3.2 lần vòng quanh thế giới năm 2025

 3.2 lần vòng quanh trái đất năm 2025

Ngồi trên máy bay về Hoa Kỳ thì thấy ứng dụng TripIt kêu xem lại tổng quát năm qua nên bấm thử thì thất kinh. Ứng dụng cho biết năm 2025 mình bay vòng vòng 79,986 dặm, xem như đi vòng quanh trái đất đến  3.2 lần. Tổng cộng 109 ngày,  6 chuyến đi viếng 13 quốc gia và 48 thành phố. Để tính lại xem có đúng không nhiều khi ứng dụng bựa ra để mình phải trả tiền. Hiện tại mình dùng miễn phí nhưng họ cứ kêu mình upgrade này nọ nhưng mình chỉ lâu lâu mới đi chớ đâu có đi thường đâu. Tự nhiên không tải lên được hình ảnh mới. Nên để tạm hình ảnh cũ đây. Khi nào tải được sẽ cập nhật hoá sau.

Nhớ khi xưa đọc cuốn vòng quanh trái đất 80 ngày mà nay mình chơi 3.2 vòng quanh trái đất 109 ngày thất kinh luôn. Xem như năm 2025, mình ở hải ngoại đến 3 tháng 19 ngày trời. Kinh. Sang năm chắc chủ yếu đi Âu châu thôi. Á châu và Trung Á thì hầu như gần hết rồi. Đồng chí gái muốn viếng mấy vùng Bắc Âu. 

Đầu năm mình về Việt Nam ăn tết, ghé Hà Nội, núi Ba Vì, Đà Lạt, Nha Trang, Quy Nhơn, Hội An, Huế, Sàigòn và Đà Nẵng. Có mấy thành phố giữa đường thì khỏi kể. 

Về ăn tết với bà cụ lần đầu tiên sau 51 tết ăn ở hải ngoại. Phải ăn Tết sớm ở Cali rồi bay về Việt Nam. Rất thất vọng vì Tết ngày nay ở đó không như xưa vì thiên hạ bỏ Đà Lạt đi chơi xa như các thành phố khác. Hàng xóm thì ai nấy đều có cái cổng to đùng chả biết ai ở nữa. Không có pháo đốt, không có chi là đặc biệt chắc sẽ không về Việt Nam ăn tết nữa. Về ở quê vài tháng khi không mưa mỗi năm cho vui cửa vui nhà. Mình nghĩ ở quê, còn không khí của tết, thấy họ có hoa đào này nọ. mình thích ở quê hơn là Đà Lạt, nên lần sau về mình ở lại quê lâu hơn. Nếu không xem lại thì mình tuốt luốt các hành trình trong năm nay. Cho thấy tuổi già đã đến. 

Sau Việt Nam mình và đồng chí gái bay đi Úc Đại Lợi, và Tân Tây Lan. Các thành phố ghé lại là Melbourne, Auckland và Sydney trước khi bay về Mỹ. Đây thì vui hơn. Gặp lại ông cậu bà con tiệm Long Hưng 9 đường Duy Tân và Phong tiệm may Văn Gừng khi xưa học chung. Thêm cặp vợ chồng quen trên mạng đã có gặp tại Cali với nhóm cựu học sinh Nguyễn Bá Tòng. Họ dẫn đi chơi, cho ăn mấy tiệm ngon nức nỡ, nhiều món lạ. Đồng chí gái kêu cặp chồng này hạnh phúc nhất, ngày nào cũng chụp hình toả nắng tải lên mạng trong khi đồng chí gái phải quát tháo mình mới đứng chụp hình với mụ vợ. 

Sau đó hai vợ chồng bay qua Tân Tây Lan xứ của mật ong Manuka lại khám phá ra có 20 loại mật ong Manuka nên mình nghĩ tốt hơn ăn mật ong của vườn mình cho chắc ăn. Xứ kiwi mà chỉ có hai con kiwi làm giống Chán Mớ Đời. Rồi bay về Sydney, Úc Đại Lợi viếng vợ chồng bà dì tiệm Hiệp Thạnh, số 11 Duy Tân, Đà Lạt khi xưa. Tại đây có gặp hai chị tiến sĩ du học sinh từ Việt Nam. Hai người dẫn đi chơi vòng vòng Sydney. Cho thấy mạng xã hội giúp làm quen nhiều người từ ảo thành thật.

Tháng 5 mình và gia đình bay qua Trung Á, Tajikistan, Kazakhstan và Kyrgyzstan có ghé Istanbul. Thành phố thì quá nhiều để nhớ. Có lẻ chuyến đi này đẹp nhất trong năm vì lần đầu tiên leo núi với toàn bộ gia đình và cắm trại trên núi. Cảnh đẹp mê hồn. Ai có khả năng leo núi mình nghĩ nên bò lên đây một lần cảnh đẹp mê hồn hơn cả Kilimanjaro hay Mount Whitney. Chuyến đi này đầy kịch tính. Con gái và thằng bồ bay đến Tajikistan nhưng lỡ chuyến bay từ Istanbul nên buồn đời công ty hàng không Thổ Nhĩ Kỳ kêu bay qua Uzbekistan rồi từ đó lấy xe taxi qua Tajikistan cho kịp giờ khởi hành của chuyến đi. Khi đến nơi ở biên giới thì họ không cho qua biên giới bằng đường bộ, bắt phải về lại phi trường lấy máy bay để bay qua. 

Con gái gọi điện thoại kêu cả ngày chỉ ăn mấy miếng bánh mì, máy ATM lấy mất thẻ của con. Bố cứu con. Mình gọi chủ công ty thì ông ta gọi tài xế nói chuyện trực tiếp, và mua vé máy bay cho con gái và thằng bồ tại Tashkent thủ đô của Uzbekistan. May quá xe chạy 8 tiếng đến kịp chuyến bay qua Tajikistan. Cả nhà trùng phùng kéo nhau lên núi. Mình nghĩ con gái và thằng bồ sống sót qua vụ này thì có thể đi xa hơn vì lâm vào tình huống như vậy mà bình tĩnh không trách cứ nhau, cùng nhau tìm giải pháp để đến đích vì thường một trong hai người chỉ trích đưa đến sugar you you go sugar me me go. 

Sau một tuần leo núi con gái bay về New york trong khi hai vợ chồng và thằng con bay qua Karzachstan chạy xe vòng xứ to lớn này rồi qua biên giới Kyrgyzstan rồi chạy khắp nơi mới bay về Cali sau 4 tuần lễ chạy theo con đường tơ lụa ở Trung Á. Mình chỉ thiếu nước Tukmerkistan. Xứ này thì không an ninh lắm, không nên đi.

Tháng 7 mình đi Alaska với vợ, viếng cả chục thành phố. Gặp ông bán khu thương mại cho mình. Ông này không con nên sống như vua với tiền mình trả hàng tháng. 

Tháng 8, mình ghé thăm anh bạn ở Texas vài ngày vì anh ta khá lớn tuổi, sức khỏe kém nên không đi xa được. Có hẹn đi xe lửa từ Cali lên Seattle nhưng nay thì chịu, sức khỏe không cho phép. Cho thấy về già còn sức khỏe thì đi chơi vì sức khỏe bay đi rất nhanh.

Tháng 9 thì đi Ý Đại Lợi đi bộ 15 ngày hơn 325 km như dự định, ghé tối thiểu 15 thành phố. Chuyến đi này mới khám phá ra mình chưa đã già vẫn còn lết đi được. Sang năm lại tính đi tiếp. Hy vọng đồng chí gái sẽ đồng hành. 

Tháng 10 thì ghé Lyon và Paris thăm cô em và vài người bạn cũ học Yersin Đà Lạt xưa. 

Tháng 12 thì đi Bali, Java, Singapore và Đài Loan với bà cụ và cô em. Chuyến đi quá vui với bà cụ. Bà cụ cứ kêu đẹp quá con hỉ. Khách sạn răng mà to rứa. Nhìn mẹ cười mình cảm thấy hạnh phúc như khi xưa được mẹ cho tiền. 

Thôi về lại Cali nằm dưỡng sức, chuẩn bị mùa bơ để tháng 3 năm sau đi Panama rồi tính sau. Xong Om

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Mừng Mẹ trẻ thêm 10 tuổi

 Trẻ thêm 10 tuổi

Có lần đồng chí gái nói muốn đi Bali nên tính có dịp đưa mụ vợ đi đến xứ này. Mình thì đã đến Nam Dương mấy chục năm về trước. Nhân dịp muốn đưa mẹ mình đi chơi ở ngoại quốc, khổ cái là bà cụ có sổ thông hành của Hà Nội nên khó xin chiếu khán ở Âu châu. Dễ dàng thì chắc người Việt đi du lịch rồi trốn luôn như ở Nam Hàn hay Nhật Bản.

 Mẹ mình có thời gian ở Pháp mấy tháng nhưng chỉ biết Paris và Nancy thôi. Muốn dẫn mẹ mình đi mấy chỗ khác mà với sổ thông hành Việt Nam thì xin chiếu khán đu lịch các nước mệt lắm. Nhớ dạo xin chiếu khán cho mẹ mình đi Nhật Bản mà trần ai tính bỏ cuộc. Nghĩ lại mẹ mình một đời nuôi mình không quản ngại nhọc nhằn trong suốt 18 năm trời nên phải chạy lên tòa lãnh sự Nhật Bản mấy lần nộp thêm giấy tờ trong khi mình thì chả cần chiếu khán. Mẹ con mà ra nước ngoài lại khác nhau. Chán Mớ Đời 

Mấy nước đông Nam Á và Nhật Bản, Trung Cộng hay Nam Hàn thì mẹ mình đã đi rồi nên chỉ còn Bali và Java là chưa nên luôn tiện đưa đồng chí gái đi xứ này và mẹ mình luôn. Mấy lần trước nhất là chuyến đi viếng Cao Miên, đồng chí gái và mẹ mình vui lắm đi tuk tuk chụp hình uống nước dừa vui tàn canh khói lửa. 

Nam dương là một nước có dân cư đông nhất trong các xứ theo hồi giáo. Họ có đâu trên 17,000 hòn đảo, có nhiều đảo theo đạo hồi đông nhưng cũng có đảo theo Ấn Độ giáo nên cũng ăn thịt heo nhưng không ăn thịt bò. Bali có độ 75% dân cư theo Ấn Độ giáo và độ 20% theo hồi giáo số còn lại thì thiên chúa giáo hay đạo sợ vợ như mình. 

 Nhớ khi xưa có vụ đánh bom ở Bali trong khu vực du khách ngoại quốc nên thiên hạ hơi lo ngại. Du khách ngoại quốc đến Bali đông như quân da trắng. Đa số là từ Úc Đại Lợi và Tân Tây Lan gần đó. 

Đồng chí gái chụp khi gặp mẹ

Người Tây phương sang đây ở cho rẻ và làm việc qua mạng khiến chính phủ xứ này mới ra luật lệ phải xin chiếu khán nhập cư ở lâu này nọ chớ khi xưa mình đi đâu có vụ này. Tốn $26/ người. Được cái là họ cho làm qua mạng rất nhanh. Đóng tiền xong là độ 5 phút sau có imeo gửi đến trong khi xin chiếu khán Hà Nội phải qua công ty du lịch để xin chiếu khán rồi họ cấp cho cuốn sổ giấy in thời bao cấp còn sót. Chán Mớ Đời 

Mẹ mình và cô em có sổthông hành của Hà Nội thì đi xứ này không cần chiếu khán. Đó là điểm vui cho Việt Nam chớ phải lên toà lãnh sự để xin chiếu khán nữa là mệt. Đi cao miên thì người Mỹ phải xin chiếu khán tại phi trường cũng mất đâu $25. Còn Việt Nam anh em thì không. Có lẻ vì vậy mà họ bắt cóc người Việt bỏ vào mấy trại lừa đảo dễ dàng. 

Hai vợ chồng quá cảnh Đài Bắc sau 15 tiếng bay. Ngồi lounge ăn đợi chuyến bay tiếp đến Bali. Mụ vợ mệt, mình dặn không được xem phim nên thấy cũng đỡ thấy mệt hơn mấy chuyến đi xa khi xưa. Ở đây họ cho ăn thức ăn tàu nên hơi khác với các nước khác khi quá cảnh nhất là Nhật Bản hay Nam Hàn. 

Mình nhắn tin khách sạn và người đưa đón ở phi trường. Rồi nhắn tin cho cô em ở Sàigòn. Cô em cho biết là đang chuẩn bị ra phi trường. Bà cụ và cô em về Sàigòn đi thăm bà con khiến bà cụ vui. 

Đến phi trường của Bali thì eSIM của Nam Dương tự động kích hoạt vì mình đã mua qua Airelo và tải về điện thoại. Tương tự ở Đài Loan. Có mấy cuộc gọi lỡ của cô em. Mình nhắn tin là đang ở hải quan. Thấy có bản chỉ lối đi cho người trên 60 tuổi và mang thai. Mình xem bụng xem có mang thai hay không chợt nhớ ra mình trên 6 bó nên đi theo đường dẫn. Thấy cô gái trước mặt còn trẻ chen vào mình đoán là người Tàu vì chỉ có dân tình ở xứ này mới làm vậy. 

Một ông hải quan chạy ra hỏi cô gái có mang thai không, cô ta kêu không rồi ông hỏi tiếp có trên 60 tuổi, cô ta trả lời là không. Ông ta ôn tồn nói là khu đứng xếp hàng này dành cho hai hạng người này và yêu cầu cô ta bước qua ngõ đường xếp hàng bên kia như mọi người. Nhìn lên lại thấy tấm bản to đùng đề chữ “No Tipping” nghĩa là không được boa tiền cho nhân viên hải quan trong khi trên mạng họ quảng cáo muốn xuất cảnh cũng như nhập cảnh tại Việt Nam thì chỉ 15-20 đô cho nhóm nào đó. Bắt tay với hải quan đi nhanh hơn.  Hổi cuối năm ngoái mình và đồng chí gái về Việt Nam ăn tết với bà cụ lần đầu tiên sau 51 năm, sau khi bay 22 tiếng đến Hà Nội phải đợi thêm hai tiếng ở hải quan. Nghe nói Sàigòn còn tệ hơn. Du khách ngoại quốc cứ đứng nói với mình xứ gì lạ. Ở Thái Lan mà họ mới rời khỏi để đến Việt Nam còn nhanh hơn làm tình đột suất. 

Qua hải quan họ không hỏi visa vì khi nộp đơn đã có ghi hết hồ sơ nên trên màn hình của họ chắc có hết nên qua nhanh. Cô em nhắn tin kêu là xong chưa vì đang ngồi uống nữa ở starbuck bên ngoài đợi. Mình lật đến chỗ quan thuế để xem có cần khai báo gì không. Họ kêu scan cái mả quẹt nhưng mình không có lại chạy ngược lại đến máy điện toán có cả đống. Đang đứng mắt nhắm mắt mở để đọc vì màn hình khá xa so với mắt mình thì có một cán bộ phi trường, bận đồng phục thấy lão già mếu máo trong khi mụ vợ ngồi bên cạnh mệt mỏi. Cô ta hỏi để cô ta giúp rồi đánh ào ào sau đó kêu mình chụp hình cái mả quẹt rồi đi ra quẹt một cái là đi. 

Mẹ con trùng phùng tại Bali

Nhắn tin cho ông thần tài xế, là đang ra thì anh ta nói cứ tiếp tục đến cuối hàng rào. Đi ra thấy bà cụ và cô em đang ngồi trong cái nóng của Bali. Đang ở Đài Bắc lạnh như Tây đến đây trong phi trường thì có máy lạnh không như  phi trường ở Việt Nam. ESIM chỉ cần mua data thôi vì khi gọi thì đung WhatsApp hay Viber. Mình chỉ mua khi đi Ý Đại Lợi có thêm số điện thoại địa phương để gọi khách sạn lỡ có vấn đề giao dịch đã đặt trước hay Grab hay Uber đều liên lạc qua các ứng dụng nêu trên. Mình mua số điện thoại ở Ý Đại Lợi mà chỉ dùng có hai lần khi kêu xe địa phương đến đón. Không phải taxi hay Uber. 

Theo ông tài xế thì tiền mình trả cho Viator, ông ta chỉ nhận có 35% mà không phải sau khi đưa gia đình mình về khách sạn mà phải đợi đến tháng sau. Thiên hạ cứ chửi Mỹ là tư bản gian ác mà mấy xứ này còn ăn 3 cấp. Tạm gọi là bốc lột đa hệ. Chán Mớ Đời 

Vừa bước ra khỏi cửa là cái nóng phực lên như mình vào lò nướng pizza. Kinh. 

Đồng chí gái đến chào mẹ chồng , hai người gặp nhau là nói rặc giọng Bến Ngự. Mụ vợ hỏi gặp lại con trai vui không.  Bà cụ kêu mừng trẻ thêm 10 tuổi. Mụ vợ mình thương bà cụ lắm. 

Bà cụ cứ lập lại là cô em không cho biết đợi mình, nói đợi xe đến đón mà thời khoá biểu thì chuyến bay đến trước mình độ 40 phút. Cô em không nói với bà cụ, cứ làm ngạc nhiên như hồi cuối năm ngoái mình về, đến nhà cô em vào phòng kêu bà cụ. Bà cụ bước ra gặp mình thì chới với. Mình đoán không muốn báo trước vì sợ mẹ mình không ngủ được. 

Đẩy xe ra khỏi hàng rào thì thấy tên mình dán ở hàng rào. Ông tài xế kêu đợi để ông ta đi lấy xe rồi chở về khách sạn. Mẹ con gặp lại nơi xứ lạ. Quá vui!

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Đi chơi với mẹ và đồng chí gái

 đi chơi với mẹ

Năm nay mình có dịp đưa bà cụ đi chơi hai lần. Đầu năm cả nhà ăn tết ở Marriott Vin Pearl và cuối năm mình đưa bà cụ đi viếng Bali, Java, Tân Gia Ba. Sau đó mình và đồng chí gái bay đến Đài Bắc ăn cơm tàu. Xem như chuyến đi chơi cuối năm. 

Hôm trước có anh bạn ghé lại nhà mình nói anh ta giàu có mà nay không còn mẹ để đưa đi chơi. Do đó mình tranh thủ bà cụ còn đi được thì mình dẫn bà cụ đi. Mình muốn dẫn bà cụ đi Âu châu nhất là La Mã mà bà cụ lại mang sổ thông hành Việt Nam nên ngọng. Cách đây 20 năm ông bà cụ mình có đi pháp chơi. Sau đó có sang Hoa Kỳ đi chơi mấy lần, đi được 10 tiểu bang. Còn á châu thì Mã Lai, Tân Gia Ba, Cao Miên, Thái Lan, Nam Hàn, Nhật Bản và Trung Cộng. Kỳ này cho đi thêm Nam dương là đủ bộ. Mẹ mình nói người ta có tiền nhưng không có sức khỏe đi không được. Người có sức khỏe lại không có tiền, không đi được còn mạ thì không tiền nhưng có sức khỏe thì con cho đi mô mạ cũng đi. Mỗi lần nói chuyện với bà cụ mình đều động viên là phải. Tập đi bộ cho khỏe mai mốt con về dẫn đi chơi. 

Nhớ năm mình dẫn bà cụ đi Nhật Bản thấy bà cụ vui lắm, mướn áo kimono đi người đường dân phù tang. Mỗi ngày lết 9 km với mình. Lần trước mình dẫn đi Thái Lan thì đi 2 km là rên còn kỳ này chắc ít hơn. Kỳ này chắc nhè nhẹ cho bà cụ vui. Tắm biển ở Bali rồi bay Đi viếng ngôi chùa Borobodur ở đảo Java là xong. Rồi ghé lại ít ngày ở Tân Gia Ba ăn cơm tàu và Ấn Độ. 

Kỳ này mình mua vé hạng thương gia cho mẹ đi như chuyến đi Nhật Bản. Kệ cho bà cụ hưởng thụ một tí sau bao nhiêu năm trường kỳ chiến đấu từ ngày rời Huế vào Đà Lạt năm 15 tuổi nuôi em ăn học rồi đến con. Hôm qua thấy hình chụp bà cụ đi viếng người em rể được người con rể đưa về Việt Nam chăm sóc ở tuổi già. Số dượng cũng may mắn có người con rể tốt, cô con gái đã qua đời mà anh ta vẫn chu toàn bổ phận người con rể. Con cái bên Mỹ hết nhưng bận nên không ai chăm sóc. Đó là cái kết khi về già ở Hoa Kỳ. 

Đáng lẻ đi sớm hơn nhưng mụ vợ phải trình diễn ở Fountain Valley với nhóm bạn già đàn sĩ. Nếu không chắc đi thêm 1 tuần. Kỳ này chỉ đi có 2 tuần. Về ăn giáng sinh và tết với con cháu. 

Mẹ trong y phục cổ truyền Bali

Hôm trước có người nói trên mạng xã hội là hôn nhân có nghĩa một người lo hết rồi 1 người hỏi mình đi đâu. Thấy đúng y chang mụ vợ mình cứ hỏi mình đi đâu. Mình gửi chương trình đi qua TripIt mà mụ cứ hỏi thay vì đọc chương trình. Mình check in xong gửi boarding pass cũng không thèm đọc. Đến khi ra phi trường lại hỏi đâu đâu. Chán Mớ Đời 

Máy bay sắp đáp xuống phi trường Đài Bắc nên ngưng ở đây. 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

phi trường Changi đẹp nhất thế giới

 Xây phi trường để làm tiền

Khi xưa, người ta rời hay đến một thành phố đều phải đi qua cửa cổng của một thành phố hay bến đò nhưng ngày nay các cửa cổng của thành phố là các nhà ga, hay phi trường. Do đó cái nhìn đầu tiên của phi trường là hình ảnh đại diện cho một thành phố, quốc gia. Là biểu tượng cho quốc gia cũng như là cái máy làm tiền cho một thành phố. Do đó ngày nay, các quốc gia nhỏ bé đều đua nhau cạnh tranh để các công ty hàng không quá cảnh với các chương trình mướn bãi đáp rẻ để câu hành khách dừng lại để họ bán hàng miễn thuế Duty Free như Dubai, Doha,… quá cảnh thường mất từ 3 đến 8 tiếng đồng hồ nên hành khách có thể ăn uống, tắm rửa, mua sắm Duty Free,

Ai đi du lịch ở á châu mà ghé phi trường Changi của Tân Gia ba, đều cảm thấy đẹp và xa hoa. Phi trường này được xem là phi trường đẹp nhất thế giới không phải khơi khơi mà có chủ đích từ nhà lãnh đạo Lý Quang Diệu. Tân Gia Ba là một quốc gia có đâu 4.2 triệu người dân và 1.9 triệu ngoại kiều mà có phi trường đón trên 68 triệu hành khách quốc tế mỗi năm. Tin tức cho biết phi trường Nội Bài năm 2024 có đến 16 triệu du khách quốc tế ghé qua, kể cả Việt kiều về thăm quê hương.

Theo báo Lao động Việt Nam thì “Trong số 250 sân bay được xếp hạng năm nay, sân bay Tân Sơn Nhất đứng thứ 248 với tổng điểm 6,21. Trong đó, hành khách quốc tế chấm điểm độ đúng giờ đạt 6,1; đánh giá từ hành khách đạt 6,6 và dịch vụ ẩm thực - mua sắm được chấm 6,1.

Sân bay Nội Bài xếp hạng 242 với tổng điểm 6,71, bao gồm 6,4 điểm đúng giờ; 7,2 điểm từ hành khách và 7,1 điểm cho khu vực ẩm thực - mua sắm.” Ở hải quan phải đợi 2 tiếng đồng hồ như kỳ đầu năm nay mình ghé về Hà Nội. Sau khi bay mất 24 tiếng đồng hồ quá cảnh tại Phi Luật Tân, về đến Nội Bài lại phải đợi thêm 2 tiếng đồng hồ ở hải quan. Tưởng tết ai ngờ nay vẫn tiếp tục. Mình đọc trên mạng du khách quốc tế chửi thề quá khiến làm giảm bớt số lượng du khách muốn viếng thăm Việt Nam.

Phi trường Nội Bài được làm lại khá hơn lần đầu tiên mình đến năm 1995 nhưng so với các phi trường quốc tế ở Á châu thì như một phi trường tỉnh lẻ đâu đó trên thế giới. Khá hơn phi trường ở Uzbekistan nhưng thua phi trường ở Tajikistan, Kazachstan, Kyrgyzstan. Vào Việt Nam hay ra phải qua hải quan lâu lắc nên nghĩ đi ra đi vô phải đứng mỗi bận 2 tiếng là nản.

Phi trường Changi được xem là đứng thứ 15 phi trường bận nhất thế giới, có đến trên 100 công ty hành không hạ cánh tại đây và nối kết 170 thành phố trên thế giới. Phi trường này cung ứng độ 13 tỷ đô la cho nền kinh tế Tân Gia Ba hàng năm và có 119,000 công ăn việc làm cho dân cư của một thành phố nhỏ. Người ta gọi phi trường Changi là con đường đưa đến sự thịnh vượng của Tân Gia Ba. Phi trường đang xây dựng thêm Terminal thứ 5, có khả năng chứa hành khách lên 50% vào năm 2030 xem như 4 năm nữa. Có ước tính là gia tăng gấp đôi các chuyến bay thường nhật trong 2 thập kỷ tới. 

Xem trên mạng thì 22 phi trường tại Việt Nam kể cả Nội Bài có lợi tức năm 2024 là $866.4 triệu mỹ kim, tỏng khi Tân Gia Ba chỉ có một phi trường mà lợi tức gấp 15 lần cả Việt Nam.

• Airports Corporation of Vietnam (ACV), the national operator of 22 airports including Noi Bai, reported a total revenue of VND21.466 trillion (approximately $866.4 million USD) for 2024 and a target of VND21.782 trillion for 2025.

Được biết là phi trường Tân Sơn Nhất trước 75 là phi trường bận và có nhiều chuyến bay nhất á châu vì máy bay cất cánh và đáp cho nhu cầu chiến tranh. Năm 1975, Tân Gia Ba có phi trường quốc tế tên Py Labar, có một phi đạo gần trung tâm thành phố. Năm 1970, phi trường này tiếp nhận hàng năm 1.7 triệu hành khách rồi 5 năm sau con số gia tăng lên 4 triệu hành khách. Do đó chính phủ muốn nới thêm phi trường. Họ bỏ ra 800 triệu tiền Singapore để mua đất xung quanh và dời các gia đình xung quanh khu vực. Ở Los Angeles, họ đang làm thêm phi trường để tiếp đón thế vận hội 2028.

Công việc đang tiến hành thì ông Lý Quang Diệu đổi ý, không muốn nới phi trường Py Labar mà xây một phi trường mới. Lý do ông ta viếng Hoa Kỳ và có đáp xuống phi trường Logan ở Boston. Phi trường này nằm ngay biển và dùng đất bồi thêm ra biển. Ông ta nghĩ trong tương lai nếu phi trường cần nới rộng ra thì cứ bồi đất ra biển thay vì cho máy bay đáp xuống trong khu dân cư như phi trường Narita ở Nhật Bản. Phi trường Changi dùng căn cứ không quân của Anh quốc cũ. Dời nghĩa trang và các làng đánh cá này nọ. Chi phí độ 1.5 tỷ đô la Singapore. Rất đắt tiền nhưng gặp ông độc tài này với viễn kiến 50 năm tới cho quốc gia nên ai nấy đều phải nghe lời.

Ý định của ông Lý Quang Diệu là xây phi trường Changi to gấp 5 lần phi trường cũ, nhất là có thể nới rộng thêm trong tương lai. Ông Lý Quang diệu muốn phi trường là một phi trường có vườn. Nếu chúng ta đến phi trường Atlanta, được xem là đông hành khách nhất Hoa Kỳ. Hành khách đến , đổi máy bay rồi đi luôn trong khi phi trường Changi, có ý tưởng là hạ giá mướn bãi đáp cho các công ty hàng không khiến có nhiều công ty sử dụng phi trường này vô hình trung biến phi trường này trở thành trạm dừng trên con đường từ á châu sang âu châu hay úc châu. Nếu ai ghé Hán Thành thường có chiêu quá cảnh mất 8-9 đồng hồ nên họ có xe đưa du khách ra thành phố để mua sắm này nọ tương tự phi trường mới ở Istambul cũng có khiến mãi như vậy. Xuống Nội Bài, du khách muốn ra viếng Hà Nội mà phải đợi 2 tiếng qua cửa khẩu và 2 tiếng để vô lại là ngọng.

Năm 1981, phi trường này được khánh thành, tiếp nhận được 10 triệu hành khách năm đầu tiên và được xem là phi trường lớn nhất á châu. Ngày nay ai cũng xem ông Lý Quang Diệu là một nhà lãnh đạo đại tài khi có viễn kiến. Vì nếu tiếp tục nới rộng phi trường cũ thì ngày nay kẹt cứng không thể nào phát triển như bây giờ. Nay họ đang xây thêm phi đạo thứ 5.

Thông thường 40% kinh tế của phi trường là cho mướn bãi đậu máy bay, bán xăng nhớt, thuế hành khách còn lại là các dịch vụ khách như thức ăn, duty-free shop, bãi đậu xe, khách sạn,… nếu hành khách ngừng lại mua cái ví Gucci hay uống cà phê $8 hay cái bánh mì $15, thì phi trường kiếm tiền nhiều hơn cho một chiếc máy bay Boeing 747 đậu vài tiếng.

Do đó Changi cố gắng xây dựng một môi trường nơi các hành khách muốn tiêu tiền và ở lại chơi. Lợi tức của phi trường từ các tiệm bán hàng gia tăng từ 537 triệu Singapore đô năm 2009 lên 1.17 triệu nằm 2019, xem như 10 năm tình cũ. Hơn gấp đôi tiền cho máy bay đáp. Nói chung Changi là cửa tiệm, trung tâm mua sắm đem lại lợi nhuận nhiều nhất cho Tân Gia ba. Tiền họ thu từ hành khách mua sắm, ăn uống thì tiền đáp máy bay càng rẻ nên có thể cạnh tranh các phi trường quốc tế khác. Phi trường Dubai cũng như Doha đang tìm cách thu hoạch như Changi.

Phi trường có trên 400 cửa tiệm sang trọng. Có rất nhiều tiệm Gucci, Prada,..thêm vườn bướm. Họ hỏi hành khách thì được biết lý do họ muốn ngừng tại đây vì không gian rất dễ thương. Thêm giá cả có thể rẻ hơn cả ở các cửa tiệm trung tâm thành phố. Họ có hồ tắm cho hành khách ngưng lại lâu để tắm hay phòng ngủ. ở Dubai, Doha thì có chỗ cho hành khách ngủ vài tiếng hay tắm rữa. Họ có chỗ xem xi-nê miễn phí 24/7. Họ có làm thác nước cao 40 mét. Duty Free được quảng bá giúp thêm lợi nhuận cho phi trường. Ngoài ra, các phi cơ chở hàng hoá như FedEx cũng đáp xuống đây như hạ tầng cơ sở được thiết lập tại đây tốt giúp họ xăng nhớt .

Khi mình nghe Việt Nam xây phi trường Long Thành thì mình nghĩ đã đến thời điểm Việt Nam cần một phi trường quốc tế đúng với tầm thế kỷ 21 nhưng khi đọc tin tức của đồ án thì chỉ biết Chán Mớ Đời. Phi trường được phỏng theo phi trường ở Bắc Kinh do công ty kiến Norman Foster thiết kế mà mình có thời làm việc ở London. Đi khắp nơi, thấy phi trường thế giới như Doha, Thổ Nhĩ Kỳ, Dubai, Changi, Narita, Hán Thành thì mình cảm thấy buồn cho Việt Nam. Khó mà có một nhà lãnh đạo như ông lý Quang Diệu. Ông này có ông cố hay ông nội từng sinh sống tại Việt Nam trước khi bị đuổi chạy qua Tân gia Ba. Có thời ông ta làm cố vấn cho sự phát triển Việt Nam nhưng mộng ông ta không thành. Rất tiếc lãnh đạo Việt Nam không nghe ông ta.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Out of Africa (rời khỏi Châu Phi)

 Mình theo dõi nhóm chuyên viết lịch sử về phụ nữ, âm thầm thay đổi xã hội, văn hoá, chính trị nên lâu lâu thấy họ đăng lịch sử những bà nhà văn, nhân vật nào đó… mà mình có dịp đọc khi xưa. Thật ra từ một thế kỷ qua, nhiều nhân vật nữ trên thế giới đã thay đổi rất nhiều xã hội về văn hoá, khoa học,… 

Mình có một sự kính nể các phụ nữ qua hình ảnh bà cụ mình, dù chưa bao giờ được đến lớp học nhưng vẫn thành công trong cuộc đời, không để sự nghèo hèn của ông bà mình, vẫn vươn lên trong xã hội tại Việt Nam. Do đó mình có đam mê tìm kiếm các nhân vật phụ nữ trong lịch sử để xem họ đã thay đổi xã hội, chế độ phụ hệ ra sao. Hôm nay có một bà, nói cho ngay không biết tên, chỉ nhớ dạo đi làm ở Luân Đôn thì có xem phim “Out Of Africa” có Robert Redford và Meryl Streep đóng với những phong cảnh đẹp nức nở. Sau này mình có dịp đi leo núi Kilimanjaro thì mới cảm nhận được hình ảnh trong phim. Hình như đạo diễn là Sydney Pollack. Đi xem vì bà thư ký trong công ty, người gốc Ấn Độ nhưng được sinh tại Kenya, rồi lấy chồng Anh quốc, di dân qua Luân Đôn, kêu mình đi xem. Đọc báo dạo đó nói là sau khi phim này trình chiếu thì dân Anh quốc đi nghỉ hè ở Phi châu đông còn hơn người Anh quốc.

Câu chuyện về một phụ nữ chôn người mình yêu tại Phi Châu, rồi chứng kiến đồn điền cà phê của bà ta banh ta lông sau bao nhiêu năm công sức xây dựng vì nói gì thì nói chớ trong một văn hoá như Phi châu, một phụ nữ khó mà sai khiến các nông dân ngu lâu dốt bền như mình nên khó mà thành công. Bà ta trở về âu châu, đói, hết tiền, bệnh và đơn côi. Bà ta mất hết những gì sỡ hữu tại phi châu, tình yêu, tài sản và kể lại hồi ức của thời gian tại phi châu, và cuốn sách này trở thành hồi ký được yêu thích nhất thế giới tây phương.

Karen Dinesen sinh năm 1885 trong một gia đình quý tộc, thông minh, tài hoa và cảm thấy ngột ngạt trong một nền văn hoá, đào tạo phụ nữ thành một hình thức trang trí và tuân lời đàn ông. Năm 28 tuổi, thời đó được xem là ế nguyên thuỷ, bà ta quyết định lấy bá tước Bror von Blixen-Finecke không vì tình yêu và muốn tìm con đường thoát ly. Lý do là bà ta yêu người em sinh đôi của chồng nhưng tên này từ khước, tiếp thu mối tình hữu nghị sông không liền sông núi không liền núi của bà nên chơi sang, lấy thằng anh để tên phụ bạc gọi bà ta bằng chị.

Ông chồng thích giang hồ, khó tin tưởng nhưng ông ta đem đến cho bà một lối thoát ra khỏi Đan Mạch, và họ rời Đan MẠch di dân sang Kenya, Phi Châu. Hai vợ chồng mua độ 450 mẫu đất dưới chân đôi Ngong, gần Nairobi. Và trồng cà phê, được xem là “kim thuỷ”, sẽ làm cho họ giàu có, khi đem cà phê về âu châu bán như Starbuck. Như bao nhiêu kẻ phiêu lưu, họ không biết gì về trồng trọt nhất là cà phê nơi xứ lạ. Đất của họ mua nằm trên đồi, cao độ quá cao để trồng cà phê. Đêm đêm trời lạnh nên cây cà phê chới với. Vụ này thì mình hiểu vì vườn bơ của mình ở vùng Riverside, nằm trên đồi cao, không nằm trong khu vực bị lạnh cứng chớ vùng Temecula thì có vấn đề này hay cách vườn mình độ 5 dặm, nằm dưới thấp là ngọng. Mùa đông lạnh dưới 30 độ F thì chủ nông trại phải đốt lửa rồi dùng quạt gió để thổi hơi ấm nếu không thì trái bị đông cứng thì bị hư ngay. Khu vực vườn mình thì nằm trên cao nên có gió thổi nên không bị lạnh lắm nên không vướng vụ này. Hú vía.

Ông chồng thì thuộc giống quý tộc nên tối ngày đi săn thú Safari như tây đồn điền khi xưa ở Đà Lạt. Nên bà ta từ một gia đình quý tộc phải làm lo lắng mọi thứ cho nông trại. Tiền bạc, nông dân,… rồi một ngày đẹp trời, ông chồng đi săn về và truyền cho bà ta bệnh hoa liễu vì gái gú trong các chuyến đi săn.

Thời ấy thì chưa có thuốc chữa như ngày nay. Họ chỉ hạn chế bằng cách sử dụng thạch tín và thuỷ ngân nên huỷ hoại từ từ thân thể của bà ta. Bà ta phải trở về Đan Mạch nhiều lần để chữa trị, thuỷ ngân làm hư răng của bà ta, hệ thống tiêu hoá cũng như thần kinh. Bà ta đau ốm cả đời đến khi qua đời. Có một ông gốc Đà Lạt kể cho mình là ông bố đi chơi gái bị bệnh hoa liễu về làm một phát bà mẹ bị bệnh này luôn nên hết sinh con đẻ cái. May là thời đó tây đã tìm được thuốc chữa trị.

Bà ta ly dị ông chồng năm 1925 sau 12 năm chung sống sơ sơ nhưng vẫn ở lại giữ cái trại cà phê. Bà ta cương quyết phải thành công. Trong phim họ quay Meryl Streep đẹp như bà mỹ chả thấy hư răng hư cỏ gì cả. 

Buồn đời bà ta có duyên gặp ông Denys Finch Hatton, người Anh quốc, tốt nghiệp đại học Oxford, có văn hoá, trí thức khác với ông chồng bá tước vớ vẩn. Ông thần này thì sang phi châu cũng để đi săn bắn thú và làm phi công. Ông ta yêu bà này nhưng không muốn đám cưới, bị ràng buộc. Trong khi bà ta thì muốn có một cuộc sống an bình. Nên hai người sống với nhau vài tuần rồi ông ta đi săn cả tháng, trở lại.

Trong phim thấy họ quay cảnh nghe nhạc Mozart, đọc thơ, hay xem mặt trời lặn, đủ thứ khiến mình muốn đi phi châu. Khi sang đây thì khám phá trong phim họ không có quay cảnh mấy con muỗi chích hay ruồi bu như ruồi bu. Cho nên khi xem phim là một chuyện còn thực tế là một chuyện. Khỏi phải đưa đồng chí gái sang đây vì mụ vợ không thích bị muỗi chích.

Bà ta có viết là chàng không có nhà ngoài cái lều che nắng che mưa. Thật sự đàn ông không thích bị ràng buộc lắm. Bà này bị bệnh hoa liễu nên mình không biết ra sao, thêm bệnh hoạn, răng cỏ bú xấu la mua. Gần 40 chắc cũng hết khả năng làm mẹ.

Đang bơi lội trong vòng hạnh phúc vô biên, âm nhạc của Mozart, thi ca nên bà ta quên lo vụ cà phê nên nợ nần chồng chất nên cuối cùng đành phải bán nông trại. Hoạ vô đơn chí, ông bồ buồn đời hay sao lái máy bay rồi đâm vào núi. Bà ta chôn người tình không bao giờ cưới ở đồi Ngong, nơi ông bồ yêu thích nhất rồi rời Châu Phi trở về Đan Mạch. Sạch túi, sạch tình. Chỉ còn lại mới ký ức vì cuộc tình không trọn vẹn và sự trống vắng dung dịch vô biên của đời người.

Thông thường ai lâm vào tình trạng của bà ta chắc lâm vào bệnh trầm cảm này nọ. Bà ta thì không, bà ta bắt đầu viết kể lại cuộc đời bà ta từ khi rời Đan Mạch. Bà ta lấy bút hiệu Isak Dinesen (Isak theo tiếng do thái, có nghĩa là “người thích cười” và Dinesen là họ của bà ta). Và bà ta bắt đầu viết về cuộc đời ở Phi châu. Bà ta viết cuốn “Out of Africa” (rời khỏi Phi Châu) và được xuất bản năm 1937. 

Bà ta viết về thiên đàng đánh mất tại pHi châu, một thời trẻ đầy nhiệt huyết, muốn tạo dựng cơ ngơi tại một đất nước khác, không gò bó như những người di dân đến Hoa Kỳ hay một nước nào khác. Đau khổ vì tình yêu, như TTKH đi bên cạnh ái ân của chồng tôi vì bị bệnh hoa liễu. Rồi phát hiện ra mối tình hữu nghị sông liền sông núi liền núi để rồi tình yêu vỗ cánh bay theo chiếc máy bay bà già rớt đâu đó trên ngọn đồi Châu Phi. Nông trại bà ta cố công phát triển cũng tan theo mây khói. Như các gia đình pháp sang Việt Nam như ở Đà Lạt, gia đình La Farrault, O’neil ,…muốn biến Đà Lạt thành khu nông nghiệp trồng trà, nuôi bò này nọ. Mình người Việt thì kêu là thực dân này nọ nhưng thật ra họ đem sự hiểu biết văn mình đến cho các thuộc địa. Ngày nay thực dân đã ra đi, rời khỏi CHâu Phi nhưng người sở tại vẫn không khá gì mấy trước kia. Khi xưa, thằng thực dân bốc lột, nay thằng đánh đuổi thực dân học nghề lại bốc lột dân bản địa nên thấy tương lai mịt mù. Nay người Tàu đến thì lại thấy hình ảnh mấy người sở tại đi tìm các ông ba tàu chém giết vì bốc lột họ.

Sau cuốn Out of Africa, bà có viết thêm nhiều cuốn nữa nhưng không được độc giả ưa thích lắm. Bà ta được đề cử văn chương Nobel mấy lần nhưng không được. Nhà văn Ernest Hemingway cho rằng bà ta xứng đáng là khôi nguyên văn chương Nobel hơn ông ta nhưng có lẻ thời đó xã hội còn kỳ thị phụ nữ.

Nhờ qua tác phẩm của bà ta mà người ta biết đến Safari , thú vật ở phi châu khiến du khách tò mò muốn khám phá. Mình nhờ đọc Hemingway mới muốn bò lên đỉnh núi cao nhất Châu Phi, Kilimanjaro.

Đọc cuốn sách thì hay hơn xem phim. Khi xem phim thì thấy hình ảnh này nọ chuyện tình thì chả hiểu gì nhiều lắm nhưng khi đọc cuốn sách, mới hiểu thêm về chủ nghĩa thực dân, sự xung đột hay đối xử với người bản địa ra sao.

Nay về già mới nhận ra là bà ta như mình, rời Đà Lạt ra hải ngoại, tạo dựng cuộc đời mới, lập gia đình, có con cái. May mắn không gãy cánh giữa đường như nhiều người bạn quen. Cuộc đời qua bao nhiêu chông gai, vợ chồng vẫn đồng hành vượt qua. Trong khi bà Karen, cảm thấy tù túng tại Đan Mạch. Ai chưa đi Đan Mạch chớ xứ này ít người, chán như con gián. Bà ta muốn thoát ra khỏi không gian tù túng, không muốn an phận cuộc đời nên chấp nhận lấy ông chồng không yêu thương gì để thoát khỏi không gian của xã hội cổ xưa.

Hồi ký của bà ta rất sống động, kể về cuộc sống tại phi châu, các toan tính, lo lắng khi làm nông dân, văn hoá phong tục của người bản địa, tình yêu vợ chồng như người tình hờ. Để rồi gặp ông thần phi công. Ông này cũng vậy, muốn thoát khỏi xứ sương mù, lái máy bay chở khánh khách, đi săn bắn. Ông ta cũng như bao đàn ông khác, không muốn bị kềm kẹp vào một tình yêu, bị trói buộc vào trách nhiệm người chồng, người cha. Chỉ muốn yêu như làm thơ, trong khi bà Karen thì muốn biến tình yêu thành công cụ, làm ô sin cho mình.

Bỏ cả tuổi thanh xuân để kiến tạo một tương lai vững vàn về tài chánh, tình yêu để rồi mất tất cả cho nên văn hoá của tây phương không có câu: “đỏ tình đen bạc” hay ngược lại. Đỏ tình thì đỏ tiền còn đen tình thì đen bạc. Anh hay chị có tiền thì gái hay trai đẹp bu lại đen còn hơn ruồi còn không có thì chả có thằng nào hay cô nào bu lại. Chán Mớ Đời 

Nhưng nhờ bà ta can đảm nhìn lại đời thấy rong rêu nên viết lại hồi ký một đời người đầy thất bại, vừa tiền bạc vừa tình yêu bằng anh ngữ. Có lẻ tại phi châu bà ta sử dụng anh ngữ nhiều hơn nhất là khi cặp bồ với ông phi công người anh. Cuối cùng bà ta thành công qua văn chương thay vì qua nghề trồng cà phê. Nhưng phải trải nghiệm mới có chất sống để viết thay vì ngồi bựa ra hay kêu Ây Ai viết dùm. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn