Cái kết của các điệp viên trong chiến tranh

Trong cuộc nội chiến vừa qua, có nhiều điệp viên của hai bên được giải mả như các ông nằm trong phủ tổng thống Việt Nam Cộng Hoà, các nhà nằm vùng. Có lẻ người được Hà Nội cài đặt nổi tiếng nhất là thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn. Một nhà báo, được Hà Nội cho qua Hoa Kỳ học hai năm rồi về Sàigòn, làm việc cho cơ quan báo chí nhất là của Hoa Kỳ nên sau chiến tranh, người Mỹ đều bật ngửa khi Hà Nội phong chức ông này thiếu tướng tình báo.

Ông Phạm Xuân Ẩn, điệp viên của Hà Nội, sau được phong chứ thiếu tướng

Một ông khác tên Phạm CHuyên, bí danh là Ares được Hoa Kỳ thả ra Bắc. Là điệp viên nhị trùng (mình có kể rồi). Do Hà Nội đưa vào nam để được Việt Nam Cộng Hoà tuyển vào các toán biệt kích rồi thả ra Bắc móc nối người dân chống đối Hà Nội như CIA từng làm với các biệt kích của Đài Loan, huấn luyện rồi cho xâm nhập vào Trung Cộng. Mấy vụ nhảy toán ở Trung Cộng đều thất bại vì cách kiểm soát lương thực, hộ khẩu của Trung Cộng không có kẻ hở. Theo tài liệu thì tất cả đều được thả dù, hay đổ bộ đường biển đều bị bắt hết ngoài trừ bí danh Ares. Thế nên CIA phải dựa vào ông này để có thêm tin tức. Tốn khá nhiều hàng hóa được thả dù suốt 10 năm trời trước khi CIA test lại và quyết định bỏ luôn, đánh dấu việc Hoa Kỳ bỏ rơi Việt Nam Cộng Hoà sau hiệp định Paris.

Phạm Chuyên, gián điệp nhị trùng khiến nhiều toán biệt kích bị bắt khi xâm nhập vào Bắc Việt

Năm 1954, khi mấy nước lớn họp mặt tại Genevre, Thuỵ Sĩ, bàn bạc chia đôi Việt Nam như Đức quốc và Đại Hàn trước đây. Chả thèm hỏi đại diện Việt Nam có đồng ý hay không. Ngoại trưởng Trần Văn Đổ có kể là một hôm, tối ông Phạm Văn Đồng, đại diện phe Việt Minh, gọi điện thoại ở khách sạn, cho biết là phái đoàn Liên Xô đã cho biết là ngày mai, sẽ chia đôi Việt Nam. Ông Đổ sau này làm ngoại trưởng cho miền nam, đề nghị ông Đồng, hai phái đoàn người Việt họp nhau để bàn mai sẽ nói gì này nọ. Nhưng ngày mai chả được hỏi gì cả. Mấy nước như Hoa Kỳ và cộng sản kêu chia đôi. Họ nhìn bản đồ thấy vĩ tuyến 17 có con sông Bến Hải ngăn nên dùng đó là nơi ranh giới cho 2 miền nam Bắc. Xong om

Nam Hàn hên là Bắc Hàn muốn đánh chiếm miền nam thì phải tràn qua khu phi quân sự. Xung quanh Nam Hàn toàn là biển nên khó đổ bộ vì hải quân sẽ biết ngay. Còn Việt Nam thì bên cạnh là Cao Miên và Lào, hai nước trung lập. Miền nam thì tôn trọng chủ quyền hai nước này còn Hà Nội thì bất chấp. Họ đem quân qua ngõ hai nước này để đánh miền nam thêm nằm vùng của họ được cài đặt tại miền nam.

Thấy trên nhóm cựu chiến binh Mỹ tại Việt Nam 

Họ cho rằng tạm thời như vậy rồi 2 năm sau sẽ tổng tuyển cử để hợp nhất lại Việt Nam. Đó là cách nói ngoại giao chớ làm gì có chuyện đó. Triều Tiên đã chia đôi từ năm 1953 đến nay vẫn còn đó. Đức quốc được thống nhất với điều kiện không được vũ trang và NATO sẽ không tiến gần Liên Xô.

Vấn đề là khi họ chia cắt hai miền nhưng chả để ý đến dân số của hai vùng. Lý do là miền Bắc có hơn miền nam đến 3 triệu dân thì khi tổng tuyển cử như dự định năm 1956 thì miền Nam thua là cái chắc nếu tính theo dân số bầu. Do đó một trong những lý do mà ông Ngô Đình Diệm không chịu tổng tuyển cử vào năm 1956.

Ông Diệm về nước làm thủ tướng thì gặp nhiều vấn đề ở miền Nam như giặc BÌnh Xuyên, thủ tướng Nguyễn Văn Tâm, Nguyễn Văn HInh, Ba Cụt, chưa kể nằm vùng do Hà Nội cài đặt ở lại. Cuối cùng thì nhờ pháp mua chuộc cho mấy người này sang Pháp, ngoại trừ ông Ba Cụt bị tử hình. Năm 1954, có 1 triệu người miền Bắc di cư vào Nam, và 300,000 người từ miền Nam di cư ra Bắc mà họ dụng cụm từ “tập Kết”. Mình không biết số lượng người do Hà Nội cài đặt ở lại miền nam là bao nhiêu nhưng sau này thấy có ông Lê Đức Thọ, Lê Duẫn, Phạm Hùng, Nguyễn Văn Linh,.. số người tập kết ra Bắc, có gia đình ở miền nam. 

Điển hình là cậu ruột của đồng chí gái đi tập kết, làm sĩ quan tuỳ viên cho ông Võ Nguyên Giáp, đổi họ từ Tôn Thất qua Nguyễn. Đà Lạt có ông Lê Xuân Ái, nhà ở Dốc Nhà Làng tập kết, sau 75 mới về lại Đà Lạt. Ông ta là bạn thân của tướng Tôn Thất Đính nên khi con trai ông ta đến tuổi đi lính, được ông Đính đỡ đầu. Hà Nội cho những người tập kết viết thư cho gia đình như bà Dung Krall kể ông bố theo Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam, hình như ông ta là ngoại trưởng cho chính phủ lâm thời, nằm vùng đến nhà cho biết nên lúc nào cũng nghe đài Hà Nội để nghe tiếng của ông bố. Rồi từ từ những thân nhân của những người tập kết, được kết nạp vào tổ chức, hoạt động nội thành cho Hà Nội. 300,000 người tập kết thì biết bao nhiêu gia đình ở miền nam được tiếp xúc. Miền nam cầm cự đến 20 năm là quá giỏi. Bà Dung Krall đã giúp Hoa Kỳ phát hiện ra các người của Hà Nội cài đặt tại Hoa Kỳ. Lâu quá không nhớ rõ chi tiết. Hình nha bà ta mới qua đời năm ngoái thì phải.

Mẹ mình khi xưa theo việt minh, bị Tây bắt tra tấn năm 1950. Mình không hỏi nhưng mình đoán là có bị nằm vùng liên lạc. Năm 1956, sau khi sinh mình ra thì mẹ mình bị mật vụ của chính phủ Ngô Đình Diệm bắt, đem mình theo vào tù. May ông cụ là quân nhân, về phép thăm con đầu mới sinh nên bảo lãnh ra và đưa về Quy Nhơn, nơi ông cụ đóng quân được 1 năm rồi tình hình yên lại, trở về Đà Lạt đến giờ.

Đà Lạt có rất nhiều người làm nội tuyến cho Hà Nội như cô Ba Chỉ, tiệm Bình Lợi dưới chợ mới. Cô ta theo việt minh nhưng không tập kết, làm kinh tài cho Việt Cộng. Cô ta có đi Thái Lan, nghe cô kể gặp bà Nguyễn thị Bình để nhận chỉ thị. Lâu lâu nghe nói xe hàng của cô bị Việt Cộng bắt, lấy hết để báo cho cảnh sát. Thực tế là mua hàng gạo, tiếp tế cho Việt Cộng chở vào bưng. Dạo đó có ông Sở cạnh hàng mẹ mình, lái xe hàng bị bắt ở tù. Bà Sở phải thuê tài xế và đi buôn Sàigòn Đà Lạt dạo ấy. Lâu lâu kêu bị Việt Cộng lấy hết đồ. Có dạo ông ta bị bắt ở tù không hiểu tội gì. Hồi nhỏ ít dám hỏi vì hỏi là ăn tát. Mình rất mến ông Sở, rất hiền khi xưa ông ta dùng cái bàn tính của tàu abacus để làm tính, có dạy mình sử dụng. Qua Tây họ có máy tính hết nên hết xài.

Có người liên lạc với mình cho biết là bà con với cô Ba Chỉ. Cô ta còn sống ở Đại Ninh nhưng mình không có dịp gặp lại. Về Đà Lạt thường là 3 ngày rồi chạy. Cô Ba Chỉ chắc cũng trên 100 tuổi. Sau 75, ông cụ mình bị bắt cải tạo 15 năm thì trong thời gian này, cô Ba Chỉ làm lớn tại Đà Lạt nhờ có công kinh tài cho Việt Cộng. Gái đình mình bị cách Mạng 30 đánh tới tấp nhưng nhờ Cô Ba Chỉ giúp đỡ, nếu không thì gia đình đi kinh tế mới rồi. 

 Mẹ mình kể có lần cô Ba CHỉ, kêu vào nói có dầu ăn hay gạo mới về. Ai hỏi mua thì vào lấy bán. Giá bao nhiêu đó. Vài tiếng sau là có người đến hỏi mua 100 bao gạo. Mẹ mình nói có, rồi kêu người chở cho họ, lấy tiền Hoa Hồng 20%. Sau 75, gặp lại bà hay mua gạo đường cho Việt Cộng, bà ta nói khi xưa run quá. Nói cho ngay khi xưa buôn bán thì ai cũng phải bán cho Việt Cộng. Nếu không chúng giết như cây xăng ngã Ba chùa. Bị họ đặt chất nổ. Các đại gia Đà Lạt khi xưa đều bị Việt Cộng xin tiền đóng góp cho cách mạng. Nghe kể khi xưa Việt Cộng vào nam đánh chỉ cần đem theo vàng và Đô la. Trinh sát 302 đi nhảy toán có lần thấy một sacoche mấy ngàn đô la của Việt Cộng. Hình như mình có kể vụ Hà Nội nhờ người ở Sàigòn qua pháp hay Hương Cảng để đổi đô la. Đưa cho dân miền nam, mua hàng tiếp tế cho bộ đội. Đánh kiểu này, không Thắng mới lạ. Sau 75 tưởng được trưng dụng nhưng lại bị đánh tư sản nên bỏ chạy mệt thở. Mình đang đọc thêm tài liệu để kể chuyện này. Bác nào có tài liệu thì cho em xin vì Hương Cảng, Paris, Sàigòn đủ trò, do nằm vùng của Việt Cộng thực hiện để có tiền nuôi quân của họ. Dân miền nam vừa đánh Việt Cộng vừa nuôi Việt Cộng. Không thua mới lạ. Mình có kể vụ tướng Toàn, quân khu 2, sai đệ tử đưa tiền cho Việt Cộng để họ không phá đám, để ông ta chặt cây đem bán cho Nhật Bản,… Lính trinh sát 302 Đà Lạt đi nhảy toán thì thấy vụ này, bị lộ nên phải bắn chết Việt Cộng cũng như đệ tử tướng Toàn. Ông này nổi điên vì mất cái sacoche tiền đô la nên kêu trực thăng đi kiếm thiếu tá Phong.

Có con gái của một tiệm ở khu Hoà Bình, xin dấu tên, kể trước mấy tuần Đà Lạt bỏ ngõ thì có ông chú họ ngoài Bắc được nằm vùng dẫn đến nhà gõ cửa ban đêm. Thế là ông bố tin vào lời cách mạng ở lại Đà Lạt không di tản nên không mất nhà, của cải. Sau bị đánh tư sản nên phải đem cả gia đình vượt biển. Mình có kể vụ này rồi, ai buồn đời thì tìm trên bờ lốc.

Mình nói chuyện với Thiếu Tá Phong, đại đội trinh sát 302 khi xưa của Đà Lạt Tuyên Đức. Anh ta kể là mỗi lần đi hành quân về là ra tiệm hớt tóc của ông thần gì quên tên. Tên Nghĩa. Chỉ nhớ có cô con gái độ tuổi mình, không đẹp nhưng đồ phụ tùng đầy đủ. Mỗi lần vào đây sang băng nhạc lậu là gặp cô ta bận đồ bộ rất bắt mắt. Tắm xong rồi cắt tóc, tên này hỏi đi trinh sát chỗ nào. Anh ta kể cho hắn đánh đâu này nọ rồi phá lên cười. Ai ngờ sau 75, hoá ra ông ta là nằm vùng, làm chức lớn ở Đà Lạt đến khi Hà Nội cho người vào thay thế. Cũng như ông Kim, thầu khoán ở Trại mát và ông thợ mộc trên Số 4, làm nhà cho gia đình mình. Sau 75 mới khám phá ra họ nằm vùng. Tương tự mấy ông thợ của ty công quản nước Đà Lạt, làm dưới quyền ông cụ mình. Kinh

Ngoài Bắc thì dân chống đối chủ nghĩa cộng sản đã di cư vào nam gần hết, đa số là công giáo nên không có một lực lượng nào lớn để có thể ra mặt chống đối Hà Nội. Trong nam thì theo thể chế dân chủ nên họ cho phép sinh viên, tôn giáo xuống đường biểu tình, tự thiêu, đủ trò khiến thế giới bàng hoàng. Báo Việt Cộng phỏng vấn một ông cựu thị trưởng Đà Lạt và phó chủ tịch quốc hội Việt Nam Cộng Hoà, có em đi tập kết móc nối, nên ông ta cho Hà Nội biết các tường trình quân sự của các tướng lãnh Việt Nam Cộng Hoà rồi được cử đi Hoa Kỳ để xin viện trợ. Ông ta nói với các thượng nghị sĩ Mỹ, là trễ rồi. Không nên viện trợ cho Việt Nam Cộng Hoà. Bố của bạn học Yersin nên mình dấu tên. Ai muốn biết thì kiếm tài liệu của Hà Nội đọc.

Mình có kể về một điệp viên của Việt Nam Cộng Hoà được cài đặt trong bộ chỉ huy của Hà Nội, vùng Tây Ninh, gần biên giới Cao Miên, có số danh là X92. Nhờ các tài liệu của ông ta mà Việt Nam Cộng Hoà tránh được nhiều vụ đẫm máu cũng như giúp toà đại sứ Mỹ cấp tốc nhân viên di tản người Việt ra khỏi Sàigòn trước ngày 30/4/75. Lý do Hà Nội muốn đánh chiếm toàn miền Nam trước ngày 19/5, sinh Nhật của ông Hồ. Ông ta bị khám phá vì một người làm cho CIA, bị bắt nên khai ra. Ông này người Bắc nên được đưa về vùng Tây Ninh làm việc để không ai biết tung tích đến khi ông ta lấy vợ vùng này thì phải đưa đi vùng khác. Nghe nói ở Ban Mê Thuộc rồi khi Việt Cộng đánh cao nguyên thì ông ta và xếp người Mỹ bị bắt nên khai ra. Sau này vượt biển chết với cả gia đình. 

Mình có ông cậu họ, làm cho CIA tỏng chương trình Phượng Hoàng nên khi Sàigòn sắp đầu hàng, CIA hẹn cậu ta ở đâu để bốc gia đình cậu đi. Cậu về nhà để kêu bà vợ đi thì khám phá ra bà mợ là nội tuyến của Hà Nội. Hóa ra họ biết nên cài người lấy cậu. Cũng có thể là Hà Nội biết được nên tìm cách chiêu dụ mợ. Cuối cùng trễ hẹn trực thăng, cậu tự tử chết. Ngày 30/4 mình đều thắp nhang cho cậu. Mình có kể về cái máy truyền tin của cậu khi ghé nhà mình, đi đâu với ông cụ.

Mình có đọc tài liệu của Hà Nội về nhân vật X92 này do một thứ trưởng công an Hà Nội kể. Xin trích tải về đây:

“Qua khai thác một tên tình báo Mỹ bị bắt, ta được biết một số tên nội gián chui vào hàng ngũ ta, trong đó có một tên đã hoạt động được hơn 10 năm, mang tên trùng với hai đồng chí Thường vụ Tỉnh ủy Tây Ninh. Y đã cung cấp nhiều tin tức rất quan trọng cho địch. Tây Ninh là căn cứ Trung ương Cục nên mọi tin tức quan trọng về quân sự, chính trị của ta, y đều biết và cung cấp cho CIA. Những tin tức này được Lầu Năm Góc rất chú ý, chúng coi y là một tên tình báo số 1. Y có trí nhớ rất tốt. Chỉ cần đọc một lượt những chỉ thị, nghị quyết của ta là y có thể chép lại hầu như nguyên văn.

Tình báo Mỹ trước khi rút khỏi Việt Nam đã cài y ở lại. Y giao hẹn là tất cả hồ sơ, báo cáo của y gửi cho cảnh sát và CIA đều phải đốt hết để không còn tung tích. Nhưng Mỹ đã rút về nước, công an cảnh sát ngụy thì mất hết tinh thần, không còn bụng dạ nào đốt hồ sơ của y nữa. Cảnh sát trưởng ngụy ở Tây Ninh lúc đó là tên Nguyễn Tấn Danh trực tiếp nắm y. Chúng tôi đã bắt tên Nguyễn Tấn Danh. Tên này khai báo đầy đủ quá trình sử dụng và bàn giao Võ Văn Ba cho tình báo Mỹ. Qua khai thác Nguyễn Tấn Danh, chúng tôi biết đồng chí Thường vụ Tỉnh ủy bị bắt là oan, ký tên trong báo cáo có tên Nguyễn Văn Ba là tên giả mạo. Nguy hiểm hơn, trong Thường vụ Tỉnh ủy có hai đồng chí tên là Ba. Chúng tôi tìm hồ sơ trong Tổng nha Cảnh sát ngụy và nắm được toàn bộ hồ sơ của y do chính tay y viết. Ðồng chí Tô Quyền (cán bộ miền bắc chi viện cho miền nam), Trưởng ban An ninh Tây Ninh, báo cáo cụ thể với tôi.

Sau khi thu thập đầy đủ tài liệu, nghiên cứu hồ sơ của Võ Văn Ba với Ty công an ngụy và Tổng nha Cảnh sát, tôi báo cáo Bộ trưởng Trần Quốc Hoàn bàn cách bắt Võ Văn Ba để khai thác, đồng thời can thiệp với Tỉnh ủy Tây Ninh để minh oan cho hai đồng chí. Nhưng vì tình tiết sự việc phức tạp nên sau một thời gian dài mới minh oan được cho hai đồng chí đó.

Vụ Võ Văn Ba là vụ nội gián quan trọng. Y đã chui sâu, leo cao vào nội bộ ta. Trong 10 năm, y đã thu thập rất nhiều tin tức quan trọng cho địch, nhưng vì ta có nhiều tin tức và bút tích của y còn lưu lại trong hồ sơ cảnh sát cộng với lời khai của Nguyễn Tấn Danh (người trực tiếp phụ trách y) nên việc kết tội y không khó khăn. Công an Tây Ninh bắt tên gián điệp Võ Văn Ba đưa về trại giam của Tổng nha Cảnh sát ngụy cũ... Sau khi đến nhà anh Trần Quốc Hoàn báo cáo kết quả khai thác, anh Hoàn chỉ thị cho tôi bàn giao tên này cho An ninh Trung ương Cục... Trong giờ tập thể dục buổi sáng của anh em, Võ Văn Ba đã dùng dây quần thắt cổ tự tử.” (Hết trích)

Ông Phạm Xuân Ẩn làm điệp viên cho Hà Nội biết bao nhiêu năm nhưng không được tin dùng sau khi Việt Nam được thống nhất. Khi hết đi săn thì thợ săn sẽ không cần con chó săn nữa. Ông ta dùng tài liệu của Hà Nội đưa để báo chí ngoại quốc lên tiếng định hướng theo ý đồ của Hà Nội. Giúp Hà Nội tiến chiếm miền nam nhanh hơn. 

Nếu so về công giúp người Việt bớt đổ máu, chết chóc thì ông Võ văn Ba (không phải tên thiệt vì ông lấy tên Ba để trùng tên với 2 cán bộ lớn của Việt Cộng) với danh số X92 là người có công nhất. Hơn 100 ngàn người Việt được di tản vào những ngày cuối cùng của Sàigòn là nhờ tin tức của ông này đưa cho toà đại sứ. (Theo lời kể của cựu tình báo viên Frank Snepp). Việt Nam Cộng Hoà thua nên ít ai biết đến các hy sinh của những điệp viên của miền Nam. Mình có kể về ông Ba này rồi.

Tương tự khi Mỹ dội bom Cao Miên, tướng Đổ Cao Trí đem quân qua biên giới đánh Việt Cộng vì năm Mậu Thân, Hà Nội bị tổn thất quá nặng. Nên rút về dưỡng thương bên Cao Miên. Nếu người Mỹ cho phép ông Đổ Cao Trí tiếp tục đánh, truy sát Việt Cộng năm đó thì có lẻ đã dẹp được các căn cứ Việt Cộng bên Lào luôn. Cuộc chiến Việt Nam có lẻ đã đổi thay. Nhờ tin tức này mà người Mỹ muốn Việt Nam hoá chiến tranh nhanh để rút ra khỏi Việt Nam. Giao lại cho quân lực Việt Nam Cộng Hoà nên đôn quân trong thời gian này khá nhiều. Cũng có thể Mỹ muốn bang gia lại với Trung Cộng nên không muốn tiếp tục cuộc hành quân này. Kết quả máy bay của tướng Trí nổ cái đùng trên trời. Thuận ta thì sống còn nghịch ta thì nổ máy bay.

