Bella ciao!

Trong các nước mà mình có thời đi làm trước khi định cư tại Hoa Kỳ thì Ý Đại Lợi là nước mình yêu thích nhất. Nếu lương cao thì chắc mình đã ở lại xứ này. Sau này có con mình hay nhắc đến Ý Đại Lợi rồi dạy thằng con vài bản nhạc ý. Sau này đi nghỉ hè ở âu châu, nó sống với gia đình người đức, ý khiến họ ngạc nhiên vì nó biết mấy bản nhạc thời trẻ của bố mẹ chúng.

Dạo mình ở Ý Đại Lợi, có một bản nhạc mình rất thích dù đã được cộng sản hoá là bản nhạc “Bella Ciao” (Tạm biệt người đẹp). Thật ra bản nhạc này xuất phát từ một bài dân ca của vùng Piemonte, có thủ phủ là Torino, nơi mình làm việc trong thời gian ở Ý Đại Lợi.

Khởi đầu là bản dân ca, ra đời ở thế kỷ 19, có tên là "Alla mattina appena alzata" nói lên nổi đau thương của những phụ nữ làm việc nặng nhọc đồng áng ở vùng này. Vùng này giáp ranh với biên giới pháp nên thổ ngữ của vùng này hơi tương tự tiếng pháp nhưng mình cũng không hiểu nhiều. Có học vài chữ nhưng cũng mệt thở. Nói cho ngay, dạo ấy đi các nước âu châu, vẫn thấy nhiều vùng nói phương ngữ của họ nhưng nay chắc hết, được toàn cầu hoá nên chắc giới trẻ không còn nói được thổ ngữ của địa phương họ.

Vào những năm 1943-1945 thì nhóm kháng chiến, giới chống lại chế độ phát xít ở Ý Đại Lợi, do đồng minh hổ trợ, đã dùng bản dân ca này và có thay đổi lời cho hợp với tình hình và từ đó bản nhạc này được xem là bản nhạc đấu tranh của giai cấp bị trị và các Đảng cộng sản khắp thế giới đã dịch lời, sử dụng như một khí giới tuyên truyền cho họ, điển hình Đảng cộng sản quốc tế Tây Ban Nha đã dùng nó như một Đảng ca trong cuộc nội chiến với nhóm franquist.

Mình thích lời của dân ca cũ hơn là lời của Đảng cộng sản Ý Đại Lợi. Lời ca nói đến thân phận người nông dân, sáng thức dậy sớm, phải ra đồng làm việc với chân đất và thời gian qua mau, chúng ta mất tuổi trẻ. Họ chỉ mơ đến một ngày nào làm việc trong tự do.

Còn lời ca của Đảng viên cộng sản, xã hội thì nói lên sự hy sinh của Đảng viên, mà ẩn dụ của họ là cô gái chống phát xít, khi chết muốn được chôn cất trên núi dưới bóng một cái cây hoa đẹp,…



Đây là lời của bài dân ca hay hơn lời của bài do Đảng công sản chế lại mà mình học được khi sang Ý.

Alla mattina appena alzata
o bella ciao bella ciao bella ciao, ciao, ciao
alla mattina appena alzata
in risaia mi tocca andar.

E fra gli insetti e le zanzare
o bella ciao bella ciao bella ciao ciao ciao
e fra gli insetti e le zanzare
un dur lavoro mi tocca far.

Il capo in piedi col suo bastone
o bella ciao bella ciao bella ciao ciao ciao
il capo in piedi col suo bastone
e noi curve a lavorar.

O mamma mia o che tormento
o bella ciao bella ciao bella ciao ciao ciao
o mamma mia o che tormento
io t'invoco ogni doman.

Ed ogni ora che qui passiamo
o bella ciao bella ciao bella ciao ciao ciao
ed ogni ora che qui passiamo
noi perdiam la gioventù.

Ma verrà un giorno che tutte quante
o bella ciao bella ciao bella ciao ciao ciao
ma verrà un giorno che tutte quante
lavoreremo in libertà.

Bài này được dịch ra nhiều thứ tiếng nhất là các nước cộng sản. Bài này dịch ra tiếng Tây Ban Nha do nhóm Chico và Gipsy biểu diễn trên đài truyền hình pháp. 



Không biết có ai thích tiếng ý hay không nên lười dịch ra tiếng việt nhưng có nhiều lời bằng anh ngữ, pháp ngữ. Yves Montand hát bài này rất hay.

Xong om
Nhs