Gần đây, đi họp mặt với bạn của đồng chí gái, thấy mấy cô bạn đưa chồng đến chơi, có 2 ông ngồi một chỗ, nhỏ tuổi hơn mình, người bị liệt một bên, ăn nói nhỏ nhẹ từ tốn, khác với mấy năm về trước, khó nghe vì bị tai biến nên mình tò mò kiếm tài liệu để hiểu thêm bệnh này để tự phòng ngừa.
Tai biến mạch máu não thường xảy ra vào ban đêm khi đang ngủ và nếu phản ứng kịp thời thì sẽ không chết, xác xuất độ 15% là đột tử, ngược lại thì rất tốn kém vì không chết nhưng người xem như phế nhân vì đi đứng khó khăn, không người chăm sóc, thì phải vào viện dưỡng lão, hoặc hành vợ con nếu ở nhà. Mình thấy một cô bạn, có ông chồng bị tai biến, dẫn chồng đến họp mặt thay vì để ở nhà, chăm sóc rất chú đáo cho ông chồng. Rất cảm động tình nghĩa phu thê nên chịu khó kiêng cử để khỏi làm khổ vợ con sau này. Có dạo mình bị gãy chân, nằm nhà 6 tháng, hành vợ con rất tội.
Tai biến mạch máu não xảy đến cho những người thuộc thế hệ của mình, thế hệ babyboomers, được cái là ngày nay người ta có thể giúp não bộ hoạt động lại được sau khi bị tai biến nên có thể hiểu được. Cô em mình có ông anh chồng bị tai biến, nằm Coma cả 8 năm nay. May có tiền nên mướn 2 người chăm sóc thường trực. Nếu không thì vợ con khổ.
Tai biến thường xảy ra khi máu không lên não bộ được hoặc mạch máu não bị vỡ, khiến chảy máu não. Thường là sau nhiều năm bị áp huyết cao, máu đẫy vào chỗ nghẹt của mạch máu, cuối cùng sẽ làm vỡ mạch máu não. Không biết có phải cãi lộn với vợ hay chồng khiến áp huyết lên cao hoài. Tốt nhất về già, vợ nói gì thì cứ Oui mon amour cho khoẻ đời để tránh bị tai biến. Các bà cũng không nên la rầy chồng nhiều vì lâu ngày chồng bị tai biến lại làm khổ mình. Đó là gieo quả sẽ hái hệ quả sau này.
Có ít trường hợp vì thuốc như có cocaine,..sẽ làm vỡ mạch máu còn theo bác sĩ đa số vì áp huyết cao. Khi máu bị chảy trong não thông thường người bị đau đầu khá nặng. Do đó khi bị đau đầu thì nên gọi 911, chạy vào phòng cấp cứu.
Xem hình vẽ trên cho thấy các mạch máu được nối kết với não bộ gồm 2 đường: 1 len lõi theo cột xương sống và phía ngoài cột sống. Nếu hệ thống mạch máu này bị nghẹt là thấy mệt. Ngày nay người ta khám phá ra xơ vữa động mạch thường xảy ra trong cơ thể của những người hút thuốc và uống rượu nhất là tiêu thụ rất nhiều đường. Sáng nay mình đọc tin tức cho biết uống rượu đỏ mỗi ngày sẽ tăng xác xuất bị ung thư lên 6% trong khi các báo quảng cáo rượu lại kêu uống rượu giúp hạ cholesterol. Chán Mớ Đời
Như trường hợp tổng thống Eisenhower , mỗi ngày hút 3 bao thuốc lá và khi ông ta bị tai biến, người ta lại quy vào tội ăn chất béo nên từ đó giả thuyết ăn nhiều chất béo sẽ gây bệnh xơ vữa động mạch, khiến người Mỹ ăn kiêng ăn cử chất béo từ mấy thập niên qua, đưa đến tình trạng dân mỹ béo phì, đủ thứ bệnh như ngày nay.
Những dấu hiệu trước khi bị tai biến là nói năng khó khăn, yếu, tê tay không nhất lên được và có thể nhìn không rõ, còn sau khi bị thì có thể bị mù, hai hình, chóng mặt,…
Vấn đề là khi bị tai biến, người ta không cảm thấy đau đớn như khi bị tim nhồi nên họ khó biết nhất là thường xảy ra vào ban đêm khi đang ngủ. Tuỳ theo các mạch máu nào bị nghẹt nên các hiện tượng có thể khác nhau nên khó nhận ra như khi bị đột quỵ vì tim. Não bộ của chúng ta có hai phần, bên trái và bên phải. Khi bị yếu thường là cánh tay không nhấc lên được. Ăn nói khó khăn, không hiểu hay khi phần não bộ bên phải bị thì người bị tai biến khó nhận thức được mình đang bị tai biến, để gọi cấp cứu.
Hình trên cho biết các nguyên nhân chính đưa đến tai biến như xơ vữa động mạch, huyết khối, tắt mạch, rung tâm nhĩ, cái này lạ khi ông bác sĩ giải thích là trái tim thay vì bóp để bơm máu, lại rung rung, nghe tới đây là mình teo chim luôn. Không biết có phải khi bị vợ la, tim mình nó rung rung khiến mấy mạch máu bị bệnh hay bị đột quỵ. Có điểm lạ là embolism sẽ khởi đầu tại một nơi rồi được đưa đi trong mạch máu.
Ông bác sĩ giải thích hiện tượng xơ vữa động mạch, khi mạch máu bị viêm như hút thuốc lá thì cholesterol sẽ được đưa lại để trám chỗ đó khiến mạch máu càng ngày càng bị thu hẹp và khi cái u cholesterol bị vỡ là bắt đầu lộn xộn, còn nếu cholesterol chỉ nghẹt có 30% mạch máu thì không sao. Nói chung là ai chúng ta cũng có vẫn đề này trong mạch máu cả. Chỉ có ít hay nhiều nên chúng ta ráng cẩn thận giữ mạch máu ít bị viêm để cơ thể không đem thêm cholesterol về để trám chỗ như ống cống bị nghẹt.
Thường thì cơ thể chúng ta có enzymes để làm thông các nơi bị nghẹt, người ta gọi là transient ischaemic attack (TIA) hay "mini stroke", do máu bị ngưng đưa đến não bộ, thường thì sẽ hết sau 24 tiếng đồng hồ.
Đây là hình ảnh khi khối cholesterol bị vỡ. Lúc này là nguy hiểm nhất. Vấn đề là chúng ta không biết, tốt nhất là cứ thấy lộn xộn là gọi 911 đưa vào cấp cứu.
Tỷ lệ các nguyên nhân đưa đến tai biến cho thấy 85% là do nghẹt mạch máu và 15% là bị rĩ máu, nguy hiểm nhất là bác sĩ cho biết là có đến 30% nguyên nhân mà không rõ, chưa biết được.
Thường bác sĩ hay khuyên chúng ta uống Aspirine 81mg để giúp làm loãng máu trước khi đi ngủ nhưng chỉ phòng ngừa 15% trong khi Warfarin thì lên tới 66%.
Người ta có thể chụp hình não bộ để xem vì chỉ sống sót trong vòng 8 tiếng đồng hồ từ khi bị tai biến, do đó cần đưa đến bệnh viện cấp cứu nhanh chóng để họ chụp hình.
Tóm lại khi thấy lộn xộn thì nên đi vào cấp cứu ngay, thứ 2 là kiêng cử uống rượu, hút thuốc, ăn đường vì các thứ này giúp bệnh xơ vữa động mạch nên cơ thể sẽ lấy cholesterol đến để vá các mạch máu bị viêm, hư hại. 
Thường mấy ông bị nhiều hơn phụ nữ, nếu không muốn hành vợ con thì nên kiêng cử, giảm uống rượu, ngưng hút thuốc, ngưng ăn đường, chè,…tinh bột vì tạo ra đường. Chán Mớ Đời
Nguyễn Hoàng Sơn
