Hiển thị các bài đăng có nhãn Kinh tế. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn Kinh tế. Hiển thị tất cả bài đăng

Ông Trump muốn sáp nhập Greenland vào Hoa Kỳ?

Trước khi nhậm chức, ông Trump tuyên bố đủ trò như mua vùng đất xanh của xứ Đan Mạch, chiếm lại con kênh Panama mà tổng thống Carter đã trao lại chủ quyền cho xứ này. Hoa Kỳ xây con kênh nay được các anh ba tàu sử dụng, kiểm soát. Buồn đời ông ta kêu Gia-nã-đại thành tiểu bang thứ 51. Trong khi đó ông Biden kêu chả biết ông ta ký các sắc luật gì vì họ đưa và bảo ông ta ký trước khi về vườn. Thiên hạ tự hỏi trong suốt 4 năm qua, ai thực sự nắm quyền hành ở toà Bạch Ốc. Ông ta ký xá tội vong nhân cho những người chưa bị kiện cáo hay đưa ra toà trước. Ai chửi thì chửi nhưng cứ làm trước cho chắc ăn.

Vùng tự trị Greenland màu đỏ, rộng lớn hơn Hoa Kỳ 

Buồn đời mình mò thêm tài liệu thì khám phá ra có lý do, ông Trump đã từng nghiên cứu vụ này từ năm 2009 nhưng COvid đến nên ngừng, không phải  tuyên bố sướng cái miệng. Đọc báo bên Âu châu, về Đan Mạch vì có dạo sau khi tốt nghiệp, mình muốn sang Đan Mạch làm việc. Có viết thư cho một kiến trúc sư nổi tiếng ở Copenhaguen nhưng ông ta khuyên không nên đến Đan Mạch vì kinh tế xuống. Dạo đó quen một cô tóc vàng nên muốn sang đó làm việc cho gần nhưng số mình đi mỹ nên gặp cô mít ở Hoa Kỳ nên bò sang.

Hoá ra Greenland, vùng đất của Đan Mạch chiếm đóng từ trên 200 năm qua, đang có vấn đề. Người bản địa đòi quyền tự trị, gây khó dễ cho xứ này vì tốn tiền. Mình có đọc tiểu sử ông vua danh tiếng nhất của xứ đan mạch khi xưa, đem quân chiếm đóng đảo rộng nhất thế giới. Ai ngờ nay đọc chỉ có trên 50 nghìn dân cư. Đó là ngày nay chớ khi xưa chắc còn ít hơn. Tại sao Hoa Kỳ muốn mua hòn đảo này?


Trước hết nên xem địa lý của vùng này thì thất kinh. Rộng 836,300 dậm vuông. Một dậm là 1.6 cây số thì nhân lên là hết muốn làm tính. 1.6 x 1.6 = 2.56 cây số vuông roofi nhân cho 836,300 là xong. Xem chừng to hơn cả 6 lần Đức quốc hay rộng hơn cả tiều bang Alaska và Texas nhập lại. Từ bắc chí nam vùng này dài đến 2,670 cây số.


Nói về kinh tế thì rất thấp và được Đan Mạch hổ trợ 600 triệu mỹ kim hàng năm 20% GDP hàng năm. Kinh tế độ 3 tỷ mỹ kim hàng năm. Vùng này có độ 55,000 người ở. Xem như mỗi tháng chính phủ Đan Mạch phải chi cho người bản địa $1,000 hay $12,000/ năm. Tỏng khi GDP người Việt mỗi năm chỉ có độ $2,500. Có độ 27,000 thuộc thành phần lao động. Xem như phân nữa dân số đi làm, tỷ lệ thất nghiệp độ 3.7%. Kinh tế tốt nhưng vấn nạn là không thu hút người đến vùng này làm việc hay đầu tư. Ngành ngư nghiệp là chính vì 98% sản phẩm xuất cảng như tôm và cá thu.


Vấn đề là đảo Xanh này có nhiều vấn nạn xã hội như tỷ lệ tự tử cao nhất thế giới, giết người và bạo lực gia đình rất cao và uống rượu cao nhất thế giới. Uống rượu vô thì con vợ lải nhải là khệnh ngay.

Ngoài ra thủ đô xứ này thiếu hụt trên 1,000 căn nhà và trên 2,000 người đang đợi nhà chính phủ cấp. Nhà cửa ở đây đắt vì xây cất tốn thêm độ 30%. Xứ giá băng này nghe tới là rùng mình. Mấy xứ bắc âu như Đan Mạch, được xem là xã hội chủ nghĩa, được chính phủ cung cấp nhà cửa cho các hộ nghèo. Chỉ có xứ Na Uy là khá nhất vì có dầu hoả và dân cư ít nên dân chúng sống được chính phủ bảo trợ. Còn thì với tinh thần làm theo năng suất hưởng theo nhu cầu khiến ít ai chịu khó lao động, ngồi nhà uống rượu ngâm thơ là chính. Nhậu theo năng suất hưởng theo nhu cầu là đời em cô đơn.


Được cái là vùng này, có các mỏ uranium, các địa chất cần thiết cho ngành kỹ nghệ, dầu thô và ga nhiều nơi và dự trữ nước ngọt. Sau này người ta chỉ chở các băng tuyết về thành phố để bán cho dân xài uống nước ngọt tinh khiết.


Trong suốt 200 năm, Đan Mạch trị vị kiểu chiếm đất như thực dân khi xưa. Chỉ đến 2009 thì vùng đất này mới dành lại quyền tự trị. Nhưng Đan Mạch vẫn còn thẩm quyền về chủ quyền.


