Hiển thị các bài đăng có nhãn ẩm thực. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn ẩm thực. Hiển thị tất cả bài đăng

Vitamin K và bệnh Tim mạch

  Vitamin K và Tim mạch


Có lần chị bạn gửi cho mình coupon để đi scan cơ thể xem có vấn đề gì không. Kết quả cho thấy có hai vấn đề: có cục bướu ở pancreas và có dấu hiệu có chất vôi trong mạch máu có thể làm nghẽn máu lưu thông khiến mình hoảng tiều đi bác sĩ và mổ lấy cục bứu ra, kết quả khám nghiệm thì bứu lành. Trong khi chờ đợi kết quả thử nghiệm cục bứu mình đọc một lèo 5 cuốn về ung thư trong suốt 2 tuần lễ. Khi kết quả cho thấy bứu lành thì bắt đầu lo đến vụ chất vôi trong mạch máu.


 
Mình mò trên mạng thì khám phá một ông mỹ, hóa học gia kêu bác sĩ cho ông ta 6 tháng để sống vì có dấu hiệu chất vôi đóng đầy ở van tim. Ông ta buồn đời nhưng thấy vẫn còn muốn sống nên nghiên cứu để tự chữa lấy mình vì bác sĩ bó tay chấm còm rồi. Ông ta khám phá ra cơ thể cần sinh tố K2 ngăn chặn sự kết của chất vôi trong huyết quản nên uống sinh tố K2 và được chữa lành đồng thời làm răng ông ta tốt chắc hơn. Mình bắt chước uống sinh tố K2 và từ mấy năm nay có thể leo lên đỉnh Kilimanjaro hay Whitney. 

Mình có kể vụ này, gần đây có nhiều người nhắn tin hỏi mình lại vụ này vì họ có đọc mấy năm trước đây, nay có lẻ lâm vào tình trạng này nên nhắn tin hỏi mình. Gần đây mình đọc thêm những gì ông Mỹ viết tiếp sau khi tự chữa được vụ vôi đóng ở mạch máu gần van tim nên tóm tắc lại đây. 


Có một tiến sĩ giáo sư đại học Cornell có nghiên cứu về người Tàu, gọi là China Study. Họ theo dõi 20 năm người Tàu mỗi vùng thì khám phá ra những vùng ăn rau quả, ăn chay nhiều thì ít bệnh hơn các vùng ăn thịt nhiều. (Thời trước Trung Cộng đổi mới). Một ông bác sĩ mỗ tim khác hình như mình có kể về hai ông này rồi, cũng kêu bệnh nhân ăn chay nhất là Kale vì có sinh tố K.


Mình đọc sách nói về giúp trí nhớ khi về già, thì cần đọc những sách báo khô khan, giúp vận trí não bộ nên mình cố gắng mấy vụ, khó nuốt nhưng để giúp não bộ làm việc nên tóm tắt lại đây.


Trong trang này, chúng tôi trình bày những hiểu biết về các nghiên cứu đã được thực hiện về vitamin K và sức khỏe tim mạch. Bệnh tim mạch ảnh hưởng đến hàng triệu người mỗi năm, và hiện nay có rất ít phương pháp điều trị hiệu quả, hoặc các phương pháp điều trị y tế mang tính chất xâm lấn và phẫu thuật, hoặc các phương pháp điều trị liên quan đến thuốc theo toa thường có tác dụng phụ độc hại. Người ta đã biết rằng các protein phụ thuộc vitamin K2 kích hoạt cơ chế bảo vệ ngăn ngừa sự phát triển của vôi hóa mạch máu (Rees và cộng sự, 2010; Wen và cộng sự, 2018). Ông ta nói đến các tài liệu mà ông ta đọc. Mình chỉ ghi lại nhưng lười đọc các kết quả dẫn chứng nên bác nào tò mò thì tra cứu mà đọc. Đọc bài này đủ oải cho cái đầu nông dân của em. Thêm phải đọc mấy kết quả thử nghiệm là đời em cô đơn luôn.


Nghiên cứu mới về vitamin K và sức khỏe tim mạch rất nhiều và lần đầu tiên, y khoa có thể đảo ngược bệnh tim như trường hợp ông ta. Họ xem xét các xu hướng trong nghiên cứu, những hiểu biết mới về sinh hóa của vitamin K trong cơ thể, hiểu biết về cách thiếu vitamin K góp phần vào quá trình bệnh tim và cách bổ sung vitamin K để phục hồi sức khỏe cho động mạch tim và hệ tim mạch nói chung. 


Bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong ở các nước phương Tây và xơ vữa động mạch là bệnh nền phổ biến nhất. Xơ vữa động mạch là một bệnh trong đó mảng bám hình thành và tích tụ trong thành động mạch. Quá trình bệnh xơ vữa động mạch bắt đầu bằng tổn thương mạch máu. Tổn thương mạch máu có thể là “tổn thương” cơ học, “tổn thương” hóa học hoặc tổn thương do vi khuẩn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Xin nhắc lại ở mọi lứa tuổi. Những “tổn thương” này sau đó dẫn đến tình trạng viêm tiếp theo (các tế bào phát triển ở nơi không nên phát triển) trong động mạch, dẫn đến stress oxy hóa, sau đó là hình thành mảng bám và cuối cùng là vôi hóa tại vị trí đó. Viêm cấp độ thấp đã được chứng minh là có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành xơ vữa động mạch, như nghiên cứu Ross (1999) đã chỉ ra. Đánh giá protein C phản ứng nhạy cảm cao (hs-CRP), một dấu hiệu viêm đã được chứng nhận, là cơ bản trong việc phân loại dân số có nguy cơ mắc CAD thấp, trung bình hoặc cao (Pearson et al, 2003).


Xơ vữa động mạch là bệnh điển hình ở trẻ em dưới 5 tuổi và sau đó biến mất. Lửa Việt nhận đơn xin mỗ tim cho các em tại Việt Nam hàng năm. Nghe nói khi có thai người mẹ ăn uống không có nhiều chất bổ. Xơ vữa động mạch sau đó có thể tái phát sớm nhất là vào thập kỷ thứ hai của cuộc đời và gần như phổ biến trong dân số vào khoảng 65 tuổi (Shanahan và cộng sự, 1998). Sự gia tăng về phạm vi và mức độ nghiêm trọng của tình trạng vôi hóa xảy ra khi tuổi tác tăng lên là do bệnh nhân mang trong mình và sống sót sau tình trạng xơ vữa động mạch đang hoạt động, lan rộng và viêm trong một thời gian dài. Xơ vữa động mạch có thể ảnh hưởng đến bất kỳ động mạch nào trong cơ thể, bao gồm các động mạch ở tim, não, cánh tay, chân, xương chậu, cổ và thận, và xảy ra liên quan đến nhiều loại bệnh khác nhau, bao gồm tiểu đường và urê huyết. Xơ vữa động mạch thường là một bệnh mãn tính, tiến triển chậm và tích tụ (Glass, 2001; Demer & Tintut, 2008).


Mảng bám được tạo thành từ chất béo, cholesterol, canxi và các chất khác có trong máu. Theo thời gian, mảng bám tích tụ và làm hẹp hoặc chặn động mạch của bạn, hạn chế dòng máu giàu oxy đến các cơ quan và các bộ phận khác của cơ thể bạn. Tình trạng này được gọi là thiếu máu cục bộ. Một số mảng bám không biểu hiện triệu chứng lâm sàng và được coi là ổn định trong thời gian dài. Mảng bám ổn định có xu hướng không có triệu chứng và giàu ma trận ngoại bào và tế bào cơ trơn. Các mảng bám khác không ổn định và nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng giàu đại thực bào và tế bào bọt với ma trận ngoại bào yếu và dễ bị vỡ (Davies, 1990; Davies, 1996; Huang và cộng sự, 2001; Finn và cộng sự, 2010), vì nó có thể trở nên giòn và vôi hóa (Aikawa và cộng sự, 2007; Alexopolous & Raggi 2009). Sự vôi hóa làm giảm độ đàn hồi của mạch máu và làm tăng ứng suất cắt tại giao diện giữa các mảng canxi hóa và mô mềm (Wayhs et al, 2002; Spadaro et al., 2000; Keelan et al., 2001; Sangiori 1998; Vliegenthart et al., 2005), hình thành phình động mạch có thể vỡ (Derlin et al. 2011; Vengrenyuk et al., 2008; Rennenberg et al., 2009).


Sự vỡ mạch làm lộ cục máu đông ra ngoài hệ tuần hoàn, làm chậm hoặc ngừng lưu thông máu nhanh chóng, dẫn đến hoại tử các mô được động mạch nuôi dưỡng trong khoảng năm phút. Sự kiện thảm khốc này được gọi là nhồi máu cơ tim. Một trường hợp phổ biến là cục máu đông trong động mạch vành, gây ra nhồi máu cơ tim hoặc đau tim. Quá trình tương tự này trong động mạch não thường được gọi là đột quỵ (Ehara và cộng sự, 2004).


Bệnh tim mạch: Trục mạch máu-xương


Vôi hóa mạch máu trước đây được coi là một quá trình thụ động, không thể tránh khỏi và thoái hóa, dẫn đến các khoáng chất tích tụ trong mạch máu, xảy ra ở giai đoạn cuối của xơ vữa động mạch và được coi là bệnh của người già (Schinke và Karsenty, 2000; Demer và Tintut, 2008). Quan điểm này đã thay đổi và hiện nay người ta hiểu rằng vôi hóa mạch máu là một quá trình phức tạp và được điều hòa tích cực liên quan đến các tế bào mạch máu và một số protein phụ thuộc vitamin K, và có nhiều đặc điểm chung với quá trình tạo xương (Shanahan và cộng sự, 2000; Bostrom, 2000; Campbell và Campbell, 2000; Canfield và cộng sự, 2000; Mody và cộng sự, 2003; Doherty và cộng sự, 2003). Nghiên cứu chỉ ra rằng MGP và osteopontin, cả hai đều là protein liên kết với xương, được biểu hiện nhiều trong các mảng xơ vữa động mạch ở người (Shanahan và cộng sự, 1994; O’Brien và cộng sự, 1995; Shanahan và cộng sự, 1998; Dhore và cộng sự, 2001; Viegas và cộng sự, 2009), với nồng độ MGP cao nhất được tìm thấy ở các vùng giàu lipid của mảng bám.


Nghiên cứu về vôi hóa mạch máu đã gia tăng đáng kể trong thập kỷ qua và các chuỗi tín hiệu phân tử đa dạng và được điều chỉnh cao kiểm soát vôi hóa mạch máu đã được mô tả. Có vẻ như vôi hóa mạch máu là kết quả của sự mất cân bằng giữa các chất thúc đẩy và chất ức chế khoáng hóa trong thành mạch máu, dẫn đến việc tạo ra sự lắng đọng vôi hóa có tổ chức (Willems và cộng sự, 2014). Các tác nhân khởi đầu cơ bản của quá trình vôi hóa mất điều hòa rất đa dạng, từ biểu hiện của các protein liên quan đến xương, đến sự biệt hóa của các tế bào cơ trơn thành các tế bào giống tế bào tạo xương, đến việc giải phóng các thể apoptosis bị phân mảnh và khoáng hóa bởi các tế bào cơ trơn, hoạt động như một vị trí tạo mầm. Điều quan trọng là quá trình này liên quan đến sự tương tác phức tạp giữa các protein phụ thuộc vitamin K, chẳng hạn như MGP, GRP và GAS6 (Tesfamariam, 2019).


Vôi hóa mạch máu có thể được phân loại thành hai phân nhóm riêng biệt tùy thuộc vào vị trí của nó: trong lớp nội mạc hoặc lớp giữa (Van den Bergh và cộng sự, 2019). Vôi hóa nội mạc xảy ra trên bề mặt của các mảng xơ vữa động mạch và biểu hiện gánh nặng mảng bám và hẹp lòng mạch, trong khi vôi hóa giữa liên quan đến lớp cơ và biểu hiện là cứng và giảm độ đàn hồi của mạch máu. Vôi hóa nội mạc chủ yếu được quan sát thấy ở động mạch vành. Vôi hóa giữa thường được quan sát thấy ở các động mạch ngoại vi và ít phổ biến hơn ở bệnh động mạch vành. Nó liên quan đến lão hóa, tiểu đường, tăng huyết áp, loãng xương và bệnh thận mãn tính (Giachelli, 2004). Vôi hóa giữa được mô tả là xơ cứng động mạch, mất tính đàn hồi và cứng (Kamenskiy và cộng sự, 2018). 


Nghiên cứu hiện tại bao gồm các nỗ lực xác định các tương tác phức tạp giữa các chất trung gian tế bào và phân tử của vôi hóa động mạch và vai trò của các chất ức chế vôi hóa nội sinh. (Belovici và Pandele, 2008). Nghiên cứu đã nhấn mạnh rằng các protein phụ thuộc vitamin K đóng vai trò thiết yếu trong quá trình vôi hóa mạch máu (Zak-Golab, 2011). Các phân tử tại chỗ và lưu thông như osteopontin, osteoprogerin, leptin, osteocalcin và protein ma trận Gla được xác định là các chất điều hòa quan trọng của quá trình vôi hóa mạch máu và tất cả chúng đều phụ thuộc vào vitamin K để được kích hoạt và sử dụng (Mazzini, et al, 2006; Luo et al, 2009; Nicoll et al, 2015; Tacey et al, 2018).


Nồng độ vitamin K thấp dẫn đến sản xuất các protein chưa được carboxyl hóa và làm suy yếu hoạt động của các chất ức chế canxi hóa chứa Gla (Lomashvili và cộng sự, 2011). Sự thất bại của quá trình carboxyl hóa dẫn đến một loạt các sự kiện dẫn đến vôi hóa mạch máu hoặc đột quỵ (Wessinger và cộng sự, 2020). Sự giảm các protein carboxyl hóa hoặc giảm tỷ lệ các dạng carboxyl hóa so với các dạng không carboxyl hóa không hoạt động sẽ thúc đẩy quá trình canxi hóa (Tesfamariam, 2019).


Vitamin K cũng có liên quan đến elastin trong hệ thống mạch máu, giúp các tĩnh mạch và động mạch linh hoạt. Các thử nghiệm lâm sàng đang được tiến hành (De Brouwer và cộng sự, 2016; Janssen & Vermeer, 2017; Lindholt và cộng sự, 2018)


Bệnh tim mạch và các protein phụ thuộc vitamin K.


Một số protein phụ thuộc vitamin K (VKDP) đã được xác định là có liên quan đến việc điều hòa quá trình canxi hóa và chuyển hóa canxi mạch máu, bao gồm osteocalcin, protein giàu gla, Gas6 và protein nền Gla (Viegas và cộng sự, 2014; Willem và cộng sự, 2014; Kaesler và cộng sự, 2016). Trong số các protein này, protein nền Gla phụ thuộc vitamin K (MGP) đóng vai trò chủ đạo (Hofbauer và cộng sự, 2007; Schurgers và cộng sự, 2008). Protein ma trận Gla là một protein nhỏ phụ thuộc vitamin K chứa năm gốc axit gamma-carboxyglutamic (Gla) được cho là quan trọng trong việc liên kết các tinh thể canxi Ca (2+) và protein hình thành xương (Srivatsa và cộng sự, 1997; Luo và cộng sự, 1997; Shanahan và cộng sự, 1998; Price và cộng sự, 1985). Protein hình thành xương đề cập đến các protein tạo ra sự hình thành và cấu trúc của xương.


Các protein chứa Gla có các gốc axit glutamic phải được gamma-carboxyl hóa bởi gamma-glutamyl carboxylase phụ thuộc vitamin K, GGCX. Các gốc axit glutamic cụ thể trong protein được xúc tác bởi phản ứng trung gian bởi enzyme để tạo thành axit glutamic biến đổi được gọi là axit γ-carboxyglutamic trong một số protein VKD để cho phép chúng liên kết canxi và hoạt động bình thường và hiệu quả. Phản ứng enzyme này, được gọi là γ-carboxyl hóa, hoặc gamma-carboxyl hóa, cần vitamin K để quá trình carboxyl hóa và chuyển dạng diễn ra. Sự chuyển dạng này là cần thiết để các protein này hoạt động và liên kết với canxi, sau đó cho phép Gla-MGP dồi dào được tìm thấy trong thành động mạch, với sự giảm canxi hóa mạch máu sau đó. Khi MGP liên kết với canxi, nó ức chế quá trình canxi hóa (Jaminon và cộng sự, 2020).


Khi MGP được carboxyl hóa và chuyển dạng thành protein Gla, nó cho phép MGP liên kết với nhân tinh thể trong hydroxyapatite và trao quyền cho MGP liên kết và ức chế BMP-2, một yếu tố tăng trưởng kích thích canxi hóa mạch máu (Wallin và cộng sự, 2000). Sự liên kết này ngăn ngừa sự tích tụ của chúng trong thành động mạch. Đồng thời, MGP tạo ra một phức hợp với BMP-2, ngăn chặn sự liên kết của BMP-2 với thụ thể có ái lực cao của nó và ngăn chặn các tín hiệu hạ lưu dẫn đến canxi hóa mạch máu (Wolinsky, 1970).


Đặc biệt, MGP trải qua quá trình phosphoryl hóa các gốc serine của nó, một quá trình có thể điều chỉnh thêm hoạt động của nó và cũng phụ thuộc vào sự sẵn có của vitamin K (Price và cộng sự, 1994). Serine là một axit amin được sử dụng trong quá trình sinh tổng hợp protein và phosphoryl hóa là cơ chế chính để điều chỉnh hoạt động của protein tế bào. Cả quá trình carboxyl hóa Glu và phosphoryl hóa các gốc serine của MGP đều góp phần vào chức năng của nó như một chất ức chế VC (Schurgers và cộng sự, 2007; lDelanaye và cộng sự, 2014; O’Young và cộng sự, 2011, Rouymeliotis và cộng sự, 2020). Bất kể trạng thái carboxyl hóa, các dạng MGP được phosphoryl hóa và khử phosphoryl hóa đều có ái lực khác nhau đối với liên kết canxi/BMP-2. Do đó, MGP hiện diện trong tuần hoàn ở nhiều trạng thái phosphoryl hóa và carboxyl hóa khác nhau (Cario-Toumaniantz và cộng sự, 2007):

dạng hoạt động của MGP hoặc pcMGP được carboxyl hóa và phosphoryl hóa hoàn toàn–dạng không carboxyl hóa nhưng được phosphoryl hóa (ucMGP hoặc pucMGP)–dạng caboxyl hóa nhưng không được phosphoryl hóa, một phần không hoạt động (dpcMGP)–dạng không carboxyl hóa, khử phosphoryl hóa, hoàn toàn không hoạt động (dpucMGP).


Protein Matrix Gla được biểu hiện chủ yếu bởi các tế bào cơ trơn mạch máu (VSMC là viết tắt của tế bào cơ trơn mạch máu) và bởi các tế bào sụn (tế bào sụn), và là chất ức chế khoáng hóa động mạch quan trọng nhất hiện nay được biết đến. MGP được tổng hợp trong nhiều mô mềm với mức độ biểu hiện cao nhất ở tim, phổi, thận và sụn (Fraser và Price, 1980). Các mô hình động vật cho thấy MGP là chất ức chế mạnh quá trình vôi hóa thành động mạch và sụn, trong khi chuột biến đổi gen không có MGP biểu hiện tình trạng vôi hóa nghiêm trọng và nhanh chóng dẫn đến tử vong sớm do vỡ động mạch chủ tự phát (Luo và cộng sự, 1997; Murshed và cộng sự, 2004). Khi các loài gặm nhấm được bổ sung một liều cao MK7, quá trình vôi hóa bị ức chế. Nhìn chung, MK7 có tác dụng bảo vệ các cấu trúc mạch máu bị tổn thương (Scheiber và cộng sự, 2015). Các bác sĩ đều nói MK7 rất quan trọng nên mình uống thêm loại này.


Các loài MGP trong cả mô và tuần hoàn đã được phát hiện ở quần thể khỏe mạnh và những khác biệt đáng kể đã được tìm thấy ở những bệnh nhân mắc bệnh tim mạch (Cranenburg và cộng sự, 2008; Schurgers và cộng sự, 2005; Jia và cộng sự, 2012; Silaghi và cộng sự, 2016; Wei và cộng sự, 2018). Trong động mạch, MGP hoạt động như một chất ức chế tại chỗ quá trình canxi hóa lớp trung mạc (Price và cộng sự, 1998; Murshed và cộng sự, 2004; Schurgers và cộng sự, 2007; Yao và cộng sự, 2010; Barrett và cộng sự, 2018). Theo một số người, MGP là chất ức chế canxi tự nhiên mạnh nhất được tìm thấy trong cơ thể người (Roumeliotis và cộng sự, 2019) và các dạng của nó có thể là một dấu hiệu có giá trị về sức khỏe vi mạch (Kumric và cộng sự, 2021). Một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nồng độ tMGP trong huyết thanh cao hơn đáng kể ở những bệnh nhân mắc bệnh mạch máu và bệnh xương khớp so với nhóm dân số khỏe mạnh. Và những người tham gia khỏe mạnh dưới 40 tuổi có nồng độ tMGP cao hơn những người trên 40 tuổi. Và ở những người khỏe mạnh, nồng độ tMGP tăng ở những người hút thuốc so với những người không hút thuốc. Nghiên cứu đã thiết lập khoảng tham chiếu cho tMGP là 6-108 ug/L (Silaghi et al, 2019).


Mình đoán là bài này do công ty của ông ta mướn ai viết cho tường tận không thô sơ như mấy năm trước mình đọc. Đọc thì chắc đa số các bác Chán Mớ Đời nhưng nếu chịu khó đọc kỹ thì rất hay. Tóm lại như sau:


* Bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong ở các nước phương Tây.

* Nghiên cứu chỉ ra rằng vôi hóa mạch máu là một quá trình phức tạp và được điều hòa tích cực liên quan đến các protein mô, phụ thuộc vào sự hiện diện của vitamin K.

* Điều này có nghĩa là có thể điều chỉnh hoặc đảo ngược quá trình bệnh bằng cách bổ sung vitamin K. Tử vong sớm không phải là điều không thể tránh khỏi.

* Ngày càng có nhiều nghiên cứu nhấn mạnh những lợi ích sâu sắc của vitamin K đối với sức khỏe tim mạch, bao gồm bảo vệ khỏi bệnh tim, giảm vôi hóa, ức chế sự hình thành vôi hóa và giảm nguy cơ tử vong do bệnh tim.

* Những người dùng thuốc ảnh hưởng đến vitamin K có thể gặp tác dụng phụ là gây ra bệnh tim.

* Một bộ phận đáng kể dân số được phát hiện bị thiếu hụt vitamin K.

* Vitamin K được hấp thụ từ thực phẩm bổ sung nhiều hơn từ thực phẩm.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 









Dầu olive và phép lạ

 

Chúng ta thường nghe đến các vùng xanh (blue zone) trên thế giới, nơi có nhiều người sống thọ quá 100 tuổi. Họ giải thích về các dinh dưỡng của mấy vùng này giúp người dân sống lâu. Trong đó có vùng Địa Trung Hải được biết đến nhờ dầu Olive. Trở về thời đế chế La MÃ, vùng Iberia, ngày nay là Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, cung cấp nhiều nhất các hoàng đế cho đế quốc này nhờ giàu có, thịnh vượng nhất của đế quốc. Lý do họ trồng được cây olive mà đế quốc sử dụng như thuốc, thức ăn, xà bông,… từ xưa, thằng nào giàu thì thằng đó làm vua rồi.


Họ chỉ nói sống thọ trên 100 tuổi nhưng không ai nói đến điều kiện ra sao. Tinh thần có minh mẫn hay đã trả nhớ về không. Mình có anh bạn, ông bố sống đến 100 tuổi. Con cháu làm lễ thượng thọ, hỏi có vui không. Ông bố trả lời không. Lý do là bạn bè chết hết, chỉ có mình ông ta . Sống thọ đến đó mà bệnh tật, đì con cháu chăm sóc cũng khổ.


Gần đây mình xem vài phim tài liệu nói về dầu olive, có mặt tích cực về dinh dưỡng, sức khoẻ, dinh dưỡng và mặt tiêu cực là hàng giả rất nhiều. Có xem một phim tài liệu nói về Mafia Ý Đại Lợi pha dầu olive để bán cho khắp Âu châu. Dầu olive Ý Đại Lợi đắt nhất nên họ lấy dầu từ Tây Ban Nha rồi pha trộn đủ thứ. Ở đâu cái gì làm nhiều tiền thì có đồ giả. Không chỉ có ở Trung Cộng hay Việt Nam. Âu châu còn tổ sư hơn nữa.


Từ mấy năm nay, mình bắt đầu ăn dầu olive. Mỗi sáng, vắt 2 quả bưởi trong vườn rồi thêm một tí dầu olive uống khi thức giấc và tối trước khi đi ngủ uống một thìa dầu olive hay pha với sô-cô-la uống. Lý do là dầu olive có rất nhiều Polyphenol giúp làm giãn các mạch máu khi ngủ. Thường bác sĩ khuyên chúng ta uống aspirine 80 mg trước khi đi ngủ để giúp làm loảng máu, phòng chống nghẹt mạch máu khi ngủ. Máu loảng dễ di chuyển trong huyết quản nhưng một bác sĩ phi luật Tân chữa bệnh rất nổi tiếng ở Á Châu cho rằng không giải quyết vấn đề vì các mạch máu vẫn bị nghẹt. Nguy cơ vẫn còn đó và ngày đẹp trời nào đó là ra đi không kịp ngáp. Ông ta chữa theo phương pháp làm các mạch máu giãn nở ra như cho uống nước pha với ớt, cay quá, làm chảy mồ hôi, tạo các mạch máu giãn nở ra. Máu loảng dễ hơn làm mạch máu nở. 


Có loại niacin uống trước khi ngủ cũng tốt vì làm giãn nở các mạch máu, nếu chịu được sự rần rần sau khi uống thuốc.


Khi ăn ớt thì cơ thể nóng lên, có thể đốt các chất mỡ cũng như khi tập Trạm Trang Công, khiến cơ thể nóng lên, đốt chất béo trong các mạch máu. Nhưng phải mất công tập trong khi uống thuốc dễ hơn. Không biết ở Việt Nam có nghiên cứu nào về người Huế ăn ớt và bệnh nghẹt mạch máu.


Ăn dầu olive trước khi đi ngủ giúp tái tạo lại các mạch máu, giúp các mạch máu không bị cứng, đưa đến tình trạng huyết áp cao,… ngoài ra giúp hệ thống tiêu hoá thức ăn buổi chiều, giúp đi đại tiện sáng hôm sau dễ dàng hơn. Mình để ý sáng phải uống nước xong độ 1 tiếng đồng hồ sau mới đi đại tiện được. Nhưng khi uống dầu olive trước khi đi ngủ thì sáng đi đại tiện rất trơn tru. Chắc có chất nhờn của dầu.


Ngoài ra các nghiên cứu năm 2021 cho rằng dầu olive giúp hệ thống thần kinh, trí nhớ. Khi về già chúng ta mất khá nhiều tế bào, neuron của não bộ. Nên nhớ là não bộ của chúng ta có đến 90% là chất mỡ. Oleuropine và hydroxytyrosol của dầu olive giúp neuron não bộ không bị oxy-hoá.


Năm ngoái trên JAMAMA 2024, có đăng một nghiên cứu từ 28 năm qua, theo dõi trên 92,000 người, tiêu thụ trên 7 g dầu olive mỗi ngày thì có tỷ lệ 25% thấp hơn về bệnh mất trí nhớ. Ngoài ra cho thấy tiêu thụ dầu olive extra Virgin còn giảm cường độ Glycated Hemoglobin (HbA1c) và Interlukin 1beta (IL-1beta) không nhớ đánh chữ beta ra sao trên bàn phiếm. Họ đưa thêm nhiều ảnh hưởng tốt cho người cao niên tiêu thụ dầu olive nữa nhưng ghi lại đây chắc các bác sẽ ngọng, hết đọc nữa. Nên em chỉ ghi những cái nào quan trọng nhất như giảm bệnh loảng xương đến 51%. Giúp xương chắt hơn, không dễ bị gãy.


Ngoài ra uống 1 thìa dầu olive trước khi đi ngủ giúp người ta ngủ dễ dàng hơn vì dầu olive có chất melatonine cũng như omega-3. Uống dầu olive cũng giúp cân bằng lượng đường Glucose nhờ vào elenolic acid có trong dầu olive. Ngoài ra mấy bác gái thích vụ này vì tạo ra collagen, giúp làm da tốt hơn. Khi xưa, họ dùng dầu olive để thoa cơ thể giúp da tươi tốt hơn này thì toàn hoá chất, lại khiến bị ung thư da.


Thêm dầu olive thanh lọc lá gan, và chống bị oxy-hoá các tế bào bị stress quá. Tương tự giúp mắt mình đỡ bị lộn xộn khi về già. Nói chung thì còn nhiều điều tích cực nhờ ăn dầu olive extra virgin. Dài quá nên ngưng tại đây. Bác nào tò mò thì tìm đọc trên các trang nhà về y khoa và dinh dưỡng. Họ có nói đến nghiên cứu, ăn dầu olive giúp 31% trị bệnh ung thư hay phòng ngừa nhờ các chất tố chống ung thư. Do đó Bác nào tò mò thì tìm đọc thêm. Cả viết lại đây hoa cả mắt.


Vấn đề là ngày nay dầu olive được nhắc đến hơi bị nhiều nên thiên hạ mua nhiều khiến giá tiền lên cao theo cung cầu. Gần vườn em, ở Temecula có chỗ bán dầu olive rất đắt tiền. Một chai nữa lít mà họ bán với giá $30. Dầu này được nhập cảng từ Tây Ban Nha và Ý Đại Lợi. Còn dầu trồng tại Cali thì giá gấp đôi. Vấn đề là không biết có nguyên chất đã được pha chế như trong một phim tài liệu em xem. Vào Costco thấy bán rẻ như bèo nên nghi ngờ dù đề Extra Virgin. Ở Âu châu, họ khám phá ra hàng giả, pha chế đủ trò như ở Ý Đại Lợi, họ khám phá ra dầu ý được pha với nước thứ 2, thứ 3 thay vì extra virgin. Năm ngoái em đi Ý Đại Lợi, có mua 4 lít dầu. Nay nhờ chị bạn có người quen ở vùng Sicilia, làm dầu tại nhà nên nhờ mua. Tháng 9 em sang đi bộ từ Lucca về La Mã, đem theo cái Vali lớn để mang về ăn trong năm.


Có phim tài liệu cho biết 10 loại dầu olive được làm giả nhiều nhất trên thế giới. Đứng đầu là Tây Ban Nha, sau đến Ý Đại Lợi, rồi đến Thổ Nhĩ Kỳ nên dạo em đi viếng Thổ Nhĩ Kỳ, họ chở em vào tiệm dầu olive, có uống thử nhưng không dám mua. Ai Cập, Tunisia, Ma-rốc, nước thứ 10 là Bồ Đào Nha. Nói chung là các nước xung quanh. Mình có anh bạn quen gốc Bồ Đào Nha. Để xem anh ta có mặt khi mình đến Paris hay không. Nếu có chắc nhờ mua một lít ở quê anh ta đem sang Paris cho mình. Mới hỏi cô bồ anh ta thì nói có 10 lít ở Paris, của vườn anh ta. Có đâu 50 cây olive. Sang năm chắc sẽ ghé thăm anh ta ở Bồ Đào Nha.


Họ giải thích là mua dầu trong mấy cái chai bằng ve chai, màu đen để giúp giữ chất lượng của đầu. Thường đa số là trong các bình nhựa. Là đồ dỏm.


Mình đọc thêm những bình luận thì có nhiều người cho biết họ bị ung thư từ những tuổi 50 nhưng sau đó uống và ăn dầu olive nguyên chất nay 84 tuổi vẫn khoẻ như voi. Phước chủ may olive oil. Em chỉ ăn và uống dầu olive từ 2 năm nay nên chả biết có hiệu nghiệm hay không. Bác nào tò mò thì tìm đọc thêm tin tức. Đừng có nghe em rồi lại khóc như mưa ngâu.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Hắc sơn tử

Ăn uống khi du lịch


Mình có quen một cặp lớn tuổi hơn mình ở miền nam Cali. Mỗi lần đi du lịch xa là thấy họ tải các tấm ảnh trải nghiệm ăn uống nơi xứ lạ quê người. Cặp này thích ăn uống như Tây đầm, uống rượu này nọ. Có lần họ rủ hai vợ chồng đi du lịch chung nhưng vào giờ chót chỉ mình và đồng chí gái đi vì chị vợ bị đau chân hay sao đó. 

Một tiệm ăn quên tên thấy họ trang trí các bức tượng to đùng thêm người tiếp viên bận đồ nên chỉ đoán là ở Hy Lạp

Đồng chí gái với mình thì không chú ý tới ăn uống. Đi du lịch thì ăn các món dân dã bình dân của người dân sở tại là vui rồi vì không thích ăn lắm. Hai vợ chồng không uống rượu nên không rành về “savoir de vivre” của người Pháp lắm. Mình thích viếng thăm các nơi đẹp, Mỹ thuật nên có những tiệm ăn được trang trí đẹp lộng lẫy nên tìm đến để trải nghiệm. Ngày nay có những địa danh nổi tiếng vì trước đây có những văn hào, thi sĩ nổi tiếng đã từng ghé lại thì chúng ta chỉ gặp toàn du khách nên tránh vì chả có gì là đặc biệt. Có thể đi ngang cho biết chớ ăn uống đắt tiền mà gặp toàn du khách. Không tạo lại khung cảnh của ngày xưa lắm. Nắm ngoái mình về Paris, đi ngang tiệm Les 2 Magots, thấy toàn du khách ngồi, khác với 50 năm trước khi mình có đến vài lần với đám bạn học chung vì trường ở gần đây.


Người ta nói vẻ đẹp nuôi dưỡng tâm hồn nhưng nếu chúng ta ăn trong ánh sáng lung linh của đèn cầy, trong khung cảnh trên đỉnh núi hay trong các hang động. Đó không còn là thức ăn thuần chính mà được xem trải nghiệm cuộc sống, tạo dựng kỷ niệm khi đời đã rong rêu mà chúng ta khó quên. Trong cuộc đời giang hồ của mình từ khi còn ở Âu châu đến nay, mình du lịch trên 60 nước. Tuần tới sẽ đi thêm 3 nước cho đủ 70 thì kể các trải nghiệm về ăn uống tại xứ lạ quê người thì chắc không bao giờ hết.


Như có một lần ở Barcelona, đi ăn với đồng chí gái vào ban đêm trên đỉnh đồi Montjuic nhìn xuống thành phố này. Một tiệm ăn phải đặt bàn đâu mấy tháng trước khi sang barcelona, phải trả tiền phân nữa trước vì mỗi đêm họ chỉ nhận 12 thực khách. Nếu vì lý do gì mình không đến thì họ vớt tiền đặt cọc. Mình thuộc dạng gà chạng vạng là lên chuồng mà bữa ăn khởi đầu 9 giờ đêm, là giờ mình đi ngủ. Thuê taxi chở đến sớm hơn và đợi ở ngoài đến đúng giờ họ mới mở cửa. Hôm đó chỉ có 2 bàn 12 người. Khởi đầu bữa ăn từ 9 giờ tối đến 12 giờ đêm, ăn 14 món và không biết bao nhiêu loại rượu, mình không uống rượu nên họ đổi nước trái cây đủ loại cho mỗi món ăn, khiến mình ngủ gà ngủ gật khi ăn.


Hay gần đây khi hai vợ chồng đi viếng Capadoccia ở Thổ Nhĩ Kỳ, ngồi trên đỉnh đồi đá, xung quanh, ánh sáng của hoàng hôn từ từ tắt lịm trên các hang động đá khác thường rất là đẹp tuyệt vời. Phải công nhận ánh sáng chiều đó quá đỉnh, rất đẹp. Hai vợ chồng kêu một món đặc sản của vùng này, quá ngon. Món được nấu trong cái thố, đậy lại và trét đất sét để bịt kín cái thố bỏ vào lò lửa. Hôm sau thuê xe chở đến một khu nghỉ dưỡng vắng như chùa bà đanh nhưng thức ăn quá ngon, chỉ có hai vợ chồng được hầu hạ như 2 tên nông dân lạc vào nhà Thỗ.


Có những tiệm ăn trên thế giới mà du khách muốn được ghé vào để trải nghiệm. Mình hy vọng có dịp dẫn đồng chí gái đến trải nghiệm mấy nơi này:


Năm ngoái về Paris, mình có mời gia đình cô em đi ăn ở tiệm “Le Train Blue” trong nhà ga xe lửa Lyon mà mình đã có kể rồi. Thuộc thời La Belle Époque, trang trí rất đẹp. Chỉ cần ngồi đây ăn hay uống là cảm thấy đang ở trạng thái khá xa lạ. Có thực khách người Pháp đến ăn nhưng đa số là du khách. Nói chung ngồi ăn trong khung cảnh được trang trí đẹp thì nông dân như mình cũng vẫn có cảm xúc trước vẽ đẹp nhất là các món ăn ngon. Nông dân như mình thì đẫn hết mấy miếng bánh mì. Cho thấy khi xưa đi chơi, bằng xe lửa đối với người pháp là một trải nghiệm, xe dừng họ ghé vào ăn trưa hay tối trước khi xe lửa chuyển hành. Ngày nay chúng ta ăn cái gì cho lẹ hay vào tiệm ăn, cứ bấm bấm cái điện thoại. Chúng ta mất đi tỉnh thức về cuộc sống.


Thật ra đến mấy chỗ này, nếu được bận đồ của thời La Belle époque, sẽ có cảm hứng hơn nhiều. Nhớ khi xưa, ở trường có hay làm các Bal, có năm bận áo quần theo thời La Belle époque , đội mũ như Claude money, đủ trò khá vui. Nay vào thấy du khách kéo Vali, rẹt rẹt, đa số là người Mỹ hay Nhật và đại Hàn. Thường mấy chốn này ít có cả bầy du khách nên thường thấy 1 hay 2 người người Nhật hoặc đại Hàn.

Polignano A Mare, Ý Đại Lợi 


Ở bên Ý Đại Lợi, vùng biển Adriatic có một tiệm ăn gọi là Grotta Palazzese, ở Polignano a Mare, gần Bari. Mình có ghé lại thành phố này vẽ những dạo đó chỉ ăn pasta thôi, cũng có thể tiệm này chưa mở. Tiệm ăn được dựng lên trong hang đá ngay bờ biển. Ngồi ăn mà nghe sóng vỗ vào ghềnh đá, trong ánh sáng lung linh của cây nến, nhìn mụ vợ ăn ào ào. Đó không thể xem là bữa ăn tối mà là một đêm để nhớ một đời. Mình đoán chắc là đắt tiền vì chỉ có mấy bàn.


Có một nơi mình muốn đến nhưng phải đợi ông thần Puchin chết mới bò lại được. Để xem trạm xe điện ngầm Mạc tư Khoa và ghé tiệm ăn Turandot để xem trần nhà được thiết kế kiểu Baroque với những chandelier để chiêm ngưỡng khung cảnh vua chúa thời xưa như đi xem Opera, như điện Versailles, sống xa hoa, xa rời nhân dân để họ làm cách mạng tiêu diệt hết. Thay vào đó một lớp lãnh đạo khác cũng gian hùm hay tàn bạo hơn.


Hay trở lại Luân Đôn để ghé tiệm Clos Maggiore, được xem là tiệm ăn lãng mạn nhất thủ đô sương mù này.


Lần sau trở lại Paris, phải đến ăn ở tiệm Beefbar để xem các đá Cẩm thạch, gương được khắc trổ và thịt bò. Sàn nhà quá đỉnh. Chỉ cần ăn món rẻ tiền để vào xem là đủ mãn nguyện.


Hôm sau ghé tiệm Pink Mamma, đoán là tiệm ăn Ý Đại Lợi, hiện đại hơn nhưng tràn đầy sức sống, ít du khách. Nhưng khó vì mụ vợ không thích pháp.


Không biết có dịp trở lại Cabo San Lucas hay không vì đã đến nay nhiều lần nhưng nếu các bác có dịp đến đây thì nên ghé lại tiệm El Farallon, Mễ Tây Cơ, tiệm ăn này được thiết kế ngay sườn đồi của vách đá. Chiều ra đây ăn nhìn hoàng hôn từ từ lặn xuống Thái Bình Dương. Mình có trải nghiệm được bữa ăn ở Matzatlan, Mễ Tây Cơ không xa chỗ này. Buổi chiều vợ chồng chị vợ và vợ chồng mình. Họ làm một cái lều ngay bãi biển cho tụi này, có hai người hầu. Ăn uống no nê nhìn hoàng hôn lịm dần trong màu tím. Ông anh cột chèo cứ nhắc hoài đến bữa ăn tối này.


Hay lần mình dẫn bà cụ đi Thái Lan, cạnh Phuket có một hòn đảo. Hai mẹ con ngồi ngày biển ăn nhìn hoàng hôn đẹp mê hồn. Một trong nhưng kỷ niệm đẹp vối mẹ mình.


Lần sau đi thăm con gái ở New York chắc phải ghé lại tiệm Le Bernardin, nghe nói thức ăn đồ biển rất ngon. Tên thì có lẻ là đầu bếp người Pháp. 


Trở lạI PARIS, sẽ dẫn mụ vợ đến viện bảo tàng Orsay, một nhà ga xe lửa cũ gần trường mình học khi xưa, cạnh sông Seine, sau được cải tạo thành viện bảo tàng, thức ăn thì không ngon lắm nhưng khung cảnh thì quá đẹp. Mình có đến khi mới mở cửa.


Ai đến Budapest, Hung Gia lợi nên ghé tiệm cà phê New York rất đẹp. May mấy ông cộng sản khi xưa không đập phá. Mình chỉ vào xem sơ sơ vì đông quá. Nếu có trở lại thì sẽ đặt chỗ trước để uống cà phê ăn bánh của họ.


Mình không thích ăn uống lắm nhưng đi du lịch thường muốn xem Mỹ thuật của những tiệm ăn vì trang trí nội thất rất quan trọng để thực khách có thể ăn và trải nghiệm. Để xem kiến trúc để hiểu lịch sử của thành phố, của xứ này quyện vào thức ăn, ẩm thực. Chớ còn ngồi ăn 3 tiếng đồng hồ thì Chán Mớ Đời.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn