Sự giải thể của đế chế Ottoman sau gần 5 thế kỷ

 Hôm trước, một anh hướng dẫn viên, kêu là gia đình ông bố khi xưa ở Bảo Gia Lợi, ông nội dù sinh ra tại xứ Bảo Gia Lợi vẫn quyết tâm trở về Thổ Nhĩ Kỳ để sinh sống. Mình hỏi thêm lý do thì anh ta trả lời là năm 1872, đế chế Thổ Nhĩ Kỳ kêu gọi người Thổ Nhĩ Kỳ trở về cố quốc. Dạo ấy Thổ Nhĩ Kỳ có mặt trên 3 Châu; Châu Âu, châu Á và châu Phi. Khi đế chế này tan vỡ thì có đến 72 tân quốc gia được thành lập được diễn tả rõ trong phim Lawrence of Arabia.

Cái mất dậy là khi đế chế này tan vỡ lại tạo ra chiến tranh giữa các quốc gia mới, thuộc đế chế Ottoman cũ như vùng Balkans máu lửa mà mình đoán Putin sẽ cò mồi để chiến tranh xẩy ra lại giữa mấy quốc gia nhỏ bé này thuộc đế chế Ottoman khi xưa. Anh chàng hướng dẫn viên nói hơi sai về ngày tháng. Không phải 1872 mà là 1920. Hướng dẫn viên có bằng đại học, phải học thêm 2 năm mới có bằng hướng dẫn viên du lịch. Nói sai thì du khách ngoại quốc không biết. Cứ gật đầu như vẹt.

Mình có xem cuốn phim về vụ ám sát Ferdinand I tại Sarajevo, họ cáo buộc là Thổ Nhĩ Kỳ ám sát nên tuyên chiến. Khi xưa học lịch sử về thế chiến thứ 1. Ông thầy đọc bài cho chép. Kêu thế chiến xẩy ra khi một tên khủng bố ám sát ông hoàng Ferdinand I, tương lai sẽ lên ngôi hoàng đế của đế chế Áo-Hung. Ngắn gọn, không giải thích lý do vì sao,… cái thắc mắc này cứ đeo theo mình đến năm nay mới hiểu khi đọc tài liệu trước khi lên đường. 

Sau thế chiến thứ 1, hai đế chế tranh hùng sơn bá là Áo-Hung và Ottoman bị giải thể khiến Hitler và Churchill cao ngạo, xem là mình sẽ làm bá chủ. Ai ngờ sau thế chiến thứ 2, đế chế Anh quốc cũng tiêu tùng còn Đức quốc bị chia đôi.

30 tháng 10 năm 1918, khi hoà ước Mudros, đánh dấu sự chấm dứt tham dự của đế chế Ottoman vào cuộc thế chiến thứ 1, quân đội của phe thắng cuộc bắt đầu chiếm đóng các khu vực của đế chế Ottoman. Kẻ thắng cuộc muốn giải tán đế chế Ottoman, sau gần 500 năm ngự trị trên 3 châu. Ngày 10 tháng 8 năm 1920, kẻ thắng cuộc phế bỏ đế chế Ottoman và chia cắt đất của đế chế. Hoà ước này bắt buộc nhiều điều khiến các người yêu nước Thổ Nhĩ Kỳ không chịu.

Nghe cựu ngoại trưởng Trần Văn Đổ kể là chia cắt Việt Nam tại hội nghị Geneva, là do các nước lớn bàn với nhau, và quyết định lấy vĩ tuyến 17 làm ranh giới, còn 2 phái đoàn Việt Nam chỉ biết được tối hôm trước khi Liên Sô báo tin cho phái đoàn của Phạm Văn Đồng biết. Còn miền Nam thì i tờ, người Pháp và người Mỹ không báo tin. Cho thấy người Việt mình không có người tài giỏi khiến người ngoại quốc kính phục khi đi phó hội. Thổ Nhĩ Kỳ có ông Kemal.

Trong số các người yêu nước Thổ Nhĩ Kỳ, có một nhân vật tên Mustafa Kemal Pasha, thành lập một hội đồng quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ tại Ankara và tự trị, độc lập với đế chế Ottoman. Trong khi đó người Hy Lạp bắt đầu khởi chiến tại Anatolia, để ép người Thổ Nhĩ Kỳ tuân theo hiệp ước Sèvres.

Cái may cho người Thổ Nhĩ Kỳ là quân đội Thổ Nhĩ Kỳ do ông Kemal dẫn dắt thắng và dành được độc lập khiến quân đội Hy Lạp phải ký hoà ước Mudanya vào tháng 10 năm 1922. Hoà ước này chấm dứt cuộc chiến giữa người Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ và quân đội của phe thắng cuộc. Theo đó người Hy Lạp phải tuân thủ theo các điều khoản, rời khỏi vùng Tây của Thrace, xem như phía nam của Hy Lạp. Vùng này thuộc Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay về phía tây của eo biển Bosphorous.

Việc này giúp mình hiểu lý do người Thổ Nhĩ Kỳ chọn Ankara làm thủ đô của họ thay vì Istanbul, thủ đô của đế chế Ottoman. Phe thắng cuộc, triệu mời chính quyền Istanbul (đế chế Ottoman) và Ankara (cộng hoà Thổ Nhĩ Kỳ) gửi đại diện để bàn giao. Chính phủ Ankara, chơi cha, truất phế luôn hoàng đế của đế chế Ottoman như ông Ngô đình Diệm truất phế ông Bảo Đại. Sau đó gửi đại diện của chính quyền mới Thổ Nhĩ Kỳ tham dự cuộc hoà đàm tại Lausanne, Thuỵ Sĩ. Hình như Việt mInh cũng bắt chước làm kiểu này với ông Bảo Đại, trở thành công dân Vĩnh Thuỵ.

Hoà ước Lausanne, chấm dứt sự chiếm đóng của kẻ thắng cuộc mà chúng ta gọi là phe đồng minh, rút khỏi lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ. Ngược lại Thổ Nhĩ Kỳ đồng ý từ bỏ các các nước thuộc vùng trung đông và cho Anh quốc chiếm đóng đảo Cyprus với những hệ luỵ về sau và Ý Đại Lợi được chiếm đóng vùng Dodecanese, mà sau này Mussolini thua trận ở thế chiến thứ 2 nên mất. Nếu thăm viếng vùng này như Trieste, người dân nói thổ ngữ Ý Đại Lợi.

Ngược lại hoà ước này công nhận nền cộng hoà Thổ Nhĩ Kỳ và người tổng thống đầu tiên là ông Kemal Ataturk, được xem ná ná Việt Nam, là cha già dân tộc của nền cộng hoà Thổ Nhĩ Kỳ. Nếu đế chế không bị tan rã thì có lẻ ngày này thế giới đã có một cái nhìn khác. Đế chế Ottoman có tất cả các túi dầu hoả của trung đông. Nói chuyện với người Thổ Nhĩ Kỳ, họ cho rằng đám vua chúa cứ ăn chơi, không nghĩ gì đến tương lai.

Theo mình đế quốc Anh quốc, qua ông Winston Churchill đã cố ý gây chiến tranh, khi nghe các cuộc giải mã họp của nội các Churchill trước chiến tranh. Ai ngờ, sau cuộc chiến quá tàn khốc, Anh quốc không dựng lại được và đành để mất các thuộc địa cũ của mình. Cái mất dậy là Anh quốc chia cắt bú xua la mua các thuộc địa như Ấn Độ, đang sống yên bình, bổng nhiên dân hồi giáo chém giết nhau với Ấn Độ giáo, chia cắt thành 2 quốc gia thù nghịch. Chưa nói đến các quốc gia ở phi châu, đánh nhau bú xua la mua đến giờ.

Khi đế chế Ottoman đánh chiếm các nước thì họ chỉ kiểm soát kinh tế và quân đội nên người dân khác tôn giáo vẫn sống chung bình yên với nhau. Do thái giáo, hồi giáo và thiên chúa giáo sống yên bình với nhau. Hôm nay mình đi viếng khu Do Thái và Thiên Chúa giáo và Hồi giáo, thì thấy mấy nhà của họ sát bên nhau. Chỉ khi hoà ước Lausanne ra đời thì kẻ thắng cuộc giải thể đế chế Ottoman, đưa đến sự thành lập 72 tân quốc gia, gây xoá trộn, bất bình giữa người khác đạo với nhau đưa đến sự ly tán gia đình. 

Anh chàng hướng dẫn viên cho biết ông bố hay ông nội ở Bảo Gia Lợi, phải trở về cố quốc vì đế chế Ottoman bị giải thể như người Pháp sinh sống thậm chí sinh đẻ mấy đời tại Algerie bị đuổi về Pháp khi Algerie dành lại độc lập mà người Pháp gọi những người này là Pieds Noirs, chân đen vì sinh đẻ tại phi châu.

Tương tự người Việt gốc hoa vào năm 1979, bị tống cổ về Bắc dù có nhiều người không biết nói tiếng hoa. Không chỉ trong đế chế Ottoman mà ngay cả các vùng đất của Đức quốc, đúng hơn là nước Phổ. Cũng bị đuổi về từ các vùng nay thuộc về Ba Lan,… mình có quen bà Werner, người đức nhưng gốc ở khu đất thuộc Ba LAn ngày nay. Sau thế chiến, gia đình bà ta bị tống cổ về Đức quốc, như người hoa bị tống cổ về Trung Cộng.

Hồi nhỏ mình học lịch sử, mấy thầy cô kêu là người Tàu đô hộ rồi đến tây đô họ gần 100 năm. Nay người Việt dành lại độc lập rồi để làm gì, lại đánh nhau chí choé. Chán Mớ Đời.

Nếu ta theo dõi lịch sử, người la mã chiếm đóng Anh quốc, đô hộ, khắc nghiệt,.. nhưng nhờ tiếp cận với nền văn mình la mã mà sau này người Anh quốc tiến xa, phát triển, trở thành một đế quốc mà mặt trời không bao giờ lặn ở xứ này. Ngày nay chúng còn thấy các bờ thành do người la mã xây dựng bằng gạch. Nhờ vậy mà người Anh quốc sử dụng gạch nhiều để xây cất nhà cửa ngày nay rất nhiều. Họ đã học từ các người đô hộ họ. Người la mã đã sử dụng vật liệu địa phương để xây cất thay vì các cục đá to đùng, khó kiếm ở Anh quốc.

Ngược lại Tô Cách Lan quá xa, người la mã chưa đến để đô hộ thì lạc hậu, quê mùa đến khi người Anh quốc, nhờ tiếp cận với nền văn minh la mã nên phát triển khi người la mã rút lui. Cuối cùng người Anh quốc đô hộ người Tô Cách Lan, Ái Nhỉ Lan,..giúp mấy nước này tiến lên dù ngày nay dân tình vẫn chửi bới Anh quốc. Xứ họ nghèo phải bỏ nước ra đi tìm một tương lai ở châu mỹ.

Đứng về phương diện lịch sử, ta thấy sự đô hộ của một nền văn minh khác, giúp chúng ta học hỏi thêm. Vâng các người bị đô hộ thì không vui vì bị làm nô lệ, mất quyền tự do nhưng nhìn tổng quát thì đô hộ, đem lại cái lợi nhiều hơn cho sự phát triển của đất nước. Chiếm đóng thì đưa đến cái hại. 

Chúng ta thấy, Việt Nam khi xưa, Việt Nam Cộng Hoà được tiếp cận Hoa Kỳ nên kinh tế dù bị chiến tranh, nằm vùng đánh phá nhưng vẫn khá hơn miền Bắc khi tiếp cận với sự lạch hậu của Trung Cộng và Liên Xô. Người ta thấy rõ sau 20 chia đôi đất nước, Hà Nội và Sàigòn là hai thái cực. Ngày nay, người ta nhận thấy người từ miền Bắc di cư vào nam sau 75 còn nhiều hơn là 1 triệu người vào năm 1954.

Đọc tài liệu vào thời người Pháp sang chiếm đóng Việt Nam thì 1/2 người Việt bị nghiện thuốc phiện mà phụ nữ chiếm 20%. Lý do là mấy ông thần Phản Thanh Phục MInh, anh hùng hảo hớn, đem thuốc phiện qua Việt Nam bán cho người Việt, dưới danh nghĩa gây quỹ để làm cách mạng, chống nhà Thanh. 

Nếu tây không qua thì Việt Nam còn te tua hơn nữa với mấy anh ba tàu. Dạo ấy chỉ có 3% người Việt là biết đọc chữ tàu, ai đỗ các cuộc thi của triều đình thì được làm quan. Không ai được dạy về canh nông, tài chánh nên chỉ biết tham ăn chia với nhau, còn phát triển đất nước thì mù tịt.

Người Pháp mất 25 năm để xây đường sắt Phan Rang Đà Lạt với 30,000 lao công bị chết vì sốt rét, kiệt quệ. Việt Nam chỉ mất vài ngày dỡ bỏ hệ thống đường rày để bán lạc xoong cho Thuỵ Sĩ. Nghe nói người Pháp mất 3.5 năm để xây dựng nhà thờ ở Sàigòn, nay Việt Nam nói mất 7 năm mới trung tu lại được dù là kỹ thuật cải tiến sau 100 năm.

người Pháp xây quốc lộ số 1, đường xe hoả từ nam chí Bắc. Đồng ý họ làm để tải hàng hoá cho các công ty pháp để làm giàu cho họ nhưng nhờ vào đó người Việt mới khôn hơn, tiếp cận khoa học âu châu, không như mấy ông quan triều đình chửi Nguyễn Trường Tộ là khi quân. Dần dần đưa đến sự đoàn kết của người Việt, họp sức đánh đuổi người Pháp dẫn đến Điện Biên Phủ năm 1954.

Xét về mặt xã hội văn hoá thì khi giao thoa với nhau, chúng ta vẫn luôn luôn hưởng được cái lợi, học hỏi được những điều hay của nền văn hoá khác. Có bài báo ở Việt Nam kêu có cô nào đoạt học bổng Harvard 1 triệu đô la học bổng khiến mình thất kinh. Đoạt giải Nobel chỉ được đâu nữa triệu mà phải chia nếu có người cùng đoạt. Đây được 1 triệu đô la học bổng.

Đi Thổ Nhĩ Kỳ chuyến này, mình học được nhiều điều hay, hiểu thêm về lịch sử của xứ này và hiểu thêm sự việc lộn xộn từ vùng Balkans, tôn giáo bú xua la mua. Sang đây có dịp nói chuyện với người nước sở tại, mình có dịp nghe sự giải thích của họ về lịch sử của nước họ thay vì các tài liệu tuyên truyền của người tây phương, kẻ thắng cuộc. Chán Mớ Đời 

Mình thấy Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang bị một vấn nạn như mọi quốc gia mà nếu không giải quyết sớm thì tỏng 20 năm nữa sẽ lâm vào khủng hoảng khá mạnh về xã hội, chính trị và văn hoá. Istanbul là thành phố lớn nhất xứ này có đến 20 triệu dân. Có hơn 200 đại học. Họ khuyến khích dân chúng đi học, tốn tiền của nhưng khi ra trường thì không có công ăn việc làm.  

Chính phủ không biết giải quyết với giới trẻ ra sao nên cứ tuyên truyền học ngày chưa đủ tranh thủ học đêm rồi ra trường vẫn thất nghiệp lại tốn tiền đi học.

Khi xưa, Mao Trạch Đông đã nghĩ ra cách giải quyết đám trẻ, bằng cách hô hào cách mạng văn hoá, cho học sinh  và sinh viên đi về nông thôn để học hỏi, lao động vớ vẩn để tránh chúng xuống đường biểu tình. Ngày nay, Trung Cộng cũng lâm vào tình trạng này, là cứ kêu học nhưng 20-30% giáo trẻ học ra trường, thất nghiệp. Nay đảng Trung Cộng đang đấm đá trước đại hội đảng.

Trong tương lai rất gần, khi ngành công nghệ thông mình nhân tạo phát triển mạnh, máy móc sẽ thay thế con người, sẽ không cần nhân công nhiều thì giới trẻ đi về đâu. Thêm các thế hệ như mình về hưu, chúng phải đi làm, đóng thuế cao để nuôi đám già.

Cho thấy một đất nước, ở thế kỷ 21, cần có những gấp lãnh đạo rất giỏi để định hướng lèo lái đất nước rất khó. Chúng ta cần những người tài giỏi hơn Lý Quang Diệu, Tưởng Kiến Quốc, nếu không thì ở xứ người cũng không cần lao động từ Việt Nam đến như hiện nay. Nhật Bản đã cho ra đời người máy, làm y tá, bồng bế các người già. Chán Mớ Đời 

Mỗi cá nhân cần phải đọc thông tin, sách báo dự đoán về tương lai để chuẩn bị dù chưa chắc sẽ gặp phải nhưng tương lai lúc nào cũng thay đổi do đó đoán sơ sơ cũng giúp mình thay đổi tư duy. Hôm qua, mình đọc về Ethereum, nghe họ nói là hệ thống này sẽ thay thế hệ thống cũ vào cuối tháng 8 này, sẽ áp dụng nhiều vào ngân hàng,.. nên mình sẽ mua khi về lại Cali.

Một quốc gia cũng phải có viễn kiến nhìn xa mấy chục năm. Tân Gia Ba đã thành công nhưng họ có chương trình phát triển xứ họ trong 50 năm tới. Thực phẩm, gạo từ Việt Nam xuất cảng qua Âu Châu bị chận lại vì lượng chất độc do thuốc sâu quá nhiều. Cũng có thể họ áp lực để sử dụng , mua thóc của họ GMO. Mình nghe ông thần nào nghe nói rất lớn, đột phá tư duy, hay có tên cò nà mách kêu trồng lúa trên núi. Chán Mớ Đời 

Các người Thổ Nhĩ Kỳ mình có gặp và nói chuyện. Họ vẫn còn sống theo tinh thần thời 40 năm về trước, vẫn còn kêu gào xã hội chủ nghĩa vớ vẩn. Công bằng bú xua la mua. Người máy sẽ thay thế họ thì hết nói đến sự công bằng, tự do bình đẳng. Họ vẫn nhai lại những chủ thuyết đã lỗi thời. 

Tiệm ăn Burger King rất sang trọng so với Hoa Kỳ là một quán phở.

Anh chửi mỹ là tư bản bốc lột nhưng du khách mỹ đến xứ Thổ Nhĩ Kỳ thì anh kêu gào, mời họ vào tiệm anh nếu không anh đói. Anh chửi mỹ nhưng anh uống coca, khắp nơi đều thấy MacDonalds, Burger King, uống Starbucks cà phê là sang trọng, là văn minh, hợp thời trang.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Hàng Nhái Thổ Nhĩ Kỳ

Xứ Thổ Nhĩ Kỳ được xem là nước thứ 2 trên thế giới sau Trung Cộng, sản xuất hàng nhái, từ quần áo, ví da, giày dép, thực phẩm,… họ có đến 2 triệu người tỵ nạn từ Syria, đang sinh sống ở các vùng xung quanh biên giới với nước Syria. Hình như họ có đến 900 cây số biên giới với xứ Syria đang đánh nhau um xùm. Đọc ở đâu lâu rồi nên không nhớ chính xác. Con nít, phụ nữ gì cũng phải lao đầu vô các hãng xưởng sản xuất đồ nhái có số lượng 83 tỷ đô la hàng năm.

Mấy công ty tây phương ước tính bị mất lợi nhuận đến trên 83 tỷ đô la vào năm 2022. Vấn đề là mụ vợ muốn mua hàng nhái, kêu đây là thiên đường. Nhớ năm nào, đi Pháp, mụ vợ được cô bạn dẫn ra Louis Vuiton trên đại lộ Champs Elysees để mua cái ví khiến mình muốn đứng tim khi trả tiền. Về Hoa Kỳ, bạn bè chê kêu đồ nhái nên không thấy đeo, bỏ trong tủ. Chán Mớ Đời 

Đây ở Dubai, cò hướng dẫn viên dẫn đến đây, cả nhà ngay bà cụ cũng được họ kêu bận áo rồi lên catwalk, đi tới đi lui.

Cả gia đình vui hò hét với nhau, nghĩ lại cũng vui trong mấy ngày bên nhau.

Tại Việt Nam, đồng chí gái có bạn dẫn đi mua một cái ví LV giá $100, về để bên cạnh cái ví của cô bạn bên tây, ai cũng nói cái ví mụ vợ là thiệt còn ví kia là hàng nhái vì quá giống nhau, khác cái màu da một tí. Chơi đồ thiệt cũng bị chửi là xài hàng nhái. Chán Mớ Đời 

Chúng ta đang sống ở thời đại mà hàng thật và hàng nhái không biết được. Qua Ý Đại Lợi, thăm con gái, hai mẹ con chạy vào Gucci mua cái ví khiến mình muốn tắt thở khi trả tiền, rồi cũng không đeo, con gái thấy vậy lấy luôn.

Kỳ này, mụ vợ đi mua hàng nhái, vấn đề không phải là một cái ví mà rất nhiều cái ví nên rốt cuộc vẫn hơn số tiền mua một cái chính gốc. Cứ mua xong là mụ vợ kêu sướng quá, sướng quá. Chán Mớ Đời 

Đi với đồng chí gái, đi vòng vòng đợi mụ vợ thì thiên hạ hỏi mình có cần gì không, mình kêu là nông dân, chỉ cần mua áo quần cũ để làm vườn, không cần hàng hiệu. Từ ngày rời Việt Nam đến nay mình ít khi mua quần áo, chỉ xin đồ phát chẩn bận, sau này đi làm thì mua đồ chợ trời cũ, áo sơ mi $1 / cái bận. Nay làm vườn thì càng bận quần áo cũ nữa. Lâu lâu đồng chí gái mua cho một bộ, kêu bận nhưng mình cũng lười.

Có lẻ chúng ta sống trong một thời đại mà mọi thứ thay đổi quá nhanh. Khi xưa, người ta mua một món đồ, áo quần, lựa đồ tốt để bận lâu dài vài năm nhưng nay, thời trang thay đổi quá nhanh. Chỉ một hai tháng là đã có hàng khác ra. Con người phải chạy theo để không bị chê cười mà không có khả năng mua hết , đành chơi đồ nhái, rẻ làm giàu cho anh ba tàu, chuyên gia hàng nhái.

Thổ Nhĩ Kỳ muốn vào Liên Hiệp Âu Châu mà với những tư tưởng làm hàng nhái thì chắc còn lâu. Nếu xét về kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ thì theo dân tình rất te tua. Họ sống nhờ 3 tháng hè với số lượng 13 triệu du khách, trong đó có 50% đến từ Nga, 2.1 triệu đến từ Ukraine, ngoài ra là từ Đức hay Anh quốc.

3 năm vừa qua, với covid khiến dân tình chới với, nay thì bị vụ chiến tranh Nga Sô và Ukraine. Mình thấy khá đông người Nga ở trong khách sạn nhưng nghe nói ít hơn trước đây rất nhiều. Có lẻ vì vậy mà Thổ Nhĩ Kỳ không cấm vận Nga mà còn gặp Putin và bắt ông thần chiến tranh đợi 40 giây.

Các nhà xã hội học cho rằng các người thích dùng hàng nhái được chia thành 4 loại người:

1/ dreamitator: do chữ dreamer và chữ imitator. Loại người trẻ nhưng thích tạo dáng, muốn khẳng định mình là người thành đạt. Vấn đề là mấy ông nhà giàu như Bill Gates, Steve Jobs, đâu bao giờ cần phải bận đồ sang trọng, mình đoán là các công ty thời trang có thể cho họ quần áo miễn phí để bận, để quảng cáo không công.

2/ Face Saver: thường là nhóm trẻ, mới đi làm ít lợi tức, muốn tạo dáng để người đời biết mình là thành đạt.

3/ smart Faker: nhóm này tuy biết xài hàng xịn nhưng không có tiền, tìm kiếm loại nhái nhưng tốt để xài.

4/ frauster: loại này có khả năng để mua nhưng lại thích đồ nhái, rẻ tiền và qua mặt thiên hạ. Mình có ông anh cột chèo kể, có một người anh bà con hỏi cái đồng hồ Rolex của anh ta là hàng nhái hay hàng thiệt. Anh ta nói hàng thiệt. Anh bà con là bác sĩ, có khả năng mua hàng thiệt, kêu anh cũng đeo Rolex nhưng hàng nhái. Không ai biết là hàng nhái cả. Ngoài xã hội, ai cũng biết anh ta thành đạt nên không nghĩ là chơi hàng nhái. Nhớ có lần tên chủ của mình, đi Thái Lan, về mua cho mình cái đồng hồ không người lái ROlex, giá đâu $5 thời đó. Mình đeo vào thiên hạ nhìn lắt mắt. Đeo được vài tuần thì chết luôn.

Chạy xe thấy có nhiều tiệm bán đồ da, nhiều tiệm nằm ngay bên cạnh mà bãi đậu xe vắng như chùa Bà Đanh. Hướng dẫn viên du lịch cho xe vào một tiệm theo lời yêu cầu của đồng chí gái. Họ cho làm mẫu thời trang, đi trên catwalk, nhạc úm bà là. 

Mình tưởng họ làm thời trang nội y, nên đợi trong bóng tối ai dè có một cô to kinh khủng, đi muốn bể sàn nhà. Sau đó họ cũng dụ đồng chí gái mua được cái áo da. Đồng chí gái kêu tội nghiệp họ nên mua giúp. 4 hay 5 người bán hàng xúm vào phụ vụ đồng chí gái. Họ hỏi mình thì mình nói nông dân không cần bận áo da. Nếu bận thì coyote thấy tưởng mình là cừu nên chạy lại cắn thì rách việc.

Chạy xe thì thấy hai bên dường nhà cửa 2, 3 tầng đều có mấy thùng nước trên mái nhà với mấy tấm năng lượng mặt trời, rất phản cảm thêm mỗi nhà mỗi cái vệ tinh để xem truyền hình. Không biết đâu là bên bờ.

Ngoài ra các nhà trùm nylon để trồng cây rau quả như chuối, rau quả cũng rất phản cảm không thua gì Đà Lạt ngày nay. Nếu không trên đồi toàn là cây olive, đầy nơi, đến mùa chủ đến hái đem bán. Xong om

Dân quê, bỏ quê ra thành phố kiếm ăn nên dần dần nghề nông cũng bỏ hẳn, chỉ còn lại nhưng công ty thực phẩm đóng vai trò làm nông sản. (Còn tiếp)

Nguyễn Hoàng Sơn 

Biệt đội Thiên Nga của Việt Nam Cộng Hoà

 Tình cờ đọc một bài báo của Hà Nội, nói về Biệt Đội Thiên Nga của Việt Nam Cộng Hoà khiến mình thất kinh. Bài báo khen mấy người nằm vùng như Phạm Ngọc Thảo, Phạm Ngọc Ẩn, Vũ Ngọc Nhạ, Đinh Văn Đệ,.. ngược lại họ lại chửi Biệt Đội Thiên Nga nào là Thiên Nga Chân dài, rắn độc, đủ thứ từ ngữ chửi bới. Tò mò đọc mới khám phá ra biệt đội cảnh sát của Việt Nam Cộng Hoà khi xưa, được huấn luyện để trà trộn vào các tổ chức thân cộng ở Sàigòn khi xưa như hội Phụ NỮ Đòi Quyền Sống của bà Ngô Bá Thành, các tổ chức tôn giáo thân cộng như ni cô Huỳnh Liên, linh mục Nguyễn NGọc Thanh,.. mà khi xưa mình thường nghe báo chí nói về họ nhưng sau 75, không thấy họ đâu hết.

Mình đồng ý là trong chiến tranh, hai bên đều tìm cách cài gián điệp vào đối phương để lấy tin tức mật lợi cho mình như trường hợp Ukraine vừa qua, khám phá ra trùm tổ an ninh hoạt động cho Putin. Hà Nội cài được người của họ trong chính quyền, quân đội miền nam thì Việt Nam Cộng Hoà cũng phải cài người của họ trong hàng ngủ của Hà Nội ở miền nam như trường hợp điệp viên X92 mà Frank Snepp, có kể là điệp viên giỏi nhất của họ được cài trong mật khu Việt Cộng. Ông này sau 75 bị bắt, vì không chịu di tản và tự tử trong tù. Mình có kể vụ này rồi.

Thiếu tá cảnh sát quốc gia Nguyễn Thanh Thuỷ, đứng đầu biệt đội Thiên Nga

Tò mò mình lên mạng kiếm được tài liệu nói về BIệt Đội Thiên Nga, mà người đứng đầu là thiếu tá Nguyễn Thanh Thuỷ, từng là sinh viên trường Chính Trị KInh Doanh Đà Lạt. Sau 75, bị đi tù đến 13 năm rồi được di dân qua Hoa Kỳ theo diện H.O.

Tình cờ đọc bài báo của Hà Nội về Biệt Đội Thiên Nga của Việt Nam Cộng Hoà 

Được biết năm 1965, Việt Nam Cộng Hoà thành lập học viện Cảnh Sát Quốc Gia, để đào tạo các sĩ quan của ngành cảnh sát, nhận học viên cả nam cả nữ qua cuộc thi tuyển vào. Tốt nghiệp sẽ được đưa đi khắp 4 vùng chiến thuật.

Qua hồi ký của ông Đặng Chí Bình, điệp viên được Việt Nam Cộng Hoà huấn luyện để xâm nhập vào miền bắc để hoạt động. Đa số đều bị bắt khi vừa nhảy toán, trên đường xâm nhập bằng đường biển và đường mòn. Lý do là nằm vùng của Hà Nội nằm trong dinh tổng thống và các ngõ ngách của chính phủ và quân đội Việt Nam Cộng Hoà. Chính ông Đinh Văn Đệ, cựu thị trưởng Đà Lạt, sau này làm đại biểu Đà Lạt ở quốc hội, kể trên báo Việt Cộng là ông ta nằm vùng rồi đi sang Hoa Kỳ với phái đoàn miền nam để xin viện trợ, ông ta nói nhỏ với quan chức Hoa Kỳ là không nên, hết hy vọng. Chán Mớ Đời 

Ông Đặng Chí Bình còn kể người huấn luyện ông ta là người của Hà Nội. Khi họ lấy cung ông ta ở Hoả Lò thì có đưa hình ông ta chụp với ông Phan tại Sàigòn. Mình có ông cậu bà con, làm trong chiến dịch Phượng Hoàng, tháng 4/75, về nhà sửa soạn đem vợ đi di tản, khám phá ra vợ mình là nằm vùng nên tự sát luôn. Chắc bao nhiêu tin mật đều được bà mợ chuyển cho Hà Nội.

Sau Mậu Thân, để chống lại sự xâm nhập của nằm vùng, Việt Nam Cộng Hoà gia tăng huấn luyện một nhóm cảnh sát đặc biệt toàn là nữ, dễ qua mặt Hà Nội. Họ gọi biệt đội Thiên Nga, trực thuộc khối Đặc Biệt của bộ tư lệnh Cảnh Sát Quốc Gia. Biệt Đội này có nhân lực khắp 4 vùng chiến thuật. Dạo ấy nam phải đi lính nên khó mà trà trộn vào sinh hoạt của xã hội miền nam lúc bấy giờ.

Mình xin trích lại đây một phần bài mình đọc trên mạng về sự thành lập của biệt đội Thiên Nga, đăng trên hươngdươngtxt.com 

Công việc khởi đầu gặp rất nhiều khó khăn, từ vấn đề tuyển mộ, đào tạo nhân viên...cho đến công tác tìm đầu mối, xây dựng cơ sở, giám thị, v.v...

-Biệt Đội Thiên Nga Trung Ương có văn phòng tại Khối Đặc Biệt

-Biệt Đội Thiên Nga Thủ Đô và 11 quận có văn phòng tại Bộ Chỉ Huy Cảnh Sát Quận Đô Thành

-Biệt Đội Thiên Nga Vùng I, II, III, IV và tại các tỉnh trên toàn quốc từ Quảng Trị đến Cà Mau

 Biệt Đội Thiên Nga Trung Ương có 4 ban: Ban Hành Chánh, Ban Tổ Chức Phát Triển, Ban Huấn Luyện và Ban Hoạt Vụ. Nhiệm vụ của Thiên Nga Trung Ương là thành lập cơ sở văn phòng, tuyển mộ nhân viên, tổ chức huấn luyện, tìm đầu mối, phát triển công tác. Đồng thời, Biệt Đội Thiên Nga Trung Ương đôn đốc và hướng dẫn các Bộ Chỉ Huy Cảnh Sái Quốc Gia, thành lập Biệt Đội Thiên Nga địa phương ở 11 quận Đô Thành và tại các tỉnh. Biệt Đội Thiên Nga địa phương tuyển mộ nữ nhân viên gửi về Biệt Đội Thiên Nga Trung Ương ở Sài gòn để đưa đi thụ huấn các khoá học tình báo tại trường Tình Báo Trung Ương. Các phụ nữ được tuyển mộ phải có ít nhất là văn bằng Trung học Đệ nhất cấp hoặc cao hơn, ngoại trừ các quả phụ của Cảnh Sát không đòi hỏi điều kiện văn bằng như trên, nhưng ít nhất phải có bằng Tiểu học.

Các nữ nhân viên được tuyển lựa này gồm đủ mọi lứa tuổi, mọi thành phần khác nhau trong xã hội: có thể là người bán rau cải ở chợ, bán hàng rong, bán vé xe bus, nhân viên bưu điện, điện lực, thư ký văn phòng, học sinh, sinh viên, cô giáo và vũ nữ, v.v...Các nữ nhân viên lần lược được học qua các lớp Tình báo căn bản (4 tuần), Theo dõi (6 tuần), Cán bộ điều khiển (8 tuần),...và đặc biệt là khoá tác xạ tại trường Tình Báo Trung Ương. Khóa sinh phải đủ điểm cho lớp trước mới có thể lên lớp kế tiếp. Trong thời gian thụ huấn, các khóa sinh phải ở nội trú và mang bí số.

Việc giảng dạy do các Giảng viên Tình báo phụ trách, còn giám thị do các nhân viên Thiên Nga Trung Ương đảm nhận. Các khóa sinh sau khi thụ huấn chuyên môn trở về đơn vị tại các địa phương, nơi đã gởi đi học, và bắt đầu nhận công tác do các ngành Đặc Biệt phân nhiệm. Công tác trực thuộc sự hướng dẫn của phụ tá Đặc Biệt địa phương và báo cáo thành quả công tác về Thiên Nga Trung Ương.

Tại Trung Ương, ngoài các lớp kể trên, các nữ nhân viên Thiên Nga còn theo học các lớp kỹ thuật như: nhiếp ảnh (chụp hình bí mật), học lái xe gắn máy và xe hơi, một số được học thêm các lớp thẩm vấn. Biệt Đội Trưởng, phụ tá Biệt Đội Trưởng Thiên Nga Trung Ương và các Cán Bộ Điều Khiển đều là nữ Sĩ Quan Cảnh Sát tốt nghiệp khoá I Học Viện Cảnh Sát Quốc Gia. Riêng Biệt Đội Trưởng và Phụ Tá đã tốt nghiệp thêm khóa Trưởng Phòng Đặc Biệt tại trường Tình Báo Trung Ương vào năm 1967

Ngoài các nữ Sĩ quan và nhân viên Cảnh Sát chính thức, Biệt Đội Thiên Nga còn sử dụng một số rất đông nữ hồi chánh viên, nữ can phạm chính trị, các công nhân hãng, xưởng, nhân viên các cơ quan chính phủ (ngoài cơ quan cảnh sát), các bạn hàng chợ, các học sinh sinh viên trường trung học và đại học...để làm mật báo viên cho Biệt đội. Số cộng tác viên gấp nhiều lần số nhân viên chính thức.

Các nhân viên Trung Ương đi công tác hoạt vụ đều có học khóa chuyên môn tình báo để được hướng dẫn rõ ràng chi tiết công tác họ phải đảm nhận cũng như cách thức bảo vệ an ninh tối đa cho họ. Các nữ nhân viên hoạt vụ đều có bí số và bí danh. Tùy vào công tác, họ được tạo cho một nguỵ tích với tất cả giấy tờ tùy thân và lý lịch mới.

Nhằm mục đích nhu cầu bảo mật công tác, Biệt Đội Thiên Nga Trung Ương có những kiosque buôn bán lẻ, có điện thoại công cộng để làm nơi liên lạc (hộp thư sống và chết), v.v...và một nhà an toàn làm nơi tiếp xúc với tình báo viên, mật báo viên, nhất là tình báo viên từ mật khu về. Vì là Biệt Đội tình báo nữ mang tên loài chim Thiên Nga, nên mỗi kế hoạch công tác đều có ám danh của một loài chim khác như Sơn Ca, Hoạ Mi, Hải Âu, Hoàng Oanh, Hoàng Yến, v.v...Còn các công tác phối hợp với các cơ quan bạn thì dùng ám danh của sông núi như Trùng Dương, Trường Sơn, v.v...Do sự thay đổi cơ cấu của Khối Đặc Biệt và để thích ứng với tình hình chính trị phức tạp nên cuối năm 1972, Biệt Đội Thiên Nga mang ám danh mới: Đoàn Đặc Nhiệm G423g để bảo mật hoạt động.

Song song với việc xây dựng tổ chức, đào tạo nhân viên, Biệt Đội Thiên Nga Trung Ương luôn nổ lực tìm đầu mối, lập kế hoạch công tác, tìm cách xâm nhập, len lỏi vào các hội đoàn Phụ Nữ Việt Nam, hội đoàn bạn hàng các chợ, hội Phụ nữ đòi quyền sống, các lực lượng đấu tranh thuộc thành phần thứ ba, các thành phần tôn giáo khuynh tả có Việt Cộng xách động, các tổ chức sinh viên học sinh đấu tranh thân Cộng Sản để kịp thời ngăn chặn những tên Việt Cộng nằm vùng, triệt phá những âm mưu có nguy hại cho an ninh quốc gia. Không những thế, Biệt Đội Thiên Nga còn xâm nhập vào tận mật khu của Việt Cộng để thu thập tin tức tình báo góp phần tiêu diệt các cơ sở đầu não của Cộng Sản.

Nhìn lại quá trình công tác của các nữ nhân viên Thiên Nga, phải thừa nhận rằng công việc của họ rất nguy hiểm, tính mạng lúc nào cũng bị đe dọa. Qua các tài liệu tịch thu được của Việt Cộng, sau những thất bại nặng nề, chúng rất đề cao cảnh giác “nữ Thiên Nga”. Việt Cộng luôn tìm cách ám sát những ai chúng nghi ngờ là nhân viên Thiên Nga. Còn các nhân viên Thiên Nga len lỏi vào các hội đoàn tham dự các cuộc biểu tình, tuyệt thực, chống đối nên cũng phải chịu “hưởng” hơi, cay, dùi cui của Cảnh Sát. Các chị em Thiên Nga còn phải hy sinh những tình cảm riêng tư, thời gian dành cho gia đình, vượt qua nhiều khó khăn trở ngại để làm tròn bổn phận công dân yêu nước đấu tranh cho lý tưởng tự do.

Thật khó có thể ghi lại hết những chiến công thầm lặng của các nữ chiến sĩ tình báo Thiên Nga, tuy vậy những công tác sau đây là ví dụ điển hình về các hoạt động của Biệt Đội Thiên Nga.

Một trong các công tác mà Việt Cộng vẫn còn tức tối là việc cung cấp lương thực thực phẩm cho phái đoàn Quân Sự Bốn Bên vào họp tại trại David, Tân Sơn Nhất, Sài Gòn. Mặc dù chúng nghi ngờ nên chúng đề nghị chọn nhà thầu cung cấp thực phẩm cho hai phái đoàn Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa (tức CS Bắc Việt) và Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam, nhưng cuối cùng nhà thầu chúng chọn lại là của Biệt Đội Thiên Nga. Công tác này mang ám danh là Trùng Dương, hoạt động cho đến ngày cuối cùng 28-04-1975.

Công tác mang ám danh là Hải Âu đã cài được một nhân viên Thiên Nga vào Hội đoàn phụ nữ đối lập và tạo được niềm tin nên được Việt Cộng chọn đi học lớp tình báo chung với chúng.

Công tác len lỏi vào Hội phụ nữ đòi quyền sống, hoạt động chung với một cán bộ nằm vùng. Mãi đến sau 1975, tên nữ cán bộ mới biết đến người thư ký của Ban Xã Hội là nhân viên Thiên Nga. Lúc ấy tên nữ cán bộ là Đại úy Công an tức tối đề nghị gia tăng 6 tháng tù trong khi chị nhân viên Thiên Nga đã có giấy ra trại. Công tác này mang ám danh Hoạ Mi.

Trong 5 năm liền, một nữ Huyện uỷ viên của Việt Cộng đã hợp tác với Biệt Đội Thiên Nga. Sau 30-04- 1975, chị vẫn giữ chức Huyện uỷ của một Huyện gần Saigon. Cho đến sáu tháng sau đó, Việt Cộng mới truy ra được từ hồ sơ còn sót lại ở địa phương, nên đã khai trừ chị khỏi Đảng Cộng Sản và giam chị ở Chí Hoà. Chị đã may mắn không bị chúng xử tử hình. Sau tôi gặp lại chị ở trại Hàm Tân, chị mới vỡ lẽ tôi- người tên Năm tiếp xúc với chị năm xưa-là Thiếu Tá Biệt Đội Trưởng Thiên Nga. Công tác này được mang tên Hoàng Oanh.

Các công tác, hoạt động của Thiên Nga càng thành công tốt đẹp bao nhiêu thì Việt Cộng càng tức tối lên án, càng đề cao cảnh giác với nhân viên Thiên Nga. Do đó những bản án không xét xử trả thù hèn hạ dành cho các nữ nhân viên Thiên Nga của Cộng Sản là từ 3 năm đến 13 năm trong các trại tù “cải tạo”. Tuy vậy các chị em nhân viên của Thiên Nga vẫn hãnh diện, giữ vững nhân cách, lập trường, vượt qua những giao lao của năm tháng tù đày.

Tôi rất xúc động khi phải nhắc lại quá khứ của Biệt Đội Thiên Nga, với những anh thư đã đem hết những hăng say, nhiệt tình, tinh thần chống Cộng mãnh liệt của tuổi trẻ, hiến dâng để bảo vệ đất nước miền Nam Việt Nam . Tôi rất hãnh diện về Biệt Đội Thiên Nga, các nữ nhân viên từ Hạ sĩ quan đến Sĩ quan, cùng các cộng tác viên đã giữ trọn khí tiết trong lúc sống khổ sở trong lao tù hay trong sự kềm kẹp của chế độ Cộng Sản ngoài xã hội, sau khi được thả về. Tôi mong ước một ngày gần đây những nữ Thiên Nga hải ngoại sẽ gặp lại các bạn Thiên Nga còn ở lại Việt Nam , tay bắt mặt mừng trong niềm vui thấy đất nước thật sự có tự do dân chủ.

Tôi viết bài này, cũng mong quý bạn có cái nhìn rõ hơn về người Cảnh Sát Quốc Gia, trong đó có những nữ Cảnh Sát, những chị bán hàng, những anh chị em sinh viên...đã có một thời hiến dâng máu xương cho đất nước. (Thiếu tá Nguyễn Thanh Thuỷ) hết trích 

Bà thiếu tá Nguyễn Thanh Thuỷ, tốt nghiệp khoá đầu tiên sĩ quan học viện Cảnh Sát Quốc Gia, từng học trường chính trị kinh doanh Đà Lạt. Sau này được giao phó thành lập và đứng đầu 1 toán nữ điệp viên, cài trong mật khu và nhóm thân cộng tại miền Nam. Theo mình chưa chắc một số nhóm họ thân cộng. Trong một thể chế dân chủ thì người ta gọi là Đối Lập. Cho thấy khi xưa, chính quyền Việt Nam Cộng Hoà cũng khá dễ dãi đối với phe chống lại ông Thiệu. Ngày nay, chúng ta hay nói về những người chống chính quyền Việt Nam Cộng Hoà là thân cộng. 

Ở trong một xã hội dân chủ thì người ta phải chấp nhận sự đối lập. Ông Trump lên bên Dân Chủ ngày nào cũng chửi, ông Biden lên thì bên cộng hoà cũng chửi. Nhưng nhờ có đối lập chửi bới mới khiến chính quyền thận trọng không làm bừa vì người dân sẽ bỏ phiếu bất tín nhiệm. Điển hình ông thủ tướng Anh quốc, phải từ chức vì thuộc cấp bất mãn về đường lối ông ta lãnh đạo.

Có thể nhiều nhóm bị nằm vùng trà trộn vào và có nhóm được Hà Nội thành lập.

Sinh viên đại học Đà Lạt, biểu tình ở Khu Hoà Bình. Mình hỏi một anh bạn, tốt nghiệp viện đại học Đà Lạt, dạy trường Bùi Thị Xuân về vụ này thì anh ta cho biết. Hồi đó thấy chúng rủ đi thì đi theo chớ có biết gì đâu. Để hôm nào mình hỏi anh ta thêm về vụ này để hiểu thêm thời con nít của mình khi thấy lựu đạn cay bên chùa Linh Sơn, sinh viên mỗi chiều là cứ phát loa như cái loa phường mình nghe ở quê ông cụ vào buổi sáng.

Dạo trước 75, mình hay thấy báo chí đưa tin về các cuộc biểu tình của Phong trào phụ nữ đòi quyền sống, hội quả phụ tử sĩ Việt Nam, hội nữ Phật tử Lòng Hoa, nhóm công giáo của linh mục Chân Tín và Nguyễn NGọc Lan. Thương phế binh cắm dùi, đủ trò. Nhóm ni cô Huỳnh Liên và vài nhân vật của phía Ấn Quang móc nối đưa điệp viên của Biệt Đội Thiên Nga và mật khu để huấn luyện và hoạt động cho Việt Cộng đến 1975 mới bị phát giác. Nhìn lại thì ở ngoài bộ đội miền Bắc đánh khắp nơi, trong thành phố thì có nằm vùng, chính quyền của ông Thiệu, kể ra là giỏi mới cầm cự được lâu, xem như 10 năm.

Mình có nói chuyện với vài người Mỹ thì họ cho biết chính quyền Việt Nam Cộng Hoà dạo ấy tốt vì có đối lập, khác với Nam Hàn, Đài Loan và các nước Nam Mỹ.

Nói cho ngay, Hà Nội rất giỏi về tình báo, cho người của họ trà trộn vào chính quyền Việt Nam Cộng Hoà. Giới sinh viên học sinh thì các lãnh tụ như Huỳnh Tấn Mẫm lại được ông Kỳ và ông Dương Văn Mình bao che, là thế nào. Có lẻ họ chống lại ông Thiệu nên tìm cách dùng ông Mẫm làm con cờ chính trị cho họ.

Một vài thành viên của biệt đội Thiên Nga. Nghe nói họ tuyển lựa toàn mấy cô đẹp

Mấy người nghệ sĩ như Kim Cương và Thanh Nga đều là nằm vùng của Hà Nội. Họ móc nối để bà Kim Cương để lấy Phạm Duy Lân, không biết có bà con với gia đình họ Phạm Duy, Đổng Lý VĂn PHòng bộ thông tin. Ông này được bà Thanh Nga tháp tùng khi đi phó hội nghị Paris. Hay chuyện Thẩm Thuý Hằng được bố trí lấy Tony Oánh, bộ trưởng kinh tế, phó thủ tướng một thời. Mình biết một đại gia Đà Lạt, khi xưa từng là người tình của bà Thẩm Thuý Hằng. Có lẻ vì vậy mà sau 75, ông Tony Oánh không đi mỹ dù bạn học ở Hoa Kỳ bảo lãnh. Mình có đọc một bài báo trên báo mỹ không nhớ là ở đâu, chắc NYT. Bạn của ông ta làm lớn ở Hoa Kỳ.

Ai tò mò thì tìm đọc cuốn sách Biệt Đội Thiên nga của bà Nguyễn Thanh Thuỷ, có bán trên Amazon.

Mình mò mò tìm về những tin tức về chiến tranh Việt Nam thì thấy khi xưa, ở miền nam, không có chiến tuyến, không biết ai là bạn, ai là kẻ thù vì nằm vùng xâm nhập quá đông. Năm 1954, có đến 1 triệu người từ miền Bắc di cư vào nam, và 300,000 người từ miền nam tập kết ra Bắc. Khởi đầu cuộc chiến thì được xem miền nam thắng thế về mặt chính trị vì có hơn 1 triệu người bỏ làng quê, cha ông đất tổ để vào nam tránh nạn cộng sản trong khi đó chỉ có 300,000 tập kết ra Bắc.

Sau đó người thân của những người tập kết ra Bắc, được nằm vùng móc nối làm nội tuyến cho Hà Nội. Trong khi đó ở ngoài Bắc, dân chống đối chế độ đã bỏ vào nam, còn lại thì bị đàn áp trong xã hội cộng sản. Ông Đặng Chí Bình điệp viên được gửi ra Bắc, kể là ông ta tìm cách về Hà Nội không bị lộ diện. Có gặp người ở Hà Nội để móc nối nhưng khi vào nhà thờ gặp một cha cố, đưa thư của linh mục Hoàng Quỳnh thì phải, sau đó ông ta phát hiện ra bị theo dõi và cứ thế mà ông ta được họ thả đi vòng vòng để xem có gặp ai khác rồi tóm cổ ông. Sau này, được thêm hai cuốn tiếp thì Ông cho biết chính ông linh mục là người chỉ điểm ông ta cho công an, phản gián Hà Nội. Chán Mớ Đời 

Mình nghe kể một ông cậu bà con, có người em làm cho chiến dịch Phượng Hoàng, tự tử sau 75. Ông này thì từng làm trưởng ty cảnh sát Đà Lạt, lại nằm vùng cho Việt Cộng. Người ta nghi ngờ thì ông cho Việt Cộng đặt mìn ở nhà cậu, nhưng xa một tí để khỏi chết. Cuối cùng thì được thuyên chuyển đi đâu. Lần đầu tiên về Đà Lạt, mình có gặp cậu, kể mới đi Gia-nã-đại về (năm 1992). Mình ngạc nhiên nên hỏi ông cụ, mới kể. Chán Mớ Đời 

Có dạo ở Đà Lạt cứ lâu lâu nghe mìn nổ, nằm vùng đặt mìn ở cây xăng Ngã Ba Chùa, ngay bên cạnh nhà bà dì của mình. Trụ sở khu phố I ở đường Duy Tân, để giết ông trưởng phó khu phố. Ông này không chết, lại chết thằng bé nào. Mình nghe kể vài khu phố trưởng là nằm vùng nên mình không biết đâu là bến bờ. Nghĩ lại cũng đúng vì ở Số 4, khu phố 2, nơi mình cư ngụ thì họ hay về ban đêm để giết mấy ấp trưởng,… ai mà sống sót chắc nằm vùng cho họ.

Ông Nguyễn Hưng Quốc ở Úc Đại Lợi, có kể sau 75, đi theo ông thầy đến nhà của ông Hoài Thanh, phê bình văn học của Hà Nội, dọn vào Sàigòn. Ông này nói theo cơ bản bọn nGuỵ là xấu nhưng sao chúng sáng tác quá hay,… không nhớ rõ nguyên câu.

45 năm sau, Việt Cộng toàn hát nhạc Bolero của Sàigòn khi xưa, nhạc Hà Nội sáng tác trong thời chiến tranh không ai hát hay nghe. Ngay nhạc sĩ Trần Tiến còn tuyên bố trên truyền hình là hãy dẹp bỏ Nhạc Đỏ đi. 

Mình hay xem phim đại hàn nói về thời sau 1953, khi đất nước họ bị chia đôi như Việt Nam để so sánh xem lý do nào họ trở thành cường quốc như ngày nay. Giới cầm quyền của Nam HÀn xiết chăt, kiểm soát dân miền nam Triều Tiên rất mạnh, vì có nằm vùng của Bắc Hàn cài ở lại, hay có thân nhân ở miền Bắc, rất độc tài như các nhóm quân phiệt. Trong khi miền nam Việt Nam thì cứ cho phép đối lập để bị Hà Nội lợi dụng thành lập các nhóm của Hà Nội, để tìm cách đánh về mặt chính trị quốc tế.

Được cái là Đài Loan và Nam Hàn dần dần họ nới rộng ra, cho phép tự do ngôn luận, đối lập như ở Tây Phương. Họ trở nên giàu có thịnh vượng. Nhìn các nước á châu lại buồn cho Việt Nam. Chán Mớ Đời 

Trước 1989, Ba Lan thuộc khối Varsovie, GDP hàng năm mỗi đầu người là đâu trên $1,700. Sau 35, GDP mỗi đầu người lên đến trên $17,000. Dân Ukraina thấy đường lối của Ba Lan phát triển xứ họ nên muốn theo nên mới xẩy ra vụ Putin đánh chiếm.

Nguyễn Hoàng Sơn 

Đường xe lửa Sông Pha - Đà Lạt

 Lâu rồi, mình nghe nói Hà Nội đang tính làm lại đường xe hoả từ Sông Pha lên Đà Lạt khiến mình thất kinh. Lý do là tốn tiền mà có mấy ai đi, lại khiến dân Đà Lạt nai lưng ra đóng thuế. Nghe nói dự án lên đến 1 tỷ đô la, nhưng kinh nghiệm cho mấy ông tầu thầu thì chắc sẽ đội vốn lên 2, 3 tỷ. Du khách? Nay có tuyến đường xe hoả chạy từ Đà Lạt xuống Trại Mát mà du khách cũng ít ai đi. Phong cảnh bị phá nát bởi nạn lâm tặc thêm họ làm rẩy, toàn là các tấm nylon che làm vườn khắp nơi. Chán Mớ Đời 

Ngày nay du khách không có thời gian để mất 2 ngày 2 đêm để đi từ Song Pha lên Đà Lạt như xưa nhất là phong cảnh đã bị phá nát. Ngay mình sinh ra và lớn lên tại Đà Lạt còn không muốn trở lại để chứng kiến sự tàn phá hoàn toàn thị xã Đà Lạt  thì khó mà bắt được du khách ngoại quốc. Để chở hàng hoá như xưa? Chán Mớ Đời 

Mình có viết về người Pháp xây dựng đường xe hoả này rồi. Chỉ nhắc lại là theo tài liệu tây mình đọc thì họ ước đoán có trên 25,000 người Việt chết khi làm đường tại đây. Rất đông người thiểu số bị bắt đi làm phu, không công, khiến nhiều bộ lạc bỏ chạy qua Lào. Theo mình thì con số người Việt chết còn cao hơn vì người Pháp chắc không kể hết.

Có ông Bill Robie từng tham chiến tại Đà Lạt, có chụp ảnh rất nhiều ảnh Đà Lạt từ trực thăng, rất mê về xe lửa nên có nghiên cứu và viết về đường xe hoả này. Ông ta là người đã quyên tiền để phát phần thưởng cho mấy học sinh nghèo của hai trường Bùi Thị Xuân và Trần Hưng Đạo mà chúng ta thường thấy hình của ông ta trên các trang nhà dính dáng đến Đà Lạt. Ông ta có thành lập một trang trên facebook, mang tên Dalat Historic.

Đây mình xin tải vài tấm ảnh mình có do một anh cựu học sinh Adran gửi. Mình cũng chưa có thì giờ xem hết. Khi nào rãnh sẽ xem thấy có nhớ gì sẽ kể cho mấy bác nghe.

Tấm ảnh này thấy có người Chàm, người Việt và người dân tộc thiểu số, khai phá rừng núi để người Pháp xây dựng tuyến đường xe hoả từ Song Pha lên Đà Lạt.

Hình cho thấy người thượng làm việc nhiều còn người Việt thì làm Xu, có mang giày bốt trong khi người thượng đi chân đất.

Hình này cho thấy dân an-nam-mít cũng chân đất, xẻ núi bằng tay chân, với sức người sỏi đá cũng thành cơm.

Mình nghe con gái tiệm Hiệp Thạnh, số 11 Duy Tân kể ông Võ Quang Tiềm và ông Nguyễn Văn Phúng, em trai bà Tiềm, dạo ấy may áo quần rồi gánh 3 ngày 3 đêm đi xuống mấy chỗ công trường này để bán cho người phu, nhờ vậy mới có tiền để phát triển thương mại tại Đà Lạt sau này. Nghe nói mấy ông 30 nhiều lắm, rất tiếc hồi nhỏ mình không hỏi mấy ông này. Mình vào nhà thì thấy trong một căn phòng để hai cái hòm khiến mình thất kinh. Khi xưa, người lớn hay mua hòm trước để lỡ có đi tây phương thì con cháu có sẵn hòm, không phải đóng, mất thời gian. Sau 75 qua đời thì may có sẵn hòm để liệm và chôn nếu không thì bó chiếu.

Mình đoán mấy ông tàu chắc cũng gánh hàng đem xuống đây bán cho dân làm ở đây. Đa số là người Việt sinh sống tại Đà Lạt, người từ Huế vào. Sau này mới có người vào từ Hà Tỉnh, Nghệ An để làm vườn, trồng rau cãi cho tây, thành lập ấp Hà Đông, Nghệ Tỉnh. Chiến tranh nên dân Quảng chạy vào Đà Lạt cũng nhiều. Có lẻ vì vậy giọng người Đà Lạt hơi lai giọng Quảng.

Mình có anh bạn kể là ông ngoại anh ta là 1 trong 100 người Việt đến lập nghiệp tại Đà Lạt, có giấy khen của thị trưởng. Gia đình anh chàng này ở trong hẻm Nữ Công Gia Chánh. Dân miền nam tương đối giàu có nên ít hơn. Còn dân Chàm và người thượng thì bị bắt theo làm rất nhiều. Tài liệu pháp nói như vậy theo mình hiểu là bắt làm nô lệ, như người phi châu, bị bắt sang mỹ châu làm việc không công.

Đường rầy ở đèo Ngoạn Mục. Thấy 2 bên đường, có hai cái mương chạy song song với đường rầy. Đúng người Pháp xây dựng rất tốt. Về Đà Lạt, mình đi Phan Rang, con đường của tây làm thời Bảo Đại còn ở truồng mà vẫn tốt hơn đoạn đường Hà Nội làm sau này.

Xem hình khiến mình thất kinh vì vách núi có thể xập như chơi.

Cầu này tên gì mình quên nhưng đã có rất nhiều người phu bị chết khi xây chiếc cầu này.

Eo Gió

Ga Kabeu, đường rày phải chạy cong theo sườn núi để lên Đà Lạt.

Thấy dốc lên kinh hoàng, lúc lên cao thì móc vào đường răng cưa, chạy rất chậm. Mình chắc chắn là không đi xe này vì rất chậm. Quen sống ở ngoại quốc, cái gì cũng nhanh.

Để thực hiện mấy cầu này, có rất nhiều phu xe hoả chết nhiều vì té xuống hoặc bị thương tàn phế.

Thật ra đầu tàu cũng không kéo nổi nhiều toa xe lửa vì máy yếu, chạy bằng củi. Thêm vào bỏ ra 1 tỷ để chở được 100 hành khách. Hành khách phải trả bao nhiêu tiền để lấy lại vốn?

Có mấy đường hầm xuyên núi, sau này bỏ hoang thấy thương.

Ga Đà Lạt được xem là đẹp nhất đông Nam Á vào dạo đó, do một nhà thầu Việt Nam tên Võ Đình Dung lãnh và thực hiện. Có thời là nhà ga của hàng không Việt Nam khi Việt Cộng phá đường rầy này nên xe lửa không còn hoạt động. Khi mình đi tây thì xuống chỗ này làm thủ tục lên máy bay, rồi xe ca của hàng không Việt Nam chở xuống phi trường Liên Khương.

Hình ảnh vua Bảo Đại khánh thành đường xe hoả Song Pha và Đà Lạt. Mình không biết có phải ông Diệm muốn truất phế ông Bảo Đại và việt minh cũng muốn tuyên truyền nên hai bên đè nhau tuyền truyền ông này là Playboy, chả làm gì cả làm mất nước. Mình nghĩ một ông vua của xứ nhược tiểu thì khó mà làm gì được cho nên cũng không chửi vua. Thấy ông ta đều có mặt với thực dân tây để khánh thành nhiều vụ ở Việt Nam nên thấy chắc người Pháp cũng nể ông ta. Dù sao cũng biết nói tiếng tây như tây. Mình nhớ khi phỏng vấn vua Bảo đại, người viết cuốn sách Dragon d’Annam, kể cho mình nghe là ông ta không đi làm, sống rất nghèo với bà vợ cuối cùng Monique, được bà ta đi làm nuôi. Ông ta nói vua một nước, không thể hạ thân đi làm. Mình cũng bắt chước ông ta nên lấy vợ để đồng chí gái nuôi còn mình thì lêu bêu 1 đời rong ruổi.

Sau 30 năm nuôi mình, đồng chí gái kêu hết ngu rồi nên về hưu. Chán Mớ Đời 

Ảnh chụp năm 1948. Trong thời gian thế chiến, người Pháp lên Đà Lạt nghỉ hè nhiều vì không thể trở về mẫu quốc, nhờ đó mà Đà Lạt được phát triển tiếp nếu không thì người Pháp đã bỏ cuộc giấc mộng cuồng vĩ của họ.

Chiếc xe ca màu vàng là của công ty hàng không Việt Nam mà mình có đi được một lần khi bay xuống Sàigòn đi Tây. Lần đầu tiên đi máy bay, mình cảm thấy chảnh chọe kể gì.

Ga ở Đơn Dương

Tây Đầm lên Đà Lạt từ Phan Rang để nghỉ mát. Mình khi xưa cứ nghe thiên hạ đi nghỉ hè lên Đà Lạt, gọi là đi nghỉ mát nên viết thư cho ông Trẻ ở Sàigòn, nói là muốn về Sàigòn nghỉ mát khiến thiên hạ cười cả đời. Cứ gặp mình là chỉ mặt cười. Đúng là ngu chi mà ngu vô hậu.

Đang đào hầm dưới đèo Ngoạn Mục

Ga Tháp Chàm

Khi tây về nước thì người dân Đà Lạt và xung quanh vẫn sử dụng xe hoả. Mình có đi một hai lần gì đó với ông cụ, đi thăm ai ở Trại MÁt hay Cầu Đất gì đó. Ông lái tàu hoả, đứng đầu bên trái, nghe nói ông ta bị thương khi Việt Cộng đặt mìn. Nói chung thời đó, chở rau cải từ Trại Mát, Cầu Đất lên Đà Lạt để bán.

Chiếc cầu này nghe nói có trên 5,000 nhân công bỏ mạng khi xây dựng.

Xe hoả dùng để chở hàng hoá, có lính nghĩa quân đi theo để bảo vệ mấy ông kẹ phá hoại nhưng rồi cuối cùng họ cũng đặt mìn nổ banh ta lông

Lính mỹ mua rau quả của nhà vườn Đà Lạt chở xuống Phan Rang và Nha Trang. Mình có kể vụ đóng thùng gỗ đựng rau này rồi ở nhà ông Lào, xóm Địa Dư

Xe lửa có đầu máy chỉ kéo được 5 toa còn ở Hoa Kỳ thì xe hoả chở hàng, đứng đợi xe lửa chạy qua cũng mất 15 phút, Chán Mớ Đời 

Rau cải Đà Lạt được bán cho quân đội mỹ, nhiều tiền hơn nên dạo đó dân Đà Lạt ăn rau quả thối nhiều hơn. Đồ tốt thì bán cho mỹ. Tương tự ngày nay, đồ biển tốt như tôm xuất cảng, người Việt ăn đầu tôm. Chán Mớ Đời 

Hình ảnh của bài viết của anh Nguyễn Thịnh kể về vụ Hà Nội bán lạc xoong đầu máy xe lửa và đường rày răng cưa cho Thuỵ Sĩ. Họ đem về xứ họ tân trang lại, làm tuyến đường lên núi, hốt bạc du khách phải mua vé cả năm trước đó. Có lẻ Hà Nội nghe vậy nên muốn làm lại tuyến đường này để móc túi du khách.

Người Thuỵ Sĩ ăn mừng vì đã mua được đồ rẻ tiền để làm giàu còn Hà Nội thì ăn mừng đã tống khứ được đồ của thực dân về xứ, lại được tiền. Nghe nói $500,000 nay phải bỏ ra bạc tỷ đô la để làm lại. Hồi nhỏ thầy cô dạy cái đường rầy là của ta, ông pháp ông tây làm ra, chúng ta nên gìn giữ lấy. Chán Mớ Đời 

Mình tình cờ đọc được bài của anh Nguyễn Thịnh viết về vụ bán đường rầy và đầu máy cho Thụy Sĩ. Mình và anh ta có email qua lại. Quên hỏi là hình ảnh của anh ta lấy từ đâu hay là anh ta có tham gia trong vụ này mới có hình ảnh. Nghe nói nay du khách muốn đi xe hoả này ở Thuỵ Sĩ, phải mua vé trước 6,7 tháng giá đâu $120 một người. 

Có lẻ vì vậy Hà Nội muốn thành lập lại đường rầy này để kiếm tiền du khách. Vấn đề là Thuỵ Sĩ người ta không phá rừng, phong cảnh vẫn đẹp. Có dạo mình đi dạy ở đại học bạc khoa Lausanne, thấy nhiều góc phố tựa tựa Đà Lạt, cứ nghĩ một ngày nào đó sẽ trở lại Đà Lạt để thiết kế Đà Lạt theo các thành phố núi ở Thuỵ Sĩ, ai người sau này về thăm Đà Lạt thì thấy kinh.

Mình không muốn tiêu cực nhưng đọc trên mấy trang nhà du lịch như TripAvisor, du khách Tây kêu đi không bao giờ trở lại Việt Nam vì bị chặt chém vô tội vạ. Mình đi Peru, thấy mấy người bán đồ kỷ niệm cho du khách, mình chỉ lắc đầu cảm ơn là họ bỏ đi, không làm áp lực để bán nên cảm thấy dễ chịu. Trong lòng muốn đem đồng chí gái viếng thăm xứ này. Đi thăm đền Angkor, dân Miên cũng không làm áp lực, nhẹ nhàng, không thích thì họ bỏ đi, không chửi chém lại.

Ở Phi Châu nhất là Ma-rốc, dân bán đồ réo mình như muốn đánh còn ở Việt Nam thì vui lòng khách đến, phật lòng khách đi. Chán Mớ Đời 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Trường liên quân võ bị Đà Lạt

 Thấy tấm ảnh của trường võ bị liên quân Đà Lạt do tây để lại, tiền thân của trường Võ Bị Quốc Gia, huấn luyện các sĩ quân tương lai cho quân lực Việt Nam Cộng Hoà, tương tự West Point của Hoa Kỳ. Sau này chính phủ Ngô Đình Diệm cho xây rộng hơn. Mình có kể rồi. 1 trong những bài được độc giả xem nhiều nhất.

Đây mình chỉ đưa ra hình ảnh sau khi tây về nước, cho thấy chính phủ Việt Nam Cộng Hoà đã xây dựng rất nhiều công trình dưới thời ông Diệm, tuy ngắn ngủi như Chợ Đà Lạt, Khu Hoà Bình, Nguyên Tử Lực, Giáo HOàng Học Viện, viện đại học Đà Lạt, trường Võ Bị quốc Gia,…

Từ cái cổng vớ vẩn, xây bằng đá ong, Việt Nam Cộng Hoà đã xây được và chính kiến trúc sư người Việt thiết kế. Dạo sau 54, có một thế hệ kiến trúc sư Việt Nam rất giỏi, thiết kế các công trình đáng tầm quốc tế như Giáo Hoàng Học Viện, CHợ Đà Lạt, trường Võ Bị Đà Lạt,..

Cứ xem cổng được thiết kế và xây dựng sau 1954 do người Việt thực hiện, đẹp như Tây, thậm chí còn hơn nữa. Hình ảnh cái mái nhà của cổng vào trường như hai cánh chim bay khắp phương trời, quá tuyệt. Kiến trúc sư tránh thiết kế theo kiểu người Pháp, thẳng bong, có đường cong, có thẳng tạo ra không gian đặc biệt. Mình có vào thăm trường một lần nhưng không thích đi lính. Ai biết tên của người thiết kế trường Võ Bị thì cho em xin.

Hàng năm, trường có ngày mở cửa để các học sinh lớp đệ nhất vào thăm trường như viện đại học Đà Lạt. Mình và mấy tên ở trường, được xe nhà binh của trường Võ Bị chở vào trường, cho thăm viếng khá đẹp. Ông tướng Lâm Quang Thơ, hỏi đứa nào muốn vô đây sau khi đậu tú tài, mình trốn.

Mấy cô gái Đà Lạt mê mấy ông sĩ quan này. Cuối tuần ra phố, làm các cô nức nở nhưng cũng sợ làm goá phụ. Cạnh nhà mình có anh Phống, thủ khoa Võ Bị, ra trận lần đầu, chết. Chán Mớ Đời 

Dãy nhà vẽ theo hình thẳng, đối diện theo hình cung

Mình không hiểu lý do mấy sĩ quan được xếp theo đội hình này. Nhờ anh nào khi xưa, tốt nghiệp trường  này giải thích dùm. Đội hình có 8 hàng (theo 8 hướng?) Cảm ơn

Thư viện

Lớp học

Hình như lễ ra trường, thủ khoa bắn tên khắp phương trời

4 năm học tại trường tương đương kỹ sư

Tân binh, tập hợp trước khi vào cổng trường.

Xem hình đầu tiên, các trại lính làm mái nhà bằng tôn thấy Chán Mớ Đời. Mình tải lên đây vài tấm ảnh về trường Võ Bị Quốc Gia. Tải nhiều sợ mở không ra .

Nội đi từ đầu trường đến cuối trường là cũng oải.

Tổng thể của trường 

Tấm ảnh này thấy rõ nhất, hai dãy nhà bên trái theo hình cung, tạo một không gian lạ, không tù túng nếu là song song.

Nguyễn Hoàng Sơn