Vấn đề là Đan Mạch không có khả năng để khai thác vùng đất này vì kinh tế quá bé. Nay có khuynh hướng của dân xứ Đan mạch là muốn hợp tác với Hoa Kỳ để phát triển vùng này. Cả hai cùng hưởng. Thật ra theo bài báo của Đan Mạch thì năm 2019, ông Trump đã nói đến vấn đề này nhưng covid xẩy ra nên gác lại. Thay vì truật xuất di dân lậu, chở họ qua đây sinh sống, phát triển kinh tế là xong chuyện. Đa số người đan mạch muốn Hoa Kỳ nhảy vào khai thác vùng này để họ hưởng lây.

Tại sao Hoa Kỳ muốn Greenland vì có nhiều hầm mỏ, làm chủ vùng Arctic này về hàng hải di chuyển ở vùng này khi Trung Cộng và Putin chạy loạn xoạn ở vùng này. Tuần trước thủ tướng Đan MẠch và lãnh đạo Greenland đồng tuyên bố là xứ này sẵn sàng nhận lại nền độc lập. Nếu vùng này được trao trả độc lập thì họ có thể hợp tác với Hoa Kỳ để phát triển kinh tế, giúp người bản địa xoá đói giảm nghèo, hết uống rượu và tự tử. GDP thay vì 5 tỷ bắt cá bán, có thể lên đến 50 tỷ hàng năm, lương bổng khá lên, có nhà có cửa thay vì đợi chính phủ xây nhà cho ở.


Sự việc này tương tự ở Hoa Kỳ, các thổ dân, người bản địa khi xưa mà người Việt gọi là mọi da đỏ. Sau khi được đưa vào các vùng tự trị, dân tình cũng chán, uống rượu mệt thở. Cứ hàng tháng người ta thấy người bản địa lãnh tiền xong, bò ra khỏi khu vực dành riêng cho họ. Mua rượu uống quên đường về, nằm la liệt ở cổng vào khu tự trị. Sau này các lãnh đạo của người da đỏ, mới hợp tác với người Mỹ xây các sòng bài, kiếm tiền cho họ sinh sống. Con trai của thi sĩ Nguyên Sa, có kể mấy vụ anh ta làm y sĩ cho vùng tự trị người da đỏ.


Đi chơi trong các công viên quốc gia, thường thấy những tấm bảng lưu ý du khách không cho thức ăn các con sóc, nai,… kiểu xã hội chủ nghĩa, khiến chúng bỏ thói đi tìm thức ăn. Con người cũng vậy nếu nuôi họ cả đời thì họ chỉ biết nghe lời, làm theo ai nuôi họ. Quên tự phát triển tài năng của mình.


Nếu Greenland hợp tác với Hoa Kỳ thì cả 3 nước đều hưởng lợi. Đan Mạch thoát khỏi vụ trả nợ, trợ cấp hàng năm cho dân bản địa, dân bản địa có thể có lợi tức cao hơn xưa và Hoa Kỳ có khả năng phát triển vùng này, kiếm tiền thêm và kiểm soát hàng hải của vùng này, cô lập ông Putin và họ Tập.

Đó là điều kiện kinh tế, địa lý và chiến lược hiện nay. Họ cho biết là đang làm việc qua đường dây ngoại giao. Ông Trump có gửi con trai sang đây dọ hỏi tình hình. Có thể một ngày đẹp trời nào đó, người Mỹ đi viếng vùng này, không cần đem theo sổ thông hành, không phải học tiếng Đan MẠch, hay tiếng thổ ngữ.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Cali, đầu mùa Bơ

 Đầu mùa Bơ

Như mọi năm sau ngày 10 tháng giêng, chính phủ Cali cho phép nhà vườn bắt đầu bán bơ. Ai bán trước sẽ bị phạt $1,000. Đầu mùa năm nay, bổng nhiên gió Santa Ana thổi về khiến cháy nhà và rừng tại vùng Los Angeles. Vùng Riverside cũng có vài đám cháy nhỏ nhưng người ta dập tắt nhanh vì ít nhà cửa, trong khi ở vùng Los Angeles thì dân cư đông và có người chủ ý đốt. Nhưng không biết ai xúi họ đốt.

Cô gái hái quýt trong vườn bơ. Đi hái không hái lại phải kêu thằng chồng, chụp hình tạo dáng với nụ cười toả nắng. Ai muốn mua bơ hay quýt thì liên lạc với cháu mình hay thằng con.

Hôm qua, mình mở tin tức của mấy công ty lớn mua sỉ bơ thì thất kinh. Lý do là mới đầu mùa, giá bơ cao gấp đôi thường niên. Mình gọi điện thoại hỏi một ông handler vườn của mình thì ông ta cho biết là bên Mễ Tây CƠ họ bán giá gấp đôi. Lần đầu tiên giá đầu mùa lên cao như vậy.


Ở Mễ Tây Cơ, ngày nay có cartel về bơ, sau cartel về ma tuý. Đám này bắt cóc các nhân viên kiểm lâm và canh nông của Hoa Kỳ. Họ là người mễ nhưng được chính phủ mỹ trả tiền để đi thanh tra các đồn điền trồng bơ, xem có đúng theo tiêu chuẩn của Hoa Kỳ. Có lẻ vì vậy mà đám cartel này đòi giá cao hơn bình thường. 90% số lượng bơ mà người Mỹ ăn đều được nhập cảng từ Mễ Tây Cơ. Đa số bơ Cali được xuất cảng đi các nước á châu như Nhật Bản, Trung Cộng,… lý do họ tin và sự trồng trọt ít chất hoá học độc tố hơn. Mỗi năm các thanh tra của bộ canh nông đến vườn mình để thanh tra, hỏi xem cuốn sổ ghi các phân bón này nọ, mua từ đâu,…


Mình có nói chuyện với mấy ông mỹ già trồng bơ. Họ kể là khi xưa, trồng bơ có ăn lắm đến khi Bill Clinton chơi trò NAFTA, gồm 3 quốc gia Gia-nã-đại, Hoa Kỳ và Mễ tây cơ. Hiệp ước thương mại này giúp Gia-nã-đại và Mễ Tây Cơ làm giàu trên xương máu của người Mỹ. Như chúng ta biết ông Trump doạ đánh thuế thương mại hai nước này nhất là Gia-nã-đại dựa vào 90% xuất cảng sản phẩm qua Hoa Kỳ. Nếu mà bị đánh thuế là kinh tế Gia-nã-đại sẽ bị te tua cũng như Mễ Tây Cơ. Dạo này người ta nói đến cựu tổng thống McKingley nhiều vì ông này đánh thuế quan.

Treo đầu quýt bán đầu bơ. Mùa tết nên người Việt và người Tàu mua quýt nhiều. Quýt vườn mình là số một. Cô cháu tìm được người mua nên để dành bán không tặng thân hữu như xưa nữa. Mình để dành một thùng cho đồng chí gái ngoài ra bán hết. Giá cao hơn cả bơ.

Mấy tên tài phiệt mỹ, chạy qua mễ tây cơ, mua đất để trồng bơ và các thứ khác cho rẻ và chở về mỹ bán, lời khủng khiếp. Điển hình giá bơ hàng năm tại Hoa Kỳ, chỉ xê dịch ở mức của các công ty mua bán sỉ chỉ định, kiểm soát thị trường xem như phân nữa ngày xưa. Nay nếu bên Mễ bị đám xã hội đen tung hoành, bán giá cao hơn thì nông dân ở mỹ rất vui mừng vì được bán giá cao hơn trước đây. Không có nghĩa là sẽ giàu vì người Mỹ sẽ mua ít lại. Thế thôi. Biết đâu họ lại chạy về Cali hay Florida mua đất để trồng. Tương tự vụ ớt của công ty làm tương ớt, họ cũng trồng ớt bên Mễ cho rẻ rồi làm tương ớt bên Mễ hay Hoa Kỳ.


Giá cao vì có lẻ sắp đến muà Superbowl. Chung kết giải bóng bầu dục của Hoa Kỳ. Người Mỹ hay tụ họp để ăn nhậu xem trận đấu này hàng năm và cho biết là ngày mà người Mỹ ăn bơ nhiều nhất sau ngày lễ Cinco di Mayo, 5 tháng 5, lễ độc lập của người mễ. Thường 2 tuần trước hai ngày kể trên, kêu thợ hái vì giá cao hơn thường ngày. Tới mùa bơ, ai mời đi ăn ở nhà họ là đồng chí gái làm guacamole với bơ của vườn, ăn với bánh tráng Việt Nam là nhất mê ly. 


Tiện đây mình xin nhắc lại, vì hôm tước đi lên Big Bear với một cặp vợ chồng mỹ, hẹn họ gặp tại vường bơ mình rồi đi chung xe. Bà vợ hỏi mình lý do bơ của công ty C mua một bịch mà chả ăn được trái nào còn bơ của mình không bị đen. Mình giải thích là khi hái bơ ở vườn, chở về trung tâm mua sỉ, việc đầu tiên là họ khử trùng bỏ vào chất hoá học sát trùng và giữ cho cái vỏ sáng bưng lâu ngày. Sau đó mới cho qua hệ thống tuyển lọc hư, to , nhỏ cho vào thùng, chở vào kho. 24 tiếng đồng hồ trước khi đi giao cho các siêu thị hay tiệm ăn thì họ bỏ vào một kho để xịt hơi gì đó để làm cho chín nhanh. Nhiều trái được giữ trong phòng lạnh mấy tháng thì từ từ các chất hoá học ngấm vào trong ruột thế là biến thành màu đen hư. Cho nên mua bơ của vườn em thì chịu trả thay vì kỳ kèo như cô cháu rên. Ra siêu thị C mua ăn không được. Phí tiền.


Năm nay, giá cao nhưng có nên hái bán? Bơ là loại trái không chín cây. Nay mới đầu mùa nên nếu hái bán thì trái nhỏ và không nặng lắm thì giá không bao nhiêu vì bán theo cân nặng. Phải đợi thêm đến tháng 4, tháng 5 thì mới đúng ngày của bơ trong vườn mình. Lúc đó nặng và ngon vì bơ trở thành như sáp. Ăn cực đỉnh. Bơ nặng hơn. Phải chịu khó tưới nước thêm 2 tháng.


Nếu hái bây giờ thì ai cũng chạy đua hái thì đâm ra nạn thiếu thợ hái. Hái bơ rất quan trọng, không được để rớt xuống đất vì sợ bị nhiễm salmonella. Do đó họ trang bị cho thợ một cái kéo và một cái bịch. Thò cái bịch dưới trái bơ rồi lấy cái kéo cắt để trái bơ rớt vào cái bịch da. Cho nên trả tiền công hái bơ rất đắt, 1/5 giá bán. Kéo phải tẩy trùng đủ trò nhất là vườn mình được danh hiệu GAP. Thanh tra đến xét này nọ. Năm nay hạn hán nên tiền nước cao ngất trời.

Năm nay, ông Trump lên thì ICE sẽ làm việc nhiều như 4 năm về trước, dân hái bơ hết dám chạy lên vùng này vì sợ bị bắt dọc đường. Mấy người này thường sống ở vùng Fallsbrook, thủ phủ bơ của Cali. 4 năm qua, mấy tay này thoải mái nay phải lo nên chưa biết có mướn được người hái năm nay hay không. Phải đợi thêm 3 tháng nữa.


Mình đi Việt Nam về rồi tính sau. Tính hoài cũng mệt óc.


Hồi chiều, cô cháu kêu con chưa bán cho bạn của chú. Họ kẹo quá, bắt giao tận nhà còn kỳ kèo. Mình nói bạn nào? Bạn của chú thì chú giao tận tay họ, chú nói bao nhiêu họ trả bấy nhiêu. Nếu ai nói là bạn học của chú là không đúng. Lý do khi xưa chú không có đi học nên nay mới làm nông dân. Còn bạn trên mạng xã hội thì chú không biết ai cả, chưa bao giờ gặp. Đa số họ nghĩ là bơ hiệu Lá Bồ Đề. Nên khi nghe trả tiền là họ oải. Cô cháu cười như pháo tết.


Kiểu này giới trẻ hết dám ăn toast với bơ. Năm ngoái là $18, nay chắc lên $30 quá. Cũng là tin mừng khi giá cả bơ lên giá nếu không thì giải nghệ vì bán giá Mễ Tây Cơ mà trả tiền phân bón nước của Hoa Kỳ. Làm sao chịu nổi. Bơ vườn em không thuộc nhãn hiệu Lá Bồ Đề. Ni cô kêu em đem lại, em cũng lấy tiền. Cô tưởng em cúng dường nên sau đó hết kêu em.


Tuần tới còn một trận gió nữa mới ngưng. Thường sau khi có gió Santa Ana thì sẽ có mưa. Mà mưa thì lại làm các khu vực bị cháy trùi đất, xình lầy. Chỉ nghĩ đến là thương. Hoạ vô đơn chí. Biết bao nhiêu người không có bảo hiểm hay bảo hiểm rất thấp vì họ mua lâu rồi thời xây nhà lại còn giá hữu nghị. Căn nhà giá 1 triệu xây lại là mua bảo hiểm có $200,000 là ngọng. Dân giàu tha hồ mua rồi xây chung cư.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Vô gia cư bất thành phu phụ

Hôm qua và hôm nay gió Santa Ana khiến cháy ở Nam Cali, vùng Palisades, khu nhà giàu. Lại thấy thiên hạ bị di tản để tránh nạn, lại khiến dân tình mất nhà. Các hãng bảo hiểm không dám bán cho thị dân ở Cali nên phải mua bảo hiểm do các công ty ở tiểu bang khác bán với giá trên trời. Hôm qua mình mới mua 2 cái bảo hiểm, giá gần gấp đôi.

Hôm trước mình kể về tham nhũng trong trong việc kiểm soát về nạn vô gia cư, gia tăng tại Cali từ 6 năm qua thì bị Facebook chặn. Lý do nói đến tham nhũng của chính quyền địa phương. Mình xem một tài liệu tại Phần Lan, thành công trong việc giải quyết vấn nạn vô gia cư. Họ cho xây các trung tâm giúp phục hồi các người vô gia cư bị nghiện, hay bệnh tâm thần. Rồi từ từ huấn luyện họ lại, học hành các nghề rồi kiếm công ăn việc làm cho họ, từ từ trở lại đời sống bình thường, lập gia đình,.. ai buồn đời muốn biết sự thật về tham nhũng của chương trình giúp vô gia cư tại Cali khi thống đốc tiểu bang Cali kêu không biết số tiền 24 tỷ đô la đi về đâu, mà số người vô gia cư từ 35,000 lên hơn 181,000 sau 6 năm trời, áp dụng chương trình giúp dưỡng người vô gia cư. 

Hôm nay gió thổi mạnh không biết mấy người Việt vô gia cư nằm trong lều có lạnh không. Vùng Bolsa có nhiều nơi, có người vô gia cư sống lây lất. Hôm tước, mình có đem cho họ mấy túi ngủ của mấy đứa khi xưa đi hướng đạo, cắm trại.

Họ có thể tăng số cử tri “ma” đi bầu thì số người vô gia cư gia tăng để họ bỏ túi rất dễ làm. Ông thống đốc lương có $220,000/ năm mà có một biệt thự giá $3.5 triệu ở Sacramento, và nay mới mua thêm một căn khác để chuẩn bị hết nhiệm kỳ, giá 9.1 triệu đô la. Với mức lương của ông ta chỉ có thể trả được 3 tháng tiền nhà. 

Người Việt mình hay hỏi các quan nhớn ở Việt Nam lương ít mà sao lại cho con du học, ở nhà biệt phủ nhờ mẹ đi bán thóc giống. Mình thì hay hỏi các chính trị gia nhà nghề Mỹ, tiền đâu ra. Ai buồn đời thì đọc đường dẫn https://www.muctimsonden.com/2024/12/24-ty-o-la-cali-danh-cho-vo-gia-cu-i-ve.html


Mình nghĩ không ai muốn ra đường ngủ bờ ngủ bụi ngoại trừ đi Giang hồ. Mình ngủ ở công viên một đêm ở Thuỵ Sĩ vì trễ xe lửa. Lạnh kinh khủng. Thường những người vô gia cư bị bệnh, mất việc, không tiền trả tiền nhà phải ra đường ở. Thậm chí có công ăn việc làm nhưng nhà cửa đắt quá nên họ phải sống trong các xe hay RV… mình xem tài liệu thì thấy ở vùng San Jose, nhiều người đi làm, nhưng nhà cửa ở vùng này rất đắt nên không có khả năng mướn nên họ ở trong các xe của họ. Tối đi làm về, kiếm chỗ nào cho phép đậu xe qua đêm. Tắm rửa thì vào câu lạc bộ thể thao. 


Nay một số công ty dời về phía đông của San Jose, gần Modesto nên hy vọng nhà cửa sẽ bớt lên giá. Nói cho đúng thì có rất nhiều cựu quân nhân, trở về từ chiến trường, bị hội chứng chiến tranh và bị ám ảnh của sự chết chóc nên họ không hội nhập được vào đời sóng dân sự và từ từ bị nghiện thuốc an thần, sì ke ma tuý,… có lần mình gặp một ông vô gia cư, hỏi chuyện thì mới biết ông ta là cựu chiến binh chiến trường Á Phũ hãn. Mình hỏi vậy có tiền hàng tháng do chính phủ trợ cấp. Ông ta gật đầu kêu có $1,000. Khi nhận đầu tháng thì ông ta vào mướn motel ngủ, tắm rửa rồi khi hết tiền thì ra công viên nắng ấm cắm dùi ở tới cuối tháng. Mình không biết có thật hay không vì nghe kể trên mạng là các tiểu bang theo Dân CHủ, cho các người nhập cư lậu ở khách sạn, cấp thẻ để họ đi mua thức ăn hay kiếm việc này nọ. Hay chỉ là tuyên truyền của phía Cộng Hoà. Cử tri nghe như vậy, chưa kiềm chứng rồi tin bầu cho đối lập. Xong om


Mình hay ra bờ biển ở Huntington Beach hóng gió biển. Thấy nhiều người về hưu, ở trong xe RV. Sáng chạy ra bãi biển trả $35/ năm đậu cả ngày. Đi vệ sinh hay tắm rữa, ăn uống. Chiều đóng cửa bãi đậu xe thì họ chạy đâu, đậu qua đêm. Ban ngày chạy ra biển, đậu xe ngủ rồi đem đồ ra nấu nướng ăn cho qua ngày. 


Sáng mình đi tập ở Đông Phương Hội thì thấy lều của người vô gia cư khá nhiều nhất là xe đậu khắp nơi và có người ngủ ở trong. Họ lấy tấm carton, che cửa sổ để không ai nhìn thấy. Có thể trong ngày họ chạy xe chỗ nào khác đậu nhưng tối lại về khu đường Moran, có vẻ an ninh hơn. Cho thấy cũng có nhiều người việt sang đây, không hội nhập hay bị vấn đề gì đó, như mất việc làm hay bị vợ bỏ nên đâm ra Chán Mớ Đời, rồi hết tiền, ra đường ở.


Từ ngày tối cao pháp viện không mạnh tay với luật về vô gia cư thì nhiều thành phố đã mạnh tay, đuổi người vô gia cư. Ở thành phố Westminster cách đây mấy tháng cảnh sát đến đuổi người vô gia cư, vì có tin bà Kamala sẽ đến Quận Cam, gặp cử tri người Việt. Rồi 10 ngày sau lại thấy họ lục tục trở lại bằng xe hơi hay xe đạp. Các lều lại mọc lên lại. Vấn đề là đuổi họ đi mà không có chỗ nào đến tiếp đón. Mình mới mua cổ phiếu công ty của công ty chuyên về nhà tù tư nhân, chuẩn bị cho vụ cưỡng bách hồi hương của chính phủ Trump. Tuần rồi, cổ phiếu công ty này lên kinh hoàng. 


Người ta cho biết tỷ lệ người vô gia cư gia tăng từ năm ngoái lên đến 12% hay có trên 650,000 người không nhà. Tiểu bang Cali chiếm giải nhất về số vô gia cư, gần phân nữa của Hoa Kỳ.


Luật cấm ngủ trong xe, và dời xe đi ít nhất 300 bộ anh mỗi tiếng đồng hồ. Khi xưa, họ còn cho chăn mềm nay thì tiệt luôn. Các chương trình giúp vô gia cư như là con bò to đùng, để mấy tên công chức và thân hữu vắt sữa. Họ mong muốn lượng vô gia cư càng tăng thì họ càng có tiền cũng như có việc làm muôn đời. Nghe nói nếu ai cắm dùi sẽ bị tù và bị phạt $1,000. Không tiền thì cũng bù trớt.


Những chương trình về vô gia cư là miếng mồi ngon cho những người có quyền lực tại Hoa Kỳ. Điển hình ở Quận Cam, ông giám sát viên của Quận, gốc Việt, hình như thuộc Đảng Cộng Hoà, khơi khơi vớt mấy triệu, qua cách thành lập một tổ chức vô vụ lợi, do con gái đứng đầu. Thế là cứ rót tiền vào cho tổ chức này, con gái đứng ra mua mấy căn nhà để giúp người vô gia cư nhưng trên thực tế thì khác. Còn Đảng Dân Chủ thì nhiều không tả. Có lần, mình được giới thiệu liên lạc với một hội vô vụ lợi người Việt tại Quận Cam. Họ kêu mình viết cho họ lá thư để họ cho mượn một căn phòng để giúp mấy người lớn tuổi tập dưỡng sinh. Họ chỉ cái mái hiên ngoài trời, nhỏ xíu. Trời mưa gió lạnh mấy người già làm sao tập ngoài trời. Thế là họ gửi thư của mình viết cho tiểu bang Cali và vớt thêm tiền bỏ túi vì giúp thêm 1 tổ chức của cộng đồng. Mình thì đâu có thể sử dụng chỗ ngoài trời để hướng dẫn thiên hạ tập. Chưa tập mấy người già lăn đùng ra trúng gió rồi. Họ bỏ tiền túi xài nhân danh giúp đỡ cộng đồng. Chỗ tụi này mượn tập khi xưa, họ cũng là tổ chức vô vụ lợi nhưng thấy họ lấy tiền thiên hạ mượn chỗ để sinh hoạt, mà tiền thì không thấy giải quyết ra sao vì trả tiền mặt. Từ từ người Việt sống bám vào cộng đồng rất nhiều, cứ xin giấy tờ hợp thức hoá cho hội vô vụ lợi của họ dù chỉ có vợ chồng đứng tên rồi đi xin tiền chính phủ.


Tại sao họ khui ông ta vì cộng đồng người Việt rất yếu về chính trị. Mình bảo đảm các cộng đồng khác cũng nhảy vào xé xác con mồi 24 tỷ đô la dành cho vô gia cư nhưng họ chỉ khui ông người Việt. Vì người Việt sẽ im tiếng như cách đây mấy chục năm họ bắt bác sĩ, nha sĩ gốc việt gian lận Medicare. Trong cộng đồng, người Việt hăng hái chửi nhau lắm nhưng khi ra ngoài dòng chính thì câm họng hết. Nhớ khi xưa, mình hay đi họp với các hội thương gia gốc Hispanic. Mấy tên này hay than là bọn người Việt chúng mày chả giúp chúng tao lên tiếng chung để bảo vệ quyền lợi. Tụi tao xuống đường với chúng bây để ủng hộ mà khi tụi tao cần thì tụi mày im rơ, không lên tiếng dùm. Có tài liệu cho thấy bác sĩ và nha sĩ gốc Do Thái, Ba Tư, Mễ ,…ăn gian Medicare nhiều mấy chục lần bác sĩ nha sĩ gốc Việt. Họ chỉ kiếm công đồng nào yếu về chính trị để đánh như doạ các cộng đồng khác.


Năm 2018, tối cấp pháp viện, từ chối nhận vụ xét vụ đuổi người vô gia cư, nên các tiểu bang ngọng vì muốn đuổi thì phải có chỗ cho người ta ở. Mà xây nhà cho họ ở thì ở Cali là ngọng vì xây cất rất đắt tiền. Họ bắt phải sử dụng công nhân của công đoàn, giá cao, thêm các thuế, tiền phí tổn này nọ.


Cali cần thêm 5.5 triệu căn hộ, mà giá xây cất, đất đai rất đắt cho nên khi xây xong thì chỉ có người làm lương cao mới có khả năng mua được nhà. 


Có nhiều quận đưa mấy người vô gia cư vào các motel ở, và thành phố trả tiền, giúp giảm số lượng vô gia cư ngoài đường nhưng đó chỉ tạm thời. Vì người vô gia cư nghe đến hay các công chức sẽ đem xe buýt hốt các người này và chở đến thành phố có lòng hảo tâm. Mình nhớ khi xưa, thành phố Los Angeles hốt người vô gia cư lên xe búyt, cho họ 50 đô, chở họ đến thành phố San Bernardino. Thành phố San Bernardino cho $50, chở họ về Los Angeles. Ngày nay thành phố San Bernardino, bị phá sản.


Năm 2024, tối cao pháp viện cho phép thành phố Los Angeles cấm các người cắm trại ngoài đường để chuẩn bị cho thế Vận Hội 2028. Thành phố Long Beach bắt đầu đuổi các người cắm trại trong các công viên khiến các người dân bình thường không dám đến công viên mà họ đóng thuế hàng năm.

Vấn đề đuổi người vô gia cư không giải quyết vấn đề. Theo mình trong tương lai còn gia tăng vấn nạn vô gia cư. Lý do là xã hội Hoa Kỳ đang chuyển mình, người máy và kỹ thuật số bắt đầu thay thế con người trong công việc sản xuất.


Chúng ta nghe các khẩu hiệu qua cuộc bầu cử vừa qua, nào là đem công việc sản xuất về Hoa Kỳ,… lý do họ đem về vì thuế hứa sẽ giảm và công việc sản xuất sẽ do người máy thực hiện. Họ chỉ cần vài kỹ sư để kiểm soát quá trình sản xuất. Đi chợ ngày nay, chúng ta thấy máy tính tiền tự động. Hôm trước mình vào Smart & Final, có 6 cái máy tính tiền tự động và một thâu ngân viên. Thiên hạ đợi lâu nên phải đẩy xe lại chỗ tự trả tiền. Khi xưa, là có một ông già về hưu, cần tiền nên ra đứng cạnh cô thây ngân viên, hỏi “papers or Plastic” để ông ta lấy bao nylon hay bao bằng giấy, bỏ thức ăn mình mua vào bao. Nay ông này biến mất, bà thâu ngân viên biến mất và phải trả tiền bao nylon. Những người này có thể đi học lại để trở thành kỹ sư? Ngay kỹ sư, bác sĩ sẽ bị thay thế bởi người máy.


Những người không kiếm được việc sau khi bị người máy và kỹ thuật toán thay thế sẽ ra sao? Họ sẽ thành lập một giai cấp vô dụng (useless class). Đó là mối quan tâm của chính quyền hiện tại trên khắp thế giới. Giai cấp này sẽ nổi loạn. Chúng ta thấy tại Hoa Kỳ có một thiểu số khởi phát với cái tên Antifa, ở Âu châu như Pháp quốc, người gốc ả rập tìm không được việc làm hay người da đen, nổi loạn đốt nhà cửa xe cộ. Một người không phải da trắng bạo loạn hay giết người được báo chí làm rùm beng để tạo nên căng thẳng, khiến người dân ủng hộ việc cưỡng bách hồi hương họ dù sinh trưởng tại các xứ Âu châu.


Hay kêu chích ngừa như COVID để khiến họ không sinh con được nữa.

Giáng sinh vừa qua, mấy đứa cháu đến nói chuyện với mình nhiều hơn mọi lần. Chúng hỏi có nên làm đám cưới hay mua nhà. Mình nói tụi bây cứ sống với nhau, làm đám cưới dân sự thôi, còn tiền để làm tiệc đám cưới dùng để mua nhà cho thuê. Mình đoán là hai đứa con mình mới hùn tiền mua được căn nhà cho thuê. Nên máy anh em họ hàng thắc mắc và bắt đầu suy nghĩ khác với dòng chính là tổ chức đám cưới linh đình để rồi âm thầm ly dị. Mình nói mấy đứa con. Là cố gắng làm việc, tiêu xài hạn chế lại, dùng tiền đó đi mua nhà cho thuê để mai sau khi bị sa thải, mình vẫn có lợi tức mà sống. Thay vì bận đồ hiệu, đi xe xịn này nọ với tinh thần một phút huy hoàng rồi chợt tắt.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Đại chiến Nike v Adidas

 Nike


Đi Âu châu thăm thân hữu vừa qua, mình rất ngạc nhiên khi thấy các tiệm mang hiệu Nike to đùng khắp Paris, Torino vì khi xưa, Âu châu thuộc quyền của Adidas và Puma, do hai anh em người đức Rudolph và Adolph Dassler sáng lập rồi tách đôi. Adolph thường được gọi là Adi nên ông ta sáng lập hiệu Adidas, còn Rudolph thì được gọi là Ruda nên thành lập thương hiệu Ruda, sau đổi thành Puma với huy hiệu con beo. Dạo mình ở Âu châu thì chưa nghe đến Nike, chỉ có mặt tại thị trường tại Hoa Kỳ. Còn giày Dassler thì nổi tiếng bên Mỹ khi Jesse Owens đoạt mấy huy chương vàng tại thế vận hội Berlin, mang giày của thương hiệu của hai anh em lúc chưa tách riêng.



Năm 1984, mình đang làm việc ở Thuỵ Sĩ thì Nike bán ế như chợ chiều nhất là giày bóng rổ. Giày Adidas làm vua trên thế giới, với 3 gạch mà thế vận hội vừa rồi, mấy người bận áo và mang giày hiệu Adidas, có 3 gạch màu đỏ với nền vàng khiến mình vui khi nhìn lại biểu tượng lá cờ Việt Nam Cộng Hoà.

Dạo ấy đi đâu trẻ khắp Âu châu mang giày hiệu Adidas. Khi đá banh cho đại học mình có mua giày Puma cho rẻ. Nhưng tại sao Adidas bị Nike, một công ty nhỏ bé soán ngôi. Đó là vì một lỗi lầm quá tự cao, xem thường đối thủ. Khi đã trên cao thì càng phải nổ lực để giữ địa vị của mình nếu không những kẻ khác sẽ tìm cách soán ngôi mình.

Năm 1984, Nike bị mấy công ty khác giết. Hiệu Converse có Magic Johnson, và Larry Bird , hai cầu thủ bóng rổ nổi tiếng của Lakers và Boston Celtic trong khi Adidas có Kareem Abdul -Jabbar, cao lêu nghêu trong phim Lý Tiểu Long.

Dạo ấy có một cầu thủ bóng rổ của đại học có nhiều tiềm năng mang tên Michael Jordan. Ông thần này như bao thể tháo gia trẻ, mơ được mang giày Adidas, sắp sửa ký hợp đồng nhưng bổng nhiên Adidas nổi hứng không muốn phát triển thị trường môn bóng rổ. Mình đoán là dạo đó NBA còn mới nên Adidas nghĩ không nhiều cổ động viên như mấy môn khác được ưa chuộng trên thế giới như túc cầu, quần vợt,…

Nike chiếm 17% thị trường dạo ấy, chụp lấy cơ hội và ký hợp đồng với Michael Jordan: $500K/ năm, gấp 5 lần các cầu thủ khác. Cho ông ta loại giày thương hiệu riêng mang tên của ông ta. Kiểm soát hoàn toàn quảng cáo thương hiệu.

18 tháng 10 năm 1984, khi Michael Jordan bước vào sân chơi trận đầu tiên chuyên nghiệp NBA sau khi hoàn tất chương trình đại học. Ông ta mang giày màu đen và đỏ của thương hiệu Nike.

Công ty Nike quên luật lệ của NBA, quy định là tất cả cầu thủ phải mang giày màu trắng nên bị phạt. Họ ra lệnh phải đổi màu giày hay bị phạt $5,000/ trận mỗi khi ông Michael Jordan đấu. Nike chụp lấy cơ hội để tiếp thị, tiếp tục trả mỗi trận $5,000 tiền phạt để ông Michael Jordan thi đấu cho đội Chicago Bulls, có huy hiệu màu đỏ. Họ trả tiền phạt tổng cộng năm đầu tiên $410,000 và quảng cáo: “NBA không thể cấm chúng ta mang giày đỏ”. Con nít nghe bị cấm thì lại thích nên ùa nhau đi mua giày Nike bị cấm. Các tiệm giày, người đi mua đông hơn quân nguyên, đánh lộn đánh lạo. Công ty sản suất không kịp cho thị trường. Từ đó Nike tạo ra văn hoá Sneaker (sneaker culture). Giới trẻ Hoa Kỳ mang giày Nike như nói lên sự chống trả áp bức, cường quyền. Bác nào thấy chồng mình mang giày Nike, là bác trai đang chống đối sự áp bức của mấy bác.


Lúc đầu Nike dự tính bán độ $3 triệu, trả cho Michael Jordan nữa triệu, đủ lời. Ai ngờ năm đó họ bán lên $126 triệu. Trả tiền phạt cho NBA $410k, xem như chi $1 triệu, bỏ túi $125 triệu. Quá lời. Và kỹ nghệ về giày thể thao đã hoàn toàn thay đổi khắp thế giới.

Năm 1984: Nike bán giày bóng rổ  = $40 triệu

Năm 1985: $126 triệu

Năm 1990: $1,000 tỷ

Thương hiệu Michael Jordan không thôi, bán đến $5.1 tỷ 

Điểm vui là Michael Jordan được Nike trả $1.7 tỷ nhiều hơn là ông ta lãnh lương của NBA chỉ vì Adidas kêu không muốn đầu tư vào thị trường môn thể thao bóng rổ.

Ngày nay, Nike và thương hiệu Michael Jordan kiểm soát 85% giày bóng rổ và các môn khác. Trong khi Adidas chỉ chiếm được 5%. Họ trả tiền rất nhiều cho các đội giao đấu ở thế vận hội Paris 2024 vừa qua.


Trong thương trường, sản phẩm có thể bắt chước, giá tiền có thể thay đổi, chất lượng có thể cải thiện nhưng Văn Hoá thì muôn đời. Nike không những làm giày mà tạo dựng một phong trào mà đi khắp nơi, Âu châu, Việt Nam, Phi Luật Tân, thậm chí vùng Trung Á, Phi châu, đâu đâu cũng mang giày bata. Về Paris, thấy mấy bà đầm mang giày bata trong métro, ngoài đường, khác xưa khi mình sinh sống tại Âu châu. Khi xưa, Tây đầm thường kêu người Mỹ không có văn hóa nhưng nay trở lại Âu châu thì tiệm ăn của Mỹ mọc đầy và rất sang, không bình dân như bên Mỹ. Tiệm ăn MAcDonalds, Starbucks, Pizza hut, Burger King,…đầy phố, giới trẻ, bận quần bò, áo 3 lỗ của Mỹ, đội mũ bóng chuỳ khắp nơi.


Mình làm thầu khoán nên phải mang giày có đế bằng sắt để lỡ đạp Đinh ở công trường không bị lủng chân, xem như không bao giờ mua giày bata. Từ mấy chục năm nay nhưng đám con thì mua nhiều loại. Nay mình mang giày ké của con khi chúng quăng mua đôi khác.



Addidas trở thành di tích lịch sử? Chưa chắc. Người quân tử đợi 30 năm để phục thù cũng chưa muộn. Năm 2013, xem như 29 năm sau cuộc cách mạng Nike đã lật đỗ Addidas với Michael Jordan, Kaney West, ra bước vào tổng hành dinh của Addidas, tuyên bố: ”Nike treats celebrity collaborators like mascots. I want to build an empire”. Thien hạ xem ông nhạc rapper này hơi điên nhưng Addidas khám phá ra điều gì đó. Đối với Nike, Lực sĩ = hiệu suất còn người nổi tiếng = quảng cáo. Trong khi Kanye West muốn được kiểm soát hoàn toàn về mặt sáng tạo, tiền bản quyền cho mỗi sản phẩm được bán và có một nhóm thiết kế riêng. 

Nike nói Không còn Addidas nói Đồng Hành.

Nike trả cho Michael Jordan tiền bản quyền 5%, trong khi Addidas trả cho Kanye West 15%. Bù lại ông rapper kêu sẽ đem lại vinh quang cho công ty Addidas sau 30 năm bị lu mờ bởi Nike.

Kết quả là giày Yeezy mới ra đời làm nghẹt Internet. 9,000 đôi được bán trong vòng 10 phút đồng hồ. Các trang web toàn cầu bị crash. Giá bán lại một đôi lên tới $3,000. Thiên hạ ngủ ngoài cửa tiệm cả mấy ngày để được mua đôi giày mới ra lò. Cổ phiếu Addidas lên 7% trong một ngày. 

Yeezy là hiện tượng của năm 2021, các trang web bị crash, giày được bán gấp 10 lần giá chính thức. Yeezy không những giúp Addidas làm giàu mà còn làm cho Addidas được biết đến bởi một thế hệ trẻ ngày nay vì bị lu mờ bởi Nike suốt gần 3 thập niên.


Cái gì bạo phát thì bạo tàn. Tháng 10 năm 2022, ông rapper buồn đời xuất hiện trên chương trình InfoWars, tuyên bố quan điểm chính trị, chống do thái khiến thế giới lên tiếng chống đối trong khi Addidas im lặng. Lý do là Yeezy chiếm 50% thị trường bán trên mạng, khiến cổ phiếu Addidas lên 300% từ năm 2015.


Các công ty khác huỷ hợp đồng với ông Kanye West ngay như Balenciaga hủy hợp đồng $100 triệu, Gap không bán các sản phẩm do Kanye West thiết kế, thậm chí ngân hàng Chase đóng trương mục của ông ta.

Addidas có trên $1.3 tỷ đô la về mặt hàng đang nằm trong kho, hàng ngàn nhân viên có thể bị sa thải, thêm cổ phiếu xuống 66% năm đó. Các tổ chức do thái biểu tình chống đối khiến Addidas phải lên tiếng huỷ hợp đồng.

Thay vì đốt hay quăn các sản phẩm trị giá $1.3 tỷ còn tồn trong kho, họ bán giày này và quyên tặng các tổ chức chống kỳ thị. Cuối năm tính ra họ bán được $750 triệu vào năm 2023.

Năm 2024, Kanye West quảng cáo trong trận Super Bowl giới thiệu sản phẩm YZY PODS (sock-shoe hybrids), một loại vừa vớ vừa giày với giá $20 và bán 200,000 đôi một cách nhanh chóng.

Trang web của Yeezy bấn loạn với các đơn đặt hàng, họ phải ngưng các loại sản phẩm mới dù không được Addidas, GAP, Nike hổ trợ. Kanye West trở nên một thương hiệu trên thế giới nên những ai ủng hộ thì sẽ tiếp tục ủng hộ, như Apple, thậm chí thương hiệu Trump.

Trong thương trường ngày nay, chúng ta thấy một cá nhân giúp một công ty bán được 60 tỷ đô la, và không muốn cắt đứt liên hệ khi ông Kanye chửi bới người do thái. Cho thấy một cá nhân có thể giúp xây dựng và cũng làm tàn lụi một đế chế trên thương trường.

Có hiện tượng ngày nay trong lãnh vực kinh doanh đó là thương hiệu cá nhân. Qua cuộc bầu cử năm nay, lần đầu tiên mình nghe đến ông Joe Roagan, người phỏng vấn ông Trump trong suốt 3 tiếng đồng hồ, có đến 40 triệu người Mỹ nghe podcast của ông ta. Hay trường hợp bà Megan Kelly, bị đài NBC sa thải, buồn đời, thay vì chạy đi xin việc ở các công ty truyền thông khác, bà ta mở Podcast riêng cho mình. Số lượng người theo dõi đông gấp 5 lần ABC và NBC cộng lại. Cho thấy người thích cá nhân nào đó thì đi theo, không phải vì công ty. Các ứng dụng kỹ thuật về truyền thông ngày nay quá dễ dàng để thành lập một chương trình thông tin được truyền bá khắp nơi. Điển hình mình quen nghe bà Christine Oakrent, khi xưa làm xướng ngôn viên đài truyền hình Pháp, nay mỗi tuần, thứ 7 mình đều nghe bà ta phát thanh từ bên Tây. Addidas huỷ hợp đồng với ông Kanye West thì ông ta mở công ty riêng cho chính ông ta, và khách hàng vẫn chạy theo. Xong om


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn