Tuần trước có chị bạn học Trưng Vương của đồng chí gái từ Việt Nam sang chơi nên có họp mặt nho nhỏ. Nghe nói chị ta chuẩn bị định cư tại Hoa Kỳ, trên San Jose. Cho thấy gần 7 bó người Việt vẫn tiếp tục bỏ quê ra đi, làm lại cuộc đời. Ngồi nói chuyện với mấy anh bạn thì giác ngộ cách mạng 4 người ngồi chung, uống rượu trong khi vợ hát karaoke. Hoàn cảnh của mỗi người sang Hoa Kỳ rất khác biệt.
Thấy trên báo Việt Nam kêu gọi "Nghe nao nức trong lòng thủ đô ta sục sôi đánh Mỹ" "Diệt đế quốc Mỹ, phá tan bè lũ bán nước" khiến mình thất kinh. Hoa Kỳ đang áp thuế 149%, đang đợi ngày thương lượng với đối tác Mỹ mà là ngoằng lên như vậy thì khó đàm phán. Chán Mớ Đời
Trong 4 người ngồi nói chuyện thì một anh thì vượt biển mấy lần, bị bắt ở tù mấy lần. Thề trước cờ tổ quốc Việt Cộng là sẽ không bỏ nước ra đi nữa, cố gắng xây dựng một con người mới của xã hội chủ nghĩa, đi nghĩa vụ quốc tế bên cao miên nhưng khi bò về Sàigòn lại có móc nối lại ra đi, bị tù nữa. Cuối cùng đến mỹ, học ra kỹ sư làm việc nay về hưu.
Một anh khác thì đi theo diện đoàn tụ gia đình nên bớt gian nan, chỉ kể bao nhiêu năm sống với Việt Cộng, khổ đau đến giờ vẫn nằm ác mộng. Khiến mình nhớ cô giáo dạy việt văn khi xưa kể, đang ngủ nằm mơ thấy đi xích lô đạp đến toà đại sứ để xin chiếu khán nhưng xe đạp chậm quá, sợ Việt Cộng không cho đi nên nhảy xuống xe để đi cho nhanh, ai ngờ té xuống giường, gãy xương chậu. Cho thấy quá khứ vẫn hiện hữu trong tâm thức của chúng ta. Một anh khác thì đặc biệt vì sinh tại miền Bắc nên quen cực khổ theo chỉ tiêu tất cả cho tiền tuyến miền nam trước 75. Sau 75, con cán bộ lớn nên được du học bên liên Xô. Rồi buồn đời đầu tư ở Hoa Kỳ đem được cả gia đình qua Hoa Kỳ. Nay là công dân Mỹ. Xong om
Mình có chị bạn, bác sĩ, sinh tại miền Bắc trong thời chiến tranh, bố gốc người hoa, còn mẹ gốc việt nên sau năm 1979, bị đuổi nên cả gia đình xuống tàu, vượt biển đến Hương Cảng. Nghe chị ta kể về thời chiến bị máy bay Mỹ bắn phá dội bom cũng te tua lắm. Mình thấy vụ Mậu Thân, họ bỏ bom napalm trên Số 4 là đủ tởn. Nhớ một đời.
Cho thấy người Việt định cư tại Hoa Kỳ khá phức tạp chớ không đơn thuần như xưa. Trước 75, có một số nhỏ du học sinh viên phản chiến như Nguyễn Thái Bình hay Ngô Bá Long, con bà Ngô Bá Thành và kiều bào, sinh viên ủng hộ Việt Nam Cộng Hoà. HÌnh như ông Long này đã qua đời. Mình nghe đến tên ông ta khi sang Hoa Kỳ, nghe nói ông ta dạy ở Harvard hay đâu đó. Hình như ông ta phản tỉnh sau này.
Sau 30/4/75, thì có lớp người Việt di tản trên độ 100 nghìn người rồi từ từ lớp người vượt biển rồi đến lớp người Việt đoàn tụ gia đình. Sau khi Hoa Kỳ và các nước không nhận người vượt biển nữa thì có chương trình O.D.P., và H.O, các người nào bị tù Việt Cộng trên 3 năm được ra đi với gia đình. Sau này có phòng trào về Việt Nam lấy vợ rồi du học sinh muốn ở lại. Cuối cùng là những người có tiền đầu tư theo diện EB5 đem tài sản qua Hoa Kỳ.
Nay nghe nói trên 2 triệu người việt khắp 5 châu. Có rất nhiều cán bộ trung kiên cũng đánh Mỹ cút ngụy nhào rồi chạy qua Hoa Kỳ ăn trợ cấp của Mỹ, đế quốc Sài lang. Mình có gặp một lần, một ông cán bộ lớn, bỏ vợ lớn đi theo vợ trẻ qua đây. Hình như ông ta cho con du học, lấy người Mỹ bên này, bảo lãnh sang. Nghe ông ta tự xưng; tôi là di dân chớ không phải vượt biển, đoàn tụ,… kể là đem theo được 3 triệu đôla cách đây 10 năm và hiến kế cho các cán bộ ở Việt Nam tìm đường qua Mỹ đánh cho Mỹ nhào luôn. Ông ta có ghé vườn mình, muốn mua cho ai ở Việt Nam. Vì bọn tư bản đang giãy chết.
Tuần rồi mình cảm tác 50 năm sau ngày 30/4/75, không có gì thay đổi. Nếu nói không có gì thay đổi thì hơi oan. Việt Nam có thay đổi nhưng so với các nước bên cạnh, láng giềng thì thua xa. Nam Hàn khi xưa nghèo phải gửi lính đánh thuê sang Việt Nam, nay quá giàu, Việt Nam xuất khẩu lao động sang xứ Kimchi này, thậm chí có người đi du lịch rồi trốn luôn ở lại. Người Việt vẫn tiếp tục ra đi như anh bạn vượt biển mấy lần, không ai muốn xây dựng xã hội chủ nghĩa cả. Có người chết trên đường đến Anh quốc trong các xe container. Xem phim Nam Hàn thấy có cảnh người Việt bị nhốt trong các containers. Về Sàigòn thấy thanh niên tiếp tục ra đi lao động quốc tế. Nghe nói phải trả tiền rất nhiều để bọn tư bản ở Nhật Bản, Đài Loan bốc lột. Chỉ thấy lá cờ Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam xuất hiện lại trên một cái biểu ngữ. Có chiến sĩ an ninh nhảy vào còm kêu: “1 lũ vòng quốc”, có người rời Việt Nam còm thì có thể đoán họ thuộc dạng vượt biển, đoàn tụ,…
Hôm nay, mình thấy nhà thơ Đỗ Trung Quân kêu khi 20,30 tuổi còn hơi tin tin nay U70 thì tự hỏi sao còn tiếp tục nói dóc lâu thế mấy cha. Có một người nhảy vào còm, xin phép tải về đây:
“Gia đình em cách mạng gương mẫu, đóng góp tiền bạc cho việt minh, tới việt cộng, nuôi giấu cán bộ cấp cao (ông Nguyễn Văn Bảo, đại tá quân đội năm 1972, được đặt tên đường ở Gò Vấp). Em thì không tin từ sau 75, vì gia đình em bị lừa đảo và cướp trắng trợn, 3 lần đổi tiền mà giới hạn số tiền được đổi, bắc kỳ cố tình kéo Nam kỳ xuống sống nghèo khổ/mọi rợ/lừa đảo/ăn cướp giống họ để dễ cai trị, thay vì phải dựa vô sự hòa hợp để phát triển và văn minh hơn. Sau 50 năm vẫn tiếp tục lừa đảo, chối bỏ sự thực sao? Có tay đảng viên nào dám đứng ra xin lỗi dân không? Mừng "giải phóng"? Không bao giờ.”
Đọc còm này khiến mình nhớ có lần đọc một bài viết về một gia đình có công với cách mạng. Căn nhà của họ là nơi dấu các cán bộ nằm vùng, và là nơi xuất phát cuộc tổng công kích Mậu Thân tại Sàigòn làm chết không biết bao nhiêu người dân vô tội. Nay căn nhà lịch sử muốn sửa chửa lại không được mà bán cũng không được vì Hà Nội không cho phép. Sao Hà Nội không mua dùm họ, làm viện bảo tàng chi đó để gia đình cách mạng này có tiền mà sinh sống. Họ có công với cách mạng thì giúp họ lại. Thay vì hết đi săn thì làm thịt con chó.
Có một bác đi đoàn tụ, kể là khi xưa, đêm tối nó bò về, kêu nấu cơm cho nó ăn, đói quá. Nay đi đường, cần giấy tờ lên xã nhờ nó ký tờ giấy. Nó kêu để đó, vài ngày nữa lên. Nay mà quốc gia về như xưa, nó có núp dưới quần tui, tui cũng cởi ra rũ cho nó văng ra để quốc gia bắt nó. Đả đảo Thiệu Kỳ, cái gì cũng có, hoan hô Hồ Chí mInh mua cái đinh cũng xếp hàng.
Có người gửi cho mình bài viết nói về những người phản chiến, Nôm na ăn cơm quốc gia thờ ma cộng sản. Bài viết kể về những người nằm vùng hay sinh viên xuống đường biểu tình,… theo mình rất khó lên án họ. Lý do là mình chỉ nhìn những gì họ đã làm với kinh nghiệm ngày nay.
Tương tự ngày nay, chúng ta thấy 2 phe chửi nhau. Bên thì tín đồ Trump bên thì tín đồ Kamala. Nếu chương trình của chính phủ Trump giúp Hoa Kỳ bớt nợ nần, dân tình khá lên thì sẽ đánh giá vào lúc đó còn không thì 4 năm nữa bỏ phiếu cho Đảng Dân Chủ. Ai đúng ai sai chỉ có thời gian mới trả lời. Phải cho họ cơ hội để thực thi chính sách của họ như 4 năm trước, chúng ta đã để chính phủ Biden thực thi chương trình của họ. Nay người Mỹ thấy chính sách đó không hợp, nên đa số người Mỹ đã bầu cho ông Trump. Chúng ta nên để họ thực thi chính sách của họ thay vì chửi bới. Chúng ta có thể quan sát xem họ thực thi ra sao, có hiến pháp hay không thay vì cứ chửi đổng. 4 năm sau không thành công thì chúng ta lại đi bầu lại. Đó là thể thức dân chủ đã giúp Nam Hàn, Đài Loan, Tân Gia Ba, Nhật Bản,…giàu có như ngày nay.
Trong khi trong thể chế độc tài, họ không cho mình bầu người có tài hơn, một chương trình khả thi hơn. Thì sẽ không bao giờ thay đổi. Mình lên tiếng, họ bỏ tù. Sự chỉ trích rất cần cho sự tiến bộ. Hiện nay có những ông bà toà lên tiếng, can thiệp vào những thực thi của chính phủ Trump. Nhiều điểm có đúng, nhiều điểm hơi lộn xộn nhưng khá hay. Giúp kiểm soát chính phủ Trump không làm càn.
Thời gian đã trả lời là các tay nằm vùng đã giúp Việt Cộng chiếm đóng miền nam nhanh hơn. Sau đó họ như Phạm Lãi, Trương Lương trốn để khỏi bị giết bởi Việt Câu Tiễn. Khi xưa, họ nằm vùng có thể vì yêu nước, thấy xã hội miền nam tham nhũng này nọ. Cũng có thể bị bắt buộc vì nếu không Việt Cộng sẽ giết. Đà Lạt có vài người bị đặt chất nổ. Ông cụ mình không theo Việt Minh nên họ, đêm đêm đến nhà kêu ông cụ ra để họ chặt đầu làm gương như trong bài hát Người ANh Vĩnh Bình mà nhạc sĩ NGuyễn Đức Quanh kể. Có ông kia kể, Việt Cộng về bắt cha ông ta, lấy cái rựa chặt đầu trước mặt cả gia đình và hàng xóm. Lớn lên ông ta đi lính Việt Nam Cộng Hoà để đánh Việt Cộng.
Con gái tiệm hủ tiếu Nam Vang, đường Minh Mạng kể, sau 75 có một ông nằm vùng kể cho mẹ chị ta là trước 75, ông ta được lệnh mang mìn đặt trong gà mên đem và tiệm rồi sơ ý bỏ đó đi ra để làm nổ chết sinh viên võ bị cuối tuần hay ghé lại đây ăn. Đi ra thì thấy mấy đứa nhỏ đang chơi trước cửa tiệm nên ông ta đi vào tiệm và lấy cái gà mên đem về. Nếu ông nằm vùng này không có cái tâm thì có lẻ mấy đứa bé chết hôm đó. Mình nghe kể có cô học chung khi xưa ở Yersin, là người đặt mìn ở khách sạn Ngọc Lan, giết chết mấy người, trong đó có một anh hàng xóm.
Viết tới đây mình vẫn thắc mắc một chuyện khi xưa. Ông cụ mình có công xa. Sáng chở mấy đứa em đi học. Một hôm mở cửa xe ra thì nghe tiếng đồng hồ tích tắc nhưng không biết ở đâu. Ông cụ với mình, cứ mò mò xem nó nằm ở đâu. Bổng nhiên có một ông xa lạ, bò lại, chui vào xe rồi không nói gì cả. Ông ta lấy một cái gói có cái đồng hồ, giấu nơi trần xe, rồi bỏ đi về phía trường Đa Nghĩa. Ông cụ và mình nhìn nhau như bò đội nón. Dạo đó Việt Cộng nằm vùng gài lựu đạn nơi xe ông Thanh trước nhà hàng Nam Sơn khiến ông ta và anh Paul, thủ quân của túc cầu Đà Lạt, chết khi mở cửa xe. Mình không biết có phải họ gài mìn trong xe ông cụ rồi thấy 6 đứa con leo lên xe nên ông thần nằm vùng bò lại, lấy trái mìn đi. Bác nào tham gia vụ này thì inbox cho em, để em cảm ơn không để mìn nổ giết ông cụ lẫn mấy đứa con.
Sự việc cho thấy Việt Nam Cộng Hoà khi xưa là một chế độ dân chủ. Tuy chưa hoàn hảo nhưng đó là bước khởi đầu. Người ta có quyền chửi bới, xuống đường để bày tỏ không đồng quan điểm với chính phủ Thiệu-Kỳ. Nay chúng ta khám phá ra toàn bị Việt Cộng nằm vùng giựt dây phía sau. 50 năm sau ngày chấm dứt chiến tranh Việt Nam, người Việt chỉ có quyền bầu cho người đã được Đảng chỉ định. Chúng ta không có quyền chọn lựa như người Mỹ, 4 năm bầu 1 lần để thay thế đường lối mình không thích.
Có ông giáo sư đại học Louvain của Bỉ quốc, khi xưa giúp Việt Cộng rất nhiều. Sau này về hưu, ông ta về Việt Nam, lấy quốc tịch Việt Nam, ra ứng cử đại biểu quốc hội, mong đem tài năng của mình phục vụ đất nước nhưng Đảng không cho ra. Đọc hồi ký ông ta kể đi xe cyclo đạp thì khám phá ra ông đạp cyclo là người đã từng cai quản máy IBM trong bộ tổng tham mưu mà Hà Nội chả có ai biết sử dụng. Để máy nằm một cục.
Dạo mình mới sang pháp thì thất kinh. Khi thấy người việt ngoài đường thì chạy lại hỏi thăm. Họ nhìn mình như kẻ điên. Sau này mới hiểu là có hai loại người Việt tại Âu châu. Một được xem là phản động, ủng hộ Việt Nam Cộng Hoà và một được gọi là Việt kiều Yêu Nước thân Hà Nội. Ăn cơm quốc gia thờ ma cộng sản. Hai bên không bao giờ nhìn mặt nhau. Còn đánh nhau mỗi khi đụng độ ở chợ Tết tại Maubert.
Năm ngoái qua Ý Đại Lợi gặp lại mấy anh bạn thời sinh viên du học. Nhắc lại lần đầu gặp một anh bạn gốc Quảng Nam, làng Thanh Quýt. Có hôm mình vừa ăn cơm ở đại học xá xong thì bà gác dan kêu lại nói có một thằng mít ở trong phòng đọc báo. Mình mừng quá chạy vào phòng. Sang Ý Đại Lợi mấy tháng mà chưa gặp tên mít nào cả. Thấy một tên mít đang ngồi đọc báo. Chạy lại hỏi phải người Việt không. Anh ta lờ đờ sau khi ăn một đĩa spaghetti nên chưa tiêu hoá được, nhìn mình rồi hỏi giọng quảng “ Có cho-óng không “ mình hỏi chống gì. Anh ta kêu “cho-óng cọng”. Mình đáp có thì anh ta mời xuống nói chuyện như bắp rang.
Hồi Tết về Hội An, mình có ghé sang làng Thanh Quýt, chụp cái đình của làng gửi cho anh ta xem vì từ năm 1972 đến nay, anh ta chưa về lại Việt Nam. Bố mẹ được bảo lãnh sang và quy tiên hết nên không có lý do về lại thêm cô vợ gốc miền nam, sau 75 tài sản gia đình bị tịch thu hết, vượt biển cả đại gia đình. Cả hai vợ chồng rất chống cộng dù chú họ là Nguyễn Văn Trỗi.
Trên thực tế người Việt tại hải ngoại khá phức tạp, gồm nhiều thành phần vì di dân qua Hoa Kỳ hay các nước khác nhưng họ có một mẩu số chung là không muốn sống dưới chế độ hiện nay. Người nghèo ra đi đã đành, nhưng ngay cán bộ giàu có cũng ra đi hạ cánh an toàn thì chúng ta phải đặt lại vấn đề.
Tại sao sau 50 năm thống nhất, người Việt vẫn tiếp tục ra đi?
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
