Hồi nhỏ, học lịch sử Việt Nam, được biết sau khi Trung Cộng giúp Việt Nam đánh bại quân đội viễn chinh của Pháp tại Điện Biên Phủ. Khi còn ở Pháp, mình được hội cựu chiến binh pháp cho học bổng nên cứ mỗi tháng mình ghé hội quán của họ để lấy tiền và ăn cơm trưa. Lâu lâu gặp và ngồi ăn cơm với ông tướng Bigeard, tướng Salan, bác sĩ Grovin, người bác sĩ tại Điện Biên pHủ. Họ kể về tướng Phạm Văn Phú, cũng tham gia trận đánh này. Mới biết đến vụ tổ chức quân đội bí mật (OAS), đã tìm cách ám sát ông De Gaulle nhưng số ông này chưa chết nên ra lệnh bỏ tù mấy ông thần này. Mình có ngủ lại mấy ngày tại Nimes, nhà ông Pierre, thường được bạn bè gọi “Le crabe tambour”. Được đạo diễn Pháp đưa lên màn bạc, kể về cuộc đời ông này đến khi bị tù vì trung thành với đế chế pháp.
Khi các cường quốc, họp tại Geneva, đồng ý chia cắt Việt Nam thành hai phần Nam BẮc, biến Nam Việt Nam thành, thành trì chống cộng tại vùng Đông Nam Á, mà người Mỹ đưa ra thuyết Domino. Nếu Việt Nam Cộng Hoà thất bại thì khắp vùng Đông Nam Á sẽ bị nhuộm đỏ. Năm 1975 khi các xe tăng Liên Xô tiến vào dinh Độc Lập thì trái ngược với thuyết DOmino, các nước lân cận ngoài Cam bỐt và Lào, không ai muốn theo cộng sản. Chán Mớ Đời
Hà Nội thành lập Mặt Trận Giải Phóng miền Nam, Pathet Lào và Khờ me đỏ để có danh chính ngôn thuận, tiến đánh miền nam. Triều Tiên bị chia làm 2 nhưng bắc Triều Tiên không tấn công miền Nam được vì xung quanh là biển trong khi miền Nam Việt Nam bị bao vây, đối đầu phía bắc là Hà Nội, phía tây là Cam Bốt và Lào. Phía biển thì ít bị xâm nhập.
Trong cuộc chiến Việt Nam, hai nước láng giềng đã là nơi trú ẩn của bộ đội Hà Nội, sử dụng làm căn cứ, chuyển quân và tiếp liệu để tấn công Việt Nam Cộng Hoà. Việt Nam Cộng Hoà có tấn công Cam Bốt và Hạ Lào để cắt đứt đường tiếp tế của quân đội Hà Nội nhưng không thành lý do là hai nước trên có quân đội cộng sản, do Trung Cộng hậu thuẫn, gây nội chiến tại hai xứ này. Từ đó, khi Hoa Kỳ rút quân và ngưng viện trợ cho Việt Nam Cộng Hoà, đưa đến 30/4/75.
Nhiều thập kỷ trước, vào ngày 12 tháng 3 năm 1968, một căn cứ bí mật của Hoa Kỳ trên một đỉnh núi ở Lào đã bị một lực lượng đặc công của Hà Nội tràn ngập. Chỉ có sáu trong số mười tám nhân viên CIA và Lực lượng Không quân đóng ở tiền đồn hẻo lánh thoát chết trong một cuộc tấn công này, và được giữ bí mật trong ba thập kỷ trước khi dc giải mã theo luật Hoa Kỳ. Các tin tức này được Ngũ Giác Đài công bố sau 30 năm vào năm 1998.
Lý do là do quân đội Hoa Kỳ bị cấm hoạt động hợp pháp tại Lào. Vương quốc này đã bị tàn phá bởi một cuộc nội chiến giữa những người theo chủ nghĩa bảo hoàng cánh hữu chống lại những người cộng sản Pathet Lào do một người em cùng cha khác mẹ của ông vua Lào, quên tên rồi. Những người cộng sản được Hà Nội hậu thuẫn, đã sử dụng lãnh thổ Lào để bí mật đưa quân vào Nam Việt Nam qua đường mòn Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, vào năm 1962, các phe của Washington, Hà Nội và Lào đều đã ký một hiệp ước hòa bình, trong đó các cường quốc nước ngoài đồng ý rút lực lượng của họ khỏi đất nước.
Tuy nhiên, Bắc Việt chỉ rút một số ít lực lượng của mình và Hoa Kỳ tiếp tục chuyển viện trợ quân sự rộng rãi cho phe bảo hoàng và thay vào đó bắt đầu một chiến dịch ném bom bí mật nhưng quy mô lớn vào vương quốc này được gọi là Chiến dịch Barrel Roll. Mặc dù các máy bay chiến đấu có trụ sở tại Nam Việt Nam và Thái Lan đã thực hiện các nhiệm vụ ở Lào, các nhà thầu đánh thuê do CIA điều hành và các 'hãng hàng không' như Air America đã bay các máy bay vận tải và quan sát từ các căn cứ của Lào. Các nhóm biệt kích được CIA huấn luyện, được thả từ các vùng này để xâm nhập vào Bắc Việt Nam, để móc nối và phá hoại. Đọc tài liệu của Mỹ về Lào khá đặc biệt. Mới hiểu rõ thêm về chiến tranh Việt Nam. Tại sao lại Khe Sanh năm 1968, được xem la một Điện Biên Phủ của Hoa Kỳ nhưng cuối cùng Việt Cộng rút lui.
Nhân viên CIA cũng tuyển dụng người Hmong, do ông tướng Vang Pao lãnh đạo. Một dân tộc thiểu số hiện diện ở một số quốc gia Đông Nam Á, để chiến đấu trong một cuộc chiến tranh du kích chống lại Pathet Lào. Với mục đích này, nhân viên CIA lần đầu tiên thành lập một căn cứ trên đỉnh vách đá dựng đứng của núi Phou Pha Thi, một nơi linh thiêng trong tín ngưỡng vật linh của người Hmong, tình cờ nằm ở vị trí chiến lược gần biên giới với Bắc Việt Nam.
Căn cứ này là một trong nhiều 'căn cứ Lima' ở Lào nhằm tạo điều kiện tiếp tế trên không cho các lực lượng đồng minh của Hoa Kỳ. Cơ sở chính nằm trên đỉnh núi cao 5.600 bộ anh, được bao quanh bởi những vách đá dựng đứng; Một con đường uốn lượn xuống dốc dẫn đến một đường băng ngắn dài 700 mét ở chân núi được sử dụng để tiếp tế và luân chuyển nhân viên, được trực thăng CH-3 thuộc phi đội trực thăng số 20 của Lực lượng Không quân Hoa Kỳ thực hiện các chuyến bay hàng tuần bí mật.
Hà Nội chỉ cách Lima 85, 135 dặm về phía đông bắc, vì vậy căn cứ bí mật có thể định hướng tọa độ rất chính xác cho máy bay Mỹ oanh tạc thủ đô Bắc Việt. Bởi vì những cuộc tấn công đó có thể liên quan đến bất cứ thứ gì, từ máy bay ném bom chiến đấu F-105 đến hàng chục máy bay ném bom B-52 khổng lồ, điều này khiến căn cứ trở thành một hệ số nhân lực rất quan trọng. Chỉ trong sáu tháng, căn cứ Lima 85 đã chỉ đạo từ 25 đến 55 phần trăm các cuộc không kích nhằm vào các mục tiêu Bắc Việt Nam và Lào.
Hoàng tử Lào Souvanna từ chối tiếp nhận nhân viên quân sự Hoa Kỳ tại Lào, các nhân viên Lực lượng Không quân Hoa Kỳ được gửi đến tới Lima 85 đã phải ký giấy tạm thời giải ngũ họ khỏi quân đội Hoa Kỳ trước khi được trực thăng vận tới Lima, một bản kịch khôi hài được gọi là 'nhúng cừu'. được cho là không có vũ khí, mặc dù cuối cùng họ đã mua được một số vũ khí nhỏ. Thay vào đó, an ninh của căn cứ được cho là sẽ được bảo vệ bởi một tiểu đoàn của quân Hmong - do các nhân viên CIA cố vấn - và các cảnh sát Tuần tra Biên giới Thái Lan được bố trí xung quanh chân núi.
Tuy nhiên, căn cứ Lima 85 có thể đã được dấu kín để dân chúng Hoa Kỳ không biết đến, nhưng sự hiện diện và mục đích của nó không phải là bí mật đối với Pathet Lào và quân Bắc Việt (NVA). Các trinh sát đã thăm dò hệ thống phòng thủ của căn cứ vào tháng 12 năm 1967, và vào ngày 12 tháng 1 năm 1968, một chuyến bay gồm bốn vận tải cơ hai tầng cánh An-2 đã tấn công Lima 85 bằng tên lửa 57mm dưới cánh và đạn súng cối 120mm rơi ra từ cửa hông, giết chết bốn người Hmong. Một máy bay trực thăng UH-1 của Air America đã phải tranh giành để đánh chặn các phương tiện vận tải chạy chậm và bắn hạ một trong các phương tiện vận tải bằng cách sử dụng AK-47 bắn ra bên hông — một trong số rất ít vụ tiêu diệt trực thăng trên máy bay được ghi nhận. Một chiếc An-2 khác bị rơi do hỏa lực mặt đất hoặc do cơ động tránh né không thành công.
Căn cứ sau đó bị trúng đạn súng cối vào ngày 30 tháng 1, sau đó vào ngày 18 tháng 2, lực lượng người Mường, Hmong đã phục kích và giết chết một đội quan sát viên pháo binh của quân đội Bắc Việt gần ngọn núi và phục hồi kế hoạch phối hợp bắn phá. Các nhà lãnh đạo quân đội Mỹ biết rằng căn cứ bị cô lập đang bị bao vây bởi lực lượng kẻ thù mạnh hơn và có khả năng bị tấn công, nhưng sự hỗ trợ TACAN của căn cứ được coi là có giá trị đến mức đại sứ William Sullivan chống lại việc di tản khỏi căn cứ. Không thể phát huy hệ thống phòng thủ quan trọng, thay vào đó, các kỹ thuật viên của căn cứ bắt đầu thực hiện hàng trăm cuộc không kích nhắm vào các lực lượng cộng sản gần đó để bảo vệ vị trí của họ.
Các đặc công của Bắc Việt Nam từ tiểu đoàn 41 Lực lượng Đặc biệt đã leo qua các vách đá ở phía bắc của Phou Pha Thi mà không bị phát hiện vào ngày 22 tháng 1 và thiết lập lại các tuyến đường xâm nhập khả thi nhất. Đầu tháng 3 năm đó, một trung đội ba mươi ba người dưới sự chỉ huy của Trung úy Trương Mục tập trung gần núi, nơi họ được tăng cường bởi một đội đặc công chín người. Các biệt kích Việt Cộng được trang bị súng AK-47, súng carbine SKS, thuốc nổ, lựu đạn cầm tay và ba súng phóng lựu phóng tên lửa.
Vào lúc 6 giờ tối ngày 11 tháng 3, một trận pháo kích xuống chỗ ẩn nấp cho những người mở đường của Trương Mục rà phá mìn và bảo đảm các con đường xâm nhập vào Lima 85. Vài giờ sau, quân chính quy của Trung đoàn 766 Cộng quân và một tiểu đoàn Pathet Lào mở cuộc tấn công chốt giữ, hạ quân Hmong ở thung lũng quanh núi. Cuối cùng vào khoảng 9 giờ tối, người của Trương Mục bắt đầu mở rộng vách đá, những người điều hành chia thành năm “ô” để phát động một cuộc tấn công nhiều hướng. Ô Một và hai sẽ tập trung vào sở chỉ huy, ô ba và bốn sẽ lần lượt thu giữ thiết bị TACAN và đường băng, còn ô thứ năm sẽ ở lại dự bị.
Nhân viên căn cứ báo cáo về trận pháo kích, nhưng Đại sứ Sullivan quyết định không ra lệnh di tản trừ khi cuộc tấn công tỏ ra áp đảo. Đến 8 giờ sáng hôm sau, ông ta mới điều động trực thăng và không quân yểm trợ để giúp các nhân viên trốn thoát.
Điều này đã quá muộn. Đặc công của Trương Mục đã vào vị trí lúc 3 giờ sáng hôm đó và đánh sập các chốt canh gác của người Hmong cũng như máy phát điện và radar TSQ-81 của căn cứ bằng cách sử dụng lựu đạn phóng tên lửa. Khi chỉ huy căn cứ, Thiếu tá Clarence Barton và một số kỹ thuật viên của Lực lượng Không quân chạy ra ngoài để đánh giá tình hình, họ đã bị đặc công bắn hạ. Đến 4 giờ sáng, ba ô đầu tiên đã chiếm được tất cả các mục tiêu của chúng. Một số bị bắt ném xuống vực theo lệnh của Trương Mục. Chỉ có ô 4 buộc phải rút khỏi mục tiêu, không thể đánh bật lực lượng Hmong gồm hai trung đội bộ binh và một đội súng cối được bố trí xung quanh đường băng.
Các nhân viên Hoa Kỳ sống sót đã chạy trốn đến một mỏm đá ở một bên vách đá, nơi họ bị mắc kẹt khi lựu đạn và hỏa lực vũ khí nhỏ trút xuống họ. Bắn trả bằng súng trường, họ cố gắng thực hiện một cuộc không kích gần như trên vị trí của họ.
Cuối cùng vào lúc bình minh, các máy bay trực thăng của Air America được bao phủ bởi các khu trục cơ cường kích A-1 Skyraider đã sà xuống núi. Quân đội Hmong, dẫn đầu bởi hai đặc vụ CIA và được hỗ trợ bởi Skyraiders, đã tham gia vào một cuộc đọ súng ác liệt khi họ cố gắng đánh bật các biệt kích quân Bắc Việt khỏi địa điểm TACAN. Mặc dù trung đội Bắc Việt Nam đã giữ vững vị trí của mình, nhưng sau cuộc hỗn chiến, có 5 kỹ thuật viên Không quân sống sót và 2 điệp viên CIA.
Ông Richard Etchberger, một trong những phi công bị mắc kẹt trên vách đá, đã từ chối lên trực thăng cấp cứu cho đến khi Ông ta đưa ba đồng đội bị thương của mình lên dây đai cấp cứu của trực thăng. Khi ông ta được đưa đi, đã bị trọng thương và qua đời sau đó. Các lực lượng cộng sản sẽ giữ quyền kiểm soát núi Phou Pha Thai và sau đó đẩy lùi một cuộc tấn công của người Hmong để chiếm lại nó.
Cuộc tấn công của Hà Nội vào Lima 85 đã làm suy yếu đáng kể chiến dịch không quân của Hoa Kỳ trên Bắc Việt Nam và Lào. Theo lời kể của Việt Cộng, họ chỉ mất một biệt kích và giết chết ít nhất 42 quân Thái và Hmong cũng như hàng chục phi công Hoa Kỳ. Những người đóng ở căn cứ này là kỹ thuật viên, chơ máy bay đâu mà bay. Tuy nhiên, vị chỉ huy Trương Mục bị cấp trên khiển trách thay vì tuyên dương một anh hùng; cấp trên của ông ta tức giận vì ông ta đã phá hủy thiết bị TACAN có giá trị và giết các kỹ thuật viên, quăng xuống núi thay vì bắt họ. Dễ sợ, bắn chết rồi vẫn chưa xong, phải quăng xuống núi để thú rừng găn thịt họ. Kinh Chắc Liên Xô đưa ý định này để xem xét kỹ thuật của mỹ sáng chế.
Hoa Thịnh Đốn và Hà Nội đều giữ bí mật về cuộc chiến của họ ở Lào. Bắc Việt Nam cần duy trì và đảm bảo tuyến đường mòn Hồ Chí Minh qua Lào, trong khi quân đội Hoa Kỳ buộc phải cố gắng ngăn chặn họ ở đó. Việc cả hai vi phạm một hiệp ước mà họ đã ký kết chỉ là một điều gì đó cần phải che giấu trước công chúng.
Ông Etchberger được đề cử Huân chương Danh dự sau khi qua đời, nhưng yêu cầu này đã bị Lực lượng Không quân từ chối do nhu cầu duy trì bí mật cuộc chiến trên không của Hoa Kỳ ở Lào, cuộc chiến sẽ thực sự leo thang dưới thời chính quyền Nixon và được tiết lộ với việc phát hành Hồ sơ NGủ Giác Đài sau 30 năm. Hoa Kỳ thả hàng tấn bom cho mỗi người sống ở Lào, trì hoãn nhưng không ngăn chặn được chiến thắng cuối cùng của cộng sản vào năm 1975.
Mãi 30 năm sau, Hoa Kỳ mới chính thức thừa nhận trận chiến tại căn cứ bí mật. Etchberger cuối cùng đã được trao Huân chương Danh dự trong một buổi lễ vào ngày 1 tháng 9 năm 2010. Trước đó vào những năm 2000, các cựu chiến binh Việt Nam trong trận chiến đã giúp các quân nhân Hoa Kỳ xác định vị trí hài cốt của các người Mỹ đã bị ném xuống vách đá, và sau đó của Thiếu tá Barton nữa.
Mình nhớ có lần đài radar trên Núi Bà bị Việt Cộng đánh nhưng không thành công, có lẻ họ bắt chước trận này. Đà Lạt có hai đài radar của mỹ; 1 trên Núi Bà, và 1 ở Lạc Dương.ai có tin tức về hai đài này không. Cảm ơn
Lâu lâu thiên hạ gửi mình tài liệu về chiến tranh Việt Nam, giúp mình hiểu chút gì ngày xưa, để hiểu lý do Việt Nam Cộng Hoà thua.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