Mình theo dõi vài nhóm cựu chiến binh Mỹ tại Việt Nam thì thấy họ đưa tài liệu khá chính xác về cuộc chiến Việt Nam. Đọc tài liệu của Mỹ, Việt Cộng để hiểu thêm. Còn tài liệu Việt Nam Cộng Hoà thì thất lạc hết nên khó kiểm chứng.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Nữ tử tù gốc việt tại quận Cam

Có dạo có người kêu mình mua một căn phố ở đường Bolsa, chủ nhà ký giấy tờ xong xuôi rồi không muốn bán nữa. Tên địa ốc người Mỹ kêu mình kiện với nó, để nó lấy hoa Hồng còn mình thì bù trớt. Khi không tốn tiền luật sư. Có duyên thì mua không thì thôi, hơi sức đâu dính dáng vào thưa kiện. Mình đoán là khi họ đăng bán thì có người đến hỏi mua phía sau lưng tên địa ốc với giá cao hơn nên họ xù.

 Địa điểm ngay đường Bolsa, có cột quảng cáo to đùng, mỗi tháng chủ nhà lãnh tiền cho thuê đâu $450, chưa kể để tiền thuê căn nhà nên mình ham. Chạy qua chạy lại nhiều lần thì thấy gần đó có một căn nhà nhỏ, có bảng to đùng đề tên một bà thầy bói, nghe nói danh tiếng, rất đắt khách và đắt tiền. Người ta gọi Miss Ha Jade Smith. Mình đoán chắc lấy chồng Mỹ nên có tên Mỹ. Nghe nói bà ta vượt biên bằng đường bộ, qua Cao Miên rồi đến trại tỵ nạn Thái Lan với một cô con gái với chồng trước. Chuyện chồng con thì không ai biết, có thể chồng chết trong trại cải tạo. 

Một hôm, báo chí Quận Cam đưa tin bà ta bị hạ sát tại nhà riêng cùng với cô con gái 23 tuổi. Dạo ấy băng đảng Việt Nam lộng hành, hay theo dõi các thương nhân ở Little Sàigòn đến nhà rồi cướp. Họ trói cả gia đình rồi đánh ai đó để khai ra chỗ dấu tiền. Người việt làm ăn với tiền tươi nên đem về nhà thay vì bỏ vào ngân hàng sợ phải khai thuế. Mình có quen một gia đình. Họ nhờ mình đến xem thợ họ mướn để hoàn tất hai căn phòng họ đang làm vì con cái lớn và đông. Thầu khoán ôm tiền chạy qua Thái Lan, nghe nói tổ chức kháng chiến gì đó. Nhà cửa đang xây cất mà bỏ hoang nên họ mướn thợ và kêu mình, trưa thay vì đi ăn trưa chạy qua nhà xem thợ làm việc ra sao hay gặp thanh tra thành phố để nói chuyện vì ông thợ không rành tiếng Mỹ. Một hôm, ghé lại thì ông thợ kêu cả nhà đêm qua bị cướp vào. Kinh

Bà Hà Smith, 52 tuổi vào thời điểm qua đời, được khách hàng gọi là “Jade”(Ngọc), bà thầy bói xem bói tại nhà riêng. Bà Hà bói bài tarot và xem chỉ tay; thường tư vấn về kinh doanh, tình cảm và các quyết định trong cuộc sống. Một trong những khách hàng thường xuyên là bà Tanya Jaime Nelson, tên Mỹ nhưng gốc việt, chắc lấy chồng Mỹ. Người đã xem bói, xin ý kiến bà trong hơn một thập kỷ, nhiều khi trả cả nghìn đô la mỗi buổi. $1,000 cho 1 tiếng đồng hồ, lương còn cao hơn lương bác sĩ thời đó. Thành công của bà Hà Smith được thể hiện qua số tiền lớn bà giấu kín hơn 500,000 đô la tiền mặt cất trong những chỗ bất thường như máy hút bụi và máy pha cà phê, cho thấy bà thầy bói rất khắm khá sinh lợi, chủ yếu bằng tiền mặt. Khi bị cướp, kẻ cướp có lục tung đồ đạt trong nhà để tìm kiếm tiền và vàng nữ trang cất dấu nhưng không ra đến khi cảnh sát điều tra thì mới khám phá tiền trong túi máy hút bụi và máy cà phê.

Nạn nhân của khách hàng, bà Hà Smith. Nhìn hình thấy bà ta đeo ngọc nơi cổ.

Anita Vo, con gái 23 tuổi của bà Hà Smith, sống cùng mẹ và đang học ngành điều dưỡng tại Cao đẳng Golden West. Nghe nói thông minh và đầy tham vọng, cô không tham gia vào việc bói toán của mẹ nhưng thường có mặt trong cuộc sống của bà, đôi khi xuất hiện khi khách đến thăm. Hung thủ là một người Việt có tên Tanya Nelson, 45 tuổi: một người mẹ năm con từ Roanoke Rapids, Bắc Carolina, có một một cửa hàng đồ lót không bán chạy lắm, đồng thời bà ta vật lộn với những rắc rối cá nhân, tình duyên gia đạo. Bà ta mang tên Mỹ nên đoán lấy chồng Mỹ nhưng ly dị. Sau đó bà ta dây dưa với anh hay em trai của chồng cũ. Rồi ông thần này dọn qua tiểu bang North Carolina để xa lánh kẻ nội thù.

Sự quen biết giữa bà Tanya với bà Hà Smith bắt đầu từ nhiều năm trước, có thể vào cuối những năm 1990, khi bà Tanya còn ở Cali, tìm đến xem bói về công việc kinh doanh và đời sống tình cảm. Lời tiên tri của bà Hà Smith, cho rằng thiên cơ bất khả lậu nhưng vì muốn giúp chị nên tôi phải tổn thọ thế là bà Tanya cúng dường thêm. Chắc bà này cứ đến hỏi hoài nên Bà thầy bói khuyên bà nên dọn qua Bắc Carolina thì gia đạo sẽ yên vui. Ông bồ cũ sẽ trở lại, làm ăn sẽ phát tài. Thế là bà tin lời tiên tri như Sấm, dọn qua Bắc Carolina nhưng ông Bồ cũ nhìn bà ta sản hồn nên bỏ chạy dọn đến thành phố khác. Tiệm buôn bán cũng không khá nên tình hình tài chính của Tanya Nelson ngày càng tồi tệ, bà ta mất luôn căn nhà bị ngân hàng xiết và sự oán giận, căm thù bà thầy bói xúi mình đi tiểu bang khác của bà tăng lên. Lời khai tại tòa sau này tiết lộ Nelson tin rằng Smith đã lừa bà một khoản tiền lớn. Nhớ hồi nhỏ học tục ngữ ca dao, có câu số cô có cha có mẹ, lớn lên lấy chồng, sinh con đầu lòng không trai thì gái,…

Phillipe Zamora, tòng phạm 

Đến đầu năm 2005, lòng căm thù thầy bói khiến bà Tanya Nelson đột phá tư duy, kết tinh thành một âm mưu giết người lấy lại tiền. Hò ơ ơ Bắt thang lên hỏi ông trời, lấy tiền cho thầy bói, đòi lại được không. Ông trời ông bảo là không, tao còn bị gạt huống chi là mày. Bà rủ Phillipe Zamora, một người gốc việt 55 tuổi, đồng tính không nghề nghiệp từ Bắc Carolina, người mà bà gặp qua một người quen chung. Zamora, là người gốc việt nhưng có tên Tây của người đảo Corse. Mình có quen hai anh em người Việt lai Tây họ Zamora, họ cho biết ông bố là người Pháp nên trong chiến tranh Việt Nam, không phải đi lính vì công dân Tây. 75 chạy qua Tây rồi thân nhân bảo lãnh qua Mỹ. Nhìn hình ông thần này thấy hao hao giống hai anh em kia. 10 năm nay không gặp lại sau khi con mình nghỉ tham gia hướng đạo.

Cả hai lái xe xuyên bang đến California vào tháng 4 năm 2005. Vào tối ngày 21 tháng 4, Nelson và Zamora đến nhà bà Hà Smith. Bà Tanya Nelson, người quen thuộc với bà Hà Smith, được chào đón vào nhà, cùng với Zamora được giới thiệu là “bạn”. Theo sổ tay của bà Hà thì ngày giờ đó có hẹn với bà Tanya. Cuộc gặp ban đầu diễn ra vui vẻ, bà Hà Smith bắt đầu xem bói nhưng bà Tanya Nelson lấy dao đâm nhắm vào mặt và cổ bằng một con dao từ bếp. Bà Hà dân vượt biên đường bộ, cũng thuộc dạng không hiền, chống cự, hét lên thì bà Tanya kêu ông Zamora giết như được chứng minh qua các vết thương phòng vệ trên tay, nhưng đã gục ngã sau hơn 20 nhát dao. Nghe tiếng mẹ hét lên, cô con gái lao vào, bị tên Zamora tấn công. Ông ta đánh bằng chai rượu vang, làm vỡ chai, sau đó lấy một con dao khác và đâm nhiều lần, 27 nhát, theo báo cáo khám nghiệm tử thi. Khuôn mặt của bà Hà Smith gần như không thể nhận ra, một chi tiết mà công tố viên sau này nhấn mạnh để làm nổi bật sự tàn bạo của hung thủ. Cho thấy đừng bao giờ làm đàn bà thù hận.

Sau khi giết người, Nelson và Zamora lục soát ngôi nhà. Họ lấy trang sức (bao gồm những món nữ trang của Smith), thẻ tín dụng, tiền mặt và các vật dụng cá nhân, nhét vào túi. Sau đó bà Nelson lái xe đến Walmart gần đó, chắc ở đường Beach và Trask, vào khoảng 10 giờ tối, dùng thẻ tín dụng của bà Hà Smith để mua sơn trắng và găng tay. Trở lại hiện trường, bà đổ sơn lên đầu và tay của các nạn nhân. Hình như làm như vậy người chết sẽ không nhận ra kẻ giết họ để không về lại làm hại đến họ. Lúc đầu đọc báo việt ngữ họ nói lấy vôi nhưng sau này theo dõi toà án thì được biết họ chỉ lấy sơn để sơn lên mặt của hai nạn nhân. Bác nào hiểu vụ này thì cho em xin. Số họ xui nên có lẻ nạn nhân làm mờ mắt họ vì không tìm ra số tiền $500,000 trong máy hút bụi. Mình đọc báo việt ngữ thì được biết $100,000 nhưng báo Mỹ phóng đại lên $500,000. Mình nghĩ 100k là đúng vì 500k thời đó là mấy triệu đô ngày nay.

Vấn đề khiến bà Tanya bị bắt, mấy tuần sau mua vé máy bay qua lại Quận Cam bằng thẻ tín dụng của bà Hà Smith, bà mua sắm với thẻ tín dụng của bà thầy bói trong khi cảnh sát điều tra đã theo dõi ai sử dụng thẻ tín dụng của nạn nhân. Thế là khi có đủ chứng cớ thì khi bà Tanya vào khách sạn, dùng thẻ tín dụng của nạn nhân thì cảnh sát ập vào còng đầu. Mình đoán là thời gian đó, sử dụng thẻ tín dụng ở ngoài tiểu bang mình trú ngụ thì hơi mệt, họ hỏi đủ trò nên thường đi tỉnh khác, phải thông báo cho thẻ tín dụng biết, để họ cho phép xài, sợ bị ăn cắp. Có lẻ vì vậy, bà ta bay trở lại Quận Cam để mua sắm với thẻ tín dụng của nạn nhân. Và bị bắt sau đó. Chớ không tội gì chạy qua chạy lại. Nhưng phải công nhận bà này gan dạ. Giết người mà còn đi qua lại Cali, lấy thẻ mua sắm. Phụ nữ họ thích mua sắm nên sẵn sàng làm bất cứ điều gì. Kinh

Thi thể được phát hiện vào sáng hôm sau, ngày 22 tháng 4, sau khi bạn trai cũ của Anita, lo lắng vì không liên lạc được với cô, báo cảnh sát. Ông thần này là bạn trai cũ, là con chim đa đa đang tìm cách trở lại chuyến đò xưa. Anh ta gọi điện thoại nhưng cô con gái không trả lời nên bò lại nhà thì thấy tan hoang nên bỏ chạy và gọi cảnh sát. Cảnh sát Westminster đến hiện trường kinh hoàng: máu chảy quanh các nạn nhân, sơn trắng nhỏ giọt từ khuôn mặt họ, và ngôi nhà bị lục lọi. Các thám tử nhanh chóng lần theo dấu vết thẻ tín dụng của Smith, mà Nelson sử dụng một cách lộ liễu, đặt vé máy bay về Bắc Carolina, mua sắm tại các cửa hàng ở Costa Mesa, và thậm chí mua vali Louis Vuitton. Trong vài ngày, dấu vết giấy tờ dẫn đến danh tính của Nelson, được xác nhận qua lịch hẹn và nhật ký điện thoại của bà thầy bói họ Smith. Anh chàng này bị cảnh sát điều tra khá mệt nhưng có alibi nên thoát. Họ nghi anh ta trở lại tìm cô con gái nhưng bị cự tuyệt nên rút dao đâm khơi khơi con phụ tình.

Ngoài ra có một ông Handyman cũng bị tình nghi vì theo điều tra bà Hà có mướn ông này để sửa chửa nhà cửa gì đó trong thời gian đó, họ khám phá ra có vết sơn trên giày của ông ta nhưng sau khi khám nghiệm thì không phải. Chắc ông ta mua sơn ở Home depot còn bà kia mua ở Walmart. Bà Nelson trở lại Quận Cam vài tuần sau, có thể để giải quyết những việc còn dang dở hoặc tìm thêm số tiền giấu của Smith. Vào ngày 31 tháng 5 năm 2005, bà bị bắt tại một khách sạn với bằng chứng buộc tội: giấy tờ tùy thân, thẻ tín dụng của nạn nhân và đồ đạc ăn cắp. Zamora, trở về Bắc Carolina, bị bắt ngay sau đó, dấu vân tay của anh ta khớp với hiện trường. Anh ta nhanh chóng thú nhận, kể chi tiết vai trò của Nelson là chủ mưu và sự tham gia miễn cưỡng của mình. Ông thần này khai hết để khỏi bị tử hình. Hình như ông này được bà Tanya dụ dỗ kêu sẽ giới thiệu một ông đồng tính ở Cali nên mới lái xe chở bà ta qua Cali, giết người.

Phiên tòa bắt đầu vào năm 2009, bị trì hoãn bởi các tranh cãi pháp lý và lời biện hộ ban đầu không nhận tội của Nelson. Zamora, đối mặt với án chung thân không ân xá, nhận thỏa thuận: anh ta nhận tội hai cáo buộc giết người cấp độ một và bị kết án 27 năm đến chung thân để đổi lấy lời khai. Lời kể của anh ta mô tả Tanya Nelson là người kiểm soát và đầy thù hận, tuyên bố bà đã cười sau vụ giết người và không tỏ ra hối hận. Máu lạnh.

Phía biện hộ của bà Tanya Nelson lập luận rằng bà không ổn định về tinh thần, bị thúc đẩy bởi tuyệt vọng tài chính và ám ảnh, nhưng công tố viên phản bác bằng kế hoạch tỉ mỉ của bà, sắp xếp chuyến đi, chuyến đến Walmart, và cuộc mua sắm xa hoa sau vụ án. Vào ngày 31 tháng 3 năm 2010, bồi thẩm đoàn kết tội bà hai cáo buộc giết người cấp độ một với tình tiết đặc biệt: nhiều vụ giết người, giết người trong lúc cướp, và rình rập. Vào ngày 23 tháng 4 năm 2010, Thẩm phán Frank F. Fasel tuyên án tử hình, gọi tội ác này là “ghê tởm” và “máu lạnh”. Bà trở thành người phụ nữ thứ hai trong lịch sử Quận Cam bị kết án tử hình, cùng với Susan Eubanks.

Bà Tanya Nelson vẫn ở hành lang tử hình tại nhà tù Phụ nữ miền Trung California, dù lệnh hoãn thi hành án của California (từ năm 2019) khiến việc hành quyết bà khó xảy ra trong thời gian sắp tới hay không bao giờ. Zamora, giờ ở độ tuổi 70, đủ điều kiện xin ân xá vào những năm 2030. Vụ án để lại dấu ấn ở Little Saigon, nơi cái chết của bà Thầy bói Hà Smith làm mình nhớ đến một thời băng Đảng người Việt tung hoành tại đây. Nhà mình bị trộm một lần mình đi đâu buổi sáng độ 2 tiếng đồng hồ, từ garage vô nhà thấy hộc bàn, tủ bị lục tung. Hoảng quá chạy ra ngoài đường gọi cảnh sát. Sau đó phải kiếm nhà chỗ khác xa khu vực Tiểu Sàigòn. Dọn đi năm 2002, đến nay là 23 năm. Kinh

Sau này cảnh sát tuyển mộ người Việt nên bắt đầu cho người xâm nhập vào các băng Đảng người Việt và từ từ họ bắt hết. Nếu sự việc xẩy ra hôm nay thì chắc mấy người này được cho lên máy bay chở về Việt Nam. Mình có một khách hàng trẻ nhưng bị tê liệt từ chân đến cổ. Anh ta theo băng Đảng gì đó, đang ngồi cà phê thì có tên nào, vào rút súng bắn đùng đùng. Không chết nhưng bị liệt. Luật sư kiện được 2 triệu nên họ nhờ mình bỏ vào Annuity cho anh ta đúng 20 năm. Từ ngày anh ta được bồi thường 2 triệu thì cô Bồ cũ chạy lại chăm sóc kêu anh đi mua sắm cho em này nọ nên bố mẹ mới nhờ mình giúp mỗi tháng lãnh ra $3,500 để trả tiền Mobile home, ăn xài. Bố mẹ cũng tội, về già lại phải chăm sóc thằng con tật nguyền, một mặt sợ mấy đứa con khác lại mượn tiền này nọ.

Có lần một ông thầy bói, gọi điện thoại hẹn mình gặp nhà ông ta. Ông ta nói có nhiều khách hàng, muốn ăn chia với mình. Nói khách hàng liên lạc với mình để xây cất phong thuỷ này nọ nhưng mình nói không làm trong cộng đồng Việt Nam. Lý do là họ trả rẻ. Nghề làm thầu khoán 25 năm của mình chỉ có 2 người khách là gốc Việt. Nay ra nghĩa trang thấy mộ bia của ông ta.

Thầy bói như một cố vấn tâm lý, ai có vấn đề không biết tỏ bày cùng ai nên gặp thầy bói, nói vài câu ba đía làm cho họ lên tinh thần, tạo dựng niềm tin nhưng lấy tiền nhiều quá thì sót ruột nhất là không đúng sự thật. Nên cũng không tốt.

Mình rất sợ thầy bói. Lý do là khi xưa đi kiếm vợ, gặp đối tượng nào rủ đi xem bói, là vị chi lần sau gọi điện thoại không bắt. Bố mẹ kêu em nó đi chơi với bạn trai. Thầy bói nào cũng chê mình cả. Không có ý chí tiến thủ, ăn bám vào vợ. Cái này thì đúng mình ăn theo diện vợ hơi nhiều. Nên mấy cô nghe thế là xù liền dù hôm qua mấy cô ta hát trong đôi mắt em, anh là tất cả nhưng mấy cô không muốn lấy thằng nghèo. Xong om

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Mùa xuân bên mẹ sau 50 cái Tết

 Mùa xuân có mẹ

Sau 50 năm, mình mới ăn tết lần đầu tiên cùng gia đình tại Đà Lạt. Có nhiều cảm xúc khó tả. Vui nhất là còn bà cụ. Thấy con cháu tụ họp ăn uống, bà cụ kêu khi xưa đẻ con ra nhiều nên nay mới có nhiều niềm vui như ri. Vui quá. Nay mai, nhiều khi anh em ly tán trên thế giới cũng không sum họp như nay vì sức khoẻ vì nhiều lý do không biết trước. Sau này gia đình chỉ có hai con theo chính sách trai hay gái chỉ 2 mà thôi thì khi sum họp rất lẻ loi. Một trong hai đứa không về được là buồn, nhiều khi cả hai không về được vì công ăn việc làm. Đón xuân trơ trọi.

Cháu chơi lô tô, không còn đánh xì lác như thế hệ mình khi xưa. Còn thế hệ đổ sâm hường, chơi bài tới thì chết hết, còn mỗi mẹ mình.

Có người hỏi tại sao phải đợi 50 năm. Mình có về sau Tết nhưng khi tết thì ở Cali, có con, có cháu bên vợ. Thêm tết ta thì con cái đi học, vợ đi làm. Con mình, chúng nó ở xa cũng cố bay về dù đang ở âu châu hay á châu để tụ họp với anh chị cô cậu ăn 3 ngày Tết rồi đi lại. Cũng có không khí gia đình. Hy sinh đời bố củng cố đời con. Năm nay thì ăn tết sớm nên thiếu con gái và vài đứa cháu, vì chúng ở xa muốn về đúng ngày tết. Thôi thì về ăn tết với mẹ vì đâu biết ngày mai nên hai vợ chồng vác vali đi nữa. Vì mai đây nhiều khi không có sức khoẻ để về. Ở tuổi gần 70 rất khó đoán trước. Trước khi đi đã nghe tin một ông thần học chung khi xưa qua đời. Năm nay, vợ về hưu nên có thể khăn gói về Đà Lạt ăn tết.

Vui nhất là về bên mẹ, nhưng gặp lại họ hàng ở quê cũng rất cảm động. Thấy bà thím năm liệt giường, cô em dâu họ bồng bế tắm rữa trong khi ông chú ngồi ăn cực chất. Vẽ lên hình ảnh của văn hoá gia trưởng thôn làng ở quê nội. Thấy căn nhà thờ tổ được cô em xây lại rất khang trang, thoáng. Mình phục cô em, đơn thân độc mã về quê để xây nhà. Cô em này giỏi như bà cụ mình.

Nghe mẹ mình kể là khi mẹ mình về thăm quê chồng, trong khi ông cụ còn ở trong trại cải tạo. Mấy bà trong họ kêu đợi con miền nam ra đây, bà tẩn cho một trận. Bà cụ về quê, nấu ăn cho bà nội rồi làm đông sương, khiến cả làng ăn lần đầu tiên trong đời. Kêu cái bọn miền nam, cơ bản là xấu mà sao chúng nấu ăn ngon thế. Sau này mình có gửi tiền về để bà cụ cúng cho làng để xây cái cổng làng lại, bà cụ biếu tiền để trùng tu giếng Bồ Đề và làng có cấp đất nghĩa trang để mang hài cốt ông bà về một nơi. Khi xưa, họ chôn người thân trong ruộng, bò đi ngang đạp bể hết. 

Thiếu 7 đứa cháu ở hải ngoại và 2 rể

Mình nhớ chỉ gặp được 5 ông chú họ, 3 ông bên ngoại và 2 ông bên nội. Hai ông bên nội thì có mấy người con đi lao động quốc tế, gửi tiền về xây nhà to đùng. Có người em họ, kể đi lao động ở Đài Loan nhưng họ đuổi về vì lớn tuổi, dù thua mình 10 tuổi. Nay có 5 đứa cháu nội nên ở nhà trông cháu, vợ thì trông bà mẹ, nấu ăn cho ông bố, con đầu thì đi lao động quốc tế bên Nhật Bản. Thấy cũng thương vì tư duy nuôi con lớn để đi lao động quốc tế gửi tiền về nuôi gia đình, xây nhà cửa. Có lẻ vì vậy mà người ta khi xưa hay nói “thêm người thêm của”. Lần đầu gặp nghe hai vợ chồng kể mỗi ngày đi đổ bê tông cho thiên hạ. Khiến cô em mình kêu may quá, nếu bố không bị du kích truy lùng, chạy vào nam thì chắc số phận anh em mình cũng đi đổ bê tông. Có vấn nạn là đánh bài, hay cá độ ở làng quê nên cũng khổ cho dân. Cắm sổ đỏ mượn tiền bạc khắp nơi.

Mình có người em cô cậu, con trai của bà cô ruột, chưa bao giờ gặp mặt, chỉ có gặp cô em dâu, gốc Thanh Hoá, nghe nói đi lao động xây đường cao tốc bên Lào. Cũng tội lắm, lấy vợ để nhà chăm sóc cho mẹ rồi đi lao động quốc tế. Còn trẻ mới qua đời, chắc những năm tháng lao động ở rừng thiêng nước độc, gây bệnh tật. Về quê thì mới hiểu lý do người ta muốn cho con đi học. Nghe người khác kể học tới cấp 3 thì hết tiền, ở nhà đi may vá, cấy lúa hay cửu vạn rồi lấy chồng sớm. Sinh con, nay con cũng theo bước chân của mẹ, mới 50 tuổi đầu đã có 3 cháu ngoại. Kinh

Mấy cô cháu cực xinh, chưa đứa nào lấy vợ lấy chồng khiến bà cụ hơi lo

Khi ông cụ mình mất, về quê, gặp hai ông chú này thì chới với. Hai ông kêu nay bố mày qua đời thì tao thay thế bố mày làm cho sáng dạ sáng lòng khiến mình thất kinh vì phép vua thua lệ làng. Về kỳ này thì một ông chú họ nằm viện, nghe nói nằm viện nhiều hơn nằm nhà. Một ông thì khoẻ nhưng đầu bắt đầu lẫn. Chú kể là mỗi ngày đạp xe đạp hay lên xe buýt khắp Hà Nội khiến mình hơi lo. Có ngày chú đạp đi đâu không nhớ nhà về hay đi xe buýt không nhớ đường về thì con cháu đi tìm khó khăn. Thật ra ở thành thị thì họ hàng có thể không quan trọng lắm vì bán anh em xa mua láng giềng gần. Nhưng ở quê thì rất gần, gốc gác ai đều nhớ cả. Vẫn thân nhau như anh em ruột thịt. Gần tết là con cháu đưa nhau về nhà thờ họ, dâng mâm quả, thắp hương. Máu đào còn hơn ao nước lã.

Bên ngoại thì có ông chú mới qua đời. Bị thương khi vào nam đánh mỹ cứu nước, nhắc đến sự hãi hùng của chiến tranh. Con chú thì vào Lâm Đồng làm ăn khá lắm. Được biết 60% dân vùng Lâm đồng ngày nay là gốc gác ngoài bắc vào sau 75. Một chú khác thì nhà bên cạnh, trẻ hơn nên tư duy khác với mấy ông chú họ bên nội. Con chú học hành khá hết, làm việc cho công ty nước ngoài. Xem như hy sinh đời bố củng cố đời con nên con cháu nay khá lắm, xây nhà to như cái đình. Không cần phải đi lao động quốc tế. Tháng vừa rồi có bay qua mỹ làm việc, họp hành, nhưng bận quá nên anh em không gặp nhau được. Mình về quê thì chú em lấy xe ô tô chở đi xem chợ hoa, chợ Tạm vì họ đang xây lại chợ Quốc Oai. Ông chú này giúp mình tìm được thầu khoán, cũng bà con bên ngoại để xây nhà thờ tổ. Cũng trông coi dùm khi thợ thi công. Cô em họ thì được trả công. Thay vì đi làm xa thì ở nhà nấu ăn cho thợ làm nhà. Hình như bên ngoại có vẻ khá hơn bên nội, mình đoán là tư duy bên ngoại đi lấy chồng khác với thủ cựu bên nội. Về như cơn lốc nhưng qua những nhận xét, nói chuyện thì mình cảm nhận những gì người ta nói về tư duy ao làng.

Hôm qua mình nói chuyện người em rể, gốc Hà Nội. Người em kể là về quê, thì đụng độ với ông chú họ bên nội. Mời mấy chú lại ăn cơm. Buồn đời ông chú họ kêu đáng ra các cháu ngồi mâm dưới. Người em rể không đi đâu, nói nhà này là của bố mẹ cháu, cháu mời các chú đến dùng cơm thì nhà của gia đình cháu thì chúng cháu muốn ngồi đâu thì ngồi. Mình hy vọng tư duy ở làng thay đổi để theo kịp thế giới A Còng chớ cứ ngồi đó, kêu mâm trên mâm dưới thì con cháu không bao giờ khá được. Sinh con để đi lao động quốc tế, gửi tiền về xây nhà to đùng.

Cô em họ này khi xưa đi lao động ở Liên Xô được ba năm thì lạnh quá xin về để cậu em qua thế, xây nhà cho bố mẹ hoành tráng lắm. Sau đó vào nam, phụ buôn bán với cậu em mình. Về Đà Lạt mình hỏi muốn về bắc hay ở trong này. Cô em kêu ở trong này, mình nói để mình nhờ bà cụ kiếm cái sập cho cô ta buôn bán, sau này khá lên thì trả lại tiền sang sập lại cho mình. Mình nghĩ nếu cô ta buôn bán ở Đà Lạt thì sẽ nuôi được gia đình ở quê như mẹ mình khi xưa, nuôi em ăn học, và ông bà ngoại ở hUế. Đùng một cái cô ta về quê. Hỏi ra ông chú muốn gã cho ông già nào đó nhưng cô em không chịu. Nay ốm đau đủ trò vì hệ quả những năm tháng lạnh ở Liên Xô nhưng nay chắc đỡ rồi vì được giải phẫu nên khoẻ hơn lần trước mình gặp ở quê. Cô em trông cháu sáng sớm vì vợ chồng người em đi làm sớm, sau đó đi làm. Em mình nhờ cô em giữ chìa khoá, lo hương khói bàn thờ ông bà.

Cô em mang thịt bò filet mignon từ Hoa Kỳ về nấu phở cho đại gia đình ăn

Khi xưa, cứ nhận thư nhà là thấy xin tiền nên mình bàn với đồng chí gái nên để dành một số tiền rồi gửi cho bà cụ, mua sập mua bán cho mấy người em. Lý lịch ông cụ mình là phản động nên mấy người em đầu không được đi học đại học, dù đủ điểm hay dư điểm khi thi tuyển. Mấy người em có sập buôn bán nên mình hết nhận thư xin tiền, nay sung túc, có của ăn của để. Ông chú kêu cô em họ về quê, mất đi một cơ hội đầu tư thay vì cứ gửi con cháu đi cửu vạn ở ngoại quốc. Nay đến đời cháu.

Về Đà Lạt thì thấy mấy cô cháu đều cực xinh. Cô em từ Hoa Kỳ về cành nanh, kêu em về không ai qua hết, anh về là mọi người chạy qua. Cô em về sớm hơn nên mấy người kia còn lo mấy ngày cuối năm buôn bán. Còn mình về thì cận tết nên ai cũng nghỉ bán, đợi cúng ông bà. Một cô em ở pháp về thì cũng chịu khó đem bánh, đem rượu, sô-cô-la về cho mẹ và các em ăn Tết. Chúng lại nói bên này thiếu gì. Cho tiền mua khoẻ nhất. Khỏi phải qua hải quan, khiêng nặng. Mình về chả đem gì cả, hai lọ thuốc bổ và hộp sâm cho bà cụ. 

Cô em lặt bánh phở

Hôm mình về thì ăn tất niên ở nhà. Mình đâu biết là năm nay, ngày đầu năm là 29 tháng 1, không có 30 như mọi khi tính toán hơi lộn xộn. Mấy người em đặt các món ăn như chả ram về ăn thì mình không thấy ngon lắm vì dầu hơi nhiều nên ăn vài miếng chả ram rồi ngưng. Ngược lại hôm sau Ăn bánh tét, dưa món, chả thủ, giò với dưa cải mới làm cực ngon. Không như bánh tét gói ở Cali, làm từ lâu rồi bỏ đông lạnh, đợi gần bán, đem ra bán trong khi đây nấu trước 1 hay hai ngày nên ăn rất mềm, họ gói với lá dứa nên nếp đổi màu xanh lá dứa. Cô em kết nghĩa với cô em út mình có khiếu nấu ăn, gia đình cô ta làm rồi đem qua. Phải công nhận 50 năm rồi mới ăn lại hương vị bánh tét ngày xưa. Quá đỉnh. Ngoài quê thì họ ăn bánh chưng còn trong nam, Đà Lạt gia đình mình ăn bánh tét. Lần trước mình về quê sau tết, ông chú họ có cho ăn bánh chưng do nhà gói, ăn rất ngon. Ở cali mua về phải chiên mới ăn được.

Tối thì cô em ở phila nấu phở filet mignon. Tội, chịu khó mua thịt bên mỹ về nấu phở cho cả đại gia đình ăn. Lần đầu về thăm, cô em đem thịt bò steak Costco về nấu phở, cả nhà mê thịt bò của đế quốc, thích ăn bơ thừa sữa cặn. Nên sau này về thì đều đem thịt bò về nấu cho mẹ và gia đình ăn.

Chiều mọi người đến đông đủ, bận áo dài chụp hình với bà cụ. Thấy mẹ vui nên mình mừng lây. Thấy nụ cười của mẹ trên môi, sau một đời vất vả, vào Đà Lạt năm 15 tuổi, đi làm cho người bà con để giúp mệ ngoại nuôi em ăn học, rồi lập gia đình, sau 75 đi thăm nuôi chồng đến 15 năm. Nay mới có thời gian êm ấm ở tuổi hoàng hôn đời mẹ.

Đồng chí gái về nhà chồng tạo dáng

Mình may mắn là khi lo cho con cái xong xuôi thì còn mẹ để lo. Hôm trước nói chuyện với ông cậu họ, cậu tiếc là khi thành đạt thì người mẹ đã vắn số. Cho thấy phải có phước mới có cơ hội trả hiếu cho cha mẹ. Tương tự cha mẹ phải có phước lớn mới được con cháu báo hiếu khi còn sống. Vấn đề làm sao để tự tạo phước cho mình.

Mình về lại quê như tìm lại cái gốc cây đã sinh ra cái nhánh của mình. Như ông cụ chạy vào nam, như cây bị ai chiết đi một nhánh đem vào nam trồng rồi đến phiên mình được chiết nhánh đem qua Tây rồi Hoa Kỳ trồng. Nay mình trở về làng quê để xem cái gốc cây đã sinh ra mình. Mình thấy có nhiều nhánh tốt vì có ánh sáng mặt trời, cây lá xum xuê, được cắt tỉa theo phương thức khoa học. Có nhiều nhánh bị ánh sáng mặt trời che nên ò ẹp lắm. Thêm phân bón kiểu xưa nên khó thay đổi. Cho thấy cùng gốc rễ nhưng được ánh sáng mặt trời thường xuyên sẽ khiến nhánh đó mọc lên nhánh khá tốt, đâm trái tốt hay nếu được chiết đến phong thổ khác thì lại khác, bị ảnh hưởng phong tục tập quán, phân bón, lại tạo trái tốt hay xấu tuỳ phong thổ.

Mồng Một thì chỉ có vài người trong đạo Tổ Tiên Chính Giáo ghé lại chúc tết bà cụ, thắp hương. Mình thấy một anh chàng nhỏ tuổi hơn nhớ mại mại con của bác Tế ở ấp Xuân An. Chiều cả đại gia đình ăn Tân niên, phở do cô em nấu. Rồi màn lì xì cho các cháu đánh loto.

Cơm lam ở vùng người Rắc-lây mà nhạc sĩ Trần Tiến có nói đến trong bài Giấc Mơ Chapi. Gạo nếp được nấu trong ống tre, sau đó họ nướng một bên cho cháy cháy. Dùng một cây tre nhỏ như khi xưa, người ta ăn bánh bèo, để nạy cơm lam ra đĩa hay chén. Họ kêu ăn với gà nướng nhưng mình thấy ngon hơn với muối vừng. Ăn vì tò mò chớ cũng thấy không có gì ngon lắm.

Sáng nay thì đại gia đình mướn xe buýt to đùng, chở nhau xuống Nha Trang ở 3 đêm rồi mình chia tay gia đình chạy ra Huế. Về thăm quê ngoại.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn