Showing posts with label Kỹ năng sống. Show all posts
Showing posts with label Kỹ năng sống. Show all posts

Con ngựa thành Troy

Nhớ hồi nhỏ học bi kịch Andromaque của Jean Racine, nói về cuộc chiến 10 năm, những anh hùng thần thoại của Hy Lạp, thân phận đau buồn của Andromaque, vợ của hoàng tử Hector và cha chồng là vua Priam, đứng trên thành Troy, nhìn Achilles giết chồng, con rồi kéo lê suốt mấy ngày để trả thù cho người bạn Patroclus, bị quân đội thành Troy giết. 

Khi mình đi chơi, viếng Hy Lạp thì bao nhiêu chuyện thần thoại, được nghe kể hay đọc từ bé khiến óc tò mò của mình, bắt mình phải đi đến những địa danh, được kể khi xưa, nhất là con ngựa thành Troy. Thật ra thành TROY này ở Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay. Họ có làm con ngựa giã để du khách chụp hình toả nắng.

Mình khởi đầu cuộc hành trình từ Thessalonika, vùng Macedonia, quê hương của vua  Philip II, cha của đại đế Alexander. Cũng từ đây, ông Alexander đã chinh phục các vùng đất bao la, được xem là đế quốc đầu tiên của nhân loại. Mình và cô bạn mướn xe, chạy xuống từ từ, qua các thành phố như Sparta, đến Olympia, quê hương của thế vận hội, rồi đến thủ đô Athens. Từ đây mới đi tàu qua đảo Crete.

Đảo này, theo truyền thuyết, khởi đầu nền văn minh Minoan, theo tên của vua Minos. Tương truyền trên đảo này có một con quái vật có hình dáng đầu bò dáng người, ăn thịt người, tên Minotaur nên vua Minos, mới nhờ một kiến trúc sư, tên Daedalus xây một mê cung (labyrinthe) để nhốt con quái vật trong này. Lúc mình đến hòn đảo này thì có viếng thành Knossos, quá tuyệt đẹp dù xây cách đây trên 3000 năm, vẫn còn màu đỏ rất đẹp. Nghe nói Mê Cung là đây nhưng chỉ được xem viếng có một phần nhỏ. Mình phục dân của nền văn minh này vì mấy ngàn năm trước, họ đã hiểu sức nặng của mái nhà, đè xuống mấy cột trụ và sẽ có lực phản hồi từ dưới đất lên, sẽ làm gẫy phần giữa cột trụ, nên các trụ đá của họ xây thời đó, đã được làm to hơn ở giữa, giúp đứng vững đến hơn 3000 năm sau. 

Nghe kể, con của vua Minos bị giết hại ở Hy Lạp nên ông ta bắt mỗi năm, dân Hy Lạp phải cúng tế 7 cặp trai gái đồng trinh cho thần Minotaur do bà vợ của vua, giao hợp với con bò rồi có mang, sinh ra quái vật đầu bò thân người nên chỉ ăn thịt người. Có một anh chàng tên Theseus, dân Hy Lạp sang đảo Crete, quyết giết con quái vật để tránh dân Hy Lạp chết vô tội. Anh này tán con gái của vua Minos, để cô này đánh cắp cái bản đồ của Mê Cung tương tự Mỵ Châu đánh cắp cái nỏ thần cho Trọng Thuỷ. Anh chàng này lấy cái dây buột vào người rồi lần mò đi vào Mê Cung. Sau khi giết được quái vật thì mới lần theo sợi dây để ra khỏi mê cung. 

 Anh chàng Theseus sau khi công thành danh toại thì bỏ cô con gái của vua Minos để trở về Athens. Trước khi đi, ông bố của Theseus là vua Aegus dặn, nếu thắng được Minotaur thì cho khói trắng còn bại thì khói đen. Có lẻ đây là một hiệu ước của người Tây phương khi liên lạc với nhau từ ngàn xưa, khi chưa có Morse, điện thoại,...., vì khi người ta bầu được vị lãnh đạo tối cao của Thiên Chúa Giáo thì họ cũng cho khói trắng ra ống khói của toà thánh Vatican. Thủy thủ quên lời dặn hay gỗ bị ước nên làm khói đen khiến ông vua, nhảy xuống biển tự tử, do đó biển Aegean ngày nay được mang tên của vua này. 

 Viếng thăm nước Hy Lạp thì chỉ thấy toàn là núi đồi và biển. Người Hy Lạp trở nên giàu có nhờ họ biết đóng tàu bè, di chuyễn trên biển, buôn bán nên sung túc, tạo dựng được một nền văn minh tiên phong cho các nước Tây phương mà người ta thường gọi Địa Trung Hải là cái nôi của nền văn minh La-Hy. Dân chúng ngày nay, chỉ sống vào sản xuất dầu olive, du lịch. Ông Onassis, khi xưa giàu có nhờ có tàu để chuyên chở, buôn bán.

 Hồi nhỏ mình có coi ở rạp Hoà Bình, phim "La Colère d' Achille", kể chuyện một bà sinh con trai, rồi nhúng người con xuống dòng sông Styx để giúp con trai, có mình đồng da sắt để ra trận không bị chết nhưng vì bà ta nắm cái gót chân nên sau này, Achilles bị Pâris, nhắm cái gót chân, không phải da sắt, để bắn tên và hạ sát, do đó người tây phương hay dùng thành ngữ "gót chân của Achilles" để diễn đạt, ai cũng có cái nhược điểm.


 Ông vua thành Troy, Priam có đến 46 người con, trong đó có Pâris. Theo truyền thuyết, khi có mang Pâris, bà Hebuka, vợ của vua Priam nằm mộng, được thần linh báo là Pâris, sau này sẽ phá nát, gây sụp đổ đất nước này, và khuyên bà ta nên giết đi. Bà ta bỏ người con mới sinh ra trên núi Hia nhưng Pâris, được mấy người chăn cừu nhặt, đem về nuôi.

 Thành Troy, nay thuộc về nước Thổ Nhỉ Kỳ, thuộc vùng Tiểu Á (Asie Mineure) mà khi xưa học lịch sử, mấy ông Tây bà đầm giảng hoài mà chả nhớ đâu ra đâu, nằm gần eo biển của Biển Đen và biển Aegean, nơi giao thoa của các tàu thương, chuyên chở cái ruộng thóc từ các quốc gia xung quanh Biển Đen (Hắc Hải) và Agean.

 Lớn lớn một chút thì học văn chương Pháp, ông Tây có dạy về bi kịch "Andromaque" của Jean Racine. Mình chỉ nhớ mang mán là trong tiệc cưới của bố mẹ Achilles, có một bà thần nào, hình như Artemis, nữ thần chiến tranh, không được mời tham dự nên gửi một trái táo, để tặng người đàn bà đẹp nhất buổi tiệc. Có 3 nữ thần tại bửa tiệc, không ai chịu thua ai về sắc đẹp nên hỏi thần Zeus. Ông này tuy là thần nhưng cũng sợ làm phật lòng đàn bà nên từ chối khéo, chỉ tên chăn cừu Pẩris, đang ở ngoài đồng và nói hỏi tên chăn cừu. 

 Chuyện này xẩy ra 1400 năm trước Tây Lịch, đã nói đến trái táo. Mình không biết huyền thoại trái táo trong vườn địa đàng của thánh kinh, phúc âm sau Tây Lịch, không biết có dính dáng, bắt nguồn từ câu chuyện này. Ai biết cho em xin.

 Ba nữ thần này ra sức dụ dỗ tên chăn cừu, cho tiền bạc, uy quyền, cuối cùng tên chăn cừu thuộc loại mê gái như mình nên hắn nghe lời dụ dỗ của Aphrodite, nữ thần tình yêu, do đó từ Aphrodisiac xuất phát từ nữ thần tình yêu. Nữ thần này hứa sẽ cho hắn người đàn bà đẹp nhất thế gian, Helen. Xui cho hắn là khi hắn gặp Helen thì cô nàng đã lấy chồng nhưng hắn vẫn dụ dỗ cô này, bỏ chồng trốn theo hắn về thành Troy.

 Ông chồng bị cắm sừng, Melanaus, vua của vương quốc Sparta, nằm ở vùng Peloponnese ngày nay, kêu gọi người em là Agamemnon, một chiến tướng nổi danh rất tàn bạo, tiêu diệt kẻ thù hoàn toàn mà người tây phương khi nói đến từ Agamemnon để nói lên sự tiêu diệt tuyệt đối. Họ đem quân đi đánh nhưng gần 10 năm bao vây thành Troy, vẫn không hạ nổi. Ngày nay, người ta khám phá thành này có đến 9 lớp nên kỹ thuật chiến tranh thời ấy, không thể công phá được. Trong đoàn quân này, có Achilles là tướng giỏi nhất nhưng lại không ưa Agamemnon, nên không chịu ra trận, chỉ uống rượu nhậu như trong phim mà mình đã xem ở rạp Hoà Bình.

 Cuối cùng Patroclus, bạn của Achilles, lấy áo giáp của Achilles ra trận bị giết nên ông thần mình đồng da sắt này nổi điên lên, ra trận để trả thù cho bạn, giết hoàng tử Hector. Trong cuốn Andromaque, kể rất hay về Andromaque chứng kiến cảnh chồng chết và vua Priam đi xin xác con về để chôn.

 Cuối cùng, phá không được thành Troy, nên quân đội của Agamemnon rút lui, bỏ lại một con ngựa gỗ, đóng bằng gỗ của một chiến thuyền. Dân chúng trong thành mừng quá vì tưởng hết nạn can qua. Kéo con ngựa vào thành rồi ăn mừng cả đêm. Trong đêm tối, tàu của đội quân Agamemnon, trở lại, các binh lính núp trong thân con ngựa gỗ, chui ra để mở cửa thành và tàn sát thành này, bắt lại Helen. Pẩris lấy cung bắn vào gót của Achilles và giết tướng này.

Trong bi kịch của Andromaque của Jean Racine, dạo ấy học nhưng chả hiểu, sau này sang tây, đọc lại thì mới cảm được cái tình, lòng của bà này đối với chồng, hoàng tử Hector. Bà ta đang mang thai một người con của Hector, nên phải bấm bụng chịu để kẻ thù hiếp dâm, để cứu lấy đứa con. Thông thường khi xưa, sau khi đã chiếm một thành phố, đoàn quân chiến thắng sẽ giết hết đàn ông và hiếp dâm phụ nữ, bắt làm vợ.

Nguyên do là để trừ hậu hoạn, không có đàn ông chống trả, trả thù trong tương lai. Hiếp dâm phụ nữ, bắt làm vợ thì sau này con của họ sẽ không phản lại cha mình nên phụ nữ đang có mang là bị giết. Sau này vào cuối thế kỷ 20, khi đoàn quân theo thiên chúa giáo chiếm đóng Kosovo, họ đã giết người theo đạo hồi giáo không nương tay và hiếp dâm phụ nữ đến khi quân đội NATO, nhảy vào ngăn chận cuộc diệt chũng này. 

Các nước nhỏ khi xưa đã thống nhất, tạo dựng nước Hy Lạp ngày nay, đã tạo dựng một nền văn minh rất cao, với khái niệm Dân Chủ, với những triết lý khởi xướng bởi các nhà hiền triết như Plato, Socrates, Aristotle,... Ngày nay, nước Hy Lạp là một trong những nước nghèo nhất của Âu châu. Dân họ bị đô hộ trên mấy trăm năm bởi đế quốc Ottoman, do Thổ Nhỉ Kỳ ngày nay lãnh đạo. Khi mình viếng thăm năm 1983, nước này rất nghèo so với Âu châu. 

Các lịch sử gia hay tâm lý gia cho rằng, khi nền văn minh Hy Lạp lên tột đỉnh thì người Hy Lạp đâm ra bị bệnh tâm thần, họ cứ tự cho mình là nữa thần, nữa tục, có quyền uy, hằm bà lằn nên xã hội bớt tiến bộ. Họ cứ tự chế ra các thần thánh, anh hùng kiểu Lê Văn 8, Fan Đình Giót,.... Dạo mình ở Âu Châu, nước này nổi tiếng về bệnh đồng tính luyến ái từ thủa xưa, khiến tinh thần đấu tranh, chiến đấu không còn như những đội quân Sparta mà Hollywood đã kể trong cuốn phim "300", nói về lòng cảm tử, thiện chiến của 300 người lính Hy Lạp, chống lại đạo quân của Ba Tư.

Ngày xưa, học lịch sử với ông tây bà đầm, rất chán vì chả hiểu gì cả. Cứ nghe nói về nền văn minh nhân loại được xuất phát từ Tiểu Á (Asie Mineure), nền văn minh Mesopotamie, vùng có dòng sông Tigris, có thành phố Babylon mà ngày nay là các nước như Syria, Iraq, Kuwait, Ba Tư,... Học các tên xa lạ như Dorique, Ionique,..., sau này học kiến trúc thì mới được học lại lịch sử thì mới hiểu.

Khi sang Hy Lạp, đi viếng các đền, các nhà hát lộ thiên,.., mà khi xưa các bi kịch Hy Lạp thường được trình diễn thì mới thấy trí óc con người quả là tột đỉnh. Học trường tây nhưng chả hiểu gì lắm, mỗi lần ông tây bà đầm hỏi là cứ đực ra như ngỗng ị nhưng may, sau này sang Pháp lại học về kiến trúc nên mới được bồi dưỡng lại những điển tích, những huyền thoại của nền văn minh La-Hy.

Lấy kinh nghiệm của mình để xét lại các cụ ngày xưa, học chữ Hán. Mình hay nghe người ta nói sôi kinh nấu sử. Nghiệm ra là họ học chữ Hán, tương tự mình khi xưa học trường tây nên chỉ học sử của Tầu như mình học "nos ancêtres sont des gaulois". Cho nên cha ông mình có thể, thuộc lầu, rành về chuyện Tào Tháo trong Tam Quốc Chí, rành về Nhà Chu, Nhà Tần,.., hay Đông Chu Liệt Quốc,.... nhưng i tờ về lịch sử Việt Nam. Sau này hứng hứng, vớt lịch sử của người Hoa, cải biên lại của mình như họ Hồng Bàng, Vua Hùng, Thánh Gióng,....

 Ông Homer sinh vào thời người ta dùng mẫu tự của người thương buôn Phoenician nên hai tác phẩm Illiad và Odyssey được ghi chép để lại cho hậu thế, giúp ngày nay người ta hiểu thêm về thời đại cuộc chiến thành Troy. Có đi viếng xứ này với bao nhiêu núi non thì mới hiểu được tâm hồn của người dân Hy Lạp. Đầu óc của họ hơi bị lệch lạc, tự xem mình là nữa thần nữa người. 

Khi xưa, các giống dân Phoenician mà ngày nay là Lebanon, Syria, Do Thái, nổi tiếng là những con buôn rất giỏi khiến quốc gia của họ trù phú. Khi giao dịch buôn bán với các nước lân cận thì họ dùng mẫu tự để ghi chép và đối thoại. Tương tự ngày nay, anh ngữ rất được phổ thông khi giao tiếp với đối tác tương tự pháp ngữ được dùng vào thế kỷ 19.

 Ngược lại thì fong cảnh của xứ này quá đẹp nhất là các đảo. Mình nhớ lúc chạy ngang ngọn núi Parnassus thì ghé lại viếng, đột suất mướn đồ trợt tuyết. Ngọn núi chỉ có mình và cô bạn Alice, trượt tuyết từ trên núi xuống. La hét để xem thần Apollo và các Muse có xuất hiện. Những hòn đảo nhỏ được phết vôi màu trắng bên cạnh biển màu xanh khiến mình cứ mơ mơ được sống thời cuộc chiến thành Troy để xem các thần linh đánh nhau ra sao. 

 Hy vọng sẽ có ngày trở lại xứ này với vợ. (Năm vừa rồi đã đưa vợ đến đây)

Nhs

Kế mẫu là thiên thần

Hôm nay, trong cuộc họp toastmasters, có một bà Mỹ kể về người mẹ kế khá cảm động. Trong hai phút ngắn ngủi, bà ta đã vẽ người kế mẫu như một thiên thần. Mình có nhiệm vụ tải hình ảnh của hội lên facebook nên phải tải về trang cá nhân mình trước khi chia sẻ với trang của hội khiến có nhiều người hỏi mình hội này là gì.


Trong cuộc sống hàng ngày, người Mỹ phải nói chuyện trước đám đông vì công việc như trình bày dự án trước khách hàng hay đám đông hay tư nhân như đám cưới, chúc mừng trong các buổi họp mặt. Nhiều người đứng trước đám đông, đầu óc đi đâu mất, run rẩy không nói được chữ nào. Do đó họ cần những môi trường để thực tập nói chuyện trước công chúng. Tương tự có mấy ông cha giảng kinh thánh hay mấy ông sư giảng về phật pháp được phật tử ưa thích, ngược lại có nhiều người giảng thì giáo dân không cảm lắm và ít đi lễ của sư hay cố đạo.


Mỗi lần đi dự các buổi lễ của cộng đồng người Việt là mệt mỏi vì mấy ông mấy bà lên đọc diễn văn lâu dài, lập đi lập lại như mấy bà dạy chồng. Phải ngồi nghe và chỉ mong cho họ chấm dứt sớm để nhà hàng đem đồ ăn ra. Tương tự các buổi tiệc cưới.


Hội toastmasters do tư nhân thành lập, người Mỹ gia nhập hội toại thành phố của mình, để tập nói trước công chúng. Sợ nói chuyện trước công chúng là điều xẩy ra cho 99% người Mỹ. Đi làm mà phải lên phát biểu hay trình bày dự án,… khiến người Mỹ rất lo sợ. Do đó họ gia nhập hội này để học cách nói chuyện trước công chúng. Ngắn gọn, truyền đạt ý tưởng nhanh. Cái này là khó nhất trong ngành truyền thông. Mình chả bao giờ nói chuyện trước công chúng nhưng gia nhập để học hỏi thêm để đối chọi với đồng chí gái. Mình chỉ nói ngắn gọn trong 15 giây, rồi ngồi nghe đồng chí gái nói cả ngày. Mình rủ mụ vợ đi học cách nói ở hội này nhưng mụ không chịu, chỉ muốn tra tấn mình, bắt ngồi nghe đến khi mụ nói bữa thôi. Chán Mớ Đời 

Bà ta cho biết khi lên 9 tuổi thì bà mẹ qua đời. Ông bố không mất thời gian, sáu tháng sau, lại đăng ký kết hôn với bà mẹ kế. Hôm trước ghé thăm cặp vợ chồng Việt, chị vợ kêu tui làm giấy tờ để tiền bạc lại cho con vì tui chết trước, là ổng đi lấy vợ khác liền. Mình hỏi chị làm A, B trust hay A, B, C trust thì chị ta ngọng, nói không biết chỉ làm thôi. Mình kêu chị phải đổi qua ABC trust thì A là của chồng, B là của vợ, C là của con cái. Chị chết trước thì phần B của chị sẽ được chuyển qua phần C con cái, ảnh không rờ được. Khổ, chết rồi mà vẫn ghen thì làm sao siêu thoát.

Đàn bà lạ, hành hạ người chồng biết bao nhiêu năm khiến đàn ông chết sớm trước mấy bà vợ mà cứ sợ chết rồi chồng đi lấy vợ khác. Mình chết thì ai lo cho chồng, thôi để con khác nó gánh nợ dùm, cũng không muốn người khác lãnh nợ dùm mình. Chồng già là đủ bệnh, phải có người chăm sóc thuốc men. Chán Mớ Đời 


Khi trẻ, lấy nhau thì ít có đến 30 năm đấu tranh từng ngày, còn lấy ông chồng U70 thì chỉ có thay tả, cho uống thuốc mỗi ngày. Không có phụ nữ nào ngu dại, hoạ chăng ông chồng giàu nức vách.


Người thân kể lại thời gian sau khi mẹ qua đời thì bà ta bị trầm cảm, chán đời ít tiếp chuyện với ai. Từ từ bà mẹ kế đã giúp bà ta tin tưởng vào bà mẹ kế, và cố gắng thoát khỏi vòng càn khôn của bóng tối. Bà ta gọi người kế mẫu là thiên thần.


Mình nhớ sau khi xem phim “Les Valses dans l’ombre” ở rạp Ngọc Lan, ai nấy đều kêu được một bà mẹ chồng như trong phim như vậy là hạnh phúc cả đời. Nghĩa là mẹ chồng ở Việt Nam không được tốt?

Nghe bà Mỹ kể về kế mẫu nên mình tự hỏi lý do người Việt tại Việt Nam, rất khắc khe với con chồng, nàng dâu. Văn hoá người Việt có gì không ổn. Ở âu châu, Hoa Kỳ mình thấy 50% người Mỹ ly dị, hàng năm gia đình hội họp vào dịp lễ Tạ Ơn, con anh con em con chúng ta đề huề, họp mặt chung rồi đường ai nấy đi. Chỉ cãi vã khi chia gia tài. Nếu bố mẹ nghèo thì không có vấn đề này.


Mình hay nghe ở Việt Nam con hai dòng khó cảm thông. Ở mỹ mình thấy con anh con em đề huề. Mình có thằng cháu, khi con gái của bà kế mẫu chuyển bụng là kêu nó chở đi nhà thương, học Lamaze đủ trò. Lý do anh chồng bác sĩ đang làm nội trú ở tiểu bang xa. Thậm chí bố nó đã qua đời nhưng vẫn liên lạc với kế mẫu người Việt. Cho thấy tinh thần người Mỹ gốc Việt khác với văn hoá Việt Nam. Một người Mỹ gốc việt sống tại Hoa Kỳ không có cái nhìn như người Việt tại Việt Nam.


Mình nghĩ vấn đề là văn hoá tại Việt Nam. Hôm trước khi lên máy bay, có cô cháu, sinh viên ở Sàigòn, gọi điện thoại để gặp cậu Sơn và bà ngoại vì hôm trước bận thi nên không đi ăn chung với mấy người cháu khác học tại Sàigòn. Cô cháu đi với một anh bạn trai. Mình hỏi anh chàng thì được biết quê ở Bến Tre, thành đồng cách mạng, quê hương đồng khởi. Mình nói anh bạn trai, phải điều nghiên nhân thích trích dọc trích ngang cho kỷ. Lý do là ông ngoại của cô cháu là phản động, ở tù 15 năm. Sau này muốn làm giàu cần có đảng tịch mà lấy cháu phản động là chấm hết. Nghe mình nói, anh ta tái mặt, rồi nói nhỏ, chắc cháu không vào đảng. Mình nói chắc không, mình biết một người phấn đấu vô đảng cả chục năm nhưng không được vì lấy vợ con phản động, ngụy quân ngụy quyền.


Con nít ở Việt Nam bị nhồi sọ bởi những chuyện cổ tích điển hình như Tấm Cám nên khi lớn lên là có thành kiến mẹ ghẻ con chồng hay trọng bạn hơn vợ nhà qua câu chuyện Lưu Bình Dương Lễ….

Người ngoại quốc có câu chuyện Cendrillon hay Cinderella và các bản sao khác được xào nấu tuỳ văn hoá mỗi nước. Nói về câu chuyện kế mẫu và anh chị em cùng cha khác mẹ. Có lẻ khi xưa mấy ông học trường Tây, được tây đầm dạy về câu chuyện này, rồi dịch sang việt ngữ, thêm mắm muối cho đúng hương vị người Việt như Pot au feu thành Phở. Bựa thêm chi tiết giết chị hay giết em để làm mắm gửi cho kế mẫu xơi. Kinh


Từ từ với ảnh hưởng học từ bé qua mấy chuyện cổ tích Tấm Cám,… đứa bé lớn lên thấy ai hơn mình, may mắn hơn mình là đem lòng đố kỵ, tìm cách hãm hại, thay vì cố gắng noi gương theo họ. Hay bố mẹ có thêm người phối ngẫu là cành nanh, ganh tỵ nhau thay vì đùm bọc lẫn nhau.


Mình mua sách truyện cổ tích Việt Nam, maze in Việt Nam, đọc cho con gái bằng tiếng Việt rồi dịch ra anh ngữ truyện tấm cám Việt Nam khiến con gái mình kêu sao chị em với nhau mà tàn bạo, đối xử gian ác. Từ đó mình bỏ vụ đọc truyền cổ tích từ sách Việt Nam cho con. 


Mình có mua truyện Thuỷ Hử, Tam Quốc Chí bằng tiếng anh cho thằng con đọc. Nó thích Tam Quốc CHÍ nhưng kêu Thuỷ Hử hơi quái lạ vì cứ gặp nhau, chẳng biết đầu đuôi ra sao, mấy tên tàu cứ chửi nhau con bà mầy rồi nhảy vào đánh giết nhau. Kêu bạo lực không có lý do, nên mình cũng ngưng mua sách tàu như Kim Dung, bằng tiếng anh cho con đọc để cha con có thể nói chuyện về Tào Tháo, nói chung cho con nó biết chút gì về văn hoá đông phương.


Trở lại vấn đề mẹ ghẻ con chồng. Tại sao người Việt chúng ta xem như một định lý mẹ ghẻ phải ghét bỏ con chồng. Bà ta ghen với bà vợ trước đã chết, bắt con chồng làm việc nặng nhọc. Vấn đề là từ bé mà bị bắt  làm việc nhà thì lớn lên dễ thành công vì tháo vát hơn con cháu cứ ăn rồi đọc truyện, chơi bời. Có kinh nghiệm làm việc từ bé nên không mất thời gian như những đứa bé được cha mẹ nuông chìu, hy sinh đời bố củng cố đời con. Cứ để chúng học , học , học mãi như Lê-nín nói là hỏng. Làm làm làm, càng làm càng có kinh nghiệm còn sách vở chỉ là lý thuyết.


Mình đặt câu hỏi khi con gái kêu chuyện Tấm Cám Việt Nam quá gian ác. Giết chị, giết em rồi làm mắm gửi cho mẹ kế ăn. Khi xưa, đọc mấy truyện này, mình thấy bình thường. Có lẻ ở trong môi trường văn hoá việt mà hàng ngày cứ thấy hình ảnh Việt Cộng pháo kích dân làng như trường họp ở Cai Lậy. Họ canh đúng giờ ra chơi để nả vài viên hoả tiễn cho chết nhiều để khủng bố, không được cho con cháu theo học trường của mỹ ngụy.


Nay ở Hoa Kỳ, con gái được sinh tại đây nên xem như là người Mỹ, có chút chút văn hoá người Việt do cha mẹ truyền cho tại nhà, còn ra đường thì xử sự như người Mỹ với các bạn gốc á đông.


Con mình kể khi học Cinderella ở trường, cô giáo kêu bài học qua câu chuyện là phải tuyệt đối đúng giờ, tôn trọng thời gian vì nếu không sẽ có nhiều vấn đề xẩy ra như Cinderella vội vã rời nơi khiêu vũ nên mất chiếc giày, thương yêu loại vật….


Trong khi chuyện Tấm Cám, phiên bản của chúng ta là phải hại người chị hay người em cùng có máu huyết của bố, để được thành công, lấy được vua, giàu sang phú quý. Muốn giàu sang phải giết người dù người ấy là chị hay em mình. 


Người Mỹ dạy thương yêu loài vật còn người Việt dạy giết chim khi chim kêu lấy chồng tao. Trong khi ấy có những câu ca dao, kêu rằng bầu ơi thương lấy bí cùng, tuy cùng khác giống nhưng chung một dàn. Sau 75, các binh lính miền nam được lệnh đầu hàng, Hà Nội lại bắt họ đi cải tạo, thay vì chung vai xây dựng lại những gì đổ vỡ trong cuộc chiến uỷ nhiệm. Đánh cho mỹ, cho Liên Xô và Trung Cộng để người mình chết.


Tại sao chúng ta có thể dạy con nít phải trả thù, người quân tử đợi 10 năm để trả thù,…thay vì cố gắng quên hận thù vì hận thù chỉ nuôi dưỡng hận thù. Tại sao chúng ta không viết những sách dạy yêu thương đồng loại, anh chị em con chung, con riêng đều thương nhau. Mình nhớ có đọc hồi nhỏ mấy cuốn sách Tâm hỒn cao thượng, của Edmond de Amicis do thầy cô kêu mua để đọc hay trong sách giáo khoa cũng có những câu chuyện nói về tình người. Sau này qua Ý Đại Lợi làm việc, mình có đọc lại cuốn này. 

Người bạn thân mới qua đời để lại nhiều tiếc thương

Tuần vừa rồi một người bạn lâu năm mới qua đời. Một người mình rất kinh nể. Có lần anh ta nói “mày và Lâm còn có gì để theo đuổi, có gia đình, con cái, muốn tậu căn nhà, tài sản, còn tao thì chả có gì để ước mơ cả, ngoại trừ làm kẻ thừa sai, bề trên kêu đi đâu thì đi đó để phụng sự giáo dân”.


Tuần rồi mình đi tang lễ một người bạn Mỹ quen, đúng hơn là tiệc mừng bà ta về đất chúa. Bà ta rất thành công về tài sản nhưng về gia đình thì không. Ly dị hai lần, có hai đứa con nhưng không nói chuyện với cô con gái từ lâu, có cháu ngoại cháu nội nhưng lễ mừng của bà ta, chỉ có một cô cháu nội tham dự và người con trai. Con gái và cháu ngoại chỉ lãnh gia tài từ xa.

Người bạn qua đời, rất giàu có, chỉ có người con trai và cô cháu nội về làm lễ, in những hình ảnh ảnh vá víu, cắm lên tường một cách vội vã như trả ơn gia tài để lại.

Trước khi bà ta qua đời mấy ngày, mình có gọi điện thoại, hỏi có muốn đi ăn mừng sinh nhật hay không. Lý do là suốt 20 năm trời, mình ăn sáng mỗi thứ 6 với bà và mấy người có nhà cho thuê. Bà ta quên mình, không nhớ là ai nên gọi cho thằng con. Thằng con trai kể là bà ta đuổi hắn ra khỏi nhà khi về thăm bà. Hắn ở bên Pháp. Con gái và cháu ngoại không về, chỉ lấy tiền của bà ta để lại. 


May bà ta có quen một nhóm thi sĩ nên họ đến để đọc thơ của họ. Lần đầu tiên mình ngồi trong một căn phòng có 20 thi sĩ, mỗi người đứng dậy đọc bài thơ của họ để mình vỗ tay dù chả hiểu gì cả. Sau đó họ tặng mình sách in các bài thơ của họ. Kinh.


Ngược lại anh bạn linh mục mới qua đời thì mình nhận tin và điện thư khắp nơi trên thế giới. Có người nói vị linh mục đã thay đổi đời họ và những người bạn của họ. Cuối tuần rồi, Anh bạn có ghé nhà vào lúc 9:20 tối, sau khi dự đám tang ai ở Quận Cam. Anh bạn ăn quýt vườn của mình và đem về hai thùng bơ vườn nhưng chắc chưa ăn đã qua đời.


Anh bạn linh mục qua đời để lại nhiều thương tiếc trong giáo dân lẫn người lương như mình. Còn bà bạn Mỹ qua đời, chỉ có mấy thi sĩ đến ăn và đọc thơ của họ còn con cháu không có mặt. Cô cháu nội kể là không có thời gian để quen bà ta vì ở tiểu bang khác khi cha mẹ ly dị.


Hai người bạn lâu năm qua đời, một người giàu sang nhưng sống trong cô quạnh, còn người không có gia sản ngoài tình thương yêu đồng loại nhưng lại được giáo dân quý mến, thay đổi đời của nhiều người. Giúp tỵ nạn khi xưa, nay giúp các em bị sức môi, bệnh tim, xe lăn,…. Mỗi tháng làm 63 cái tang lễ, tiễn người chết về đất Chúa, lại được mọi người nhắc đến và tiếc thương.


Hồi nhỏ nghe cải lương mỗi ngày trên đài Sàigòn tuồng Lưu Bình Dương Lễ. Hàng xóm có bà người nam, mê cải lương nên ngày nào cũng mở đài Sàigòn nghe cải lương nên mình nghe ké. Câu chuyện nói về hai anh bạn thân, một anh đậu còn anh kia rớt. Buồn đời, anh chàng làm quan mới kêu bà vợ tên Châu Long thì phải, đến nhà người bạn thi rớt, tình nguyện làm ô sin, đi buôn bán để giúp bạn của mình thi đậu. Hồi nhỏ, mình thấy hay hay kêu tên bạn rất có tình huynh đệ, hảo hớn,…


Về Việt Nam thấy các quán nhậu, đàn ông xúm nhau vô vô thì mình đoán, con trai ở Việt Nam được dạy dỗ câu chuyện tàu Lưu Bình Dương Lễ nên quý bạn hơn quý vợ. Đi làm ra là chạy đi nhậu với bạn bè, bỏ mặc vợ con ở nhà đợi cơm. Khác với người Mỹ, đi làm ra kẹt xe, cũng phải tranh thủ về nhà sớm để ăn cơm với vợ con. Nói cho ngay, phụ nữ Việt Nam nói dai nên nhiều khi đàn ông trốn ở quán nhậu đến say mới về.


Anh kêu vợ anh đi làm ô sin nuôi thằng bạn ăn học. Hóa ra anh xem người vợ là ô sin, là xưởng đẻ nối dòng cho anh. Muốn thay đổi cách sinh hoạt đàn ông Việt Nam, cần phải dạy từ bé những chuyện con trai phải chăm sóc gia đình, yêu thương vợ con,… thì lớn lên họ mới không đi nhậu. Quên mất lời người xưa nói: “nhịn thuốc mua trâu nhịn trầu mua ruộng”. Ngày nay có thể đổi Nhịn thuốc mua xe, nhịn rượu mua nhà. Đi nhậu bia thì làm giàu cho Thái Lan, đan Mạch, về sau già bị chai gan, vợ con lại tốn tiền nhà thương rồi chết. Vợ con nghèo, mắc nợ cả đời Đến đời sau và cứ như vậy thì không bao giờ giàu cả.


Bạn bè thì chúng ta có quyền chọn lựa, còn anh em thì không. Lỡ gặp anh em cùng cha khác mẹ hay cùng mẹ khác cha, chúng ta nên quên các định kiến của người xưa để nhìn nhau như con người với nhau, như bạn bè thì mới tránh những định kiến, không hợp thời mẹ ghẻ con chồng, hay vợ là ô sin, phải làm dâu, đủ trò. Như vậy gia đạo mới yên vui, xã hội mới khá được. Chán Mớ Đời 


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 


Nguyễn Hoàng Sơn 





Bên lề Sơn Đoòng 2023


Năm ngoái, có anh bạn gọi điện thoại, hỏi mình muốn đi Sơn Đoòng không vì có một chỗ, mình trả lời đi. Sau đó thấy WhatsApp nhắn tin, đưa đơn để điền, họ nhắn tin chấp thuận đơn của mình rồi gửi hoá đơn trả tiền. Xem số tiền mình giật mình vì đắt hơn đi Kilimanjaro và Machu Pichu mà chỉ có 4 ngày 3 đêm. 


Đóng tiền xong, mới báo cáo cho đồng chí gái. Thế là bị chửi, sao không ghi tên cho cô nàng. Mình phải chắp tay đừng quên, đừng giận người ơi. Nghe nói mỗi năm họ chỉ cho 1,000 người viếng Sơn Đoòng dù có đến nữa triệu người muốn viếng hang động này. Làm vậy để bảo vệ môi trường và hang động. Cứ tưởng tượng nữa triệu người dẫm nát khu vực này là ngọng. Hy vọng họ tiếp tục như vậy nếu không vài năm sau là Quảng Bình quê tôi, khoai khoai toàn khoai đều tan hoang. Mỹ thả bom không tàn phá được vùng này, nhưng người Việt có thể làm tan hoang như các thắng cảnh du lịch khác.


 Mình đang định leo ECB, căn cứ thứ 1 của núi Everest vào tháng 10 năm nay. Hy vọng sẽ tập với đồng chí gái leo núi Baldy đều. Nếu mụ leo được lên Baldy, không bị nhức đầu vì cao độ thì chắc lên ECB được. Thêm 8,000 cao bộ nhưng đi lên nhiều ngày hơn nên dễ hòa hợp ở độ cao.


Hai vợ chồng bàn, trong thời gian mình đi khám phá cái động lớn nhất thế giới thì cô nàng có thể họp mặt bạn bè Sàigòn và Hội An. Sau đó, hai vợ chồng bay qua Thái Lan chơi với bà cụ rồi về. Đồng chí gái nhất trí. Đùng một cái, 8 tiếng trước khi lên máy bay, cô nàng kêu nhức mỏi, ớn lạnh sau khi leo đồi chụp hình. Xoa bóp, cạo gió không thấy bớt nên sáng hôm sau cô nàng kêu ở nhà. Thế là mình đành đi một mình như mọi lần leo núi ngoài Hoa Kỳ. Hơi buồn vì không có người đối choại trong chuyến đi. Nhớ sao là nhớ. 


Chuyến này bay xa mà phải quá cảnh đợi đến 8 tiếng mà họ không có phòng ngủ tạm cho khách như ở các phi trường khác. Có chỗ ngủ khách sạn riêng nhưng hết chỗ. Đành ngồi ngủ ở phòng đợi được vài tiếng rồi, kéo Vali đi bộ vòng phi trường để cho chân cẳng hoạt động trước khi lên máy bay. 


Máy bay đáp xuống Sàigòn, có anh bạn ra đón, chở đi viếng nghĩa trang quân đội Việt Nam Cộng Hoà tại Biên Hoà vào lúc 6 giờ sáng. Vào đây thấy Nghĩa Dũng Đài thêm hàng hàng lớp lớp các mộ của lính chết khi xưa, khiến mình rợn tóc gáy, muốn khóc. Nhìn các tên tuổi toàn là binh nhì, binh nhất chết ở tuổi 19, 20. Họ tính tuổi ta, nghĩa là vừa đúng 18 tuổi trên giấy khai sinh, phải vào quân trường học tập 6 tháng rồi ra trận chết như mấy người bạn của mình khi xưa; Nguyễn Đình Sỹ, ra trận lần thứ 2 chết. Hàng xóm có Nhân, con bà Hoành, chết tại Cai Lậy rồi anh Thống, thủ khoa Võ Bị,….


Họ chết để mình được sống vì nếu không, có lẻ Việt Cộng đã chiếm miền nam trước khi mình đủ tuổi đi Tây. Tương tự phía Bắc cũng có nhiều bộ đội chết mất xác luôn trên đường vào Nam như ông chú ruột mình. Có người chú họ bị thương ở Đồng Xoài, sống sót trở về quê, kêu sợ lắm cháu, may mà sống sót chạy kịp, tháo lui. Cái buồn là ông cụ mình cũng có tham dự trận Đồng Xoài. Hai anh em bắn nhau chí choé cho Mỹ, cho Liên Xô, cho Trung Cộng xem. Lần sau, về quê, mình ráng ở lại nhiều ngày, đi thăm mấy ông chú bộ đội khi xưa để hỏi thêm tin tức dòng họ.


Về lại cali mấy tuần nay nhưng mình vẫn bị ám ảnh bởi những nấm mộ mà có lẻ gia đình không nhớ. Có thấy mấy nấm mộ được gia đình trùng tu lại đàng hoàng. Có người cho rằng không nên, cứ để mộ mọi người như nhau. Có mộ ai được nới rộng ra làm hàng rào rất hoành tráng.


Ám ảnh vì nghĩ họ chết không hiểu lý do. 18 tuổi ở miền nam do chính phủ Việt Nam Cộng Hoà kiểm soát thì đi lính miền nam, ở vùng Việt Cộng kiểm soát thì theo Việt Cộng, nói là theo cách mạng. Nói về chính nghĩa thì sau cuộc chiến, bị Việt Cộng hành xác, cải tạo, kinh tế mới,… người ta mới thấy thời Việt Nam Cộng Hoà sướng chớ hồi mình còn ở Việt Nam, thấy thiên hạ trốn lính, khai gian tuổi để hoản dịch. Đa số dân có tiền thì con họ không ra trận, còn ai không có tiền là đúng tuổi là lên đường. 


Ngoài Bắc như mấy ông chú mình, tham gia bộ đội vào nam rồi chết mất xác trên đường mòn hochiminh. Đến bây giờ mình cũng không hiểu tại sao thế hệ đi trước, đánh nhau chí choé cho ngoại bang. Gây hận thù trong gia đình đến ngày nay. Bao nhiêu người hiểu thế nào là chủ nghĩa cộng sản, thế nào là chủ nghĩa tư bản.


Sau viếng nghĩa trang, mình bay ra Đồng Hới. Máy bay trễ 2 tiếng. Nghe nói là họ dồn 2 chuyến thành một vì ít khách. Công ty oxalis cho người ra đón tại phi cảng đưa về khách sạn cách 45 phút lái xe. Xe chạy trên đường mòn Hochiminh, 2 bên đường toàn là cờ đỏ mừng đảng mừng Xuân về Làng Phong NhaKinh


Về Việt Nam thì thấy cờ đỏ sao vàng khắp nơi nên mình ít chụp hình. Có chụp thì cũng ráng chụp góc độ nào ít thấy cờ đỏ. Người cộng sản chống Mỹ khi xưa, khi sang Hoa Kỳ chắc họ cũng không thích chụp hình cờ Mỹ khắp nơi vào ngày hội hay thấy cờ vàng 3 sọc đỏ tại khu Bolsa.


Bị jet lag nên ngủ tới 1 giờ sáng lại thức giấc rồi 4 giờ sáng ngủ lại tới sáng. 

Ăn sáng xong thì mượn xe đạp đi viếng động Phong Nha. Tới nơi thay vì đi 1.5 tiếng rưỡi như dự định thì đi luôn 5 tiếng vì gặp nhau với toán đi chung vào lúc 6 giờ chiều, khác với chương trình lúc đầu là 3 giờ chiều. Anh chàng hướng dẫn viên đưa xe máy cho mình mượn chạy về khách sạn để thay đồ và mang dép rọ. Lần đầu tiên lái xe gắn máy sau 50 năm, khá rung. Anh ta đưa cho đôi dép rọ dẫm nát đời Sơn đen, đội nón tai bèo che khuất nẻo đường về. 


Vừa rồ xe chạy ra đường là đám chó, hai bên đường, chạy theo sủa như khi xưa ở Đà Lạt. Hóa ra mùi thịt chó mình ăn khi xưa được hai lần ở Đà Lạt vẫn chưa bị bơ thừa sữa cặn của đế quốc làm bay mùi khiến chó Việt rượt theo xe. Phải dơ chân lên cao nếu bị táp là hết đi leo hang động.


Mình hỏi cô bán vé cho ghép thuyền, đi viếng động Phong Nha, cô ta nói mình chạy ra hỏi mấy người mới mua vé. Ở nhà nghỉ họ dặn mình giá cả và ghép thuyền. Mình lật đật chạy theo hỏi thì một cô kêu đụ rồi chụ ơi. Mình hỏi đụ khi mô, cô ta kêu khi hôm. Chán Mớ Đời  


Đi xe đến bến đậu kayak sau đó thì chèo ná thở với đám Tây ba lô. Có hai tên từ Birmingham, Anh quốc, một tên từ Gia-nã-đại, một cặp ấn độ. Phía ngoài hang thì được trang bị đèn để thiên hạ chụp hình, dây nhợ đủ nơi. Chèo thêm vào phía trong sâu độ 1 cây số, tối om. Phải đeo mũ bảo hộ, gắn đèn pin để thấy đường mà chèo. Cuối hang động, thì mọi người xuống, bắt đầu leo lên hang đá vôi. Đi vòng vòng đến một cái hồ nước đọng, cởi áo ra tắm, mát kinh hồn. Rất phê. Thường các nơi này có rất nhiều khoáng chất, ngâm mình rất tốt.


Sau đó, chèo về về cái động nhỏ, ăn trưa. Ổ bánh mì và đĩa xôi đậu xanh với muối mè. Chán. Rồi chèo tiếp ra cửa hang, đi viếng mấy chỗ có đèn để xem rồi đi tè một phát. Rồi lên xe về. Anh hướng dẫn viên cự ông thần đem đồ ăn đến. Mình đoán là công ty trả tiền cho một tiệm ăn, đem đồ ăn trưa cho mọi người. Ông thần này nói là lần đầu tiên đi nên chưa quen.


Mình thấy vùng này có rất nhiều nhà thờ, cho thấy người theo công giáo khá đông. Nghe nói có đến 90% dân làng theo đạo. Dân tình nói giọng Quảng Bình thì nghe được, đến khi họ nói phương ngữ của họ là mình ngọng. Hình như trong thời gian cải cách ruộng đất, vùng này chống đối dữ dội, bị đàn áp nhiều. Thời đó được gọi là nhất CHúa nhì Cha thứ ba hồ chủ tịch, khác với trong nam, cũng một gia đình gốc Quảng Bình cai trị, nhất chúa nhì cha thứ ba Ngô tổng thống.


Tên Gia-nã-đại kêu là đáng lẻ sau buổi du ngoạn, phải cho mọi người thêm giờ, ngồi uống bia nơi bến đò để tận hưởng những giây phút êm đềm bên dòng sông Son nhưng có lẻ hết giờ nên họ gấp chở mọi người về khách sạn. Thêm chuyến đi do mấy cán bộ tổ chức, không có đầu óc kinh doanh. Cho du khách ngồi uống bia là vớt của họ thêm 10 đô, bán thêm ba đồ lưu niệm,…


Nhắn tin cho vợ. Vẫn đau chưa lành. Chiều về họp mặt với toán khách đi chung. Mình đưa cho họ xem đôi giày leo núi thì bị lắc đầu. Bà Deborah kêu không nên đi giày này vì lội nước sẽ nặng. Mình lấy đôi giày bộ đội của họ đưa. Nghĩ lại thất sách khi đi giày bộ đội vì trơn. Đi dép rọ như khi mình viếng động Phong Nha có lẻ khá hơn không sợ bị té.

Sơn đen sơn ngồi chỗ nào cũng đen

Chuyến đi này khá châm vì giày mang không đúng cho việc leo đá băng rừng. Tốt nhất là mang dép rọ. Lần sau có về đi mấy chỗ này nữa thì mình sẽ đi dép rọ như khi thăm viếng động Phong Nha. Oxalis có bán loại dép rọ bịt kín mũi chân, không sợ bị đá đâm vào mũi chân. Lần sau sẽ mua loại này còn không phải mua loại giày chuyên trị đường trơn và đá. Dép rọ thấy hay hơn. Rẻ và tiện.


Toán du khách đi chung gồm 10 người. 2 người từ Gia-nã-đại, 2 người từ Cali, 1 người từ Đức quốc, 1 người từ Tân Gia Ba, còn lại dân Sàigòn. Có bà Deborah, 1 trong 3 người khám phá ra hang động lớn nhất thế giới, đi theo để huấn luyện các nhân viên của công ty. 


Bà Deborah cho biết tour chỉ thực hiện từ tháng 1 đến cuối tháng 8. Một năm chỉ có 100 tour và mỗi tour có 10 người tối đa. Khiến mình cười vì ở Bolsa, mình nghe mấy ông quen, hay ăn đặc sản Quảng Trị, kêu tui có đệ tử ở Việt Nam, cho đi không đủ trò. Oxalis là công ty do người Việt thành lập nhưng lại nhờ vợ chồng bà Deborah quản lý, huấn luyện nhân viên và làm mọi cách để bảo vệ môi trường. Mình thấy bà ta lượm rác mà du khách hay nhân viên bỏ lại để bỏ vào thùng rác khi đến chỗ cắm trại. Ông chủ là người gốc Quảng Bình nên muốn giữ gìn quê hương của ông ta. Để dân Hà Nội vào vơ vét về thì hỏng như các địa danh sapa, hạ long,…hay Đà Lạt.


Lý do chỉ cho 1,000 khách một năm để bảo vệ môi trường. Có đến nữa triệu du khách muốn viếng thăm động hàng năm. Cứ tưởng tượng 500,000 du khách thêm 1.5 triệu hậu cần, vị chi là 2 triệu người viếng cái động này trong vòng một năm là coi như cứt phân, rác chất đầy hang luôn. Khỏi cần đóng cửa hang. Sông Son sẽ bị ô nhiễm. Lạy trời đừng có phát triển man rợ du lịch vùng này như vịnh Hạ Long hay Chùa Hương.

Mang dép rọ rất tiện, lội suối khoẻ. Mang giày da leo núi thì khi lội suối, nước thấm vào làm nặng chân

Chỗ đi cũng được bố trí rõ ràng, chắn dây đỏ để mọi người không đi ra ngoài phạm vi. Mấy người hút thuốc cũng phải bỏ tàn thuốc đúng chỗ. Cho vào túi mang về. Đi cầu vệ sinh theo kiểu hữu cơ. Khá hay. Nói chung mình thấy sạch sẽ, lâu lâu thấy bà Deborah lượm mấy cục pin, tàn thuốc lá,.. cua rai cố ý để lại.


Nghe cặp vợ chồng từ vùng Ontario Gia-nã-đại kể. Họ ra viếng vịnh Hạ Long, rác nổi lềnh bềnh không được xử lý. Mình may mắn đã viếng chỗ này 20 năm về trước nên còn thấy cái đẹp ban sơ của vùng này. Nay du lịch đã phá nát. Giá mỗi người để viếng Sơn Đoòng khá cao để giới hạn lượt khách đi nhằm bảo vệ môi trường. Khi hợp đồng hết hạn họ cho ai khác khai thác, xây cầu kính, cáp treo trong hang động là hỏng.


Vấn đề rác là do văn hoá. Thợ mình gốc Mễ, họ ăn xong là quăn đồ hộp, chai nhựa tùm lum. Mình phải đi lượm, bỏ thùng rác. Văn hoá của họ ăn xong là bỏ đó, có phụ nữ ở nhà dọn nên ra công trường, họ cũng vậy. Nói thì cũng khó vì sợ họ giận nên tự đi dọn cho họ. Đá ố la thượng của mấy người mình khoán nên khó nói. Mình hỏi chuyện bà Deborah thì được kể là rất khó lúc đầu, nhưng bà ta phải đi theo toán là để huấn luyện vấn đề bảo vệ môi trường còn những việc khác thì người Việt, làm rất tốt. Chỉ có xả rác bừa bãi.


Lý Quang Diệu mất cả 20 năm phạt nằm dân Tân GIa BA xả rác bừa bãi mới có một nước sạch sẽ. Anh bạn người Tàu kể về quê anh ta, đi xe lửa cao tốc của Trung Cộng hoành tráng lắm. 1 tiếng sau, anh ta hành lang hút thuốc là không dám bước vì người Tàu khất nhổ khắp nơi.

Báo Hà Nội chụp nhiều hình rác ở Hạ Long kinh lắm. Tải lên đây một tấm ít rác cho đỡ lo ngại.

Được biết mỗi người đi trả $3,000, chính phủ lấy $750. Họ trả tiền khách sạn đêm đầu tiên và đêm cuối, xem như $100. Người hướng dẫn chính lãnh 3 triệu đồng cho mỗi chuyến đi. Anh nuôi thì 2.7 triệu còn các nhân viên hổ trợ cho chuyên đi chắc độ 2 triệu. Không đi theo đoàn thì họ làm ruộng hay đi làm hồ. Mùa lũ thì ngáp ruồi, leo lên nóc nhà, hò giả gạo với vợ. Mình hỏi một anh hổ trợ, kêu có hai con trai nhưng dám đẻ nữa. Lý do là sợ thêm thằng con trai thành tam trai sẽ phá. Dân mình còn tin những vụ này nên khó đổi đời. Nói chung người dân Quảng Bình khá dễ thương, hiền lành.


Nhờ du lịch người dân vùng này có kinh tế khá hơn xưa. Có tàu thì chèo cho du khách đi viếng động Phong Nha, được thêm 500,000 đồng nhưng cần 2 người năng nổ chèo vì thuyền to hơn ở Ninh Bình hay đi chùa Hương. Hình như họ có máy tàu nhưng chỉ chạy máy đến cửa động Phong Nha còn lại khi đi vào trong thì phải chèo, để khỏi ồn.


Có lẻ điểm nhấn mà mình thích nhất là Hang Én. Buổi sáng bình minh khi ánh mặt trời rọi qua khe của hang đưa những tia nắng bình minh vào động tối. Đẹp không thể tả. Mình chỉ muốn ở lại đó cả tuần rồi đi về. Có lẻ mình sẽ trở lại với đồng chí gái. Đi hai ngày, ở lại đêm tại đây. Nghe nói tháng 5, chim én mới bay về đây làm tổ. Chắc lúc đó chúng la hét vang trời trong hang. 


Điểm nhấn thứ nhì là ngày cuối, đi phà đến bức tường Việt Nam, cao 90 mét. Tối hôm trước, trời mưa nên trong hang nước dâng lên nên họ đem cái phà đến để bơm hơi. Trước khi lên xuồng bơm hơi thì mọi người phải rửa giày cho sạch bùn vì khi đến bức tường khá trơn. Nếu hôm trước trời không mưa thì chắc cả đám lội bùn 600 mét mệt thở.

Đá trơn, phải cẩn thận nếu không là chụp ếch, phản chiếu trên mặt nước

Xem như ngày đầu ngày cuối là ấn tượng nhất còn mấy ngày kia thì leo dốc xuống dốc trong hang đá khá nguy hiểm với đá tai mèo, một loại đá vôi nhưng bị mưa gió tạo thành những hình thể như lỗ tai mèo, rất là sắt. Té vào là đứt tay rách mặt nên phải cẩn thận nên đi chậm phía sau để khỏi bị áp lực phải đi nhanh, dễ xảy ra tai nạn. Vấn đề không phải đi mà trở về nguyên vẹn thay vị bại tướng què chân. Mình leo Yosemite lần đầu bị gãy chân, phải mất 6 tiếng để xuống núi và 6 tháng sau mới lành. 


Về đây thấy dân tình sống cực với thiên nhiên, cho thấy sức chịu đựng của họ rất cao. Một năm làm ăn được 9 tháng sau thì nước lũ lên thì dọn lên cao ở, đợi nước rút. Nay nhờ du lịch nên có nhiều người tứ phương đến kiếm ăn, lập gia đình. Nhiều người gốc ở đây vào nam, làm ăn kiếm một số vốn, trở về quê sống nhờ ngành du lịch. 

Đi thuyền đến rồi leo bức tường Việt Nam cao 90 mét

Ai muốn đến chốn này thì nên tránh đi sau tháng 3. Lý do tháng 4 có gió Lào thổi sang rất nóng oi bức. Tốt nhất là tháng 1, ít bị mưa. Được cái là đi trong hang động nên cũng mát.


Có người hỏi mình là đi viếng Sơn Đoòng, có đáng đồng tiền bát gạo hay không. Câu hỏi này khó trả lời, tuỳ cá nhân. Lý do là đắt thêm phải ghi danh khá lâu mà có những việc có thể xẩy ra trước ngày đi. Anh bạn rủ mình đi, giờ chót lại kêu có vé đi xem trận chung kết banh bầu dục, chúc mình thượng lộ bình an. 


Mình thấy mấy người trẻ thành đạt ở Việt Nam đi nhiều. Họ kể đã đi những hang khác do công ty oxalis tổ chức và rất thích. Cho nên chỉ có trải nghiệm thì mới biết là đáng hay không đáng với đồng tiền mình bỏ ra. Mình hỏi thiên hạ về kinh nghiệm của họ nhưng phải trải nghiệm mới hiểu được.


Mình thích chuyến đi 7 ngày đến Machu Picchu, ngược lại thì không thích 10 ngày leo núi Kilimanjaro. Lý do đi Peru ăn cực ngon, còn đi Phi Châu thì ăn dỡ nhưng phải cố nuốt để có sức. Ai ăn ít là không leo lên đỉnh, phải bỏ cuộc.


Hai ngày gây ấn tượng nhất là ngày đầu tiên và ngày cuối. Cuộc hành trình để lại nhiều dấu ấn khá êm đềm. Đi lại thì mình chỉ ghé hang én với đồng chí gái và đi mấy tour khác. Nghe nói rất đẹp và khó hơn. Để xem năm tới đồng chí gái muốn đi thì mình ghi tên. Có lẻ mình chỉ đi viếng Trường Sơn, thăm những địa danh mà người Việt hai bên đã nằm xuống cho cuộc chiến uỷ nhiệm. Nói vậy thôi chớ đồng chí gái không thích về Việt Nam, muốn để dành tiền đi chỗ khác chơi vì nói chung ở Việt Nam đã đi viếng những ngơi nổ tiếng rồi.


Ngoài ra, mình phải công nhận công ty Oxalis, đã khôn, nhờ hiệp hội hầm mỏ Anh quốc cố vấn nên không phá nát thiên nhiên. Cứ tưởng tượng nữa triệu người đi viếng hang động thêm 1.5 triệu hậu cần. Làm sao có thể xử lý, rác, phân nước tiểu của 2 triệu người trong vòng 8 tháng. Mình may mắn đi bây giờ nếu đợi vài năm nữa chưa chắc sẽ còn đẹp, nhất là Hà Nội có thể huỷ hợp đồng với công ty oxalis để cho anh ba tàu thầu du lịch là ngọng.

Đây là hang động do anh ba tàu quản lý, hy vọng các động tại Việt Nam sẽ không được du lịch hoá như thế này trong tương lai


Xong om

Nguyễn Hoàng Sơn 

Viếng nghĩa trang quân đội Việt Nam Cộng Hoà

 Đi Nam Cực và Nam Mỹ về còn hơi oải. Chưa kịp lấy lại sức lại phải khăn gói lên đường. 12 tiếng trước khi ra máy bay, đồng chí gái bổng nhiên kêu cảm lạnh, mình cạo gió đủ trò nhưng không ăn thua, đến giờ ra phi trường cô nàng kêu anh đi chơi với má vui vẻ. Đồng chí gái Ở nhà vì sợ đau mà lêu bêu ở Á châu thì càng khổ. 

Mình tính hủy chuyến đi nhưng lại hứa với bà cụ, đưa đi Thái Lan sau khi leo Động Sơn Đòng. Thôi phải lên đường như dự định. 


Ra phi trường, mình đem đổi tiền pesos của A căn đình, tiền lira của Thổ Nhĩ Kỳ, mấy chuyến đi trước còn dư ngoại tệ để đổi tiền cụ hồ vì không phải trả tiền huê hồng. Sau đó bò lên phòng đợi. Khi xưa đến những nơi có thể ăn thả giàn, mình ăn như để trả thù đế quốc, ăn cho Mỹ cút ngụy nhào như những ngày của thời sinh viên. Nay theo phương pháp ăn ngày một bữa nên mình chả thiết. Lấy vài hạt đậu để ăn uống nước. Đồng chí gái báo tin cháu vợ qua đời. Nhớ ngày nào đi ăn đám cưới nay đã lên bàn thờ. Còn quá trẻ. Chán Mớ Đời 

Nghĩa Dũng Đài chiến sĩ Việt Nam Cộng Hoà 

Rồi lại nghe tin một người con bà dì qua đời rồi một người dì bà con cũng nối gót. Thấy oải luôn. Đúng là tuổi nào cảnh nấy. Tuổi này đi ăn cưới con thiên hạ và đi đám ma. 


Đến giờ lên máy bay thì đi xuống lầu bổng nhiên thấy bà đổi tiền cho mình, chạy lại kêu đây rồi đây rồi khiến mình tưởng bị gì. Hóa ra khi đổi tiền, bà ta đánh lộn nên trả cho mình nhiều hơn. Mình hỏi. Cần trả lại bao nhiêu rồi lấy tiền cụ hồ đưa lại cho bà ta 740k. Tội bà đi khắp nơi để kiếm mình, từ 2 tiếng qua, đâu biết mình ở trên lầu, phòng đợi. May là gặp lại mình nếu không hôm đó lại phải đền cho chủ. 


Lần đầu tiên mình đi Việt Nam mất gần 2 ngày trời vì quá cảnh tại Nhật Bản đến 8 tiếng. May là đồng chí gái không đi chớ đau mà lêu bêu ở phòng đợi thương gia chắc là rầu, khó ngủ lại đau thêm. Họ không có giường ngủ như ở mấy phi trường khác. Cùng lắm chạy lên khách sạn ở phi trường có giường ngủ mấy tiếng. Không có phòng trống ở phi trường.

Tượng “thương tiếc” của điêu khắc gia Nguyễn Thanh Thu, vẽ theo hình ảnh hạ sĩ Võ Văn Hai, ngồi ở quán nước, sau khi đưa đám bạn đồng đội. Sau 75 thì Việt Cộng kéo xập

Đi máy bay của công ty hàng không Nhật Bản nên ăn đồ Nhật cho chắc ăn. Mình khám phá ra cơm vắt của họ được gói ghém trong một cái túi nhỏ như bánh xu xê rất đẹp. Không hiểu gạo Nhật Bản và Việt Nam khác nhau về độ đường ra sao nhưng cơm Nhật thì dẻo như xôi. 


Đi đến Nhật Bản lại nhớ lần đi 4 năm về trước với mẹ mình. Vào phòng đợi, bà cụ thích uống champagne nên cứ đi rót cho mẹ. 

Rượu thì họ bỏ ống để bơm rượu vào ly cho sạch
Bia hơi, thấy tên Nhật Bản cầm điện thoại rồi mở app, nói xê Ku ra gì đó, tự động máy đổ bia vào ly cho hắn

Mình thấy có máy bia hơi. Thấy một tên Nhật, lấy điện thoại ra rồi mở có cái app để sử dụng từ xa cái máy rót bia hơi.  Hắn nói chi chi thì cái máy tự động lấy ly rồi rót cho hắn ly bia. Ly thì họ bỏ trong tủ lạnh để giữ độ lạnh. Mình nhìn hắn mà cứ u châu u châu hay hè hay hè. Nông dân đi máy bay quốc tế. Ngu chi ngu lạ. Mình ngồi ngủ được mấy tiếng đồng hồ lấy lại sức rồi trước khi lên máy bay, đi bộ trong phi trường tới lui được 3 dậm để lấy sức như lúc ở LAX. Chuẩn bị cho chuyến bay lâu. 


Xem được mấy phim Nhật Bản cho qua giờ. Có cuốn phim nói đến hoàn cảnh xứ Phù Tang hiện nay như bao quốc gia có dân số bị suy giảm nhiều vì lo sản xuất kinh tế nên không muốn có con hay có 1 con như Trung Cộng, Đức quốc, Ý Đại Lợi,… chính & không muốn phụ nữ sinh đẻ nhiều, bớt nhân công nên ra sức tuyên truyền lập hội phong trào phụ nữ có quyền tự quyết có thai hay không. Thiên hạ hoan hô phong trào chống lại thiên nhiên, chơi líp ba ga không sợ đẻ để rồi ngày nay khóc hận như Nhật Bản Trung Cộng. … các phong trào phụ nữ đòi quyền sống đều được khai phóng nhằm đưa phụ nữ ra khỏi nhà đóng góp vào công việc phát triển đất nước, làm đảo lộn đời sống văn hóa của quốc gia từ xưa mà nay chúng ta thấy hậu quả xã hội sau gần 1 thế kỷ. 


Được biết 16% nhà cửa ở quê hay thành phố nhỏ ở Nhật Bản bị bỏ trống vì không có con thừa tự, hay tốn tiền nên con cháu ở thành phố bỏ luôn. Người Nhật Bản nay phải kiếm vợ các xứ khác như Trung Cộng, Việt Nam,… Ý Đại Lợi rao bán nhà với giá 1 euro nhưng người mua phải sửa chửa trong vòng 18 tháng. Đọc báo nghe một ông Mỹ kể về ác mộng mua nhà 1 Euro. Về hưu đến đây mua nhà sửa ở nhưng phải lái xe xa để đi chợ. Chán Mớ Đời 


Mình viếng Thổ Nhĩ Kỳ năm vừa rồi thấy nhiều thành phố lịch sử bị bỏ hoang vì động đất nay mới hiểu khi hai trận động đất xảy ra liên tiếp. Chắc dân bỏ đi xứ khác. Ngàn năm sau, con cháu mình đi du lịch đến đây nghe nói về địa chấn kêu u châu u châu như mình. Chán Mớ Đời 


Cuối cùng đến Sàigòn vào lúc 5:50 sáng khi còn tối mù. Hải quan chưa mở cửa. Mình xem như người đầu tiên mở hàng cho ông Hải quan, đang réo mấy ông khác. Chẳng bù khi bay từ Thái Lan về với bà cụ. Đứng đợi mệt thở. 

Mộ chiến sĩ Việt Nam Cộng Hoà mới được trùng tu sau khi Hoa Kỳ can thiệp. Hơn 18,000 nấm mộ
Toàn là những người trẻ, chết vào tuổi 19,20. Họ tính tuổi ta, xem như vừa đủ 18 tuổi, đi học 6 tháng ở quân trường rồi ra trận chết Với chức tước binh nhì, binh nhất.
Mộ mới được trùng tu lại
Mộ này được gia đình làm lại nên đàng hoàng hơn
Vô danh

Đài tưởng niệm hình tròn, được xây bằng bê tông. Hình như họ gọi Nghĩa Dũng Đài

Mình đem theo hành lý nhỏ lên máy bay, không có vợ nên không cần đợi lấy hành lý nên ra sớm. Gọi anh bạn đến đón. 


Mỗi lần về Việt Nam là anh ta ra đón. Anh ta, bạn học đại học với đồng chí gái nên mỗi lần về Sàigòn là mình ở nhà anh ta. Anh ta chở đi chơi, thăm viếng. Nhiều khi muốn ở khách sạn cho tiện nhưng vợ chồng anh ấy tốt nên phải ở nhà anh ấy. Có thể đồng chí gái nhờ anh ta kiểm soát mình dùm. Sợ bị máy cô dụ dỗ. 


Anh hỏi giờ đi đâu. Mình nói đi thăm mộ các người lính Việt Nam Cộng Hoà ở nghĩa trang Biên Hoà vì mới 6:30 giờ sáng. 


Không về nhà anh ta vì chiều phải ra lại phi trường đi Đồng Hới, Quảng Bình. Thế là hai anh em đi tìm. Hỏi thiên hạ lại gặp bộ đội lắc đầu không biết. May có người kêu chạy đến trường dạy công nghệ cao cấp chi đó. Từ đó mò trên bản đồ thì thấy một khu đất xanh tròn tròn thì nương theo chạy đến. Không có ai ở cổng nên mở cửa chạy vào thấy cái đình Bình An nhưng không có ai hết. Phía sau có mấy cái mộ người dân thường không giống như mình thấy trên video. Mình vào đình khấn thổ thần đất đai, xin cho tìm ra đường để đi viếng mộ mấy người đã chết cho mình được đi Tây. 


Như phép lạ, vừa khấn xong thì có người chạy xe vào cổng, hỏi đường, họ chỉ chạy men theo con đường bên cạnh. Chạy vào thì thấy một chỗ bàn thờ to trên miếng đất cao hình tròn, có mấy thang cấp 4 hướng đông Tây nam Bắc. Bước lên thì thấy có hai ông thợ đang thổi bụi và một ông dọn dẹp. Hỏi chuyện thì được biết là cái đài ở giữa không vào được vì họ đã bít lại còn cầu thang thì bộ đội khi xưa đã gỡ đem bán sắt vụng rồi.  Khu vực bàn thờ này có một cái tượng điêu khắc cao lêu nghêu lên trời, xung quanh có một cái tường bằng bê tông, chống bởi mấy cột trụ, tròn chạy theo vòng tròn. Khá đẹp. Mình thắp hương xong thì đi viếng mộ thì thất kinh. 


Toàn là người chết rất trẻ 19-20 không. Có nhiều tên toàn là binh nhì, binh nhất, có rất nhiều lính nhảy dù. Các mộ nhỏ, được Sơn màu trắng. Lâu lâu có mấy cái mộ to lớn do gia đình lập mộ. Cứ xem như đủ 18 tuổi bị động viên, vào quân trường huấn luyện được 6 tháng. Về phép ít ngày rồi ra trận rồi nằm chết như mơ. 


Mình cảm ơn họ đã nằm xuống cho hận thù vào lãng quên để mình được đi Tây. Nếu không Hà Nội đã xâm chiếm miền nam trước 75 là mình ngọng. Thay vì đi Tây lại đi kinh tế mới. Đó là những người nằm xuống vào tuổi mình rời Việt Nam. Thấy thương họ. Tuổi trẻ chết không hận thù. Cũng không hiểu lý do chết. Họ cũng không hiểu quốc gia là gì, cộng sản là cái chi nhưng sinh ra tại miền nào thì đi lính hay đi bộ đội đánh nhau cho ngoại bang hưởng thái bình làm giàu. 

Con đường chính, mồ màu trắng. Thấy thương họ chết trẻ năm 18, 19 tuổi, sau 6 tháng quân trường 

Đài chiến sĩ trận vong, bộ đội lấy cầu thang để leo lên trên sửa chửa, có ngọn đuốc, đem đi bán nên họ xây bít cái cửa lại. Hình như họ gọi nghĩa dùng đài

Tại đây có tượng đài thương tiếc người lính Việt Nam Cộng Hoà của ông Nguyễn Thanh Thu thực hiện nhưng họ dẹp rồi. Nghĩa trang này được xây dựng theo nghĩa trang binh sĩ Hoa Kỳ chết tại Phi Luật Tân.  

Nhìn những mộ bia toàn hạ sĩ, binh nhất binh nhì khiến mình nhớ đến hạ sĩ dù Võ Văn Hai mà điêu khắc gia thấy ngồi trong quán nước khóc nhậu với người bạn mới chết. 


Sau đó anh bạn chở mình về lại Sàigòn. Anh ta có hẹn nên thả mình ở khách sạn có mấy tiếng nên rẻ hơn qua đêm. Mình không dám ngủ vì biết là sẽ ngủ luôn tới sáng mai nên phải thức. Gọi vòng vòng thì có anh bạn học cũ trả lời trước. Anh ta bỏ công việc đến đón mình đi ăn phở gần khách sạn. Mình xuống khách sạn gần phi trường để tránh kẹt xe. 


Anh bạn chở lại tiệm phở gần đấy. Mình chơi hai suất phở nạm tái trong khi anh bạn ngồi hút thuốc. Một tô nhỏ ở Bolsa to bằng 2 tô ở Sàigòn. Anh chàng này cứ đến sinh Nhật ai trong đám bạn xưa là đăng tin chúc mừng đủ trò. Tâm rất tốt với bạn bè. Kể mới lên Đà Lạt ăn cưới con của Thông cà phê Tùng. Nay lớn tuổi cho anh ta lên chức ủy ban tương tế của Yersin Đà Lạt. 


Ăn xong , anh ta cho mình về lại khách sạn thì được tin nhắn của mấy người bạn khác nhưng mình phải ra phi trường nên hẹn gặp lại khi mình trở lại Sàigòn trước khi về Mỹ. 


Gọi điện thoại cho American Express kêu vợ đi không được, nhờ họ hoàn tiền lại vì có mua bảo hiểm du lịch. 


Sau đó ra phi trường. Lên phòng đợi le saigonais đông như quân Nguyên. Mình lấy ly cà phê uống để tỉnh người, đợi tối ngủ nhưng cũng gật gà được một tiếng. Thức dậy thấy máy bay bị trễ nên nhắn tin công ty du lịch. Mình xem trên bảng thì coi như 90% chuyến bay bị trễ. Chán Mớ Đời 


Chạy ra lấy chai nước uống chớ không ăn. Chơi hai suất phở nên ứ bụng. Cuối cùng phải đi bộ gần 2 tiếng mới có máy bay đi. Nghe giải thích là ít hành khách nên họ hủy rồi dồn hai chuyến thành một.  Chuyến mình đi cũng rất ít hành khách. Đến sân bay thì có người đón và có thêm 2 anh chàng người Việt từ Sàigòn ra đi theo cùng. 


Được biết chuyến đi gồm 10 người khách và 26 người của công ty tổ chức. 

Một năm họ tổ chức 100 chuyến. Mỗi chuyến có 10 người. Mỗi người $3,000 vậy là $30,000 nhân cho 100 là 3 triệu đô. Trả Chính quyền $700/ người. Tháng 9 trở đi thì không Tổ chức vì lụt. Ngoài ra họ còn tổ chức đi viếng mấy chỗ khác. Nếu có dịp mình về kêu lái xe chở đi qua Lào dọc Trường Sơn, xem chỗ nào chú ruột bị b52 dập chết trên đường vào Nam đưa ông cụ mình vào tù 15 năm.  Chán Mớ Đời 


Xe chạy trên đường mòn Hochiminh nổi tiếng một thời được Hà Nội đem quân, xâm chiếm miền nam qua vùng này nên được xem không quân Hoa Kỳ ném bom ở vùng này nhiều. Mấy người đón mình rất hãnh diện về Võ đại tướng nhưng mộ ông ta ở cách xa quá nên chắc không đi mà đo làm gì khi ông ta s át quân như điên. Chính ông ta kể khi muốn đánh chiếm Quảng Trị, mỗi đêm ông ta nướng hơn 100 bộ đội.  Ông ta đổ lỗi cho trung ương. 


Mình dự định sáng nay ăn sáng xong thì đi viếng động Phong Nha. Mình đến trước một ngày vì không có máy bay đi đồng hới buổi sáng mà họp chuẩn bị về chuyến đi thì 6 giờ chiều nên tranh thủ đi xem động Phong Nha cách nhà nghỉ 1 cây số. Nghe nói thời chiến tranh, người dân trốn trong động để tránh bị bom. 


Hình như gia đình ông Ngô đình Diệm cũng xuất thân từ vùng này, làng Lệ Thuỷ thì phải. Để đi viếng động Phong Nha xong mình đi vòng vòng xem.  Xem làng thì cũng xa. 


Lần đầu tiên đến vùng Quảng Bình thấy lạ nhưng phong cảnh đẹp. Người dân hiền từ. Thấy nhà thờ mới xây đầy nên tò mò hỏi thì được biết 90% dân ở vùng này là công giáo nên ngạc nhiên. Nghĩ lại gia đình ông Ngô đình Diệm ở vùng này, có lẻ các cố đạo Tây phương khi xưa đến vùng này đầu tiên. 


Người dân đi làm 9 tháng sau đó thì mùa lũ đến chỉ biết đem đồ đạt lên gác để tránh nước. Thấy họ làm nhà nổi, dùng mấy thùng phi, ráp lại với nhau rồi làm nhà ở trên. Có mấy cột để chậm lại. Nước lên thì nhà lên. Xong om 

Họ trồng sậu, bắp ngô nhưng vùng này gọi sậu. Lúc họ nói phương ngữ của họ thì chịu không hiểu được. Thanh niên lấy vợ sớm. Nhờ du lịch nên người dân tương đối sống khá hơn xưa. 


Hy vọng một ngày nào mình sẽ có dịp đi khắp vùng Việt Nam như bài ca của ông Trịnh Công Sơn. Khi đất nước tôi thanh bình, tôi sẽ đi thăm nhiều nghĩa địa buồn. Mình sẽ đi đến Điện Biên Phủ, đổi Charlie địa danh An Lộc, Quảng Trị, hay dãy Trường Sơn nơi chú mình trên đường vào nam bị B52 dập chết, để lại vợ trẻ con thơ,… người Việt nằm xuống, xung phong tham gia cuộc chiến ủy nhiệm của ngoại quốc. Chúng ta học tập các học thuyết của ngoại quốc rồi nhân danh các quan thầy đã dạy chúng ta, để tự chém giết nhau, gây thù oán hận. 


Chúng ta còn lại một lũ bội tình. 

Chưa về nhà, đang đưa bà cụ ra phi trường về Đà Lạt. Tối nay mình mới bay thì đồng chí gái nhắn tin kêu tháng 6 này đi Yellowstone công viên quốc gia mà mình có đi cách đây 20 năm. Chán Mớ Đời 


Thấy Nghĩa Trang người lính Mỹ chôn ở Phillipin đồng loạt giống nhau đẹp, trang trọng , VNCH mình ngày xưa cũng vậy , các mộ tử sỹ xây giống nhau nên thấy đồng đội ấm cúng nằm bên nhau, sau năm 1975 do tình hình đất nước thay đổi nên thân nhân có người bốc mộ đem về quê nhà , có người xây dựng lại dán đá hoa cương, nấm mộ cao hơn đẹp hơn  đó cũng là điều tốt, nhưng nhìn chung nếu để đồng loạt như trước đây theo mình thì có ý nghĩa hơn.


Nguyễn Hoàng Sơn 


Thấy trên facebook, có bài này nên đem về đây để mọi người đọc.


Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hòa
Nơi an nghĩ của những Chiến Sĩ Việt Nam Cộng Hòa đã đền nợ nước.

Lịch Sử :

Nghĩa trang được khởi công vào tháng 11 năm 1967,mô phỏng hình con ong,do kiến trúc sư Lê Văn Mậu phụ trách thi công đã vào giai đoạn 2,thời gian sáu năm,chi phí 100 triệu đồng tiền Việt Nam Cộng Hòa (thời giá năm 1973).
Nghĩa trang tọa lạc trên một đồi thấp diện tích 125 ha,được phân chia thành tám khu từ A đến I.Mặt tiền nghĩa trang có một bức tượng có tên gọi là Thương tiếc cao 5 m và được đặt trên bệ cao 3 m,do nhà điêu khắc Nguyễn Thanh Thu sáng tạo,khắc họa hình ảnh một quân nhân Việt Nam Cộng hòa cầm súng ngồi canh gác,được dựng vào năm 1966.Vào trong nghĩa trang còn có đền Tử Sĩ được xây trên một ngọn đồi thấp,trước đền có cổng Tam Quan.Ở giữa nghĩa trang là một tháp xi măng được gọi là Nghĩa Dũng đài cao 43 m.

Theo quy hoạch,nghĩa trang có sức chứa 30.000 mộ.Cao điểm vào Tết Mậu Thân 1968 và Mùa hè đỏ lửa 1972,nghĩa trang tiếp nhận trên 10.000 chiến sĩ trận vong. Tính đến năm 1975,nghĩa trang là nơi chôn cất của 18.318 lính và sĩ quan,chiếm 1/3 diện tích nghĩa trang.Bên cạnh tiếp nhận các quân nhân tử trận,nghĩa trang còn là nơi an táng của thành viên của ba nhánh quyền lực nhà nước Việt Nam Cộng Hòa (Lập Pháp,Hành Pháp và Tư Pháp).

Sau biến cố 30/4/1975 Miền Nam rơi vào tay cộng sản bắc việt,Khi mới cưỡng chiếm Miền Nam thì nhà quyền cấm không một ai được vào thăm mộ vì cho là "nhạy cảm" khu phi quân sự...
Bức Tượng Thương Tiếc ngay lối vào Nghĩa Trang đã bị cộng sản kéo sập xuống,Đền Tử Sĩ hoang phế,Cổng Tam Quan đã mất câu đối hai bên,Nghĩa Dũng đài bị cắt cụt một đoạn.những bia mộ đã bị đục khoét hình ảnh...v v...

Với người cộng sản nghĩa tử không là nghĩa tận,bàng chứng là họ muốn trả thù luôn những người đã chết.

Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hòa...nơi hàng ngàn người lính Việt Nam Cộng Hòa đã nằm im trong giấc ngủ ngàn thu, vẫn chưa được tìm thấy những giây phút thật thanh bình !

Cảm Ơn Anh...!

Các Anh Hùng Tử Sĩ 

Vị Quốc Vong Thân 

Người Chiến Sĩ Vô Danh !

Tổ Quốc Ghi Ơn Các Anh...Non Sông Nợ Các Anh...

Phỏng Vấn Ðiêu Khắc Gia Nguyễn Thanh Thu Tác Giả Của Bức Tượng Thương Tiếc
https://youtu.be/q-YREu3ZZcQ

Video : Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hòa trước 1975 
https://youtu.be/ZjcsuFF-4uU?list=PLcGZyfqt_4GxFzBt13BCnjZee28m9jFto

Tài liệu của @Phóng Viên Chiến Trường sưu tầm) https://www.facebook.com/NguoiNhapCuoc1975/