lừa đảo người già

 Lừa đảo người già

Đọc trên mạng, FoxNews có bài viết về sự lừa đảo các người cao niên, hưu trí nên xin tóm tắc lại đây để ngừa phòng. FBI cảnh báo rằng một trò lừa đảo được sử dụng để rút toàn bộ tiền tiết kiệm cả đời hoặc tài khoản hưu trí đã trở nên "thảm khốc" đối với người cao tuổi.

Đi Alaska, vào tiệm ăn ngồi đợi mấy cô phục vụ lướt điện thoại.

Ngày 15 tháng 7, FBI Los Angeles đã đăng một lời nhắc nhở trên X về vụ lừa đảo Phantom Hacker, đã gây thiệt hại cho người Mỹ hơn 1 tỷ đô la kể từ ít nhất năm 2024, theo cơ quan này. FBI cho biết trò lừa đảo này nhắm vào người cao tuổi và cảnh báo rằng nạn nhân có thể mất "tiền tiết kiệm cả đời".

Trò lừa đảo hoạt động theo ba giai đoạn: "kẻ mạo danh hỗ trợ kỹ thuật", "kẻ mạo danh tổ chức tài chính" và "kẻ mạo danh chính phủ Hoa Kỳ". Vụ này thì mình nhận nhắn tin hàng ngày, hoặc email kêu tài khoản bị hack này nọ, hay ngân hàng mình này nọ. Mình nhận ra ngay vì email khác với email mình sử dụng cho ngân hàng nên khi thấy email là biết lừa đảo. Mình bị một vố ham rẻ nên bị chúng lừa may quá chỉ mất $100. 

Mình thấy trên facebook có đăng bán một chiếc xe bán tải có $2,000, xe cũ có 2 năm, đã chạy 12,000 dặm. Mình gọi điện thoại thì một bà Mỹ kêu chồng chết nên không chạy muốn bán rẻ nhưng ở xa nên mình cũng không biết làm sao. Mình hỏi trả bằng thẻ tín dụng nhưng họ không chịu, muốn trả bằng gift card. Họ bảo đặt cọc $100 để họ giữ rồi sau đó trả tiếp theo. Họ kêu mình trả bằng cách mua Gift cards, thẻ tặng quà. Mình chạy vào target mua nhưng chỉ có còn $100, cạo cái số chuyển cho họ nên gửi cho họ qua Google, rồi họ email lại kêu gửi tiếp. Mình chạy vào tiệm khác để mua gift card thêm thì bà quản lý hỏi mình mua để làm gì , nói để trả tiền mua chiếc xe. Bà ta nói là scam, lừa đảo vì họ không nhận thẻ tín dụng. Thế là chúa gửi người đến giúp mình tỉnh ngộ cách mạng lòng tham. Không gửi nữa. Chúng gọi điện thoại, email chửi tùm lùm. Cho thấy mình vì lòng tham vẫn bị lừa nên phải thành thật nói cho vợ con biết để lỡ sau này có chuyện khác mình không để ý thì vợ con chận liền. Từ đó em sợ đến già không tham nữa.

Mình nhận tin nhắn như vậy mỗi ngày

Trong giai đoạn đầu tiên, kẻ mạo danh hỗ trợ kỹ thuật sẽ liên hệ với nạn nhân qua tin nhắn, cuộc gọi điện thoại hoặc email, sau đó hướng dẫn họ tải xuống một chương trình cho phép kẻ lừa đảo truy cập từ xa vào máy tính của họ. Vụ này có nhiều ứng dụng, chương trình để người ngoài chiếm lấy quyền kiểm soát máy của mình như có lần mình tải không được một chương trình nên có nhờ thằng cháu, nó xem từ nhà nó để hiểu lý do gì không tải về và cài đặt được. Vụ này thì chỉ để người thân, quen biết sử dụng còn thì không bao giờ. Sau đó, kẻ lừa đảo yêu cầu nạn nhân mở tài khoản tài chính của họ để "xác định xem có bất kỳ khoản phí trái phép nào không", mà FBI cho biết "là mục tiêu sinh lời nhất". Sau đó, kẻ lừa đảo sẽ chọn một tài khoản để nhắm mục tiêu, sau đó thông báo cho nạn nhân rằng họ sẽ nhận được cuộc gọi để xin hướng dẫn thêm từ "bộ phận gian lận" của ngân hàng lưu trữ tài khoản của họ. Rất bài bảng.

Ở giai đoạn thứ hai, kẻ mạo danh tổ chức tài chính sẽ gọi điện cho nạn nhân và thông báo rằng tiền của họ đã bị "tin tặc nước ngoài truy cập" và phải được chuyển đến một tài khoản bên thứ ba "an toàn". Sau đó, nạn nhân được hướng dẫn gửi tiền qua chuyển khoản ngân hàng, tiền mặt hoặc tiền điện tử, và được yêu cầu gửi "nhiều giao dịch trong vài ngày hoặc vài tháng".

Đó là cái nó câu mình. Nhận hàng ngày. Mình dùng điện thoại số khác cho các dịch vụ tài chánh

Trong giai đoạn thứ ba của vụ lừa đảo, nạn nhân có thể bị liên lạc bởi một kẻ mạo danh nhân viên chính phủ Hoa Kỳ, kẻ này yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào một tài khoản "bí danh" để được bảo vệ.

Ông Pete Nicoletti, giám đốc an ninh thông tin tại Check Point, nói với Fox News Digital rằng vụ lừa đảo này đã trở nên "tàn khốc" đối với người cao tuổi, và các gia đình cần thảo luận với người thân để bảo vệ họ. Nicoletti cho biết những kẻ lừa đảo hiện đang nhắm vào một số đối tượng cụ thể, nhắm vào những người có sở thích riêng.

"Gia đình nên thảo luận về vấn đề này vào giờ ăn tối", Nicoletti nói. "Nhưng, bạn biết đấy, những người cao tuổi đang đăng bài lên Facebook như thể họ là một nhà sưu tập Corvette. Bọn tội phạm thực ra đang sử dụng trí tuệ nhân tạo để tìm kiếm những đặc điểm và hồ sơ như vậy. Và chúng sẽ gửi cho bạn một email hoặc tin nhắn nói rằng, 'này, chiếc Corvette mà bạn đã đặt mua một tháng trước hiện đã có sẵn. Bạn biết đấy, với giá 500 đô la, bạn có thể mua nó... và chúng tôi sẽ giao hàng cho bạn ngay lập tức.' Và tất nhiên, người cao tuổi sẽ nói, 'À, tôi là một nhà sưu tập Corvette. Có thể tôi đã quên và tôi không biết rằng mình đã đặt mua chiếc Corvette đó, hoặc, bạn biết đấy.' Nicoletti cho biết các nạn nhân hiếm khi lấy lại được tiền, ngay cả sau khi đã báo cáo việc bị đánh cắp với chính quyền. 

Vụ này thì mình biết khi bị mất $100, mới khám phá ra chúng dùng địa chỉ của Google này nọ, để đăng quảng cáo bán xe khiến mình tin tưởng. Có chị nào nói là thấy ai đó sử dụng tài khoản Facebook, y chang của mình, với tên tuổi và hình ảnh, thấy video hai con rắn đang múa kép. Cách đây vào năm bị người ở Việt Nam hack cướp tài khoản và mình không lấy lại được.

"Thật là đau lòng", ông nói. "Nếu [nạn nhân báo cáo bị mất tiền] ngay trong ngày, thì vẫn có cơ hội. Tôi nghĩ tỷ lệ này chỉ vài phần trăm. Khoảng 10, 15%. Tôi đã nghe nói, tôi đã nghe nói về việc có người lấy lại được tiền. Nếu quá thời hạn đó, thì không ổn. Tiền sẽ mất hết."

Mình tải lại đường dẫn để ai tò mò đọc thêm cho rõ.

HOW SCAMMERS EXPLOIT YOUR DATA FOR 'PRE-APPROVED' RETIREMENT SCAMS

SOCIAL SECURITY ADMINISTRATION PHISHING SCAM TARGETS RETIREES

Ráng cẩn thận, đừng có tin ai nhé. Thậm chí ngay cả Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen cũng bị lừa, nhất là họ có thể giả danh của em nhé.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Trâu già gậm cỏ non

 Chuyện tình 85 và 35

Hôm trước, có anh bạn lớn tuổi hơn mình, gọi đi ăn phở ở Bolsa vì từ ngày Covid đến nay, không gặp nhau. Thấy dạo này sức khoẻ có vẻ yếu hơn vì phải chống gậy. Anh ta kêu nghe lời mình nên mua cây gậy để chống đi cả ngã. Chân anh ta hơi bị cứng vì ít vận động thêm lưng khòm. Mình kêu lại Đông Phương Hội tập nhưng về già người ta không còn ý chí để tập nữa, chỉ muốn mì ăn liền, có thuốc tiên nào quảng cáo trên đài là gọi mua thôi. Tốn tiền vô ích. Con buôn biết ý nên rao bán đủ trò, tiền mất tật mang.

Ăn phở xong kêu ly cà phê nhâm nhi, anh ta nói dạo này anh có thêm một vợ nữa khiến mình thất kinh. Lý do là mấy năm trước anh ta về Việt Nam chơi, phát hiện một mối tình hữu nghị với một cô thua anh ta 30 tuổi, ly dị có con có cháu bồng rồi. Hai người làm giá thú đầy đủ và anh ta làm thủ tục để bảo lãnh cô vợ mới sang mà đến nay cả 5 năm rồi vẫn chưa thấy chuyển tiếp. Mỗi ngày đều nói chuyện qua internet. Anh ta kể hồ sơ trả tiền luật sư này nọ mà sở di trú mới gửi thư là đã xoá hồ sơ vì cả năm qua không thấy chủ động gì cả khiến ông luật sư nổi điên, kêu đã viết thư cho xếp của nhân viên này.

Mình nói không ngờ số anh đào hoa thật, vợ anh ta khi xưa được xem là hoa khôi của trường Gia Long. Khi xưa, có vợ rồi nhưng có nhiều cô Mỹ tóc vàng mê. Nay vợ qua đời, lại dính được hai hoa khôi. Đúng là số đào hoa. Trên 8 bó rồi mà gái trẻ vẫn bám theo như ruồi. Mình hỏi gái Bắc kỳ. Anh ta hỏi sao em biết. Mình nói gái Bắc kỳ mê Việt kiều lắm. Chẳng bù lại gái gặp mình là băng qua đường, tránh như tránh hủi. Đó là cũng cái may mắn trong cuộc đời.

Anh ta bán căn nhà sau khi vợ qua đời, mướn một căn hộ nhỏ, gửi cho cô vợ mới cưới ở Việt Nam $175,000 để mua một căn hộ xịn ở Hà Nội lầu 12, rồi boa thêm $100,000 để cô vợ  lo chuyện  gia đình gì đó. Rồi mỗi tháng gửi tiền về phụ giúp sinh sống, nghe cô vợ mới kêu cho thêm tiền để nuôi cháu nhưng anh ta nói không đủ khả năng.

Chuyện cô vợ trẻ hơn 30 tuổi ở Hà Nội chưa xong lại có cô khác ở Hoa Kỳ khiến mình thất kinh nhất là nghe nói trẻ hơn con trai của anh, nghe đâu 37 tuổi, thua 45 tuổi nhưng mình đoán trẻ hơn vì anh ta cho xem hình. Phải công nhận cô này xinh hay Photoshop. Anh ta kể phát hiện ra mối tình hữu nghị này năm ngoái khi anh ta đi Âu châu. Trên đường về gặp cô ta tại phi trường, nói chuyện rồi trao đổi thông tin. Mấy tháng sau cô ta mới liên lạc lại. Rồi kể về thân phận, có chồng, bố mẹ cho một căn nhà làm của hồi môn ở Việt Nam, thằng chồng kêu bán đi làm vốn để nó sang Macau làm ăn như thể đem tiền đến Las Vegas. Nước mắt mùa thu khóc ai đêm dài. Đời một người con gái ước mơ rất nhiều đến khi lấy chồng chỉ có căn nhà mang theo.

Thằng chồng chả làm ăn gì cả, chơi bời bạn bè quay video gửi về. Khi tên chồng về Việt Nam thì cô ta hỏi chuyện, đối chất thì anh ta học nghề của đàn ông tàu nên khệnh cho một trận nhừ tử. Thế là cô ta ly hôn, và kêu ông chú học ở Yale đến 10 năm mới tốt nghiệp tiến sĩ kinh tế. Kinh. Mình thấy có gì hơi không ổn, học 10 năm mới đậu bằng tiến sĩ kinh tế. Mỗi năm tối thiểu $50,000, 10 năm nữa triệu. Quá phí tiền.

Ông chú làm ăn khá lắm nên đem cô ta sang đây với hai đứa con được 8 năm rồi. Mình hỏi làm sao ông chú đưa cô ta sang Hoa Kỳ, vì không phải bố mẹ ruột, ngoài ra ở Việt Nam thường nghe nói nếu có con nhất là con trai thì bên nội bắt nuôi con. Anh ta không biết chỉ nghe vợ bé bỏng kể thì tin như Đảng viên không khốc. Thế thôi. Anh ta nói cô này lanh lợi lắm làm về bán hàng online chi đó. Mình hỏi còn vụ vợ ở Việt Nam chưa mang sang thì sao. Anh ta có thố lộ với cô vợ bé (37 tuổi), lý do gọi là vợ vì cô ta nhắn tin kêu “chồng Yêu với mấy trái tim” khiến miệng mình há hốc thèm thuồng  như chó nhỏ dãi. Anh ta đưa cho xem những nhắn tin trong ngày, sáng đi làm nhắn tin hỏi chồng ăn chưa, love you bú xua la mua. Cô ta nói là nếu vợ lớn ở Việt Nam sang được Hoa Kỳ thì thôi, adieu sois heureux.

Sau tô phở, lấy tăm xỉa mấy cọng hành và thịt tái nạm còn dính trên răng, nhâm nhi ly cà phê thì anh ta mới kể là anh ta đưa cho cô ta $30,000 để đầu tư vào Bitcoin, từ tháng 4 đến giờ nó lên đến $175,000 khiến mình thất kinh. Nhớ trước bầu cử mình có mua bitcoin vì xuống đến $27,500 nay thì nó lên như diều say rượu. Nay đâu trên $110,000. Anh ta nói mình muốn đầu tư thì anh ta sẽ giới thiệu cô vợ bé bỏng chiều sương. Mình nói ừ nếu có việc gì làm ra tiền thì cũng xem có khả thí hay không.

Anh ta nhắn tin thì cô vợ bé bỏng chiều sương, cô ta kêu là mình liên lạc với cô ta qua Whatsapp khiến mình tò mò vì thường ai không muốn cho người ta biết mình ở đâu thì liên lạc qua Whatsapp. Trong đầu mình bắt đầu có ý phản động nghi ngờ cách mạng. Mình nói anh lớn tuổi rồi, cây ra trái thì phải hái nếu không sẽ rụng xuống đất hết. Vậy anh nhờ cô ta rút tiền lời ra cho anh để lại vốn $30,000. Đợi năm sau nó sẽ ra trái khác, lại hái như em hái bơ, thế là anh ta gọi cô vợ bé bỏng chiều thu. Cô nàng kêu không được, anh cứ tin vợ nhé, em biết vụ này, em theo dõi dùm cho anh cái gì S121 chi đó. Tiền anh cũng như tiền em. Quand on a que l’amour. 

Anh ta nhìn mình hỏi ý kiến. Mình nói nếu vậy anh kêu rút tiền vốn thôi, xem sao nếu cô ta không cho thì đời anh cô đơn nên yêu ai cũng bị đào mỏ. Mình xem số điện thoại của cô vợ bé bỏng chiều thu thì area code, số vùng là (347) nên thắc mắc. Cô ta nói với anh bạn sinh sống ở Seattle thì số vùng là (206) còn (347) là vùng ngoại ô của New York. Chán Mớ Đời 

Bắt thang lên hỏi ông Trời

Lấy tiền cho gái có đòi lại được không

Ông trời ông bảo là không

Tao còn bị gạt huống chi là mày

Mình nói tới đây thì thấy mặt anh ta ngã màu từ trắng qua màu xám ngắt rồi lên màu xanh đít nhái nên trả tiền kêu em phải đi lên vườn. Cứ kêu cô vợ bé bỏng chiều xuân cho anh xin số vốn lại xem sao. Rồi cho em biết. Trên đường về mình không biết có nên nói thẳng với anh ta vụ này hay cứ để anh ta chìm đắm trong giấc mộng yêu đương. Chán Mớ Đời  (Còn tiếp)

Có một chị cho biết là có ai đó làm tài khoảng lấy tên mình rồi làm video. Có thể là tài khoản khi xưa mình bị ai ở Việt Nam cướp trước khi mình phải mở cái này.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Nghiên cứu Harvard lý do tập Thái Cực Quyền khi lớn tuổi

Hôm trước mình kể vụ về già có vấn đề là bệnh loãng xương dễ bị gãy xương nếu bị ngã thì có nhiều người còm, kể sợ tốn điện nên tối thức dậy đi xuống cầu thang té lăn càng và một người khác kể tương tự ngồi xe lăn mấy tháng nay. Mình đang đọc tài liệu lý do người Nhật có xương chắt khi về già, nhờ ăn uống, chớ không phải uống chất bổ sung như người Mỹ. Thấy có lý hấp thụ dinh dưỡng vì chất bổ sung không hiệu nghiệm nhất là đa số sản xuất từ Trung Cộng. Hôm nào buồn đời mình kể.

Mình đọc thống kê tại Hoa Kỳ thì được biết tỷ lệ người già bị ngã và tử vong tại Hoa Kỳ là một vấn đề khá nghiêm trọng về y tế công cộng, đặc biệt khi dân số già đang ngày càng tăng. Mỗi ngày độ 10,000 người Mỹ thuộc thế hệ babyboom về hưu (sinh từ năm 1946 đến 1964). Mỗi lần nói chuyện với bà cụ ở Viêt Nam là hỏi có đi bộ không. Phải khuyến khích bà cụ vì nếu không cử động tay chân thì cơ bắp sẽ mất. Mình nhớ khi bị gãy chân 6 tháng không động chân, chân bị teo lại, bắp cơ đều mất tiêu. sau phải tập đi bộ trong hồ bơi mất mấy tháng mới có cơ bắp lại.

Dưới đây là các số liệu chính xác từ CDC (Centers for Disease Control and Prevention) và các tổ chức y tế lớn tại Mỹ:

Theo CDC (2024):

• Khoảng 1/4 (25%) người Mỹ từ 65 tuổi trở lên bị ngã ít nhất 1 lần mỗi năm. Có bác quen nay chống gậy, kể là người em đi không chống gậy ngã bể đầu chết tươi nên nay bác phải cầm cái ba toong DEI cho chắc ăn. 

• Mỗi năm có hơn 36 triệu vụ té ngã xảy ra ở nhóm tuổi này.

• Trong số đó, khoảng 3 triệu người phải nhập viện cấp cứu. Xem như gần 10%

• Khoảng 950,000 người bị gãy xương hông, phần lớn là do té ngã.

Tỷ lệ tử vong do té ngã

• Năm 2021, có hơn 38,000 ca tử vong do té ngã ở người từ 65 tuổi trở lên tại Mỹ.

• Tỷ lệ tử vong vì té ngã đã tăng hơn gấp đôi từ năm 2000 đến 2020. Xem như 20 năm.

• Té ngã hiện là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do chấn thương ở người cao tuổi. Chúng ta cứ lo sợ ăn uống ung thư này nọ quên vấn đề chính là nguy cơ bị ngã rất cao khi về già. 

• Dự đoán đến năm 2030, sẽ có hơn 52 triệu người cao tuổi bị té ngã mỗi năm nếu không có can thiệp hiệu quả.

• Cứ 19 phút lại có một người già tử vong vì ngã tại Hoa Kỳ.

Vấn đề là hệ quả lâu dài sau khi ngã

• 95% gãy xương hông ở người cao tuổi là do té ngã. Trong số đó:

• Khoảng 20% tử vong trong vòng 1 năm sau khi bị gãy xương hông.

• 50% không bao giờ hồi phục khả năng sinh hoạt độc lập.

• Té ngã cũng có thể gây chấn thương sọ não, dẫn đến sa sút trí tuệ, trầm cảm, và mất khả năng vận động vĩnh viễn.

CDC đề nghị 4 biện pháp chính để tránh bị ngã:

1. Tập luyện thể chất phù hợp – như Thái Cực Quyền, cải thiện thăng bằng và sức mạnh.

2. Kiểm tra thị lực và thuốc uống định kỳ

3. Bổ sung vitamin D và canxi đúng cách. Mình có kể vụ này rồi

4. Sửa đổi môi trường sống: tránh sàn trơn, tăng ánh sáng, tay vịn cầu thang, v.v. Tốt nhất là nên ở tầng trệt, không có thang cấp xung quanh nhà dễ bị trợt ngã.

Ai tò mò thì đọc nguồn tham khảo chính:

• CDC – Older Adult Falls Data

• National Council on Aging (NCOA) – Fall Prevention

Mình có kể vụ nghiên cứu của đại học Harvard Medical School và các nguồn uy tín của Harvard về lợi ích của Thái Cực Quyền (Tai Chi). Ai buồn đời có thể tìm đọc bản đầy đủ tại trang Harvard Health Publishing hoặc tìm khóa học “An Introduction to Tai Chi” trên trang của Harvard.

Mình thấy nhiều người quen lớn tuổi hăng hái đi đánh pickleball, một loại thể thao đánh banh mình hay thấy trên các du thuyền. Cũng tốt nhưng mình không biết trong cơ thể có vấn đề gì nên không dám chơi các loại thể thao chạy rồi ngừng như chiếc xe đứng rồ máy rồi chạy cái ào để đánh trái banh. Vụ đánh quần vợt hay thấy mấy người đang chạy quỵ trên sân.

Mình thích tập nội công Hồng Gia và Thái Cực Quyền hơn. Nay đã trên 20 năm. Lúc đầu mình tập Thái Cực Quyền 8 thức rồi 24 thức rồi 36 thức nhưng rốt cuộc từ 15 năm nay chỉ tập có 8 thức. Tập đi tập lại vẫn chưa hoàn thục. Lý do càng tập càng khám phá nhiều trò như hơi thở phải đi kèm với các thức nếu không cái thế bị đứt đoạn và lực mất ngay lúc đó. Nội lực từ đâu xuất hiện, làm sao giữ cái nội lực ấy khi đi quyền. Hơi thở rất quan trọng giúp tạo ra khí lực. Mình có thể đi bài Thái Cực Quyền 8 thức nhanh trong vài phút lâu nhất là 62 phút. Xem như mỗi thức gần 8 phút, mồ hôi đổ như tắm. 

• Harvard Health Publishing đã tổng hợp nhiều nghiên cứu cho thấy Thái Cực Quyền làm tăng sức mạnh cơ bắp, linh hoạt, cân bằng, và có thể giúp cải thiện giấc ngủ – từ năm 2022 đến thời điểm cập nhật gần nhất  .

• Peter Wayne, tác giả cuốn “Harvard Medical School Guide to Tai Chi”, phân tích các thành phần chính tạo nên lợi ích của Tai Chi – ví dụ: nhận thức, thư giãn chủ động, hít thở tự nhiên, hỗ trợ xã hội… giúp giải thích cơ chế mang lại lợi ích sức khỏe   .

Tổng hợp hệ thống từ nghiên cứu quốc tế

Một bài tổng quan trên PMC (phát hành năm 2022) tổng hợp hơn 120 bài đánh giá hệ thống và hơn 500 thử nghiệm lâm sàng:

• giảm nguy cơ té ngã ở người cao tuổi, cải thiện viêm khớp (osteoarthritis), Parkinson, COPD, cải thiện nhận thức ở người lớn tuổi . Mình nhớ có một chị, một hôm kêu mình lại rồi chỉ 10 ngón tay. Chị ta nói 6 tháng trước khi tập ở Đông Phương Hội, chị ta không có thể co giãn 10 ngón tay, nay vô tư. Rồi chị ta ngồi xuống đứng lên, kêu 6 tháng trước cũng đứng không nổi nay thì vô tư. Năm nay có một chị 83 tuổi vào tập, thấy chị ta tiến bộ. Tuổi hơi lớn nên trời tối hơi sợ nên chị ta đến trễ vào lúc 6 giờ để tập thay vì 5:30 sáng. có người bận đi làm nên họ đến tập đến 6 giờ rồi lái xe đi làm xa.

• giảm trầm cảm, hỗ trợ phục hồi sau nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ, tăng chức năng nhận thức ở người tổn thương thần kinh  . Anh bạn rủ mình vào tập Hồng Gia, cũng lâm vào tình trạng này. Anh ta bị mỗ tim, đi đứng khó khăn, sau có anh bạn kêu vào tập nên 2 năm sau khoẻ mạnh, đi trượt tuyết ngon lành.

• cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư, bệnh xơ cơ (fibromyalgia), kiểm soát huyết áp và giảm loãng xương  . Có một chú bác sĩ bị bệnh đủ thứ, vào tập thì thấy tiến bộ, sức khoẻ mạnh lên nhưng rồi covid đến ngưng tập vì võ đường đóng cửa. Nay thì xuống cấp lắm, phải đi lọc thận mỗi tuần, không đi tập nữa dù mình có đến nhà chở đi và chở về. Kêu chú biết địa chỉ rồi để tự lái xe.

Các nghiên cứu của Harvard gồm thử nghiệm dài hạn với nhóm người lớn tập Tai Chi hơn 5 năm  đều cho thấy việc luyện tập giúp cải thiện cân bằng và thăng bằng so với người không tập .

Harvard cho biết Tai Chi có thể giúp giảm huyết áp (giảm 7–32 mmHg cho systolic, 2–18 mmHg cho diastolic) và hỗ trợ phục hồi tim mạch đặc biệt với những người không thể tham gia phục hồi chức năng tim truyền thống  .

Cải thiện giấc ngủ: Một nghiên cứu gần đây tổng hợp 22 thử nghiệm lâm sàng cho thấy Tai Chi tăng tổng thời gian ngủ gần 1 giờ mỗi đêm và hiệu quả kéo dài đến 2 năm  . Đồng chí gái cứ rên là không ngủ được, mình kêu tập Thái Cực Quyền nhưng mụ không chịu. Mình thì ngồi đâu ngủ đó.

Trí tuệ & nhận thức: Một phân tích của 20 nghiên cứu cho thấy Tai Chi cải thiện chức năng điều hành não bộ (executive function), làm chậm tiến trình sa sút trí tuệ ở người lớn tuổi, thậm chí tăng thể tích vùng não và chậm tiến tới mất trí nhớ hơn so với nhóm chỉ tập giãn cơ hoặc đi bộ  . Ngoài ra, một phân tích rộng khắp hơn cũng xác định Tai Chi là loại bài tập nhẹ có lợi cho chức năng não bộ tổng thể  .

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Cô giáo ngày xưa

Tuần này được tin cô giáo dạy việt văn khi xưa, thời trung học đệ nhất cấp mới qua đời tại Houston, Texas. Bạn bè ở Việt Nam nhờ mình gửi hoa phúng điếu cho cô giáo.

Hình các học sinh Yersin chụp với cô giáo Ngô Thị Liên khi xưa. Rất cảm động khi thấy học trò quây quần, nắm tay cô giáo ngày xưa. Hình do Phước Lâm Viên từ Việt Nam sang chụp 

Mình học việt văn với cô được hai năm tại Grand Lycée Yersin, Đà Lạt. Dạo ấy việt văn được xem là sinh ngữ chính và anh văn là sinh ngữ phụ. Lý do là chương trình pháp được giảng dạy tại trường. Không biết khi xưa ra sao chớ thời mình thì chỉ có vài ông Tây thuộc dạng coopérant , thay vì đi quân dịch thì được bộ ngoại giao Pháp hay bộ giáo dục cho đi xứ nào dạy đâu 18 hay 24 tháng. Khi mình ra trường thì chính phủ pháp định gửi mình đi Senegal dạy đại học kiến trúc bên đó vì có hai thằng bạn đi trước làm giấy tờ giúp nhưng cuối cùng đi khám sức khỏe ở trại lính. Mình kêu lớn lên tại Việt Nam tao chán chiến tranh nên được miễn dịch. Có lẻ vì vậy ra trường mình đi tứ xứ luôn chớ đi quân dịch hay Senegal thì chắc lại phải về Tây ở đến nay. Vua Hassan II, xứ Maroc viết thư cho tổng thống Pháp, kêu là xứ Pháp gửi toàn là giáo sư viết tiếng pháp không chuẩn. 

Trường Yersin dạo đó có giáo sư gốc việt nhiều. Nhớ toán thì có ông thầy tên Hài, bà con chi với Phan Đình Diễm, nhà ở cư xá Địa Dư gần trường. Đám học trò hay gọi Hài Dón, sau này lớn lên bắt đầu học nói lái mới hiểu. Pháp văn mình học với ông thầy tên Hai thì phải, địa lý thì học với ông Tây đi quân dịch mà sau này có đọc hồi ký của ông ta trên trang nhà yersin Đà Lạt. Sử thì với ông Michelet hay ai đó không nhớ. Cứ bị cấm túc hoài. Chiều thứ 7 đi với thằng Võ Ngọc Sơn, vô phòng lớp sử, xem như phòng cấm túc nên hay tò mò nhìn bản đồ thế giới. Ai ngờ sau này lại giang hồ khắp nơi như trên bản đồ. Tên Sơn này học cũng học ngu như mình nên khá thân nay chết lâu rồi. Hắn con bà Sáu Cos ở chợ Đà Lạt, bà này khi xưa thương một ông cậu bà con, rồi gai đình không chịu nên đi theo việt minh bị Tây bắn chết đâu ở Bình Thuận. Nói đúng ra thì mấy ông thầy không chuyên môn, biết chút tiếng Tây thì được cử vào dạy học chớ không có bằng sư phạm chi cả. Có lẻ vì vậy khi xưa mình học ngu.

Việt văn thì học với cô Ngô Thị Liên, nhà ở ngay ngã 3 đường Bà Triệu và Hùng Vương (yersin) đối diện đường Đào Duy Từ, dốc nhà Bò và tiểu khu đúng hơn là kỹ thuật La san. Sau này qua mạng xã hội, thấy cô viết cho mình, lấy tên Liên Hoàng khiến mình ngu lâu dốt bền. Nghe nói trước Mậu Thân gia đình cô ở đường Huỳnh Thúc Kháng, cạnh nhà thờ Tin Lành bị bắn nát trong vụ tổng công kích. Nhớ nhà cô vì có học hè với mấy ông thầy tại nhà cô. Hồi nhỏ thì học với cụ Sâm nhà đường Hùng Vương, gần Suối Cát Nam Thiên, chỉ nhớ đi bộ xuống dốc, có cái vườn rồi vào nhà cụ Sâm. Hình như có học chung với cháu cụ Sâm. Không nhớ tên, có thể là Trâm. Sau này gặp con cô thì họ kêu không nhớ mình, khi học hè dù mình có đưa hình mình khi xưa nhưng tên Thép vẫn ngọng. Chắc tại học dưới mình một lớp.

Hình mình khi xưa. Rất đẹp trai

Vụ trường nghỉ ăn Tết Mậu Thân rồi nghỉ dài hạn, mấy tháng bất đắc dĩ, nhớ trường có gửi thư về, kêu lên trường chỗ cái quán hay ông cai để lãnh bài tập về nhà làm. Chán Mớ Đời 

Mình nhớ bài tập cô cho là học thuộc lòng bài Thằng Bờm. Sau này đi học lại, cô cũng bắt trả bài nhưng mình không thuộc nên được điểm xấu, không nhớ là bao nhiêu. Chỉ biết là Thằng Bờm gây ảnh hưởng rất nhiều cho cuộc đời mình sau này. Mình không bao giờ đổi cái gì có với nắm xôi cả. Không thích ăn xôi.

Cũng nhờ mạng xã hội, mới liên lạc với cô sau bao nhiêu thăng trầm của quê hương từ Mậu Thân đến nay. Có lẻ bài mình viết “nhớ về thầy cô” mới nhận được tin cô vì cô có phản hồi khiến mình thất kinh, phải đi lục xem là ai. Bài này mình kể đọc lá thư của ông Albert Camus gửi cho người thầy giáo khi xưa ở Algerie và ông thầy viết lại, rất cảm động và nhớ đến các thầy cô khi xưa. Cô phản hồi bài viết khiến mình thất kinh, gọi điện thoại liên lạc. Được biết cô sống một mình tại tiểu bang xa xôi, không gần con cháu. Cô vẫn còn đi làm. Cô nói nghỉ hưu sợ chết vì không biết làm gì. Cô cho biết là đọc hết những bài mình viết càng khiến mình thất kinh vì khi xưa thuộc dạng học sinh dốt việt văn. 

https://www.muctimsonden.com/2020/12/nho-ve-thay-co-giao.html

Đến nổi ngày nay, lâu lâu có người cho điểm zero nhưng nghĩ đi nghĩ lại kêu có công viết nên cho 1 điểm. Kinh. Đâu dám cho cô sợ cô buồn dạy học trò được 1 điểm. Cũng có người nhảy vào bênh vực nên mình như bò đội nón, không biết ai đúng.

Có lần cô nói với mình muốn đi Pháp để tìm lại những vết chân xưa khi cô du học tại pháp, cô nói lần sau em đi thì cho cô đi theo. Mình nhất trí. Sau đó thì nhận tin nhắn của con cô, kêu là mời cô đi Pháp nhưng cô không chịu, lại đòi đi với mình khiến con cô nổi điên còn mình thất kinh. Năm ngoái mình về Pháp đột xuất thì cô lại yếu rồi, đi đứng khó khăn. Mình gặp lại cô lần đầu tiên tại Cali, khi cô sang Cali thăm con cháu. Mình đi thăm cô với Phan Đình Diễm. Ngồi nói chuyện với cô rất lâu, từ khi còn bé đi du học đến khi về nước ở Đà Lạt, rồi sau 75 ra sao, rồi đi Pháp rồi sang Hoa Kỳ, đi học lại,…

Lâu lâu con cô gọi điện thoại kêu mẹ tôi chỉ nghe lời ông. Cứ thằng sơn đen nói như thế này, thằng sơn đen nói như thế kia. Thằng sơn đen nói là không trật. Trong khi đồng chí gái lại kêu mình chỉ có nói sai chớ không có trật. Con cô nói thì cô không nghe. Chán Mớ Đời . Mình định tháng 3 tới, đi Texas, đi du thuyền qua Panama, ghé thăm cô.

Cô kể hồi bé còn đi học ở Hà Nội, không nhớ có việc gì trong trường có làm lễ, cô được đề cử với vài người bạn để tặng hoa cho Hồ Chủ Tịch, rồi được hồ chủ tịch nắm hay bắt tay ra sao đó nên về nhà cả tuần không dám rửa tay sợ bay đi chút gì của bác. Có lẻ cuộc gặp gỡ đó đã thúc đẩy cô đi du học ở Pháp khi còn học trung học. Khiến mình khâm phục vì khi mình đi Tây đã 18 tuổi mà còn chới với huống chi cô còn đang học trung học. 

Dạo ấy 1 đồng tiền Đông-Dương ăn 10 quan pháp nên người Việt giàu có hay cho con qua Pháp học, rẻ hơn học ở Việt Nam thêm có bằng mẫu quốc. Oai hơn. Ở Việt Nam hay các thuộc địa pháp thì học chương trình lô-can, đậu bằng thuộc địa không oai lắm. Mình có mấy người bà con du học dạo ấy vì tiền rẻ như ông bà Võ Quang Tiềm, mua nhà bên Tây cho con qua đó học. Tương tự ngày nay, các đại gia cho con qua Mỹ học từ trung học. Hôm trước có gặp một chị kể cho con đi Mỹ học từ trung học ra MBA luôn. 

Sau 54, cô kể mấy ông thi sĩ ở Paris, sau này về Việt Nam nổi tiếng như ông Nguyên Sa, chồng cô là thi sĩ và đạo diễn Hoàng Anh tuấn,…đều ghé lại nhà cô khi xưa để ăn cơm. Sau tú tài cô học dược khoa ở Pháp nhưng bị gián Đoạn vì lấy chồng sinh ra hai người con rồi gia đình bên chồng di cư vào nam, kêu về Đà Lạt sinh sống. Cô tính ghi danh đi học tiếp tục dược khoa ở Việt Nam, nhưng trường Yersin trả lương cao hơn làm dược sĩ nên thôi đi học lại. Mấy chục năm sau cô mới về Hà Nội để thăm gia đình. Nhờ đi dạy nên sau 75 mới được chính phủ Pháp bảo lãnh sang Pháp rồi qua Mỹ. Qua Mỹ cô đi học lại. Cô kể là con cô không có đứa nào theo nghệ thuật hết khiến cô mừng. Con cô ai cũng thành danh hết.

Cô kể có lần ở Hoa Kỳ, nằm ngủ cô thấy đi cyclo đạp tới tòa lãnh sự pháp để làm giấy tờ đi Pháp nhưng xe đạp chậm quá nên sợ Việt Cộng không cho đi nên nhảy xuống xe để đi cho mau. Ai ngờ tỉnh lại thấy rớt dưới giường, gãy chân sao đó. Cho thấy cô sống với Việt Cộng có mấy năm trước khi chính phủ pháp bảo lãnh vì khi xưa dạy trường Tây, xem như công chức của pháp. Mà cảm giác sợ hãi vẫn theo cô đến khi lớn tuổi.

Hôm trước, mình có gặp con trai út của ông Nguyên Sa, rể của cô, nói cô dạo này yếu. Nói để gọi điện thoại cho cô nhưng lại bận trong vườn thì được tin cô qua đời. 

Sau lần gặp lại thì Phan Đình Diễm đề nghị tổ chức hội ngộ với cô và các cựu học sinh yersin khi xưa. Lúc đầu tính làm với nhóm cựu học sinh 73-74. Vấn đề là nhóm này có anh em hay chị em cũng có học với cô khi xưa nên họ muốn tham gia. Phan đình Diễm đồng ý rồi Tú Anh promo 75, chưa thi Tú tài thì đứt phim gọi điện thoại xin cho nhóm họ tham dự nên cuối cùng có đâu 125 người tham dự buổi hội ngộ hôm đó. Ai cũng nhớ bún bò của vợ Phan Đình Diễm, sau này mở tiệm Ghiền Bún Bò tại bolsa. 

Hôm đó có nhiều đàn anh trên tụi này mấy lớp cũng kéo nhau lại. Không thấy tên trong danh sách, họ nói cứ Đà Lạt là tụi này bò lại. Vui. Rất cảm động khi thấy mấy chị bạn học chung quay quần bên cô giáo ngày xưa. Học sinh từ Việt Nam, Gia-nã-đại và Pháp quốc bay sang tham dự. Mình đoán chắc cô vui lắm khi gặp lại các cựu học sinh một thời ở Đà Lạt. Hình ảnh cô giáo và học trò cũ gặp lại, khó tổ chức lại. Mình dự hội ngộ mấy trường lớn hay nhỏ khi xưa nhưng chỉ có buổi hội ngộ với cô là dễ thương nhất. Mấy chỗ khác chỉ thấy ngồi một chỗ trong nhà hàng còn đây với cô rất nhẹ nhàng. Mấy cô học trò bu quanh xin chụp hình với cô. Chắc hôm ấy cô vui lắm, được làm lại cô giáo ngày xưa. Mình có viết về cuộc hội ngộ này, có một không hai. Sau này tính làm lại đúng sinh Nhật cô nhưng mấy người không thống nhất ngày giờ. Thêm nay ai cũng thêm tuổi, đi đứng khó khăn.

Cảm ơn bác đã viết về mẹ . 

Đúng như bác nói là mẹ mình qua Pháp lúc còn học trung học và tiếng Tây cũng lõm bõm vì học trường Việt dưới thời loạn . Bà tự lo giấy tờ và tự đi năm 17, 18 gì đó . Bà ngoại mình rất lo nhưng không cản được . Bà ngoại đi coi thày bói và họ nói sẽ không còn gập mẹ nữa: Khi học Bac xong thì bà học pharmacie . Ở nhà cuốn chả giò bán cho Tây để trang trải sau 1954 vì tiền do bà ngoại gửi bị cắt hết . Bố tôi phải ăn chả giò bị bung khi chiên nên ông ghét chả giò cho tới khi qua đời

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn