Nhìn mấy ngàn tấm ảnh cũ Đà Lạt xưa thì mình khám phá có nhiều kiosques thời tây rồi đến thời Việt Nam Cộng Hoà được thay đổi rồi đến thời đệ nhị cộng hoà thì biến dạng. Nay mình tải lại đây cho thiên hạ xem để nhớ một thời xa xưa trong ký ức.
Mình không biết nhà thầu nào đã được trúng thầu dưới thời Tây để xây mấy kiosques này vì có mấy căn tương tự ở cạnh thác Cam Ly. Chỗ này trước đây có dãy nhà bằng gỗ 2 tầng bị phá khi xây Chợ Gỗ, Chợ Cây. Trên hình chú thích đâu vào thời 1940. Thấy chiếc xe kéo. Kinh, kéo ông tây bà đầm to phì lên đường Lê Đại Hành nay là ngọng. Đường Lê Đại Hành thời đó được gọi là đường Gia Long. Một trong những đường mang tên người Việt còn đa số là đường mang tên mấy ông tây cả.
Hình này mình đoán chụp chỗ văn phòng của nhà nha sĩ Trình, cạnh nhà hàng Nam Sơn
Sau đó họ phá bỏ dãy kiosques này để xây một dãy phố 1 tầng bằng đá với những vòm của Arcade như bên tây, lợp ngói.
Tấm không ảnh này cho thấy rõ hơn, cận cảnh là dãy nhà Đội Có, phía sau là bến xe Tùng NGhĩa, bên trái cận cảnh là khu tiệm chụp hình Hồng Châu. Cái nhà mái ngói 2 tầng là ty Thông Tin Đà Lạt sau này bị đập phá để xây cầu thang nối liền khu Hoà BÌnh với Chợ Mới Đà Lạt , trên ty Thông Tin Đà Lạt là 2 dãy nhà 2 tầng, bao lại Chợ Cũ Đà Lạt. Lúc này căn nhà của ông Nguyễn Văn Ngạch 2 tầng bên cạnh ti=y thông tin chưa được xây.
Khu Hoà Bình, cận cảnh trước năm 1950, có dãy phố này được xây trên cạnh thung lũng rau, sau này được xây Chợ Mới. Đây là tấm không ảnh thời đó khi Chợ Cây (chợ Gỗ) còn hoạt động trước khi dời xuống Chợ Mới (Tân Thị). Dãy này 2 tầng, tầng dưới buôn bán và tầng trên để ở hay văn phòng.
Đây là tấm ảnh chụp ngay tiệm kem Việt Hưng, căn đầu tiên của các kiosque đường Thành Thái, lúc đó chưa được xây cất. Ta thấy dãy nhà bên phải của CHợ Cũ. Sau này bị giải toả trong chương trình của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ, nhằm nối kết Chợ Mới với khu Hoà Bình.
Cận cảnh bên phải là khu nhà dãy phố, sau này kiến trúc sư Ngô Viết Thụ dẹp bỏ có lẻ sợ bị đất trùi sau này vì khu vực mới làm dưới chợ Mới
Hình này cận cảnh có một khúc của dãy vòm, cầu thang xuống chợ. Lúc đầu khu vực khách sạn Mộng đẹp là khu công viên nhưng sau 1963, ông Nguyễn Linh Chiễu mua chuộc sao đó nên dẹp công viên xây cái khách sạn to đùng cho mỹ mướn.
Thấy cái tấu to đùng của dãy phố xưa. Mình nghĩ là một sai lầm phá vỡ dãy nhà này rồi để mấy cái sập che tôn ngay trung tâm thành phố
Xây khách sạn M
Bên phải có dãy phố sau này bị đập phá. Căn nhà 2 tầng bên phải là ty thông tin Đà Lạt khi xưa, sau này bị giải toả để xây cầu thang hình chữ K
Bên phải Chợ Cũ là dãy phố. Có cái vòm để che nắng vì buổi chiều là mặt trời từ hướng tây.
Bên phải là dãy phố vòm
Hình này chụp ngay tiệm kem Việt Hưng trước khi được xây cất dưới thời Ngô Đình Diệm.
Phá dãy phố có vòm rồi để khơi thiên hạ che vài tấm tôn
Lúc đầu họ đã xây công viên chỗ khách sạn Mộng đẹp và nhà hàng La Tulipe Rouge rồi đất chỗ này được gái lắm nên họ cù cưa với thị trưởng nên cho xây khách sạn và tiệm ăn vũ trường ngay trung tâm thành phố để du khách.
Khách sạn và vũ trường được xây xong
Đây là kiosques đường Duy Tân nhưng sau này họ nới rộng đường này thành hai chiều nên dẹp, xây nhà phía bên này khu khách sạn Thuỷ Tiên, Long Hưng và Hiệp Thạnh.
Sau năm 1962 Chợ Mới Tân Thị được xây cất thì kiến trúc sư Ngô Viết Thụ cho phá dãy phố hai tầng và xây một cầu thang hình chữ K, phá căn nhà 2 tầng của ông bà Nguyễn Văn Ngạch và bù cho căn phố dưới chợ ngay dưới cầu chữ K. Mình đoán lý do là sợ đất trùi sau khi vét thung lũng ngay chợ Mới nên phải xây cái tấu to đùng suốt khu vực này từ cầu thang lớn đến cầu thang chữ K qua đường Phan Bội CHâu. Nên thấy họ phá luôn dãy nhỏ gỗ ở đường Phan Bội Châu bên tay trái.
Gần đây có nhận được tấm ảnh này. Lúc đầu mình tưởng là ở Khu Hoà Bình nhưng nhìn kỹ thì thấy phía sau cây thông rất nhiều, có bảng hiệu tiệm phở Hưng Thịnh, thêm dốc ngược với tấm ảnh khu Hoà BÌnh nên hỏi vòng vòng mấy ông thần ở trên mạng thì ông Trần Công Hoà cho biết địa điểm là thác Cam Ly. Ông ta còn chuyển đổi AI qua hình màu cho rõ nên tải lên đây cho bà con xem.
Gần đây mình nhận được tấm ảnh này thấy mấy kiosques thì đoán do một nhà thầu nhưng không biết ở đâu. Ông kiến trúc sư Trần Công Hoà, gốc Đà Lạt cho rằng ở số 48 đường Hùng Vương, con đường khi xưa từ khu vực chợ Suối Cát Nam Thiên đi vào phi trường Cam Ly.
Có mấy ông cựu khách hàng của Bà Thái thì kêu khu vực chị em ta Xóm bà Thái. Nên mình tải lên đây hình mà thiên hạ kêu là Xóm Bà Thái khi xưa. Cho mấy ông khách quen của bà Thái khi xưa tìm lại chút không gian một thời ăn phở Hưng Thịnh. Mình chưa bao giờ chạy qua đây nên không nhớ. Người Đà Lạt kêu ngày nay là đường Khe Sanh. Đường này được biết là đường từ Sàigòn lên Đà Lạt cũ, đến khi họ làm đường Đèo Prenn chạy lên đường Nguyễn Tri Phương thì con đường này ít ai lai vãng. Chỗ này góc đường Trần Hưng Đạo, chỗ ty Dụng Cụ (ga-ra Martinette cũ) của khu Công Chánh khi xưa, và trường học đầu tiên tại Đà Lạt của người Mỹ xây dựng.
Ây Ai làm màu thời 1940
Đây là đường Khe sanh ngày nay, đường vào Đà Lạt khi xưa tước khi đèo Prenn được xây dựng. Khi họ làm lại đèo Prenn thì dân Đà Lạt đi đường này về Sàigòn. Hình này ghi ngày 2 tháng 6 năm 1935
Hoàng hậu Nam Phương với tấm ảnh trên, lại không thấy ghi ngày tháng nên chả hiểu lai lịch ra sao
Mình suy đoán là khu xóm Bà Thái thì đúng hơn. Mình hỏi thiếu tá Phong 302 thì anh ta kêu không nhớ. Chắc phải hỏi ông Al Cornett, cố vấn cho đại đội trinh sát 302, khách hàng quen của khu này theo lời ông ta kể là đi hành quân về là bò lại đây, gái gú và sì ke. Lý do là đường chạy về Sàigòn nên khi xưa có khách du lịch lên xuống nên có tiệm ăn cho du khách.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét