Con dốc nối liền 3 con đường Đàlạt

Mỗi lần trở về Đàlạt, mình hay nhớ đến bài hát “tình tôi con dốc nhỏ” của nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang, ở gần xóm, trên đường Calmette. LÝ do là nhà mình cũng nằm ngay con dốc mà nhạc sĩ kể lại trong cung đàn âm nhạc của ông. 

Hồi nhỏ mình có chơi với em trai của ông nhạc sĩ này tên là Nguyễn Đức Vinh, mà bạn bè hay gọi Vinh Kennedy, học sinh Trần Hưng Đạo, hay đánh bóng bàn với mình ở nhà ông Nghi, phòng trồng răng nhưng rồi lớn lên thì mỗi đứa có một con đường riêng, có bạn bè khác.

Ảnh này cho thấy 3 con đường nhưng cái dốc thì bị nhà cửa che khuất. Mình có thấy nhà của mình  

Nhà mình có địa chỉ là Hai bà Trưng nhưng lại nằm ngay con dốc, nối liền 3 con đường từ Hai Bà Trưng, lên Thi Sách và cuối cùng là đường Calmette. Nhà Vinh Kennedy là số 3 Calmette, đâu căn thứ 2 cạnh cái dốc dài này bên cạnh nhà thằng Thạch, học Yersin khi xưa, sau 75 đánh lộn bị ai đâm chết. Mấy chục năm nên không nhớ rõ.

Dân ở đường Calmette hay Thi Sách thường phải đi qua con dốc này mới về tới nhà, do đó mình hay quen mặt của họ và biết nhà ở đâu.

Hôm trước, một chị cựu nữ sinh Yersin, nói với mình có đọc bài kể về hai nghệ sĩ hàng xóm Đàlạt. Chị ta có biết Vinh Kennedy vì vợ của anh Quang, lên Đàlạt, ở trọ nhà chị ta ở đường Hai Bà Trưng, đi học ở viện đại học Đàlạt. Anh Quang hay đến nhà chơi, đạp xe đạp chở Vinh Kennedy đến.

Đàlạt có nhiều con hẻm dốc như dốc Nhà Làng, dốc Cẩm Đô, dốc Nhà Bò, dốc nhà thờ Tin Lành nhưng mình đoán nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang, khi viết “Tình Tôi, Con Dốc Nhỏ” là nói đến con dốc nối 3 con đường chính từ Hai BÀ Trưng lên Thi Sách và chấm dứt ở đường Calmette, anh ta ở, nếu mình không lầm là số 33 hay 3 vì mình nhớ có lần với nhau, tụi con nít nói nhà hắn là nhà bán bia 33.

Đường Calmette, nơi nhà của nhạc sĩ rất cao, leo lên gác nhìn qua cửa sổ, xuống thung lũng đường Phan Đình Phùng và bên kia đồi gồm khu Hoà Bình, đường và hàm Nghi với nhà thờ Tin Lành, chùa Linh Sơn, ấp Mỹ Lộc,... còn phía bên này đồi cao có nhà thương từ dốc Hải Thượng, nhà thương, Đường Calmette với nhà thờ Domaine de Marie kéo dài qua đường Ngô Quyền lên Số 4,...

Ngay ở nhà mình thấp hơn mà còn nhìn phía bên kia thùng lũng Phan Đình Phùng còn thấy đẹp vời vợi với những rừng thông nơi nhà thờ Tin Lành, rồi đến dinh tỉnh trưởng, chùa Linh Sơn với vườn chè qua đồi ấp Mỹ Lộc trọc lóc mà Mậu Thân, Việt Cộng đào hầm tử thủ,...

Mình hay đi qua dốc Nhà Làng để ra phố Hoà Bình, chỉ nhớ khu này có ống cống đen xì, chảy xuống đường Phan Đình Phùng, rất hôi, ruồi nhặng bay đen xì. Sau này tránh đi ngang đây nên đi qua hẻm Chợ Nhỏ ở đường Phan Đinh Phùng, ngay tiệm thuốc tây Lâm viên.

Nhìn lại thời bé, con dốc thông 3 con đường có rất nhiều cây hoa. Đầu đường Hai Bà Trưng, nhà ông Hiển có 2 cây mai to đùng, nhà ông Quán cũng có cây Mai trước nhà, nhà mình cũng có cây Mai và cây Mimosa. Đối diện là nhà bà Phú, nay ở Seattle (sau này là bà Ron) cũng có mấy cây Mai. Khúc giữa nhà bà Hiển và bà Phú thì có một bụi Dã Quỳ với mấy cây mát mát mà sau này người ta gọi là chanh dây. Tháng 8 này lên Seattle hy vọng gặp lại hàng xóm xưa và bạn học cũ Đà Lạt.

Sau khi ông Hiển chết, bà Hiển phải trả nhà lại cho ty Công Chánh, cắm dùi miếng đất bên cạnh, xây cái nhà 2 tầng to đùng nên mình hết còn ăn mấy trái mát mát mọc hoang tại đây. Nhớ con Thuý hay dắt mình ra đây bẻ mấy đọt cây hồng tươi để ăn. Trước khi khu công chúng cao nguyên trung phần từ Ban Mê Thuột dọn về Đà Lạt, xóm mình có mấy gia đình khác. Chắc chỉ có chị Mãn, con bà Phú là còn nhớ đến con Thuý khi xưa chớ mấy người từ BAn Mê Thuột dọn về thì không nhớ.

Đường Thi sách, thì có hoa Quỳ rất nhiều, ngay khúc nhà ông Đề, giám đốc trung tâm Thẩm Vấn. Ông này có cô con gái tên Thu, học trung tâm giáo dục Hùng Vương, trẻ hơn mình mấy tuổi, điện nước đầy đủ, có tên Bồ hay đến chơi, bị cô ta bắt đi xách nước ở nhà mình mệt thở. Sau Mậu thân nhà này được rào xung quanh mấy cuộn dây kẻm gai của Mỹ, có gắn mấy cái lon bia,…để nếu ai đụng vào thì nó kêu leng keng. Phòng mình nằm ngay góc Thi Sách nên đêm mưa gió là cứ nghe tiếng leng keng này. 

Hình như có một đêm, Việt Cộng nằm vùng tìm cách xâm nhập nhưng tiếng leng keng khiến ông Đề thức dậy, vác súng bắn loạn cào cào. Có lần ông cụ mình buồn đời, thức giấc ban đêm, chạy ra balcon, cầm súng bắn bú xua la mua. Mình không hiểu chuyện gì. Chỉ tội là ông cụ mình bắn rất chính xác vào ban đêm, trong lúc bắn có một viên đạn làm đứt sợi dây điện câu vào nhà mình. Hôm sau, phải kêu ông thợ nhà đèn lên, nối lại.

Mình chỉ nhớ, một sáng tinh sương đầy gió lạnh, vừa ở cửa ra sân thì thấy ai treo cổ cái hình nộm ông hỒ nơi cây Mimosa đầy sâu trước cổng nhà mình. Đối diện nhà ông Đề có nhà bà Thủ, có thằng con học trường Trần Hưng Đạo, theo Việt Cộng nằm vùng bị bắt nhốt ở trung tâm thẩm vấn. Có lần mình được bác Oai chở đi học thái Cực Đạo trong Lasan Adran, chưa tời giờ nên bác chở vô đây, dẫn mình đi vòng vòng xem tù thì thấy thằng Vui ngồi trong. Kinh. Lần trước về Đà Lạt, có thấy thằng Vui này ở xa xa nhưng không dám hỏi thăm, sợ mang tiếng bợ đít nằm vùng. Dù khi xưa có chơi bắn bi.

Nhà ông Đề lại nằm trước nhà bà Thủ, mẹ thằng Vui, nằm vùng, chưa kịp nhảy núi thì bị bắt nhốt ở trung tâm thẩm vấn mà mình có thấy mặt tên này trong xà lim khi bố thằng Hùng chở mình lên đây trước khi đi tập võ ở Lasan Adran. Bà Thủ hay đến nhà ông Oai, chuyên bắt Việt Cộng nằm vùng để nhờ bới cơm thức ăn cho thằng Vui.

Ngay phía sau nhà mình đi dọc lên khu nhà ông Ba tây, có cái giếng mà sau Mậu Thân, mình hay lên đây xách nước, hoa Dã Quỳ mọc dọc đường.

Phía nhà mình đi lên cư xá Pasteur thì chỉ có nhà bà Thủ, nhà thằng Thạch, ngoài ra thì toàn là hoa dã quỳ. Nói chung dạo ấy đường Thi Sách rất hoang dại đầy hoa Dã Quỳ. Sau mùa hè đỏ lửa thì thiên hạ mới cắm dùi, chặt hết hoa quỳ để xây nhà gỗ để ở như nhà bà Hành, bà Phúc, bà Thới hay phía ông Ba Tây có nhà ông Rị,...

Dốc từ Thi sách lên Calmette có nhiều nhà như nhà bà Ấm Thảo, nhà Hồ thanh Hỷ,…có mấy cây mai, mận, lựu,… phía bên kia thì toàn là hoa dại hay Dã Quỳ nên nói chung vào dịp Tết rất đẹp khi hoa nở. Dạo ấy mình còn nhỏ, chưa hiểu gì về cảnh đẹp nhưng nay hình dung về một thời nên khi mình trở lại ngày nay thì chả còn gì hết ngoài nhà cửa đủ nơi. Có nhà bà nào tên Phúc thì phải bán ngoài chợ, có người con trai đi vượt biển chung với em mình, nay ở Úc, mở lò bánh mì nghe nói giàu lắm.

Con dốc này lên nhà thương Nhi Đồng gần nhà thờ Domaine De Marie , đối diện nhà của cậu Mân, bố của “em là con gái trời bắt xấu”. Con dốc này mình có một kỷ niệm hải hùng vào năm Mậu Thân. Mình có thằng em đau màng óc, được đưa lên đây nằm. Tối mình được giao trách nhiệm đi lên nhà thương, ngủ lại để canh thằng em cho mẹ mình ngủ, lấy sức để mai đi chợ.

Trời mưa, đội áo mưa, phải đi lên con dốc này, rồi rẽ sang trái, đi ngang nhà xác của nhà thương. Chỗ này có mấy cây thông to đùng mà đám con nít kêu có ma núp trên cây. Mình vừa đi vừa lâm râm khấn Phật Bà, cứu khổ cứu nạn, tim thì đánh ầm ầm còn hơn là đứng trước đối tượng sau này. Bổng nhiên nghe tiếng khóc hu hu khiến mình teo dế, nhớ người lớn kêu gặp ma thì cứ vạch chim ra tè thì nó sợ bỏ chạy. Mình tụt quần tè mà tiếng khóc vẫn e a như thầy Từ Mãn, chùa Linh Sơn tụng kinh ngày rằm, càng ngày càng to hơn khiến mình muốn xỉu nên ráng chạy cho nhanh thì bị vấp cục đá té lăn cù.

Tuy sợ nhưng vẫn liếc xuống nhà xác thì thấy có đèn nến trong đó, có người khóc hu hu trong đó khiến mình càng run thêm. Đi vào cổng nhà thương xong mới hết run lẩy bẩy, rồi đi dọc hàng rào đường Calmette mới đến nhà thương Nhi Đồng.

Nay trở về, mình hay hình dung lại không gian ngày ấy của tuổi thơ của mình vì nay chỉ thấy toàn là nhà khắp nơi. Nhà nào nhà nấy đều có cái cổng to đùng, không biết ai là hàng xóm láng giềng. Như nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang hát: “Nay tôi ở rất xa một con đường”. 

Chán Mớ Đời  

NHS

Tình Tôi, Con Dốc Nhỏ

Nguyễn Đức Quang   

Nơi tôi ở rất gần một con đường

Con dốc nhỏ đắm mình giữa mù sương

Thành phố âm u nhìn con dốc đứng

nhà cũ vây quanh tường vôi nứt rạn

khung cửa lầu cao có em ánh đèn sáng

Con dốc nhỏ thích tôi người đứng chờ

trông ngây dại giữa chiều nắng chiều mưa

chờ bước chân quen, gập ghềnh đất đỏ

chờ những hoang liêu một mùi phấn nhẹ

tôi đưa nàng bước lên tuổi xuân thì

Phố xóm nghèo sơm lan chuyện chúng mình

những mái nhà liếc trộm bước tình duyên

chuyện lúc hai tôi ngồi chân dốc vắng

mặt đất ngây ngây mùi thơm bắp nướng

vai sát bờ vai gờn gợn những trầm hương

Chân dốc nhỏ dẫn đi quanh bóng hồ

môi em mềm hút cạn cánh bụi mưa

hàng liễu giang tay bầy chim trốn gió

từng bước em rung người trong tiếng thở

Em cắn bờ vai: lắm khi lòng bất ngờ ..

Từng đêm từng đêm, con dốc vàng ánh đèn

điệu sáo thần tiên gọi vang tận cõi trên

cuộc tình ngơ ngác không hứa hẹn thêm

nào trời hạnh phúc đâu biết gì hơn

vui với cuộc vui bước khuya tình len lén

Để có nhiều hôm, phố núi gọi mưa về

đường dốc trợt trơn, lòng vang lừng khúc ca

em bước cạnh thôi có chi mà ấm lạ

mưa mãi tình ơi con tim tôi nhóm lửa thật rồi

Nhưng một chiều bỗng em đổi hướng đời

vắng một người dốc mòn cũng lẻ loi

Nhịp trống cao nguyên từng cơn buốt nhói

chờ mãi nơi đây lòng tôi thấm mỏi

em nơi nào, đã thênh thang lộ mới

Trong thinh lặng có tôi chờ rất dài

bông hoa cỏ cắn chặt giữa đầu môi

ngàn cánh hoa bay ngập con ngõ vắng

hàng xóm chung quanh nhìn tôi cố gượng

con dốc nhìn tôi bước đi bằng vết thương

Nay tôi ở rất xa một con đường