Đo áp huyết ra sao cho chính xác?

Nhớ có lần đi khám bác sĩ, gặp cô y tá rất sexy. Khi cô ta đo áp huyết mình thì bổng nhiên cái nút áo bung ra khiến mình tò mò nhìn sâu vào thì áp huyết gia tăng khủng khiếp. Bác sĩ xem hoảng kinh, kêu cô ta đo lại. Lúc đó thì cô ta đã gài nút áo lại nên nhịp tim mình bình thường. Rữa mắt có một tí mà tim đập loạn xà ngầu lên.

Mình hay vào trường đại học y khoa San Francisco đẻ theo dõi các bài giảng cho sinh viên y khoa. Hôm nay, có bài giảng về áp huyết cao và cách đo. Mình tóm tắc lại.

Khi người ta bị áp huyết cao, xem như báo động có khả năng trong tương lại sẽ bị đột quỵ hay tai biến nên  ai bị vụ này thì cẩn thận. Trên thực tế, nhiều khi chúng ta đo ở nhà hay ở phòng mạch không đúng cách khiến cách đo không chính xác.

Theo sách báo thì phương cách đo nhịp tim là:

Phải để bệnh nhân ngồi 5 phút trên ghế, lưng dựa vào ghế, chân chạm đất. Không uống cà phê, tập thể dục, hút thuốc lá trước đó 30 phút. Không được nói chuyện với bệnh nhân. Cởi áo nơi gắn cái đồ bọc lại để đo nhịp tim. Tay để ngang. Dùng cái cuff cho đúng khổ tay, nhỏ hay to quá sẽ không chính xác.

Thường vào phòng mạch, y tá kêu cổ vào, kêu ngồi đó rồi đo vì họ không có thì giờ, để mình ngồi 5 phút để bớt hoang mang. Nếu không theo các thủ tục này thì áp huyết có khả năng lên cao. Người ta thử nghiệm trên 20 bệnh viện thì tất cả áp huyết cao hơn >140/90, được đo lại thì 36% được xem là bình thường. Như trường hợp mình cái nút áo của cô y tá được cài lại.

Đo áp huyết tại nhà nhiều khi không chính xác lắm vì máy có thể cũ, hay sao đó. So với máy tại bệnh viện và ở nhà thì độ chính xác 60-70%. Bệnh nhân càng được huấn luyện để tự đo áp huyết của mình, sử dụng máy móc chính xác nhất là thời gian. Buổi sáng trước khi uống thuốc hay chiều trước khi ăn cơm.

Khi bị áp huyết cao thì chúng ta nên thay đổi lối sống, để kiểm soát áp huyết của mình. Làm giảm cân nếu béo phì. Trung bình giảm được từ 5-10 mm Hg /10 kg giảm cân. Giảm uống rượu: < 1oz/ ngày: sẽ giảm độ 2-4 mm Hg. Giảm tiêu thụ chất Sodium <100 mẹ/d (2.4g Na): 2-8 mm Hg 

Tập thể dục 30 phút/ ngày sẽ giảm trung bình 4-9 mm Hg. Được biết là uống cà phê không ảnh hưởng đến áp huyết cao.


Muốn tránh tiêu thụ chất mặn, thì không nên ăn thực phẩm công nghệ vì đa số đều được bỏ muối để bảo quản. Tốt nhất là nấu ăn tại nhà vì thức ăn tiệm nhiều khi cũng đã được công nghệ hoá rồi.

Người ta khuyến cáo nên khám sát khi qua 60 tuổi. Áp huyết đừng quá >150 mm Hg và 90 mm Hg. Phải điều trị để giảm dưới hai con số này.


Người ta nghiên cứu trên 4733 bệnh nhân tiểu đường loại 2, so sánh giữa 120 mm Hg và 140 mm Hg thì thấy đột quỵ gia tăng từ 0.32% vơi 120 mm Hg trong khi áp huyết lên trên 140 mm Hg thì 0.53%, xem như 166%. Trong khi đó thì tỷ lệ tai biến ít gia tăng hơn. 1.87% và 2.09%.

Trung bình áp huyết là dưới 120 (với DBP <80) là bình thường. Hơi cao là từ 120 -129 (với DBP từ 80-89). Cao áp huyết có hai giai đoạn: #1 từ 130-139 9hay DBP 80-89) và giai đoạn 2 cao hơn 140 (hay DBO trên 90).

Người ta nhận thấy áp huyết  cao hơn >160 mm Hg thì tỷ lệ chết 0.93, còn bệnh tim mạch 0.78 còn khi chỉ cao giàu 140-159 mm Hg  thì chết bình thường là 0.87 và về tim mạch là 0.88. Chết về tim mạch nhiều hơn là khi áp huyết cao.

Tổng hợp thì chúng ta thấy những chỉ dẫn về áp huyết như sau: phải xét lại cách đo áp huyết tại bệnh viện hay phòng mạch y sĩ. Yêu cầu y tá đo lại áp huyết nếu thấy cao hơn bình thường. Xét nghiệm với máy đo rất cẩn trọng, không xem thường. Tâm phải tỉnh lặng, ngồi thong thả 5 phút trước khi đo áp huyết.

Mình mới mua cuốn sách, cho rằng bệnh tim mạch ngày nay nhiều vì người Mỹ ăn muối quá ít. Để đọc xong sẽ kể. Chán Mớ Đời 

Nói chung phải lưu ý nếu áp huyết cao, cần phải điều trị ngay. 

Nguyễn Hoàng Sơn