Showing posts with label Sức khoẻ. Show all posts
Showing posts with label Sức khoẻ. Show all posts

Lương y du sơn

 

Lương y như từ mẫu lên núi

Dạo này trên mạng, có truyền tải một video do một bác sĩ tự thực hiện. Ông ta gốc da vàng, tự gọi là bác sĩ Goobie. Tự xưng tốt nghiệp đại học MIT, sau đó học y khoa 4 năm, rồi theo học chuyên khoa về giải phẫu não bộ và lưng (neurosurgery) thêm 6 năm và làm việc gần 10 năm, xem như 20 năm theo đuổi ngành y khoa. Ông này là hình ảnh mà người Á đông hay muốn con mình theo đuổi, được xem là giàu có và hạnh phúc đến mãn đời. 


Sau trên 9 năm giải phẫu bệnh nhân, ông ta chợt giác ngộ một điều khiến ông ta bỏ nghề và trốn lên núi. Video được quay ngoài trời phía sau là phong cảnh núi đồi. Cuốn video dài gần 50 phút. Mình ghi lại đây vài chi tiết và gửi video cho hai đứa con xem để hiểu về cuộc đời mà tránh. Cuộc sống tại Hoa Kỳ bị áp lực, phải thành công này nọ, thước đo của sự thành công qua tiền bạc, của cải, bằng cấp, tạo dựng một ảo tưởng người thành đạt, hạnh phúc đời người để rồi bị áp lực tinh thần khiến chúng ta lầm vào những căn bệnh tâm thần.

Bạn bè không hiểu lý do ông ta bỏ nghề, đúng hơn là ngưng làm việc, ông ta cho biết rất khó giải thích cho bạn bè gia đình trong vòng 5 phút nên ông ta phải làm video để giải thích và hy vọng những ai cùng cảnh ngộ hiểu rõ hơn.


Ông ta cho biết là bệnh nhân vào phòng khám, ông ta hay hỏi họ sống ra sao, ăn uống ra sao này nọ. Điểm này quan trọng vì thường bác sĩ ngày nay, không có thì giờ để hỏi rõ bệnh nhân về gia đình, cá nhân này nọ, chỉ có 5 phút để xem y án, và viết toa thuốc hay kêu ra gặp thư ký để lấy hẹn giải phẫu.


Ông ta nhận ra một điểm là các bệnh nhân, bỏ thuốc hút, rượu bia, ăn uống cẩn thận, tập thể dục lại thì cột xương sống tự lành trước ngày hẹn giải phẫu, ngược lại bệnh nhân sau giải phẫu vẫn tiếp tục theo chế độ dinh dưỡng như xưa, uống rượu bia, hút thuốc thì một thời gian ngắn sau lại tái phát. Lại phải giải phẫu. Ông ta xem cơ thể bệnh nhân như mái nhà bị dột, sửa chửa chỗ này thì chỗ khác bị dột. Vụ này thì có nhiều bác sĩ mổ tim cũng nói như gắn stens xong thì mấy tháng sau lại vào nhà thương lên bàn mỗ nữa.

Vụ này thì mình có xem nhiều cuộc phỏng vấn các bác sĩ khác ngành kể tương tự. Lý do bệnh nhân không kiêng cử vì quen thói hay nghĩ là đã có thuốc nên không sợ, tiếp tục đường xưa lối cũ bước anh đi dưới ánh trăng vàng. Còn nếu đã hiểu rõ lý do, thấy quan tài đổ lệ thì ăn kiêng như tổng thống Clinton kêu sẽ ăn kiêng để tự cứu sống.


Ông ta khám phá ra bệnh nhân chỉ cần ăn uống điều độ, ngủ nhiều, tập thể dục, chính niệm về cuộc sống, có bạn bè gia đình xung quanh sẽ giúp lành bệnh. Vấn đề này đã được giải thích trong các nghiên cứu về người cao niên sống trong những khu vực Xanh (Blue Zone) trên thế giới.


Ông ta nhận ra một điều là nếu ông ta chữa bệnh cho bệnh nhân bằng cách chỉ dẫn về cách ăn uống điều độ, có cuộc sống lành mạnh thì sẽ không có bệnh nhân, nhà thương nơi ông ta làm việc, trong phân khoa của ông sẽ không có bệnh nhân. Như vậy thì ông ta đói sau 10 năm học tập ngành y khoa. Ông ta cho biết là làm việc với đồng nghiệp rất tốt nên không muốn nêu tên nhà thương nhưng muốn nói chung là hệ thống y tế của Hoa Kỳ được thiết đặt trên một cấu trúc để sinh lợi. Cho nên nhà thương đầu tư nhiều nên cần lấy lại lợi nhuận. Càng nhiều càng tốt.


Nhà thương được thiết kế, không phải để giúp bệnh nhân lành bệnh mà giải phẫu này nọ để có lợi nhuận. Đó là vấn nạn của chủ nghĩa tư bản. Lợi nhuận đã làm mờ mắt con người. Tương tự bệnh ung thư, người ta hỏi các bác sĩ Gia-nã-đại chuyên về ung thư, nếu đặt trường hợp họ hay người thân bị ung thư, họ có khuyến khích hay muốn tự chữa bằng hoá trị, hay xạ trị thì 76% kêu không. Nhưng tại sao họ vẫn tiếp tục chữa trị? Lý do là trung bình mỗi bệnh nhân ung thư đem lại cho nhà thương nữa triệu đồng y phí mà tại Hoa Kỳ, tỷ lệ thành công là 2.1%, nước mà có tỷ lệ cao nhất là Úc Đại Lợi với 2.3% trị lành ung thư.

Ông ta gọi may mắn vì chưa có con. Trong suốt 9 năm làm nhà thương, 2 ca giải phẫu hàng ngày thêm ngủ ngáy không bình an vì có ca trực nên ăn uống thất thường và lên cân 40 cân anh. Ông ta có tiền nhưng không vui lắm. Cuối cùng bà vợ kêu sao ông ta không nghỉ việc. Chúng ta có một số tiền để dành, tuy không đủ sống đến mãn đời nhưng cứ ngưng làm việc một thời gian. Mình có kể, tại Hoa Kỳ, hàng năm có trên 400 y sĩ tự vận vì bị áp lực tinh thần, trầm cảm. Cứ tưởng tượng vào nhà thương, cứ thấy bệnh nhân mình cứu không được, cứ chết như sung rụng thì lâu ngày sẽ bị lộn xộn tinh thần. Họ tính hàng năm là có trên 250,000 bệnh nhân chết tại bệnh viện vì thuốc do bác sĩ kê toa và y tá cho uống. Xem đường dẫn https://www.cnbc.com/2018/02/22/medical-errors-third-leading-cause-of-death-in-america.html

Cuối cùng ông ta báo cho nhà thương biết là ông ta sẽ nghỉ việc trong 9 tháng để nhà thương kiếm người khác thay thế ông ta và ông ta lên núi chơi với con chó. Mình đoán ông ta ở vùng nào có núi đồi. Tỉnh nhỏ.


Mình nhớ ở New York, có quen một chị bạn, tốt nghiệp y khoa, đang thực tập tại nhà thương. Một hôm đang đi ăn cơm, vừa mới gọi món ăn xong, thì chị ta nhận tin nhắn qua Pager. Dạo ấy điện thoại cầm tay không phổ thông như ngày nay, ít người có. Chị ta xin lỗi rồi đi gọi điện thoại, sau đó quay lại kêu xin lỗi phải chạy vào nhà thương. Từ giây phút đó mình không muốn lấy vợ bác sĩ.


Xem thiên hạ bàn tán thì thấy nhiều bác sĩ cũng nêu ra vấn nạn này.

Ông bác sĩ lên núi, dẫn chó đi chơi để quên đi. Mình nghĩ bà vợ rất khôn, và thật tình thương ông ta, kêu nghĩ đi và bà ta đi học lại để kiếm việc làm vì ở nhà trước đây. Nếu không kéo dài thêm một thời gian ngắn thì ông ta sẽ tự vận như các bác sĩ khác hàng năm.


Ông ta cho biết là không biết sẽ làm gì vì còn trẻ, chưa về hưu được nhưng sẽ tính sau. Nay chỉ cần ngủ nhiều, ăn uống điều độ, leo núi này nọ, giảm cân khá nhiều.


Mình gửi video cho hai đứa con xem. Hy vọng chúng sẽ xem. Nhớ khi mình đồng ý cho con gái mình học ngành nó yêu thích thì nhận được nhắn tin, cảm ơn bố mẹ không bắt nó học y khoa như bạn bè Á đông của nó. Đa phần bạn của con gái, gốc tàu hay Việt Nam là theo học y khoa, nha khoa hay dược khoa. Có thằng cháu kêu không học y khoa vì bố nó là bác sĩ, cô nó là nha sĩ, gia đình họ hàng toàn là bác sĩ này nọ. Nay thằng cháu cũng khá, làm Manager cho một công ty lớn, lương bổng cao.

Mình có thằng cháu, không học đại học, mở công ty bán đồ gắp kít chó ngoài đường. Tại Hoa Kỳ có đến 46 triệu con chó, hàng ngày người Mỹ phải dẫn chó đi bộ, họ lại to béo khó cúi xuống lượm kít chó nên mua đồ gắp kít chó. Sau mấy năm buôn bán có người mua công ty nó với giá 8 triệu ở tuổi 30. Có người làm cả đời chưa chắc đã lãnh được 8 triệu. Mình có cô cháu, không chịu học y khoa như bố mẹ mong muốn,  với chồng, mở công ty buôn bán gì trên mạng, sau này bán công ty với 27 triệu ở tuổi 40. Nay đi chơi mệt thở.


Chúng ta sinh sống trong một xã hội với áp lực phải thành công, học giỏi, tốt nghiệp trường nổi tiếng, có bằng cấp sáng chói. Những người được xem là mẫu người để chúng ta theo toàn là những người nổi tiếng. Chúng ta phải trả một cái giá rất đắt để đạt những điều đó để rồi khi đạt rồi, chúng ta thấy trống vắng, rơi vào hư không, khi khám phá ra đời là vô thường. Chán Mớ Đời 


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Công Ty Đa Quốc gia và Chủ nghĩa tân thực dân

 



Hôm nay, đi vườn về thì được tin ông Trump bị ám sát hụt. Mạng ông ta lớn thật, bị bắn sát tai, chảy máu, chỉ cần trệch qua chừng vài ly là banh ta lông. Vụ ám sát hụt này khiến mình nhớ đến tổng thống Carter  không chịu nghe theo một vấn đề gì đó do các “cố vấn” yêu cầu nên trước khi đọc diễn văn ở khách sạn nào đó, quên tên. An ninh khám phá ra một người có súng để ám sát ông ta và từ đó ông ta hết muốn làm tổng thống.


Người Mỹ tin vụ thuyết âm mưu là Deep State cai trị họ nên khi có vụ gì xảy ra là thiên hạ bình luận dựa theo những thuyết âm mưu.


Mình đang đọc cuốn sách của 2 phóng viên người Anh quốc tên Matt Kennard và Claire Provestors, bắt đầu hiểu rõ hơn các vụ việc xảy ra trên thế giới, tại các nước nghèo và có hầm mỏ mà các nước Tây phương cần. 

Silent coup (cuộc đảo Chánh thầm lặng)

Trước khi thế chiến thứ 2 chấm dứt, năm 1944, 44 quốc gia chống lại trục phát xít và Nhật Bản đã họp mặt tại Bretton Woods từ ngày 7 đến 22 tháng 7 năm 1944, nghĩa là 14 tháng trước khi cuộc chiến chấm dứt mà mình đã có kể trước đây trong bài về sát thủ kinh tế. Các nước họp mặt để chia chác quyền lợi sau chiến tranh. Tài liệu giải mật cho thấy Nhật Bản biết sẽ thua, và không muốn đầu hàng, bị Trung Hoa, đồng minh của Hoa Kỳ, chiếm đóng nên liên lạc qua ngỏ ngoại giao để đầu hàng trước quân đội Hoa Kỳ. Buồn đời sao hội đồng an ninh Hoa Kỳ, kêu tổng thống Truman thả thử 2 trái bom nguyên tử để báo cho Stalin biết vũ khí tối tân mới được ra lò, khiến mấy trăm ngàn người Nhật chết oan. Hiến pháp Nhật Bản và Đức quốc ngày nay đều do Hoa Kỳ viết. Xem như hai nước này bị Hoa Kỳ kiểm soát.


Họ thành lập một trật tự mới và dùng Mỹ kim để kiểm soát tài Chánh, kinh tế thế giới. Và thành lập hai ngân hàng quốc tế là Ngân HÀng Thế Giới (World Bank) và IMF (international Monetary Funds), hai công cụ giúp họ kiểm soát kinh tế và tài Chánh của thế giới. Họ rêu rao dân chủ hoá các quốc gia nhưng lại âm thầm tạo ra những điều kiện để xâm chiếm tài nguyên của các thuộc địa cũ bằng tài chính và chính trị.


Sau đệ nhị thế chiến thì các cường quốc Âu châu có các thuộc địa bị kiệt quệ sau 2 cuộc thế chiến nên phải giải thể chủ nghĩa thực dân, trao trả lại độc lập cho các thuộc địa khắp nơi. Các quốc gia mới dành độc lập, lật đổ chính quyền bù nhìn dưới thời thực dân và bầu cử theo thể thức dân chủ mà Hoa Kỳ và các nước Tây phương hô hào. Tự do bác ái, bình đẳng bú xua la mua.


Vấn đề là các quốc gia này đuổi được các quan thầy thực dân về nước thì nghĩ sẽ dùng tài nguyên quốc gia để tái thiết đất nước họ như trường hợp Ba Tư, người dân bầu ông thủ tướng Mossadegh. Ông này đầy nhiệt huyết, tưởng dân mình tự do muốn làm gì thì làm nên chơi cha thiên hạ, ra lệnh quốc hữu hoá các mõ dầu của British Petrolum thế là mấy tháng sau MI 6 và CIA lật đỗ chính quyền này, và đem ông Shah lên ngôi lại. Cháu của Rockefeller là người chỉ huy vụ này nên sau này xem hồ sơ giải mật kẻ chỉ huy vụ ám sát tổng thống Kennedy cũng thuộc giai cấp giàu có, sau này làm lớn đến chức tổng thống. Họ viết như vậy thì mình đọc như vậy chớ sự thật thì không biết. Chỉ có những người trong cuộc. Cũng như tổng thống Kennedy, họ cho biết là ông ta ký lệnh rút các cố vấn quân sự Mỹ tại Việt Nam thì 24 tiếng sau bị bắn tại Dallas. Sách họ viết và phim chiếu trên mạng cho thiên hạ đọc và xem, nhưng không thấy ai phản đối hay kiện cáo.


Tương tự ông tướng Wesley Clark, cựu tư lệnh khối Bắc Đại Tây Dương NATO, kể là khi vụ đánh bom 9/11 thì ông ta được gọi về ngũ giác đài để họp. Sau đó có một ông tướng khác kêu ông ta vào phòng riêng và chỉ cho ông ta các chương trình đánh 7 nước ở trung đông. Nay nhìn lại thì chỉ có 1 nước chưa bị đánh là Ba Tư. Ông ta có ra tranh cử tổng thống nhưng không được sự ủng hộ nên rút lui. Ai buồn đời thì tìm trên YouTube, bào phỏng vấn của ông ta.


Buồn đời, ở xứ Ai Cập có ông Nasser, lật đỗ ông vua bù nhìn của Anh quốc, lên làm tổng thống, xây dựng một kỹ nguyên mới, một pharaon mới của Ai Cập. Ông này cũng say sưa trong men chiến thắng nên quốc hữu hoá kinh đào Suez, nơi các tàu bè tây phương phải đi ngang và đánh thuế. Thế là Pháp quốc, Anh quốc, và Hoa Kỳ đổ bộ kiểm soát con kênh này. Không cho mượn tiền qua IMF để giúp ông này xây cái đập mà ngày nay dân chúng xứ này chửi ông ta ngu khi mời mấy ông Liên Xô sang xây cất vì chận nước và phù sa từ thượng nguồn. Kiểu ngày nay, Trung Cộng, Lào, Cao Miên xây đập ở thượng nguồn của sống Mekông. Vùng đồng bằng sông Nile được xem là phì nhiêu từ mấy ngàn năm qua, nuôi dân Ai Cập, giàu có, bổng nhiêu hết phù sa, phải mua phân bón của Tây phương hay Liên Xô. Thay vì làm dân giàu nước mạnh thì nghèo tơi tả chỉ có một thiểu số giai cấp trưởng giả mới, làm tôi mọi cho các công ty đa quốc gia, sống trong nhung lụa. Chán Mớ Đời 


Rồi ở Guatemala, ông tổng thống Jacobo Ábenz, được dân bầu lên. Cũng kêu đất của mình thì phát cho dân mình để làm ăn, trồng trọt kiểu chương trình “người cày có ruộng” của Việt Nam Cộng Hoà khi xưa. Khi xưa, chương trình này được thực hiện để dành dân. Việt Cộng họ chiếm các khu vực này, xa thành phố nên mua của điền chủ rồi phát cho tá điền. Ông ta quốc hữu hoá đất đai của United Fruit Company của gia đình Bush, giúp đỡ đâu trên 500,000 nông dân trên dân số 4 triệu dân, có đất đai canh tác. Thế là CIA lật đỗ chính phủ của ông này như kiểu 1/11/1963 tại Việt Nam Cộng Hoà, 2 anh em họ Ngô bị giết vì không nghe lời Hoa Kỳ. Tạo ra cuộc nội chiến, vì chính phủ mới lấy lại đất của dân mà đến năm 1991, mình có dịp viếng thăm xứ này thì thấy cầu cống , đường xá bị quân kháng chiến, phá huỷ. Tối tối thấy nhân dân tự vệ, gác đầy đường như ở Việt Nam. Nay nghĩ lại vẫn thấy ngu, tại sao lại bò sang đó thời đó.


Ở Panama cũng tương tự, ông tổng thống xứ này muốn quốc hữu hoá kênh Panama để dân xứ này có công ăn việc làm, tiền thu thuế các tàu bè đi ngang,…bổng nhiên máy bay trực thăng của ông ta bị nổ trên trời như máy bay của tướng Đổ Cao trí. Có nhiều trường hợp nữa để khi rảnh kể thêm. Cho thấy những người dân các xứ nhược tiểu, mơ đất nước dân chủ như Tây phương chỉ là giấc mơ. Họ luôn luôn bị các thành phần chịu làm tôi mọi cho các công ty đa quốc gia ngoại quốc, tước đoạt quyền làm người. Làm giàu trên xương máu của người dân.


Có một đại hội về ngân hàng tại Hoa Kỳ, năm 1963 thì phải. Có một người đức, từng làm ngân hàng cho Nazi trước thế chiến, tham dự và đề nghị thành lập một cơ quan quốc tế, để kiểm soát và tránh những trường hợp xẩy ra như Ba Tư, Ai Cập, Guatemala, Panama,…trong tương lai. Hoa Kỳ và các tài phiệt Tây phương đột phá tư duy với ý của ông đức này và thành lập ISDI (international Sustainable Development Institute) https://isdiworld.com


Để kiểm soát chính quyền địa phương, và các công ty Hoa Kỳ hay Tây phương có thể thưa kiện quốc gia nơi họ đầu tư. Điển hình cách đây mấy năm có một ông người hoà lan, gốc việt về Việt Nam đầu tư rồi sao đó, bị mất tiền. Công ty của ông ta kiện Hà Nội trước toà án quốc tế qua hình thức của ISDI này. Mình thấy lạ vì ông này cá nhân hay công ty nhỏ của ông ta mà kiện được Hà Nội cả tỷ đô la. Nay đọc cuốn sách này mới hiểu. Chỉ cần đưa đơn ra toà án qua hình thức ISDI là người Tây phương và Hoa Kỳ sẽ bảo vệ quyền lợi đến cùng. Nếu quốc gia không trả thì họ có thể tịch thâu tiền bạc của quốc gia này nằm ở trong ngân hàng quốc tế nào trên thế giới. Người da trắng chơi cha thiên hạ. Tương tự có ông luật sư nào người Ý Đại Lợi kiện Việt Nam airlines, lý do là công ty này nhờ ông ta giúp thâm nhập vào thị trường ở Ý Đại Lợi. Sau đó công ty Việt Nam xù không trả tiền cho ông ta. Ông ta kiện ra tòa, công ty Việt Nam, không thèm đến tham dự tòa nên bị xử thua. Công ty Việt Nam kêu biết bố mày là ai không. Đùng một cái, số tiền trong tài khoản của công ty Việt Nam ở ngân hàng tại Pháp bị tịch thu để trả cho ông ta,… họ quên là hệ thống ngân hàng Tây phương liên kết với nhau.

Hiện nay xứ Honduras mà mình có viếng thăm hồi tháng 2 vừa rồi bị một công ty quên tên, kiện 11 tỷ đô la trong khi GDP của xứ nhỏ bé này chỉ 29 tỷ một năm. Hình như các công ty ngoại quốc muốn thành lập một đặc khu kinh tế nơi đảo Roatan nhưng Honduras không chịu nên bị kiện. Anh không có tiền, muốn mượn tiền ngân hàng thế giới để phát triển thì phải gia nhập làm thành viên của ISDI, và tuân theo các thể lệ. Không được quốc hữu hoá. Ai buồn đời thì đọc đường dẫn, công ty của ông tỷ Phú Thiel, ủng hộ ông Trump. Để hôm nào mình kể thêm về mấy vụ này để hiểu thêm về cơ cấu làm ăn trên thế giới, luật pháp được viết có lợi cho Tây phương và Hoa Kỳ, nên các quốc gia khác muốn chống lại ảnh hưởng của Tây phương và Hoa Kỳ nên muốn tham gia khối BRICS

 https://jacobin.com/2023/11/honduras-international-law-isds-thiel-prospera-free-market-neocolonialism


Sau khi Đảng ANC của Nam Phi lên nắm chính quyền, bãi bỏ chế độ Apartheid thì cũng i tờ về vụ ISDI này nên muốn lấy lại hay đánh thuế mõ kim cương mà công ty Ý Đại Lợi đang khai thác. Công ty này đưa chính phủ Mandela ra toà án quốc tế. Cuối cùng họ thương lượng bỏ qua, vì sợ mang tiếng rồi mấy công ty khác bắt chước này nọ. Họ rút đào kim cương từ 10 năm qua mà kêu lỗ, mà chính phủ Mandela muốn lấy lại thì bị kiện. Xem như cho không kim cương. Và tiếp tục làm cu ly cho con cháu thực dân. Ai buồn đời thì đọc đường dẫn https://www.reuters.com/article/business/italian-firms-sue-safrica-over-black-mining-law-idUSL09173464/


Cách này khỏi mất công đem quân đến các thuộc địa, khai thác hầm mõ tài nguyên của họ, không đóng thuế cho chính quyền địa phương vì địa chỉ của công ty ở một nước nào đó như Mauritius,…


Ông ta cũng nói đến viện trợ cho các nước nghèo. Anh quốc dành 0.7% GDP mỗi năm để cứu trợ, giúp các nước nghèo qua các chương trình như OXFAM,… ông nhà báo này kể là các chương trình này giúp đỡ rất hạn chế người nghèo tại các nước sở tại mà để giúp các công ty đa quốc gia. Điển hình khi ông đi Miến Điện, thấy dân tình nghèo đói rồi được chở đến một khách sạn 5 năm sao được xây cất bằng tiền viện trợ. Ông ta hỏi các viên chức OXFAM, thì được biết là muốn xứ này có công ty ngoại quốc đầu tư, cần có khách sạn 5 sao. Vào trong thì thấy các đại diện công ty ngoại quốc đang ăn uống với các viên chức địa phương và vợ của họ. Chán Mớ Đời 


Hay ở xứ nào ở Phi châu, dân khát nước không có nước uống, dù dưới mặt đất có các luồng nước ngầm trong khi đó thì cách đó vài trăm thước, các công ty đóng chai nước ngọt của ngoại quốc hút nước từ dưới lòng đất lên, bán cho dân địa phương. Và miễn thuế. Ở Hoa Kỳ cũng có trường hợp tương tự, lâu quá mình không nhớ nhưng ở Hampshire thì phải, công ty lọc nước đến bơm nước miễn phí của vùng này, chả đóng thuế gì cả rồi bán lại cho thiên hạ. Hay tại Cali, công ty Arrowhead, bị chính phủ tiểu bang cấm không được hút nước thì đâm đơn kiện.


Đọc cuốn sách này mới hiểu từ từ những lý do mà xứ Venezuela hay Bolivia bị Hoa Kỳ và các nước Tây phương chèn ép. Mình có xem một cuốn phim của Oliver Stone, phỏng vấn ông Chavez, và Morales. Các xứ này có tài nguyên như dầu hoả, dầu khí mà các nước Tây phương cần nên khi hai ông này không chịu theo các đường lối của Tây phương thì bị cô lập hoá khiến kinh tế của hai xứ này te tua, người dân bỏ nước ra đi. Sang Chí Lợi và Á Căn Đình, mình thấy dân chạy Uber toàn là người Venezuela, hỏi chuyện cũng tội lắm vì họ cũng tỵ nạn như mình.


Ông Morales khi lên làm tổng thống đã rút tên khỏi ISDI, xem như nước đầu tiên trên thế giới. Ông ta đổi tiền lợi nhuận của các công ty ngoại quốc từ 82% thành 18% và Bolivia từ 18% thành 82%, khiến các công ty đòi kiện nhưng ông ta đã rút tên Bolivia ra khỏi ISDI nên chả sợ thằng Tây nào cả. Các chương trình của ông ta đi ngược lại với các chương trình do ngân hàng thế giới đề nghị và thành công hơn. Khiến trong vòng 5 năm đầu tại chức, đã giảm đói xoá nghèo từ 56% xuống còn 46%,… nhưng bị các công ty đa quốc gia xem như một tên mát xít nguy hiểm. Ông này là gốc nông dân, làm công rồi tham gia công đoàn rồi lên từ từ. Cuối cùng ông ta cũng phải chạy qua nước ngoài để xin tỵ nạn. Hình như đã được quốc hội Bolivia khoan Hồng ông ta và đã trở về nước.


Hoa Kỳ và đồng minh đã tụ tập tại khu nghỉ dưỡng 5 sao Bretton Woods, New Hampshire để chia xẻ quyền lợi 14 tháng trước khi Đức quốc xã đầu hàng vô điều kiện cũng như Nhật Bản. Họ dùng Mỹ kim thay vì bản anh để làm tiền tệ giao dịch buôn bán trên thế giới. Họ thành lập hai ngân hàng thế giới, world bank và IMF, công cụ để cho vay và làm áp lực các nước cựu thuộc địa cũ.


Họ sẽ cho các sát thủ kinh tế, đến thăm viếng các nguyên thủ của các nước mới dành lại độc lập, đề nghị các chương trình xây dựng. Vào những thập niên 50, 60 là xây các đập nước để tạo ra thuỷ điện, giúp phát triển đất nước. Giá rất cao và kêu gọi các ngân hàng quốc tế cho vay. Các ngân hàng này kêu không tin tưởng vào các công ty địa phương nên ra điều kiện phải mướn các công ty ngoại quốc như RMK,… các công ty này lãnh tiền của world bank gửi nhân viên của họ sang làm việc, giá gấp 10, 20 lần kỹ sư địa phương. Tiền vẫn ở Hoa Kỳ hay các nước Tây phương nên dân sở tại chả hưởng được gì nhiều ngoại trừ có mấy người làm công, nấu ăn, làm phòng cho nhân viên của họ. Dân tình vẫn phải đóng thuế để trả nợ cho các chương trình này. Các giới lãnh đạo tha hồ vớ vét rồi những ai ăn không được, lại truất phế vô hình trung trở thành những cai ngục cho thực dân mới. Mình nhớ khi xưa, các chương trình viện trợ cho Việt Nam Cộng Hoà, đều được các hãng thầu như RMK lãnh hết. Họ chỉ mướn người Việt mấy việc lặt vặt. Còn tiền bạc chính vẫn ở Hoa Kỳ.

Cứ cho dân chúng đi xem thể thao, quên đi bao buồn lo và sẽ tránh các cuộc bạo loạn sau khi đi bão, uống rượu bia

Đi phi châu và Trung Á thì khám phá ra Trung Cộng đang sử dụng chương trình của họ Vành Đai và Con Đường, như world bank và IMF của Tây phương. Họ cũng cho vay tiền nhưng để công ty của người Tàu sang thực hiện. Các lãnh đạo địa phương tham nhũng, rút bòn tiền thì phải đội vốn và nợ kéo theo nợ. Không trả nổi thì phải cho họ các đặc khu hay hải cảng để tàu bè của họ có thể ghé, trở thành các hải cảng quân sự của Trung Cộng như vụ Sri Lanka, Sihanoukville,… (còn tiếp)


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Thực phẩm siêu chế biến

 


Hôm nay, đọc một bài trên báo, kể về giáo sư Barry Smith, từng làm việc cho các công ty đa quốc gia thực phẩm biến chế. Sau này ông ta ngưng tiêu dùng các thực phẩm này khi khám phá ra những nguy cơ ultra-processed foods, (thực phẩm siêu chế biến) có thể mang lại cho sức khoẻ. Giáo sư Barry Smith, giám đốc đại học Luân Đôn, phân khoa triết học, cho biết trước đây ông ta có làm việc cho các công ty thực phẩm như Kellogg’s, CoCa-Cola, Ferrero và tiêu thụ độ 30-40% các thực phẩm UPF trong các bữa ăn hàng ngày.


Theo một bài báo nghiên cứu năm 2024 của Northeastern University's Network Science Institute, thực phẩm UPF chiếm 73% nguồn cung cấp thực phẩm của Hoa Kỳ, bài nghiên cứu này chưa được bình duyệt bởi các đồng nghiệp. Những thực phẩm siêu ngon miệng này chứa tỷ lệ chất béo trên carbohydrate hoàn hảo, khiến khách dùng gần như không thể ngừng ăn chúng.

Ông nói: “Đây là những thực phẩm mà cơ thể của chúng ta thèm khát đến mức làm chậm cơ chế cảm giác no của chúng ta”. Nhớ khi xưa, có lần mua mấy hộp chip khoai Tây chiên, ngồi ăn từ từ đến hết mấy hộp. Kinh. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Food vào năm 2023 cho thấy rằng bữa ăn càng có nhiều thực phẩm ngon miệng thì những người tham gia có xu hướng ăn càng nhiều calo.


Ông Smith bắt đầu cắt giảm UPF vào khoảng năm 2020 sau khi đọc  cuốn sách của Chris Van Tulleken, tác giả cuốn sách bán chạy nhất “Ultra Processed People” (Những người siêu chế biến), cuốn sách làm sáng tỏ tác hại của việc chế biến thực phẩm công nghiệp.


Ông Smith nói: “Họ (các công ty đa quốc gia) muốn tìm hiểu từ tôi tất cả các thủ thuật cảm giác và sự tấn công của các giác quan của chúng ta diễn ra trong quá trình sản xuất thực phẩm và định dạng thực phẩm khiến chúng ta tiêu thụ, ham muốn, thèm những thực phẩm này”.

Nó khiến ông ta nhận thức rõ hơn về các mối quan tâm về sức khỏe (một nghiên cứu được công bố vào tháng 2 trên tờ The BMJ đã liên kết UPF với nguy cơ cao hơn cho 32 vấn đề sức khỏe, UPFs to a higher risk of 32 health problems, bao gồm bệnh tiểu đường loại 2, trầm cảm và bệnh tim mạch) và suy ngẫm về đạo đức công việc của ông ấy.

Các công ty thực phẩm mướn các khoa học gia để giúp họ làm những thực phẩm mà người tiêu dùng thèm muốn liên tục, ngược lại những người chuyên gia này lại không đụng tới các món ăn do họ sáng chế. Tìm hiểu về các thức ăn siêu chế biến, ông ta càng hết muốn ăn nên ông ta ngưng hoàn toàn ăn các loại thức ăn này. 

Giáo sư Smith đưa ra 3 điều đã giúp ông ta sau khi từ bỏ các thức ăn siêu chế biến. Ông ta cảm thấy khoẻ mạnh, vui tươi hơn, không muốn ăn nữa khi đã no nhất là giảm cân dù ông ta không có ý định. Ông ta tin rằng trước đây, ông ta bị nghiện thức ăn siêu chế biến, thay vì yêu thích thực sự các thức ăn này. Chỉ khi ngưng ăn thì mới khám phá ra không cần ăn quá nhiều.

Xem như muốn giảm cân, người ta mua các thực phẩm này để ăn nhưng lại ăn các hóa chất khiến chúng ta ghiền nên ăn nhiều, càng nhiều calories, hoá ra béo phì trái với kết quả mong đợi.

Giáo sư Smith cho biết đọc, tìm hiểu các nhãn hiệu về thực phẩm giúp ông ta lựa chọn các thức ăn ít bị chế biến. Ông ta cho biết là nhiều khi có những thức ăn, nghĩ là tốt như một lon đậu, có thể chứa các tố chất độc hại. Ông ta phải tìm các loại hữu cơ để tránh các độc tố này. Vấn đề là ông ta là giáo sư, hiểu rõ về các hóa chất độc hại còn nông dân như mình thì ngọng.

Nhất là mua thức phẩm cũng tùy thuộc vào khả năng tài chính nữa. Mình có xem một chương trình về bệnh tật, họ phỏng vấn, ông chồng bị tiểu đường nhưng phải mua hamburger giá $0.99 trong khi một hộp rau giá $2.99. food environment and socioeconomic status.

Giáo sư Smith cho biết chúng ta cần lựa chọn để thay thế thực sự ngon miệng. Là một giáo sư về giác quan, quan tâm đến trải nghiệm nếm thử đa giác quan, ông ta nói "Mọi thứ trông như thế nào, mùi như thế nào, cảm giác trên ngón tay, thậm chí cả âm thanh của thức ăn khi nhai thứ gì đó hoặc khi lắc thứ gì đó. Tất cả những điều đó là một phần của trải nghiệm nếm và ăn ."


Ông nói: “chúng ta sẽ không thuyết phục mọi người tránh xa thực phẩm chế biến sẵn bằng cách nói với họ rằng nó không tốt cho họ”.

Trong đời sống hiện nay, chúng ta bận rộn với công việc. Thức ăn nhanh và siêu chế biến rất rẻ và tiện dụng. Chỉ cần bỏ vào lò vi sóng , mấy phút sau là chúng ta có một bữa ăn. Được cái là người Việt mình ở Hoa Kỳ, ít ai ăn thức ăn Mỹ hàng ngày. Vẫn thèm thức ăn Việt Nam. Mình rất sợ ăn mấy chả giò bán đông lạnh trong các siêu thị Á châu vì cũng được chế biến khiến mình ghiền. Tốt nhất là tự nấu cho chắc ăn.

Xưa kia, con cái còn ở nhà, bận nên cứ vào siêu thị gần nhà hay Costco, mua hàng loạt các thức ăn đông lạnh, đem về chứa ăn cả tuần. Chán Mớ Đời 


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Nhựa toàn năng

 Nhựa khắp nơi


Đi chơi Việt Nam và Phi Luật Tân, mình thấy người dân sử dụng nhựa rất nhiều. Được cái là ở Phi Luật Tân, họ có thùng rác tái sinh khắp nơi cho du khách và thị dân bỏ rác. Mỗi tháng họ không cho du khách đến viếng các đảo 1 ngày để họ dọn dẹp rác rưới. Họ cho biết là rác nhựa từ Việt Nam, Nam dương, Trung Cộng trôi dạt sang xứ họ rất nhiều. Ở Việt Nam thì thấy rất ít thùng rác tái sinh, ngược lại thì thấy dân chúng xài đồ nhựa như bao nylon, hộp nhựa và quăng tùm lùm. Dạo này, mình có thấy các nhóm trẻ, đi hốt rác, đồ nhựa trên các sông rạch. Cũng mừng là giới trẻ tại Việt Nam bắt đầu để ý đến môi trường.

Hình ảnh Đà Lạt sau khi du khách ra đi, chưa kể là mỗi khi có festival 

Đời sống ngày nay với thức ăn nhanh kèm thức uống khiến chúng ta sử dụng các bịch nylon, đồ ly giấy, hộp đựng thức ăn quá tải khắp thế giới. Người ta nói ngoài biển khơi rác rưới của thị dân được đem ra đó đổ, giết cá và thuỷ sản rất nhiều. Mình không biết đó là tuyên truyền của các phe phái hay sự thật. Có thể cả hai.

Cali cách đây mấy năm, ra luật là các siêu thị không được phát bao nylon khi đi chợ, người mua phải đem theo các giỏ tái sinh để bảo vệ môi trường. Lúc đầu, mình thấy cũng hay nhưng hoá ra các siêu thị không muốn tốn tiền cung cấp bao bị cho khách hàng nên Lobby các đại biểu luật này. Lý do là họ không cung cấp bao nylon nhưng lại bán các bị nylon hơi dầy một tí, gọi là bảo vệ môi trường, mua về cũng làm te tua môi trường. Ai đi chợ, mấy ai nhớ đem theo bịch tái sinh nên đành mua bịch nylon, không giải quyết vấn nạn môi trường. Hôm qua, đồng chí gái kêu đi chợ, đến khi tính tiền, họ hỏi có muốn mua bịch không thì đồng chí gái kêu muốn. Mình nói không, đẩy cái xe ra cạnh xe cho khoẻ đời, đỡ tốn tiền và không tàn phá môi trường. Chán Mớ Đời 

Gần đây, buồn đời, vào vườn trời nóng nên nghỉ mệt. Mình đọc một bản tường trình của Consumers Report thì thất kinh. Họ cho biết có thí nghiệm gần 100 thực phẩm, thì họ khám phá ra có 2 loại hoá chất dùng trong nylon. Đó là bisphenols và phthalates. Ai buồn đời thì đọc đường dẫn.

CR’s recent tests of nearly 100 foods 

Những khám phá này đáng lo ngại vì có bằng chứng rõ ràng cho thấy mối liên quan giữa việc tiếp xúc với các hóa chất này với một số ảnh hưởng đến sức khỏe, bao gồm cả sự gián đoạn của hệ thống nội tiết hoặc hormone. Sự gián đoạn liên quan đến các vấn đề về phát triển thần kinh, rối loạn chuyển hóa và các vấn đề sinh sản. Theo một nghiên cứu mới, các bệnh có liên quan đến việc tiếp xúc với các hóa chất liên quan đến nhựa khiến Hoa Kỳ tiêu tốn khoảng 250 tỷ USD chi phí chăm sóc sức khỏe trong năm 2018. Xem đường dẫn chemicals to a number of health effects

Nhựa được phân loại ra nhiều số. Cả 20 năm trước, có một tên quen có giải thích cho mình vụ này về các chai nhựa nên từ đó mình cũng rất ngại uống nước trong chai.

Những khám phá  của CR đáng lo ngại vì hóa chất trong nhựa không chỉ giới hạn ở phthalates và bisphenol-A (BPA). Tiến sĩ Maricel Maffini, một chuyên gia về an toàn hóa chất, cho biết đó chỉ là “poster children for a broken system”. Sự thật thì khủng khiếp hơn.

Các nhà nghiên cứu đã lập danh mục hàng ngàn hóa chất được tìm thấy trong nhựa. Theo tiến sĩ Tracy Woodruff, giáo sư khoa học sinh sản tại Đại học y khoa California, San Francisco, nhiều loại có liên quan đến các mối nguy hiểm cho sức khỏe. Tiến sĩ Maffini cho biết nhiều loại được sử dụng bú xua la mua nhưng vẫn chưa được nghiên cứu hoặc kiểm tra đầy đủ về độ an toàn. Hơn nữa, những mảnh nhựa nhỏ, được gọi là vi nhựa, luôn phân hủy nhựa và hiện được tìm thấy trong thực phẩm, nước và không khí. Và những mảnh nhựa nhỏ này không chỉ có thể lọc hóa chất mà còn có thể gây ra nguy hiểm cho sức khoẻ.

Theo tiến sĩ Maffini, việc sử dụng rộng rãi nhựa có nghĩa là chúng phổ biến đến mức các cuộc khảo sát giám sát sinh học quốc gia của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch Bệnh (Centers for Disease Control and Prevention) đã tìm thấy một số hóa chất nhựa - bao gồm BPA và phthalates - ở hầu hết mọi người ở Hoa Kỳ. Có thể đó là khởi đầu cho bệnh ung thư.

Mình đọc đâu đó, có trên 2,000 hoá chất được sử dụng tại Hoa Kỳ mà chúng ta chưa biết hệ quả như thế nào. Các loại kem hoá chất dùng để chống da ăn nắng là nguồn gốc ung thư da của mấy bà. Nhưng lại được tiếp thị khác ngược.


Bác sĩ Philippines Landrigan, nhi khoa và bệnh tật, tại Boston cho rằng các hoá chất này gây tác hại cho nội tạng, dẫn đến bệnh tật sau này.


Những hoá chất khác làm gián đoạn các quá trình sinh học quan trọng, thường liên quan đến hormone. Điều này xảy ra vì một số hóa chất trong nhựa có thể ảnh hưởng đến các thụ thể sinh học tương tự như hormone tác động trong cơ thể chúng ta. Một số vấn đề sức khỏe có thể do hóa chất trong nhựa gây ra bao gồm cân nặng khi sinh thấp và sinh non, suy giảm khả năng sinh sản, nguy cơ ung thư vú ở bà mẹ và các vấn đề về phát triển trí não ở trẻ nhỏ.

Những loại hóa chất này—được gọi là chất gây rối loạn nội tiết (endocrine disrupters) cũng đã thay đổi những quan niệm cũ về liều lượng tạo ra chất độc. Mặc dù điều đó đúng đối với một số loại độc tố, nhưng các hợp chất gây rối loạn hệ thống nội tiết, chẳng hạn như bisphenol và phthalates, có thể có tác dụng lâu dài đối với sức khỏe ngay cả khi ở liều lượng thấp.


Tiếp xúc với các chất gây rối loạn nội tiết có thể làm tăng nguy cơ béo phì, rối loạn chuyển hóa như tiểu đường, các vấn đề về phát triển thần kinh và các vấn đề sinh sản. Landrigan cho biết những người mang thai và con cái của họ dễ bị ảnh hưởng nhất. Đó là bởi vì trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ rất dễ bị tổn thương trước những thay đổi nhỏ về nồng độ hormone khi chúng đang phát triển. Ví dụ, nếu nồng độ hormone tuyến giáp bị gián đoạn ở người mang thai, điều đó có thể ảnh hưởng đến các giai đoạn phát triển quan trọng của não bộ. 

Bác sĩ Landrigan, việc tiếp xúc sớm với chất chống cháy bromine, được tìm thấy trong nhựa và được tích hợp trong các thiết bị điện tử, dệt may, đồ nội thất và vật liệu xây dựng, có liên quan đến “tổn thương não biểu hiện là chỉ số IQ giảm ở trẻ em, hệ thống chú ý bị rút ngắn và ADHD”. Ngày nay trẻ em Hoa Kỳ bị bệnh ADHD và tự kỷ rất cao, nghe nói lên đến 10%. Có một bác sĩ Mỹ đi Việt Nam theo phái đoàn y tế, nói với mình là bệnh tự kỷ ở trẻ em Việt Nam rất cao, có thể lên đến 20%. Nhưng người ta không biết cứ nghĩ như xưa, đứa bé hơi lộn xộn. Mình đọc nhiều tài liệu cho rằng con nít ngày nay bị tự kỷ nhiều vì tiêm thuốc ngừa đủ thứ. Trong thuốc chích ngừa có chất bảo quản, loại gì quên tên rồi, chất chì. Mình hỏi vài bác sĩ khác thì họ lắc đầu và lắc đầu nên không biết tin ai.

Theo tiến sĩ Woodruff, các hợp chất khác được sử dụng để sản xuất một số loại nhựa, như vinyl chloride, đặc biệt là bị đổ ra tùm lùm khi một đoàn tàu xe lửa trật bánh ở Đông Palestine, Ohio, vào tháng 2 năm 2023, có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. The train derailed on 03 February prompting evacuation orders for many of the residents of the town of about 5,000 people as official attempted to burn off vinyl chloride, butyl acrylate, and other hazardous chemicals. Some residents are reporting headaches, rashes, dizziness, nausea, fish kills and effects on pets.

Ở những khu vực gần các cơ sở sản xuất nhựa, các nhà nghiên cứu đã ghi nhận nguy cơ mắc bệnh bạch cầu và ung thư hạch, ung thư phổi, hen suyễn, đột quỵ, sinh non và thai chết lưu tăng lên. Khi được sử dụng thông thường, những hóa chất này thường không được coi là độc hại cấp tính như lượng chì cao. Nhưng việc chúng ta tiếp xúc hàng ngày với những hóa chất này vẫn khiến nhiều nhà nghiên cứu lo ngại, họ nói rằng việc tiếp xúc này là nguyên nhân gây ra một lượng lớn bệnh tật. Mình nhớ lúc mới mua vườn bơ, mình phải làm lại hệ thống tưới nước bằng nhựa. Khi dùng máy cưa để cắt cho nhanh thì thấy bụi nhựa bay tùm lùm. Chúng ta hay dufn gồ vi sóng hâm thức ăn trong các hộp đồ ăn hay dĩa nhựa, có thể gây nguy hiểm khi ăn vào.

Theo tiến sĩ Woodruff, khi sản xuất nhựa tăng lên thì tỷ lệ mắc bệnh mãn tính cũng tăng theo. Và trong khi một số yếu tố liên quan đến nhau có thể xảy ra, nhiều nhóm chuyên gia bao gồm Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ và Liên đoàn Phụ khoa và Sản khoa Quốc tế (American Academy of Pediatrics and the International Federation of Gynecology and Obstetrics) nói rằng ít nhất một phần sự gia tăng đó có thể là do tiếp xúc với hóa chất. Thật khó để định lượng tác động chính xác của mọi hóa chất mà con người tiếp xúc trong cuộc sống hàng ngày. Khi họ viết hay nói, đều chung chung vì sợ bị thưa kiện. Cứ dùng cụm từ “có thể”, khoa học thì không có vụ có thể. Nhưng ngày càng có nhiều nghiên cứu về hóa chất nhựa đã theo dõi dân chúng theo thời gian để xem xét các mô hình bệnh tật và xem xét xem những hóa chất này ảnh hưởng trực tiếp đến động vật và trong một số trường hợp là con người như thế nào. Tất cả điều này đã giúp làm sáng tỏ cách thức một số hóa chất gây bệnh và cung cấp bằng chứng cho những lo ngại mà các nhà nghiên cứu đã nêu ra trong nhiều năm. Lúc đó thì bị bệnh nặng rồi.

Ý Đại Lợi cấm bán các loại thịt nuôi từ phòng thí nghiệm

Sau nhiều thập kỷ nghiên cứu, người ta đã hiểu rõ hơn về ảnh hưởng sức khỏe của việc tiếp xúc với một số hóa chất trong nhựa—chẳng hạn như bisphenol và phthalates. Nhưng dựa trên những gì chúng ta biết về những hóa chất đó cũng như số lượng các hóa chất tương tự và các chất phụ gia khác được sử dụng trong nhựa, các chuyên gia nghi ngờ rằng danh sách các hóa chất nhựa có khả năng đáng lo ngại còn rất dài.

Các nhà nghiên cứu nói rằng chúng ta biết ít hơn về ảnh hưởng của vi nhựa đến sức khỏe, nhưng có nhiều lý do để lo ngại. Landrigan nói: “Chúng có thể hoạt động như những con ngựa thành Troy mang hóa chất độc hại vào cơ thể con người.” Người Việt chúng ta hay nói bệnh tòng khẩu nhập.

Mình nhớ lâu rồi, có đọc đâu đó một bài nghiên cứu nói về các chai nước làm bằng nhựa. Họ kêu phải xem cái đít chai mang số mấy. Thường loại dầy thì tốt còn loại mỏng thì rất nguy hiểm vì các chai này có thể bị ảnh hưởng của khí hậu nóng hay lạnh làm các bụi nhựa biến vào nước và khi mình uống là ngọng. Từ đó mình ít khi uống nước trong  chai nhựa lắm. Lấy bình bằng thiết inox hứng nước lọc ở nhà uống. 

Ngoài ra, theo tiến sĩ Woodruff, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc tiếp xúc với vi nhựa có liên quan đến các vấn đề về khả năng sinh sản của nam giới, dấu ấn sinh học của ung thư ruột kết và ruột cũng như các vấn đề tiềm ẩn về hô hấp. Cơ chế của những tác động này vẫn chưa rõ ràng. Nhưng ngoài nguy cơ những hạt này mang hóa chất độc hại, cũng có thể là khi chúng xâm nhập vào các mô khác nhau, những hạt này đóng vai trò là chất gây kích ứng, gây viêm nhiễm dẫn đến những ảnh hưởng nghiêm trọng hơn đến sức khỏe. Không biết ngày nay, người ta ít sinh đẻ, có phải vì vi nhựa. Chán Mớ Đời 


Có ít nhất hai cơ chế mà các nhà nghiên cứu cho rằng việc tiếp xúc với nhựa có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người: tiếp xúc với hóa chất trong nhựa, sau đó là ăn hoặc hấp thụ nhựa vi mô và nano. Và con người tiếp xúc với nhựa—và các hóa chất tạo nên và được thêm vào vật liệu nhựa—xảy ra ở mọi giai đoạn trong vòng đời sản phẩm, từ sản xuất đến sử dụng cho đến thải bỏ.

Từ bé đã chơi với đồ chơi làm bằng nhựa, được sơn phết bằng màu pha chất chì để giữ màu cho lâu, ít phai. Buồn đời cắn cắn là xem như cả thể loại như kể trên.

Landrigan nói: “Mối nguy hiểm đối với sức khỏe của nhựa bắt đầu từ những mối nguy hiểm xung quanh việc hút dầu và khí đốt ra khỏi lòng đất”. Nhựa phần lớn có nguồn gốc từ than, dầu và khí đốt, và những người sống gần nơi khai thác hoặc xử lý các vật liệu này phải đối diện với tỷ lệ cao các hóa chất độc hại và ô nhiễm không khí. Nhưng tất cả chúng ta đều tiếp xúc với nhựa khi chúng được sử dụng. Mình có kể dầu thực vật là do các loại này mà ra. Cứ nghe vegetable oil là tưởng từ họ ép dầu từ các rau cải mà ra. Chán Mớ Đời 

Hàng nghìn hóa chất được thêm vào nhựa vì nhiều lý do, bao gồm cả việc làm cho chúng dẻo hơn, ổn định hơn hoặc có khả năng chống cháy. Landrigan nói: “Phần lớn những hóa chất đó không liên kết chặt chẽ với nhựa, chúng bị mắc kẹt trong khung nhựa”. “Khi người ta sử dụng chúng, khi hâm nóng chúng trong lò vi sóng hoặc đồ chơi cho con nít vào bồn tắm và nước ấm lên, những hóa chất này có thể thoát ra ngoài và xâm nhập vào người.”

Một số yếu tố nhất định làm cho nhựa có nhiều khả năng lọc hóa chất hơn: nhiệt có thể làm chúng thoát khỏi cấu trúc nhựa, chất béo và dầu có thể hút các hợp chất như phthalate ra ngoài. Vì những yếu tố này, mọi người có thể bị phơi nhiễm khi rửa đĩa nhựa trong máy rửa bát hoặc đựng thức ăn chứa nhiều chất béo trong hộp nhựa. Nhiều sản phẩm chúng ta tiếp xúc hàng ngày, như quần áo và thảm làm từ vật liệu tổng hợp, thực sự phần lớn là nhựa và có thể thải ra cả hóa chất và vi nhựa. Hay bình nước nhựa để ngoài nắng hay nơi nóng ẩm.

Ngoài việc làm thoát hóa chất, sự hao mòn còn khiến các hạt nhựa siêu nhỏ và nano bị vỡ ra, làm ô nhiễm thực phẩm và tích tụ bụi trong nhà mà sau đó hít vào. Tiến sĩ Woodruff cho biết: “Bụi thực sự là nơi chứa các hóa chất đến từ tất cả các sản phẩm khác nhau” và có thể chứa đầy các hạt vi nhựa và hóa chất có trong nhựa.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy một chai nước nhựa 1 lít có thể chứa khoảng 240.000 mảnh nhựa nano, đủ nhỏ để đi vào máu và vượt qua hàng rào bảo vệ trong cơ thể.

Đi du thuyền của Pháp đến Nam Cực, hay gần đây đi Palawan, vào một khách sạn, thấy họ sử dụng ve chai đựng nước thay vì bình nước bằng nhựa, nhằm bảo vệ môi trường. Uống nước trong ve chai khiến mình cảm thấy an tâm hơn. Có ông thần nào còm cho biết bên Tây công ty Perrier, đã phá hủy 1 triệu chai vì bị nhiễm trùng. Được biết là chai làm bằng ve chai.


Cuối cùng, khi nhựa được thải bỏ, vẫn có nhiều cơ hội tiếp xúc hơn. Theo dữ liệu từ Cơ quan Bảo vệ Môi trường EPA, rất ít nhựa được tái chế — ít hơn 9% chất thải nhựa trong năm 2018 được tái chế, và một báo cáo của Greenpeace năm 2022 đã xác định lượng chất thải nhựa được tái chế vào năm 2021 là khoảng 5%. Nhựa bị vứt bừa bãi hoặc gửi đến các bãi chôn lấp có thể giải phóng hóa chất và phân hủy thành các hạt vi nhựa, đồng thời nhựa bị đốt sẽ tạo ra ô nhiễm không khí có hại. Các hạt vi nhựa từ rác thải nhựa sẽ tồn tại trong nước có thể được sử dụng để nuôi gia súc hoặc trồng trọt, chứa đầy những mảnh nhựa nhỏ đó. Ở Cali, có cái mất dạy là họ bắt mình trả tiền khi mua chai nhựa. Lý do là bảo vệ môi trường, tái sinh lại nhựa mà nay họ cho biết là  chỉ có 5% được tái chế. Vậy số tiền họ lấy của 95% nhựa kia đi đâu.


Mình có kể vụ này rồi. Ai buồn đời thì mò trên bờ lốc của mình. Xin tóm tắc ngắn. Khi Trung Cộng chở hàng sang Hoa Kỳ hay các nước Âu châu, khi về thì tàu chuyển hàng của họ trống không nên họ đột phá tư duy, tại sao không dùng thuyền chở rác của Tây Mỹ về bán ve chai, làm giàu như ông ma nhà họ Hứa ở Sàigòn khi xưa. Sau này họ thấy môi trường của họ te tua vì phải đốt này nọ nên ngưng làm bãi rác của Tây Mỹ. Khiến mình phải trả thêm tiền cho phần rác tái sinh.

Mặc dù nhận thức về những vấn đề này ngày càng tăng nhưng vấn đề vẫn trở nên tồi tệ hơn chứ không tốt hơn. Sản xuất nhựa tiếp tục tăng, có nghĩa là ngày càng có nhiều nhựa hơn mà tất cả chúng ta luôn tiếp xúc. Từ năm 1950 đến năm 2019, sản lượng nhựa đã tăng từ 2 triệu tấn hàng năm lên 460 triệu tấn. Chúng ta càng đào mỏ dầu hoả thì càng phải sử dụng các loại nhựa này vì phải lấy loại này lên trước mới đến dầu thô. Người ta kêu gọi bảo vệ môi trường nhưng không nói rõ vấn nạn. Chỉ khi nào chúng ta ngưng sử dụng dầu thô thì mới không có mấy hoá chất này được đào từ đất lên. Chán Mớ Đời 

Và số lượng nhựa được sản xuất dự kiến ​​sẽ tăng gần gấp ba vào năm 2060, theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, (Organisation for Economic Co-operation and Development) với tỷ lệ ngày càng tăng trong số đó được làm từ các sản phẩm nhựa sử dụng một lần và thời gian sử dụng ngắn. Ngày nay, chúng chiếm từ 35 đến 40% sản lượng nhựa. Khi sản xuất nhựa tiếp tục gia tăng, con người có nhiều cơ hội tiếp xúc với các hợp chất độc hại hơn. 

Các nhà nghiên cứu nói rằng hai trong số những hóa chất nổi tiếng nhất—bisphenol và phthalates, mà nghiên cứu gần đây của CR cho thấy thường được tìm thấy trong thực phẩm—giúp chứng minh hệ thống quản lý của chúng ta đã thất bại trong việc bảo vệ người tiêu dùng như thế nào.

Woodruff cho biết, các cơ quan quản lý Hoa Kỳ đã dành tiền bạc và thời gian để nghiên cứu BPA nhưng chưa thực hiện các bước thích hợp để bảo vệ mọi người khỏi bị phơi nhiễm. (Tìm hiểu thêm về những g có thể làm để hạn chế tiếp xúc với nhựa.)

Biếm họa này nói rất rõ về các tài phiệt tìm cách làm tiền. Điển hình là vụ lấy chai nhựa mất mấy xu tại Cali, để tái chế lại các đồ nhựa nhưng trên thực tế chỉ có 5% được tái chế vậy số 95% kia đi đâu? Đố các bác biết. Chán Mớ Đời 


Theo Tunde Akinleye, nhà khoa học CR giám sát các thử nghiệm gần đây của CR, ngưỡng của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm về mức BPA chấp nhận được trong thực phẩm không tính đến nghiên cứu mới nhất về mức độ phơi nhiễm có thể gây hại. Các cơ quan quản lý thường dựa vào các đánh giá độc tính truyền thống để tìm kiếm một liều lượng nhất định gây độc cấp tính, thay vì xem xét mức độ phơi nhiễm thấp hơn có thể gây hại theo thời gian.

Woodruff cho biết tại châu Âu, các quan chức an toàn thực phẩm đang trong quá trình thiết lập các giới hạn mới, chặt chẽ hơn nhiều đối với BPA trong thực phẩm, nhằm mang lại sự bảo vệ tốt hơn cho người tiêu dùng. Nhưng mặc dù điều này sẽ có tác động đến việc sử dụng một hóa chất, nhưng nó không giải quyết được hàng nghìn vấn đề tiềm ẩn khác, bao gồm cả bisphenol tương tự nhưng ít được kiểm soát hơn, đôi khi được sử dụng thay vì BPA.

Để bảo vệ người dân trên khắp thế giới tốt hơn, các cơ quan quản lý cần đặt ra các giới hạn chặt chẽ hơn về việc sử dụng các hóa chất độc hại trong nhựa, theo một phân tích về ảnh hưởng sức khỏe của nhựa được công bố trên tạp chí Annals of Global Health, của Landrigan và các nhà nghiên cứu khác. 

Các tác giả của báo cáo đó khuyến nghị các giới hạn toàn cầu đối với sản xuất nhựa, tập trung vào việc hạn chế nghiêm ngặt việc sản xuất các mặt hàng nhựa có vấn đề (như hạt vi nhựa được sản xuất, nhựa có chứa hóa chất độc hại và nhựa được làm từ rất nhiều hóa chất khác nhau đến mức không thể tái chế) cũng như các mặt hàng sử dụng một lần, có tác động không tương xứng đến lượng nhựa được sản xuất và thải bỏ. Những sửa đổi như vậy sẽ tiếp tục cho phép sản xuất các loại nhựa hữu ích và quan trọng, như nhựa được sử dụng trong y học, hàng không vũ trụ, xây dựng và điện tử, đồng thời giúp hạn chế chất thải và phơi nhiễm hóa chất từ ​​các sản phẩm sử dụng một lần mỏng manh, có khả năng gây độc.

Vấn đề là chúng ta xài dầu xăng để giúp các máy móc, xe cộ di chuyển. Mà dầu xăng chỉ là một phần nhỏ của các thứ khác phải đem lên trước khi dầu thô được đụng đến. Cho thấy chúng ta sống trong một chu kỳ khá phức tạp. Những thứ từ dưới đất phải đem lên khi khai thác dầu thô thì phải để đâu.

Có thể chúng ta tự giết chúng ta với những phát minh. Hôm qua, đồng chí gái đi chợ Costco, mua dầu olive trong ve chai nhưng không có. Họ nói đắt quá nên làm chai bằng nhựa. Chán Mớ Đời 


Mình dẫn các bài mình đọc để ai buồn đời thì đọc, mình chỉ tóm tắc.

We all deserve toxic free food. However, harmful chemicals called PFAS (per and polyfluorinated alkyl substances) have increasingly been found in many of the substances we use and food we consume every day.

Nicknamed 'forever' chemicals because of their ability to stick around in the environment and our bodies, PFAS are commonly found in takeout containers, plastic bottles, disposable bowls and plates in addition to popcorn bags, pet food bags and more. 

PFAS exposure is associated with  a wide range of serious health effects – from developmental problems to cancer — and can accumulate in the body over time. Despite the evidence, the Food and Drug Administration has not taken adequate action on these dangerous chemicals!

The Plastic Chemicals Hiding in Your Food

How to Reduce Your Exposure to Plastic in Food (and Everywhere Else)

Fast Food Companies Are Replacing One Toxic Chemical With Another

The Big Problem With Plastic

How to Eat Less Plastic


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn