Mua nhà người qua đời

 Lại chuyện mua nhà người đã qua đời

Tháng trước, con của bà Betty nhắn tin kêu muốn bán căn nhà ở Lone Pine cho mình và nghĩ bà ta sẽ rất mừng khi mình sở hữu căn nhà này. Khá xa, chạy mất 4 tiếng nhưng chỗ này là nơi thiên hạ đến để leo đỉnh núi Whitney và các nơi khác trong vùng thuộc dãy núi Sierra, Cali. Mình có ngủ lại thành phố này 2 lần khi leo đỉnh Whitney. Mình quên vụ bà Betty có căn nhà ở đây nếu không thì đã hỏi con của bà, khỏi phải ngủ motel. 

Khi xưa, bà Betty nói có mua căn nhà này. Bà ta muốn mua ở Mammoth nhưng thằng con muốn leo núi Whitney và câu cá, chạy xe moto này nọ. Phải chi mua ở Mammoth thì bây giờ giàu vì mỗi ngày mùa đông cho thuê cả $1,000/ đêm. Còn chỗ này thì mùa đông ít ai lại vì lạnh, không có nơi trượt tuyết. Chỉ đến vào mùa hè. Bà ta nói khi nào dẫn vợ con lên đây chơi, nói bà ta chỉ chỗ để chìa khoá.

Mình và thằng con chạy lên xem nhưng không ở lại vì sắp sửa đi Alaska. Nhà xem được, có hồ bơi. Garage rộng có thể làm ADU cho thuê được. Rồi chạy về vì mụ vợ bận bơi lội trong không gia âm nhạc, không đi theo nên hai cha con không dám để vợ ngủ một mình ở nhà. Hỏi giá bao nhiêu, họ kêu $450,000 khiến mình thất kinh. Hỏi cho vay lại thì họ nhất trí. Họ nói bà Betty chắc sẽ vui nếu mình mua lại căn nhà vì bà mến mình. Mình hỏi họ cho vay ra sao. Họ nói sẽ gặp luật sư để hỏi này nọ rồi họ i-meo nói $450,000, đặt cọc 10% và trả $6,000/ tháng khiến mình đứng tim. Nói nhiều quá chắc không mua. Nói khi xưa, mình mua căn nhà của mẹ họ $153,000, trả mỗi tháng $947.43/ tháng nay căn này giá gấp 3 mà trả gấp 6 lần. Mấy ngày sau, tưởng họ tìm bán cho người khác, ai ngờ họ i-meo lại kêu $3,000/ tháng không có tiền lời, trả trong vòng 10 năm. Mình nói giá bây giờ thì có thể mua nhưng sắp đi Ý Đại Lợi rồi nên đợi mình về rồi bàn lại. Kiểu này chắc lễ Tạ Ơn hay Giáng Sinh, có dịp lên đây ở lại, đi dã ngoại xem núi tuyết.

Cách đây 26 năm, mình đọc báo thấy có nhà bán với câu “will carry”. Với tư chất nông dân ngu lâu dốt bền nên gọi điện thoại hỏi. Thì bà Betty trả lời, giải thích là thay vì mượn tiền ngân hàng thì bà ta sẽ cho mình vay. Thế là mình hẹn đến xem nhà, căn nhà bà ta cho thuê, nay người thuê dọn ra, không muốn đụng đến nữa, nên bán. Muốn tránh đóng thuế cao nên bà ta bán và cho vay lại. 

Ở Hoa Kỳ, khi mua nhà thì lâu ngày giá cả do chính phủ cố ý làm để lạm phát, gia tăng để xù nợ những ai mua công khố phiếu. Chính phủ không làm ra tiền nên chỉ biết in tiền, gây lạm phát. Mua công khố phiếu $10,000 thì 30 năm sau chỉ tương đương độ $3,000 ngày nay. Như trường hợp bà Betty, mua căn nhà này với ông bạn, giá đâu $50,000 khi xưa. Đến khi người mướn nhà dọn ra thì bà ta đã trên 70 nên muốn lái xe đi giang hồ nên kêu bán giá $153,000. Khi bán thì trên nguyên tắc lời độ $100,000 rồi chính phủ lại cộng thêm tiền bà ta đã khấu hao trừ suốt 20 năm thì xem như cộng thêm độ $25,000. Cộng lại bà ta phải đóng thuế trên số tiền $125,000, xem như bay đứt 50% nên không muốn. Do đó muốn tránh đóng thuế thì phải mua lại căn nhà khác bằng giá nhà bán hay cho vay lại mà sở thuế gọi là “installment Sale” thì chỉ đóng thuế tiền nhận của mình mỗi năm là $947.43 x 12 tháng. Ít hơn là $75,000 một lúc.

Xem như bà ta cho thuê, có tiền hàng tháng $947.43 mà không phải lo sửa ống nước này nọ,…

Do đó mình chỉ mua nhà từ những người về hưu và không muốn trả thuế nhiều. Nay cũng chỉ tụi con cách mua này rất gọn, chả ai hỏi giấy tờ mình cả. Tháng trước đi Alaska gặp ông mỹ bán khu thương mại mấy triệu và cho vay lại. Ông ta chả bao giờ hỏi số an sinh xã hội bú xua la mua như khi mượn tiền ngân hàng. Đồng ý giá cả, escrow làm giấy tờ ông ta ký và mình ký. Tháng trước gặp ông ta lần đầu tiên và có bàn mua 10 mẫu đất của ông ta. Ông ta nói để giải quyết tình trạng sức khoẻ của ông ta xong thì sang năm bàn đến vụ này. Xong om

Mình mua cho thuê rồi từ từ bà ta mến nên giới thiệu bạn của bà ta muốn bán nhà. Sau này bà ta ký giấy (first right of refusal) cho phép mình mua căn nhà của bà đang ở nếu sau này bà ta không sử dụng nữa. Sau bà ta qua đời thì mình tiếp tục trả cho con trai bà ta đến hết nợ cách đây 4, 5 năm. Nay nhà bà ta thì cháu nội ở nhưng mình vẫn có quyền mua căn nhà  này. Nếu sau này cháu nội bà ta bán thì mình sẽ có quyền đầu tiên từ chối mua căn nhà này.

Mình nhớ khi xưa, bà Betty có kể là con trai nhất là cô con dâu tiêu tiền như điên. Làm ăn chả ra gì, bà ta về hưu giao lại cho tiệm của ông bà làm ăn khá lắm nay con trai và cô con dâu làm ngáp ngáp. Lại chơi sang, đi mua sắm với bà ta, cô con dâu đều chạy xe để valet parking thay vì chạy đi đậu rồi đi bộ lại.

Mình đoán lý do con trai bà ta liên lạc để bán lại cho mình và cho vay lại, là trong di chúc, bà Betty có nói đến khi nào bán thì phải bán cho mình và cho vay lại vì nếu bán lấy tiền là số tiền sẽ bị người con trai và cô vợ đốt nhanh lắm. Mình thấy xa nên không muốn mua nhưng họ cứ liên lạc hoài nên đoán vậy. Để mình đi Âu châu về rồi tính, thương lượng lại số tiền nhất là phải bò lên đó ở vài ngày, và nói chuyện với mấy người hàng xóm đang lo xem nhà dùm cho họ. Để xem có làm AirBnB được không hay có ai đó cho thuê cho xong.

Mình thì mấy cô gái trẻ thì chê như ma chê quỷ hờn nên ế vợ rất lâu nhưng mấy bà già Mỹ rất mến mình nên hay giới thiệu bạn bè có nhà cửa bán cho mình. Họ cũng như cha mẹ người Việt, cũng lo lắng cho con cháu sau này. Thấy đứa nào khá thì để gia tài lại nhưng bà Betty chỉ có 2 đứa con trai. Bà ta mua cho mỗi đứa một căn nhà. Thằng con thứ 2 thì chơi sì ke nên muốn bán nhà, bà ta kêu mình mua rồi đang làm giấy tờ thì thằng con bị một tên bạn, ở tù ban đêm, ban ngày được thả ra, chở xuống Tijuana, giết cướp $50,000 vì ông thần mượn tiền của ai, cấn vào căn nhà. Thế là mình ngọng, phải trả số tiền nợ của tên con trai thứ 2 quá nhiều. Chỉ còn lại thằng con đầu nhưng cũng chả làm ăn gì, cứ kéo máy ATM của bà. Có lẻ vì vậy, bà ta viết di chúc, nếu muốn bán nhà cửa của bà ta để lại thì phải bán cho Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen.

Hai đứa con mình nay chịu khó học nghề của mình đi mua nhà nên có lẻ căn này mình sẽ để chúng mua. Dạy chúng từ bây giờ để 15 năm nữa chúng có thể về hưu như mình. Tuần trước, con gái và thằng Bồ về thăm, hỏi mình đủ trò. Chúng tính đi học lại một khoá về tài Chánh, mình nói về thăm mẹ chúng mày rồi thắc mắc gì thì bố trả lời. Mình dẫn chúng xuống thăm một ông thầy cũ của mình ở San Diego để chúng nói chuyện, hỏi thêm. Chúng tính sẽ ghi danh bay về học riêng với ông ta. Xong om

Hai đứa con trả lời; muốn mua căn nhà này nên chắc chắn sẽ mua. Mình giải thích khi xưa cuối tháng thay vì gửi  ngân phiếu trả tiền nhà qua bưu điện, mình ghé lại nhà để trả và nói chuyện hiểu thêm về gia cảnh nên nói bà Betty cho mình option để mua sau này. Có lần bà ta muốn bán mình căn nhà ở Wyoming. Đang tính đến hè chạy lên ở xem sao thì mùa đông đến, bị bể ống nước, phải thay khẩm bạc nên mình không mua luôn.

Mấy người khác như bác sĩ Sulzbach cũng mến mình nên kêu bán thêm mấy căn nhà cho thuê khác. Khi ông bà chết thì mình tiếp tục trả tiền cho 3 người con đến hết nợ.

Hôm qua, mình đi bộ ngoài biển nên đột phá tư duy cho ai về hưu, muốn ở Cali rất rẻ. Mình thấy có nhiều người Mỹ lớn tuổi. Họ chạy xe van hay RV ra đây đậu. Mình đoán là họ mua thẻ đậu xe cho người già suốt năm giá $20 như mình. Sáng 7 giờ chạy xe ra đây, đậu xe, sử dụng nhà vệ sinh công cộng, tắm nước vòi sen công cộng, hơi lạnh khi mùa đông. Đem gắn điện năng mặt trời, nấu ăn ngoài biển thoải mái. Tối 10 giờ đóng cửa thì chạy đến chỗ nào Khu dân cư Hungtinton Beach, đậu xe rồi ngủ qua đêm. Mua chiếc van trên là khoẻ, buồn đời chạy đi chơi, du lịch ngủ trong các nơi cắm trại.

Đồng chí gái không chịu chớ em thích vụ này. Cho thuê nhà đang ở, rồi trả $20/ năm tiền thuê chỗ trong ngày, và mua thêm một cái pass, vé hàng năm giá hữu nghị cho người già ở các công viên Cali, rồi lái xe đến đậu chỗ này chỗ kia, tối về, đậu lại trước một căn nhà cho thuê là xong chuyện. Kẹt lắm thì xin vào tắm rửa này nọ. Xong om.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Một ngày với ông nhà giàu ở Alaska

 

Hôm nay hai vợ chồng chạy từ Seward xuống Seldotna để thăm ông Greg, người đã bán cho tụi này một trung tâm thương mại ở Cali và cho vay lại. Ông này cho tụi này vay trên 3 triệu mà chưa bao giờ gặp nhau. Chỉ nhắn tin qua lại từ khi mua bán đến giờ trên 2 năm. 

Tàu đợi thủy triều lên cao đến 25 bộ anh để bắt cá vì họ lùa cá ngoài khơi vào. 

Ông này ở Alaska vào mùa hè để đi câu, mùa thu đi săn caribu còn mùa đông thì xuống Mễ Tây cơ vùng La Paz ở đánh golf và đi câu. Không có vợ con chỉ có bà bồ nhưng không thấy mặt vì bay về Arizona để khám bác sĩ. Bác sĩ rất hiếm ở Alaska. Giỏi thì ít ai chịu về đây sinh sống. 

Ông ta kể là học xong đại học Fullerton thì đi làm với ông cha vá đường bị nứt và giàu lên vì các thành phố mướn ông ta vá đường rồi theo ông cha mua nhà cho thuê và nay Chán Mớ Đời nên bán lại cho mình. Mình hỏi lỡ ông không thể ra ngân hàng nhận tiền thì tui phải gửi tiền cho ai. Ông ta kêu mọi thứ sẽ thuộc về em và cháu ông ta. Khi tôi chết thì thiên hạ sẽ xuất hiện nên đừng lo. 

Căn nhà ông ta mua cách đây 20 năm đã $500,000 nay có người kêu bán cho họ $3,000,000. Địa điểm nhà rất hay là phía sau nhà là dòng sông nên ông ta làm cầu thang bằng sắt đi xuống, có chỗ ngồi câu cá. Đứng thấy cá hồi bơi ngúc ngắc ngay cạnh bờ. Chỉ cần quăn cần câu xuống là có thể câu được. 

Ponton sau nhà ông ta nơi câu cá ngay bên sông

Ông ta có hai nhà, nhà Ông ta ở còn căn bên cạnh trên garage là để khách đến ở. Có hai chiếc tàu; 1 để đánh cá ngoài biển và một để đánh cá trên sông. Thấy có chiếc xe suv để chở mình và đồng chí gái đi vòng vòng và một chiếc xe bán tải để kéo tàu. Ông ta cho biết khi xưa mua chiếc tàu giá 70k nay giá 150k vì tàu mới cùng hiệu giá 300k mà ông hàng xóm bác sĩ mới mua. Thấy trong garage chiếc xe mô tô bự để lái chạy vòng vòng. 

Thấy người giàu sống quá sung sướng. Ông ta kể nhà ở Mễ có đến 13 máy điều hòa không khí. Rộng đến 1,000 mét vuông. Kinh   Chỉ có ông ta và bà bồ ở có cổng gác này nọ. Khu vực đó có đâu 7 người Mỹ ở rộng thênh thang. Ông ta cười nói mày cứ tiếp tục trả tiền cho tao là đời vui thôi. Mỗi tháng mình phải trả ông ta $21,816.91 tiền lời.

Cầu thang này hay không sợ bị trợt như cầu thang gỗ

Ông này là dân buôn bán giỏi. Mình xuống xe trong khi ông ta đứng tại chỗ như trường phái bán xe hơi để kiểm soát con mồi ngay lúc đầu. 

Ông dẫn sau nhà xem câu cá. Ông ta hỏi đến hôm nay câu cá hay sao mình nói không đến để gặp ông thôi nên loay hoay câu cá cho vui để đồng chí gái thấy cá hồi bơi dưới nước đông như cá hồi. Sau đó ông ta kêu lên xe chở đi vòng vòng xem mấy nơi thiên hạ lấy tàu ra biển. Ông ta nói bọn có tàu làm ăn chở mỗi người ra biển câu cá. Được hay không lấy $600/ người. Ngày đi hai lần vị chi được $4,800. 

Ông chỉ mấy chỗ khi ông ta đến thì lụp xụp nay thiên hạ xây cất lại hoành tráng bán lời mệt nghỉ. Vấn đề ngày nay không có thợ làm xây cất nên giá xây cất đắt lắm. Rẻ nhất là $500/ sqft mà không có thợ. Ông ta nói bà Bồ muốn Sơn lại căn nhà.  Thợ Sơn đến định giá $13,000 nên ông ta thôi. Cứ để vậy. Nhưng cũng chỉ những chỗ chủ bị xập tiệm luôn. 

Sướng muốn ăn cá ra phía sau nhà ngay bờ sông câu đem vào nấu ăn hay nướng bbq. Thích ăn thịt thì có thịt caribu săn đông lạnh. 

Bên kia sông là ánh mặt trời

Sau đó mình mời ông ta đi ăn cơm trưa. Rồi chia tay về lấy phòng. Sau đó đưa mụ vợ đi ăn cua. Mụ ghiền ăn càng cua. 

Mình hỏi ông ta sức khỏe ra sao. Ông ta kêu cần đi bộ. Nay không uống rượu nữa. Mọi việc đều ổn. 

Khi về tới khách sạn thì ông ta nhắn tin, đợi hôm nào khỏe sẽ bàn với mình vụ mua 10 mẫu anh đất. Mà ông ta sỡ hữu và muốn bán. Mình có đi xem thấy có nhà xây xung quanh, ông ta có đào giếng nước nhưng chưa gắn máy móc vì sợ bị ăn cắp. Để xem

Trời thương thì ông ta bán và cho vay lại. Rồi chắc để con mình lo vụ xây cất. Kêu bỏ mấy nhà tiền chế vô rồi cho thuê là xong chuyện. Mình có một căn nhà cũng trên con đường này đang cho thuê.

Thấy ông ta có nhà cửa mà ham nhưng nghĩ lại thì vào tuổi này mình chỉ cần có sức khỏe chớ ở tuổi này ham cũng mệt óc. 

Mời ông ta đi ăn vào tiệm ăn thấy họ treo mấy cái giày lưới để đi trên tuyết. 

Mai chạy về anchorage đi xem một công viên quốc gia khác, đi bộ rồi sáng hôm sau bay về Cali. Làm kiếp nông dân lại.  

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Căn nhà ma ở Bôn Sa

 Căn nhà ma đường Hazard

Anh còn có mỗi cây vàng anh đem bán nốt anh mua căn nhà ở đường bôn sa tình tính tang là tang tính tình. Căn nhà này là căn nhà ma tình tính tang là tang tính tình. Ma này là ma cái 

Hồi mình bắt đầu để ý đến mua nhà cửa cũ, sửa lại cho thuê thì ông thợ có nói đến căn nhà ma đường Hazard ở Garden Grove ngay góc Euclid. Mình có chạy lại đó thì thấy căn nhà xây khá cũ kiểu đầu thế kỷ 20, tọa lạc trên một mảnh đất khá rộng nhưng không ai ở. Nghe nói ngay cả mấy người vô gia cư da đen vô ngủ bị ma đuổi chạy há mồm luôn. Kêu Obama cứu rồi với. Tuy ham nhưng vẫn sợ ma cái nó hành. 

Xem bản đồ thì bên trái đường Euclid, là mảnh đất của căn nhà ma khởi đầu. Sau cả chục năm chủ đập phá căn nhà cũ để bán. Chủ mới mua và chia thành hai lô xây được hai căn nhà. Con ma lại không có chỗ ở chạy qua tiệm tạp hóa đối diện khiến chủ bỏ của chạy lấy người. Đập phá ra rao bán nhưng đến nay thấy xây Cái trặm xăng. Bên cạnh thuộc đường Hazard là chùa Phổ Đà. 

Mình đi kiếm chủ nhà nhưng dạo ấy chưa có Internet như ngày nay. Khó kiếm. Mình nói chuyện với một bác lớn tuổi, thầy địa lý thì bác nói không nên mua thêm buồn phiền lo Âu nên mình quên đi. 

Mấy năm sau thấy họ phá căn nhà rồi để giá bán miếng đất nhưng không hiểu sao mình không thích nữa. Độ một hai năm sau thấy họ xây hai căn nhà. Chủ mới mua miếng đất rồi chia hai lô xây hai căn to đùng bán cho ai đó mua. Mình hỏi ông thợ thì ông ta kêu cái nhà đầu đường có thằng thợ Mễ leo lên mái nhà lợp ngói té xuống đất cái đùng lăn ra chết. Nghe đến đó mình kêu may quá. Dính vào thì hơi mệt.

Vấn đề là thiên hạ kêu con ma thấy người ta xây tổ ấm, thầy phong thuỷ đến ếm trấn đủ trò nên ma mỹ trắng không sợ thầy phong thủy người Việt, nhưng chịu mùi sầu riêng không được  chạy qua đường chỗ tiệm bán rượu hay tạp hóa của người Mễ. Phá phách mấy amigos, amigas ra sao khiến chủ tiệm tạp hóa trốn luôn để không. Nghe nói bên cạnh lại có cái chùa Phổ Đà nên con ma Mỹ trắng, đêm nằm nghe kinh kệ chợt giác ngộ nên ở luôn chỗ tiệm tạp hoá. Khiến không ai dám tới mua hàng hay bán buôn gì nữa.

Mình thấy chủ rao bán hoài không thấy ai mua. Sau đó ai xúi chủ kêu người đập phá cái tiệm tạp hoá để miếng đất trống dễ bán hơn. Sau mấy năm mình thấy có người mua. Chắc dân Việt Nam sang đầu tư vì không biết lịch sử con ma đường Hazard. Việt Cộng thì chắc không sợ ma mỹ vì đánh mỹ cút ngụy nhào. Nay ôm tiền qua Mỹ đánh cho Mỹ nhào luôn.  Sau mấy năm, thấy họ bỏ chiếc xe cũ ở trong để không ai vô phá rào. Rồi năm ngoái hay năm kia thấy họ bắt đầu khởi xây cây xăng. Mình thấy hơi lạ xây cây xăng vì đường trong, xa xa lộ mà trên con đường này, ngay chỗ Bolsa có 2 cây xăng rồi. Nhất là ông tổng thống Biden ra lệnh là năm 2035, dẹp hết xe chạy xăng, chơi xe điện thôi. Việt Cộng đem tiền qua nên chẳng cần, chỉ cần hạ cánh an toàn.

Vấn đề là cứ thấy họ xây tiệm 7/11 tô màu hoành tráng lắm, nhưng không biết ngày nào tưng bừng khai trương. Từ đầu năm đến giờ là 7 tháng đi qua đây hơi bị nhiều nhưng vẫn thấy chưa xong. Không biết khi xây cất con ma Mỹ có làm gì không mà đình trệ công trường. 

Bác nào có tin tức về trạm xăng chưa Mở cửa. Vụ căn nhà ma đã có trước khi mình sang Cali mà con ma đường Hazard vẫn chưa siêu thoát. Ở cạnh chùa Phổ Đà mà chưa siêu thoát. Biết chủ nhà thì nhắc họ đem thầy cúng biết tiếng Mễ đến cúng buritos và rượu tequila vì đất của người Mễ nên khi cúng thổ thần đất đai phải cúng tequila chớ rượu đế hay whisky thổ thần không ăn không uống là ngọng. Cứ tiếp tục phá. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Thành phố California hay giấc mơ quên lãng

 

Giấc mơ quên lãng, thành phố California

Nhớ có lần ông Rich Dad của mình kể khi xưa có tên bán địa ốc mời đến văn phòng rồi chỉ bản đồ của một thành phố mới mang tên là CAlifornia City. Ông ta giải thích thành phố này sẽ phát triển lớn nhất miền nam Cali, bla bla bla. Ông Rich Dad nói là đừng bao giờ mua đất vì như nắm đuôi con cá sấu, mày phải cho nó ăn hoài nếu không nó quay lại cắn mình. Nên từ đó mình chạy đi xem nhiều đất nhưng không mua. Chỉ mua 5 mẫu đất nhưng có 6 căn hộ để nuôi miếng đất. 5 năm sau mình bán có giá, mua được khu thương mại.

Chạy trên đường sẽ thấy tấm bảng này để nhớ một giấc mơ Cali bị lãng quên, không thành hiện thực

Lâu lâu chạy xe ra khỏi quận Cam mình có chạy ngang thành phố này nhưng vắng như chùa bà đanh. Như khi chạy lên Lone Pine để leo đỉnh Whitney, phải chạy ngang thành phố buồn này.

Thành phố được xem có chu vi rộng thứ 3 của tiểu bang Cali nhưng vắng tanh. Ai ở Việt Nam qua đây đầu tư hay được luật sư dụ vào thành phố này đầu tư rồi ôm đầu máu. 

Thành phố này cách thành phố Los Angeles độ 100 dặm về phía Đông Bắc trên vùng sa mạc gọi là Antelope valley. Đến đây chúng ta sẽ thấy hàng dặm con đường chưa được trán nhựa và chấm dứt tại ngõ cụt. 

Không ảnh cho thấy đường xá đều được cày hết nhưng chưa được trán nhựa.

Được cái là tuy không có nhà nhưng vẫn có các bảng tên những con đường của thành phố mộng mơ của các nhà đầu tư địa ốc một thời. Dọc các con đường chỉ còn những bụi cỏ hoang. 

Ngoài những con đường đầy bụi bặm và những cột điện thoại leo nheo vài bảng quảng cáo cũ kỹ rao bán đất.  Một số bị gió thổi rớt xuống đất như hình ảnh sau một cơn lốc trong sa mạc. 

Vùng đất trống này từng được mong đợi trở thành thành phố kiểu mẫu của tiểu bang Cali sau thế chiến thứ 2. 

Có một bản thiết kế chính để xây dựng một thành phố đầy tham vọng có thể chứa 400,000 ngàn dân cư và thu hút du khách khắp nơi như thành phố Anaheim, với Disneyland hay Buena Park với Knott Berry Farm,… những thành phố khi xưa chỉ có ruộng do người Nhật Bản trồng dâu hay trái cây. 

Các nhà đầu tư có viễn tưởng về một thành phố có trên 400,000 người ở ngoài sa mạc, rồi các giấc mơ bị tan biến và chính phủ điều tra lý do thất thoát tiền bạc. 

Tương tự năm 2013, mấy ông tỷ phú của silicon valley muốn xây dựng một thành phố ở quận Solano, tiểu bang Cali để cho thấy những gì được kiên trúc sư thiết kế sẽ có một khoảng cách khá xa từ bản thiết kế đến khi hoàn thành. 

Khi còn làm kiến trúc sư mình cũng mơ thiết kế những thành phố này nọ nhưng khi họ tính toán lại thì quá tốn tiền. Ngày nay thành phố California chỉ có một góc được xây cất vì nằm trên mạch nước.  Còn phần còn lại thì trống trơn. Chán Mớ Đời 

Dạo ấy có nhiều người không thích ở thành phố Los Angeles nên nổ lực quảng cáo xây dựng một thành phố đẹp gấp 10 lần thành phố Los Angeles và đầy đủ tiện nghi, Hoành tráng hơn. Các nhà đầu tư địa ốc cho rằng Los Angeles không thể phát triển vì kẹt xe này nọ nhất là không thể nào chứa được dân cư đông phát triển sau thế chiến. Họ nghĩ các khu vực mới cần được tạo dựng để có thể chứa các người mới nhập cư và babyboomers. Nếu nhìn địa thế của thành phố Los Angeles, sẽ thấy xung quanh là núi và biển nên không thể phát triển chiều ngang được mà chỉ có lên tầng.

Hiện nay tiểu bang Cali cần thêm 5.5 triệu căn hộ vì có nhiều người đến ở nhất là di dân lậu. Nhà cửa khan hiếm, các tiểu bang khác thì nhà xuốgn còn Cali thì chưa chịu xuống.

 Thành phố California có thể chứa được 400,000 dân cư. Ngày nay hồ nước ở trung tâm thành phố đóng rêu xanh. Thành phố được thành lập năm 1958, do một nhà đầu tư địa ốc đầy tham vọng tên Nat Mendelsohn và công ty của ông ta mua độ 80,000 mẫu đất ở sa mạc của quận Kern. Trước khi đầu tư vào thành phố California, ông Mendelsohn đã xây cất nhiều nơi như làng, cạnh thành phố Riverside sau đó phân lô ở thành phố Hesperia, gần Victorville. Nhưng thành phố California là thành phố cuối cùng mà ông ta thực hiện. Sau đó ôm đầu máu.

 Ở trên Moreno Valley có một ông người ba tư du học ở mỹ rồi ở lại. Ông ta xây một khu vực sau đó cho thuê như công ty sản xuất giày Sketchers rồi nhiều chỗ khác. Mình có đi xem ông ta nói chuyện, rất cảm phục tinh thần đầu tư của ông ta qua bao nhiêu thăng trầm, rồi vài tháng sau nghe ông ta qua đời. Chán Mớ Đời 

Hồ xanh nay rong rêu

Ngoài các cột điện, toàn đường đất khắp nơi.

Điểm nhấn của thành phố khi mới sáng lập, với hồ nhân tạo, công viên này nọ nhưng rồi chả ai đến mua đất xây nhà nên chủ đầu tư ôm đầu máu. Như về Việt Nam, mình đi từ Nha Trang ra tới Huế, thấy không biết bao nhiêu nhà đang xây rồi bỏ nữa chừng.

Nắng độ 110 độ F giữa sa mạc. Hôm trước đi với thằng con lên thành phố Lone Pine, nơi ngừoi ta dừng để leo đỉnh Whitney, ngọng luôn. Không muốn ở lại.

Hình ảnh khi xưa họ dùng để giúp người mua mơ về một thành phố hoành tráng

Lâu lâu thấy căn nhà. Phải mua súng mới dám ở mấy chỗ này.

Khách sạn được xây rồi bỏ nữa chừng

Theo bản vẽ thì thành phố này được thiết kế trong vòng một năm, kể cả phân loại cây cối loại gì sẽ được trồng, bản tên đường sơn màu gì này nọ rất hoành tráng. Địa điểm chính là trung tâm thành phố có thể chứa được 80,000 đến 100,000 người cư ngụ. Ngoài ra sẽ có 6 vùng vệ tinh chứa được 30,000 đến 50,000 dân cư. Sẽ có một sân cù và một công viên có hồ nhân tạo. Được xem là bản thiết kế đô thị rõ ràng nhất mà người ta nghĩ 50 năm sau vẫn còn giá trị. 

Khỏi đầu công ty của ông Mendelsohn tốn cả bạc triệu để tìm nước. Lúc đầu họ tính xây khu vực phía Tây của thành phố trước nhưng cuối cùng tìm được nguồn giếng nước ở phiá Tây nên phải xây tại vùng Tây của thành phố. Sau này sẽ xây tiếp phía đông. Ai ngờ, chúa đã bỏ các ông thần đầu tư.

Kế tiếp là Cái hồ rộng 20 mẫu trong công viên chính về sinh hoạt thể thao. Công viên này được xem thời đó là địa điểm Đẹp nhất, tạo dựng một điểm xanh trong sa mạc. Sự hình thành của thành phố này cho thấy với sức người sa mạc cũng thành vùng xanh. Một thiên đường cỏ xanh. 

Ngày nay đi đến Quận Cam hay vùng Riverside chúng ta thấy nhà cửa cỏ xanh cây cối chớ cách đây 30, 40 năm toàn là đất sa mạc. 

Thành phố được thành lập chính thức vào năm 1965 với dân cư độ 600 người. Lý do công ty của ông Mendelsohn muốn thành phố khỏi bị thuế vì thành phố có lỗ hụt tài chánh độ 7.5 triệu đô. 

Xây dựng thành phố những điểm chính như hồ nhân tạo để bán đất. Cứ chia lô ra rồi bán. Cách đây đâu 20 năm lúc nhà xuống, có người kêu mình bán cho 200 lô đất ở Arizona nhưng không có tiền, chỉ cần có $500,000. Ai mua được chắc nay giàu vì dân Cali nghỉ hưu bán nhà ở Cali qua chỗ này mua lô đất rồi xây nhà cho họ. Kiếm Bộn bạc. Trời không cho thì chịu. Thành phố này khá nổi tiếng vì cạnh dòng sông, bên kia sông là Laughlin, một thành phố sòng bài như Las Vegas nhưng nhỏ hơn.

Nhiều khi Ông trời cho ông Mendelsohn tới đó rồi ngưng, không có ai chạy đến mua đất xây nhà cả. Thế là ngọng.Nhiều khi găp thời đánh đâu trúng đó rồi người ta bổng nhiên nghĩ mình thông minh nên hồ hởi đánh lên rồi thời đi qua lại bay hết.

Ông Mendelsohn bán một phần công ty cho công ty Great Westen United để gỡ chút tiền đầu tư và bị đá ra khỏi trách nhiệm xây cất thành phố. Từ từ công ty Great Western United bị lỗ vì bị người mua đất thưa kiện. Khiến Federal Trade Commission điều tra và bắt công ty trả lại 4 triệu độ. Sau đó anh em nhà họ Hugh, con của ông vua đầu hỏa, mua lại và vớt hết tiền sau đó đóng cửa công ty. Thành phố xem như bị bán đứng, tự lo liệu.

Ngày nay, người già về hưu dọn về thành phố này để ở vì rẻ. Có người làm việc tại phi trường quân sự Edward’s Air Force Base. Có người dọn đến ở cho gần thân nhân bị tù gần đó. Hình như nhà tù này sắp bị đóng cửa. Nói chung thành phố không phát triển được vì không thành lập một cơ cấu kinh tế cho thành phố. Bao nhiêu năm qua được xem là chỗ để người đi làm ở Los Angeles tối về ngủ.

Mình nghe tin là bộ quốc phòng tăng cường thêm 5,000 người làm việc ở phi trường quân sự này. Nghe nói họ bắt đầu xây cất chương trình 5,000 căn hộ ở khu vực này, một số mới bắt đầu khởi công trong phi trường. Nếu như vậy thì mừng vì mình có khu thương mại cách cổng phi trường độ 3 dặm. Nghe nói họ đang xây một kho chứa hàng cho xe lửa chuyên chở đến từ bến tàu Pedro. Thay vì xây xa lộ rộng hơn từ Hải cảng Long Beach thì họ sẽ xây đường xe lửa chở hàng đến nhà kho chỗ này trước khi được các xe tải chở đi khác nơi.

Cư dân thắc mắc sao không thấy Walmart, Albertsons hay States Bros,… năm 2010 Rite AID mở một chi nhánh ở đây rồi MacDonalds, Family Dollar,…nhưng vẫn còn ít lắm.

Một thành phố cần có nhiều hạ tầng cơ sở như trường học, chợ búa mới thu hút được người dân thay vì chỉ xây nhà và nhà.

Sau 60 năm thành lập, vùng đất xanh của California City vẫn còn đó nhưng chả có ai ghé lại đây. Hồ nhân tạo vẫn còn đó nhưng đã rong rêu vì không có tiền để xúc hồ. Suối thác nước đã ngưng chảy từ lâu, cỏ xanh đã biến mất bù lại những cụm đất khô. Cho thấy giấc mơ Cali cũng khó thức hiện. Các thành phố gần đó cũng te tua lắm như Palmdale, Lancaster. May ngày nay với internet, thiên hạ bắt đầu dọn về vùng này ở nên nhà cửa lên giá như điên. Nhất là nghe nói có ga xe lửa Bắc Nam Cali sẽ dừng lại tại Palmdale.

Thế hệ mình có lẻ đã hết thời gian để đợi nhưng thế hệ con mình chắc còn thấy. Mình giúp hai đứa con mua được căn nhà ở Mojave, cạnh California City. Và khu thương mại ngay cổng của phi trường quân sự Edwards. Ngày nay họ xây xa lộ 14 từ Los Angeles lên tới đây rồi thêm có đường xe lửa, xe trạm để kết nối với Los Angeles để tránh kẹt xe.

La mà không được xây trong một ngày nên thành phố California này có thể trong tương lai sẽ biến thành một oasis ở giữa sa mạc California. Hy vọng còn sống đến đó để xem sự thay đổi hay giấc mơ của ông Mendelsohn cuối cùng được thực hiện. Biết đâu lễ kỷ niệm 100 năm thành lập thành phố, chúng ta sẽ thấy thành phố này được thực hiện Mỹ mãn như ông Nat Mendelsohn đã từng mơ về thành phố California.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn