Làm sao làm hết mỡ bụng

 


Có mấy người hỏi mình làm sao giảm mỡ bụng. Mình nói ăn ít lại kiểu vô thất gián đoạn (Intermittent fasting) mà mình đã có kể. Nhưng họ lại rên không xuống nên mình hỏi họ ăn lúc mấy giờ và ngưng lúc nào khiến mình chới với. Vì làm sai hết. Chán Mớ Đời 


Mình có kể vụ này, ai buồn đời thì tìm trên bờ lốc. Mình nhắc lại cách giải thích của bác sĩ Jason Fung, Gia-nã-đại. Phương pháp của ông ta là nhịn đói, rẻ vì không phải trả tiền, miễn phí, trị bá bệnh. Sau khi ăn xong thì cơ thể tạo ra đường, để giúp cơ thể hoạt động, số lượng đường dư sẽ được cơ thể biến thành mỡ, thường nằm ở bụng. Cơ thể cần năng lượng để hoạt động. Khi ăn các loại tinh bột, trái cây, uống nước ngọt, tạo ra đường, đường được xem là xăng để chạy. Khi hết xăng thì chúng ta đói bụng, nếu không đổ xăng thì cơ thể tự động rút mỡ trong cơ thể để đốt làm năng lượng. Do đó muốn giảm cân nhất là mỡ ở bụng thì chúng ta ráng không ăn tinh bột và đường, để cơ thể rút mỡ ở bụng để đốt. Mình xuống 20 cân của cái bụng trong vòng 1 năm theo chế độ vô thất gián đoạn và OMAD.


Điểm lạ là cuốn sách của một bác sĩ người Nhật nói về ăn ngày một bữa, không được dịch ra tại Hoa Kỳ, chỉ có Đức quốc là có dịch ra. Mình nhờ một anh bạn ở Việt Nam mua bản dịch ở Việt Nam gửi sang. Tại sao họ không dịch ra anh ngữ? Lý do là các công ty thực phẩm can thiệp. Nếu ai cũng ăn ít lại hay ngày một bữa thì họ sẽ không làm tiền. Nhiệm vụ của họ là tọng cho người Mỹ ăn ngày chưa đủ tranh thủ ăn đêm. Thanh niên thanh nữ Hoa Kỳ chỉ có 25% đạt tiêu chuẩn sức khoẻ để vào quân đội.


Các nghiên cứu khoa học cho thấy không phải những gì chúng ta ăn là quan trọng mà là thời điểm ăn trong ngày. Cơ thể của chúng ta không được cấu tạo để ăn 24/7 như người Mỹ. Hồi mới đầu sang Mỹ, mình rất ngạc nhiên là tiệm ăn mở ban đêm, khác với Âu châu. Ở New York, các tiệm bán Pizza, người Mỹ cứ gọi điện thoại vào lúc nữa đêm khi thấy bụng đói, độ 30 phút sau, có tiếng gõ cửa, và pizza nóng hổi được mang vào nhà. Ai nấy vui vẻ, ăn pizza nóng hổi, xịt thêm ớt bột, sang thì mua thêm mấy cánh gà.


Viện Salk, La Jolla, California, đã thực hiện một nghiên cứu quan trọng được công bố vào ngày 2 tháng 12 năm 2014 trên tạp chí Cell Metabolism (DOI: 10.1016/j.cmet.2014.11.001), cho mấy con chuột bạch ăn chất dinh dưỡng có rất nhiều chất béo vào những thời điểm khác nhau. Nghiên cứu giúp họ khám phá ra các con chuột muốn ăn lúc nào thì ăn đều đưa đến kết quả; bị bệnh béo phì. Trong khi các con chuột ăn cùng lượng calories trong khoảng thời gian 8 tiếng nhất định trong ngày thì khỏe mạnh.


Các phát hiện chính bao gồm:

1/ Hạn chế thời gian ăn, Time Restricted-Feeding (TRF): Chuột chỉ được ăn trong khoảng thời gian 8-12 giờ mỗi ngày, tăng cân ít hơn và có nguy cơ béo phì, tiểu đường, cholesterol cao, thấp hơn so với chuột được ăn tự do cả ngày, dù lượng calo tiêu thụ tương đương.


2/ Loại chế độ ăn: Nghiên cứu thử nghiệm chế độ ăn giàu chất béo, giàu fructose, và giàu chất béo kết hợp sucrose. TRF bảo vệ chuột khỏi tăng cân và các vấn đề trao đổi chất ở tất cả các chế độ ăn này.


3/ Lợi ích sức khỏe: Chuột theo TRF cải thiện độ nhạy insulin, giảm mỡ gan, và đồng bộ nhịp sinh học tốt hơn. Chuột béo phì chuyển sang khung giờ ăn 9 giờ giảm 5% trọng lượng cơ thể nhanh chóng và duy trì cân nặng khỏe mạnh hơn trong 38 tuần.


4/ Cơ chế: TRF điều chỉnh thời gian ăn theo đồng hồ sinh học, tối ưu hóa biểu hiện gen cho trao đổi chất và giảm tích trữ mỡ.


Nghiên cứu của Viện Salk cho thấy thời điểm ăn quan trọng không kém loại thức ăn ở chuột. Mặc dù chuột (hoạt động về đêm) khác con người (hoạt động ban ngày), TRF có thể giúp cho các chiến lược dinh dưỡng ở con người, đặc biệt để kiểm soát béo phì hoặc hội chứng chuyển hóa.


Cho thấy thời điểm ăn cơm trong ngày rất quan trọng. Lá gan thay đổi tuỳ theo những gì chúng ta ăn. Hệ vi sinh đường ruột cũng thay đổi tuỳ theo thời khoá biểu ăn uống.


Nghiên cứu cho thấy thời gian ăn uống rất quan trọng. Khoảng thời gian 8 tiếng đồng hồ giúp lá gan làm việc tốt hơn. Giúp cơ thể có thời gian để tái sinh khi ngưng ăn.


Họ khuyên là không nên ăn trong vòng 60 phút khi thức giấc vào buổi sáng. Lý do là khi ăn sẽ khiến công việc tái tạo cơ thể bị gián đoạn. Nhất là hiện tượng bình minh, lượng đường tự động lên cao dù chưa ăn uống gì cả giúp cơ thể hoạt động khi thức giấc. Do đó ăn sáng sớm sẽ khiến đường tăng vọt và lâu dài sẽ bị tháo đường. Tương tự không nên ăn 2-3 tiếng đồng hồ trước khi đi ngủ. 


Lâu lâu có thân hữu mời đến nhà ăn tối. Thường mình ăn rất ít và đồ nhẹ vì đi ngủ sớm. Tránh ăn nhiều 2-3 tiếng trước khi đi ngủ. Một chút đường trước khi đi ngủ cũng làm gián đoạn các gene sinh học vì cơ thể có thể làm tiêu hoá thức ăn hay trùng tu cơ thể nhưng không thể làm hai việc cùng một lúc. Thường thì ngày hôm sau mình nhịn ăn luôn cả ngày để bù lại ăn trễ.


Họ cho rằng chỉ ăn trong vòng 8 tiếng đồng hồ vì mình mất 8 tiếng để ngủ, chỉ còn 8 tiếng kia để làm việc. Tốt nhất là khởi đầu ăn từ 10-12 giờ và chấm dứt ăn tối khoảng 6-8 giờ tối.


Vấn đề là nghiên cứu của viện Salk, theo dõi hàng ngàn người ăn uống. Ai cũng nghĩ họ ăn trong vòng 8 tiếng đồng hồ. Trên thực tế đa số ăn uống từ 10-12 tiếng mỗi ngày. Vì những món ăn nhẹ snack hay uống thay đổi quá trình dinh dưỡng của họ. Lý do là sau ăn tối, thường người ta uống thêm chút rượu, hay buổi sáng ly cà phê với chút sữa. Lý do là uống cà phê với cream, được xem như đã ăn. Thức giấc, uống cà phê ngay là xem như đã ăn rồi. Cà phê trên nguyên tắc là không tốt cho cơ thể nhưng các công ty dược phẩm và thực phẩm quá mạnh nên không ai dám nói đến những nguy hại gây cho cơ thể. Phải kiếm sách ngoài luồn để đọc.


Khi bụng đói ngoài thời gian ăn uống, làm một ly nước pha chút muối biển. Thường là các neuron cần sodium. Thường các cảm giác đói là khi chúng ta cần electrolytes, chớ không phải thức ăn. Mình nhớ có lần mình nhịn đói 12 ngày thì đến ngày 11 bổng nhiên đầu óc mình thấy sáng suốt, cảm thấy thông minh vô cùng. Khi đói uống nước ấm pha chút muối. Leo núi hay làm vườn mình hay uống nước với muối. Do đó mới hiểu người tù cải tạo rất nhớ dai, bài thơ, bài hát làm trong tù đều nhớ. Lý do là đói giúp tái tạo các neuron trong não bộ. Họ khám phá ra vụ này một cách tình cờ bên Liên Xô. Có một viện điên, có người tù không chịu ăn, ý tá kệ xác mày, chết chôn. Nhưng sau 1 tuần lễ họ khá phá ra bệnh nhân có đầu óc sáng suốt lại khiến quân đội Liên Xô phải bay xuống để đọc và tiếp tục nghiên cứu.


Khi theo chế độ dinh dưỡng vô thất gián đoạn, sẽ giúp các tế bào tự chữa, tái sinh theo quá trình autophagy mà giáo sư người Nhật quên tên, đoạt giải Nobel khi ông ta tìm ra điều này. Cơ thể rất tốt, tự chữa lành, không cần thuốc. Chỉ cần thời gian ngưng ăn sẽ giúp cơ thể có thời gian để tự chữa lành. Các tế bào được tái sinh. Tốt nhất là ăn một ngày một bữa, người Mỹ gọi là One Meal A Day (OMAD). Ăn đầy đủ nhưng chỉ ăn một buổi thôi, đừng uống cà phê sau khi ăn cơm, hay kẹo bánh gì cả. Có hai tên Mỹ quen, nghe mình áp dụng OMAD, sau 6 tháng họ xuống đến 60 cân, nay thấy khỏe mạnh lại.

Quá trình Autophagy, tái tạo các tế bào 

Ngoài ra, nên tập thể dục, đi bộ sau bữa ăn để giúp làn tan biến nhanh Glucose sau bữa ăn. Mình nói cho vui chớ ít ai làm lắm. Ai cũng muốn khoẻ mạnh nhưng không chịu tập thể dục, nhịn ăn. Đi làm, chủ kêu tăng ca là bỏ hết mọi việc để đi làm đóng thuế nhưng kêu đi tập ở Đông Phương Hội, thì ai nấy rên dậy không nổi nhưng tăng ca thì dậy nổi. Chán Mớ Đời 


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Những tấm ảnh trường xưa và nay


Lâu lâu có ông thần gốc Số 4, gửi cho vài tấm ảnh Đà Lạt xưa và nay, khiến mình bồi hồi, vật đổi sao dời. Đà Lạt thay đổi theo chiều hướng xấu, xây cất vô trật tự, không có quy hoạch đàng hoàng như Tây khi xưa mà được xem tư duy luỹ tre làng, được mang ra thành phố. Mình đọc báo Việt Nam, cho biết là kỳ lễ kỷ niệm 50 năm chiến thắng vừa qua, Đà Lạt ít có du khách hơn mọi năm với đà này thì kỹ nghệ du lịch Đà Lạt, Lâm Đồng sẽ xuống dốc vì phá hoại môi trường.


Hội An may có được ông lãnh đạo nên giữ gìn Phố Cỗ, khiến du khách ngoại quốc đến Việt Nam phải đến đây. Nhất là ngày nay họ mới sơn phết lại Chùa Cầu. Thế là hỏng. Mình tải lên đây 3 tấm ảnh mới nhận được để ai xa Đà Lạt lâu năm, có thể hình dung Đà Lạt ngày nay qua các gốc phố.


Hình đầu tiên là đường Yersin khi xưa, nay họ gọi là Hùng Vương, ngay ngã 3 đi vào Petit Lycée Yersin, nơi  mình học 5 năm tiểu học, 2 năm  buổi sáng và 3 năm buổi chiều. Tấm đầu tiên, có lẻ chụp trước khi mình vào học. Lý do là không thấy hai cái nhà chòi; 1 cho nữ sinh và một cho nam sinh. Nhà chòi được lợp bằng lá, cột bằng gỗ để mưa, có thể chạy vô núp. Thêm dọc bờ rào làm bằng xi măng bên trái nới đường đi vào trường, dạo mình đi học ở đây có mấy cây long-tu to đùng, không trơ trọi như trong tấm ảnh.


Chỗ ngã 3 Lê Quý Đôn và HÙng VƯơng, có một con đường mòn nhỏ để học sinh đi bộ vào trường nếu không đi xe. Been tay trái có cái hồ nhỏ để đựng nước chưa khi trời mưa. Chỗ này nếu nhìn kỹ thì có dốc trên cao từ chỗ đứng chụp hình, phía tường cũng cao hơn nên khi mưa, ống cống được chuyển nước mưa về cái hồ này. Ở Cali, thành phố mình ở hay các thành phố khác đều có những hồ nhân tạo để đựng nước mưa.


Hôm tước, thấy ai tải video về nước lụt ở khu Hoàng Diệu. Đà Lạt có vùng Lò Gạch, người lớn gọi khu vực đường Hoàng Diệu là thấp và bằng nhất Đà Lạt. Khi xưa mỗi lần mưa thì khu vực này bị lụt vì nước chảy về Cam Ly. Họ xả nước từ hồ Xuân Hương thêm các con suối từ Đa Thiện chảy về, biến khu vực này thành khu tích trữ nước mưa. 50 năm sau nước lụt kinh hồn so với khi xưa. Khi xưa chỉ lụt ở các vườn bên cạnh con suối, chớ không lên tới đường. Nay đường biến thành sông.


Hình dưới do ông thần gốc Số 4, lâu lâu về Đà Lạt thăm gia đình chụp ngày nay. Hình như con đường Yersin này được nới rộng ra. Cái hồ chứa nước vẫn còn. Nếu không mỗi lần mưa, khu vực này ngập lụt biến thành sông hết. Chỗ hàng rào bên trái đi vào trường, các cây long tu ngày xưa được biến thành nhà và nhà.


Con đường đất khi xưa mình và các học sinh hay đi bộ vào trường, nay được họ ủi bằng làm con đường to đùng, chạy xuyên qua trường, mấy nhà dù được dẹp hết và họ làm đường chạy đâu tới viện Pasteur hay đâu đó. Trường học vẫn còn đó nhưng họ dạy cao đẳng hay chi đó.


Tấm thứ 2 cho thấy chỗ trước trường, bãi đậu xe khi xưa. Been trái cổng là nhà của ông gác dan Tây đen, bên phải của cổng trường là nhà ông hiệu trưởng Tây. Cổng khi xưa đề Petit lycée . Chỗ mấy xe đậu nay được bang thành con đường chạy thẳng từ Lê Quý Đôn vào phía trong chỗ đường Pasteur. Về Đà Lạt, có lần mấy người bạn hẹn gặp nhau uống cà phê đâu trong khu vực này.

Tấm phía dưới thì họ cho xây lại cái cổng, bắt chước Tây làm cái cổng mà Properties không đúng gì cả. Nhất là sai với quy tắc của kiến trúc Tây phương về khởi đầu từ thời Hy Lạp.


Mình bỏ đây cái Pantheon tại La-mã. Kích thước theo nguyên tắc số vàng. Được cái là vẫn còn cây cối, chưa bị chặt đi.


Tấm ảnh thứ 3 là ngôi nhà của ông hiệu trưởng khi xưa, mình nhớ bị ông ta béo tai 3 lần tỏng suốt 5 năm học tại đây. Thầy hay cô giáo kêu mình ra cửa đứng. Mà đứng ngoài cửa thì ông ta ngồi trong văn phòng sẽ thấy. Thế là ông ta rảo bộ, đến trước lớp béo tai này nọ. Ngôi nhà này nằm bên cạnh cổng vào trường. Họ có nới rộng căn nhà ra thêm vào thay đổi cửa và cửa sổ. Mình chưa bao giờ vào đây nên không nhớ gì cả. 


Tấm thứ 4 được chụp phía sau lớp, chỗ mình hay ra chơi mỗi ngày khi học buổi chiều. Hình này chụp tước khi mình vào học hình như năm 1948 thì phải. Mình nhớ có tấm ảnh này, có chú thích năm 1948. Lúc đó Tây đầm học không, có lẹo tẹo vài tên Á đông con nhà giàu của Đông-Dương như Lào, khờ me và Việt Nam gửi con đến học và ở nội trú.


Thật sự chỗ mấy cô đầm con đứng là con đường để xe có thể chạy lên đưa các học sinh nội trú. Trước khi họ xây dãy nhà nội trú ở Grand Lycée thì dân nội trú đều ở tại đây.


Hình dưới là ngày nay. Cho thấy họ vẫn giữ được kiến túc của Tây ngày xưa, chỉ trùng tu lại thôi. Không biết họ làm gì phía trong. Ai biết cho em hay để bổ túc.


Vật đổi sao dời, nhìn lại địa điểm đã học suốt 5 năm trên 12 năm học, khá nhiều cảm xúc quay về. Những kỷ niệm thời ấu thơ lại từ đâu kéo về. Chán Mớ Đời 


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Bị cảnh sát công lộ chận Sau 30 năm


Hôm qua lái xe xuống Temecula để mua đồ giết chuột, kẹt xe nên mình cần điện thoại kêu Siri chỉ đường. Mình chạy xe thằng con nên điện thoại không liên kết với xe. Số xui nên vừa cầm điện thoại thì thấy xe mô-tô của cảnh sát công lộ bật đèn. Mình ghé lại một bãi đậu xe rồi đợi cảnh sát. Ông thần hỏi thăm “hôm nay ra sao?” Mình nhớ đến câu chuyện tếu What Life What money nên kêu sáng ra bị mụ vợ chửi rồi chạy xe kẹt, trời nóng, lại lộn đường ra, kêu Siri để nó chỉ đường quay lại thì nó không nghe vì để quá xa, vừa cầm lên thì thấy đèn của xe ông. Chán Mớ Đời 


Ông ta kêu đưa thẻ đăng bộ của xe và bằng lái xe. Đâu 5 phút sau quay lại kêu cảnh cáo lần này, không bị phạt gì cả. Chỉ đưa tấm giấy in ra từ máy nhỏ. Nhìn vào không thấy số tiền phạt nên mừng cảm ơn cảnh sát chúc một ngày vui vẻ. Ông ta cũng kêu Vợ tôi nó cũng chửi tôi sáng nay. Xem như 30 năm vừa qua, đây là lần đầu mình bị xe cảnh sát công lộ chận lại. Lần trước bị phạt mấy chục vì thấy xe cảnh sát phía sau trên xa lộ nên nhấn ga chạy nhanh hơn một tí. Chán Mớ Đời 


Như mình đã kể vụ sát thử ở Cali cần phải thi bằng giết chuột sóc. Mình phải học thi hai lần mới đậu bằng có thể bỏ mồi để giết chuột. Mình mua loại cấm tại Cali để thử ở nhà trước vì vườn nhỏ. Lúc đầu mụ vợ thấy mấy con sóc chạy loạn cào cào sau vườn, kêu anh Sơn coi dễ thương chưa tề, đến khi chúng bắt đầu ăn trái và hoa của mụ trồng. Mụ ra lệnh cho mình diệt bọn phản động sóc. Mình đem cái bẩy trên vườn về, bắt được 4 con. Mụ kêu tội nên phải thả, htif chúng lại bò lại cắn phá, ăn hoa của mụ trồng. Mụ lại rên nên bẩy lại, tính đem lên công viên nào thả thì trên đường đi, thằng con buồn đời đọc luật lệ về sóc thì khám phá ra Cali cấm không được thả sóc cách nơi bắt chúng 1 dặm. Thế là ngọng. Chở vô vườn để cho coyote ăn.


Nhà mình có hai loại; sóc và chuột nhủi đào phá. Chuột nhủi thì khó hơn vì chúng nằm dưới đất. Mình mua các máy dùng năng lượng mặt trời phát ra tín hiệu kêu ếch éch khiến nó sợ, bỏ qua nhà hàng xóm. Phá phách bên đó. Hy vọng lần này nó ăn mồi có zinc Prosbite, hết phá phách. Chỉ khổ là bà hàng xóm nghe điếc con ráy chạy qua hỏi cái giò kêu nên phải tắt.


 Sau khi có bằng mình mua loại thức ăn diệt sóc, bỏ vào cái máng chữ T, thấy mấy con sóc chạy vào ăn như điên. Sáng mai thấy chúng lại chạy ra, cho thấy, thuốc diệt chuột sóc này không ăn thua gì. Do đó mấy tiểu bang khác cho bán hợp pháp không cần bằng cấp diệt chuột gì cả. Chỉ có Cali là trí thức nên không muốn bán, chỉ bán thuốc giúp triệt sản hay sóc đổi giới tính LGBT. Cần mua loại có Zinc Prosbite.


Hý hửng vì có bằng, chạy xuống Temecula cách nhà độ 90 phút lái xe đi mua thuốc diệt sóc và chuột nhủi loại độc có Zinc Prosbite thì họ lại kêu cần giấy phép (permit). Cái này không thấy trong sách dạy thi lấy bằng. Mình thi lấy bằng có thể tự làm hay huấn luyện thợ làm hoặc có thể mở công ty diệt chuột nhưng muốn mua loại cực độc thì phải có giấy phép để mua. Chán Mớ Đời 


Phải chạy lại văn phòng canh nông của vùng. Trong khi chạy, mình gọi điện thoại cho bà cán bộ, cho mình thi lấy bằng. Bà ta nói sẽ chuẩn bị giấy tờ sẵn để khi mình đến sẽ ký là xong. Chạy đến, bà ta giải thích là cần giấy phép mới mua được loại zinc Prosbite. Bà ta đổi bằng diệt chuột, thêm giấy phép mua các loại độc hơn. Nếu sau này muốn mua loại nào khác, phải chạy lại văn phòng canh nông này để xin thêm giấy phép. Quay đầu xe lại, chạy xuống Temecula để mua. Mua xong thì đem về vườn rồi đem về nhà một ít để xem sao. 


Ở nhà mình bỏ thì thấy sóc chạy ra ăn nhưng rất ít không như loại kia, ăn sạch bách hai lần nhưng hôm sau thì chỉ còn thấy một con chạy vòng vòng. Chắc con này chưa ăn hôm qua. Để xem thêm một ngày. Trong vườn thì mình bắt đầu thấy ít sóc lại.


Vợ mình với mấy đứa con có cái tâm rất tốt, không muốn diệt sóc. Vấn đề là trong vườn, sóc nhiều. Nghe nói vùng riverside có nạn sóc sinh đẻ nhiều. Người Mỹ không thích đẻ nhưng thích thú vật đẻ nên cấm cản không cho diệt chuột nên dân tình không giết chuột hay sóc. Mà muốn giết thì phải mướn mấy tên có bằng tới bỏ thuốc giết chuột hay sóc, chúng chặt $300 nhưng không bảo đảm. Muốn bảo đảm thì trả $2000 một năm. Mỗi tháng chúng ghé lại thêm chút mồi cho chuột ăn. Vườn mình thì nằm sát bên cạnh khu dân cư nên đến mùa bơ chúng chạy qua vườn ăn bơ vì nghe chủ nhà kêu ăn bơ có nhiều chất dinh dưỡng. Chán Mớ Đời 


Quyết chí diệt chuột cho vợ đây ư

Làm trai cho đáng nên trai

Vợ kêu giết chuột sơn thi lấy bằng

Bằng này mua được thuốc chuột

Giết xong mụ vợ nhìn mình như một tên gian ác có nợ máu với sóc dân

Chán Mớ Đời 


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Cô giáo ngày xưa


Tuần này được tin cô giáo dạy việt văn khi xưa, thời trung học đệ nhất cấp mới qua đời tại Houston, Texas. Bạn bè ở Việt Nam nhờ mình gửi hoa phúng điếu cho cô giáo.


Hình các học sinh Yersin chụp với cô giáo Ngô Thị Liên khi xưa. Rất cảm động khi thấy học trò quây quần, nắm tay cô giáo ngày xưa. Hình do Phước Lâm Viên từ Việt Nam sang chụp 

Mình học việt văn với cô được hai năm tại Grand Lycée Yersin, Đà Lạt. Dạo ấy việt văn được xem là sinh ngữ chính và anh văn là sinh ngữ phụ. Lý do là chương trình pháp được giảng dạy tại trường. Không biết khi xưa ra sao chớ thời mình thì chỉ có vài ông Tây thuộc dạng coopérant , thay vì đi quân dịch thì được bộ ngoại giao Pháp hay bộ giáo dục cho đi xứ nào dạy đâu 18 hay 24 tháng. Khi mình ra trường thì chính phủ pháp định gửi mình đi Senegal dạy đại học kiến trúc bên đó vì có hai thằng bạn đi trước làm giấy tờ giúp nhưng cuối cùng đi khám sức khỏe ở trại lính. Mình kêu lớn lên tại Việt Nam tao chán chiến tranh nên được miễn dịch. Có lẻ vì vậy ra trường mình đi tứ xứ luôn chớ đi quân dịch hay Senegal thì chắc lại phải về Tây ở đến nay. Vua Hassan II, xứ Maroc viết thư cho tổng thống Pháp, kêu là xứ Pháp gửi toàn là giáo sư viết tiếng pháp không chuẩn. 


Trường Yersin dạo đó có giáo sư gốc việt nhiều. Nhớ toán thì có ông thầy tên Hài, bà con chi với Phan Đình Diễm, nhà ở cư xá Địa Dư gần trường. Đám học trò hay gọi Hài Dón, sau này lớn lên bắt đầu học nói lái mới hiểu. Pháp văn mình học với ông thầy tên Hai thì phải, địa lý thì học với ông Tây đi quân dịch mà sau này có đọc hồi ký của ông ta trên trang nhà yersin Đà Lạt. Sử thì với ông Michelet hay ai đó không nhớ. Cứ bị cấm túc hoài. Chiều thứ 7 đi với thằng Võ Ngọc Sơn, vô phòng lớp sử, xem như phòng cấm túc nên hay tò mò nhìn bản đồ thế giới. Ai ngờ sau này lại giang hồ khắp nơi như trên bản đồ. Tên Sơn này học cũng học ngu như mình nên khá thân nay chết lâu rồi. Hắn con bà Sáu Cos ở chợ Đà Lạt, bà này khi xưa thương một ông cậu bà con, rồi gai đình không chịu nên đi theo việt minh bị Tây bắn chết đâu ở Bình Thuận. Nói đúng ra thì mấy ông thầy không chuyên môn, biết chút tiếng Tây thì được cử vào dạy học chớ không có bằng sư phạm chi cả. Có lẻ vì vậy khi xưa mình học ngu.


Việt văn thì học với cô Ngô Thị Liên, nhà ở ngay ngã 3 đường Bà Triệu và Hùng Vương (yersin) đối diện đường Đào Duy Từ, dốc nhà Bò và tiểu khu đúng hơn là kỹ thuật La san. Sau này qua mạng xã hội, thấy cô viết cho mình, lấy tên Liên Hoàng khiến mình ngu lâu dốt bền. Nghe nói trước Mậu Thân gia đình cô ở đường Huỳnh Thúc Kháng, cạnh nhà thờ Tin Lành bị bắn nát trong vụ tổng công kích. Nhớ nhà cô vì có học hè với mấy ông thầy tại nhà cô. Hồi nhỏ thì học với cụ Sâm nhà đường Hùng Vương, gần Suối Cát Nam Thiên, chỉ nhớ đi bộ xuống dốc, có cái vườn rồi vào nhà cụ Sâm. Hình như có học chung với cháu cụ Sâm. Không nhớ tên, có thể là Trâm. Sau này gặp con cô thì họ kêu không nhớ mình, khi học hè dù mình có đưa hình mình khi xưa nhưng tên Thép vẫn ngọng. Chắc tại học dưới mình một lớp.

Hình mình khi xưa. Rất đẹp trai

Vụ trường nghỉ ăn Tết Mậu Thân rồi nghỉ dài hạn, mấy tháng bất đắc dĩ, nhớ trường có gửi thư về, kêu lên trường chỗ cái quán hay ông cai để lãnh bài tập về nhà làm. Chán Mớ Đời 


Mình nhớ bài tập cô cho là học thuộc lòng bài Thằng Bờm. Sau này đi học lại, cô cũng bắt trả bài nhưng mình không thuộc nên được điểm xấu, không nhớ là bao nhiêu. Chỉ biết là Thằng Bờm gây ảnh hưởng rất nhiều cho cuộc đời mình sau này. Mình không bao giờ đổi cái gì có với nắm xôi cả. Không thích ăn xôi.


Cũng nhờ mạng xã hội, mới liên lạc với cô sau bao nhiêu thăng trầm của quê hương từ Mậu Thân đến nay. Có lẻ bài mình viết “nhớ về thầy cô” mới nhận được tin cô vì cô có phản hồi khiến mình thất kinh, phải đi lục xem là ai. Bài này mình kể đọc lá thư của ông Albert Camus gửi cho người thầy giáo khi xưa ở Algerie và ông thầy viết lại, rất cảm động và nhớ đến các thầy cô khi xưa. Cô phản hồi bài viết khiến mình thất kinh, gọi điện thoại liên lạc. Được biết cô sống một mình tại tiểu bang xa xôi, không gần con cháu. Cô vẫn còn đi làm. Cô nói nghỉ hưu sợ chết vì không biết làm gì. Cô cho biết là đọc hết những bài mình viết càng khiến mình thất kinh vì khi xưa thuộc dạng học sinh dốt việt văn. 


https://www.muctimsonden.com/2020/12/nho-ve-thay-co-giao.html


Đến nổi ngày nay, lâu lâu có người cho điểm zero nhưng nghĩ đi nghĩ lại kêu có công viết nên cho 1 điểm. Kinh. Đâu dám cho cô sợ cô buồn dạy học trò được 1 điểm. Cũng có người nhảy vào bênh vực nên mình như bò đội nón, không biết ai đúng.






Có lần cô nói với mình muốn đi Pháp để tìm lại những vết chân xưa khi cô du học tại pháp, cô nói lần sau em đi thì cho cô đi theo. Mình nhất trí. Sau đó thì nhận tin nhắn của con cô, kêu là mời cô đi Pháp nhưng cô không chịu, lại đòi đi với mình khiến con cô nổi điên còn mình thất kinh. Năm ngoái mình về Pháp đột xuất thì cô lại yếu rồi, đi đứng khó khăn. Mình gặp lại cô lần đầu tiên tại Cali, khi cô sang Cali thăm con cháu. Mình đi thăm cô với Phan Đình Diễm. Ngồi nói chuyện với cô rất lâu, từ khi còn bé đi du học đến khi về nước ở Đà Lạt, rồi sau 75 ra sao, rồi đi Pháp rồi sang Hoa Kỳ, đi học lại,…


Lâu lâu con cô gọi điện thoại kêu mẹ tôi chỉ nghe lời ông. Cứ thằng sơn đen nói như thế này, thằng sơn đen nói như thế kia. Thằng sơn đen nói là không trật. Trong khi đồng chí gái lại kêu mình chỉ có nói sai chớ không có trật. Con cô nói thì cô không nghe. Chán Mớ Đời . Mình định tháng 3 tới, đi Texas, đi du thuyền qua Panama, ghé thăm cô.


Cô kể hồi bé còn đi học ở Hà Nội, không nhớ có việc gì trong trường có làm lễ, cô được đề cử với vài người bạn để tặng hoa cho Hồ Chủ Tịch, rồi được hồ chủ tịch nắm hay bắt tay ra sao đó nên về nhà cả tuần không dám rửa tay sợ bay đi chút gì của bác. Có lẻ cuộc gặp gỡ đó đã thúc đẩy cô đi du học ở Pháp khi còn học trung học. Khiến mình khâm phục vì khi mình đi Tây đã 18 tuổi mà còn chới với huống chi cô còn đang học trung học. 


Dạo ấy 1 đồng tiền Đông-Dương ăn 10 quan pháp nên người Việt giàu có hay cho con qua Pháp học, rẻ hơn học ở Việt Nam thêm có bằng mẫu quốc. Oai hơn. Ở Việt Nam hay các thuộc địa pháp thì học chương trình lô-can, đậu bằng thuộc địa không oai lắm. Mình có mấy người bà con du học dạo ấy vì tiền rẻ như ông bà Võ Quang Tiềm, mua nhà bên Tây cho con qua đó học. Tương tự ngày nay, các đại gia cho con qua Mỹ học từ trung học. Hôm trước có gặp một chị kể cho con đi Mỹ học từ trung học ra MBA luôn. 


Sau 54, cô kể mấy ông thi sĩ ở Paris, sau này về Việt Nam nổi tiếng như ông Nguyên Sa, chồng cô là thi sĩ và đạo diễn Hoàng Anh tuấn,…đều ghé lại nhà cô khi xưa để ăn cơm. Sau tú tài cô học dược khoa ở Pháp nhưng bị gián Đoạn vì lấy chồng sinh ra hai người con rồi gia đình bên chồng di cư vào nam, kêu về Đà Lạt sinh sống. Cô tính ghi danh đi học tiếp tục dược khoa ở Việt Nam, nhưng trường Yersin trả lương cao hơn làm dược sĩ nên thôi đi học lại. Mấy chục năm sau cô mới về Hà Nội để thăm gia đình. Nhờ đi dạy nên sau 75 mới được chính phủ Pháp bảo lãnh sang Pháp rồi qua Mỹ. Qua Mỹ cô đi học lại. Cô kể là con cô không có đứa nào theo nghệ thuật hết khiến cô mừng. Con cô ai cũng thành danh hết.






Cô kể có lần ở Hoa Kỳ, nằm ngủ cô thấy đi cyclo đạp tới tòa lãnh sự pháp để làm giấy tờ đi Pháp nhưng xe đạp chậm quá nên sợ Việt Cộng không cho đi nên nhảy xuống xe để đi cho mau. Ai ngờ tỉnh lại thấy rớt dưới giường, gãy chân sao đó. Cho thấy cô sống với Việt Cộng có mấy năm trước khi chính phủ pháp bảo lãnh vì khi xưa dạy trường Tây, xem như công chức của pháp. Mà cảm giác sợ hãi vẫn theo cô đến khi lớn tuổi.


Hôm trước, mình có gặp con trai út của ông Nguyên Sa, rể của cô, nói cô dạo này yếu. Nói để gọi điện thoại cho cô nhưng lại bận trong vườn thì được tin cô qua đời. 


Sau lần gặp lại thì Phan Đình Diễm đề nghị tổ chức hội ngộ với cô và các cựu học sinh yersin khi xưa. Lúc đầu tính làm với nhóm cựu học sinh 73-74. Vấn đề là nhóm này có anh em hay chị em cũng có học với cô khi xưa nên họ muốn tham gia. Phan đình Diễm đồng ý rồi Tú Anh promo 75, chưa thi Tú tài thì đứt phim gọi điện thoại xin cho nhóm họ tham dự nên cuối cùng có đâu 125 người tham dự buổi hội ngộ hôm đó. Ai cũng nhớ bún bò của vợ Phan Đình Diễm, sau này mở tiệm Ghiền Bún Bò tại bolsa. 


Hôm đó có nhiều đàn anh trên tụi này mấy lớp cũng kéo nhau lại. Không thấy tên trong danh sách, họ nói cứ Đà Lạt là tụi này bò lại. Vui. Rất cảm động khi thấy mấy chị bạn học chung quay quần bên cô giáo ngày xưa. Học sinh từ Việt Nam, Gia-nã-đại và Pháp quốc bay sang tham dự. Mình đoán chắc cô vui lắm khi gặp lại các cựu học sinh một thời ở Đà Lạt. Hình ảnh cô giáo và học trò cũ gặp lại, khó tổ chức lại. Mình dự hội ngộ mấy trường lớn hay nhỏ khi xưa nhưng chỉ có buổi hội ngộ với cô là dễ thương nhất. Mấy chỗ khác chỉ thấy ngồi một chỗ trong nhà hàng còn đây với cô rất nhẹ nhàng. Mấy cô học trò bu quanh xin chụp hình với cô. Chắc hôm ấy cô vui lắm, được làm lại cô giáo ngày xưa. Mình có viết về cuộc hội ngộ này, có một không hai. Sau này tính làm lại đúng sinh Nhật cô nhưng mấy người không thống nhất ngày giờ. Thêm nay ai cũng thêm tuổi, đi đứng khó khăn.



Cảm ơn bác đã viết về mẹ . 
Đúng như bác nói là mẹ mình qua Pháp lúc còn học trung học và tiếng Tây cũng lõm bõm vì học trường Việt dưới thời loạn . Bà tự lo giấy tờ và tự đi năm 17, 18 gì đó . Bà ngoại mình rất lo nhưng không cản được . Bà ngoại đi coi thày bói và họ nói sẽ không còn gập mẹ nữa: Khi học Bac xong thì bà học pharmacie . Ở nhà cuốn chả giò bán cho Tây để trang trải sau 1954 vì tiền do bà ngoại gửi bị cắt hết . Bố tôi phải ăn chả giò bị bung khi chiên nên ông ghét chả giò cho tới khi qua đời

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 


Nguyễn Hoàng Sơn