Hôm nay, đúng 10 năm, mình mua cái vườn bơ rộng hơn 20 mẩu ở thành phố Riverside, cách đại học Cali Riverside độ 2 dặm. Lý do là để phân lô để bán xây nhà, chớ không phải muốn về quê, làm vườn ở ẩn theo trường phái lãng mạn như thời thi sĩ Alphonse de Lamartine mà ông tây bà đầm khi xưa bắt mình học thuộc lòng rồi chả nhớ gì cả. Xung quanh toàn là nhà cửa và có cả sân cù nữa. Mấy căn nhà tư xung quanh đều giá trên 1 triệu. Chủ trước là người đã xây tất cả các nhà và chung cư xung quanh, chỉ để lại 20 mẫu trồng bơ cho vui. Vườn không có cổng nên người mướn nhà xung quanh cứ đi bộ dẫn chó trong vườn và đến mùa hái bơ thì ăn trộm nên chủ trước phải mướn bảo vệ đi xem trong ngày. Sau khi mua thì em làm cái cổng rào lại khiến dân tình chửi em quá cở.
Cây lâu đời mấy chục năm cao độ 3, 4 tầng nhà, cần được chặt rằm này. Theo ông thợ thì chặt cây phải đợi đến rằm thì cây mới vươn lên sống mạnhVườn bơ của mình được phép xây nhà riêng với khoảng đất là 8,500 square feet, tính ra thì có thể xây được 80 căn nhà, còn tham thì thì làm đơn xin thành phố xây 240 căn hộ. Vì giá hời nên mình mua chớ đâu muốn làm nhà nông. Lười như mình, với tinh thần làm theo năng suất hưởng theo nhu cầu thì Chán Mớ Đời. Xem như vận làm vườn đến, đi theo con đường khác với nghiệp khác.
Mua xong thì bổng nhiên chả muốn xây nhà nữa, bỏ nghề thầu khoán. Ngày ngày chạy vào vườn sửa chửa ống nước bị sóc và coyote cắn phá. Gần vườn có con suối nhỏ nhưng hạn hán nên coyote không có nước uống nên bò lại vườn tìm sóc bắt ăn và cắn mấy ống nước tưới bằng nhựa nên khi mở nước tưới là ống nước bị bể, phải đi sửa mệt thở và ngày hôm sau cũng vậy nên chả có thì giờ làm gì ngoài đi sửa ống nước mất cả buổi.
Cây chặt ngắn lại ra nhánh mới
Theo mình nghe kể qua ông nuôi ong thì căn vườn bơ được trồng đâu 35, 40 năm về trước, sau khi ông chủ cũ xây hết mấy căn hộ và nhà xung quanh. Ông chủ giàu nên trồng cho vui nhất là mấy cây dừa để từ nhà ông ta có thể nhìn sang thấy.
Khi mình mua thì hệ thống ống nước khá cũ, loại drip irrigation do người do thái sáng chế. Vấn đề là hệ thống tưới nước quá cũ. Ông làm vườn cho chủ cũ, sáng bò lại mở bằng tay rồi sáng hôm sau, đến đóng lại và mở khu vực khác. Xem như tưới 24/24 nên tiền nước lên đến gần $8,000/ tháng.
Sau khi mình mua thì kêu thợ đến gắn đồng hồ tự động chạy bằng pin. Tùy theo thời tiết mình mở nước tưới 3 tiếng một ngày, giúp giảm tốn nước. Vấn đề là em ở xa nên khi muốn tắt nước hay mở nước khẩn cấp vì ống nước bể thì em phải chạy lại vườn. Hàng xóm gọi kêu bể ống nước là phải chạy đến mất 40 phút.
Cây chặt ngắn lại và bắt đầu ra hoa năm nayEm dọ hỏi và chính phủ Cali cho tiền sửa lại hệ thống nước. Khám phá ra ông thợ gắn hệ thống nước ở vườn nằm trong hội đồng quản trị cho phép, cho tiền để thay thế. Em chửi thề trong bụng vì tên này hà tiện nên gắn hệ thống ống nước loại mỏng nên áp suất của nước hay làm bể ống nước nhất là hà tiện nên thay vì gắn đồ nối ống nước 45 độ hay 30 độ, ông ta gắn 90 độ nên áp suất mạnh khiến ông nước bị bể hoài. Chán Mớ Đời
Hội đồng cho tiền nhưng em không muốn mướn ông này, ông ta ngồi xe lăn rồi kêu thợ làm nên thôi dù rất rẻ. Em kêu thợ của Em lại làm trong mùa covid. Họ không có việc nên bò đến vườn làm ngày đêm nên xong ngay.
Dùng ống nước dầy schedule 40 nên mấy con sóc và coyote không cắn phá nữa. Sau đó em xin chính phủ thêm tiền để gắn mấy cái sensor để đo độ ẩm của đất để biết có nên tưới hay ngưng tưới nước. Giúp giảm bớt 50% tiền nước.
Khu vực cây được chặt ngắn và mọc nhánh lên lại. Năm nay ra hoa rất nhiều. Sáng nay ông kỹ sư chỉ cho cách tỉa mấy cây này vì nếu không thì lại trở về vấn nạn cũ. Phải chạy ra mua cái máy cưa dài chạy bằng điện.
Vấn đề là các valve tưới nước chạy bằng pin thì em chạy lên vườn nên xin được thêm tiền để thay mấy cái này, dùng hệ thống wifi của. Hãng điện thoại. Mỗi năm trả độ $30 vì ít sử dụng data. Hôm qua em gặp đại diện của chính phủ cali, để xin thêm tiền đắp cái đê để chứa nước từ trên đồi cao chảy xuống vườn em thay vì để nước chảy xuống ống cống. Nếu họ cho tiền thì sẽ nuôi cá tại mấy cái ao này. Cuối tuần rủ các bác đến câu cá rồi nướng ăn.
Xong xuôi phần nước thì em bắt đầu chặt ngắn cây lại. Lý do là cây già trên 30 năm nên thân cây to lớn. Chất dinh dưỡng được cây sử dụng nuôi mấy cây thân nên trái ra ít và nhỏ. Thêm khi miền nam cali bị gió santa ana thổi từ sa mạc về thì cây cao sẽ bị rung mạnh hơn và rớt trái khá nhiều. Một mặt hái trái trên cao rất khó nên phải tốn thêm tiền trả cho thợ hái.
Em chạy xuống xem mấy cái vườn trồng bơ ở Fallbrook. Có một ông mỹ trong nghề được 60 năm, mới qua đời năm ngoái. Ông ta chỉ em là phải chặt ngắn cây lại để cành mới ra. Với bao nhiêu là rể từ mấy cục năm qua, sẽ nuôi trái thay vì thân cây. Nếu chặt một lúc thì em hết vốn nên mỗi năm chặt một khu vực của vườn. Năm nay là năm thứ 4 em chặt nên hy vọng sang năm là hoàn tất chương trình. Hy vọng sẽ ra trái nhiều và to. Năm nay thì thấy trái của mấy cây chặt ngắn ra trái to nhất là hoa cho mùa tới rất nhiều. Hy vọng, trời thương cứ tiếp tục mưa nhiều vào mùa đông.
Đây là tổ ông của ông nuôi ong mới để giúp phấn hoa đậu trái và ông ta lấy mật ong. Vấn đề là ông này bán đắt hơn ông cũ. Hôm kia mình đi lấy hết mấy thùng của ông về hưu để dành xài. Thấy nhà cửa cạnh vườn nhà em, có cả sân cù.Sáng nay, em gặp ông kỹ sư canh nông của công ty mua sỉ của em để ông ta hướng dẫn nên làm gì trong năm nay như phân bón, cắt bớt nhánh cao,… Chính phủ Hoa Kỳ giúp nông dân nên họ cho mua bảo hiểm. Nếu thất mùa thì được trả tiền nước, phân bón,… không lời nhưng cũng đỡ nếu không là bỏ vườn từ lâu.
Điểm mà em thích nhất từ khi có vườn là đi học về trồng bơ,…thì khám phá ra các chất hóa học họ sử dụng để ngâm thuốc, giữ cho tươi lâu,… em đang xem có thể xin chuyển qua vườn hữu cơ có chứng nhận của tiểu bang vì từ khi mua vườn, không sử dụng chất sát trùng,… chất độc như để diệt cỏ dại,… Hy vọng bà kỹ sư của chính phủ gặp hôm qua sẽ có chương trình để Em nộp đơn.
Trái của cây chặt rồi, to hơn loại cây cao phía dưới.Lá bắt đầu khô để các nụ bông nở và các các lá mới sẽ mọc ra để che các trái mới đậu
Từ khi có cái vườn thì bắt đầu đọc tài liệu về các chất dinh dưỡng, ăn uống kỹ lưỡng lại vì hiểu về sản xuất nông nghiệp tại Hoa Kỳ và nên tránh ăn những gì.
Nếu em chặt xong hết các cây to thì có thể nói đến lợi nhuận. Trung bình cứ hái độ 300,000 cân anh mỗi năm là thoải mái con gà mái. Nếu được như vậy sẽ mướn thêm thợ làm cả tuần thì thu hoạch cao hơn, có thể lên 450,000 cân anh mỗi năm vì cây nhánh cần tỉa rất nhiều để trái ra nhiều và có ánh sáng để to lớn.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn