Hôm qua, có một anh khi xưa ở Đà Lạt, gửi tặng một tấm ảnh, chưa bao giờ thấy trên đường Minh Mạng. Chụp từ hướng dưới dốc đường đi lên, ngay ngã ba Tăng Bạt Hổ và MInh Mạng, ngay tiệm sửa radio và truyền hình Công Đồng. Các tấm ảnh trên đường Minh Mạng, đa số đều từ trên chụp xuống còn ít khi thấy ai chụp từ dưới đường đi lên dốc, ngoại trừ một tấm ảnh cuộc rước xe hoa đến chùa Linh Sơn, mà mình có kể về đường Minh Mạng.
Có lẻ leo dốc mệt nên thiên hạ thở không ra nên không chụp, nhất là phía lề đường này vì từ khúc này trở xuống không có lề đường bên phiá này, chỉ có phía bên trái, có đường Tăng Bạt Hổ, tiệm hủ tiếu Nam Vang xuống Phan Đình Phùng, còn phía bên Lữ Quán Sàigòn và bi-da Hồng Ngọc thì không có lề đường. Xin cảm ơn các anh chị gửi cho mình những hình ảnh Đà Lạt xưa. Mình đã thu thập cũng trên 2,715 tấm ảnh xưa của Đà Lạt.
Nhìn bên trái, có tiệm giày Mỹ Hưng, mà mình đã kể khi đi tây, có đóng một đôi giầy mũi tròn, mang được 1 lần đi tây, qua tây thiên hạ cười quá cỡ nên hết mang. Tiệm này mướn của ông Tư, anh của Mệ Ngoại mình. Đâu năm 1973, anh Tư hỏi Mẹ mình mua không nhưng bà cụ kêu không. Không biết ai mua. Hình như bà Hai, chị vợ ông Tư, nằm vùng nên vào thời gian đó bán hết nhà cửa cho thuê. Bên cạnh phía trên là tiệm bán cà phê Meilleur Goût. Mỗi lần đi ngang đây ngửi họ rang cà phê thơm cả khu phố luôn. Nhà này có một cô tuổi bằng mình, có học chung Hội Việt mỸ. Nếu không lầm là người bắc, rất xinh, học Bùi Thị Xuân.
Bên cạnh tiệm cà phê là nhà sách THiên NHiên mà mình có kể, số 35 đường MInh Mạng, ngay góc NGuyễn Biểu và Minh Mạng. Sau đó thì có cái talus, có mấy quán phở. Mình có ăn đây một lần. Cô em bao ăn ngày tết. Phía bên phải có tiệm giặt ủi của gia đình ông Kham hàng xóm của mình. Mình có học chung cô con gái tên Thanh Tịnh, một cô em tên Tú thì phải. Có một người con trai, lớn tuổi hơn mình nhưng quên tên. Đâu đâu cách đó có quán chè của nhà may Tân Tân. Mình có đến đây ăn vài lần. Chỗ này cũng là chỗ bà bán bánh căn dưới chợ, dọn lên đây đổ bánh căn cho thiên hạ, sau mua nhà trong dốc Nhà Làng. Hình như con của bà ta kế nghiệp. Lần chót về Đà Lạt, mình ăn bánh căn bên ấp Mỹ Lộc. Đối tượng một thời có mời ăn gần viện đại học nhưng dành thì giờ đi ăn với bà cụ và mấy người em.
Có con hẻm đi xuống mà dân Đà Lạt gọi Dốc Nhà Làng, tẻ ra làm hai: 1 đi xuống phía cầu Cẩm Đô và có một con hẻm tẻ về phía đường Duy Tân, phải đi ngang dãy nhà của Chú ký dì Bơn. Chỗ con hẻm nay, đi tiếp lên có tiệm uốn tóc Bạch Cung, hình như bên cạnh cũng có một tiệm uốn tóc khác cho phụ nữ quên tên. Sau đó đến một tiệm sửa xe và bán xe đạp, xe gắn máy của em bà Cháu và tiệm sửa xe Công Thành ở đường Phan Đình Phùng, đối diện tiệm Tân Tiến. Bà con chi với bà cụ mình. Tết nhất không đến thăm gia đình nên không rõ. Mấy người này giàu nên cũng ngại nhận họ hàng. Hình như phía bên ông ngoại mình. Bên mệ ngoại mình thì gần hơn như ông bà Võ Quang Tiềm, Nguyễn Văn Phúng, Nguyễn Văn Đàng thì ngày tết đều phải vào chào.
Đi lên bên cạnh là tiệm may Văn Gừng, mình có học với Phong, con trai ông Văn Gừng. Sau đó có một con hẻm đi vào phía sau, bên trái có quán nhỏ bán chè tên Mai Hường, là nơi hội tụ các cô gái Đà Lạt thích ngọt. Hình như quán này là quán chè đầu tiên vì sau này mới thấy các quán chè khác mọc lên như nấm. Bên Tăng bạt Hổ có tiệm chè Mây HỒng của gia đình bác Tám,…
Đi lên thì có tiệm Anh Võ và tiệm chụp hình rồi nhỏ quá không thấy rõ. Ai buồn thì tìm bài đường Minh Mạng, toàn là hình chụp phía đó.
Đà Lạt khi xưa mình chỉ nhớ có 3 tiệm bán radio, máy truyền hình : Việt Hoa ở cạnh tiệm ăn Mekong, tiệm Công Đồng ở đường Minh Mạng và tiệm Việt Quang ở Phan ĐÌnh Phùng, đối diện tiệm thuốc tây Lâm Viên.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
