Du lịch tối giãn

 Du lịch tối giãn

Kỳ này đi Tây không có đồng chí gái đi theo nên mình không cần đi hạng thương gia. Lên mạng của công ty hàng không Norse thì khám phá ra giá vé rất rẻ chỉ có $275 khứ hồi nhưng họ cộng thuế má về môi trường, xăng nhớt chi đó CO2 lên đến $201 gần bằng tiền vé. Rồi họ hỏi đem theo bao nhiêu Vali, mỗi Vali là $50, rồi bữa ăn này nọ lại thêm tiền. Không biết họ có cho uống nước hay không. Mình cứ không không hết chớ đi với đồng chí gái là phải có có có lên đến $800/ người.

 Nhớ mấy năm trước bay từ Milano đến Barcelona với mụ vợ, tưởng đem theo 2 vali là ok như bên Mỹ, họ chặt không đẹp không ăn tiền. Vé máy bay có 49 Euro mà họ vớt mỗi Vali 100 euro. Kỳ này mình khôn ra nên không lấy cái gì đem theo hết.  Đồng chí gái đi là phải mỗi ngày một bộ đồ rồi nón này nón nọ. Hai va li mà mụ vợ xài hết, mình chỉ nhét được 2 bộ đồ. Ra phi trường thì mình có thẻ American Express nên có thể bò vào Lounge của công ty này ăn uống thả dàn rồi đem theo một tị lên máy bay và bình nước leo núi. Khỏi mua thức ăn trên máy bay thêm rất dỡ dù máy bay Tây. Xong om.

Kỳ này sang Paris vài ngày thăm bà mẹ nuôi rồi bay cuối tuần qua Venice thăm mấy anh bạn quen khi xưa khi ở Ý Đại Lợi. 3 người bạn còn sót lại tại Ý Đại Lợi vì đa số sinh viên du học trước 75 thì bò sang Thụy Sĩ và Mỹ hết. Chỉ còn 3 anh chàng ngự lâm pháo thủ này cầm cự ra trường, lấy vợ tại đây. Mấy người học ra trường ở Ý Đại Lợi thuộc dạng giỏi vì vừa đi làm vừa đi học, không được chính phủ Ý Đại Lợi giúp đỡ gì cả không như ngày nay. 

Trước 1973, chính phủ Việt Nam Cộng Hoà không cho du học tại pháp, ở Âu châu chỉ cho đi Ý Đại Lợi và Đức quốc. Không hiểu sao có một nhóm sinh viên đi từ Đà Nẵng rất nhiều sang Ý Đại Lợi. Mấy sinh viên mình quen đều gốc Quảng Nam. Có một anh gốc Vĩnh Điện, khi nói phải banh lỗ tai ra mới hiểu. Nhớ gặp anh ta lần đầu ở ký túc xá, bà ở tiếp tân kêu có tên sinh viên việt đang ngồi trong phòng đọc báo nên mình chạy vào hỏi phải người Việt Nam không. Anh ta lừ đừ nhìn mình rồi hỏi “có chóng không” mình hỏi chống gì, anh ta trả lời “chóng cọng”. Mình kêu có chớ thế là anh ta mời xuống nói chuyện hỏi thăm rồi quen đến giờ. Hóa ra dạo đó sinh viên Việt Nam bên Ý Đại Lợi cũng như khắp Âu châu, bị chia đôi 2 phe dù đều đi từ miền nam. Có nhóm theo Việt Cộng gọi là Việt kiều yêu nước còn nhóm chống cọng. Ra đường, vô trường không nhìn mặt nhau có khi còn đập lộn.

 Lần chót mình gặp gia đình anh ta trước khi đi Mỹ. Bố mẹ được bảo lãnh đang Ý Đại Lợi. Ông bố thì cứ rú rú trong nhà còn bà mẹ đi xem đá banh vào quán uống rượu. Già nên học tiếng ý khó khăn nên mẹ anh ta nói với ông bartender là học tiếng Việt bà ta dạy để nói chuyện với bà. Bà ta cầm quả trứng gà nói với anh ý lập lại “hợt gờ “ khiến anh ý ngố luôn. Câu chuyện này đeo theo mình gần 40 năm nay. 

Anh bạn kể có đứa cháu ở Việt Nam sang học, rồi năm thứ 2 kêu rên nên được học bổng không như anh ta khi xưa. Học ra trường xong thì qua Mỹ, học thêm, làm việc ra sao đó rồi lấy chồng ở Seattle. Vợ chồng anh ta mới đi ăn cưới về. 

Hai người lấy vợ tỵ nạn và một anh lấy vợ spaghetti. Xứ spaghetti này ít có tỵ nạn. Khi xưa có một chiến thuyền của hải quân Ý Đại Lợi vớt tỵ nạn đem về vùng Veneto, quân cảng của hải quân Ý Đại Lợi nên mấy anh bạn về đó làm thông dịch viên rồi gặp mấy cô mới lên bờ, vớt luôn rồi ở vùng đó. Mình thì trở về Pháp, học ra trường rồi lang bang khắp nơi đến khi gặp đồng chí gái ở Hoa Kỳ mới dừng bước giang hồ.

Đi từ Hoa Kỳ sang Pháp là chuyến bay quốc tế nên họ cho đem theo một Vali nhỏ (carry-on) và một xách tay nhỏ như cái ba lô mình dùng khi leo núi gần đây. Còn bay từ pháp sang Ý Đại Lợi thì xem như bay nội địa nên họ chỉ cho đem theo cái ba lô nhỏ nên xem chuyến đi này mình chỉ đem theo cái ba lô nhỏ khoẻ như thời sinh viên lang bạt kỳ hồ. Nói đến vụ này, vợ chị bạn mới nhắn tin. Vé máy bay từ Paris đến đây chỉ mất 45 đô hay euro, khoẻ đời, khỏi phải đi xe lửa. Nghe tin mình sẽ ghé thăm vợ anh bạn nhắn tin. Anh chàng này về già không trả lời điện thoại nên phải nhắn chị vợ.

 “Chào anh Sơn! Lâu quá không liên lạc nhưng vẫn nhớ người họa sĩ  lãng tử ngày xa xưa mà mình đã có dịp quen biết. Rất vui nếu có dịp hội ngộ cùng anh. Anh đến Venezia lúc mấy giờ? Anh gửi chuyến bay để anh Hoàng ra đón. Ngày mai sẽ nói anh Hoàng gọi cho anh.”

Thiên hạ không biết rõ mình thì gọi là lãng tử còn biết như đồng chí gái thì kêu mình lãng xẹt. Chán Mớ Đời 

Lần trước mình đi với vợ con đến Venice thì không có địa chỉ hay điện thoại của mấy người bạn này đã mất liên lạc từ khi mình lên xe bông về hầu mụ vợ. Mấy năm trước, mò mò trên mạng thì tìm ra nên liên lạc lại. Có gặp lại một cặp vợ chồng khi xưa ở Torino. Mấy năm trước, mình ghé thăm con gái học ở Milano, anh ta lặn lội đến thăm, trời mưa chán như con gián.

Sau khi thăm mấy người bạn thì mình sẽ lấy xe buýt chạy qua xứ Slovenia và Croatia. Sau đó bay về Paris thăm bạn bè. Xứ Nam Tư khi xưa mà cách đây 43 năm mình có đi xe buýt từ Paris, chạy ngang mấy xứ này để đến Hy Lạp, không được dừng. Đó là lần đầu tiên mình chạy qua nước cộng sản. Đi xe buýt chỉ có $20, mất 3.5 tiếng còn đi máy bay thì mất 6 tiếng giá đâu cả 100 euro vì phải bay về Paris hay Amsterdam rồi mới đến nơi, tốn thời gian và tiền.

Đi chuyến này khiến mình nhớ đến thời gian sinh viên, quá giang xe thiên hạ khắp Âu châu, vẽ tranh bán cho thiên hạ, có tiền trả ăn uống và lữ quán thanh niên, dư tiền để đi học trong năm. Nay đi mang cái ba lô như xưa, hai bộ đồ, đồ vẽ và giá vẽ, và ra đứng đường ở quốc lộ, như mấy chị em ta vẫy vẫy tay, xin quá giang như đi khách. Chán Mớ Đời 

Để coi dự định là như vậy nhưng để xem sau Venice thì mình sẽ đi đâu. Dự tính là đi mấy xứ cộng sản khi xưa. Mụ vợ mình thì kêu không muốn đi mấy xứ cộng sản cũ nữa. Kiểu như xưa, đi lang bang rồi xuống Algeciras của Tây Ban Nha, đứng nhìn qua bên kia Địa Trung hải thấy Ma-rốc nên lên thuyền qua thăm xứ ăn couscous. Có ông kiến trúc sư gốc việt tốt nghiệp ở Tây rồi sao đó qua bên Ma-rốc sống và vẽ đủ thứ cho xứ này. Ông ta kêu ở lại làm việc với ông ta nhưng ông ta trả rẻ như bèo nên trở về pháp và đi Thuỵ Sĩ, Luân Đô đến New York rồi gặp đồng chí gái đăng ký quản lý đời em đến nay.

Đi đâu cũng phải về trước ngày mụ vợ tổ chức Halloween. Hy vọng sẽ gặp bạn bè cũ khi xưa ở Paris.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Phong Trào Thanh Niên Nằm Thẳng

 

Dạo này mình theo dõi tin tức hơn nhiều vì chiến tranh khắp nơi. Khi kinh tế gặp khó khăn, các chính phủ đều tìm cách đánh nhau. Xem Ukraine, bên Lebanon, bên Do Thái bên Trung Đông. Nay Trung Cộng doạ đánh chiếm Đài loan hay Phi Luật Tân lên tiếng cảnh báo Trung Cộng vì kinh tế toàn cầu đang suy thoái thì thất kinh vì sau những hào quang của 40 năm phát triển vô tiền khoáng hậu thì bổng nhiên cảm thấy Trung Cộng sẽ tan rã. Và khó mà cải tiến, xây dựng lại những hào nhoáng bên ngoài như trước đây vì bên trong chỉ rỗng. Cho thấy Bạo phát bạo tàn. 

Cái gì xây dựng tuy chậm nhưng nền móng vững chắc thì sẽ khó bị sụp đổ. Đế chế la mã đã tan rã hơn 15 thế kỷ nhưng các công trình của họ vẫn còn tồn tại tương tự các công trình của Hy Lạp trên 2000 năm. Nhìn các con đường dưới thời la mã đến nay vẫn còn bền vững. Năm 2009 mình ghé lại Bắc kinh để viếng mấy công trình thế vận hội thì sau 1 năm đã te tua. 

Sự phát triển của Nhật Bản và Trung Cộng khởi đầu tương tự nhưng ý chí thì khác nhau. Sau đệ nhị thế chiến, Nhật Bản gia tăng sản xuất, bán cho ngoại quốc đồ rẻ nhưng thay vì tiếp tục sản xuất đồ rẻ tiền làm giàu, họ theo chủ trương làm đồ tốt nên tiếp tục nghiên cứu sản xuất đồ tốt khiến sau này sản phẩm của họ được ưa chuộng khắp thế giới dù đắt giá. Người Tàu vẫn tiếp tục sản phẩm rẻ và mau hư nên danh tiếng Made in china truyền khắp thế giới. Cứ nghe đồ tàu là dân trên thế giới chỉ biết cười ruồi. 

Tưởng họ chỉ sản xuất đồ dỏm bán cho ngoại quốc ai ngờ, thể chế chính trị của họ tạo dựng một nền tham nhũng căn bản khiến các nhà thầu xây dựng phải quên lương tâm để kiếm lợi. Xây dối trá, thiếu phẩm chất và ngày nay chúng ta thấy cơn bão yogi bay qua thành phố nhỏ là bao nhiêu công trình, nhà cao ốc bay theo cánh chim hải Âu. Đường xá, nhà cửa cao tầng sụp đỗ nhanh chóng vì chất liệu.

Kinh tế suy thoái, tỷ lệ giới trẻ học ra trường thất nghiệp lên đến 27%, nghe nói chính phủ không đăng tỷ lệ nữa. Thế hệ trẻ ngày nay, không công ăn việc làm thậm chí có công việc, cũng đu theo một phòng trào mà họ gọi “tang Ping” khiến cho chính phủ lo sợ bạo động sau này. 

Cụm từ "nằm thẳng" (*tang ping*) trở nên phổ biến vào năm 2021 sau khi một bài đăng trên diễn đàn mạng xã hội Baidu Tieba của Trung Quốc thu hút sự chú ý rộng rãi. Bài đăng có tiêu đề "Nằm Thẳng Là Công Lý" và mô tả quyết định của tác giả từ chối theo đuổi sự thành công không ngừng nghỉ và thay vào đó chấp nhận lối sống tối giản, ít nỗ lực. Ý tưởng này đã tạo được sự đồng cảm với nhiều người trẻ Trung Quốc cảm thấy bị áp lực bởi cuộc sống hiện đại.

Thật sự khắp thế giới ngày nay, giới trẻ có xu hướng chạy theo tư duy tối giản (minimalism), chán ngán cuộc chạy đua nghề nghiệp mà xã hội đã tạo dựng. Có cuốn phim Hoa Kỳ do hai anh chàng quay và nay được giới trẻ mời đi nói chuyện khắp nơi. Họ muốn tự do quyết định cuộc đời họ thay vì bị cha mẹ và xã hội ép buộc qua các gương thành công là tối cao của mục đích sống ở đời. Sau lưng các người thành công là những dằn vặc đau khổ. Tại sao các người nổi tiếng lại tự kết liễu đời họ như Anthony Bourdain, Robin William,… hàng năm có trên 400 y sĩ Mỹ tự kết liễu cuộc đời họ mà bố mẹ người Việt cứ bắt con mình đeo đuổi những ngành này vì đem tiền bạc, nhà to cửa rộng lại sung sướng. 

Khi chúng ta tự hỏi tại sao ngày nay người Mỹ sử dụng thuốc an thần hay các loại ma tuý nhiều. Họ bị áp lực xã hội, gia đình, chạy theo các hình tướng được xem là thành đạt, đưa đến sự trống vắng về tâm hồn. Nếu chúng ta không đạt được thì kêu con chúng ta tiếp tục.

Ở nhà mình cũng tu theo đồng chí gái 

Ý tưởng "nằm thẳng" không hoàn toàn mới. Nó có thể được truy nguyên từ các biểu hiện không hài lòng trước đó với văn hóa làm việc căng thẳng, như xu hướng "Thanh niên Phật giáo" vào năm 2017, nơi những người trẻ tuổi có thái độ thoải mái hơn, thờ ơ với cuộc sống và tham vọng nghề nghiệp. Có lẻ vì vậy mà Trung Cộng cấm, bắt các người thuộc Phá Luân Công. Chủ trương một lối sống khác với đường lối của Đảng cộng sản vạch ra cho người Tàu.

Gần đây có ông Minh Tuệ, đi khất thực sống bờ sống bụi khiến nhiều người suy nghĩ lại nhân sinh quan của mình trước những cám dỗ hay hối thúc của xã hội. Có lẻ hình ảnh ông minh Tuệ đã đưa ra một đáp án khác, khiến người dân ùn ùn chạy theo. Hình ảnh khiến mình giác ngộ khi thiên hạ đến cúng tiền thì ông ta không nhận, ai cho nhiều quá trước giờ ngọ, ông ta cũng từ chối hay sau khi đã ăn rồi. Chúng ta có thể từ chối trước tiền bạc và những cám dỗ khác? 

Nhớ đi Sơn Đoòng mình co đi chung với một nhóm trẻ ở Việt Nam. Họ được xem là thành đạt, làm cho công ty nước ngoài vì trả tiền cho chuyến đi 4 ngày với giá $3,000 nhưng họ không nghĩ đến chuyện lập gia đình mà để dành tiền đi du lịch khám phá các nơi.

Mình nhớ trước đây khách hàng hay bạn bè, giới thiệu khách hàng nhưng khi mình đi gặp họ thì khuyên họ không nên làm, xây nhà cửa khiến bị đồng chí gái chửi. Mình về hưu từ năm 2008 đến nay nếu còn tiếp tục vẽ và xây nhà thì chắc giàu vì địa ốc Cali lên như diều từ 14 năm qua và ngành xây dựng làm không kịp thở. 

Phải có một ý chí vững chắc như Minh Tuệ mới không bị cám dỗ. Xem tin tức cho thấy cán bộ Trung Cộng bị tố tham nhũng trong chiến dịch làm sạch xã hội Trung Cộng cho thấy. Tại sao phải dành dựt để rồi bị lên án ở tù này nọ. Hy sinh đời bố củng cố đời con? Mình tìm kiếm thêm tài liệu thì được biết như sau. Không chỉ tại Trung Cộng mà cả thế giới ngày nay, giới trẻ đang theo trường phái này như thế hệ mình khi xưa ở Âu châu, đa số có khuynh hướng theo xã hội chủ nghĩa rồi khi liên sô sụp đỗ thì ai nấy chạy theo chân lý của silicon valley. Làm giàu bất chấp gia đình cuộc sống riêng tư. 

Động Lực Chính Đằng Sau Phong Trào

1. Áp Lực Công Việc Cao: Văn hóa làm việc "996" (từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, sáu ngày mỗi tuần) đã trở nên ngày càng phổ biến ở Trung Quốc, đặc biệt là trong ngành công nghệ. Nhớ khi xưa, mới ra trường, mình cũng lao động như vậy, chả thấy mặt trời. Văn hóa này khiến người lao động không có nhiều thời gian cho cuộc sống cá nhân và thường dẫn đến tình trạng kiệt sức. Mình sang Nam Hàn nói chuyện với dân sở tại. Có anh kia kêu cô Bồ làm việc đến 11 giờ đêm mỗi ngày nên chỉ gặp nhau 2 tiếng ngày chủ Nhật rồi phải vào sở làm tiếp. Họ kể có người già chết trong căn hộ không ai hay đến khi bốc mùi. Tại sao chúng ta phải sống như vậy, chỉ biết làm việc để rồi mua áo quần, ví sang mà không được hưởng vì tối ngày chui đầu vào làm việc.

2. Thách Thức Kinh Tế: Chi phí sinh hoạt ở các thành phố lớn của Trung Quốc đã tăng vọt, khiến người trẻ khó có thể mua nhà, chăm sóc sức khỏe và giáo dục. Nhiều người cảm thấy rằng mặc dù làm việc chăm chỉ, họ không thể đạt được sự ổn định tài chính mà thế hệ cha mẹ họ từng có. Con mình ra trường đi làm không biết chừng nào mua được nhà. Khi mình mua nhà đầu tiên thì giá nhà gấp 3 lương vợ chồng hàng năm nay con mình gấp 7,8 lần. 

3. Thiếu Cơ Hội Thăng Tiến Xã Hội: Mặc dù Trung Quốc có sự phát triển kinh tế nhanh chóng, cơ hội thăng tiến xã hội đã chững lại. Nhiều người trẻ cảm thấy cơ hội để tiến lên trong xã hội là rất hạn chế, dẫn đến cảm giác bất lực. Người ta cho rằng lỗi vì hệ thống, văn hóa con cán bộ lại làm cán bộ, chi truyền con nối nên ai không phải con Đảng viên thì chỉ biết nhìn đời mà không thể tham gia vì lý lịch trích dọc trích ngang.

4. Thất Vọng Với Thành Công Truyền Thống: Các dấu hiệu thành công truyền thống như mua nhà, kết hôn và sinh con ngày càng được coi là khó đạt được hoặc không mong muốn. Chi phí cao liên quan đến những cột mốc này đã khiến một số người trẻ đặt câu hỏi liệu chúng có đáng để theo đuổi hay không. Mình xem họ phỏng vấn một tên ở Bắc kinh, tên này kêu muốn mời một cô gái đi giao lưu, cô ta hỏi có nhà chưa. Kêu chưa thì cô gái nói khi nào mua nhà rồi gọi cô ta. Kinh

5. Từ Chối Chủ Nghĩa Tiêu Dùng: Phong trào cũng đại diện cho việc từ chối chủ nghĩa tiêu dùng đã trở thành trọng tâm của xã hội Trung Quốc. Bằng cách "nằm thẳng", những người trẻ đang từ chối theo đuổi không ngừng các sản phẩm vật chất và biểu tượng địa vị. Cái này thì khiến các chủ ngoại quốc như Hermes hay Louis Vuiton lo ngại vì họ khôn, thông minh tạo dựng thương hiệu ở Á châu là người thành đạt phải ăn bận như Tây đầm. 

Tại sao phải mua sắm mấy đồ hiệu? Để chứng tỏ chúng ta thành đạt. Nhất là nay đồ giả khắp nơi. Thiên hạ mua rốt cuộc không biết thật hay giả. Chúng ta sống ở thời kỳ quái đản không biết đâu là thật đâu là giả.

Cách họ muốn kinh tế mạnh là thúc đẩy người dân mua sắm, ăn chơi. Có mua sắm mới có người bán, người sản xuất sản phẩm, mở nhà hàng, tiền bạc lưu thông. Nay ra thuyết hà tiện, keo kiệt như mình thì kinh tế chết là cái chắc. Không tiêu dùng thì thị trường không tăng trưởng nhất là ngày nay thế giới bắt đầu tẩy chay hàng hoá sản xuất từ Trung Cộng. Thật ra là giá thành làm tại Trung Cộng ngày nay không còn rẻ nữa, gia tăng gấp 14 lần cách đây 20 năm nên các công ty rút ra khỏi xứ này. 

Phản Ứng Của Chính Quyền

Chính phủ Trung Quốc đã phản ứng mạnh mẽ với phong trào "nằm thẳng", coi đó là mối đe dọa đối với tăng trưởng kinh tế và ổn định xã hội của đất nước. Phong trào này thách thức câu chuyện "Giấc mơ Trung Hoa" mà chính phủ đề ra, nhấn mạnh sự chăm chỉ, thịnh vượng và phục hưng quốc gia.

Mình muốn viếng xứ Bhutan vì nghe nói họ không chạy đua như các nước khác, chỉ tội là phải trả $200/ ngày tiền thuế để viếng xứ này.

Hành Động Của Chính Phủ:

1. Kiểm Duyệt: Chính quyền Trung Quốc đã kiểm duyệt các cuộc thảo luận về "nằm thẳng" trên các nền tảng mạng xã hội, bao gồm Weibo và WeChat. Các bài đăng và nhóm quảng bá phong trào đã bị xóa và cụm từ "nằm thẳng" bị hạn chế trong các tìm kiếm. Mình không rõ co phải phái Luân Công đa gây ảnh hưởng đến sự việc này vì thấy Trung Cộng đàn áp giáo phái này.

2. Chiến Dịch Tuyên Truyền: Chính phủ đã phát động các chiến dịch để thúc đẩy đạo đức làm việc tích cực và ngăn cản ý tưởng "nằm thẳng". Truyền thông nhà nước đã xuất bản các bài báo chỉ trích phong trào, cho rằng đó là vô trách nhiệm và có hại cho tương lai của đất nước.

3. Điều Chỉnh Chính Sách: Để đối phó với sự bất mãn gia tăng, chính phủ đã thực hiện một số điều chỉnh chính sách nhằm giảm bớt áp lực mà người trẻ đang phải đối mặt. Điều này bao gồm các nỗ lực điều chỉnh giờ làm việc quá mức trong ngành công nghệ và các biện pháp giải quyết chi phí cao của giáo dục và nhà ở.

 Ý Nghĩa Xã Hội Rộng Lớn

Phong trào "nằm thẳng" không chỉ là một lựa chọn lối sống; nó còn là một hình thức kháng cự thụ động chống lại áp lực quá mức của xã hội hiện đại Trung Quốc. Nó phản ánh cảm giác vỡ mộng và bất mãn sâu sắc của thế hệ trẻ, những người cảm thấy rằng các con đường truyền thống để đạt được thành công ngày càng khó tiếp cận.

Tác Động Đến Xã Hội và Kinh Tế:

- Tham Gia Lực Lượng Lao Động: Nếu nhiều người trẻ chọn "nằm thẳng", nó có thể dẫn đến giảm tham gia vào lực lượng lao động, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp dựa vào lịch làm việc căng thẳng. Điều này có thể có những tác động lâu dài đối với năng suất kinh tế.

Hôm qua mình xem một phỏng vấn thì họ giải thích giáo dục ở Trung Cộng theo kiểu học thuộc lòng, học gạo để thi nên tinh thần tò mò, suy luận không có như ở đại học Hoa Kỳ nên mỗi năm họ có mấy triệu sinh viên tốt nghiệp nhưng chả tạo ra gì cả ngoại trừ ăn cắp trí tuệ của thiên hạ. Họ được huấn luyện từ bé học tủ, quay bài nên lớn lên cũng vậy. Dù họ thông minh.

Khi thế  giới bắt đầu Tẩy chay Trung Cộng thì sẽ khốn đốn. Lý do ngày nay các công ty ngoại rút lui vì giá thành gia tăng gấp 14 lần so với 20 năm về trước. Đồ sản xuất tại Trung Cộng không còn rẻ nữa nên thiên hạ bỏ chạy.

- Thay Đổi Chuẩn Mực Xã Hội: Phong trào này thách thức các chuẩn mực xã hội sâu sắc về thành công, công việc và tiêu dùng. Nó có thể dẫn đến sự thay đổi trong các giá trị xã hội, với sự nhấn mạnh nhiều hơn vào cân bằng công việc-cuộc sống, sức khỏe tâm lý và sự thỏa mãn cá nhân.

- Chia Rẽ Thế Hệ: Phong trào đã làm nổi bật sự chia rẽ ngày càng gia tăng giữa các thế hệ ở Trung Quốc. Thế hệ lớn tuổi, những người đã trải qua những khó khăn của các thập kỷ trước, thường coi phong trào này là vô trách nhiệm, trong khi thế hệ trẻ xem đó là phản ứng cần thiết đối với một hệ thống không bền vững.

Vụ này mình nghe người Việt di cư than phiền mỗi khi họp mặt kêu rằng con cháu ngày nay sinh trưởng tại Hoa Kỳ không chịu khó như thế hệ thứ nhất vượt biển sang đây. Con chúa chúng ta sinh trưởng tại đây vào thời đại khác nên tư duy khác, không thể nào ép buộc con cái phải cày ngày chưa đủ tranh thủ cày đêm, keo kiệt như mình để rồi một mai thức dậy nhìn lại đời bổng thấy rong rêu. Bệnh hoạn, có tiền chả làm được gì.

Tương Lai Của Phong Trào

Hiện tại chưa rõ phong trào "nằm thẳng" sẽ phát triển như thế nào. Mặc dù chính phủ đã thực hiện các bước để đàn áp, nhưng các vấn đề căn bản dẫn đến phong trào này vẫn chưa được giải quyết. Miễn là người trẻ tiếp tục đối mặt với áp lực cao và cơ hội hạn chế, mong muốn "nằm thẳng" có khả năng vẫn tồn tại dưới một số hình thức.

Năm 1968, tại Hoa Kỳ cũn như Âu châu có một cuộc cách mạng văn hoá chống lại các ý tưởng truyền thống. Sinh viên học sinh biểu tình đòi thay đổi. Ở Pháp, chính phủ De Gaulle bị lung lay. Bắt buộc phải cải cách học đường và xã hội.

Phong trào này đã khơi dậy những cuộc thảo luận quan trọng về tính bền vững của mô hình kinh tế hiện tại của Trung Quốc, sức khỏe tâm lý của công dân và nhu cầu cải cách xã hội. Tuy nhiên, liệu những cuộc thảo luận này có dẫn đến thay đổi đáng kể hay không vẫn còn là một câu hỏi mở.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Ly dị khi về già

 Ly dị khi về già

Đọc một nghiên cứu về người già tại Hoa Kỳ khiến mình thất kinh. Lý do là càng già càng ly dị nhiều so với thế hệ trước đây. Khi về hưu, người ta thường nghĩ là sẽ an vui hưởng nhàn những ngày còn lại của tuổi hạc với người bạn đời nhưng người Mỹ về già lại lọt vào vấn nạn của thời đại. Ly dị. Làm thế nào sau khi ăn ở với nhau đến bạc đầu rồi Sugar you you Sugar me me go.

Đây là khẩu trang thông dịch trực tiếp các ngoại ngữ bên Nhật Bản. Cứ đeo khẩu trang rồi nói tiếng Nhật rồi cái loa sẽ phát âm ngoại ngữ thẳng cho người đối thoại.

Kết quả của Census Bureau năm 2021 cho rằng các cặp vợ chồng già đưa nhau tòa ly dị càng ngày càng gia tăng dù đã lấy nhau mấy chục năm. Người ta gọi là "gray divorce". Có thể nay người Mỹ sống lâu hơn thế hệ bố mẹ của họ nên buồn đời nhìn lại người bạn đời chán ngán nên ra toà ly dị cho khỏe đời. Hay đi hát karaoke bản đắp mộ cuộc tình đang được ưa chuộng nên về nhà kêu tên chồng hay bà vợ, Sugar you you go, Sugar me me go.

Người ta định nghĩa Gray divorce là những người trên 50 tuổi, tóc bắt đầu bạc, sau khi chung sống với người bạn đời lâu năm và quyết định thoát ly khỏi vòng tay kẻ nội thù khi về già. Sau bao nhiêu năm chịu đựng sự áp bức của kẻ nội thù, họ phải tạo phản vì theo Engel, nơi nào có áp bức, nơi đó có đấu tranh.

Khi còn trẻ vợ chồng bỏ nhau vì không tương đồng trong lối cách dạy con hay bố mẹ chồng hay vợ khó khăn. Việt Nam mình có nạn làm dâu, mẹ chồng lộn xộn dễ đưa đến đổ vỡ. Còn các cặp vợ chồng bỏ nhau khi về già là sao? Vợ chồng bỏ nhau là cảm thấy hụt hẫng khi các con rời khỏi nhà, không chung thủy, hay gặp khó khăn về tài chánh. Thay vì kiện cáo ai có quyền giữ con như vợ chồng trẻ, đây họ kiện nhau về quỹ hưu trí và tiền tiết kiệm. Mình biết hai cặp vợ chồng Việt Nam bỏ nhau nhưng vẫn sống chung nhà. Lý do là để mỗi người lãnh trọn số tiền an sinh xã hội của họ.

Để giải thích; hai vợ chồng đi làm 30, 40 năm ở Hoa Kỳ, về hưu mỗi người trên nguyên tắc lãnh được tiền an sinh xã hội. Cứ thí dụ là ông chồng lãnh được $2,700/ tháng, con bà vợ lãnh được $2,500/ tháng. Trên nguyên tắc hai vợ chồng lãnh $5,200. Theo luật của an sinh xã hội thì người vợ hay người chồng chỉ nhận được 1/2 tiền của người phối ngẫu lãnh tiền nhiều hơn hay $1,350. Cho nên họ ly dị để lãnh thêm mỗi tháng $1,350. Cái điều kiện mất dạy này vì khi xưa lúc luật này ra đời thì phụ nữ tại Hoa Kỳ, ít ai đi làm nên không có đóng tiền an sinh xã hội nên họ tính là khi về hưu, người vợ có thể lãnh thêm phân nữa tiền an sinh xã hội của chồng. Nhưng ngày nay phụ nữ đều đi làm nên các luật này trớt quớt. Không ai khiếu nại cả. Thay vì chú ý đến quyền lợi của mình, thiên hạ cứ bú xua la mua về hai ông già Biden và Trump. Chán Mớ Đời 

Hệ thống medicare và an sinh xã hội được thành lập gần cả 100 năm về trước, không còn phù hợp với đời sống hiện nay, cần thay đổi và cập nhật hoá theo tình trạng xã hội ngày nay. Không một đại biểu nào dám đụng đến vấn đề này vì sợ thất cử. Mà nếu có cập nhật hoá lại thì chính phủ không đủ tiền để trả cho thiên hạ đã về hưu.

Theo thống kê năm 2022 thì người Mỹ già ly dị từ năm 1970 đến 1990, chỉ có 8.7% và đến năm 2019 thì gia tăng lên 36%. Xem như gấp 400 lần. Kinh

Các nghiên cứu cho thấy người lớn tuổi ly dị gia tăng trong khi các lứa tuổi khác thì quân bình, thậm chí lứa tuổi 20-30 đang giảm. Có thể thế hệ này chỉ sống chung, không làm hôn thú nên khi cảm thấy không hợp nhau nữa thì đường ai nấy đi. Không được ghi vào thống kê.

Thế hệ Baby Boomers sinh từ 1946-1964 có rất nhiều ở lứa tuổi 50 và thế hệ này có khả năng ly dị nhiều hơn thế hệ bố mẹ họ hay con cháu của họ. Họ càng sống lâu thì tỷ lệ ly dị càng gia tăng.

Có thêm yếu tố khác khiến người lớn tuổi ly dị là họ đã từng ly dị trước đây. Theo thống kê thì 50% cuộc hôn nhân đều chấm dứt bởi toà án. Lập gia đình lại thường ít bền lâu như chim bị nạn một lần thì khi hai chồng lấy nhau lại, sẽ tu theo hạnh đấu đá, cãi ngày chưa đủ tranh thủ cãi đêm và họ không muốn trở lại tình trạng trước kia với người phối ngẫu cũ nên nhấn nút reset. Ông mỹ nuôi ong trong vườn mình ly dị 3 lần, nay ở với bà thứ 4.

Tỷ lệ ly dị của người cao tuổi là 34% sau khi lấy nhau trên 30 năm, và 12% cho những cặp lấy nhau trên 40 năm. Qua 30 năm, hết sức để cãi nhau hay bắt đầu bị lẫn nên chả nhớ gì nhiều khi cãi nhau. Kinh

Tại sao họ lại chia tay nhau sau khi sống chung mấy chục năm? Người ta lý giải các vấn đề như sau:

Khi con cái rời khỏi nhà, gây ảnh hưởng đến sự liên hệ của các cặp vợ chồng mà người Mỹ hay gọi cụm từ "empty nest syndrome." 

Các cặp vợ chồng khám phá ra họ không hợp nhau về đường hướng sống ngoài bổn phận nuôi con từ mấy chục năm qua. Cảm thấy xa lạ. Trong một liên hoan về phim Việt Nam, có một phim kể về một cặp vợ chồng người Việt gốc Hoa. Ông chồng vượt biển sau 75 rồi bảo lãnh cô bồ khi xưa, kêu là vợ. Cô bồ sang được Hoa Kỳ thì họ lấy nhau, sinh con đẻ cái đến khi con lớn khôn hết thì bà ta kêu cảm thấy hụt hẫng vì khi xưa, mất liên lạc ông bồ 10 năm đến khi đoàn tụ, lấy nhau lo bổn phận. Nay con cái lớn nên không hiểu ông chồng chồng nhiều lắm nên cùng ông chồng tìm lại nhau bằng cách đi nhảy đầm, để tìm lại hơi ấm của nhau, kỷ niệm khi múa kép lần đầu tại Chợ Lớn.

Đa số các cặp vợ chồng con cái là sự gắn bó liên hệ với nhau mà khi con cái rời khỏi nhà thì họ nhìn nhau kêu ai rứa? Có chị bạn kêu ông chồng của chị ta khi xưa đẹp trai, nay rụng tóc hết, nằm ngủ há cái mồm, nước miếng chảy hai bên mép trông thấy gớm. Chán Mớ Đời. Khi con cái lớn và ra đời, họ cảm thấy hai vợ chồng không đồng chung chí hướng cho tương lai nên bắt chước ông NGuyễn Ánh 9, hát Không tôi không còn yêu em nữa. 

Khi mấy đứa con học đại học, đồng chí gái và mình nhìn nhau, không biết làm gì nên đi nghe nhạc hoà tấu, đi viếng viện bảo tàng, làm những trò mà khi có con bên cạnh không làm được. Hay đi leo núi vớ vẩn vì cả hai theo phật giáo nhưng không tu theo phái Tiểu Thừa hay Đại Thừa mà tu theo phái Đổ Thừa. Leo núi, mệt quá, chả ai muốn cãi hay đổ thừa.

Vấn đề tài chính rất quan trọng

Khi về già, người Mỹ hay cãi nhau về tài chính, khi họ chuẩn bị nghỉ hưu. Những vấn nạn mà người Mỹ gọi  Financial infidelity—như mua vật gì quý giá, hay có trương mục ngân hàng riêng, tiêu xài mà không cho vợ hay chồng mình biết. Tạo ra sự nghi ngờ cho nhau. Mình nghĩ vấn đề này rất quan trọng vì khi người chồng hay vợ khám phá ra người tình 100 năm có trương mục tài chính riêng. Về hưu mà hai người không đồng thuận với nhau về chi tiêu thì sẽ đưa đến đỗ vỡ.

Không thuỷ chung

Nghiên cứu cho biết ngoại tình là một trong những nguyên nhân chính của các vụ ly dị, trẻ hay già. Sau khi sống với người vợ hay chồng qua bao nhiêu năm, nay bổng thấy thằng chồng hay con vợ đi ngủ với người khác. Khó mà hàn gắn hay xây dựng niềm tin cho nhau lại. Đi làm gặp thằng đồng nghiệp nhẹ nhàng, không càm ràm hay nói này nói nọ, đâm ra cảm mến và sẽ theo con sông, bỏ mặc con đường, không bao giờ trở lại.

Tình trạng sức khoẻ

Sức khoẻ là một vấn đề rất khó khi người vợ hay người chồng bị bệnh nan y hay gì đó. Có ông cựu đại biểu quốc hội Hoa Kỳ tên Newt GIngrich, bỏ vợ mấy lần. Mỗi lần bà vợ bị đau bệnh gì nặng là ông ta Chán Mớ Đời nên tìm bà khác. Có lẻ không muốn săn sóc mấy bà vợ cũ vì sẽ không tham gia con đường chính trị nữa.

Phụ nữ về già bị tiền và hậu mãn kinh nên tâm tính thay đổi khác thường nên nhiều ông chồng đành ca bài Adieu Sois Heureuse! Hay ông chồng hút thuốc, đau họng hay nghiện rượu nên người vợ chán cảnh đi quét dọn khi ông chồng say nên đắp mộ cuộc tình hữu nghị để sống vui vẻ, khỏi làm ô sin không công. Về Nha Trang, gặp người quen, làm ăn khấm khá thì hỏi. Chị ta cho biết đuổi cổ thằng chồng cứ nhậu hoài nên không mất tiền nữa, làm ăn có đồng vô đồng ra. Mẹ đơn côi nhưng vui vẻ.

Những mong đợi về hạnh phúc cuộc sống lứa đôi cũng thay đổi theo thời gian. Về già người phối ngẫu bổng nhiên dỡ chứng muốn làm này làm nọ. Có thể vì thấy sắp già mà chưa làm được nhiều việc như ăn chơi vì khi xưa, lúc còn trẻ không có tiền để ăn chơi hưởng thụ. Nay có chút tiền nên muốn chơi bời trước khi hết sức. Phí một đời giai.

Xã hội thay đổi không ngừng mà chúng ta không chịu theo thì sẽ bị đào thải. Khi xưa, chúng ta được dạy dỗ là lập gia đình, có con và sống vui vẻ đến chết như các câu chuyện cổ tích. Nhưng ngày nay, vị trí trong xã hội của người ta khác xưa. Phụ nữ ngày nay có nhiều tự do hơn xưa, và độc lập về tài chính, không bị lệ thuộc vào người chồng như xưa. Đa số các cuộc ly dị đều do người đàn bà đưa đơn ra toà.

Ngày nay, người ta sống lâu hơn. Phụ nữ mỹ trung bình sống đến 82 tuổi và đàn ông thì thọ ít hơn 7 tuổi, xem như 75 tuổi. Khi bắt đầu già, xem như 50-60 tuổi, người ta nhìn lại và tự hỏi có nên tiếp tục sống thêm 20 năm nữa với tên chồng nghiện rượu hay bà vợ là thánh nữ thời trang hay cứ trách móc, càm ràm hoài khiến điên luôn. Họ lấy quyết định là bỏ nhau. Khi xưa, nhà thờ cấm không cho ly dị, nay thì bú xua la mua.

Vấn đề là ly dị khi ở tuổi hạc sẽ gây ra nhiều hậu quả về tài chính. Nếu còn đi làm thì còn có thể sống sót nhưng khi về hưu thì tiền bạc ít lại ngoài tiền nghỉ hưu sẽ gây nhiều ảnh hưởng về tài chính. Ly dị thì phải chia tài sản. Con cái lớn rồi nên không lo, mọi thứ cưa đôi. Đi mướn cái Mobile home thì trả tiền đất cũng $1,500 trong khi tiền an sinh xã hội là $2,000/ tháng. Chi tiêu khi xưa, chung nhau nay phải tách ra, trả như nhau là ngọng. Khác với các goá phụ hay goá vợ, tài chính của họ ổn định hơn máy người ly dị khi về già. Họ hưởng hết nhà cửa, tiền của người quá cố để lại. Trong khi những người ly dị thì chỉ cưa đôi 

45% phụ nữ ly dị chồng thường phải hạ thấp chi tiêu cho cuộc sống còn đàn ông thì chỉ có 21% là sống trong nghèo hàn. Khi ly dị thì phải kiếm nhà ở khác nên khó tìm lắm vì phải tìm chỗ nào rẻ, phải đi xa đô thị mà ở xa thì sẽ ít gặp bạn bè. Lái xe đi thăm bạn bè cũng đắt.

Ngoài ra còn vấn đề tâm lý nữa, ly dị xong thì như mất một người chồng hay vợ, kẻ nội thù từ bao nhiêu năm qua. Tâm lý bất ổn, sẽ đưa đến bệnh trầm cảm đủ trò. Nhất là đàn ông, chú tâm làm việc nên phần xã giao ăn theo diện vợ nên khi ly dị xong thì họ chơ vơ vì không dám gặp lại bạn bè nhất là thân với vợ. Họ cảm thấy như bị thừa thải vì không có biết làm quen với bạn mới. Dần dần sẽ khiến tinh thần suy sụp rồi uống rượu hay thuốc an thần. Khiến cho sức khoẻ xuống cấp.

Nói cho ngay, hát karaoke Đắp mộ cuộc tình cho vui nhưng đừng làm thiệt vì sẽ Chán Mớ Đời.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn