“Anh Sơn! Giọng ca anh rất tồi”. Đó là lời phê bình của đồng chí gái sau khi nghe mình cố gắng đàn và hát lần đầu tiên để cưa cô nàng. Mình và cô nàng đang trong thời gian điều nghiên lý lịch trích ngang, đả thông tư tưởng, sau khi nghe lời bình phẩm cực chất, mình đành đập vỡ cây đàn, bỏ mộng làm ca sĩ nghiệp dư để có vợ.
Mình tự học đàn trong thời gian đi làm ở Thuỵ Sĩ. Lý do đi làm xong về chả có gì làm, xứ Thuỵ Sĩ thì sau 6 giờ chiều, chả có ai ra đường, xứ buồn muôn thủa tương tự Đà Lạt ngày xưa. Cuối tuần thì dân đi xe lửa đi trượt tuyết. Người Việt tại đây cũng ít. Mấy cô gốc mít rất hiếm mà đám đực rựa đi tìm gái đông như quân tàu. Gái Việt Nam thuộc dạng hàng hiếm. Cô nào xấu đến đâu cũng được các anh chiêm ngưỡng như thiên hạ đi chợ mua rau cải hữu cơ, càng bị sâu ăn càng kêu tốt.
Dạo đó anh bạn có giới thiệu vài người Việt ở vùng này. Chỉ nhớ có 3 chị em hay nấu ăn mời cả đám đến nhà. Vừa ăn xong ba chị em tính nấu cơm chiều. Có một cô tên Tuyết thì phải, được anh bạn để ý tới nhưng rồi không biết tình yêu chưa đủ lớn hay sao, có anh chàng nào bên Mỹ bắt đem qua Mỹ khiến anh ta thất tình mấy tháng. Sau này anh ta lấy vợ ở Việt Nam nhưng nghe kể cũng sugar you You go, sugar mi mi go. Anh ta kêu con gái còn nhỏ nên vẫn phải chu cấp, nay đã nghỉ hưu. Có dịp trở lại Thuỵ Sĩ, sẽ ghé anh ta chơi.
Dạo ấy người Việt vùng Geneve và Lausanne rất thân nhau. Lễ Tết họ đều làm chung. Ở Geneve có một chị tên Hồng thì phải, hay luyện tập mấy cô, mấy nữ sinh múa đủ trò cho các hội lễ. Hãng đổi mình lên Basel rồi Zurich nên mất liên lạc từ đó. Mình có đi trại hè chung với nhóm Geneve và Lausanne trước khi dọn qua Anh quốc. Mình có quen một vài người Việt tại Basel nhưng lâu quá không liên lạc từ ngày rời xứ Thuỵ Sĩ.
Thật ra khi còn ở Đà Lạt mình có đi học đàn được 3 tiếng với ông thầy tên Hà ở đường Tăng BẠt Hổ, có 2 đồng môn là Hùng, con Hiệp Tam Kỳ, ngay góc Nguyễn Biểu và Tăng Bạt Hổ và Thanh Tịnh hàng xóm của mình. Hùng có khiếu nên sau này đánh đàn cho ty thông tin Đà Lạt, Thanh Tịnh thì học đàn Hạ Uy Di, còn mình học được 4 buổi học rồi ngưng. Nếu mình không lầm thì dì Thanh, con bà Phúng cũng học đàn hạ uy di với ông thầy này. Mình học được 3 lần thì một hôm, mình đến sớm, muốn tập đàn vì chưa có đàn để tập ở nhà. Ông ta cứ bắt mình nhịp chân 1, 2 ở nhà đồ rê mí Fa sol. Sau này mới khám phá ra đi cua gái chỉ cần học hai nốt Đô La, còn Mì gói Fa sữa thì đợi khi có con Ré trong đêm.
Vì tự động vào phòng học, ngồi cầm cái đàn của ông thầy mà chưa được phép nên bị ông ta chửi như tát nước, kêu mất dạy đủ trò rồi lắc đầu bảo; sau này trong các loại đàn, mày chỉ chơi được đàn bà. Từ đó mình bỏ mộng làm nhạc sĩ đến khi ra trường đi làm ở Thuỵ Sĩ.
Khi mình đi chơi 4 tháng với cô bạn người Mỹ ở Anh quốc, Creta, Nam Tư, Hy LẠp, Ý Đại Lợi rồi trên đường về Paris, ghé lại Lausanne thì có anh bạn quen ở Ý Đại Lợi, du học, đang làm phụ giảng ở đại học bách khoa Lausanne, kêu có một ông thầy đang cần phụ giảng nên mình chạy vào hỏi thì được nhận. Về Paris, khăn gói lên đường sang Thuỵ Sĩ, khởi đầu cuộc đời tha phương cầu thực, bỏ ý định đi Hoa Kỳ kiếm việc với cô bạn Mỹ. Từ đó đi Ý Đại Lợi, Anh quốc, rồi Hoa Kỳ.
Anh bạn có cây đàn nên cuối tuần hay ghé nhà anh ta chơi, nấu ăn rồi hát hò. Anh ta đưa mình cuốn sách dậy Tây ban cầm của ông Phạm Duy, mình mượn nhờ cô thư ký làm photocopy đóng bìa rồi tự tập từ đó. Có hôm mình buồn đời làm thơ làm nhạc trên hồ Leman đủ trò. Sau này xem lại thì phải công nhận dỡ như nước ốc.
Sau này, qua Luân Đôn làm việc thì có tên đồng nghiệp gốc Nam Phi, chơi Tây ban cầm cổ điển rất hay nên mình kêu hắn dạy mình. Cũng Carulli đủ trò, xôm tụ lắm. Mua đàn đủ trò rồi khi sang Hoa Kỳ thì bỏ lại hết. Sau đi làm ở New York, mình mua được cái đàn ở chợ trời $30, cũng mò mò lại khi rảnh.
Tôi van em hay nghĩ kỹ đi em, yêu tôi rồi sẽ khổ cả một đời. Bởi tôi là một kẻ lang thang, không nhà, không tiền, không đem lại hạnh phúc cho em. Hãy nghĩ kỹ đi em, em yêu tôi rồi sẽ khổ thân em. etc mình hay hát bài này rất tâm đắc khi mấy cô đến nhà chơi. Sau đó, mình gọi điện thoại rủ đi chơi thì bố mẹ kêu em nó đi chơi với bạn trai rồi. Xem như bài hát đó nói lên lời tạ từ của mình. Kiểu hát nhạc của thầy cúng để đuổi tà. Tưởng để lấy le tài năng văn nghệ với mấy cô, ai ngờ mấy cô bỏ dép chạy lấy người.
Khi hát cho đồng chí gái thì cô nàng thay vì bỏ chạy mất dép, lại kêu giọng ca rất tồi, anh muốn lấy tui thì bỏ mộng nghề ca sĩ đi, nó không đem lại lợi ích gì cho tui. Tui là vượng phu ích tử nên anh nghe tui, bỏ cái nghề anh muốn theo đuổi.
Buồn đời, mình mở cassette để thâu giọng hát của mình. Lúc đó, mới giác ngộ cách mạng là lời phê phán của đồng chí gái tuy phủ phàng nhưng rất cực chất. Ai đó nói chỉ có vợ mình mới dám nói sự thật nên mình nghe lời và đăng ký quản lý đời đồng chí gái. Cứ như cái loa phóng thanh phường ở quê mình. Có lần mình về quê nội, cô em kêu ở lại một đêm. Sáng mới 4-5 giờ sáng mình nghe oang oang giọng ai nói qua loa, họ nêu tên những người làng chết tại Điện Biên Phủ. Bò ra sân thì mới hiểu là ngay cổng nhà có cái loa phường, mỗi ngày họ phát thanh từ 5 giờ sáng nên hết dám ngủ lại quê.
Thế là mình nghe lời đồng chí gái, bỏ đàn hát như lời tiên tri của ông thầy dạy đàn Đà Lạt, dân nằm vùng, sau này trong các loại đàn mình chỉ biết chơi đàn bà. Bỏ đàn hát thì buồn nên mình đi học về đầu tư tài chánh.
Vợ mình thì thích hát hò lắm, ai kêu tụ họp hát hò là đi, còn mình thì giác ngộ cách mạng sớm, không phải thiên tài về ca hát nên chỉ làm tài xế cho vợ, ăn xong ngồi ngủ, đợi vợ hát xong rồi lái xe đưa vợ về. Hôm ở New York, có anh bạn ở bên New Jersey mời đến nhà ăn cơm, có hát hò. Mình lười đi vì xa, mất 2 tiếng đi và hai tiếng về, phải lấy xe lửa đủ trò rồi Uber. Vợ mình nghe hát là đòi đi cho bằng được. Hôm kia nhận được tin nhắn anh bạn kêu là chạy xuống Virginia để họp mặt hát hò. Dân thích văn nghệ, chỗ nào họ cũng chạy đến dù được hát một bản nhạc hay 2. Dù phải lái xe từ New Jersey xuống Virginia. Chán Mớ Đời
Lâu lâu đi họp mặt với thân hữu cũng đụng vài người hát cực tồi như mình nên chỉ biết cuối đầu, lướt mạng để bớt bị tra tấn. Đi họp mặt, sau phần ăn uống thì mỗi người ngồi, cứ cầm điện thoại tìm bài hát, đợi đến phiên mình cầm mi-cờ-rô, thấy vui. Hình ảnh trong phòng khá vui vì ai nấy chăm chú kiếm bài hát, chả giao lưu, nói chuyện với nhau gì cả. Người hát thì mặc người hát vì hai cô ca sĩ có khen nhau bao giờ nhất là ca sĩ karaoke. Lâu lâu có vài người hát khá nhưng mình cũng không thích nghe nhạc. Vài ông ngồi ngoài sân hút thuốc, tránh nghe vợ mình làm ca sĩ, uống rượu tới bến.
Ở Âu châu mình nhớ bạn bè gặp nhau, độ 8 người là nhiều. Nấu ăn chung rồi ăn uống nói chuyện, khá vui còn nay thì hơi lạ. Nhớ về Đà Lạt, có chị bạn học cũ, mời đến nhà ăn cơm với mấy người bạn học cũ khác, độ 6 người nên khá vui, thân mật. Còn ra tiệm ăn thì chán như gián vì chả biết ai là ai.
Đi ăn uống hát hò ở nhà bạn thì cũng vui nhưng khi đến tiệm ăn thì chới với. Gặp ai mà lên sân khấu hát cực chất the thé như mình thì đang ăn nuốt không vào, ông chồng hay bà vợ lại chạy lên sân khấu tặng hoa hồng, rồi dang tay nối vòng tay lớn ôm hôn thắm thiết đủ trò lại khiến mình nhai hết nổi. Nói vậy chớ mình có quen một anh gốc Đà Lạt, học trên mình 1 lớp. Anh ta chỉ biết có một bài nên đi đâu cũng chỉ hát bài ruột rồi ai có yêu cầu cũng thối thát, khác với mấy ông mấy bà hát xong, lại tự động kêu theo lời yêu cầu của các anh chị tôi xin hát thêm mấy bản để tặng các anh chị. Chán Mớ Đời
Được cái là nhờ bản nhạc này mà anh ta lấy được vợ lại. Một hôm đi ăn cưới, ngồi cũng bàn có một chị mới goá chồng, buồn đời. Anh ta lên hát bản ruột “si l’amour existe encore” khiến bà goá chồng nức nở, kêu tình yêu còn hiện hữu, xin anh hãy ôm em thật chặc. Thế là cô nàng đưa anh ta về dinh. Cuối tuần dẫn vợ đi phòng trà hay các nơi hát cho nhau nghe. Vẫn một bài ruột rồi người nhâm nhi rượu. Xong om
Hôm tước, nói chuyện, mình kêu anh ta đi thăm người bạn nối khố một thời với anh ta, cúp cua đi chơi chọc gái ở Đà Lạt. Nay anh bạn bắt đầu trả nhớ về không. Lâu lâu mình ghé thăm ôn chuyện cũ, giúp anh ta đỡ buồn vì về hưu ở xa bạn bè nên buồn. Nhưng anh ta ở dưới San Diego với vợ mới.
Khi xưa, trong giờ ra chơi, hay thấy mấy tên và ả trong lớp ngồi hát với nhau mấy bản nhạc thịnh hành dạo ấy. Lâu lâu, mình cũng bò lại gần, ngồi nghe họ hát nhưng không dám cất tiếng vì sợ chúng chửi kêu lạc giọng, lạc tông. Dạo ấy mình nghĩ chúng ganh tài mình, sợ gái mê giọng hát của mình đến khi nghe đồng chí gái phê bình, làm sáng dạ sáng lòng về giọng hát của mình thì mới bật ngửa, hoá ra giọng hát mình cực tồi như ông thầy dạy đàn 4 lần khi xưa.
Dạo ấy, trường Văn Học hay mở nhạc trước khi vào học và trong giờ ra chơi. Có năm, để chuẩn bị cho đại hội nhạc trẻ học sinh, được tổ chức tại trường Trí Đức ở cạnh nhà CHung.
Thầy Chử BÁ ANh, kêu mình làm trưởng lớp, huy động các tên và ả biết chơi nhạc và hát để tập dợt, thâu băng, mở cho học sinh nghe trong giờ ra chơi. Thành lập ban nhạc gồm có hai anh em Chử Nhị Anh và Tam Anh, đánh trống thì có Hùng COn Cua, đánh bass thì có Trần Thiện Tân, nhà ở Tùng Nghĩa. Ca sĩ thì lớp 12 B toàn là đực rựa không nên phải nhờ Vũ VĂn Tùng đi mời mấy cô đẹp đẹp của mấy lớp khác làm ca sĩ. Thường dạo ấy, mấy cô đẹp thích hát nên mời được liền.
Mình chỉ có nhiệm vụ hẹn giờ ngày đến nhà thầy Chử Bá ANh ở đường Nguyễn Du Đà Lạt, phải chở vài người không có xe xuống đó và đưa về.
Tóm lại năm đó ban nhạc của trường Văn Học đứng gần chót khi trình diễn tại trường Trí Đức. Mình không nhớ trường nào về nhất chỉ nhớ là sân khấu được thành lập trên hành lang trên lầu 2 của trường. Trần Thiện Tân chơi guita Bass đến khi chơi thì lấy guitar của ban tổ chức, mới khám phá ra 4 dây thay vì 6 dây như đàn của anh chàng có ở nhà nên luống cuống đánh lộn xộn khiến mấy ông thần kia cũng chới với theo.
Ca sĩ nếu mình không lầm có ít nhất là hai cô; Cái Bớt Một Thời hát bản Mamy Blue và chị Hường hát đài phát thanh Đà Lạt bài chi mà dạo ấy hay nghe đài phát thanh; tóc mai sợi ngắn sợi dài, lấy nhau chẳng Đặng thương Hoài ngàn năm. Không biết thế hệ mình có thương Hoài nghìn năm các đối tượng một thời hay không, hay 75 đến là chạy mất dép không nhận ra ai là yêu ai là thù.
Sau vụ đại hội nhạc trẻ của học sinh Đà Lạt thì mọi việc đều dẹp hết. Cả lớp mình bắt đầu chú tâm ôn bài học thì Tú tài. Sau đó thì mỗi người một ngã. Mình, Hùng Con Của, Nguyên, 3 tên trong nhóm thân nhau đi du học, còn Nguyễn Đình Tài, học Sử tại đại học Đà Lạt, Võ Hoàng Đa học đại học Đà Lạt môn MPC, Trần Thiện Tân thi rớt, về Sàigòn học tiếp để trở thành ông Tú. Dương Quang Trí rớt nên cũng không gặp lại. Mình gặp lại mọi người sau này ở Cali, Gia-nã-đại, Đà Lạt. Nguyên và Trí đã qua đời. Tân thì chưa bao giờ gặp lại từ năm 1974.
Cuộc đời văn nghệ của mình chỉ có bấy nhiêu, trong các loại đàn thì mình chỉ biết đàn bà như ông thầy Hà, nằm vùng tiên đoán. May sao đồng chí gái thẳng thắn khi tuyên bố giọng ca mình rất tồi để mình bỏ mộng làm ca sĩ nghiệp dư. Hôm kia có chị bạn học cũ khi xưa ở Đà Lạt nhắn tin, hỏi dạo này ra sao khiến mình nhớ cô này cũng là ca sĩ nghiệp dư đến nay. Đồng chí gái hay tổ chức họp mặt văn nghệ tại nhà, mời mấy người này thì họ lái xe ban đêm không được nên đành chịu.
Khi mình đi hỏi vợ thì cô ta và chồng đại diện nhà trai đi hỏi vợ cho mình sau đó thì biệt tăm biệt tích đến một lần khi đi ăn đám cưới cháu của Võ hoàng Đa. Mình thấy người ta giới thiệu 1 bà ca sĩ, mình hỏi vợ bà này sao trông thấy quen quen. Mụ vợ kêu bằng anh chứ ai. Mình có đi dự lễ thượng thọ của cô nàng, được đặt tên là kỷ niệm 25 năm làm ca sĩ nghiệp dư. Chán Mớ Đời
Cuối tuần này, đồng chí gái có tổ chức họp mặt văn nghệ với nhóm thân hữu Hội An. Lâu lâu nhóm này hay tụ họp đàn hát, có một anh từng làm chủ một vũ trường nổi tiếng nhất dạo mình mới sang Cali, có cái mixer cực đỉnh. Ai hát sao, họ chỉnh lại thấy vẫn hay. Có mấy anh đàn rất hay. Phải công nhận âm thanh hay thì nghe phê hơn. Phải chi ngày xưa, mình có cái mixer để chuyển đổi giọng ca mình thành giọng của Sĩ Phú thì chắc không ế vợ.
Nhóm thân hữu Hội An này rất đoàn kết, mỗi tuần họ hẹn nhau uống cà phê, rồi thay phiên tổ chức hát hò, khá vui. Hội An khi xưa nhỏ bé nên họ đều biết nhau từ bé như trong xóm mình nên nay gặp lại tại Cali thì họ hay gặp nhau dù phải lái xe mệt nghỉ.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
