Trung Cộng, bá chủ thế kỷ 21?

Từ khi Kissinger đi đêm với Bắc Kinh, bỏ Đài Loan, Việt Nam Cộng Hoà, lập bang giao và bán Coca Cola, MacDonald cho Trung Cộng, đã đưa xứ có nhiều dân số nhất thế giới lên hàng thứ 2 về kinh tế sau 30 năm khiến thế giới bàng hoàng nhất là tây phương, không ngờ đã tự xây cho mình một con ngựa của thành Troie. Giúp Trung Cộng móc cánh,…

Thế giới tây phương chợt nhớ đến câu của Nã Phá Luân: “quand la Chine se réveille, le monde tremble”. Họ đếm từng ngày xem chừng nào GDP của Trung Cộng sẽ vượt qua Hoa Kỳ, trở thành bá chủ thế giới về kinh tế. Ngày nay, người ta biến chiến trừng thành thương trường.

Hiện nay Trung Cộng có dân số đông nhất thế giới, kinh tế hàng thứ nhì, vũ khí hạt nhân đứng thứ 4. Trung Cộng là nhà máy sản xuất trên 60% sản phẩm mà thế giới tiêu dùng. Tương lai thế kỷ 21 sẽ thuộc về Trung Cộng như thế kỷ trước thuộc về Hoa Kỳ? Đó là câu hỏi mà ai cũng tự hỏi? Người thân cộng sẽ tin rằng Trung Cộng sẽ đứng đầu, dẫn dắt thế giới đại đồng Made in China.

Mình là người Mỹ nên cũng lo cho tương lai nếu Hoa Kỳ thua Trung Cộng. Cố gắng tìm hiểu để xem đầu tư ra sao để sống đến ngày mãn phần. Đọc tài liệu của các viện nghiên cứu tây phương thì họ cho biết là không. Thể chế quản lý, quyền lực trung ương sẽ không uyển chuyển để thay đổi đường lối phát triển kinh tế trong thời đại a còng. Chúng ta thấy họ phát triển về địa ốc, nhằm tạo dựng công an việc làm cho dân chúng, xây biết bao nhiêu thành phố, được mệnh danh là Thành Phố Ma. Mình thấy trên YouTube, có nhiều nơi mới xây hay chưa xong, đã phải đập bỏ.

Trung Cộng đang đánh tây phương với chính sách cô lập hoá Covid ở Thượng Hải vừa qua. Phong toả Thượng Hải, hải cảng lớn nhất của Trung Cộng, chuyên chở các sản phẩm được làm ra tại Trung Cộng, đi khắp thế giới khiến chuỗi cung ứng hàng hoá toàn cầu của thế giới bị khựng lại. Khắp nơi đều thiếu hụt các đồ phụ tùng xe hơi, nhà máy,…. Container bổng nhiên giá tăng gấp 10 lần. Cosco là công ty di chuyển hàng hải Trung Cộng đứng thứ 2 trên thế giới.

Vào Homedepot, có nhiều ngăn kệ thiếu hụt đinh vít, Sơn … Mình gửi xe cho dealer sửa. Họ phải đợi 36 ngày mới có đồ phụ tùng, họ phải cho mình mượn xe họ suốt 36 ngày miễn phí, dù tiền thay thế đâu $300 Và mướn xe tối thiểu là $55/ ngày. Làm khung cửa số phải đợi 10 tháng trời. Chán Mớ Đời 

Một công hai chuyện, ông Tập cật Bình ra lệnh phong toả Thượng Hải rồi đến Bắc Kinh để kiểm soát, loại trừ các thành phần chống đối trong đảng, để đạt số phiếu, được bầu thêm nhiệm kỳ hay như Mao Trạch Đông khi xưa, một hoàng đế của xứ này. Qua đại hội đảng xong với hình ảnh ấn tượng, nhân viên an ninh đưa ông cựu hoàng đế khác, đang ngồi ra cửa đại hội. Sau đó Trung Cộng mở cửa lại, cho hình ảnh lên truyền thông, nhiều người Tàu, đóng kịch, xuống đường, biểu tình vớ vẩn.

Các nước tây phương cho rằng hệ thống chuỗi cung ứng toàn cầu từ 30 năm bị khựng lại, như trong cuốn phim của ông hề Charlot. Các nước tây phương thức tỉnh, đang bắt đầu xây dựng lại một hệ thống khác chuỗi cung ứng khác, ít lệ thuộc vào Trung Cộng nhưng cần thời gian. Họ đầu tư, xây nhà máy tại các nước nhỏ khác như Việt Nam,… vấn đề là các nước này được Trung Cộng đầu tư nhiều. Hàng hoá sẽ được mang danh các xứ này nhưng cũng từ mấy công ty, nhà máy do người Tàu làm chủ. Điển hình thép Việt Nam, mật ong từ Việt Nam, một phòng thử nghiệm ở Berlin, Đức quốc báo cáo chỉ thấy toàn là phấn hoa của Trung Cộng….nghĩa là toàn đường hoá học.

Họ tin rằng Trung Cộng sẽ không bá chủ thế giới vì sự khủng hoảng dân số của họ. Hiện nay, dân số Trung Cộng là 1.4 tỷ người, xem như 17% dân số thế giới. Hôm trước đi chơi trên tàu, có ăn cơm vài lần với một cặp vợ chồng tàu, di dân qua Anh quốc với chương trình tương tự EB5 của Hoa Kỳ. 

Họ là những người sinh ra trước 1979, có hai cô con gái nên phải chạy qua Hương Cảng sinh sống rồi có tiền chạy qua Anh quốc. Tưởng tượng 1 người tàu sinh ra sau 1979 theo chế độ 1 con. Lớn lên, phải nuôi bố mẹ, ông bà nội và ông bà ngoại, và một người con trai hay gái xem như 1 người nuôi 7 người. Hai vợ chồng nuôi một con, bố mẹ chồng, bố mẹ vợ, ông bà nội chồng, vợ,… Xem như tương lai mù mịt, đóng thuế để nuôi mệt thở. Nhiều người có đến cả tá con nhưng đứa nào cũng nói nhau huống chi chỉ có một con trai độc nhất, phải lo nuôi bên vợ.

Trung bình Trung Cộng có tỷ lệ 105 con trai so với 100 con gái nhưng với chính sách một con. Các xứ tây phương thì 100 con gái cho 101.68 con trai. Lý do là người Tàu thích con trai hơn từ xưa. Có nhiều gia đình giết con gái để có thể mang thai đến khi sinh con trai nổi dòng chi đó. Mình có xem một phim tài liệu, nói về chế độ 1 con, có nhiều cảnh họ quay và kể nhiều người ở nông thôn có thai nhưng phải dấu rồi một ngày đẹp trời, gần 9 tháng, cán bộ trong huyện đến nhà, đem lên bàn mỗ, phá thai. Đưa đến phong trào nuôi con nuôi tàu niều lắm. Nay số con nuôi này trở về Trung Cộng để tìm lại cha mẹ ruột khá nhiều.

Hậu quả đưa đến ngày nay là tỷ lệ trai gái là 120 trai cho 100 gái, cho thấy tỷ lệ sinh sản càng ngày càng giảm nữa. Tình trạng trai thừa gái thiếu đưa đến những cuộc khủng hoảng xã hội, chưa kể áp lực của mấy đứa trẻ từ bên nội, bên ngoại, mong đợi trở thành bác sĩ, kỹ sư,… sau 75, ở hải ngoại có tình trạng trai thừa gái thiếu vì đa số đàn ông con trai đi vượt biển, tìm đường cứu gia đình. Đi làm kiếm tiền gửi về nuôi gia đình. Hải tặc khiến người Việt ít cho con gái đi. 

Có hỏi cặp vợ chồng gốc tàu, dân Anh quốc về chính sách 1 con của Trung Cộng được ban hành từ năm 1980 và chấm dứt năm 2019, xem như 40 năm, 2 thế hệ. Mình nhớ năm 1995, về Hà Nội dự hội thảo phát triển Việt Nam. Có gặp một cán bộ về dân số. Ông ta cho biết Việt Nam bắt chước mô hình phát triển của Trung Cộng nhưng thay vì 1 con, họ cho phép 2 con với khẩu hiệu “trai hay gái chỉ hai mà thôi”. Đó là cái may cho Việt Nam nhưng 2 con chưa đủ vì theo dân số học phải cần 2.1 con vì có những đứa bé chưa đến 18 tuổi đã lăn đùng ra chết Hay đổi giới tính.

Tại sao không sử dụng 2.0 để thay thế hai vợ chồng. Lý do dùng 2.1 vì có người chết sớm, hoặc không lập gia đình. Việt Nam nay tuy theo chế độ 2 con nhưng đọc đâu đó báo chí Việt Nam, cho rằng dân số Việt Nam già đi và tương lai sẽ bị lộn xộn nhưng không te tua như Trung Cộng.

Hiện tại các quốc gia trên thế giới có gặp vấn đề thiếu hụt dân số rất nhiều như Đức quốc, Ý Đại Lợi, Nhật Bản,…. Sau thế chiến thứ 2, các nước này muốn phát triển lại xứ sở của họ nên khuyến khích phụ nữ đừng đẻ, hô to khẩu hiệu “my body my choice” đủ trò. Đó là chiến lược của chính phủ đưa ra, đưa tiền để đẩy mạnh phong trào ngừa đẻ. Lý do là thêm người thì không có người nữ, lao động sản xuất. Tất cả dành cho sản xuất, phát triển, xây dựng một tương lai mới. Các phương pháp ngừa thai như Ogino-Knaus được ban hàng, khuyến khích và phá thai. 

Dạo ấy, trong xóm, Mẹ mình và mấy bà hàng xóm hay họp để bàn tán vụ ngừa thai. Bà cụ mình thì sợ bệnh hoạn, không ai nuôi con nên không tham gia trong khi 2 bà kia tham gia nên ngưng đẻ từ đó, bà cụ mình thì cứ năm 1. Từ đó cho tới nay dân số già đi mà người dân không muốn sinh con. Đức quốc, Nhật Bản, Ý Đại Lợi đều có tỷ lệ 1.1 vê sinh sản.

Hôm đi Antarctica, có xem phỏng vấn trên đài truyền hình pháp France 24, các cô gái ở Trung Cộng. Các cô này kêu không muốn có con, vì muốn thực hiện giấc mơ, sự nghiệp của họ. Họ chỉ muốn nuôi con chó hay con mèo cho vui nhà. Theo tin tức đọc thì tỷ lệ sinh sản ở Đức quốc là 1.1, Ý Đại Lợi tương tự cho nên các kinh tế gia cho rằng các nước này xem như tự diệt trong thế kỷ 21. Viết đến đây mới nhớ là bạn bè mình ở Ý Đại Lợi, Đức quốc, Thuỵ Sĩ đều có một con. 

Nhớ ở tây thời tổng thống Chirac có ra chương trình chính phủ cho tiền, khuyến khích đẻ thêm con. Tây con không chịu đẻ, nuôi chó, chỉ có tây đen và tây hồi giáo là đẻ, nay về Pháp, chỉ thấy tây đen, tây rệp nhiều. Nhất là ở Anh quốc, về lại xứ mưa dầm mưa dề, đi mấy đại lộ lớn như Oxford,…thấy toàn người Anh quốc, gốc ấn độ, Pakistan,… các đội cầu đá banh cua ra hay Anh quốc toàn là dân da màu.

Tre già nhưng măng không mọc là ngọng. Tỷ lệ sinh sản như 1.8, thấp hơn tỷ lệ 2.1 để giúp dân số bình quân. Ngày nay người ta sống dai hơn xưa. Ở Nhật Bản số người sống trên 100 tuổi cao nhất thế giới. Chính phủ, con cái, những người trẻ đi làm, phải đóng thuế nuôi những người già. Mình xem một phim tài liệu về Nhật Bản, có bà kêu là từ 10 năm nay, hai vợ chồng không giao cấu với nhau.

Vấn đề ngày nay, trai gái không bình thường như xưa, kiểu âm dương. Thật sự trước đây cũng có nhưng ít ai biết như trường hợp ông thi sĩ nào được lãnh đạo bố trí lấy một bà đạo diễn. Đêm tân hôn, cô dâu nằm trên giường đợi chú rể khai hoả thần công, trong khi ông này lại ngồi làm thơ. Chán Mớ Đời 

Trai thích trai, gái thích gái nên sẽ giảm tỷ lệ sinh sản. Cho nên Trung Cộng đang trải qua giai đoạn khủng hoảng về dân số. Người ta cho biết ảnh hưởng dân số lên GDP qua phương trình L x h = GDP. L là labor, lao động sản xuất và h là hour, thời gian làm việc. Chúng ta nhân số lao động cho số thời gian làm việc sản xuất để biết GDP.

Nếu một mặt dân số suy giảm, mặt kia lại già nua thêm, đưa đến các thời gian sẽ bớt hiệu lực vì phải lo cho chăm sóc người già. Sẽ không giúp phát triển ngành sản xuất, tăng trưởng kinh tế.

Ngày nay, Trung Cộng có trên 160 triệu người già trên 60 tuổi, xem như 40% dân số Hoa Kỳ. Người ta dự đoán vào năm 2040, con số này sẽ lên hơn 250 triệu người với nhiều người trên 80 và 90 tuổi. Về già người ta có khuynh hướng trả nhớ về không, bị Parkinson. Trung Cộng sẽ cần hàng trăm triệu người trẻ để chăm sóc cho số người này. Nhật Bản đang dự định dùng người máy để làm dịch vụ này. Họ bắt đầu mướn công nhân từ Phi luật tân, Việt Nam, các nước láng giềng để lo cho người già vì rẻ hơn mướn người Nhật Bản.

Dân số giảm và người cao tuổi gia tăng sẽ giảm sản xuất và GDP sẽ giảm. Họ tiên đoán vào năm 2100 nghĩa là 77 năm nữa, dân số của Trung Cộng sẽ còn 754 triệu, hay phân nữa ngày nay. Cứ tưởng tượng nếu còn sống đến viếng Trung Cộng, chỉ thấy 50% dân số ngày nay, nhà cửa bỏ hoang, không ai thèm ở. Mình xem video, Trung Cộng cho đập bỏ các chung cư xây xong không ai ở, bị hoang phế.

Nhà bỏ hoang ở Nhật Bản, gọi Akiya

Trường hợp này đang xẩy ra tại Nhật Bản, các làng mạc, tình nhỏ, nhà cửa cho không, bị bỏ hoang, không ai nhận, người ta gọi 空あき家や (akiya) . Tương tự ở Ý Đại Lợi, có nhiều làng kêu gọi bán căn nhà với 1 Euro với điều kiện phải sửa sang lại. Hiện nay, Nhật Bản có 62.4 triệu căn nhà, và 8.49 triệu căn nhà bị bỏ hoang xem 14% căn nhà bị bỏ hoang. Con số này càng ngày càng gia tăng.

Lần vừa rồi, mình ghé thăm La MÃ với đồng chí gái, gặp lại mấy người bạn ý. Mình hỏi căn nhà ở làng Pretare của ông bố mà mình có đến chơi một lần, bị tàn phá vì động đất, nay đã sửa sang lại chưa. Họ kêu chưa vì không có tiền là một, hai là ít ai về đó ở. Khi xưa, đi làm ở Ý Đại Lợi. Cuối tuần thiên hạ, thích về quê chơi cuối tuần, hoà nhịp vào thiên nhiên. Nay giới trẻ có Internet nên không cần đi xa, cũng hoà nhịp vào dân cư mạng. Họ hỏi mình muốn căn nhà đó thì họ cho để mình sửa chửa lại. Từ chối ngay. Xa lắc. Khi xưa, đến đây chơi, mình nói với họ ước gì một ngày nào đó, có một căn nhà như vậy để cuối tuần về chơi. Nay họ cho không cũng không dám lấy.

Nhớ đến đế chế La MÃ khi xưa. Lúc đầu bị mọi phía bắc đánh chiếm, đốt sạch nhưng họ vẫn xây dựng lại đế chế kéo dài đến 8 thế kỷ. Đế chế này tàn lụi khi bị đội quân Attila chiếm đóng. Người dân La MÃ không có sức, hay ham muốn xây dựng lại và từ từ đế chế này tàn lụi. Mấy người bạn mình, bỏ căn nhà của tổ tiên, nơi ông bố sinh ra đời, không xây dựng lại. Trường hợp cá nhân như vậy, mà toàn dân xứ này cũng có ý định như vậy thì khó mà tương lai sáng sủa.

Với chính sách một con, Trung Cộng tự làm mồ chôn tập thể cho nữa dân số của họ mà thế giới chưa từng thấy. Các nền văn minh như Inca, Aztecs,…bị chôn vùi vì bệnh hoạn của người tây phương đem sang. Tưởng tượng vào cuối thế kỷ này, ai đi du lịch ở Trung Cộng, phân nữa thành phố bị bỏ hoang và người già. Cho thấy sự nguy hiểm khi xây dựng, phát triển đất nước mà không có tiếng nói của người chống đối công trình, nói lên những lợi hại đem đến. Tinh thần gia tưởng sẽ không giúp gia đình thăng tiến vì không có tiếng nói khác, cái nhìn về sự lợi hại.

Mình có mua cổ phiếu của vài công ty Trung Cộng đầu tư vào hệ thống phúc lợi của họ. Hiện tại có 456 triệu người Tàu được bảo hiểm do công ty trả và 542 triệu bảo hiểm bổ sung ở nông thôn nhưng vẫn có một số khá cao hàng trăm triệu người không có bảo hiểm y tế và hưu trí. Họ cho biết vào năm 2035 thì quỹ hưu trí sẽ hết tiền. Mình đang suy tính chừng nào sẽ bán cổ phiếu Trung Cộng. Tài liệu mình mua về đầu tư, kêu mua thêm cổ phiếu của hai công ty Trung Cộng, xuống te tua mấy năm vừa qua. Nay chỉ số cho thấy có thể mua lại. Đành mua thêm 200 cổ phiếu cua mỗi công ty.

Ngoài ra, Trung Cộng có vấn đề môi trường bị tàn phá, huỷ hoại trong cuộc chạy đua làm nhà máy sản xuất cho thế giới. Những gì các chính phủ tây phương cấm vì đã bị ô nhiễm trước đây, họ đem qua Trung Cộng ngay cả rác rưỡi.

Các tàu chở hàng từ Trung Cộng đến các nước tây phương, khi về thì các container trống nên họ giác ngộ cách mạng, sao không chở đồ phế liệu của tây phương về để họ tái sinh, đỡ phí tiền chạy tàu về. Thế là Trung Cộng bao thầu rác của thế giới. Mình có xem vài tấm ảnh của người ta chụp lén đưa lên mạng. Các dòng sông đen xì vì phế thải từ nhà máy, dơ bẩn hơn Kinh Nước Đen của Nguyễn Thuỵ Lọng.

Nay thì họ giác ngộ cách mạng lần thứ hai, không nhận đồ phế thải của Hoa Kỳ nữa nên người Mỹ bắt đầu có vấn đề thải rác. Mình có kể vụ này rồi. Có lẻ quá trễ.

Dạo mình viếng thăm Trung Cộng, đến Bắc Kinh thấy trời toàn là khói đen dù họ đã ra lệnh phân nữa xe, bản số xe số chẳng số lẻ, thay phiên nhau ra đường theo ngày. 40% đất trồng trọt bị tàn phá, đất đang bị sa mạc hoá. Ngoài ra các dòng sông bị cạn vì họ cho xây cái đập Tam Hiệp. Nay đang tính xây thêm mấy con kênh để dẫn nước đến sông Hoàng Hà. Kinh 

Nguy hiểm cho các nước Đông Dương, Trung Cộng chận nước ở thượng nguồn của dòng sông Mekong. Phù sa, nước không xuống được khiến song này hấp hối ở hạ lưu.

Khi xây dựng, kiến thiết đất nước, thế kỷ 20 cho là phải cơ giới hoá, các hình ảnh nhà máy sản xuất là cốt yếu nên thiên hạ cứ xây dựng nhà máy để rồi tàn phá môi trường. Chúng ta tự xây môi trường tự chôn mình. Tưởng tượng, vài chục năm nữa, dân tình bị ung thư vì môi trường. Nhà nước phải chi tiền biết bao nhiêu, hay con cháu phải nai lưng ra trả. Nghèo hoàn nghèo. Đó là hậu quả của sự phát triển không có viễn kiến. Ăn xổi chủ nghĩa.

(còn tiếp)

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Trung Cộng và cuộc chiến Ukraine

Có lần, xem phỏng vấn ông Louis Vincent Gave, nghiên cứu gia người Pháp về tài chánh thế giới, đầu tư. Ông ta tuyên bố Trung Cộng ra lệnh đóng cửa Thượng Hải, zero COVID là một biện pháp nhằm tấn công kinh tế vào Hoa Kỳ. Ông ta cho biết Trung Cộng vũ khí hoá hệ thống xuất cảng của họ vào Hoa Kỳ bằng cách cố ý làm gián đoạn hệ thống chuỗi cung ứng, tạo nên lạm phát tại Hoa Kỳ và gây mất niềm tin vào chính phủ Hoa Kỳ và Tây Phương. Chính phủ Trung Cộng ra lệnh cho tất cả các văn phòng ở Trung Cộng phải chấm dứt sử dụng phần mềm và máy điện toán ngoại quốc vào năm 2024. Thấy là lạ so với tin tức từ các báo chí tây phương tuyên truyền nên mình kiếm tài liệu đọc cho rõ hơn.

Từ khi ông Trump khởi đầu cuộc chiến thuế quan với Trung Cộng. Trung Cộng có 3 vấn đề chính yếu: cần semi-conductors, năng lượng của thế giới và phải sử dụng Mỹ kim để mua bán trên thế giới.

Mình phục ông này, con nhà giàu nhưng bỏ giàu sang để đi tìm cuộc sống cho mình định đoạt

Đùng một cái, chiến tranh Ukraine xẩy ra đã giúp Trung Cộng mọc thêm cánh, giải quyết nhiều vấn đề cho họ. Thứ nhất là năng lượng. Cả thế giới tẩy chay,  không mua dầu hoả của Nga, khiến Putin phải bán rẻ cho Trung Cộng và được trả bằng nhân dân tệ thay vì Mỹ kim như trước đây. Tưởng tượng Trung Cộng mỗi tháng mua số tiền tương đương 8 tỷ Mỹ kim, xem như 100 tỷ mỗi năm bằng nhân dân tệ. Thế là Hoa Kỳ mất cơ hội làm giàu. 

Hiện tại các hạ tầng cơ sở của nga về nhiên liệu đều hướng về tây âu nhưng anh tàu kêu sẽ xây nhanh chóng các hệ thống chuyển dầu cho Trung Cộng. Ngoài ra, Trung Cộng còn mua than của nam Dương và đang thương lượng trả bằng nhân dân tệ. Thêm anh vua dầu hoả Ả rập đang tính không theo quy chế Petro dollar nữa.

Như phép lạ, mấy anh cố đạo xứ Ba tư, kẻ thù của vua dầu hoả, bổng nhiên bắn đại bác qua xứ này, lực lượng đặc biệt của thì nhảy vào vùng biên giới xứ này. Ông Biden bổng nhiên ra lệnh không truy cứu vụ sát thủ một nhà báo đối lập trong toà lãnh sự A Rập nữa ở Thổ Nhĩ Kỳ nữa và bắt tay vui vẻ với ông hoàng này.

Trước đây, các nhà làm ăn, đại gia ở các xứ độc tài như Nga, Trung Cộng, … thường chuyển tiền bạc của cải ra ngoại quốc. Lý do là các nước tây phương có luật lệ đàng hoàng. Anh là da đen, da vàng, đa trắng,…trước toà của họ, anh được bảo vệ quyền và tài sản như nhau. Họ tin tưởng vào luật lệ tây phương sẽ bảo vệ quyền lợi, tài sản cua họ, để gia đình họ hưởng phú quý, chằng may họ đi nằm nhà đá.

Do đó, người tàu mới đem tiền qua Vancouver, San Francisco,… mua nhà cửa vì gần Trung Cộng. Bay đi bay về mau chóng. Lỡ sau này, bị ở tù thì vợ con có nhà cửa, hạ cánh an toàn ở Gia-nã-đại, Hoa Kỳ,… đưa đến sự tăng trưởng của thị trường địa ốc. Giá nhà lên khủng khiếp như trường hợp Vancouver.

Cách này rất hay từ 20 năm qua, Hoa Kỳ, Gia-nã-đại hốt không biết bao nhiêu tài sản của người đầu tư đến từ Trung Cộng. Âu châu thì có tài phiệt nga.

Từ khi chiến tranh Ukraine bùng nổ thì các nước tây phương kêu đen trắng, vàng gì cũng được bảo vệ ngoại trừ người nga. Xin nhắc lại ngoại trừ người nga, mai mốt sẽ đến người Tàu nếu Trung Cộng chiếm đóng Đài Loan. Nếu anh là người nga thì họ tịch thu tài sản hết. Hoa Kỳ và tây phương đã tịch thâu hơn 600 tỷ đô la của các tài phiệt nga vô hình trung làm lợi cho Putin. Putin xem mấy tên tài phiệt này là đối thủ, nay họ lại đem tài sản trở về nga để khỏi bị tây phương tịch thâu. Chán Mớ Đời 

Các giới tài phiệt các nước nhỏ phải suy nghĩ lại. Có nên đầu tư, mua nhà cửa ở các xứ tây phương để hạ cánh an toàn vì lỡ có chuyện gì, các chính phủ này ra lệnh tịch thâu hết của cải là ngọng, vợ con đói. Hỏi ông Bokassa, tên độc tài, có con rơi ở Việt Nam sẽ hiểu những ngày tháng lưu vong ở Pháp ra sao với đám vợ con. Một đời tận tuỵ với mẫu quốc, đi lính viễn chinh của Pháp sang Việt Nam, rồi sau này được Pháp đưa lên và ủng hộ làm tổng thống xứ ông ta.

Khi Hoa Kỳ chấp thuận cho Trung Cộng gia nhập WTO mặc dù Đặng Thị ra lệnh tàn sát các sinh viên ở Thiên An Môn. Họ tự đánh lừa, cho rằng, nếu giao thương với tây phương, dần dần, Trung Cộng sẽ hiểu ra và tự dân chủ hoá. Toàn cầu hoá ra đời, bao nhiêu công ty dời nhà máy sản xuất của họ qua Trung Cộng, không phải tốn kém nhiều vì luật lệ bảo vệ môi trường tại các xứ tây phương.

Trung Cộng trở thành nhà máy khổng lồ của thế giới, giúp hàng hoá rẻ khiến người tây phương có cuộc sống êm ả, rẻ, mua đồ made in china. Trung Cộng có công ăn việc làm khiến người dân càng tin vào đảng cộng sản tàu, đã xoá đói giảm nghèo trong vòng 30 năm. Một phép nhiệm màu, phép lạ, giúp củng cố chế độ.

Trung Cộng trở thành mô hình phát triển cho các nước nhược tiểu, mong muốn được như Trung Cộng. Và Vòng Đai và Con Đường ra đời. Ai nấy đều muốn được Trung Cộng giúp đỡ tiền bạc, xây dựng phát triển và đưa đến việc bẩy nợ. Các hải cảng trên thế giới cho phép Trung Cộng vào, có nơi cho thuê 99 năm. Trung Cộng cho người Tàu di dân đến, lấy nhau đó, sinh con đẻ cái. 99 năm nữa sẽ là một tiểu quốc trong nước đã cho họ thuê. Khó đòi lại vì toàn là người Tàu, được Bắc Kinh che chở.

Mình đến A căn Đình, không thấy xây cất gì hết ngoài một building cao tầng. Và các đường xe điện do Trung Cộng thầu và cho vay xây cất.

Vấn đề là sau 20 năm làm ăn, Trung Cộng không bắt chước người tây phương, dân chủ hoá chế độ gì cả. Trớ trêu thay chính các xứ tây phương lại hành xử giống như người Tàu. Ở Gia-nã-đại, có mấy ông mục sư kêu gọi không chích ngừa, bị bỏ tù. Các chính phủ ra lệnh bắt mọi người phải chích ngừa dù không biết có hiệu lực hay không. Ông Powell của Federal reserve chích mấy mũi thuốc ngừa, vẫn dính covid tuần qua. Người ta lại kêu những người chích ngừa bị lộn xộn tùm luôn.

Mình có 2 người bạn, chích một mũi vào là cứ đi nhà thương khám dài dài. Rên rỉ tại sao ngu dại đi chích. Hôm kia, xem trên Twitter, các phóng viên đài truyền hình nào, đó đi theo ông tổng giám đốc Pfizer, hỏi chuyện về thuốc chích ngừa covid, ông ta im lặng, không trả lời. Nghe nói các Facebook, YouTube đã khoá, cấm,… chỉ còn Twitter cho phép.

Thiên hạ kêu hà rầm tự do ngôn luận đâu. Mấy bà kêu my body my choice, bổng nhiên quên câu đó, bắt thiên hạ chích thuốc đủ trò, sợ lây bệnh chết. Có người bị hiệu ứng chới với. Mấy người này, kêu tự do phá thai bú xua la mua nhưng lại bắt buộc thiên hạ chích ngừa. Ông gì bị cấm thi đấu giải quần vợt ở Úc Đại lợi vì không chịu chích ngừa, nay trở lại xứ này năm nay để thi đấu. Nhân dân hoan hô quá cở.

Mấy tài xế xe vận tải bị bắt chích ngừa, qua biên giới kéo dài thời gian chờ đợi, lại không được trả tiền vì họ được trả lương bằng cây số lái xe nên biểu tình bất bạo động. Chính phủ Gia-nã-đại ra lệnh khoá các tài khoản ngân hàng của họ thế là ngọng. Bỏ biểu tình, về nhà. Không khác gì chế độ Trung Cộng mà truyền thông tây phương ra rã trên báo chí hay truyền hình. Ai nói gì là lạ là bị khoá tài khoản 30 ngày.

Chiến tranh Ukraine, Covid xẩy ra khiến các chính phủ Hoa Kỳ, tây phương chới với, ra lệnh chích ngừa thuốc chưa rõ có hiệu nghiệm hay không. Tại sao họ hoảng sợ và lịch sử sẽ cho biết là lỗi lầm to lớn này. Có lẻ có những gì mình chưa hiểu rõ. Có thể các chính phủ tây phương nghĩ Trung Cộng chơi đòn chiến tranh vi khuẩn nên mới ra lệnh các biện pháp phản tự do dân chủ như vậy.

Trở lại vụ giải thích của ông Gave, người Pháp, sinh sống một thời gian ở Trung Cộng và nay ở Vancouver. Trung Cộng ra lệnh đóng cửa Thượng Hải với hải cảng to lớn nhằm tấn công kinh tế Hoa Kỳ, trả đũa các vụ đánh thuế hàng nhập cảng của họ. Mình đoán chắc cùng lúc để họ Tập đánh đấm các phần tử chống đối ông ta, loại bỏ kẻ thù của mình trước đại hội 5 năm. Xem như một công hai chuyện.

Ai cũng biết Trung Cộng là nhà máy sản xuất cho thế giới từ 20 năm qua. Nay họ chận nguồn cung ứng, phân phối hàng hoá cho Hoa Kỳ và âu châu, sẽ gây trở ngại. Hàng hoá sẽ không được đưa đến các tiệm ở tây phương. Người dân lo sợ, sẽ bạo loạn. Các nước tây phương, ngày nay dân chúng xuống đường biểu tình về vụ y tế ở Anh quốc, hưu trí ở Pháp,… mình hỏi chuyện mấy người Pháp trong chuyến đi vừa rồi.

Nếu xét lại lịch sử, người Pháp cứ rên là trời mưa trước khi trận Waterloo khai hoả khiến Napoleon bại trận nhưng thật ra người Anh đã thắng cuộc chiến vì đã chận đứng hàng hóa di chuyển vào nước pháp bởi hải quân hùng mạnh của họ.

Tương tự Nhật Bản đánh Trân Châu Cảng vì Hoa Kỳ đóng băng các trương mục của Nhật Bản và cấm vận dầu hoả nhiều tháng trước khi hải quân của họ tấn công ở Hạ Uy Di. Kinh tế và chiến lược luôn luôn song hành.

Mình đi học về thương lượng, thầy dạy là người ta luôn luôn đưa ra một lý do hữu lý để che dấu lý do chính nên từ đó mình luôn luôn tìm kiếm lý do chính của sự việc. Không tin những gì báo chí, truyền thông rêu rao.

Chiến tranh rất tốn kém, nên người ta sử dụng lợi ích kinh tế để tranh dành ảnh hưởng. Các phương pháp thương mại với tiền bạc đã thay các phương pháp quân sự với súng ống. Sự đổi mới dân sự thay thế các kỹ thuật quân sự, xâm nhập thị trường thay vì căn cứ quân sự. Biến chiến trường thành thương trường.

Tuần này, một bộ trưởng Ukraine bị rớt máy bay trong lúc một thứ trưởng khác bị bắt về tội tham nhũng, vớt tiền của quỹ tái thiết Ukraine. Mình đọc tài liệu không chính thống thì được biết giới cầm quyền Ukraine làm giàu trong cuộc chiến. Hô hào người chiến đấu chống Nga. Họ chỉ nêu lên tổn thất của quân đội Nga nhưng mình nghĩ Ukraine chắc bị nhiều nhất là người dân vô tội.

Các cường quốc sử dụng kinh tế như một chiến lược và vũ khí. Trong một chuyên khảo “breaking the china supply chain: how the 5 eyes can decouple from strategic dependency”. Nói về sự phụ thuộc vào Trung Cộng của các nước tây phương. 5 eyes ( ngủ nhãn) đây nói đến sự liên kết của 5 cơ quan an ninh tình báo của Úc Đại Lợi, Gia-nã-đại, Tân Tây Lan, Hoa Kỳ và Anh quốc. Xem như 5 nước Anglo Saxon.

Nhóm này nghiên cứu về các vật liệu,…phụ thuộc vào Trung Cộng. Họ xét trên 5,910 loại của 11 ngành kỹ nghệ thì khám phá ra Úc đại lợi bị lệ thuộc đến 167 loại, Gia-nã-đại có 83 loại, Tân Tây Lan có 144 loại, Anh quốc có 57 loại và Hoa Kỳ có 114 loại. Nghiên cứu này cho thấy nếu Trung Cộng chơi cha, ngưng xuất cảng mấy vậy liệu này là kinh tế của mấy nước này ngọng.

Tường trình của nhóm này được gọi Future 9, các thành phần hay môi trường kỹ nghệ quan trọng để thắng sự phát triển trong tương lai về tăng tưởng kinh tế và kỹ nghệ ưu việt như thông minh nhân tạo, người máy, phần cứng điện toán, vật liệu và sản xuất, nanotechnology, kỹ nghệ quantum, synthetic biology và networking, dử liệu. 

Xét ra 5 nước này lại lệ thuộc vào Trung Cộng khá nhiều trong các lãnh vực này như Úc Đại Lợi, 35; Gia-nã-đại, 25; Tân Tây Lan, 35; Anh quốc, 12; và Hoa Kỳ, 25.

Úc nhập cảng từ Trung Cộng đến 69% penicillin sử dụng trong nước, 100% manganese. Tân Tây Lan mua 100% aspirin và 96% penicillin của Trung Cộng, Gia-nã-đại nhập cảng 77% magnesium, 71% container, 87% laptop, 58% sinh tố C từ Trung Cộng còn Hoa Kỳ thì nhập cảng 51% battery lithium, 93% laptop, 52% penicillin, còn Anh quốc thì 68% laptop, 61%điện thoại từ Trung Cộng. (còn tiếp)

Nguyễn Hoàng Sơn 

Giả từ Argentina

 

Sáng nay, thức dậy vào 4 giờ sáng để chuẩn bị đi ra phi trường. Hôm qua, từ Ushuaia bay về thủ đô xứ này, về đến khách sạn đã 3 giờ chiều. Đồng chí gái đói vì quá trưa mình kêu ráng đợi nhưng cô nàng trợn mắt. 

Tính đi ăn tiệm gần khách sạn nhưng sắp đóng cửa chỉ mở cửa lại vào lúc 7:30 tối trong khi mụ vợ đói meo. Mình thì có thể nhịn ăn vài ngày không sao. Hai vợ chồng lấy Uber đi ăn ở tiệm hải sản lần trước rất ngon. Lần trước, ăn xong hai vợ chồng đi bộ đến mấy dặm về lại khách sạn, nay bị con tàu lắc lư, vật lên vật xuống mấy ngày nên hết muốn đi bộ. 

Kêu món hải sản hầm bà lằng, 2 loại cá, mực, tôm sò Nướng ăn phê lắm. Kêu thêm empanadas hải sản mà lần trước có gọi nhưng hết. Không ngon bằng ở Chí Lợi. Ở quận Cam thì mình chỉ ăn có ba loại empanadas thịt và rau ở El gaucho. Gọi thêm món tôm lăn bột chiên vì còn dư tiền pesos. Rất ngon. 

Tiệm ăn Hải sản thích nhất thủ đô xứ này. Mosaic trên tường rất đẹp

Thật tình ăn cơm trên tàu 11 ngày khiến mình ớn ăn đến cận cổ. Chả làm gì cứ ăn rồi ngủ. Lâu lâu xuống bờ 1 tiếng đồng hồ chụp hình cho đồng chí gái tạo dáng. Có lẻ sau này sẽ tránh đi du thuyền vì chỉ có ăn và ngủ. Du lịch trên bờ có thể đổi tiệm ăn, cuốc bộ ngắm phố và thay đổi món ăn. Không đói không ăn, còn đã trả tiền trên tàu nên cứ nghĩ không ăn lỗ nên ăn nhiều lại khổ sở. Thấy cảnh vui thì bò vào thử món lạ còn trên thuyền thì cảnh cũ trong tiếng sóng đạp vào cửa sổ ở lầu hai, một ngày như mọi ngày, tôi lại ăn rồi ăn. 

Món tôm lăn bột chiên của họ làm rất ngon và mềm

Nói chung mình rất hợp với thức ăn xứ này. Mình thích ăn thịt nhưng đồng chí gái thì Hải sản nên phải ăn theo vợ. Mấy món thịt nướng hay steak ở xứ này ăn rất ngon. Món thịt cừu nướng củi ở Ushuaia rất đỉnh nhưng món cua hoàng đế thì phải công nhận có một không hai. Mấy ngày sau mà đồng chí gái vẫn nhắc đến. Hy vọng một ngày nào đó có cơ hội trở lại để viếng vùng Patagonia. 

Bánh tây họ làm nhiều lớp thấy hấp dẫn nhưng sợ ngọt

Họ làm bánh kiểu ý khá nhiều 

Ăn xong mụ vợ đòi đi ăn kem ở tiệm kem bên cạnh thay vì ở tiệm ăn. Có món kem wasabi cay cay như ăn sushi. Mình không ăn, ngồi nhìn mưa bay bên vợ, trên bầu trời Buenos Aires như đang khóc cho dân tộc này tương tự bài hát của vở ca nhạc kịch Broadway mà mình đã xem ở Luân Đôn. 

Một dân tộc ấm no khi có nhà cầm quyền tích cực giúp cuộc sống người dân khá hơn còn gặp bọn chỉ lo làm giàu cho bản thân. Người dân chỉ biết chịu đựng hay rời quê hương tìm con đường sống như bao người láng giềng chạy qua đây như dân Venezuela giàu có một thời. Nghe mấy người di dân này kể thì quê hương họ còn tệ hơn nhưng đi Hoa Kỳ thì không dễ còn xứ này này chấp nhận hết các người tỵ nạn chiếu theo hiến pháp của họ nên đến kiếm tiền gửi về nuôi gia đình. 

Khi xưa, người ta bỏ quê ra tỉnh hay thủ đô đến kiếm việc làm nuôi gia đình nay thì bỏ nước ra đi. Xe cộ di chuyển xa được. Có người chết dọc đường trên xe vận tải hay vượt biên giới,… hệ luỵ trần gian cho những người không may sinh nhầm quê hương.

Năm vừa qua, mình đi nhiều nước, thấy nhiều người tỵ nạn, phải bỏ quê hương ra đi, ở lây lấc trong các trị tỵ nạn ở Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Jordan,…

Bà thủ tướng xứ Tân Tây Lan vừa từ chức. Đó là một dịp may cho xứ này vì chính sách của bà ta chỉ có đem lại tan thương cho dân xứ này. Bà ta được bầu lên với chương trình mà các kinh tế gia rất sợ hải, đưa xứ này trở thành xứ đầu tiên trên thế giới không sử dụng dầu hỏa nữa. Hình như mình có nói đến vụ này rồi. Sự điên rồ của tôn giáo môi trường xanh. Họ có một cô gái làm thánh gióng, kêu gọi bảo vệ môi trường từ xứ Thuỵ Điển. Tuần vừa qua, ông Al Gore lên tiếng bú xua la mua ở đại hội Davos, nơi các nước giàu họp thường niên để quyết định sống chết cho các nước nhỏ. 

Cái hay là bà thủ tướng đã nhận ra lỗi lầm của mình và xin từ chức trước khi quá muộn. Khi người ta cảm thấy, suy nghĩ và chương trình của mình đưa đến đại họa cho quốc gia. Khi họ biết sai lầm và từ chức để ai khác có khả năng lèo lái đất nước trên đường canh tân trong thế kỷ 21. Mình không ưa chính sách của bà ta nhưng cảm phục lòng tự trọng của bà. 

Đồng chí gái trên cầu phụ nữ

Tương tự chính quyền Biden hay các nước khác như Đức quốc cũng tuyên bố theo con đường sử dụng năng lượng xanh. Thật ra đường lối đưa ra để tránh phụ thuộc vào năng lượng dầu hỏa nhưng với chỉ tiêu quá gần thì chỉ có cách làm kiệt quệ nền kinh tế. Người dân phải trả giá quá đẮt. Anh quốc với hai cuộc chiến tranh thứ nhất và thế chiến thứ hai đã làm kiệt quệ kinh tế xứ này và không ngóc đầu lên nổi. Mất hết thuộc địa. Sang Anh quốc, không bao giờ hoàn hô thủ tướng Churchill vì những bài diễn văn nẩy lửa của ông ta đã đưa đế quốc Anh quốc đến bờ diệt vong và không ngất đầu lên nổi từ năm 1945 đến nay. 

Nhờ chiến tranh Ukraine mà Đức quốc phải sử dụng than đá lại. Trung Cộng sử dụng than đá cho 50% năng lượng cho xứ này và phải nhập cảng than đá từ nhiều nơi trên thế giới khiến bầu trời của các tỉnh lớn về công nghệ đen xì. Ông Đức không chịu đưa xe tăng cho Ukraine đánh Putin vì Liên Hiệp Âu Châu không chịu phải trả 200 tỷ euro để họ cải biến kinh tế khiến ông tây Macron chới với.

Cứ lấy thí dụ ruộng năng lượng mặt trời ở gần biên giới tiểu bang Cali và Nevada. Ai đi Las Vegas sẽ thấy bên tay trái có mấy trăm mẫu đất được dựng các panel năng lượng mặt trời. Đọc báo, cho biết phải bỏ sau khi đã tốn trên 500 triệu đô la. Lý do là thu nhận năng lượng mặt trời ít mà tiền bảo trì các tấm năng lượng này cao hơn. Kỹ thuật chưa cao lắm để đưa đến sự thương mại hóa. 

Chạy qua Arizona sẽ thấy mấy quạt gió khắp nơi ở vùng gần Palm Springs nhưng có chiếc hoạt động có chiếc không mà mỗi cái quạt gió tốn 1 triệu đô la và tiền bảo trì rất cao. 

Chính sách của chính phủ Hoa Kỳ là tăng giá dầu và ga cao để đầu tư vào năng lượng xanh. Năng lượng xanh chỉ có thể giúp một phần nào đó trong khi người Mỹ càng ngày càng sử dụng năng lượng nhiều hơn trong khi đó giá dầu và ga gia tăng sẽ đưa đến các hệ lụy khác như lạm phát. 

Thế giới đang thay đổi sau vụ Covid, người ta cho biết Trung Cộng sẽ là kẻ thua nhiều nhất. Hoa Kỳ có thể thay đổi nhanh chóng với sự ủy chuyển của chính thể cộng hòa. Sẽ kể sau.

Các xứ Nam Mỹ phải độ lại xe của mình để chạy bằng ga thay vì xăng dầu. Giá xăng dầu của họ tương đương với Cali mà lợi tức thì thấp hơn rất nhiều. Các xe taxis hay Uber mình đi đều có bình ga to đùng phía sau xe.  Kiểu ở Việt Nam họ độ lại xe chạy bằng than sau 75.

Sử gia Joseph Tainter nghiên cứu sự sụp đổ của 27 nền văn minh trong suốt 45 thế kỷ của loài người từ đế quốc La mã đến những nền văn minh nhỏ như Kachin ở Miến Điện. Ông ta cho rằng các nền văn mình bị tàn phá nhưng vẫn xây dựng lại được như đế chế La mã đã bị đoàn quân của những bộ lạc Celtic dẫn đầu bởi Brennus vào 387 năm trước công nguyên. Đoàn quân này giết gần hết các thượng nghĩ sĩ của thành la mã nhưng họ vẫn xây dựng lại được một đế chế hùng mạnh được 8 thế kỷ trước khi Attila đánh phá La Mã. Từ đó đế chế La mã không trỗi dậy lại được như trước đó. Bởi vì người dân chán nản, không muốn xây dựng lại. Từ từ đưa đến sự diệt vong.

Nhân vật Attila rất quan trọng, ông ta là con vua, bị đưa sang la mã sinh sống kiểu khi xưa họ giữ hoàng tử làm con tin để khỏi đánh nhau. Tại la mã thay vì ăn chơi nhảy đầm, gái gú như ông Bảo Đại, ông ta bỏ thời gian để nghiên cứu nền văn minh la mã và kỹ thuật chiến tranh và quân sự của đế chế này. Sau này ông ta trở về nước và tiến chiếm đánh gần tan tành đế chế này. Nếu không có đức giáo hoàng kêu gọi, có lẻ ông ta đã biến la mã thành bình địa. 

Ông Tainter giải thích là sau một trận tại ương thì người dân hay cộng đồng ra sức xây dựng lại sự đổ nát sau các biến động, dịch,… chỉ trừ khi con người đã mất niềm tin vào giới lãnh đạo, tham nhũng nên họ rời bỏ đi nơi khác để làm lại cuộc đời. 

Mình về miền trung gặp mùa lũ, lụt lội. Mới hiểu tại sao người Huế bỏ xứ vào Đà Lạt làm ăn. Họ làm cả năm để rồi khi mùa mưa đến lụt lội tàn phá hết những gì họ xây dựng năm này qua tháng nọ. Cách duy nhất là khi chán nản thì bỏ xứ mà đi. Ai cũng yêu quê hương nhưng sự chán chường, mất hy vọng vào tương lai thì họ sẽ bỏ đi thật xa. 

Nói chuyện với các tài xế Uber, di dân từ Venezuela thì đều được trả lời như vậy. Họ không còn tin tưởng ở giới cầm quyền, tham nhũng nên bỏ nước ra đi. 

Mình nói chuyện với nhiều người được xem là hạt giống đỏ, được gửi đi học ở Liên Sô, có bằng hữu nghị, nay họ chạy qua Mỹ, vào quốc tịch Mỹ, hạ cánh an toàn. 

2 tuần trước mình đến đây, 1 đô La ăn 350 pesos, nay trở lại lên đến 375 pesos, chẳng bù vào khi xưa 1 đô La ăn 3 pesos. Dân tình rên qua tiếng ộc ách của con cóc nhưng ông trời chỉ biết khóc te te xuống khiến mấy phục vụ viên chạy ná thở để che mưa các bàn ăn. 

Mưa ở đây không như ở Đà Lạt, chỉ nhẹ nhàng gió thổi bay các khăn bàn đặt ở lề đường. Mình thấy nhiều loại bánh làm rất chiến đấu trong tiệm. Nhiều lớp sô cố la nhưng không dám ăn, tránh ăn ngọt. Bắt đầu lại chế độ dinh dưỡng ở nhà. Đi chơi thấy lên ký. 

Mình thích nhất empanadas của xứ này. Xứ này sản xuất cacao nhưng không dám ăn, đành hẹn khi khác.

Xuống tàu Tây thấy mấy món tráng miệng từng ăn khi xưa nên có ăn lại cho thỏa mãn ký ức một thời tuổi trẻ, thời sinh viên chỉ nghĩ đến ăn, đến bữa cơm sắp đến sẽ có gì hay chỉ bánh mì bơ. Dạo đó không hiểu sao mình đói liên miên, ăn không biết no. Nay thì lại tự vô thất, không ăn nhất là những thứ độc như đồ ngọt, bánh trái. Ăn cho ký ức nhưng không còn thấy ngon hay hấp dẫn như thời sinh viên đói khát. 

10 ngày trên biển, khửu giác và lưỡi mình như đi tìm lại những hương vị của thức ăn một thời. Hết nếm các loại fromage đến nếm bơ bánh mì. Hết pain de campagne lại đến baguette rồi đến bOeuf bourguignon, canard à l’orange hay croissant rồi pain au chocolat hay terrrine de canard,… blanquette de veau, kể sao cho hết. 

Điểm vui là bữa ăn cuối cùng họ có món bún thịt nướng mà họ gọi tên là “bun bo” nhưng mình không ăn. Hình như họ có làm nem cuốn như người Việt, cắt nhỏ từng đốt tay, mình không ăn. Chỉ có đồng chí gái ăn thử, được trình bày trong cái đĩa sâu thay vì tô như người Việt mình. Vài cọng hành, vài cọng xà lách, vài lát thịt. Đúng là ăn như Tây. Ai biết ở Bolsa tiệm nào bán bún thịt nướng ngon cho em biết. Lâu quá chưa ăn lại. 

Khi xưa, trước khi ăn cơm, người ta đọc kinh, cảm ơn thượng đế đã ban Phước lành, bữa cơm hàng ngày. Nay thì họ chụp hình trước khi ăn để cảm ơn ảo đế, công ty điện thoại đã cho họ bữa ăn qua hình. Thay vì Amen, họ kêu Cheese Chán Mớ Đời 

Đồng chí gái lặng lẽ bên cạnh ngốn nghiến hai scoop kem sô cô La và wasabi trong khi mình uống ly nước lạnh hơi nồng nồng mùi chlorine. Đồng chí gái kêu mập cho mập luôn, hỏi làm sao sống khi tiệm ít khách. Mình nói tiệm ăn ở đây thường mở cửa vào lúc 7:30 tối. Người dân sở tại ăn tối trễ. Nay mới 6 giờ chiều. Nói cho ngay xứ này chắc ít ai ăn tiệm vì vật giá leo thang 10% trong 2 tuần lễ. 

Trong tiệm cũng bắt gặp cái bệnh trầm kha khắp nơi thời đại a còng. Thấy cặp vợ chồng trẻ và 1 đứa con. Vợ chồng ngồi hai bên đứa con, đang xúc kem ăn trong khi hai vợ chồng lướt sóng điện thoại thông minh. Chẳng bù khi xưa, mấy đứa con còn bé, đi ăn tiệm là hai vợ chồng cười hạnh phúc nhìn con ăn, dạy con cách ăn, quay video.  Một cặp khác uống cà phê, bên nhau, mỗi người chú mắt vào điện thoại của mình. Có lẻ đến 10-20 năm sau người ta mới hiểu được hậu quả của ngồi bên nhau lướt sóng thay vì cất tiếng đối chọi hay đối thoại của thế hệ mình khi xưa. 

Hôm trước có vài bạn xứ Hội An ghé nhà chơi nhân dịp có mấy người bạn học của đồng chí gái từ Việt Nam sang chơi. Họ ngồi đánh ghi ta hát, thấy không gian ấm cúng đượm tình thân hữu hơn là karaoke và ban nhạc bú xưa la mua. 

Mình nhớ khi xưa trong giờ ra chơi, trong lớp các bạn học ngồi hát cho nhau nghe, không gian thấy hạnh phúc nhẹ nhàng không cần âm thanh nổi, không cần hát hay nhưng có cảm giác gần nhau. Chia sẻ những tình cảm dành cho quê hương hay muốn tình yêu ban đầu, xót xa cho thân phận của người dân xứ nhược tiểu, phải đánh nhau cho cuộc chiến ủy nhiệm của tư bản và cộng sản như ngày nay người dân Ukraine đang chịu đựng trong tiếng cổ võ, reo hò của truyền thông. 

Ngày nay tuy có micro, mixer đủ thứ dụng cụ, âm thanh máy móc nhưng thấy thiếu thiếu một cảm giác khó tả. Người hát như lướt không gian về miền đâu đâu. Không ai nghe họ hát vì những người khác, thay vì lắng nghe người hát, cũng mò mò trên điện thoại bản nhạc nào để hát như bài hát khi xưa chúng ta yêu nhau tuy xa mà gần tuy gần nhưng cách xa. 

Hát xong thì được vỗ tay như một thói quen lịch sự nhưng không thật lòng. Không nhớ họ vừa hát bản gì, miễn sao đừng đụng hàng. Có nhiều lần mình được mời đi ăn uống ở nhà bạn. Thấy ban nhạc và mấy người muốn làm ca sĩ vào một phòng riêng để hát còn mọi người ở ngoại ăn và zo zo. 

Chúng ta từ từ đi vào luồng tự kỷ, xa rời thực tế. Từ từ chúng ta tự biến thành con ốc đảo, uốn éo tạo dáng như con công quên nhìn xung quanh, chúng ta bị cuốn hút vào một trạng thái nữa thật nữa bi ai. Chúng ta chửi ai chê ta hát dỡ, ai không khen ta khi chụp hình tạo dáng thì xù luôn, ta sẽ ghét những ai không cảm ơn khi ta nhấn like,….

Chúng ta bị tuyên truyền định hướng dư luận. Người theo phe phái nào thì cứ tìm những nơi có tin tức bị hoán đổi, xào nấu theo ý mình rồi chửi những ai đi ngược với quan điểm của mình, chụp lên cái nón cối hay phản động hoặc dân chủ hay cộng hòa. Chúng ta không còn tự chủ, bình tĩnh để nghe người khác, không đồng quan điểm. Chúng ta không nhìn nhau như đồng loại, là người Mỹ, đồng hương, chỉ nhìn thấy thế lực thù địch và đồng minh. 

Khi xưa, các ông cố đạo hay sư là những người định hướng hành vi chúng ta hàng ngày trong cuộc sống. Ngày nay, các cố đạo hay sư ông được thay thế bởi các phát ngôn viên đài truyền hình, các nhà báo với thiên kiến của họ để thuyết phục chúng ta, giúp họ bán quảng cáo làm giàu vô hình trung chúng ta trở thành những nạn nhân của sự tuyên truyền, quảng cáo. Chúng ta hân hoan hãnh diện là những khách hàng của sự tuyên truyền và quảng cáo cao cấp. 

Amazon, google, các mạng xã hội biết chúng ta rất rõ hơn cả chính chúng ta và dùng kỹ thuật toán bắn các quảng cáo cho chúng ta để làm giàu. Một anh chống cộng sẽ được mạng xã hội tải về các tin tức tiêu cực của nhà cầm quyền để anh cố gắng đọc tin tức, thường được xem là fake news để bán quảng cáo. Một anh chống phản động sẽ được nhận tin tức tiêu cực fake news của người chống nhà cầm quyền đưa đến tranh cãi và càng tranh cãi thì giúp họ càng làm giàu. 

Từ khi mình ghi danh đi Antarctica thì mình nhận email, hay quảng cáo về các chuyến du thuyền trên mạng xã hội. Phải xóa khá nhiều nhưng lại lòi ra quảng cáo khác. Chán Mớ Đời 

Các nhà truyền giáo ngày nay như bà Oprah và các người nổi tiếng khác đều ngưng làm việc cho các đài truyền hình và mở kênh hay trang nhà của họ và trực tiếp bán quảng cáo. Người dân cứ tin mấy người này như tin các cố đạo khi xưa thì càng nghe càng bị quảng cáo. Làm các con bò để cho mấy cố đạo giáo sĩ đương thời vắc sữa. Bù lại chúng ta cảm thấy hớn hở như sau cuộc truy hoan vì có nhiều người đồng chí hướng ủng hộ Trump hay Biden. Từ xưa, nhà cầm quyền và bọn con buôn đều tìm cách tẩy não chúng ta để cầm quyền lâu và làm giàu. 

Cuộc bầu cử vừa qua, truyền thông vớt mấy tỷ bạc nhờ quảng cáo và chúng ta ăn mừng phe ta thắng. Kỹ thuật toán biết rất rõ khu vực nào theo cộng hòa và khu nào theo dân chủ để bán quảng cáo. Dân trong vùng đó sẽ nhận được tin tức tùy theo quan điểm chính trị của họ với nhiều fake news. Hay vô mạng là thấy quảng cáo tin tức hạp với thị hiếu của mình. 

Xứ này cho phép người di dân đến rất nhiều chiếu theo hiến pháp của họ. Họ cho biết là 50% dân số của Buenos Ảires đều là dân di cư từ năm 1869. Nghe nói đâu 6 triệu người, xem như 11% dân số, từ các nước xung quanh được gọi là Mercosur như Bolivia, Peru, Venezuela nhiều nhất. Nhà thương miễn phí, trường học miễn phí, đại học cũng không đóng tiền, sinh con thì chính phủ cho tiền khuyến khích sinh sản, người dân thì trốn thuế và nợ công càng ngày càng lên cao. Dân Phi Châu cũng bò đến đây, không phải bị bắt làm nô lệ nhưng quy chế tỵ nạn. Nghe nói có đến 5,000 người đến từ Senegal. Việt Nam, Campuchia cũng có nhưng chắc ít. 

Thấy người Mỹ đến đây mỗi năm trên 20,000 người. Về hưu cũng nên về đây ở. Lấy đô la đổi ra tiền pesos gấp đôi. Hai vợ chồng lãnh tiền an sinh xã hội, xem $4,000/ tháng đổi ra đây được $8,000. Thuê một căn hộ chiến đấu $800, tha hồ mà ăn tiêu.

Khi người dân không tin vào tài lãnh đạo của giới cầm quyền mới nảy sinh ra đô La xanh, giá gấp đôi hối đoái chính thức của chính phủ. Người dân tìm cách đổi tiền ra đô La và tránh đóng thuế bằng cách trả tiền tươi. 

Sinh viên ngoại quốc đến học rất đông vì không phải đóng tiền, sau đó ở lại luôn. Dân số chỉ thua Ba Tây thôi còn các nước khác thì nhỏ bé hơn. Khi xưa mình đi học ở Tây không phải đóng tiền. Nay con mình ở Hoa Kỳ hay cháu mình ở Việt Nam đóng mệt thở cho thấy xứ này có điểm hay là giáo dục miễn phí. 

 Ở Hoả Địa Ushuaia, xe chạy ngang đại học ở đây thì hướng dẫn viên cho biết sinh viên ngoại quốc đến đây học rất đông vì miễn phí. Dân vùng này đa số là thổ dân như cô hướng dẫn viên. Cô ta kêu không nói được tiếng mẹ đẻ vì cha cô muốn cô ta trở thành một người Á căn đình. Từ từ các văn hóa khác của xứ này sẽ bị mất dạng và chỉ còn lại một văn hóa toàn cầu hóa. 

Đi đâu mình cũng thấy người bản xứ uống CoCa cola, ăn Kentucky fried chicken, bận quần bò, nghe nhạc Mỹ hay Anh quốc. Mở truyền hình thì thấy toàn chương trình của Hoa Kỳ. Các chương trình dành cho thiếu nhi của Disney được phổ biến đầy. Ảnh hưởng của văn hóa Mỹ đã khởi đầu từ khi còn bé. Lớn lên thì mấy chương trình bóng rổ của Hoa Kỳ được người dân sở tại mê như điên. Đi ngoài đường thấy bận áo Lakers, Celtics, Chicago đầy.

Lý do làm phim hay chương trình đài truyền hình rất đắt nên mua hay mướn các chương trình của Hoa Kỳ là khỏe vô hình trung người sở tại bị ảnh hưởng văn hóa Mỹ từ bao giờ. Nhất là văn hóa Mỹ rất sống động, khuyên khích con người tự nghĩ, sáng tác và nếu ý tưởng hay thì sẽ có người mua và làm phim. Thấy quảng cáo phim Avatar 2 đầy đường.

Sau này anh có chống Mỹ thì cũng đã bị Mỹ hóa. Mình nhớ dạo bộ trưởng văn hóa pháp, ông Jacque Lang, lên tiếng chống văn hóa đế quốc Mỹ. Có vài người bạn học thiên tả ủng hộ ông này, nhưng lại kêu thèm ăn Macdonald. Tiệm ăn Macdonald ở trên đại lộ Champs Elysees của Paris được xem là quán ăn kiếm tiền nhiều nhất xứ pháp.  Chán Mớ Đời 

Họ cho biết người Tàu sang đây lên đến 1/2 triệu người. Làm việc rất chăm chỉ nhưng có tội mê sòng bài. Mình gặp vợ chồng tiệm ăn tàu, kể di dân sang đây từ 18 năm qua. Một cặp trên tàu cũng kêu di dân qua Anh quốc từ 10 năm qua, đóng 1 triệu đô như eb5 của Hoa Kỳ. Một cặp người Úc gốc tàu, di dân qua xứ kanguru mấy chục năm. Có 5,000 người Mường được xứ này nhận làm con nuôi sau chiến tranh Việt Nam. Chắc có người Việt nhưng đoán rất ít. 

Dân tình nói tiếng Tây Ban Nha nhưng phát âm hơi khác và dùng từ hơi khác nên lâu lâu mình bị ngọng vì dùng từ mễ. 

Hôm nay, ở Hải quan mình thấy một cảnh rất đẹp. Hai vợ chồng đẫy xe con nhỏ, đang đứng xếp hàng thì một ông Hải quan, chạy lại, mở hàng rào, mời cặp vợ chồng có con nhỏ đi vào trước để khỏi chờ đợi lâu. 

Mình nghĩ hình ảnh này nói lên tính thân thiện, tình người của dân xứ này. Một nước vô địch thế giới về túc cầu và lạm phát. Sáng nay taxi chở qua lại đại lộ lớn nhất thế giới, ông tài xế kể hôm ăn mừng chiến thắng, 5 triệu người dân ở thủ đô bò ra đây ăn mừng. Phải mất một tuần lễ để quét dọn rác. Chạy nhanh qua trung tâm túc cầu của xứ này. Ông ta kể hôm đội banh về nước. Phải mất 5,000 cảnh sát làm trật tự, phải mất 6 tiếng đồng hồ từ khách sạn ra phi trường. Một điểm vui là xứ này đi đâu cũng thấy đài truyền hình chiếu đá banh dù 1,2 giờ sáng. Xem như 24/24. 

Tượng đài người di dân đã làm cho đất nước này cường thịnh một thời.

Nhà cầm quyền sử dụng các môn thể thao để giúp người dân quên đi nổi lo hàng ngày như đế chế la mã đã thực hiện khi xưa để bảo vệ giới cầm quyền. Người dân xứ này hãnh diện với chức địch thế giới nhưng khi cơn men chiến thắng qua rồi, trở lại thực tế thì còn nổi buồn nào hơn khi thấy tiền mình hôm qua nay xuống giá. 

Nói chung xứ này gây ấn tượng tốt cho mình. Không biết có dịp trở lại hay không vì bay hơi xa. Sáng nay, trước khi rời khách sạn, mình chợt thấy lần cuối tấm ảnh của bà tổng thống Peron, nổi tiếng đã đưa đất NƯớc này từ giàu sang đến vô địch thế giới lạm phát. Khách sạn mình ở là tư dinh của bà ta trước khi lên làm tổng thống. 

Hai vợ chồng ăn trên tàu. Ăn ngày chưa đủ tranh thủ ăn đêm , kinh

Hy vọng xứ này sẽ vực dậy để trở lại giàu có như xưa thế kỷ 19. Người dân rất hiếu khách, ai sống không được từ xứ họ, có thể qua đây làm lại cuộc đời.

Don’t cry for sony Argentina. 

Nguyễn Hoàng Sơn