Sau cơn kinh hoàng, mình nhìn lại chuyến đi thì thấy vui, có nhiều kỷ niệm nhớ đời. Bà nào cũng đặc sắc đầy cá tính, để lại nhiều kỷ niệm trong chuyến đi. Vui nhất là khi nói chuyện với một cặp vợ chồng mỹ theo đạo Mormon, nổi tiếng ở tiểu bang Utah. Đạo này cho phép lấy nhiều vợ, theo chế độ đa thê. Khi xưa, khi di cư từ miền Đông Hoa Kỳ sang miền Tây Hoa Kỳ, để tìm một thánh địa mới, một Jerusalem mới cho nhóm Cơ Đốc giáo này. Dạo ấy Jerusalem còn thuộc người Palestine, hồi giáo nên các người theo thiên chúa giáo, tìm kiếm một thánh địa mới khi di cư sang Hoa Kỳ.
Đàn ông chết vô số, trên đường di cư vào thời đó với khí hậu ác nghiệt. Mình đọc tài liệu về thời gian này, người Mỹ lấy nhau để giúp nhau sống sót chớ không phải vì tình yêu như các câu chuyện văn chương vớ vẩn. Do đó, ông đạo trưởng mới cho phép mấy bà lấy 1 chồng, chớ hormone lên cao thì chỉ có giết nhau. Nghe nói mấy bà thương yêu nhau lắm, thường là mấy chị em lấy một chồng nên ít ghen tương vớ vẩn, lo lắng cho chồng vì lỡ ông ta có mệnh hệ nào thì khó kiếm được tên đàn ông khác để đá gà.
Mình đợi mấy bà đi tham quan khu núi lửa xình (Mud Vulcano) nên ghé viếng Chảo Lưu Huỳnh (Sulfur Caldron) ngay cạnh. Thấy một chiếc xe van to đùng, đậu lại rồi 1 đám con nít chạy ùa ra với ông chồng, bà vợ theo sau, bồng đứa con. Mình hỏi ông bà có mấy đứa con, bà ta trả lời 7 đứa và hai đứa cháu. Mình kêu Maria lạy Chúa tôi. Bà ta hỏi xe Van kia là của ông. Mình nói vâng. Bà ta hỏi ông có mấy con, mình nói không có con, chỉ có 9 bà vợ. Mắt bà ta bổng nhiên sáng rực lên, kêu ông chồng đang lo 8 đứa con nít đàng trước, giới thiệu mình có 9 bà vợ già.
Ông ta nhìn mình như kẻ từ hành tinh nào đến. Ông ta hỏi mình đến từ xứ nào, mình nói Việt Nam nhưng đạo hồi nên được lấy vợ nhiều theo kinh thánh của Allah. Bà vợ kêu là ông ta không có con vì lấy vợ già. Ông chồng hỏi tại sao, mình nói xứ tao có chiến tranh, nên đàn ông đi lính chết hết, hay đi trại cải tạo. Nay hết chiến tranh, thanh niên, thanh nữ ra tỉnh học hành hay tìm việc làm hay đi lao động quốc tế theo chính sách nhà nước sản xuất thêm 500,000 dân công cho thế giới. Ở quê có nhiều mìn Claymore, rất nguy hiểm để làm ruộng nên chỉ có người già ở lại, vì biết tránh mìn.
Ông trưởng thôn bắt tôi phải lấy mấy bà goá phụ, chồng chết thời chiến tranh. Khi lấy mấy bà thì trứng của mấy bà bị lép hết nên chả đẻ được đứa nào. Để dành được ít tiền nên đi chơi ở Hoa Kỳ trước khi về già. Họ muốn nói chuyện thêm mà mấy đứa con nít cứ la hét om sòm nên đành từ giả nhau. Họ không quên kêu God Bless You, còn mình thì ALlah ackbar. Mình buồn đời trở về xe, với 1 bà vợ chính thức và 8 bà trứng lép. Kinh
Mình tếu cho vui đời, chớ sau những nụ cười vui vui trong mấy ngày đi chơi với nhau, vẫn thấp thoáng những hình ảnh phụ nữ chống chọi nhiều thử thách, trong cuộc đời, công ăn việc làm, chồng con, bố mẹ,… hy sinh đời mình để củng cố đời con, đời chồng, đời đủ người trong gia đình.
Có người chồng qua đời, ở vậy nuôi con làm mẹ đơn thân, nay thì con khôn lớn ra riêng, cô đơn nên cần tìm bạn đi chơi chung cho vui đời.
Người thì phải lo cho mẹ già bị lẫn, ông chồng bị tai biến nên cần có thời gian riêng để giải trí vui chơi với bạn bè. Người có chồng lớn tuổi, không muốn đi đâu, chỉ thích ở nhà với bầu rượu, xem truyền hình đá banh cho qua ngày tháng. Cho thấy khi về già, qua tuổi thanh niên xung phong, con cái lớn hết nhưng chúng ta cứ như những con thú bị nhốt trong cái chuồng vô hình, bổn phận rồi quên đi chúng ta cần sống cho chúng ta. Con cái đã lớn, ra riêng, chúng ta cần phải đi chơi khi sức khoẻ còn vì vài năm nữa là chống gậy. Tệ hơn là trả nhớ về không.
Khi xưa, bà cụ mình muốn đi Hoa Kỳ thăm con cháu nhưng ông cụ, với tính gia trưởng kêu không. Thế là bà cụ đưa sổ thông hành cho em mình đi làm giấy tờ, mình mua vé. Thế là đi Mỹ khiến ông cụ mình bị bất ngờ. Không kiểm soát được bà cụ. Sau này ông cụ tiếc, cứ hỏi mình đã đưa bà cụ đi đến đâu. Phải chi ông cụ đừng có khệ nệ, đi chung với bà cụ, tạo nhiều kỷ niệm với nhau, sau 15 năm ở tù cải tạo. Chúng ta sống có một lần, nay trách nhiệm con cái đã xong thì nên đi chơi cho biết đó biết đây. Nhiều người sang Hoa Kỳ đã 40 năm mà chả biết gì ngoài Bolsa trong khi bà cụ mình đi viếng đâu 13 tiểu bang tại Hoa Kỳ, còn đi Trung Mỹ, Âu châu , Á Châu,…
Lâu lâu vợ mình đi chơi xa với bạn bè khiến mình vui, lý do là ở nhà với mình 24 tiếng là oải. Mình ít khi cười lắm nên vợ đi chơi là mình mừng. Vấn đề là ít ai dám lái xe Van to đùng nên họ cần tài xế. Mình tự nguyện cho vợ vui vì nay mai, vợ chồng gặp nhau, hỏi ai rứa là khổ.
Như ông Hồ Dzếnh từng nói về phụ nữ Việt Nam qua bài Cảm Xúc:
Cô gái Việt Nam ơi!
Nếu chữ hy sinh có ở đời
Tôi muốn nạm vàng muôn khổ cực
Cho lòng cô gái Việt Nam tươi
Có một chị kể, gia đình có 9 em gái nên bố mẹ sợ quá vì khi xưa, người Việt quan niệm có con gái trong nhà như có trái bom nổ chậm nên mới 17 tuổi đã gả đi lấy chồng. Chị ta kể 3 tháng đầu tiên, tối tối ông chồng xáp lại đòi thả gà ra đá nhưng chị ta sợ quá nên xô ông chồng mới lấy ra. Kêu hồi đó còn nhỏ đâu biết gì, sợ lắm. Đến khi quen quen mới cho ông chồng rờ thì phê quá, tối nào cũng bắt chồng nộp thóc với thằng phải gió nên đẻ năm một. Kinh. Chị ta nói giọng Bồng Sơn nên mình hay chọc chị cười. Lý do mình có ở 6 tháng tại Quy Nhơn khi chính phủ Ngô Đình Diệm bắt bà cụ mình vào tù về tội theo kháng chiến khi xưa, nên bà cụ đưa mình ra Quy Nhơn được 6 tháng thì Chán Mớ Đời nên về lại Đà Lạt.
Chỉ nhớ kỷ niệm vui với chị này là khi chị ta cầm hai cây gậy đi leo núi, rồi làm mất cái điện thoại khi đi tè trong bụi. Mình chỉ mấy bà nhà vệ sinh ở bãi đậu xe nhưng thấy xa nên mấy bà đi vào lùm cây cho nhanh. Vừa ngồi vừa xeo phì nên cuối cùng làm rớt cái điện thoại, báo hại mình phải đi ngược lại với chị ta để tìm cái điện thoại. Buồn đời, chị ta kể về cuộc đời chị ta, sinh ra tại Bồng Sơn, rồi chiến tranh vào Quy Nhơn vô Sàigòn rồi đến Cali.
Chị này thuộc loại giỏi, đi buôn bán từ bé dù không được học nhiều. Chiến tranh leo thang nên gia đình vô Sàigòn ở thì đi bán ở chợ An Đông. Việt Cộng đánh thuế cao nên chị ta với mấy bà đi biểu tình. Sau này qua Mỹ thì đi bán quần áo cho trẻ em, bán sỉ trên los Angeles. Chị ta bay qua Hương Cảng và Trung Cộng, mướn người phiên dịch để đi tìm hàng mua. Cho thấy đàn bà họ vì gia đình, xả thân ra đời đi buôn đi bán nuôi gia đình. Khác với đàn ông thất chí như mình, ở nhà vợ nuôi cho khoẻ đời.
Có người chồng chết, con chết. Thay vì rên rĩ, lăn ra đi chơi đây đó một mình. Chị ta gặp mình hỏi có nhớ chị không khiến mình như ngỗng ị, lắc đầu. Chị ta kể đã vô vườn mình càng làm mình tăm tối u mê. Từ từ mình mới nhớ có lần đi Arizona với nhóm quen, do người khác tổ chức. Chị ta hỏi em có thấy chị thay đổi nhiều không. Mình kêu vâng, lần trước chị không nói nhiều như lần này khiến chị ta câm luôn được 5 phút rồi lại tiếp tục. Lúc này mình mới hiểu lý do người ta để cái bảng cấm không được nói chuyện với tài xế trên xe buýt. Chán Mớ Đời
Điểm vui nhất là khi chị ta đứng lên đứng xuống khi xe đang chạy để tìm cái điện thoại. Chị ta dùng Tile thì phải, cứ bấm tít tít ngay ghế của chị mà cứ đứng lên đứng xuống trong khi xe báo động không cột dây an toàn nên cả tiếng đồng hồ làm mình điên lên nhưng không dám tạo khẩu nghiệp. Cuối cùng, chị ta tìm ra cái điện thoại để trong túi sau Mông. Chán Mớ Đời . Mình đoán chị ta dùng tã người cao tuổi vì tự xưng không cần đi tè vì đã uống nước nhiều vào buổi sáng và đã đi tè hết. Chắc thận chị ta yếu không lọc được hay bận tã.
Một chị thì lúc nào cũng hát mãi mãi là người đến sau, lên xe, xuống xe đều vậy. Sáng sáng thì ra ngoài balcon, rủ thiên hạ ra uống cà phê nhưng ai nấy từ chối vì lạnh 40 độ F, chị ngồi lơ đảng nhìn về xa xăm, tự hỏi giờ này thằng chồng đã dậy chưa hay đang say sưa, hát sáng nay cà phê một mình, Yellowstone chợt mưa chợt nắng, nhìn ly cà phê bốc khói trong gió lạnh. Có hôm chị ta kêu, từ rày về sau trong chuyến đi, em sẽ lo cho anh ăn uống vì con vợ của anh không chăm sóc anh. Nghe thấy hay hay nhưng đàn bà nói có là không, nói đi là ở, lấy chồng đi tu. Chị ta thức dậy trễ, cái gì cũng trễ, mãi mãi là người đến sau mà đòi rót nước pha trà cho mình, như khi xưa có người tin Việt Cộng làm nội tuyến.
Chắc nhờ vậy, thấy mụ vợ mình rót nước, bưng tô bún riêu lại, trong khi mình đọc tài liệu cho ngày mai, đưa mấy bà đi đâu. Được 2 hôm thì mụ quên, kêu anh xuống giặt đồ dùm. Chán Mớ Đời
Một chị chắc tập khí công nhiều và nghe giảng kinh chánh niệm của thầy Pháp Hoà nên đi rất chậm, như các khất sĩ Tiểu Thừa, cứ đếm từng bước từng bước thầm như hoa nở sau mỗi bước chân đi qua nên không dám đi mạnh nhanh. Đi được 12 bước thì ngồi xuống bên đường, luyện thở Khí Công. Mình mê nhất là món cá chị ta làm cuốn rau cải. Năm nay không thấy chị ta làm, chắc đi lâu nên không có cải cay ở chợ mỹ nên ăn tạm xà lách. Năm nay thấy chị ta đi đứng khá hơn năm ngoái. Năm ngoái đi được 100 mét chị ta ngồi thiền định, đợi mọi người trở lại.
Năm ngoái đồng chí gái tổ chức đi Mammoth, có hai ông kêu chưa bao giờ đi chơi với một nhóm mà không có lộn xộn, lại vui như tết. Đây mọi người vui vẻ, cười từ đầu đến cuối. Một ông khác cũng tương tự kêu nhớ rủ vợ chồng anh ta đi năm sau với điều kiện là không leo núi. Mấy ông mình quen trên 6 bó đều lắc đầu khi nghe đến leo núi. Sau bao nhiêu năm nội chiến từng ngày với đồng chí vợ thì hết sức thanh niên xung phong một thời với nón tai bèo đi thuỷ lợi đào kinh.
Năm nay thì có hai chị lạ, thế cặp vợ chồng xù vào giờ chót. Mình gặp lần đầu đều cảm ơn cả nhóm hiền lành tử tế, họ bay xa từ Seattle và San Jose, kêu rủ họ đi lần sau.
Nay ai cũng trên sáu bó nên còn chút hơi tàn thì nên đi chơi đây đó vì thời gian chúng ta không còn nhiều. Vợ chồng ráng cùng nhau đi chơi, nếu không đi được thì để người phối ngẫu đi thay vì giận hờn. Mình không có sức thì ráng để người bạn đời mình đi. Không nên ích kỷ.
Mình quen nhiều cặp mà ông chồng kêu đi leo núi không vui, thiếu bạo lực chỉ dành cho phụ nữ. Họ chỉ thích ngồi nhà xem các trận banh bầu dục, xem người Mỹ khệnh nhau.
Có chị bạn bị bệnh thống phong, thấy đeo băng ở đầu gối, kêu đi bộ thì hết đau chân. Mình có kể về vụ đi bộ khi về già.
Đồng chí gái hiểu tâm sự của mấy bà bạn nên hay rủ, tổ chức đi dã ngoại vào cuối tuần hay đi chơi xa. Mấy người này ngại lái xe nên phải kéo thêm mình làm tài xế xe đò nhân dân. Đi chỉ có phụ nữ thì chắc vui hơn là có mình đi theo hãm tài. Xong om
Làm tài xế cho mấy chị đi chơi xa, thoát ly trách nhiệm gia đình vài ngày tìm thú vui bên bạn bè, tạo nhiều kỷ niệm cho cuộc đời cũng vui. Mấy bà quá manh động nên quên chai nước mắm ở nhà. Ngồi ăn cơm mà bà nào bà nấy rên thiếu nước mắm, thiếu Internet. Chán Mớ Đời
Thế là kết thúc chuyến xe đò 10 ngày, thăm viếng 6 tiểu bang Hoa Kỳ.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
