Đầm tây đẹp đầm ý?

Có ông thần tải trên mạng trưng cầu dân ý về phụ nữ âu châu. Kết quả cho biết đa số người âu châu thích phụ nữ Ý Đại Lợi. Ông thần cho rằng vì đế quốc La Mã khi xưa rộng lớn chiếm đóng khắp nơi nên ảnh hưởng vẫn đến ngày nay, nhớ đến hậu duệ của đế quốc La MÃ. Mình không biết quân La MÃ đến tận Thuỵ Điển, mới tới xứ Đức là đã kinh khiếp, chạy mất dép. Đế quốc la mã có nhiều hoàng đế không sinh trưởng tại thành La Mã như Trajan, Hadrian, Marcus Aurelius, sinh tại Tây Ban Nha. Lý do Tây Ban Nha khi xưa là vùng trù phú nhất đế quốc, trồng cây olive để cả đế quốc sử dụng. Quân La MÃ tới Anh quốc, ăn cá chiên thời đó chưa có khoai tây nên chưa có chips là mấy ông này oải, rút quân về. Thời đó ông MArco Polo chưa sinh nên chưa có spaghetti mang từ Trung Hoa về. Đi Uzbekistan thấy họ ăn sủi cảo nhưng to hơn của người Tàu. Dưới thời Stalin, ông thần này đã đày 40,000 người từ Mãn Châu đến Uzbekistan. Có lẻ vì vậy mà có Sủi Cảo ở xứ này thay vì qua con đường lụa.

Các lịch sử gia cho rằng nhờ quân La MÃ đánh chiếm mà Anh quốc được tiếp cận nền văn hoá của thực dân La MÃ, đã giúp họ thoát ra khỏi sự u mê, lạc hậu và tiến nhanh sau này, trở thành một đế quốc rộng lớn hơn đế quốc La MÃ. Trong khi đó quân la mã chưa đến các vùng phía bắc như Tô Cách Lan thì sau này các vùng này vì chưa tiếp cận với nền văn hoá cao hơn họ nên không phát triển đến khi người Anh quốc chiếm đóng giúp họ phát triển được đi học tiếng ăng-lê và đã tạo dựng một một thế hệ kỹ sư và trí thức đã giúp Anh quốc vượt xa trong cuộc cách mạng kỹ nghệ sau này.

Hôm trước, thấy trên mạng có đăng một cuốn sách cho rằng tiếng quốc ngữ là ngôn ngữ của thực dân này nọ. Đáng lẻ tác giả nên viết bằng chữ Nôm như ông NGuyễn Đình Thiều để vạch rõ sự gian ác của thực dân. Tác giả chưa đọc tài liệu của Pháp vào thời đó khi họ đô hộ Đông Dương. Họ do dự dạy người Việt bằng tiếng tàu hay tiếng quốc ngữ, cuối cùng lấy quyết định quốc ngữ để giúp người Việt tiếp cận với kỹ thuật tây phương. Nếu dạy tiếng tàu thì chúng ta sẽ không có Tự Lực VĂn Đoàn, nền văn chương văn hoá tiền chiến và hậu tiền chiến. Nhìn lại trước khi người Việt sử dụng chữ Nôm, bao nhiêu áng văn bằng tiếng tàu được người Việt sáng tác. Niet 

Nếu người Việt được người Pháp cho dạy bằng tiếng tàu tại trường học thì đời đời sẽ không bao giờ khá được. Ngôn ngữ là một cách nô lệ hoá tư tưởng con người muôn đời. Một người Việt chỉ học tiếng pháp sẽ đời đời tưởng mình hay muốn mình bắt chước hoàn toàn là người Pháp hay muốn trở thành một người Tàu chuẩn khi học tiếng tàu. Điển hình người Triều Tiên khi xưa, đã có chữ viết của họ, có nhiều áng văn hay trước thế kỷ thứ 8 đến khi một số người triều tiên sang tàu học vào thời nhà Tống. Họ trở về sử dụng chữ Hán thì tuyệt nhiên không có áng thơ văn chương nào được ra đời vào thời ấy. Sau đó nhờ họ kịp thời phát hiện nên đổi lại, dạy tiếng Cao Ly lại.

Cứ tưởng tượng mấy ông như Nguyên Sa, Lê Trạch Lựu , Cũng Trầm Tưởng, Hoàng Anh Tuấn,… đi du học bên Tây mà không được người Pháp cho dạy chữ quốc ngữ ở trung học thì ngày nay chúng ta không có Áo Lụa Hà Đông, Mưa Sàigòn Mưa Hà Nội hoặc Em Tôi,…

Theo mình, phụ nữ Ý Đại Lợi được ưa mến vì dân Bắc Âu đi nghỉ hè ở miền Nam Âu châu tại Ý Đại Lợi và Tây Ban Nha nên yêu thích phụ nữ của hai nước này. Thủ đô của đế quốc khởi đầu ở thành la mã nhưng sau dời qua Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay. Ý Đại Lợi mới được thành lập độ trên 100 năm qua nhờ ông Garibaldi thống nhất xứ này, tổng hợp nhiều vùng, nhiều loại dân. Điển hình vùng Napoli (Naples), khi xưa thuộc đế chế Pháp. Dân Ý Đại Lợi miền bắc khác phong tục tập quán với dân ý miền nam. Họ chê bai dân miền Nam, kêu là Taru đủ trò. Các vùng Ý Đại Lợi nói phương ngữ khác nhau nên khó có thể định nghĩa được phụ nữ Ý Đại Lợi chính gốc.

Kinh nghiệm là đi xứ nào thấy phụ nữ xứ đó đều đẹp vì mới lạ cả ngoại trừ xứ Hy Lạp. Mình có tên bạn người Hy Lạp, một hôm hắn dẫn em gái đến sở, giới thiệu từ bên Hy Lạp sang chơi. Cô này đẹp nức nở đến khi mình đi HY Lạp, lái xe 2 tháng trời vòng xứ này chơi và vẽ thì không thấy một cô gái đẹp như cô em tên bạn. Được cái là lỗ mũi của họ như các tượng cổ đẹp hơn đầm.

Khi mới qua tây, mình mê đầm lắm, thấy cô đầm nào cũng đẹp, ở lâu thì cái đẹp ban đầu được bình thường hóa lại. Lúc mới sang Mỹ lần đầu tiên thấy mấy cô mỹ đẹp nhưng ở lâu rồi thì thấy họ hơi thô nhưng vẫn còn đẹp vì lai đủ thứ giống. Nói chung thì mình rất mê gái, xứ nào cũng đẹp. Đi Maroc thấy mấy cô xứ này cũng đẹp ly kỳ. Không kỳ thị phụ nữ.

Khi mình ở âu châu thì mùa đông nhất là mùa hè dân miền bắc đi nghỉ hè là chạy xuống miền Nam như Ý Đại Lợi và Tây Ban Nha. Người Anh quốc đi nghỉ hè là xuống Tây Ban Nha, mấy vùng như Majorca nhất là Malaga, Marbella vì gần Gilbratar của Anh quốc. Mấy xứ này khi xưa rẻ hơn Pháp và trời ấm hơn miền nam nước Pháp. Đến đây là thấy toàn tôm hùm là biết người Anh quốc, khỏi cần hỏi. Họ phơi nắng da đỏ như tôm hùm mới bị luộc. Pháp cũng chạy xuống vì dạo đó rẻ hơn đi nghỉ hè ở Pháp. 

Mùa hè trời nóng, các cô bận bikini ngoài bãi biển, đúng hơn là topless da ngâm ngâm nên dân miền bắc âu mê. Nhớ ra bãi biển, mấy cô topless đi bán cà REM, nhìn mấy núi lửa của mấy cô là phải mua kem. Có lần gặp hai cô đầm ở Lữ quán thanh niên và một cặp từ Bỉ xuống vùng Camargue, họ rủ đi tắm biển ở bãi biển khoả thân, thấy vui vui vì chán như con gián. Mấy ông bà già không. Toàn là mướp dài xệ xuống rốn theo biểu đồ của phương trình bậc 4. May hai cô đầm thì còn trẻ nên điện nước 20/20.

Dạo mình mới sang Thuỵ Sĩ thì làm việc ở vùng đức ngữ, thấy gái đức đẹp, tóc vàng đủ trò nhưng khi họ nói chuyện thì Chán Mớ Đời vì cái giọng không thỏ thẻ như gái ý. Theo mình gái đầm thì không đẹp rực rỡ như gái Ý Đại Lợi nhưng có nét đẹp nhẹ nhàng mà cô đào biểu lộ rõ nhất cái đẹp của đầm là Catherine Deneuve. Mình thích nghe mấy cô nói tiếng pháp và tiếng Ý, nhẹ nhàng. Nhưng nếu sống với nhau chắc cũng như tất cả phụ nữ trên thế giới, càm ràm mỗi ngày.

Đi Tây Ban Nha thì khám phá ra xứ này bị người ả rập đô hộ đến trên 400 năm nên cũng lai người ả Rập nhiều nhất tương tự miền nam của Pháp đủ trò, tóc đen. Khi viếng thăm vùng bắc âu thì mấy cô Đan Mạch, Thuỵ Điển, tóc vàng, mắt xanh lè. Vui nhất là ở lữ quán thanh niên, con gái con trai tắm chung không như bên tây khiến mình thất kinh khi mới bước vào phòng tắm ở các lữ quán thanh niên, thấy mấy cô to lớn, đầy đủ phụ tùng, phụ kiện kêu Yellowstone rồi xem chim mình lắc đầu. Chán Mớ Đời 

Thời mình ở Âu châu thì có chiến tranh lạnh, đến khi Liên Xô tan rã thì khám phá ra phụ nữ ở Đông Âu và Nga rất đẹp. Mình đi viếng Georgia vừa rồi thì không thấy phụ nữ ở đó đẹp, cứ nghe vùng caucase. Nhiều khi trong xi-nê họ chụp hình mấy cô đẹp nhất cũng nên. Mấy xứ mà mình có ở và làm việc khi xưa như Anh quốc, Pháp, Thuỵ Sĩ, Đức quốc, Ý Đại Lợi và Tây Ban Nha thì Anh quốc lâu lâu bất chợt thấy một vài cô rất xinh, khác hẳn phụ nữ miền Địa Trung Hải. Nhưng họ có nét dễ thương riêng.

Phụ nữ đức thì tướng mạo trông rất khoẻ mạnh, phụ nữ Tây Ban Nha có vẽ rất tự cao, mặt lúc nào cũng nghênh nghênh lên trời chỉ thua phụ nữ việt. Họ khác biệt tuỳ vùng. Mấy cô ở Barcelona khác với Madrid. Khi xưa có viếng thăm mấy cô bạn ở Madrid và Basque thì họ nói chuyện khác nhau vì Madrid to lớn nên dân tình cũng như bao thành phố lớn, bạo dạn hơn còn cô ở San Sebastián, Basque thì thầm lặng hơn. Lỗ mũi đầm hơi bị gãy không thẳng boong như gái đức.

Nói chung phụ nữ lúc đầu thì thấy đẹp mà quen lâu rồi thì bà nào xuất xứ từ xứ nào đều nói nhiều, rất nhiều, khiến mình phải bỏ đi xứ khác. Để rồi bị một mụ người Việt tóm cổ về ao ta. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Kể chuyện tếu qua ngoại ngữ

Sáng nay đến phiên mình làm Joke Master, người kể chuyện vui tại hội Toastmasters. Buổi họp lúc nào cũng khởi đầu với lời cầu nguyện Chúa Toàn Năng và lời tuyên thệ trung thành với lá cờ Hoa Kỳ, do một người được chỉ định. Đa số các hội viên đều theo đạo thiên chúa giáo, ngoại trừ 1 bà theo Do Thái Giáo. Khi nào đến phiên mình, thay vì cầu nguyện thiên chúa, mình đọc một câu lời hay ý đẹp nào của một triết gia, hay thi sĩ, nhà văn để mọi người cùng suy nghĩ.

Sau đó đến phần người kể chuyện vui (Joke master). Thật ra kể chuyện vui trước đám đông rất khó ngay cả người Mỹ vì làm sao để các hội viên hiểu câu chuyện. Chuyện vui khiến buổi họp vui vẻ thân mật hơn. Lúc đầu mình kể chuyện vui của người Pháp hay đức mà mình nghe bên Âu châu thì không có thằng mỹ nào cười. Cho thấy tuỳ văn hoá, có câu chuyện khiến người Pháp cười mà người Mỹ khó hiểu vì không cùng văn hoá, địa lý với người Pháp. 

Khi kể chuyện cười, phải để ý về những người nghe. Nếu họ là dân ngoan đạo, thì đừng bao giờ kể chuyện tếu về tôn giáo. Mấy bà gốc Huế thì thích nghe chuyện dê. Mấy bà bắc thì thích chuyện dâm. Người nam thì mình ít quen nên không rõ lắm.

Khi mình sang pháp thì lúc đầu, tây đầm kể chuyện tếu lâm thì mình như bò đội nón chả hiểu gì cả. Dần dần qua vài năm tháng mới thấm nhuần được cái tính hài hước của người Pháp. Thường họ hay chọc quê dân Bỉ và đức. Còn người Anh quốc hay chọc quê người Ái Nhỉ Lan và Tô Cách Lan. Mình ở tây lâu nhất nên thấy người Pháp rất kỳ thị, chọc quê đủ loại dân. Có dạo một tên tây hình như tên Pierre Péchin, hay giả giọng người ả rập để chọc quê khiến tây đầm cười, chiều nào cũng mở đài radio để nghe tên này. Tên này có câu cuối cùng là “tu bouffes ou tu bouffes pas, tu crèves quand même.” Hình như người ả rập tìm cách đánh ông ta. Nếu mình không lầm là mỗi chiều ông ta nhận điện thoại trên đài Europe 1 với câu chuyện La cigale et la fourmi, câu chuyện ngụ ngôn của La Fontaine, mà khi xưa, học với ông tây bà đầm.

Con ve thì suốt mùa hè, hát hò trong khi con kiến thì cứ làm việc, đi tha thức ăn về đầy tổ. Mùa đông đến thì con ve đói, mới bò lại tổ con kiến xin ăn. Con kiến không cho đuổi đi khiến con ve đói và chết. Trong khi đó con kiến có đủ thứ để ăn, nên đem đồ ăn ra ăn ngày chưa đủ tranh thủ ăn đêm rồi bội thực lăn đùng ra chết. Ông Péchin này kêu “tu bouffes ou tu bouffes pas, tu crèves quand même”, nghĩa là ăn hay không ăn cũng chết. Ông ta giả giọng người ả rập mà tây đầm khi xưa gọi là “bougnoules” nay thì ”beurs”.

Để ai không hiểu tiếng pháp, đây là một anh cải trang thành phụ nữ đi tè

Điển hình mình kể chuyện về một người bạn do thái, hè được bố mẹ gửi về DO Thái vào dịp nghỉ hè để làm việc từ thiện trong các kibutz. Một hôm, bà mẹ chạy lại nhà, gõ cửa hỏi có tin tức gì con trai bà ta. mình nói là anh ta gửi một bưu thiếp, kể là đã trở về đạo Thiên Chúa Giáo. Bà mẹ nghe vậy, khóc quá cỡ thợ mộc, chạy lại synagogue hỏi ông Rabbi, cố đạo do thái giáo. Ông Rabbi nghe bà ta kể là gửi con trai về Jerusalem, thì anh ta trở vào đạo Thiên CHúa giáo. Ông Rabbi nghe vậy thì kêu “ủa! Con trai tôi cũng vậy”, cả hai cùng cầu nguyện thượng đế. Sau một hồi thì thượng đế xuất hiện, hỏi chuyện gì thì cả hai kể là gửi con trai về thành Jerusalem thì chúng vào đạo thiên chúa giáo. Thượng đế nghe vậy thì cũng ngạc nhiên “ủa! Con trai của hai vị cũng vào đạo thiên chúa giáo”. Người pháp hay Ý Đại Lợi đều hiểu câu chuyện này vì thượng đế gửi người con do thái đến thành Jerusalem và ông ấy đã lập ra Thiên Chúa giáo nhưng không hiểu lý do nào người Mỹ không cười dù họ theo thiên chúa giáo cũng có thể vì mình kể không đúng theo cách giúp người Mỹ hiểu câu chuyện.

Sáng nay, mình kể câu chuyện về một đoàn du khách viếng thăm vườn nuôi cá sấu ở Florida. Họ cho đoàn du khách lên chiếc phà chạy ra xa để xem mấy con cá sấu bơi lội tung tăng trên hồ. Bổng nhiên ông chủ vườn cá sấu tuyên bố, ai nhảy xuống hồ, bơi vào bờ mà sống sót, ông ta sẽ thưởng 1 triệu đô. Cả đám nhìn nhau, không ai nhúc nhích bổng nhiên có một ông nhảy xuống và cố bơi cho nhanh trong khi mấy con cá sấu ào ào lội theo sau để táp ông ta. May mắn ông ta lên đến bờ. Ông chủ giữ đúng lời hứa trao giải thưởng 1 triệu. Phóng viên nghe tin chạy đến, chụp hình phỏng vấn đài truyền hình. Hỏi động cơ nào đã khiến ông liều mình nhảy xuống bơi đua với cá sấu để nhận giải thưởng mà trước đây chưa ai dám làm. Ông ta thành thật nói, tôi đâu có nhảy, ai xô tôi xuống nên bắt buộc phải bơi cố mà sống. Khi xem hình, người ta thấy bà vợ đứng bên cạnh mỉm cười. Cho thấy sau lưng một người đàn ông thành đạt là có một phụ nữ đẩy phía sau. Hôm nay bà rá, có lẻ mình quen đứng trước thiên hạ nên chậm rãi, lên giọng xuống giọng và biết ngừng, nhìn thiên hạ nên ai nấy cũng cười té lửa.

Ngày xưa, hàng tuần mình đọc Hara Kiri cho những bác không đọc được tiếng pháp. Hình của một ông tây ngồi ngoài vườn, kêu bà vợ đang hát Karaoke trong nhà nên ông ta phải ra ngoài cả sợ hàng xóm kêu ông ta bạo hành mụ vợ.

Chuyện tếu lâm việt ngữ thì mình có nhiều lắm. Chuyện H.O., chuyện vượt biên, chuyện bộ đội,… chuyện bắc kỳ, chuyện người quảng, chuyện người Huế. Đủ trò. Mụ vợ thích nghe lắm để khi đi gặp bạn của mụ, mụ kể. Nhiều khi đang kể, mụ quên, phải hỏi mình răn sao nữa. Chán Mớ Đời 

Kể chuyện tếu lâm, khá vui giúp các buổi họp mặt phấn khởi hơn nhưng phải biết cách kể nếu không chả ai cười. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Du học sinh tại hải ngoại ngày 30/4/75

Hôm qua, có vợ chồng anh bạn ghé nhà chơi. Anh này đã sống 19 năm tại Pháp, trước khi gặp lại đôi mắt người xưa, nối chấp lại mối tình hữu nghị và di dân sang Hoa Kỳ. Ngồi nói chuyện bổng nhiên anh ta nhắc lại những ngày sau 30/4/1975 tại Paris. Người Việt rời Việt Nam trước ngày Sàigòn đổi chủ, bổng nhiên bị hụt hẫng, với một tương lai đen tối mờ mịt, trở thành người lưu vong, một kẻ vô tổ quốc. Lý do là lưu vong đều khởi đầu bởi một bi kịch chính trị để rồi biến thành một bi kịch văn hoá nơi xứ lạ quê người

Chúng ta hay nghe kể, đọc hồi ký người Việt tại Việt Nam sau ngày Sàigòn đầu hàng, những người di tản buồn trên những con tàu ra khơi trong giờ phút hấp hối của Sàigòn, hay những người vượt biển trên những thuyền nhỏ bé tìm tự do như vợ và em mình nhưng ít ai nhắc đến số phận những người Việt đã có mặt tại hải ngoại trước ngày 30/04/1975. Đa số những người này là du học sinh, chất xám của Việt Nam với những ước mơ của tuổi trẻ, những người sẽ giúp xây dựng lại đất nước thời hậu chiến. 

Những hy vọng sau khi 4 bên ký kết hiệp định Paris, để rồi bổng nhiên tan biến, mất liên lạc gia đình, trở thành người vô tổ quốc như tình trạng ông Mehran Karimi Nasseri, phải sống trong phi trường ở Paris từ 1988 đến 2006 mà sau này họ có làm phim về cuộc đời ông ta khi đất nước bị xâm chiếm và bị xoá tên trên bản đồ thế giới. Ông ta đến phi trường CDG thì đất nước ông ta bị biến Mất như Việt Nam Cộng Hoà sau ngày 30/4/75 nên không được nhập cảnh hay đi đâu cả vì sổ thông hành không được công nhận bởi thế giới, trở thành một kẻ vô tổ quốc, không ai cho nhập nước họ thậm chí rời khỏi nước pháp, nơi ông ta quá cảnh.

Nhìn lại thì quả mình có cái số đi tây năm 1974. Mình nhớ đậu tú tài xong, gửi giấy tờ sang tây để nhờ mấy người cậu bà con du học ở Pháp, làm thủ tục, nộp đơn đại học. Hai ông cậu bà con vừa gửi giấy tờ về cho mình bổ túc hồ sơ du học thì nhân viên bưu điện bên tây đình công đâu 6 tháng trời. Năm đó nhiều người muốn đi Tây kẹt vụ đình công nên không nhận được giấy tờ bổ túc hồ sơ đúng thời hạn của nha du học nên chỉ biết than trời sinh ta sao còn sinh bưu điện tây. Nếu trễ vài ngày thì xem như mộng đi tây của mình đã chấm dứt và sẽ khăn gói đi vùng kinh tế mới như bao bạn bè cùng thế hệ hay vượt biển sau này. Xem như chỉ tay mình không có ligne de mer, chỉ có ligne de l’air..

Rạp hát Mutualité ngày nay, dạo mình ở Paris thì đã cũ hơn 45 năm. Mình nhớ đi vào cửa chính thì có hai dãy hàng dài bán đồ chợ tết với mấy cô bận áo dài đến khi nhảy đầm thì họ thay váy hết. Hát hò xong thì giải lao trong khi thiên hạ dẹp ghế để nhảy đầm tới sáng. Dạo ấy thấy có một ông lớn tuổi bận áo vét, thắt nơ bướm nhảy đầm nhuyễn lắm, chắc có bằng nhảy đầm. Ông ta nhảy đẹp với nụ cười luôn luôn trên môi.

Ngày 24/12/1974, khi bước ra khỏi toà lãnh sự Pháp, tay cầm sổ thông hành Việt Nam Cộng Hoà, với chiếu khán của toà đại sứ Pháp khiến mình run trong cảm xúc khó tả. Tối hôm đó đêm giáng sinh, mọi người trên thế giới chào đón Chúa Giê-su ra đời, một chân trời mới đang chào đón mình với giấc mơ từ bé khi vào nhà ông bà Phúng, xem mấy tấm ảnh của người cậu bà con đi tây trước khi mình ra đời. Tương tự khi đến nhà bác Cháu ở ấp Ánh sáng, thấy anh Phú đi du học bên Nhật Bản. 

Dạo ấy Việt Nam Cộng Hoà đã mất Phước Long, thấy các biểu ngữ toàn dân không quên Phước Long, ông cụ mình mua vé máy bay đi Tây ngay vì sợ tổng động viên, không cho xuất ngoại. Mình rời Đà Lạt về Sàigòn không kịp chào bạn bè, khởi đầu cuộc hành trình tạo dựng tương lai cho một kiếp người tha hương như ông cụ mình phải rời bỏ quê để vào nam sau khi du kích tìm cách giết ở làng vì không theo họ. Mình may mắn là chỉ đợi 20 năm mới được trở lại quê nhà, còn ông cụ thì phải đợi 40 năm để trở lại quê nội.

Mấy ngày sau, mình xuống phi trường Charles de Gaulle với những lo lắng, không biết tương lai sẽ đi về đâu. May có gia đình ông cậu đón tiếp lúc đầu, sau đó thì mình dọn ra một căn hộ tạm thời của bố vợ ông cậu, sắp bị đập bỏ để xây một chung cư mấy tầng.

Hình ảnh tương tự mình khi mới sang Pháp năm 1974, đi làm về khuya mệt đừ. Ngủ trên Métro dạo ấy tối om, ghế bằng gỗ. Bản quảng cáo rất hợp với trường hợp đầu 30/4/75

Mình sang Pháp trễ niên khoá nên đành đợi qua hè 75 mới đi học. Trong khi chờ đợi, mình đi làm chui vì dạo ấy nước pháp bắt đầu cấm sinh viên ngoại quốc làm việc nếu không có giấy phép (permis de travail). Đi làm nhà in ở Porte de Versaille từ 8 giờ sáng, về đến nhà 12 giờ đêm, 7 ngày 1 tuần nên chả biết trời trăng, tình hình tại Việt Nam ra sao. Chỉ biết ngủ rồi dậy đi làm. Ngồi Métro cũng ngủ quên trạm xuống.

Honneur à nos Soldats morts pour la Liberté 

Sinh viên Việt Nam tại Paris tuần hành để tang cho Việt Nam Cộng Hoà ngày 27/4/1975. Hình như tấm ảnh này của ông Trần Đình Thục. Xem ảnh thì thấy đa số là nữ sinh viên đi đầu, không biết vì phụ nữ được đi đầu hay là phụ nữ là những người chống cộng hăng say nhất vì có sinh viên theo Hà Nội với nhóm Liên Hiệp. Cũng có thể dạo ấy nữ sinh viên được đi du học nhiều hơn nam sinh viên.

Một hôm, bà chủ kêu đi taxi giao hàng cho khách hàng thì ông tài xế hỏi mình người xứ nào, mình kêu Việt Nam. Ông ta kể là sáng nay Sàigòn thất thủ, ông ta thấy một đám đông chạy vào toà đại sứ Việt Nam Cộng Hoà đập phá. Dạo ấy ở Paris, Hà Nội chỉ có một văn phòng đại diện vì Pháp chưa có thiết lập ngoại giao chính thức với Hà Nội. Hà Nội chiếm hết tài sản của người Pháp tại miền bắc, không đền bù gì cả trong khi miền nam thì khi các pháp kiều về pháp họ được bán các cơ sở nhà cửa của họ tại miền nam.  Chỉ có Việt Nam Cộng Hoà mới được pHáp công nhận, thiết lập bang giao, có toà đại sứ. Mình có đến đại sứ quán một lần để trình diện, ghi danh với toà đại sứ rồi chưa bao giờ trở lại.

Tin của ông tài xế khiến mình thất kinh, tối đó đi làm về, mua tờ Le Monde để đọc tin Việt Nam. Dân tây ăn mừng đoàn chiến xa Việt Cộng đã cán xập cổng dinh Độc Lập trong khi và nhiều công dân Việt Nam Cộng Hoà khóc một dòng sông. Vạn người vui, ngàn người sầu tại âu châu. Tối đó mình nằm khóc một mình, nghĩ về Đà Lạt, gia đình, Việt Nam. Chỉ nhớ nhận được lá thư đầu tiên và cuối cùng của gia đình, ông cụ cho biết gia đình chuẩn bị di tản về Phan Rang. Lúc đó mình không biết tương lai sẽ ra sao. Rồi nước vẫn trôi dưới cầu Mirabeau của Paris.

Nay nhìn lại mình không hiểu động lực nào đã giúp mình, giữ vững niềm tin, tốt nghiệp đại học vì có nhiều sinh viên bỏ học đi làm. Chế độ bên tây, học 2 năm đầu chỉ được phép ở lại một năm, nếu rớt thêm một năm thì không được tiếp tục học. Lối học như kiểu Việt Nam khi xưa, cuối năm mới thi thay vì theo tín chỉ như ở Hoa Kỳ. Lý do là trường đại học công, anh học dốt thì ngưng vì tốn tiền nhân dân đóng thuế. Có nhiều người du học từ miền nam nhưng nghe lời dụ dỗ của Việt Cộng nên xuống đường tranh đấu, thi rớt nên tây không cho học nữa, đành đi làm vớ vẩn. Khi Sàigòn đầu hàng thì họ hy vọng sẽ được trọng dụng nhờ quá khứ làm cách mạng, chống Việt Nam Cộng Hoà, ai ngờ chả được gì. Mình biết vài người như vậy sau này, quay lại viết bài chửi Hà Nội.

Mình may mắn được chính phủ pháp và hội cựu chiến binh Pháp cấp học bổng nên học ngày chưa đủ tranh thủ học đêm, gặp được người Pháp rất tốt, giúp đỡ khác với những gì mình học ở trường kêu thực dân tàn ác. Họ luôn khuyến khích mình, giúp đỡ như cho mướn phòng ô-sin không lấy tiền. Lâu lâu kêu lại nhà ăn bữa cơm cho no vì dạo ấy mình chỉ ăn cơm đại học xá, cuối tuần thì ăn baguette với bơ như khi xưa ở Đà Lạt, mua bánh mì Vĩnh Chấn, đem về Nhà, trét bơ ăn cực đỉnh. Có anh bạn học, du học tại Ottawa, sau này có gặp lại, anh chàng chỉ nhớ đến ăn bánh mì Vĩnh Chấn trét bơ ở nhà mình. Đó là ở Đà Lạt, còn bên tây, ăn bánh mì với bơ hoài cũng oải lắm. Lâu lâu mình mua mấy lon cá mòi sumaco của maroc mà khi xưa nhà hay ăn với bánh mì, rắc chút tiêu vào.

Ăn cơm đại học xá thì toàn là coucous hay khoai tây bột của người Bắc Phi nấu. Tụi tây học chung ít khi ăn lắm, chúng chê không ngon hay rủ nhau đi ăn tiệm, còn mình không có tiền ăn tiệm thì ăn trưa chưa đủ tranh thủ ăn đêm. Họ có món entree, thường là cà rốt bào, rồi món chính, mình hay xin thêm khoai tây chiên khi có, còn coucous thì ớn lắm. Hình như chỉ có tiệm cơm ở ký túc xá Cité d’universitaires là thức ăn ngon, còn các tiệm kia thì Chán Mớ Đời. Vấn đề là phải đi xa, mình ở Neuilly sur Seine, xuống dưới đó cũng mất cả tiếng đồng hồ đi métro. Mỗi bữa ăn, mua thêm bình sữa tươi 1/2 quan pháp. Lúc đầu uống sữa tươi không quen chạy đi vệ sinh ná thở nhưng vài tuần sau quen. Sau này mới hiểu là người á châu thường có vấn đề khi uống sữa bò. Lâu lâu được tây đầm mời đến nhà ăn cơm là mình ăn mệt thở. Nhớ có lần giáng sinh, một gia đình người Pháp, ông chồng từng tham chiến tại Việt Nam, mời đến nhà ăn cơm trưa để mừng chúa giáng sinh. Bà vợ thấy mình vét sạch cái đĩa, hỏi ăn nữa không, mình kêu vâng lần này mình thấy hết đói nhưng vì quen thói Việt Nam nên mình ăn hết, vét sạch như khi ở nhà, không bỏ cơm mứa, ai ngờ bà vợ tưởng mình còn đói nên bới thêm khiến mình phải quất 3 đĩa ứ nự. Sau này, quen nên mình mới giải thích. Văn hoá ăn chực của mình.

Cuối tuần thì mình đi làm bồi cho một nhà hàng nhỏ Việt Nam. Lúc đầu mình đến ăn vì tiệm này rẻ nhất quartier la tinh, do một bác người nam, khi xưa làm vú cho gia đình ông Dương Văn Minh. Mình chả hiểu lý do nào bác ấy sang Pháp. Chỉ nhớ là có người con trai, chải đầu láng cóng như công tử Bạc Liêu, đứng phục vụ. Một hôm mình đến ăn thì không thấy ông quý tử mà khách thì đông. Bác vừa nấu vừa chạy bàn. Ngồi đợi lâu quá nên mình đứng dậy, dọn bàn dùm bác thì bác kêu cuối tuần, ra phụ bác vì thằng con đi đánh bài hay nhảy đầm. Mẹ ở Việt Nam cũng khổ vì con, ở tây cũng khổ vì con.

Thế là từ đó mình làm bồi mấy năm đến khi ra trường. Được đâu 100 quan pháp mỗi tối, thêm tiền boa của khách tây nhưng quán rẻ tiền nên chỉ có sinh viên bò lại nên tiền boa cũng khiêm tốn như thực đơn của tiệm. Một hôm khách đông quá, bác kêu mình ở lại giúp vì thường 11 giờ đêm là mình về. Từ 6 giờ tối đến 11 giờ. Làm xong thì đi ra quá 12 giờ đêm nên hết métro, kêu taxi nó chặt 120 quan pháp. Nên lần sau trễ métro thì mình cuốc bộ về nhà. Từ tiệm ăn, qua cầu Saint Michel rồi dọc theo đường Rivoli, lên Champs Elysees đến Khải hoàn môn, rồi đi về Palais de la découverte ở Porte de Maillot, rồi lết đường Avenue du Rouge đến Les Sablons. Đến nhà phải leo lên 7 tầng lầu mới lên giường được. Chỉ làm thứ 6, 7 còn chủ nhật thì ông con làm việc. Trong tuần ăn đại học xá đến cuối tuần thì ăn bún thịt nướng mệt thở luôn. Cứ dện 2 tô là thấy đời lên hương. Lần chót về Paris mình có ghé qua khu này nhưng đã thay đổi quá nhiều, chắc bác ấy đã qua đời.

Khi Sàigòn đổi chủ thì đa số sinh viên du học chới với vì hết được nhận tiền của gia đình. Sinh viên theo Hà Nội thì bị cúp từ lâu chuyển ngân chính thức qua chính phủ Việt Nam Cộng Hoà, còn chuyển ngân lậu thì mình không biết cách thức khi xưa. Bác nào biết thì cho em hay. Chỉ biết có đọc báo Hà Nội, có mấy người miền nam kể họ làm kinh tài cho Việt Cộng, bay đi Hương Cảng, Paris để đổi tiền và chuyển ngân cho Hà Nội. Mình nghĩ họ đều bị ảnh hưởng tâm lý vì bao nhiêu mộng mơ khi ra đi tưởng như tuyệt vời, một ngày về huy hoàng, giúp cha mẹ nở mặt nở mày bổng chốc bay theo mây khói. Sau này mình mới khám phá ngày 27/4/1975, các sinh viên du học, không thân cộng đã có tổ chức một cuộc tuần hành để tang cho Việt Nam Cộng Hoà. Dạo đó mình mới qua, không quen người Việt nên không biết gì hết.

Mình nghĩ trong sự tuyệt vọng tận đáy vực thì một đóm lửa được đốt lên trong đêm hội chợ tết năm 1976 do tổng hội sinh viên tại Paris tổ chức tại Maison de la Mutualité, gần métro MAUBERT-Mutualite nên dân mít ở tây hay gọi MAUBERT, ở đường Saint Victor, quận 5. Khu vực này dạo ấy người Việt ở đông lắm. Có tiệm bán đồ Việt Nam gọi là Thanh Bình, mấy câu lạc bộ của người Việt Liên Hiệp, hay người Việt chống cộng. Nói chung là khu nghèo nhất dạo ấy, nay thì người Việt dọn xuống quận 13. Điểm lạ là rạp hát này do tổng thống Paul Doumer, cựu toàn quyền đông dương khánh thành năm 1931. 

Nhà hát này này được người Việt ở Paris mướn để tổ chức hội chợ tết hàng năm. Họ phải đặt cọc cả năm trước khi biết ngày nào là tết của năm tới. Hai bên đến phá nhau khi có hội chợ tết, đánh lộn đủ trò. Nghe nói mấy sinh viên phải học võ để đánh nhau. Mình thì không tham gia hội đoàn người Việt gì hết từ khi rời Việt Nam đến nay.

Lần đầu tiên mình tham dự hội chợ tết của tổng hội sinh viên tại Paris. Đêm đó, nhìn lá cờ Việt Nam Cộng Hoà lần đầu tiên tại Paris, cả rạp đâu gần 2,000 người đồng hát quốc ca Việt Nam khiến mình rợn tóc gáy.

Các bài hát đêm ấy rất lạ tai, chưa bao giờ nghe với chương trình mang tựa đề “ta vẫn còn Sống”. Bài ca nuôi chí vững bền, đã giúp mình hết âu lo, vùng dậy tiếp tục con đường mình đã định khi xin du học. Học cho xong rồi tính sau.

Chị vẫn còn sống 
Anh vẫn còn sống 
Tôi vẫn còn sống
Mà chúng mình không lẽ lại ngồi yên
Ngàn lầm than sao không cùng lên tiếng
Vai chung vai ta nổi dậy ba miền (2)

ĐK. Còn đôi chân xin mời anh đứng dậy 
Với thân mình này chị hãy vùng lên
Lòng hăng say ngọn đuốc hồng sáng cháy
Vì quê này mà nuôi chí vững bền

Nhất là bài Dựng lại một ngày với điệp khúc; những đôi mắt này còn nhìn nhau còn hẹn ngày về, như cái phao cứu vớt các linh hồn người việt vô tổ quốc, vừa mất quê hương. Những đôi mắt này còn nhìn nhau còn hẹn một ngày.

chân trời trước mặt của quê hương ta sẽ nở hoa, 

sông dài đất rộng đã bao năm nối tình thiết tha, 

hãy cùng đứng dậy cùng anh em nối lại sơn hà 

ta cùng đi dựng tinh thương bao la như biển xa 

Nắng Sơn mới đã khơi ai nụ cười

Ta đi theo tiếng gọi linh thiêng mời

Ta đi xây dựng lại cho một ngày mới

Sức sống đã khơi dậy trên môi hồng

Trong tim ta mong một ngày tin hoà bình tới

Ta đem hồn dâng sông núi

Cho một ngày vinh quang tới

Cho cờ Việt Nam phất phới muôn dặm xa

Muôn lòng góp lại ôi quê ta đẹp sao tiếng ca

Cho tình yêu người chợt thiêng thang nối đời đã qua

Những bàn chân trần đã nhịp vang trên bờ đê dài 

 Những đôi mắt này còn nhìn nhau còn hẹn một ngày 

Tối đó mình khóc sung sướng vì đã gặp những người Việt đồng cảnh ngộ. Đã cho mình lại một niềm tin ngày mai tươi sáng. Mình mất tin tức gia đình từ tháng 3 năm 1975 đến 3 năm sau mới có người về Đà Lạt, qua cho biết gia đình còn sống, chỉ có ông cụ bị chế độ mới tuyên án 18 năm cải tạo. Mất Sàigòn nhưng đi học vẫn phải nói chuyện với đám tây đầm, cố gắng giải thích cho họ về chính nghĩa của Việt Nam Cộng Hoà trong khi 25% dân tây bầu cho Đảng cộng sản. Dân tây không ưa người Mỹ nên họ rất vui khi Sàigòn đầu hàng, chửi mình là tay sai cho đế quốc Mỹ còn đám Việt kiều yêu nước thì gọi mình là ngụy. Đúng là vạn người vui triệu người sầu.

Nghe kể sau 75, có một ông thầy nằm vùng được cử dạy môn chính trị tại trường Quốc Học, ông ta cho biết trường này có truyền thống cách mạng vì ông hồ đã từng học ở đây. Ông ta nói khi xưa thời ngụy, thanh niên miền nam toàn là du đảng, đi lính đánh thuê cho mỹ, còn bộ đội bác hồ theo cách mạng, giải phóng quê hương. Có một anh học sinh kêu thưa thầy không phải nơi. Mệ ngoại em nói là lính miền nam khi xưa đi đánh Việt Cộng, để bảo vệ tự do, không cho cướp đất cướp nhà, còn bộ đội là những người ngoài bắc, đi bộ vô, thấy cái chi hắn đội về.

Một tia hy vọng về Việt Nam, về gia đình trong tương lai bổng dập tắt khi các con tàu ra khơi tìm tự do trên biển Đông NAm Á khiến thế giới bàng hoàng. Những tin tức diệt chủng tại Cao Miên bởi nhóm khờ me đỏ. Sau khi xem cuốn phim Killing Fields, các khán giả tây không dám vỗ tay như thường lệ, ai nấy đều cuối mặt, không ngờ họ đã ủng hộ trước 75 những chế độ hà khắc, gian ác như vậy. Các nhà trí thức pháp khi xưa, ủng hộ Hà Nội nay quay lại chống Hà Nội như nhà văn Olivier Todd. Khi ông phạm Văn đồng qua tây xin tiền thì tuyên bố trên Paris Match có trên 2 triệu người miền nam trong các trại cải tạo.

Mình nghĩ hình ảnh của bà cụ tảo tần nuôi con đã giúp mình chịu khó học hành đến khi tốt nghiệp. Sống trong một căn phòng ô sin, mùa đông lạnh không có máy sưởi, mùa hè thì nóng chảy mỡ, dạo ấy gầy lắm. Đi làm dành dụm tiền để gửi về cho bà cụ nuôi mấy người em và cho vượt biển.

Sinh nhật mẹ mình tại Đà Lạt với mấy cô em

Vầng trăng chẳng chút phai mờ

Theo con đi suốt giấc mơ làm người

Mấy câu thơ "Mẹ Trùng Khơi" trên đã ấp ủ mình từ ngày xa Mẹ, rời Đà Lạt đi Tây. Mình cố gắng để một ngày gặp lại Mẹ như ông cụ mình đã gặp lại bà nội sau 40 năm.

Mùa Xuân, trước mặt mùa Xuân
Là đôi mắt Mẹ trong lần tiễn đưa

Con đi đâu con về đâu

Cuộc đời của mẹ là câu trả lời

Về Việt Nam, gặp bạn bè, ai nấy đều kêu mình sướng được đi tây trước khi Việt Cộng vô nhưng không ai hiểu rõ những gì người Việt tại hải ngoại phải chịu đựng về những mất mát tinh thần khi mất Sàigòn. Tại Việt Nam, cả nước, cả miền nam đều chung một số phận, còn ở hải ngoại người Việt rất cô đơn vì người ngoại quốc, bạn bè sở tại không hiểu những gì họ đang trải qua. Mất liên lạc gia đình, không tiền không bạc. Những ai đã đi làm thì không sao còn sinh viên là ngọng vì chủ nhà vẫn đòi trả tiền nhà. Mình chỉ quen hai sinh viên Việt Nam tại Paris, nhưng họ có bố mẹ di dân đến Pháp từ thời ông Diệm.

 Khi mình sang Ý Đại Lợi, có quen 4 anh sinh viên du học trước mình 2 năm thì họ rất te tua hơn sinh viên bên Pháp, ra trường trễ hơn vì phải tự túc tự cường, chính phủ Ý Đại Lợi không có chương trình giúp sinh viên quốc tế như ngày nay. Có anh bạn kể, thằng cháu sang học, năm đầu thì trả tiền , năm sau khía là không được trợ cấp từ nhà nên được chính phủ Ý nuôi ăn học. Họ vẫn nuôi chí vững bền, học từ từ vừa học vừa đi làm để tốt nghiệp kỹ sư. Cách đây mấy năm, mình ghé thăm Milano, một anh bạn từ Torino, đáp xe lửa đến gặp mình, đi uống cà phê trong mưa để hổi tưởng lại những giây phút ngày xưa, chia nhau bát cơm, giúp đỡ nhau tiếp tục làm người dân Nam. Những đôi mắt này còn nhìn nhau còn hẹn một ngày. (Còn tiếp)

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn