không từ bỏ một ai. Ngày này qua năm tháng không tập luyện vì cứ nghĩ mình khoẻ mạnh như xưa, rồi đau yếu, bệnh đủ thứ.

Sau 16 năm tập với Khoa. Lúc đầu thì tập đủ thứ, kiếm, đao, ngạnh công, Thái Cực Quyền, Trạm Trang Công, đủ thứ bài của Trần Gia, Dương Gia, Hồng Gia, Phật gia,… từ từ Khoa rút ngắn lại còn Hồng Gia và Thái Cực Quyền 8 thức của Dương Gia. Còn Trạm Trang Công thì mình tập thêm ở nhà vì không có thì giờ nhiều ở võ đường.

Khoa chỉ dẫn theo hệ thống vector giúp cơ thể tạo lực và di chuyển cơ thể như một khối.

Khoa đã giúp mình ngộ được về hơi thở khi tập vì khi hơi thở bị đứt đoạn là xem như lực của mình bay về miền hoang vắng. Chỉ trong tíc tắc là lực của mình bay mất thì đối phương dễ tấn công. Quan trọng nhất là giữ sự bình tĩnh khi đối phương tác động. Làm sao duy trì được hơi thở mới là quan trọng. Mình tình cờ xem trên YouTube một ông bác sĩ chỉnh xương người nga hay Ukraine vì nói tiếng nga, mình để ứng dụng chuyển ngữ qua anh ngữ thì khám phá phía sau vai có mấy cái xương đóng mở khi thở, lúc đó mới hiểu cụm từ “hàm hung bạt bối” mà cứ nghe thiên hạ nói đến nhưng không ai giải thích cho mình được. Lúc hàm hung thì mấy xương sau lưng vai mở giúp cơ hoành mở, giúp có thêm không gian, giúp lá phổi phình to hơn, giúp đưa oxy vào phổi nhiều hơn và khi bạt bối thì giúp ép thán khí ra. Từ dạo đó mới hiểu khi kéo nội công lúc hít thở ra vào ra sao, nên giúp mình hoàn thiện, chuyển động vai ngực khi kéo các nội công. Dạo này thấy hết gù lưng như xưa, ngủ dậy thì lưng như một khối. Khoa giải thích gân và cơ bắp sau lưng được tác động nên tạo dựng một khối ràng sau lưng. 

Lực tác động lên cơ thể và phản lực

Từ đó mình tập ngậm miệng chỉ thở bằng mũi, cũng như khi ngủ, để chắc ăn, mình lấy băng keo dán cái 2 cái môi lại, để không mở miệng ra tránh thở bằng miệng. Từ dạo đó, tối ngủ rất say, sáng dậy không khát nước như trước vì tối không há mồm hay không thức giấc đi tiểu đêm. Khoa chỉ mình cách giữ hơi thở ở bụng thì bắt đầu thấy tập ít mệt hơn xưa và khi đi bài quyền thì tay chân rất nhẹ nhàng nhưng đối thủ khó cản được lực của mình đang di chuyển, cứ như dòng nước cuốn. Lực của mình từ bụng toả ra khắp cơ thể, nhớ là các tay chân, phải đi theo vector cong, giúp thuỷ lực trong người di chuyển và tránh lực bị gãy. Cho thấy tập Hồng Gia rất quan trọng, giúp chúng ta xoắn cơ thể khi tạo lực. Chỉ cần dùng đầu ngón tay như quét sơn trên tấm tranh nhẹ nhàng nhưng khó cản lại lực của mình.

Tập như vậy rất tốt vì sẽ có nhiều nitric Oxide giúp giãn nở mạch máu, giúp đưa oxy vào các tế bào. Năm 1992, người ta khám phá trong quá trình hít thở, không chỉ có Oxygen và thán khí mà có thêm nitric oxide, rất quan trọng giúp đưa oxy vào các tế bào máu. Khi thở bằng miệng thì thán khí ra hết thì sẽ không giúp chuyên chở oxy đến các tế bào. Khiến mau mệt và tìm đập nhanh. 

Mình rất may mắn, gặp được Khoa dẫn dắt, từ 16 năm qua. Những thế tập khi đi quyền khi xưa chỉ tập theo cái hình, nay thì mới hiểu chuyển động ra sao khi di chuyển. Như khi xoay gót chân thì lực chuyển động toàn khối của cơ thể sẽ đi một cùng 1 lúc. Như ý niệm cái lu, bình nước mà Khoa thường giải thích, hay trái banh đầy nhưng không cứng lắm. Khi người ta tác động vào cơ thể mình thì sẽ cảm thấy như chạm vào cơ thể đầy lực như trái banh trong khi mình vãn bình chân như vại.

Lực tác động khi sử dụng tay, hiểu được quy trình này thì khi Khoa giải thích thì dễ hiểu hơn

Có anh kia vào tập được mấy tháng, rên là không ngồi thấp xuống được. Đó là vấn nạn của đa số người mới tập. Họ không biết là cơ thể, xương cơ bắp đã cứng nên phải tập từ từ giúp cơ thể rã ra từ từ thì mới ngồi sát đất. Mình buồn cho Thần Võ Trạm Trang là anh ta không tiếp tục tập như xưa, thay vì chế cách tập. Hồng Gia La Phù Sơn, được trau luyện biết bao nhiêu năm bên tàu, mới tạo các đơn nội công, thì cứ theo đó mà tập, thay vì chế lại. Nguy hiểm nhất là chỉ tập sơ sơ, quay video vài phút để cho thiên hạ xem để tập thêm. Thường mấy người này tập rất lâu vì nghĩ đã tìm ra công thức, bí kíp võ lâm. Lâu ngày sẽ đưa đến nhiều hệ luỵ mà chính tác giả không đo lường được.

Có một nhóm trước đây, mình có tập chung với họ mấy tháng, nhưng họ có ý tưởng muốn tạo dựng một môn phái mới với những chi tiết mình không rành lắm. Cái này thì tốt nếu họ đã thành công, có kết quả của sự tập luyện của họ qua năm tháng. Vấn đề là họ mới tập và đang mò mò theo một tài liệu nào đó như trong truyện Kim Dung. Té vào hang động nào đó như Trương Vô Kỵ, tình cờ tìm được bí kíp võ công rồi tập vài phút, trở thành đệ nhất võ lâm. Chưa có kết quả được xác định mà đem dạy hay chỉ thiên hạ tập theo, lỡ có chuyện gì lại gây hoạ. Như trường hợp Thần Võ Trạm Trang, với cách tập được anh ta đột phá tư duy, có thể đã gây rối loạn cho tim mạch khiến anh ta phải đi soi tim lần thứ 2. Cho nên chúng ta cẩn thận tầm sư học đạo. Có thực chứng mới vực được đạo. Còn chưa chứng thực được thì chỉ là lý thuyết cần được kiểm chứng. Như trường hợp ông Kha luân Bố đưa ra giả thuyết  đi tàu về hướng Tây để đến Ấn độ. Thực tế là không như ông ta nghĩ mà đến Mỹ Châu.

Nhớ khi xưa, tập tại một võ đường. Ông thầy đi làm ăn xa nên 6 tháng mới về thăm võ đường 1, 2 tuần. Khi nghe tin thầy về thì thiên hạ kháo nhau đi tập đông đủ, không có chỗ trong võ đường, phải đứng ở ngoài cửa nhìn vào để tập. Có người đem máy quay video này nọ. May là võ đường có tường bằng kính. Ông thầy về dạy mấy thế mới nên thiên hạ vui lòng, hớn hở, xem như đã tiến bộ vì mới biết thêm vài thế, Hân hoan đóng tiền học phí. Rồi khi ông thầy đi lại thì ít ai đến tập, hẹn thầy 6 tháng nữa. Có lần ông thầy về dạy mấy thế mới kêu là Suối Nguồn Tuổi Trẻ. Mình thấy mấy thế này cũng giống như các thế đã tập. Mình có tính dốt nên hay hỏi. Mình hỏi ông thầy thế này hơi giống thế đã tập. Ông thầy kêu đúng, nhưng phải chia ra làm 4 phần để dễ tập. Từ đó mình Chán Mớ Đời hết muốn tập và đúng lúc cơ duyên đưa đến Đông Phương Hội. Mình thông cảm ông thầy vì phải đóng tiền mướn võ đường nên phải chế các thế để đệ tử vui vẻ đến tập cho đông và đóng học phí. Nói chung mình nghĩ mở võ đường không giàu, ngoại trừ yêu nghề. Nhớ ngày xưa, cho thằng con đi học võ ngoài bôn sa, thầy bắt học sinh vào giờ giải lao phải mua thức ăn nước uống của vợ thầy làm khiến thằng con khóc vì sư huynh sư tỷ bắt mua nếu không bị hít đất nên xin nghỉ.

Mình thấy thiên hạ đến Đông Phương Hội tập, Khoa cầm tay chỉ đủ thứ mà còn chưa ngộ ra, trong khi đó lên mạng, thiên hạ quay video chỉ thiên hạ tập đủ trò. Làm sao Khoa diễn đạt được thuỷ lực, hơi thở giữ ở bụng đều đều, cách chuyển động cơ thể khi người tập chưa tập lâu năm, để có những căn bản để cảm nhận khí lực. Mình tập cả 16 năm nay mới bắt đầu hơi ngộ ngộ 1 tí nên có nhiều người hỏi mình thì nói đến võ đường rồi Khoa giải thích. Mấy người luận kiếm trên bàn phím cho vui, hay đọc đủ thứ sách về võ thuật, biết đủ loại phương cách tập nhưng không tập, sức khoẻ của họ không tiến bộ mà đi thụt lùi vì nghĩ họ có võ công thâm hậu. Có nhiều người chịu khó tập nhưng lại muốn tập theo ý tưởng của họ. Nên khó mà đạt được những gì Khoa muốn hướng dẫn. Những gì Khoa giải thích, mình đều kiểm chứng qua những gì khi xưa mình học về vật lý, toán học để thiết kế cầu đường, nhà cửa như lực theo vector mà tay chân mình phải ở trong trạng thái để các khớp xương nối kết trở thành điểm giáp tuyến thì lực mới không bị gãy. Khi lực bị gãy thì xong om. Mình đọc rất nhiều sách nghiên cứu về hơi thở để hiểu lý do thở bằng mũi thay vì quen thở bằng mồm nên từ từ mới định vị được hơi thở ở bụng khi tập hay leo núi.

Hôm trước thấy trên YouTube, vợ mình tìm kiếm “giat chan kinh” khiến mình thất kinh nên tò mò mở xem thì thấy Ông thần nào trẻ tự xưng thầy võ sư môn phái nào ở Việt Nam, bán thuốc gia truyền trị bệnh ung thư này nọ, chỉ thiên hạ tập Dịch Cân Kinh, sau đó thì có cho Zalo, liên lạc với thầy để mua thuốc gia truyền mà vợ mình nghe sao ra giật chân kinh. Mình thấy cô nàng lâu lâu có tập buổi chiều trước khi đi ngủ. Có tập là mình vui. Chỉ hy vọng vợ không giật chân mình khi ngủ là được. 

Hơi thở mà giữ đều đều, thì tâm mình sẽ không bị động vì khi đối phương cầm tay kéo này nọ, mình sẽ không bị nao núng, bình tỉnh nghe ngóng cơ thể mình và lực của đối phương tác động lên tay chân của mình, để tháo gỡ hay tấn công. Sáng nay, Khoa kêu mình giữ hơi thở rồi đánh vào lá lách thì không cảm bị đau. Kêu mấy người tập chung so sánh tay mình với họ, để cảm nhận sự đàn hồi cánh tay mình và của họ. Kinh

Nhìn lại thì mình may mắn, gặp được Khoa chỉ dẫn tận tâm từ 16 năm qua, không lấy tiền bạc gì cả, giúp mình ngộ được về cơ thể mình. Nhìn lại thì bằng tuổi mình mà còn leo lên đỉnh Kilimanjaro được hay Satalkay-Inca, những đỉnh núi cao của Nam Mỹ để đến Machu Pichu, đỉnh Whitney, cao nhất tại nội địa Hoa Kỳ là nhờ năm tháng tập luyện tại Đông Phương Hội. Mình hy vọng luyện tập với hơi thở bình bình và thở như vậy trong đời sống thường Nhật sẽ giúp máu huyết lưu thông, oxy được đưa đều trong cơ thể nuôi các tế bào, giúp có sức khoẻ trong quá trình lão hoá, hoàng hôn đời mình. Xong om

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Thế vận hội thể thao hay thế vận tiền

 Hồi nhỏ đọc báo chí về thế vận hội Mexico năm 1968, có tay đua Trần Văn Nên và Trương Kim Hùng lên Đà Lạt để tập trước khi tham dự. Mình có tấm ảnh tay đua Trương Kim hÙng đang tập ở bờ hồ. Có lẻ thế vận hội Munich 1972 là để lại dấu ấn nhất khi nhóm người khủng bố tự gọi Tháng 9 đen (black September), đột nhập vào làng thế vận hội, đến nơi ngụ của phái đoàn lực sĩ do thái và bắt con tin để thương lượng. Kết cuộc trực thăng nổ rồi một số người chết đưa đến cuộc săn lùng của Mossad, để ám sát tất cả thành viên chính của cuộc bắt cóc này. Ai tò mò thì xem phim “Munich”.

Mình không nhớ học anh ngữ trong cuốn nào hay lớp nào nhưng có bài nói về ông Tây Pierre Coubertin đã khởi xướng đại hội thể thao được gọi là thế vận hội tại Athens nên khi mình đi viếng thăm Hy Lạp với cô bạn, việc đầu tiên là phải đến thành phố và viếng thăm vùng Olympia nơi khi xưa người Hy Lạp tổ chức đại hội thể thao tại đây. Dạo đó ít du khách nên chỉ có loe hoe vài người, cỏ mọc tùm lùm. 

Thế vận hội (Olympic Games) là một đại hội thể thao quốc tế có lịch sử lâu đời, bắt nguồn từ Hy Lạp cổ đại. Các Thế vận hội đầu tiên, được gọi là Olympia, diễn ra tại thành phố Olympia, Hy Lạp vào năm 776 TCN. Đại hội thể thao cổ đại được tổ chức để tôn vinh thần Zeus, vị thần tối cao trong thần thoại Hy Lạp. Diễn ra 4 năm một lần, thu hút các vận động viên từ nhiều vùng Hy Lạp.

 Lúc đầu các môn thi đấu gồm:

   - Chạy bộ: Các cuộc thi chạy bộ bao gồm chạy ngắn (stadion), chạy dài (dolichos) và chạy đua hai lần chiều dài sân vận động (diaulos). Có lẻ vì vậy mà vận động trường được người Tây phương gọi là stade hay stadio hoặc stadium dựa theo từ stadion. 

   - Đấu vật và quyền anh.

   - Ném đĩa, ném lao.

   - Đua xe ngựa. Môn này chắc ngày nay bị bãi bỏ, có lẻ ít ai có khả năng để chơi môn này. Chỉ có cởi ngựa chạy cà rọc cà rệt, nhảy qua mấy hàng rào tốn biết bao nhiêu tiền. Nội mua con ngựa không, còn phải có chuồng cho nó rồi đi tập. Khu gần nhà em, có làm đường cho thiên hạ cởi ngựa đi lừng khừng, đi bộ lạng quạng là đạp cứt ngựa, bị tetanos.

   - Năm môn phối hợp (pentathlon): bao gồm chạy, nhảy xa, ném đĩa, ném lao và đấu vật. Nay có đến 10 môn phối hợp (decathlon).

Ngày nay thì đủ loại môn thể thao. Môn nào mà có thể bán áo quần, quảng cáo là cho thi đấu. Có lần con gái mình thi đua 3 môn phối hợp. Bơi, xe đạp và chạy bộ, khiến mình thất kinh. Phải công nhận ý chí của nó khá mạnh. Sau này mình nói thôi, khỏi phải vào đội này nữa. Nội chở đi bơi là oải rồi, nay còn phải chở đi tập xe đạp, và chạy bộ việt dã.

Ông thần nào ở Zimbabwe gửi tấm ảnh này kể 1 lực sĩ xứ này đi tham dự thế vận hội có đến 9 đày tớ nhân dân chăm sóc

Ảnh hưởng

   - Thế vận hội cổ đại không chỉ là đại hội thể thao mà còn là dịp để người Hy Lạp cổ đại tôn vinh các vị thần và thể hiện sự đoàn kết giữa các thành thuộc liên bang. Ngày nay là để quảng cáo làm tiền và chính trị. Đội tuyển của nước nga không được tham dự năm nay vì Putin chiếm đóng Ukraine. Tương tự khi thế vận hội tại Liên Xô năm 1980, Hoa Kỳ tẩy chay vì liên Xô xâm chiếm Á Phú hãn và để đáp lễ liên Xô tẩy chay năm 1984, được tổ chức tại Hoa Kỳ. Còn Hoa Kỳ xâm chiếm Á Phú hãn hay mấy xứ khác, dưới danh nghĩa mang lại nền dân chủ này nọ nên không ai phản đối, kêu chính trị không nên xen vào thể thao. 

Sau này nền văn minh Hy Lạp tàn lụi nên các cuộc tranh tài thể thao không còn được tổ chức đến cuối thế kỷ 19, thì có ông Tây mang tên Pierre de Coubertin, đột phá tư duy, thành lập uỷ ban thế vận hội. Nên nhớ là Hy Lạp bị đế chế Ottoman chiếm đóng suốt gần 5 thế kỷ, chỉ được độc lập nhờ các nước Tây phương vào năm 1848. Cho nên ai đi chơi ở Hy Lạp thì đừng bao giờ khen người Thổ Nhĩ Kỳ.

Mục tiêu của ông là tạo ra một đại hội thể thao quốc tế nhằm thúc đẩy hòa bình và sự hiểu biết giữa các quốc gia. Đây mới là lần đầu thi đấu giữa các nước. Dạo ấy là từ Âu châu. Lúc đầu ông Coubertin muốn được tổ chức tại Paris nhưng cuối cùng chấp nhận được tổ chức đầu tiên tại Athens, thủ đô của Hy Lạp. Có 14 nước tham dự và chỉ có đâu 267 lực sĩ tham dự. 

Có một môn mà mình tò mò vì khi xưa đọc câu chuyện trên báo Tuổi Hoa, mượn mấy cô hàng xóm, chuyện một anh lính tên Pheidippides chạy từ mặt trận Marathon về đến thủ đô để báo tin chiến thắng sau đó mệt quá lăn đùng ra làm liệt sĩ. Sau này người ta đặt tên chạy đua đường trường 40 km mang tên địa danh này. Khi làm việc tại Torino Ý Đại Lợi, luân đôn và nữu ước mình có tham gia chạy 10 cây số với đồng nghiệp. Tuy là về đích nhưng thở như bò rống. Đây thiên hạ chạy gấp 4 lần. Khi đến Hy Lạp, mình tìm đến viếng thăm thành phố Marathon nhưng chả có gì đặc sắc cả nên chỉ đi lòng vòng rồi chạy đi chỗ khác. Chán Mớ Đời 

Đây là danh sách lực sĩ Việt Nam tham dự thế vận hội. Chỉ có 4 nam và 12 nữ. Cho thấy đàn ông Việt Nam theo môn thể thao dzô dzô đông hơn

Nghe kể thế vận hội đầu tiên tại Athens, có môn này và người về đầu là một ông Hy Lạp mang tên Spyridon Louis. Buồn đời là khi chạy đua tuyển để được chọn tham dự, ông ta về thứ 5. Có lẻ ít người tham dự chạy môn này nên họ cho ông ta chạy ké, chạy nền. Ai ngờ sáng đó chắc vợ ông ta nấu cho ông ta ăn nhiều souslaki hay uống cà phê Thổ Nhĩ Kỳ, nổI hứng chạy thắng mọi lực sĩ quốc tế còn người được tuyển thứ nhất về hạng nhì vì thiếu ăn hay bị vợ la hôm ấy. Sau đó người ta tiêu chuẩn hóa môn chạy bộ này là 42.196 cây số hay 26.2 dậm thay vì 40 cây số. Phụ nữ được tham gia chạy môn này lần đầu tiên năm 1984, được tổ chức tại Hoa Kỳ. 

Sau này người ta tổ chức thêm các môn thể thao mùa đông nên các quốc gia miền nhiệt đới hết cơ hội tham dự, chỉ dành cho các nước có tuyết lạnh. Cứ hai năm họ luân phiên thế hội mùa đông và mùa hè. Trên nguyên tắc là chỉ có lực sĩ tài tử mới được tham dự nhưng vì tiền hái nhiều quá nên họ phải cho các lực sĩ nhà nghề tiền nhiều tham dự để các công ty bán quảng cáo. Thường thì quốc gia tổ chức là lổ chỉ có các công ty mới giàu có. Chỉ có tại Hoa Kỳ mới lời còn các quốc gia tổ chức thường ăn cám. Các cơ sở được xây cất để tranh tài sau đó bỏ không. Đến thăm Athens với vợ sau này thấy làng thế vận hội cũng ngọng, bỏ hoang. Bên Trung Cộng cũng vậy sau 2008 hay thế vận hội Montreal 1972 có cùng số phận nhất là phi trường. Muốn nước nào nghèo đói muôn đời thì xúi họ tổ chức thế vận hội thể thao.

Ngọn cờ thế vận hội,

   - Biểu tượng 5 vòng tròn Olympic tượng trưng cho sự đoàn kết của 5 châu lục.

   - Ngọn đuốc Olympic được thắp sáng tại Olympia và di chuyển đến nơi tổ chức Thế vận hội. Năm nay có màn ông nào đoạt huy chương vàng 100 tuổi, ngồi xe lăn cầm ngọn đuốc , khá cảm động.

Thế vận hội là biểu tượng của sự hòa hợp, tinh thần thể thao và sự cố gắng không ngừng của con người trong việc vượt qua giới hạn bản thân. Các giá trị này đã và đang được duy trì qua hàng ngàn năm lịch sử từ Hy Lạp cổ đại đến hiện đại. Mình xem đá banh, các cầu thủ nam cũng như nữ khệnh nhau, dùng giày đinh dẫm lên chân đội bạn, chửi nhau là phản động. Đó là tinh thần thể thao khi để cho các lực sĩ nhà nghề tham dự. Họ không bảo vệ màu cờ nước họ mà giúp công ty quảng cáo làm giàu.

Olympia là một thành phố cổ đại ở Hy Lạp, nằm ở bán đảo Peloponnese, được biết đến như nơi tổ chức Thế vận hội cổ đại. Mình nhớ khi lái xe qua con kênh của bán đảo này. Hình ảnh vẫn đẹp vẫn giữ lại đến ngày nay. Nay thì du khách đông quá nên hết muốn đi lại. Mấy năm trước dẫn vợ đi thì hơi chán vì du khách đông hơn dân sở tại.  Olympia không chỉ là trung tâm thể thao mà còn là một địa điểm tôn giáo quan trọng, với nhiều đền thờ và công trình kiến trúc nổi tiếng.

Cho nên lễ khai mạc tại Paris bị thiên hạ chửi, công ty rút lui không quảng cáo vì mấy ông Tây bà đầm, kêu tự do, bình đẳng này nọ nên cho ông thần nào lòi buồi ra, đủ trò. Họ muốn diễn lại phim “la Grande bouffe” của đạo diễn Marco Ferreri.

Mình nhớ khi sang Tây, thích xem thế vận hội mùa hè. Thế vận hội đầu tiên được xem là tại Montreal, Gia-nã-đại năm 1976. Sau đó thì tẩy chay thế vận hội Mạc Tư KHoa. Năm 1984 thì tại Hoa Kỳ, 1990 thì mình đã sang Hoa Kỳ, hình như được tổ chức tại Barcelona. Mình làm việc cho văn phòng kiến trúc sư I.M.Pei nên có tham gia thiết kế 1 công trình cho thế vận hội, trung tâm tài Chánh quốc tế và bến tàu. Mấy năm trước có đi chơi với vợ, dẫn đến cho vợ xem. Đồng chí gái thích tạo dáng hơn là xem công trình của chồng thiết kế. Chán Mớ Đời 

Olympia ngày xưa

Ngày nay với tiền bạc tham gia nên mất hẳn tinh thần thể thao. Các lực sĩ chơi xấu nhau, mất đi tinh thần thượng võ truyền thống khi xưa. Chưa kể vụ đổi giới Tính, một ông nào ở xứ Algerie, buồn đời bị vợ la nên chuyển giới tính, tham dự thế vận hội, lên võ đài đấm đối thủ gãy mũi sau 46 giây. Nghe kể là phụ nữ nhưng lộn xộn XY chromosome chi đó.

Mình hỏi thằng con lý do môn bóng rổ 3x3 của Hoa Kỳ chơi không hay, thua Hoài. Nó trả lời là không có tiền nên không ai chơi. Chơi 5x5 thì có tiền còn 3x3 thì không có tiền quảng cáo.

 Mình nghĩ nên cấm các lực sĩ nhà nghề tham dự, tranh tài vì các cầu thủ nước nghèo khó có thể tranh tài lại với những người có tiền, để giúp lực sĩ họ đoạt nhiều huy chương. Nhiều nước tham dự nhưng chả đi tới đâu vì trình độ quá thấp. Vấn đề là không có tiền thì sẽ không xem được truyền hình. Thật sự mấy người này cũng không muốn tham dự vì bận rộn nhưng các công ty quảng cáo bắt họ tham gia để bán quảng cáo. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn