Sáng nay, mình được chương trình “Khéo Dùng Tiền” của đài truyền hình Little Sàigòn cử tham dự buổi hội thảo qua mạng (webinar) do William Stephanie Foundation tổ chức với các viên chức của tiểu bang California về các chương trình giúp đỡ người dân Cali, trổi dậy sau vụ đại dịch Covid-19.
Phần 1, do bà Lynn von Koch-Liebert của BCSH, (Business, Consumer SERVICES and Housing Agency) nói về chương trình tiểu bang giúp đỡ người thuê nhà và chủ nhà trong đại dịch. Như chúng ta đã biết là có Moratorium , chủ nhà không được đuổi người thuê nhà dù họ không trả tiền nhà, được gia hạng đến tháng 9 năm 2021. Nghe nói ông Biden đang tìm cách trì hoãn thêm vụ này. Vấn đề không trả tiền thuê nhà này khiến thiên hạ chết như chơi vì người ở không trả tiền nhà, tiền điện nước,.. chủ nhà phải trả tiền nợ ngân hàng, lại không được chính phủ giúp đỡ. Cho thấy Hoa Kỳ đang tiến dần vào chủ nghĩa xã hội.
Có nhiều người thuê nhà, không mất việc nhưng nhân cơ hội này, rủ nhau không đóng tiền nhà, dùng tiền nhà để xài khiến chủ nhà ngất ngư vì luật pháp không cho đuổi nhà. May là họ cho phép đưa đơn cho người mướn nhà, khía báo là bị ảnh hưởng của đại dịch và phải nộp lại cho chủ nhà tỏng vòng 15 ngày. Nếu không làm thì sau khi moratorium hết hạn vào cuối tháng 9 này thì chủ nhà có thể làm thủ tục đuổi nhà và sẽ khó kiếm nhà cho thuê lại vì không trả tiền.
Lúc đầu mình được chỉ định chuyển ngữ trực tiếp nhưng lại nghe vừa tiếng anh, vừa tiếng tàu,… lộn xà ngầu nên cuối cùng họ chỉ để tiếng anh thôi nên mình ghi lại vài điều để viết lại. Lần sau lên đài mình sẽ tường trình cho chắc ăn.
Trước đây chính phủ California có ra những chương trình giúp đỡ giúp người thuê nhà, mình thấy các thành phố gửi email, cho biết về những chương trình này. Moratorium của chính phủ cho phép người thuê nhà có thể trả 25% tiền thuê nhà nếu họ bị thất nghiệp, bị dính covid,…nhưng có nhiều người tuy không bị thất nghiệp vẫn không trả tiền nhà khiến chủ nhà ngọng.
Trong trường hợp này, chủ nhà cần “serve” một bản gọi là “Notice of 15 days “ trễ tiền nhà, trong đó có một tờ mà người thuê nhà cần điền, cho biết mình gặp khó khăn tài chánh vì ảnh hưởng COVID-19. Nếu không điền đơn này và gửi lại cho chủ nhà thì khi moratorium hết hạn thì chủ nhà có quyền đuổi người thuê nhà.
Tóm lại, để bảo vệ quyền lợi chủ nhà cần phải “serve” Notice 15 ngày kèm theo tờ đơn để người thuê nhà điền là họ gặp khó khăn tài chánh trong đại dịch. Tương tự người thuê nhà cần phải điền và gửi tờ giấy tuyên bố là mình gặp khó khăn tài chánh vì đại dịch, nếu không thì khi moratorium, luật chính phủ ra khi đại dịch khởi đầu, hết hạn thì sẽ không được toà bảo vệ quyền lợi của người thuê nhà.
Chương trình này sẽ được khởi đầu vào tháng 9 tới nhưng ai cũng có thể vào website (houseiskey.com) https://housing.ca.gov/ để điền đơn trước vì khi bắt đầu thì ngân sách rất mau hết.
Chương trình này nhằm giúp các chủ nhà và người mướn nhà có đi làm, bị ảnh hưởng bởi đại dịch, thiếu tiền thuê nhà và trong những ngày tháng tới, để trả tiền thuê nhà và tiền điện nước. Để giúp người thuê nhà để tránh bị đuổi nhà vì thiếu tiền nhà.
Mọi người đều có quyền nạp đơn, kể cả những người ở lậu, không cần phải chứng mình là công dân mỹ. Tiền trợ giúp sẽ không tính là lợi tức cho người thuê nhà và sẽ không ảnh hưởng gì đến các chương trình trợ cấp khác của tiểu bang như Calfresh và CalWORKS.
Chủ nhà và người mướn nhà đều được khuyến khích nạp đơn. Điều kiện được chấp thuận: người mướn nhà bị ảnh hưởng bởi đại dịch, tiểu bang sẽ tính lợi tức khi nạp đơn để xét và còn thiếu tiền thuê nhà và tiền điện nước.
Chủ nhà có người thuê nhà thiếu tiền mướn nhà và cần giúp đỡ vì mất lợi tức, với điều kiện người mướn nhà ít lợi tức. Tất cả tiền nhận được từ chính phủ sẽ thảo mãn số tiền nhà thiếu từ 1 tháng 4 năm 2020. (Không rõ là chính phủ có trả hết tiền thiếu nhà hay không). Người mướn nhà cần phải hội đủ điều kiện và ký đơn.
Chương trình AB 832, cập nhật hoá từ chương trình SB 9, nay sẽ trả hoàn toàn tiền thuê nhà 100% thay vì 75% như trước đây. Tiểu bang có thêm ngân sách 2.6 tỷ đôla và 5.2 tỷ đô la cho tiền thuê nhà và việc đuổi nhà sẽ dời lại sau ngày 30 tháng 9 năm 2021. Thủ tục giấy tờ sẽ được đơn giãn hoá, ít tài liệu cần nộp trên mạng. Webiste mới là Housing Is Key. Xem phần trên. Có tiếng Việt. Hình như có đến 32 ngôn ngữ, ai không có điều kiện vào Internet thì sẽ có số điện thoại, có người nói tiếng Việt để giúp đỡ.
Xem biểu đồ trên để biết ai có quyền và phương thức điền đơn chi hợp lệ.
Có 3 cách để nộp đơn:
1/ nộp đơn trên mạng qua trang nhà Housingiskey.com, có thể gọi Điện thoại thẳng, có người nói tiếng Việt đẻ giúp nộp đơn và cuối cùng là có thể được giúp đỡ qua các văn phòng đồng hành với chương trình tại địa phương như người ta có thể đến nhà để giúp hay đến văn phòng. Housingiskey.com có một số đại diện địa phương, và sẽ được cập nhật hoá thường xuyên.
Muốn điền đơn thì vào trang nhà Housingiskey.com hay các đối tác địa phương của hệ thống. Có thể điền đơn bằng tiếng Việt, cần thành lập một tài khoản khi gia nhập, cần có một tài khoản email, điện thư để liên lạc. Nếu không có thì người xem xét hồ sơ sẽ liên lạc bằng điện thoại hay thư từ.
Phần 2, do tiến sỹ Angelo Farooq, thuộc California Workforce Development Board nói về sự giúp đỡ các nạn nhân Covid, tìm kiếm việc làm cũng như học nghề khác để tiếp cần với thị trường hiện nay.
Chương trình có 6 tỷ đôla để đầu tư giúp nền kinh tế California trở lại như trước đại dịch và huấn luyện nghề nghiệp thêm cho dân chúng California. Ông ta cho biết là người tìm việc làm cũng như các công ty có thể liên lạc với tổ chức này để có thể được giúp trả lương 50% cho nhân công trong vòng 6 tháng đầu.
Liên lạc qua trang nhà của họ : www.careeronestop.org/ để được thêm tin tức các trung tâm tìm việc địa phương hay các trung tâm phát triển kinh tế các vùng của tiểu bang: https://cwdb.ca.Gov/initiatives/High-Road-trailing-pảtnerships/
Phần 3, do bà Bianca Blomquist, của Small Business Majority, nói về các chương trình của chính phủ giúp các tiểu thương hiệu, vốn để trỗi dậy sau đại dịch. Bà này nói về chương trình “California Comeback Plan”, giúp các tiểu thương về thuế vụ, các nghiên cứu, tin tưởng, giáo dục và hệ thống kết nói với các nàh lập pháp.
Để giúp khởi động lại nền kinh tế California tỏng mùa đại dịch, có chương trình cho các tiểu thương vay vốn được giới lập pháp ra luật tiếp tục giúp đỡ các tiểu thương. Có ngân quỹ là $895 triệu đôla dành riêng cho vay vốn các tiểu thương. Thời hạn nộp đơn là ngày 11 tháng 12 năm 2021.
Luật liên bang cho phép các công ty khấu trừ thuế khi phải trả tiền cho các nhân viên đau ốm vì covid-19 hay thời gian để đi tiêm chủng. Thời gian có thể khấu trừ là giữa ngày 1 tháng 4, 2021 đến 30 tháng 9, 2021.
Có thể khấu trừ 100% lương của nhân viên đến 80 tiếng đồng hồ, giới hạn là $511/ ngày và tổng cộng là $5,110. Xem như 10 ngày hay 2 tuần lương. Còn nghỉ nhà ăn lương vì bị ảnh hưởng của Covid-19 thì có thể khấu trừ 2/3 lương, tối đa là 12 tuần. Hạn chế là $200/ ngày và tối đa là $12,000.
Thống đốc tiểu bang mới ký sắc lệnh SB 151 nhằm phục hồi nền inh tế California với 100 tỷ đô dành cho các chương trình giúp tiểu thương dưới danh nghĩa “California Comeback Plan”. Chương trình này sẽ dành 1.5 tỷ đô cho phần 3 qua Lendistry. Mình có nhận được $21,000 của kỳ 2 vừa qua. Có nhiều tiểu thương còn trong danh sách đợi chờ. Chương trình này sẽ bắt đầu từ 3 tháng 8 đến 16 tháng 9 năm 2021. Tiền trợ cấp từ $5,000 đến $25,000.
Ngoài ra họ có 16 triệu để giúp các tổ chức vô vụ lợi, thời hạn nộp đơn từ 27 tháng 8 đến 8 tháng 9, năm 2021. Tiền trợ cấp từ $5,000 - $25,000.
Ngoài ra còn có California Dream Fund Grand Program. Chương rình này nhằm giúp các tiểu thương không có giấy tờ cư trú hợp lệ. Tối đa nhận được là $10,000. 35 triệu được dành cho chương trình này.
Ngoài ra còn có những chương trình vay vốn phải trả lại, có 70 triệu. Ông ta cũng nhắc đến Maintenance Street Tax Credit (CDTFA) qua SB 1447 có 147 triệu khấu trừ cho tiểu thương nào giữ nhân viên và mướn thêm nhân viên trong thời gian COvid-19.
Phần 4, do Fiona MA, thủ quỹ của tiểu bang California. Mình có nghe bà này nói chuyện ở Los Angeles một lần. Nói chung thì có khá nhiều người gốc tàu nằm trong chính quyền California mà không biết người Tàu có đông hơn người Việt hay không. Bà này nói chung ching là chính phủ tiểu bang đang cố gắng để phục hồi nền kinh tế tiểu bang. Khuyên chúng ta nên liên lạc với các cơ quan chức năng kể trên. Họ có nhân viên nói 34 ngôn ngữ để giúp đỡ. Họ có thể đến nhà để giúp điền đơn, hay hẹn gặp tại các văn phòng địa phương.
Cuộc hội thảo kết thúc đúng 60 phút. Kinh
Mình có email xin bộ slides của họ nhưng không biết chừng nào mới nhận được. Công chức thì họ lười lắm, cuối tuần là chạy rồi. Mình sẽ nghe lại thâu âm buổi nói chuyện để xem còn thiếu phần nào không. Đây là tóm tắc những gì mình ghi nhận được. Xong om
Nguyễn Hoàng Sơn
