Đường Minh Mạng Đàlạt xưa

Đường Minh Mạng Đàlạt xưa

Mỗi lần nhìn tấm ảnh này khiến mình cảm động vì thấy chiếc xe Traction, loại của ty Công Quản Nước Đàlạt cấp cho ông cụ mình sử dụng khi làm cai công trường, gắn ống nước cho thị dân Đà Lạt.

Mình có kỷ niệm về chiếc xe này mà đến nay vẫn chưa tìm ra đáp án của sự việc. Số là dạo ấy, Đàlạt có nhiều người làm cho chính quyền bị Việt Cộng đặt chất nổ hay gài lựu đạn. Thậm chí con gái của khách sạn Sàigòn và tiệm hủ tiếu Nam Vàng kể: sau 75, có ông nào nói với mẹ cô ta, chủ tiệm này. Khi xưa, ông ta nằm vùng, được lệnh đặt chất nổ tại đây vào cuối tuần khi sinh viên tường Võ Bị ghé ăn khi đi phép. Ông đem cái cà nên đến,có đặt chát nổ ở trong gà-mên. Trên nguyên tắc, ăn xong ông đi ra, để lại cái gà-mên co chất nổ ở tỏng nhưng thấy mấy đứa bé chơi tước tiệm nên không nở nên đem theo cái gà mên.

Mỗi sáng, mình có nhiệm vụ châm nước cho bình xe và xem nhớt của xe. Xe cũ không có bảng ghi trên xe như ngày nay.

(Có người cho biết là chiếc xe trong tấm ảnh, đậu tại đây thuộc gia đình Phòng Ngủ Sàigòn vào những năm 60-70. Còn xe ông cụ được ty công quản nước cấp sau này, có lẻ chiếc khác vào năm 1972. Dạo ấy hình như Đàlạt chỉ còn mỗi một chiếc do ty Công Dụng sửa chửa vì loại xe này quá cũ )

Mở cửa xe, đề máy không nổ nên lấy cái manivelle quay cho nổ máy, để máy chạy cho nóng máy. Bổng mình nghe tiếng tíc tắc tíc tắc tíc tắc trong xe như tiếng đồng hồ nhưng tìm khắp xe không ra. Ông cụ đi xuống đường với mấy đứa em, chuẩn bị đi học trường Hùng Vương. Mình báo cho ông cụ hay là có tiếng đồng hồ tíc tắc nhưng không tìm ra ở đâu. Mấy đứa em đứng lố nhố bên xe trong khi hai cha con cố tìm ở đâu tiếng đồng hồ.

Đồng hồ mà tên lạ mặt lấy đi tương tự như đồn hồ này.

Bổng ở đâu có một tên đi bộ đến xe, không nói không năn, thò tay vô xe lấy cái đồng hồ, dấu dưới tấm vải che mui xe, rồi bỏ đi về phía Số 4. Mình và ông cụ đứng như Từ Hải, nhìn tên này đi khá nhanh. Mình cứ đặt câu hỏi có phải tên này là đặc công đã bỏ cái đồng hồ vào xe vì cần có chìa khoá mới bỏ vào được. Rồi xe không nổ hay thấy mấy đứa em nên đến lấy cái đồng hồ đi. Có ai đọc mà biết vụ này thì cho em xin, không cần đưa tên tuổi ra. Chỉ muốn tìm ra đáp số của câu hỏi để khỏi lộn xộn đầu óc từ 50 năm qua.

Tấm ảnh này chụp ngay góc Tăng Bạt Hổ và Minh Mạng, đúng hơn là chỗ tiệm giặt ủi của cậu Châu, con bà Cai Thỏ, có cái am ở đường Nguyễn Công Trứ. Cậu Châu này khi xưa hay làm trọng tài đá banh với ông Năm Ngựa. Bên tay phải là một khúc của tiệm Vọng Nguyệt Lầu, tầng trên bán chè, còn tầng dưới bán hủ tiếu Nam Vang. Nghe kể là am bà Cai Thỏ ngày nay được sửa sang lại đẹp lắm. Con gái bà ta tiếp thu cơ sở này trong phong trào mê tín dị đoan đang phát nổ lại tại Đàlạt và cả nước.

Bên tay trái có chiếc xe van Volkswagen, đậu trước nhà ai không biết. Hình như của một ông luật sư từ Sàigòn. Chỉ biết trước căn nhà này có một cái hẻm đi xuống đường Phan Đình Phùng, ngay dốc Cẩm Đô, chỗ nhà của chú thím Lìn, bán hủ tiếu cà phê ngoài chợ, cạnh hàng của bà cụ mình. Xem như cuối đường Tăng Bạt Hổ thì có con hẻm đi xuống Phan Đình Phùng, góc Cẩm Đô, băng qua cầu Cẩm Đô, lên nhà thương Đàlạt và đường Hai Bà Trưng. Nghe nói chỗ này khi xưa có quán bán thịt dê. Dạo ấy nhỏ nên không đi ăn tiệm nên không nhớ.

Đi tới thì thấy phòng ngủ Sàigòn. Có dạo mình thấy họ đề lữ quán Sài Gòn. Mình có đọc đâu đó, chủ nhân căn nhà này bị người quen chiếm khi chạy tản cư lúc tây đổ bộ lại giải giới quân đội Nhật Bản, năm 1945. Gia đình ông ta bỏ chạy rồi khi hồi cư thì có người quen chiếm ở. Ông ta căm thù nhưng không biết làm sao kiểu 75, chạy di tản rồi trở lại Đàlạt bị thiên hạ chôm đồ, dọn vô ở nhà. Lạng quạng bị tố là chạy theo Việt Minh thì đi tù mọt gông.

Mình nghe kể, sau 75 ông thầy Bất, nằm vùng, dạy Văn Học, đem gia đình vào ở trong căn nhà của gia đình thầy Chử Bá Anh. May là gia đình chạy di tản qua Hoa Kỳ nếu không, trở lại Đàlạt thì không có nhà mà ở. Có người email cho mình :

(Không phải thầy Bất mà là thầy V. Thầy Bất đã mất từ lâu.
Thầy chỉ đem công an VC vào lục soát nhà cửa chứ không được ở đó.)


Đi tới bên cạnh thì có tiệm bi da Hồng Ngọc, lấy của mình khá nhiều tiền khi xưa, chơi banh bàn rồi bi da. Dạo ấy có thằng nào quên tên, nó mài dũa miếng thiết đẩy vô chỗ bỏ Token để đẩy cái chốt, làm banh rớt xuống. Sau bị ông Hồng Ngọc bắt được, bợp tai mấy cái. Sợ đến già , không bao giờ trở lại đây.

Đối diện tiệm bi da Hồng Ngọc có một ông già bán bắp rang. Nhà ông ta ở trong cái hẻm nhỏ, mỗi ngày ông ta đẩy cái xe làm bắp rang ra rồi rang và bán. Ông ta vớt tiền khi xưa của mình khá nhiều.

Bên cạnh là tiệm của ông thợ vẽ quảng cáo Đình Nghi. Mình hay đứng lại xem ông ta sơn mấy bảng hiệu các tiệm ở Đàlạt và mấy panneau phim xi nê như ở rạp Hoà Bình, Ngọc Lan và Ngọc Hiệp. Ông này xem như toàn vẽ mấy loại này nên chắc có tiền vì Đàlạt hình như chỉ có ông ta và một người khác nhưng không nhớ tên.

Bên cạnh là nhà sách Khai Trí không nhớ rõ mà mình hay mua thuốc tẩy mực khi làm bài, cần tẩy mực tím Sơn đen. Có tên bạn học cũ hay ra tiệm này mua hạt giống hoa Coquelicot hay tulipe.

Ngay bên tay trái của ông bán bắp rang là tiệm trồng răng Nguyễn Văn Nghi, hàng xóm đường Thi Sách của mình. Trước khi đi Tây, mình có đến đây trám mấy cái răng. Bên cạnh là tiệm chụp hình Hồng Thuỷ, sau đó là khách sạn của ông chà và, có tiệm bazar cạnh Đức Xương Long ở khu Hoà BÌnh. Ai nhớ gì thì bổ túc thêm.

Mình nhận được tin nhắn, xin bổ túc thêm. Hôm nào rảnh mình kể tiếp vì mới nhạn được thêm vài tấm ảnh của dân Đàlạt xưa.

(Hi anh Sơn em đã đọc bài của anh  cám ơn anh đã viết rất nhiều về Dalat m tên là Nguyệt Hồng nhà là tiệm chè Nguyệt Vọng Lầu và lữ quán Saigon cho đến năm 77 thì nhà nước tiếp thu tất cả khách sạn của Đalat

Chiếc xe Volkswagen đậu bên anh nhà là số 65 Minh Mang của gia đình ông luật sư nhà ơi Saigon lâu lâu lên Dalat nghĩ mát nhà có anh Tuyên sau này sống bên Pháp.


65 nhà của anh Tuyên , 67 nhà em , 69 bida HNgoc 71 nhà bác sĩ Hách và kế đó là nhà của cô Hữu)

Xong om

Nguyễn Hoàng Sơn