Hiển thị các bài đăng có nhãn Kinh tếđịa. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn Kinh tếđịa. Hiển thị tất cả bài đăng

Ông Trump muốn sáp nhập Greenland vào Hoa Kỳ?

Trước khi nhậm chức, ông Trump tuyên bố đủ trò như mua vùng đất xanh của xứ Đan Mạch, chiếm lại con kênh Panama mà tổng thống Carter đã trao lại chủ quyền cho xứ này. Hoa Kỳ xây con kênh nay được các anh ba tàu sử dụng, kiểm soát. Buồn đời ông ta kêu Gia-nã-đại thành tiểu bang thứ 51. Trong khi đó ông Biden kêu chả biết ông ta ký các sắc luật gì vì họ đưa và bảo ông ta ký trước khi về vườn. Thiên hạ tự hỏi trong suốt 4 năm qua, ai thực sự nắm quyền hành ở toà Bạch Ốc. Ông ta ký xá tội vong nhân cho những người chưa bị kiện cáo hay đưa ra toà trước. Ai chửi thì chửi nhưng cứ làm trước cho chắc ăn.

Vùng tự trị Greenland màu đỏ, rộng lớn hơn Hoa Kỳ 

Buồn đời mình mò thêm tài liệu thì khám phá ra có lý do, ông Trump đã từng nghiên cứu vụ này từ năm 2009 nhưng COvid đến nên ngừng, không phải  tuyên bố sướng cái miệng. Đọc báo bên Âu châu, về Đan Mạch vì có dạo sau khi tốt nghiệp, mình muốn sang Đan Mạch làm việc. Có viết thư cho một kiến trúc sư nổi tiếng ở Copenhaguen nhưng ông ta khuyên không nên đến Đan Mạch vì kinh tế xuống. Dạo đó quen một cô tóc vàng nên muốn sang đó làm việc cho gần nhưng số mình đi mỹ nên gặp cô mít ở Hoa Kỳ nên bò sang.

Hoá ra Greenland, vùng đất của Đan Mạch chiếm đóng từ trên 200 năm qua, đang có vấn đề. Người bản địa đòi quyền tự trị, gây khó dễ cho xứ này vì tốn tiền. Mình có đọc tiểu sử ông vua danh tiếng nhất của xứ đan mạch khi xưa, đem quân chiếm đóng đảo rộng nhất thế giới. Ai ngờ nay đọc chỉ có trên 50 nghìn dân cư. Đó là ngày nay chớ khi xưa chắc còn ít hơn. Tại sao Hoa Kỳ muốn mua hòn đảo này?


Trước hết nên xem địa lý của vùng này thì thất kinh. Rộng 836,300 dậm vuông. Một dậm là 1.6 cây số thì nhân lên là hết muốn làm tính. 1.6 x 1.6 = 2.56 cây số vuông roofi nhân cho 836,300 là xong. Xem chừng to hơn cả 6 lần Đức quốc hay rộng hơn cả tiều bang Alaska và Texas nhập lại. Từ bắc chí nam vùng này dài đến 2,670 cây số.


Nói về kinh tế thì rất thấp và được Đan Mạch hổ trợ 600 triệu mỹ kim hàng năm 20% GDP hàng năm. Kinh tế độ 3 tỷ mỹ kim hàng năm. Vùng này có độ 55,000 người ở. Xem như mỗi tháng chính phủ Đan Mạch phải chi cho người bản địa $1,000 hay $12,000/ năm. Tỏng khi GDP người Việt mỗi năm chỉ có độ $2,500. Có độ 27,000 thuộc thành phần lao động. Xem như phân nữa dân số đi làm, tỷ lệ thất nghiệp độ 3.7%. Kinh tế tốt nhưng vấn nạn là không thu hút người đến vùng này làm việc hay đầu tư. Ngành ngư nghiệp là chính vì 98% sản phẩm xuất cảng như tôm và cá thu.


Vấn đề là đảo Xanh này có nhiều vấn nạn xã hội như tỷ lệ tự tử cao nhất thế giới, giết người và bạo lực gia đình rất cao và uống rượu cao nhất thế giới. Uống rượu vô thì con vợ lải nhải là khệnh ngay.

Ngoài ra thủ đô xứ này thiếu hụt trên 1,000 căn nhà và trên 2,000 người đang đợi nhà chính phủ cấp. Nhà cửa ở đây đắt vì xây cất tốn thêm độ 30%. Xứ giá băng này nghe tới là rùng mình. Mấy xứ bắc âu như Đan Mạch, được xem là xã hội chủ nghĩa, được chính phủ cung cấp nhà cửa cho các hộ nghèo. Chỉ có xứ Na Uy là khá nhất vì có dầu hoả và dân cư ít nên dân chúng sống được chính phủ bảo trợ. Còn thì với tinh thần làm theo năng suất hưởng theo nhu cầu khiến ít ai chịu khó lao động, ngồi nhà uống rượu ngâm thơ là chính. Nhậu theo năng suất hưởng theo nhu cầu là đời em cô đơn.


Được cái là vùng này, có các mỏ uranium, các địa chất cần thiết cho ngành kỹ nghệ, dầu thô và ga nhiều nơi và dự trữ nước ngọt. Sau này người ta chỉ chở các băng tuyết về thành phố để bán cho dân xài uống nước ngọt tinh khiết.


Trong suốt 200 năm, Đan Mạch trị vị kiểu chiếm đất như thực dân khi xưa. Chỉ đến 2009 thì vùng đất này mới dành lại quyền tự trị. Nhưng Đan Mạch vẫn còn thẩm quyền về chủ quyền.


Vấn đề là Đan Mạch không có khả năng để khai thác vùng đất này vì kinh tế quá bé. Nay có khuynh hướng của dân xứ Đan mạch là muốn hợp tác với Hoa Kỳ để phát triển vùng này. Cả hai cùng hưởng. Thật ra theo bài báo của Đan Mạch thì năm 2019, ông Trump đã nói đến vấn đề này nhưng covid xẩy ra nên gác lại. Thay vì truật xuất di dân lậu, chở họ qua đây sinh sống, phát triển kinh tế là xong chuyện. Đa số người đan mạch muốn Hoa Kỳ nhảy vào khai thác vùng này để họ hưởng lây.

Tại sao Hoa Kỳ muốn Greenland vì có nhiều hầm mỏ, làm chủ vùng Arctic này về hàng hải di chuyển ở vùng này khi Trung Cộng và Putin chạy loạn xoạn ở vùng này. Tuần trước thủ tướng Đan MẠch và lãnh đạo Greenland đồng tuyên bố là xứ này sẵn sàng nhận lại nền độc lập. Nếu vùng này được trao trả độc lập thì họ có thể hợp tác với Hoa Kỳ để phát triển kinh tế, giúp người bản địa xoá đói giảm nghèo, hết uống rượu và tự tử. GDP thay vì 5 tỷ bắt cá bán, có thể lên đến 50 tỷ hàng năm, lương bổng khá lên, có nhà có cửa thay vì đợi chính phủ xây nhà cho ở.


Sự việc này tương tự ở Hoa Kỳ, các thổ dân, người bản địa khi xưa mà người Việt gọi là mọi da đỏ. Sau khi được đưa vào các vùng tự trị, dân tình cũng chán, uống rượu mệt thở. Cứ hàng tháng người ta thấy người bản địa lãnh tiền xong, bò ra khỏi khu vực dành riêng cho họ. Mua rượu uống quên đường về, nằm la liệt ở cổng vào khu tự trị. Sau này các lãnh đạo của người da đỏ, mới hợp tác với người Mỹ xây các sòng bài, kiếm tiền cho họ sinh sống. Con trai của thi sĩ Nguyên Sa, có kể mấy vụ anh ta làm y sĩ cho vùng tự trị người da đỏ.


Đi chơi trong các công viên quốc gia, thường thấy những tấm bảng lưu ý du khách không cho thức ăn các con sóc, nai,… kiểu xã hội chủ nghĩa, khiến chúng bỏ thói đi tìm thức ăn. Con người cũng vậy nếu nuôi họ cả đời thì họ chỉ biết nghe lời, làm theo ai nuôi họ. Quên tự phát triển tài năng của mình.


Nếu Greenland hợp tác với Hoa Kỳ thì cả 3 nước đều hưởng lợi. Đan Mạch thoát khỏi vụ trả nợ, trợ cấp hàng năm cho dân bản địa, dân bản địa có thể có lợi tức cao hơn xưa và Hoa Kỳ có khả năng phát triển vùng này, kiếm tiền thêm và kiểm soát hàng hải của vùng này, cô lập ông Putin và họ Tập.

Đó là điều kiện kinh tế, địa lý và chiến lược hiện nay. Họ cho biết là đang làm việc qua đường dây ngoại giao. Ông Trump có gửi con trai sang đây dọ hỏi tình hình. Có thể một ngày đẹp trời nào đó, người Mỹ đi viếng vùng này, không cần đem theo sổ thông hành, không phải học tiếng Đan MẠch, hay tiếng thổ ngữ.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Cali, đầu mùa Bơ

 Đầu mùa Bơ

Như mọi năm sau ngày 10 tháng giêng, chính phủ Cali cho phép nhà vườn bắt đầu bán bơ. Ai bán trước sẽ bị phạt $1,000. Đầu mùa năm nay, bổng nhiên gió Santa Ana thổi về khiến cháy nhà và rừng tại vùng Los Angeles. Vùng Riverside cũng có vài đám cháy nhỏ nhưng người ta dập tắt nhanh vì ít nhà cửa, trong khi ở vùng Los Angeles thì dân cư đông và có người chủ ý đốt. Nhưng không biết ai xúi họ đốt.

Cô gái hái quýt trong vườn bơ. Đi hái không hái lại phải kêu thằng chồng, chụp hình tạo dáng với nụ cười toả nắng. Ai muốn mua bơ hay quýt thì liên lạc với cháu mình hay thằng con.

Hôm qua, mình mở tin tức của mấy công ty lớn mua sỉ bơ thì thất kinh. Lý do là mới đầu mùa, giá bơ cao gấp đôi thường niên. Mình gọi điện thoại hỏi một ông handler vườn của mình thì ông ta cho biết là bên Mễ Tây CƠ họ bán giá gấp đôi. Lần đầu tiên giá đầu mùa lên cao như vậy.


Ở Mễ Tây Cơ, ngày nay có cartel về bơ, sau cartel về ma tuý. Đám này bắt cóc các nhân viên kiểm lâm và canh nông của Hoa Kỳ. Họ là người mễ nhưng được chính phủ mỹ trả tiền để đi thanh tra các đồn điền trồng bơ, xem có đúng theo tiêu chuẩn của Hoa Kỳ. Có lẻ vì vậy mà đám cartel này đòi giá cao hơn bình thường. 90% số lượng bơ mà người Mỹ ăn đều được nhập cảng từ Mễ Tây Cơ. Đa số bơ Cali được xuất cảng đi các nước á châu như Nhật Bản, Trung Cộng,… lý do họ tin và sự trồng trọt ít chất hoá học độc tố hơn. Mỗi năm các thanh tra của bộ canh nông đến vườn mình để thanh tra, hỏi xem cuốn sổ ghi các phân bón này nọ, mua từ đâu,…


Mình có nói chuyện với mấy ông mỹ già trồng bơ. Họ kể là khi xưa, trồng bơ có ăn lắm đến khi Bill Clinton chơi trò NAFTA, gồm 3 quốc gia Gia-nã-đại, Hoa Kỳ và Mễ tây cơ. Hiệp ước thương mại này giúp Gia-nã-đại và Mễ Tây Cơ làm giàu trên xương máu của người Mỹ. Như chúng ta biết ông Trump doạ đánh thuế thương mại hai nước này nhất là Gia-nã-đại dựa vào 90% xuất cảng sản phẩm qua Hoa Kỳ. Nếu mà bị đánh thuế là kinh tế Gia-nã-đại sẽ bị te tua cũng như Mễ Tây Cơ. Dạo này người ta nói đến cựu tổng thống McKingley nhiều vì ông này đánh thuế quan.

Treo đầu quýt bán đầu bơ. Mùa tết nên người Việt và người Tàu mua quýt nhiều. Quýt vườn mình là số một. Cô cháu tìm được người mua nên để dành bán không tặng thân hữu như xưa nữa. Mình để dành một thùng cho đồng chí gái ngoài ra bán hết. Giá cao hơn cả bơ.

Mấy tên tài phiệt mỹ, chạy qua mễ tây cơ, mua đất để trồng bơ và các thứ khác cho rẻ và chở về mỹ bán, lời khủng khiếp. Điển hình giá bơ hàng năm tại Hoa Kỳ, chỉ xê dịch ở mức của các công ty mua bán sỉ chỉ định, kiểm soát thị trường xem như phân nữa ngày xưa. Nay nếu bên Mễ bị đám xã hội đen tung hoành, bán giá cao hơn thì nông dân ở mỹ rất vui mừng vì được bán giá cao hơn trước đây. Không có nghĩa là sẽ giàu vì người Mỹ sẽ mua ít lại. Thế thôi. Biết đâu họ lại chạy về Cali hay Florida mua đất để trồng. Tương tự vụ ớt của công ty làm tương ớt, họ cũng trồng ớt bên Mễ cho rẻ rồi làm tương ớt bên Mễ hay Hoa Kỳ.


Giá cao vì có lẻ sắp đến muà Superbowl. Chung kết giải bóng bầu dục của Hoa Kỳ. Người Mỹ hay tụ họp để ăn nhậu xem trận đấu này hàng năm và cho biết là ngày mà người Mỹ ăn bơ nhiều nhất sau ngày lễ Cinco di Mayo, 5 tháng 5, lễ độc lập của người mễ. Thường 2 tuần trước hai ngày kể trên, kêu thợ hái vì giá cao hơn thường ngày. Tới mùa bơ, ai mời đi ăn ở nhà họ là đồng chí gái làm guacamole với bơ của vườn, ăn với bánh tráng Việt Nam là nhất mê ly. 


Tiện đây mình xin nhắc lại, vì hôm tước đi lên Big Bear với một cặp vợ chồng mỹ, hẹn họ gặp tại vường bơ mình rồi đi chung xe. Bà vợ hỏi mình lý do bơ của công ty C mua một bịch mà chả ăn được trái nào còn bơ của mình không bị đen. Mình giải thích là khi hái bơ ở vườn, chở về trung tâm mua sỉ, việc đầu tiên là họ khử trùng bỏ vào chất hoá học sát trùng và giữ cho cái vỏ sáng bưng lâu ngày. Sau đó mới cho qua hệ thống tuyển lọc hư, to , nhỏ cho vào thùng, chở vào kho. 24 tiếng đồng hồ trước khi đi giao cho các siêu thị hay tiệm ăn thì họ bỏ vào một kho để xịt hơi gì đó để làm cho chín nhanh. Nhiều trái được giữ trong phòng lạnh mấy tháng thì từ từ các chất hoá học ngấm vào trong ruột thế là biến thành màu đen hư. Cho nên mua bơ của vườn em thì chịu trả thay vì kỳ kèo như cô cháu rên. Ra siêu thị C mua ăn không được. Phí tiền.


Năm nay, giá cao nhưng có nên hái bán? Bơ là loại trái không chín cây. Nay mới đầu mùa nên nếu hái bán thì trái nhỏ và không nặng lắm thì giá không bao nhiêu vì bán theo cân nặng. Phải đợi thêm đến tháng 4, tháng 5 thì mới đúng ngày của bơ trong vườn mình. Lúc đó nặng và ngon vì bơ trở thành như sáp. Ăn cực đỉnh. Bơ nặng hơn. Phải chịu khó tưới nước thêm 2 tháng.


Nếu hái bây giờ thì ai cũng chạy đua hái thì đâm ra nạn thiếu thợ hái. Hái bơ rất quan trọng, không được để rớt xuống đất vì sợ bị nhiễm salmonella. Do đó họ trang bị cho thợ một cái kéo và một cái bịch. Thò cái bịch dưới trái bơ rồi lấy cái kéo cắt để trái bơ rớt vào cái bịch da. Cho nên trả tiền công hái bơ rất đắt, 1/5 giá bán. Kéo phải tẩy trùng đủ trò nhất là vườn mình được danh hiệu GAP. Thanh tra đến xét này nọ. Năm nay hạn hán nên tiền nước cao ngất trời.

Năm nay, ông Trump lên thì ICE sẽ làm việc nhiều như 4 năm về trước, dân hái bơ hết dám chạy lên vùng này vì sợ bị bắt dọc đường. Mấy người này thường sống ở vùng Fallsbrook, thủ phủ bơ của Cali. 4 năm qua, mấy tay này thoải mái nay phải lo nên chưa biết có mướn được người hái năm nay hay không. Phải đợi thêm 3 tháng nữa.


Mình đi Việt Nam về rồi tính sau. Tính hoài cũng mệt óc.


Hồi chiều, cô cháu kêu con chưa bán cho bạn của chú. Họ kẹo quá, bắt giao tận nhà còn kỳ kèo. Mình nói bạn nào? Bạn của chú thì chú giao tận tay họ, chú nói bao nhiêu họ trả bấy nhiêu. Nếu ai nói là bạn học của chú là không đúng. Lý do khi xưa chú không có đi học nên nay mới làm nông dân. Còn bạn trên mạng xã hội thì chú không biết ai cả, chưa bao giờ gặp. Đa số họ nghĩ là bơ hiệu Lá Bồ Đề. Nên khi nghe trả tiền là họ oải. Cô cháu cười như pháo tết.


Kiểu này giới trẻ hết dám ăn toast với bơ. Năm ngoái là $18, nay chắc lên $30 quá. Cũng là tin mừng khi giá cả bơ lên giá nếu không thì giải nghệ vì bán giá Mễ Tây Cơ mà trả tiền phân bón nước của Hoa Kỳ. Làm sao chịu nổi. Bơ vườn em không thuộc nhãn hiệu Lá Bồ Đề. Ni cô kêu em đem lại, em cũng lấy tiền. Cô tưởng em cúng dường nên sau đó hết kêu em.


Tuần tới còn một trận gió nữa mới ngưng. Thường sau khi có gió Santa Ana thì sẽ có mưa. Mà mưa thì lại làm các khu vực bị cháy trùi đất, xình lầy. Chỉ nghĩ đến là thương. Hoạ vô đơn chí. Biết bao nhiêu người không có bảo hiểm hay bảo hiểm rất thấp vì họ mua lâu rồi thời xây nhà lại còn giá hữu nghị. Căn nhà giá 1 triệu xây lại là mua bảo hiểm có $200,000 là ngọng. Dân giàu tha hồ mua rồi xây chung cư.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Tại sao Cali cháy

 Tại sao Cali cháy


Cali khởi đầu năm 2025 bằng mấy vụ hỏa hoạn nhân gió Santa Ana hàng năm thổi về, không chỉ một ngày hay hai ngày mà kéo dài cả hai tuần. Buồn đời cái thủy đài của vùng Altadena đang được sửa chửa hàng năm. Thường thì người ta bảo trì mấy thủy đài vào tháng 2 hay 3 hàng năm vì thường là mùa mưa hay đã mưa rồi. Đây ông thần cán bộ nào chơi sang, ra lệnh đổ 3 triệu gallons nước của thủy đài trong mùa khô khiến được gọi, lính cứu hỏa không sử dụng được thì không có nước và mấy thuỷ đài khác bị cạn queo vì nhiều vòi rồng được mở cùng một lúc. Theo tin tức Cho biết thì thuỷ đài này đã cạn từ 2011. Chán Mớ Đời 

Thật ra không cần cầu nguyện mưa gì cả, chỉ bỏ cách luật lệ bảo vệ môi trường vô lý là yên chuyện.


Thiên hạ đang tu theo đạo hạnh đổ thừa. Cali chìm trong biển lửa vì khí hậu thay đổi hâm nóng toàn cầu 1.5 độ. Mỗi lần ai mà nói đến vụ này là mình điên vì họ không tìm hiểu, đọc các thống kê, cứ nghe mấy tín đồ bảo vệ môi trường như vị thánh sống của họ Greta, 16 tuổi. Trên thực tế thì ngày nay nhiệt độ lạnh hơn 100 năm về trước. Trong khi đó họ lại kêu đã bắt mấy người đốt lửa cháy. Sáng đi tập mình thấy mấy người vô gia cư nằm trong lều. Chắc họ rất lạnh. Đa số các người đốt cháy là người vô gia cư. Có thể trời lạnh nên họ đốt lửa để sưởi ấm rồi gặp gió thổi đến là quằn quại. Kỳ này nghe nói ai đó đốt củi hay gì đó vì nhà ở vùng biển thì có thú ngắm biển bên lò sưởi ngoài vườn rồi gió 100 km đến thì bốt cháy khắp nơi. Lâu lâu mình hay ra khu thương mại Surf City, họ có mấy cái ghế dài cho mình ngồi rồi có lò sưởi bằng ga cháy lùng bùng thêm ấm người vì biển về đêm lạnh. Chỗ này ngồi miễn phí.

Bắt kẻ đốt cháy


Cali có một hệ thống báo động gọi là “Amber”. Mỗi khi một đứa bé bị bắt cóc thì báo động trên xa lộ trên mấy cái bảng, hay radio, truyền hình thậm chí điện thoại. Đang chạy xe là nghe in ỏi. Đi về vùng Arizona, Nevada, khi có giông bão lụt, họ đều báo động cho mình biết để phòng ngừa. Mưa bên mấy vùng này khinh khủng lắm, mưa cái ào là phải chạy lên cao tránh liền. Lý do nước mưa cuốn từ xa về như dòng sông. Mình không hiểu tại sao họ không sử dụng hệ thống Amber này để cảnh báo cư dân Cali bằng tiếng Tây, tiếng tàu tiếng Mễ để người dân nhớ mà không đốt lửa mỗi khi có gió to thổi về. Ngoài ra mình có xem video nhiều người khệnh mấy tên đang tìm cách đốt phá công viên. Như công viên nhỏ Stevens ở thành phố mình cư ngụ hôm kia. Mấy tên nào buồn đời đốt phá chơi thùng rác nên bốc cháy. Hôm nay mình ra mua một hai bình chửa lửa để trong xe. Nếu chạy xe thấy thùng rác hay cái gì cháy, chạy lại xịt trong khi thiên hạ gọi 911.

Hàng năm công ty lo về nước ở miền nam Cali Metropolitan Water District hay tổ chức mời một số người ở vùng Los Angeles viếng thăm hạ tầng cơ sở về nước dùng cho người dân ở miền nam Cali. Mình là hội viên của Lions International ở vùng Los Angeles nên thấy họ gửi thư mời nên đi ké dù ở vùng Quân Cam. Nước mua từ Colorado bơm xuống hồ Havasu, được hình thành bởi cái đập Parker từ đó họ có xây đường hầm dẫn nước dưới mấy ngọn núi San Bernardino chuyển về hồ Mathews Ở Riverside, đường 34 nối liền xa lộ 15 và 215. Ai đi Arizona thì sẽ chạy ngang chỗ này, ráng ngừng lại xem. Theo mình hiểu thì các kỹ sư cho biết mỗi năm chỉ cần mưa độ 8 hay 10 trận là đủ có nước dùng một năm cho dân miền nam Cali. Vấn đề là các người theo đạo bảo vệ môi trường, mấy tín đồ này không chịu nên phải để nước mưa và nước từ tuyết trên núi tan chảy ra biển. Nếu chúng ta xây thêm các thủy đài dự trữ nước này thì không lo sợ thiếu nước. 


Mình có nói đến vấn đề cấm tỉa dọn sạch cây chết trong rừng này nọ, vì đám này không muốn dời hay phá nơi các động vật có khả năng bị tiêu diệt. Trong các vùng của người da đỏ, thì họ xây bú xua la mua, chả sợ gì cả. Nay cháy thì mấy con thú mà họ muốn phòng khỏi bị tiệt giống đều bị cháy sạch.

Diamond Valley Lake gần Hemet.

Điển hình khi họ xây hồ chứa để dự trữ nước mưa thì đám bảo vệ môi trường kiện tụng nên cuối cùng họ phải đền bù làm gì cho đám bảo vệ môi trường xanh khiến giá thành thêm 30% và mất 10 năm để thực hiện. 1 năm có 20,000 luật sư ra trường. Tên nào khôn cứ đi theo môi tường, kiện tụng để kiếm chút cháo, sống sung sướng.


Muốn xây nhà phải trả 20k cho mấy ông thần về môi trường ra xem đất của mình có mấy loại cắc kè, chuột gì thuộc loại cần bảo tồn. Mấy khu vực gần thành phố thì họ kêu có chuột Kanguru. Nếu tên môi trường ra đứng lười bời chụp vài tấm ảnh rồi buồn đời phán có chuột kanguru ở đây là ngọng. Nếu có là không được xây. Do đó chi phí xây cất ở Cali đắt nhất nước Mỹ. Cứ lấy thí dụ vụ xây đường rầy cho tuyến đường xe lửa Bắc Nam Cali, 20 năm rồi, tốn hơn 7 tỷ đô la mà chưa đi tới đâu vì đám tín đồ bảo vệ môi trường kiện tụng, làm khó dễ trong khi trên đất của đặc khu của người da đỏ, họ xây casino đủ loại, nhanh như điên vì chả có thằng Tây bảo vệ môi trường xía vào. Mình bỏ nghề xây cất vì chán mấy tên quan lại trong thành phố. Chúng cứ đẻ trò ra để bảo vệ công ăn việc làm của họ, cái nồi cơm và quỹ hưu trí của họ.


Cựu thống đốc Pat Brown, bố của cưu thống đốc Jerry Brown đã làm đủ mọi cách để xây dựng hạ tầng cơ sở cho tiểu bang Cali, biến tiểu bang này là số một của Hoa Kỳ và chấm dứt năm 1973. Dạo ấy Cali chỉ có 20 triệu dân. Ngày nay theo thống kê thì lên trên 38.9 triệu cư dân chưa kể người di dân lậu mà người ta cho biết trên 5 triệu người. Xem như hạ tầng cơ sở của Cali quá tải. Khi xưa, thời 1973 ai sang nhất là có cái máy cassette để nghe nhạc, thâu đâu 8 hay 9 bài hát. Ngày nay chỉ cần điện thoại là có thể nghe cả ngàn bài hát. Kỹ thuật tiến xa nhưng hạ tầng cơ sở của Cali không thay đổi, hay được cập Nhật hoá lại cũ mèm, hư hại phải trùng tu rất nhiều. Cứ xem đường cho xe chạy, 60 năm về trước, cho xe chạy trên đường nhỏ hai đường Lane, nay số xe hơi tăng gấp đôi hay gấp 4 và vẫn dùng con đường 2 Lane của ngày xưa. Các cuộc điều tra về cháy nhà ở Cali thì được biết 90% là do người đốt và 10% là tai nạn như trụ điện bốc cháy vì sét đánh. Nhưng họ cứ tuyên truyền là khí hậu thay đổi để chạy tội về chính sách bảo tồn môi trường vô lý của họ.

Năm 1973, người ta có thể thấy một giọt nước từ tiểu bang oregon, chảy xuống Cali rồi đến Mễ Tây Cơ. Ngày nay, dân số Cali tăng gấp đôi nhưng hạ tầng không được cập Nhật hoá theo nhu cầu. Chúng ta không xây dựng các bồn chứa nước cho đủ 40 triệu người sử dụng ngược lại các tín đồ môi trường xanh, ra lệnh phải giảm sử dụng nước, không được tưới cỏ, đổi cỏ thật thành cỏ giả mà nghe nói cỏ giả gây ung thư vì các sân vận động tại Mỹ làm bằng cỏ giả. Nay có ác tường học, đang xin tiền để thay thế. Loại cây giả hay cỏ giả dễ cháy. Chạy xe thấy hai bên đường các cây giả đẻ che mấy thiết bị truyền sóng điện thoại. Loại này dễ bị cháy. Các kỹ sư cho biết hàng năm trung bình Cali có độ 200 triệu acres bộ anh nước mưa hay tuyết tan (feet), 100 triệu trở lại môi trường, 100 triệu thì chúng ta có thể chận lại để sử dụng. Thật ra 40 triệu dân Cali chỉ cần 25 triệu. Mình lười chuyển qua m3, ai muốn thì làm tính dùm.

Màu đỏ là đường hầm dẫn nước từ hồ Havasu đến hồ Mathews, xuyên núi.

Năm 1993, lần đầu tiên mình chứng kiến cháy nhà ở Cali tại Laguna Beach. Sau đó họ không thể nào xây lại hệ thống điện nước vì luật lệ bảo vệ môi trường. Có ông thần kêu tại sao bảo vệ môi trường khi bị cháy rụi, chúng ta bảo vệ gì nữa. Chuột kanguru hay căn khu ra chả còn vì bị lửa nướng hết. Vậy mà họ cứ khư khư không chịu.


Lấy thí dụ vùng Delta Bay cần phải tu sửa. Thống đốc Jerry Brown cố gắng thực hiện ở nhiệm kỳ đầu nhưng không thành đến nhiệm kỳ thứ 2, Metropolitan Water District bảo đảm là xây miễn phí Hai đường hầm có thể bơm 16,000 CFS nhưng đám tín đồ xây kêu nếu máy bơm mà hút 16 con cá mỗi năm thì sẽ bị ngưng. Xin nhắc lại nếu trên 16 con cá bị mắc kẹt là họ cấm sử dụng. 


Nói đến chữa lửa thì Cali cần một thống nước mạnh để dập tắt lửa khi gặp gió to. Với hệ thống cũ từ 52 năm, xe cứu hoả đến bơm vòi rồng cùng một lúc là ngọng nhất là không có máy bơm dự trữ. Lỡ điện bị cúp không dùng được máy bơm nước thì có thể sử dụng máy bơm sơ-cua dùng bằng ga. Hay cần có trực thăng với vòi rồng, bay tà tà trên bồn chứa, thủy đài rồi hút nước vào bồn trong trực thăng , bay đến chỗ cháy thả xuống, dập tắt ngay. Mình xem nhiều cảnh dập tắt nước hiện đại. Cali vẫn còn sử dụng hệ thống cũ kỹ cho việc chửa lửa.


Vấn đề chính cho việc Cali thiếu nước là các vụ thưa kiện do đám bảo vệ môi trường, điển hình Diamond Valley Lake, khởi đầu năm 1984, mà 41 năm sau họ chưa bắt đầu, chỉ vì quan toà. Họ cho biết cần xây một cái hồ chứa nước vì lỡ có hạn hán với 40 triệu người. Bọn bảo vệ môi trường, kiện cáo phán rằng muốn xây cái hồ dự trữ nước này thì phải mua một vùng đất cho họ ở vùng Inland Empire làm gì đó. Khiến công trình phải thêm 30% và mất 10 năm để thực hiện.


Từ năm 1973 đến nay các vụ kiện tụng nhằm để cản trở các công trình xây cất hạ tầng cơ sở cho Cali. Các đại biểu cũng im tiếng vì sợ bị liên luỵ, không được bầu lại. Đại biểu quốc hội của tiểu bang Cali có đến 70% thuộc Đảng Dân Chủ. Mình thấy hình Malibu, nhà cửa ngay bờ biển, mà mấy cột điện khơi khơi, cứ đụng việc gì là mấy trụ điện cháy trước. Người ta đổ thừa cho Đảng Dân chủ nhưng thực ra là đám tín đồ của bảo vệ môi trường. Đám này mình gặp nhiều khi leo núi, chúng đi chữa lành, đem chó theo rồi cứ để chó của họ ị trên đường, không quét dọn gì cả. 

Theo mình cách tốt nhất là chính phủ Trump phải xoá bỏ bộ phận EPA (environmental Protection Agency ), xoá bỏ các luật lệ vớ vẩn. Cali có nhiều mỏ dầu hỏa ngoài khơi nhưng bị cấm không được bơm dầu. Do đó người dân Cali trả tiền xăng gấp đôi các tiểu bang khác. Khi xưa, nội mấy mỏ dầu này đóng thuế cho dân Cali sống thoải mái. May là có Silicon Valley cứu sống nền kinh tế nhưng nay biết bao nhiêu công ty chạy qua Arizona hay Texas, thân thiện với business vì sự độc tài chuyên chế của nhóm người nhân danh là bảo vệ môi trường, ra lệnh cho chúng không được tưới cỏ, không được tắm, không được xài hồ tắm chỉ vì muốn bảo vệ mấy con cá, con chuột để rồi khi hoả hoạn đến là mấy con này đi đời sớm hết. Sau vườn nhà mình có hai cái fontaine nhưng không cắm điện vì sợ tốn nước bị phạt vì họ gửi giấy cảnh báo mình rồi trong khi đó có tiếng nước chảy nghe đã tai.


Vấn đề là người dân Cali có nhiều người không có bảo hiểm nhà. Nếu còn nợ ngân hàng thì họ bắt chúng ta phải mua còn khi đã trả hết nợ thì đa số không mua vì lớn tuổi, ngân sách ít lại. Tiền đâu để họ xây lại, lại phải bán giá bèo cho đám developer. Nghe nói không biết có đúng hay không vì tin vịt hơi nhiều, họ kêu là thống đốc tiểu bang Cali đang bàn với đám developers xây chung cư. Xa hơn là đám tín đồ xanh này kêu không cho phép xây lại, chỗ này dành cho rùa vào đậu, để sinh trứng hay gì đó là mệt. Còn nợ ngân hàng, không được xây thì ngọng cả đời. Nghe mấy ông thần xây cất cho biết, muốn xây nhà không bị cháy thì rẻ nhất là 3 triệu đô la.


Mình hy vọng sau vụ này, đám nhà giàu lên tiếng thay đổi tư duy, không hô hào môi trường nóng gì cả, đòi hỏi chính phủ Cali này nọ cho phép xây dựng hạ tầng cơ sở về xa lộ, điện nước này nọ cho 40 triệu dân. Chỉ có chạm đến quyền lợi của họ thì họ mới để ý thay vì mù quán kêu gào bảo vệ môi trường. Chán Mớ Đời 


Vào cuối thế kỷ 19, khoa học đã lên cao có thể giúp sinh con đẻ cái hay triệt tiêu cái bào thai sau một đêm truy hoan. Xã hội chủ nghĩa được áp dụng tại các nước cộng sản và một số khác trên thế giới. Con người bổng mất niềm tin ở Thượng Đế. Các nhà thờ ít được tín đồ đi lễ, có nơi phải bán hay cho thuê. Khi xưa người ta kêu nhất Chúa nhì Cha thứ 3 Ngô tổng thống, nay thì Nhất IPhone, nhì IPad thứ ba IPod. Khi con người không còn tin vào thượng đế, có một niềm tin về mặt tinh thần, họ sẽ bị tha hoá, mất thăng bằng về mặt tinh thần. Tự đó họ cảm thấy cần chữa lành, đi về thiên nhiên và từ đó phát sinh tín ngưỡng mới; bảo vệ môi trường. Những người mới theo một đức tin nào đó thì họ sẽ bị cuồng tín, không có gì lay chuyển được họ. Mình nhớ tuần rồi xem C-Span, điều trần trước thượng nghị viện, một tên đại diện cho một nhóm bảo vệ môi trường, luật sư rất trẻ, nói chuyện rất điên. 


Sau vụ này, các giới tài tử nổi tiếng bị cháy nhà, sẽ lên tiếng giúp chính phủ Cali, trùng tu lại hạ tầng cơ sở và có chương trình phòng chống hoả hoạn tự phát. Nên nhớ các vụ cháy ở Cali là Nhân Tai chớ không phải Thiên Tai.

Mình chụp lại từ video họ cho biết vệ tinh chụp từ mấy năm qua thì cái hồ Santa Ynez bị khô nước từ mấy năm qua, không như họ nói là năm vừa rồi. 



















Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Một Phút huy hoàng rồi chợt tắt

 Ngày tàn của các ngôi sao


Mình có kể vụ một giáo sư người Ý tại Hoa Kỳ tìm cách dạy các ngôi sao thể thao về tài chánh để họ biết đường mà lần, không phạm những lỗi lầm về những quyết định đầu tư hay tiêu xài vô tội vạ. Nhất là thời gian của một thể tháo gia, lực sĩ chỉ có vỏn vẹn 10-15 năm để có thể làm tiền, sau đó thì tịt ngòi hay bị chấn thương. Nếu không chuẩn bị hưu trí làm việc gì khác như huấn luyện viên, hoặc nghề ngỗng gì khác thì xem như chỉ biết hát đời em cô đơn nên yêu ai cũng cô đơn.


Có ông cầu thủ chơi bóng rổ nổi tiếng kể khi có tiền thiên hạ dụ mua xe Ferrari đắt tiền mà ông ta không biết chạy xe có số tay nên cứ để trong garage cả chục chiếc. Sau hết còn chơi nhà nghề nữa thì hết tiền, bán rẻ mấy chiếc xe không bao giờ chạy. 

Huấn luyện viên của Manchester City cũng bị vợ đá, vớt tiền nên chỉ biết khóc cho vơi đi những nhục hình


Ngoài ra các người danh tiếng quên một điều, một mối nguy hiểm hơn là Đàn Bà. Với luật lệ ngày nay ưu tiên hóa phụ nữ khiến cơ nghiệp mất hết khi người đàn bà thấy họ không cần thiết nữa.


Khi mấy cầu thủ này nổi tiếng, chơi cho đội banh danh tiếng, đoạt giải vô địch này nọ là thiên hạ bu vào như ruồi, nhất là mấy cô rồi một khi hết chơi chuyên nghiệp, nợ nần tùm lùm phải ngủ đường xó chợ như ông cầu thủ chơi cho đội bóng rổ Lakers. Buồn đời, Kim Un mời qua bên Triều tiên nên được thiên hạ cho tiền, nay đỡ khổ. Hay ông Mike Tyson phải lên võ đài lại, cứ vờn vờn để tên kia đánh kiếm chút tiền vì mấy trăm triệu bay hết.


Khi có tiền nổi tiếng thì gái bu rồi làm đám cưới rồi cái bệnh của người nổi tiếng là hay ngoại tình vì có nhiều cô gái đẹp muốn chài. Ông Arnold Schwarzenegger kể trong hồi ký khi ra tranh cử thống đốc tiểu bang Cali, đang ăn cơm với bà vợ trong tiệm ăn, bổng nhiên có cô gái đẹp bốc lửa, đến bàn, vạch áo ra khoe bộ ngực vĩ đại trước mặt ông ta rồi đưa số điện thoại kêu gọi cho cô ta. Sau này hình như ông ta ngoại tình với bà vú nuôi thằng con, gốc Mễ. 

Cựu cầu thủ Ryan Giggs bị vợ đưa ra toà ly dị, mất 40 triệu bản anh cho bà vợ cũ về tội hành hung

Trên mạng họ đưa ra các cầu thủ đá banh như Ryan Griggs của đội Manchester United khi xưa, ông này bị vợ thưa ra toà về tội bạo hành, mất chức huấn luyện viên quốc gia, bù thêm phải giao cho bà vợ cũ tài sản, nhà cửa, xe cộ sau khi ly dị. Nghe nói đâu ông ta phải trả trên 40 triệu bản Anh cho bà vợ cũ. Kệ chịu khó làm vợ của tên nổi tiếng rồi sau này đá một cái kiếm vài chục triệu.

Cầu thủ El Hadji Diouf, gốc Senegal chơi rất hay khi xưa, cũng lơi bơi, ly dị bị vợ vớt hết tiền và tài sản nay nghe nói gặp khó khăn về tài chánh. Hay Roberto Carlos, người có cú đá phạt danh tiếng, gốc Ba Tây. Ly dị tùm lum nên phải trả tiền trợ cấp cho mấy bà vợ hay Bồ bịch nên nghèo.

Cầu thủ danh tiếng một thời tên Ronaldinho, khi bỏ cô Bồ khiến cô ta thưa kiện chi đó lên đến 136 triệu Mỹ kim. Buồn đời ông thần dùng sổ thông hành giả để qua xứ nào đó ở Nam Mỹ bị bắt bỏ tù mấy năm, hình như mới được thả năm vừa rồi. Xem như tài sản bay hết. Anh ta chỉ biết bắt thang lên hỏi cái ông trời, lấy tiền cho gái đòi lại được không. Ông trời ông bảo là không, tao còn bị gạt huống chi là mày.

Hay ông hậu vệ khét tiếng da đen, người Anh quốc Ashley Cole, ly dị vợ bay mất 4.5 triệu bản anh hay Maradona thần tượng của Á Căn Đình, mà khi viếng thăm xứ này, thấy toàn là hình ảnh của ông này được vẽ treo khắp phố phường. Ông ta rên bà vợ cũ lấy mất 7.5 triệu Euro. Dạo ấy tiền rất nhiều.

Hay ông Gerd Mueller, trung phong số 1 của Đức quốc. Cũng ly dị hết tiền đâm ra nghiện ngập, khiến đồng đội phải hùn tiền cho ông ta rồi chết sớm. Tương tự George Best, thần đồng túc cầu của Anh quốc, cũng bị bà vợ vớt hết tiền nên Chán Mớ Đời, nghiện ngập rồi chết sớm. Hay ông Tây đen Louis Saha, có dạo đá cho Manchester United, cũng cúng cho bà vợ khi ly dị phân nữa tài sản.

Mình thích đội banh Manchester United nên hay theo dõi thì cảm thấy buồn khi các cựu cầu thủ sau khi giải nghệ, bay hết tiền vì gái gú. Như Wes Brown, cũng khai phá sản sau khi chia tay với vợ.

Trong các cầu thủ của Manchester United, có ông Beckham là không bị gì, dù đẹp trai. Ông ta có thể lấy bà vợ khôn nên biết cách đầu tư, mua mấy đội đá banh hay thành lập đội banh ở Hoa Kỳ. Có thể trở thành tỷ Phú trong tương lai.

Còn ông Hakimi, của đội Paris Saint Germain, buồn đời bà vợ nghe lời bạn bè hay mấy bà vợ cũ của các cầu thủ khác, đòi ly dị nhưng chả được gì. Lý do ông này tính ra tài sản có đến 70 triệu Euro, lương mỗi tuần lên đến $275,000, cứ nhân lên 52 tuần cho một năm là choáng. Có bà mẹ khôn nên bao nhiêu tài sản để tên bà mẹ đứng tên nên khi bà vợ kiện ra toà, tưởng kiếm được mớ tiền. Ai ngờ chả có đồng nào. Chỉ biết hát buồn vào hồn không tên khi tui bước đi xa chốn thành đô. Thậm chí tiền lương cũng đứng tên bà mẹ. Thế là ngọng, không tiền thì đòi cái gì. Chán Mớ Đời 

Hình như bà này hơn ông Hakimi đến 1 con giáp cho nên bà mẹ sợ con trai bị gái già chài nên thủ trước.

Mình có ông bạn người Mỹ, khi xưa là vô địch thế vận hội về bơi lội. Bơi lội không có tiền nhiều, dạo ấy không như ngày nay. Ra trường thì đi bán nhà bán cửa vậy thôi. Ông ta nói vấn đề của lực sĩ là chỉ có thể chơi được độ 10 năm là hết sức. Không cho chương trình nào để giúp cho họ giữ tiền vì bạn bè lợi dụng thêm gái cò mồi, dễ bị sa ngã. Cuối cùng chả còn gì cho tôi, trả lại hết về người, chuyện cũ đẹp trời này nọ. 


Khi xưa, còn trẻ, thấy mấy cầu thủ chụp hình với Bồ bịch hay vợ, toàn là mấy cô chân dài, người mẫu. Thấy ham. Thật ra chỉ có mấy cầu thủ nổi tiếng mới có khả năng tài chánh bao mấy cô chân dài này. Khi hết đá banh thì mấy cô này chọn cách vớt tiền, rồi tìm người yêu mới. Xong om


Người ta nói ai giàu ba họ, ai khó ba đời mà mấy cầu thủ này chỉ mới giàu có 10 năm tình cũ lại phải hát người yêu cô đơn.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn