Hôm trước, đọc một bài của ông thần nào người Mỹ, cho biết những điều ông ta hối tiếc khi về già, và đưa ra những lời nhắn nhủ cho giới trẻ. Thấy lạ nên đọc để xem mấy điều ông ta cho rằng khi lớn tuổi con người hay tiếc nuối khi nhìn lại con đường đời họ đã đi qua. Xin tóm tắt lại như sau:
1. Tìm người bạn đời kỹ lưỡng.
Ông ta cho biết khi còn trẻ, chúng ta cần phải xét lại những động cơ khiến chúng ta lập gia đình. Đừng bắt chước bạn bè mà lập gia đình hay bị áp lực của xã hội hoặc gia đình. Lý do là khi chúng ta lấy lầm người, chúng ta phải chịu đựng người đó suốt cả đời. Có thể đưa chúng ta đến tình trạng trầm cảm, bị bạo hành, đau khổ, nhất là khi dính đến con cái.
Vụ này thì mình không nhất trí. Đa số người ta lấy nhau, thường là vì yêu nhau muốn sống bên nhau trọn đời. Chỉ khi chung sống, mới nảy sinh ra sự đối chọi, mâu thuẫn về cách sống, cách nhìn về tương lai. Chưa chắc chúng ta đã lấy lộn người, có lẻ chúng ta không chịu tự thay đổi, thích ứng với hoàn cảnh với người phối ngẫu. Con người như cây trái, phải được cắt tỉa các nhánh khô, giúp vươn ra ánh mặt trời để lớn và cho trái tốt. Đúng hơn là tự luyện tập kỷ năng, bỏ tật xấu, làm quen với tính tốt. Anh cứ tiếp tục lười biếng, không chịu trau dồi thêm kỷ năng để dạy con, thăng tiếng trong công việc cũng như giúp người bạn đời, cùng chung xây đắp tương lai với nhau. Vì vợ tuy không sinh ra ta nhưng có công dạy dỗ ta nên người ô sin ưu tú.
Khi xưa, phụ nữ ít đi làm, ở nhà trông con không có nhiều trách nhiệm như phụ nữ ngày nay. Vừa đi làm vừa phải lo cho gia đình khiến vợ chồng sống 1/3 ngày trong môi trường khác nên ảnh hưởng với môi trường làm việc, những đồng nghiệp khác với môi trường với người phối ngẫu của mình nên có thể xẩy ra nhiều xung đột. Nếu không để ý, sẽ so sánh người bạn đời với đồng nghiệp. Đưa đến hôn nhân đổ vỡ.
2. Những cơ hội mà chúng ta không nắm bắt
Khi còn trẻ, nhiều cánh cửa mở ra, chúng ta có nhiều cơ hội. Nhiều người trẻ đã bỏ lỡ những cơ hội này vì sợ hãi, lười biếng hoặc kiêu hãnh; khi còn trẻ, có nhiều năng lượng là thời điểm tốt nhất để bắt đầu một dự án kinh doanh và tạo dựng tên tuổi cho bản thân. Một số người nghĩ rằng các cơ hội là quá lớn đối với họ. Hãy tận dụng chúng nếu không một ngày nào đó khi lớn hơn, chúng ta sẽ hối tiếc, muốn quay lại và nắm bắt những cơ hội đã bỏ lỡ đó.
Vụ này thì có lẻ đúng nhưng khi thời cơ chín mùi, gặp đồng chí gái thì mình chấp nhận làm người chồng ô sin, theo cô nàng đến nay. Còn cơ hội lớn thì tuỳ vì phải đánh đổi thời gian quý báu. Điển hình, khi xưa, mình có người bán cho miếng đất rẻ, có thể xây 20-40 căn nhà. Xây bán mỗi căn tính ra lời độ $50K, 20 căn thì được 1 triệu, còn 40 căn thì 2 triệu nhưng phải mất 3 -5 năm. Mình bàn với vợ thì thấy trong 3-5 năm, hai đứa con cần mình hơn vì mình phải ở lại nơi đó cách nhà độ 3 tiếng lái xe. Cuối cùng hai vợ chồng đi đến quyết định là không muốn làm giàu, cùng một lứa bên trời lận đận. Nhìn lại thì mình không hối tiếc chút nào. Không giàu nhưng vẫn có em bên đời. Nhất là có thời gian bên hai đứa con. Có lẻ điểm mình nhìn lại thích nhất trong đời là đưa đón con đi học, nấu ăn cho chúng, chở đi bơi, hướng đạo,… thời gian đó rất đẹp, nhìn con lớn.
3. Những chiếc cầu mà chúng ta đã bỏ lại sau lưng
Khi còn trẻ, chúng ta ít quan tâm đến các mối quan hệ, điều mà hầu hết mọi người nghĩ đến là kiếm tiền và leo lên nấc thang thành công bằng mọi giá. Nhiều người lợi dụng và chà đạp lên người khác để tiến bộ, họ coi các mối quan hệ là điều hiển nhiên, làm hỏng các mối quan hệ, ngủ với người khác để kiếm lợi cá nhân. Nhưng những hành động xấu này sẽ bắt kịp chúng ta trong tương lai. Khi bạn nhận ra cuộc sống trống rỗng như thế nào nếu không có tình yêu và bạn bè khi lớn tuổi. Khi bạn sẽ thành công nhưng không có ai xung quanh bạn hoặc không có ai tin tưởng bạn.
Điều này khiến mình nhớ đến cuộc thử nghiệm của đại học Harvard, vẫn tiếp tục từ 78 năm qua. Họ lựa ra 221 sinh viên năm thứ 2 của đại học và 661 người cùng tuổi ở vùng Boston. Trong số đó có tổng thống JFK,… Đo đạt sinh lý, sức khoẻ và đặt những câu hỏi như thế nào là hạnh phúc,… nhiều người trả lời là trở thành triệu Phú, tổng thống, bác sĩ tài danh,…. Sau 78 năm, chỉ còn đâu 62 người sống sót. Họ đặt lại câu hỏi; thế nào là hạnh phúc. Những người còn sống đều trả lời, có gia đình, thân hữu. Không một ai nói đến tiền bạc.
Mỗi lần mình lên mạng thấy thân hữu chụp hình con cháu đăng lên, cho thấy họ hạnh phúc bên vợ con cháu. Không ai khoe khoan làm bao nhiêu tiền, hay chạy xe xịn, áo quần xịn…
Chuyến đi viếng Âu châu vừa rồi, mình có dịp gặp lại thân hữu nhất là những gia đình đã giúp đỡ mình trong thời sinh viên. Họ có nhắc đến những bữa cơm đạm bạc của gia đình họ mà đối với mình rất quý vì dạo đó, đói liên miên. Được họ mời ăn một bữa sao thấy hạnh phúc. Gặp lại mấy người bạn xưa thời sinh viên. Tuy mấy chục năm không gặp nhưng sao tình cảm vẫn đong đầy như thủa nào. Cảm nhận lại những tình cảm của thân hữu sau bao nhiêu năm không gặp, thấy hạnh phúc một đời.
4. Đứa con mà bạn đã phá thai
Bạn là một cô gái trẻ, bạn mang thai và bạn sợ hãi. Bạn nhanh chóng chọn phương án phá thai khi nghĩ đến khoảnh khắc đó. Nhưng khi bạn lớn tuổi hơn nhiều, bạn sẽ nhìn lại và ước mình đã giữ đứa bé đó. Khi bạn giàu có và thành công, bạn sẽ ước đứa con mà bạn đã từ bỏ sẽ ở lại để tận hưởng thành quả lao động chăm chỉ của bạn. Làm mẹ đơn thân không có nghĩa là bạn không thể thành công trong cuộc sống hoặc bạn không thể tìm được một người đàn ông trong tương lai. Bà tài tử Michelle Yeoh, kêu là điều bà ta hối tiếc nhất trên đời là không có con. Ngày nay danh vọng đầy, tiền bạc đầy nhưng không có con cháu.
Vụ này thì khó nói vì ông ta là đàn ông, còn vụ phá thai hay không là phải do phụ nữ lên tiếng và quyết định. Thường đa số là các nữ sinh trung học, bị dính thai nên khó lên án. Thằng Bồ bỏ chạy mất dép. Còn những phụ nữ đã đi làm thì có thể trách cứ nhưng khó phán xét vì không biết hoàn cảnh của họ. Mình có đọc trên báo Việt Nam, có một cô kể là khi trẻ đã nạo thai 19 lần, nay có chồng muốn có con thì không được. Khi trẻ chúng ta bồng bột.
5. Đứa con mà bạn từ bỏ trách nhiệm
Chàng trai trẻ, anh đã làm một người phụ nữ mang thai, cô ta nói với anh rằng cô ta đang mang thai đứa con của anh. Anh đã từ chối cô ta và đứa bé rồi bỏ chạy. Nhưng nhiều năm sau khi anh 50 tuổi, anh sẽ ước mình có trách nhiệm, anh sẽ ước mình đã trưởng thành và trở thành cha của đứa trẻ đó. Anh sẽ thấy đứa trẻ đó xuất sắc và trở thành người lớn nhưng sẽ không có quyền gì đối với đứa trẻ đã trưởng thành mà anh đã từ chối ngay từ đầu. Anh sẽ hối hận vì đã chọn làm một ông bố vô trách nhiệm.
Khiến mình nhớ đến ông Steve Jobs, Bill Gates là những người con vô thừa nhận, được cha mẹ nuôi. Dạo ấy, Hoa Kỳ chưa cho phép phá thai. Nếu mẹ của hai ông này được phá thai thì ngày nay chúng ta không có máy điện toán cá nhân,…
Mình có biết một anh chàng, đào hoa lắm, học chung trường ở tiểu học, có con rơi nhưng không nhận, kêu là đứa con tội lỗi. Cô Bồ khi xưa, có nhờ mình nhắn lại anh ta để nhìn nhận đứa con sau 20 năm nhưng anh ta từ chối. Bỏ vợ đi kiếm bà nào ở Việt Nam. Kêu chúa cho bao nhiêu nhận bấy nhiêu. Bà Bồ cũ kêu ông chồng hiện nay, chăm sóc thằng con còn hơn con ruột. Mua một tặng một.
6. Bạn đã phá vỡ hạnh phúc hôn nhân
Vậy là bạn kết hôn với vị hôn phu/ thê tốt của mình; những tháng đầu tiên trong hôn nhân rất tốt đẹp nhưng ngay sau đó, với tiền bạc và sự quyến rũ của mình, bạn bắt đầu ngoại tình, không còn chung thủy. Vợ/chồng bạn cầu xin bạn dừng lại, con cái bạn bắt đầu đau khổ, cuộc hôn nhân của bạn sụp đổ. Một ngày nào đó khi bạn lớn lên, bạn sẽ nhận ra mình thật ngu muội khi phá hủy cuộc hôn nhân tốt đẹp mà bạn đã bắt đầu xây dựng chỉ vì những cảm giác phấn khích tạm thời trong những mối quan hệ không mang lại lợi ích gì cho bạn. Bạn sẽ nhận ra thiệt hại mà bạn đã gây ra cho con cái và vợ/chồng mình.
7. Chúa mà bạn đã chối bỏ
Khi bạn lớn tuổi hơn, bạn trở nên khôn ngoan hơn, Chúa trở nên thực tế hơn khi bạn nhìn cuộc sống theo cách có ý nghĩa hơn. Nhưng đừng đợi đến khi già đi mới bắt đầu tận hưởng mối quan hệ với Chúa. Hãy biết Chúa khi bạn còn trẻ, xây dựng tương lai của bạn với Chúa. Đừng là một kẻ nổi loạn trẻ tuổi chạy trốn về với Chúa khi tuổi tác bắt kịp.
Vụ này mình không rành lắm. Bác nào công giáo cho em xin ý kiến. Em người lương, không có bỏ đạo.
8. Tàn phá cơ thể bạn
Bạn chỉ có một cơ thể để sống cả đời. Thuốc lá, rượu bạn đang lạm dụng, ma túy bạn đang dùng, thực phẩm không lành mạnh bạn đang tiêu thụ; tất cả những thứ đó sẽ hủy hoại bạn từ từ. Khi bạn 50 tuổi và các bệnh về lối sống buông thả sẽ bắt kịp bạn, bạn sẽ ước mình đã chăm sóc cơ thể khi còn trẻ, rằng bạn đã tập thể dục nhiều hơn; nhưng giờ thì tổn thương đã xảy ra.
Mình không uống rượu, không thuốc lá nhưng về già vẫn te tua dù tập võ mỗi ngày, leo núi này nọ.
9. Thời gian bạn lãng phí
Thời gian bạn lãng phí khi còn trẻ trong sự lo lắng, những mối quan hệ sai lầm, lười biếng, đưa ra lời bào chữa và theo đuổi những thứ vô nghĩa; bạn sẽ không bao giờ lấy lại được.
Cái này thì mình đồng ý, nhiều khi nhớ lại thời ở Đà Lạt, lười biếng, chả làm gì cả, học hành cũng không, cứ lêu bêu phá làng phá xóm. Phải chi khi xưa, chịu khó học hành thì có lẻ ngày nay không phải làm nông dân. Mà sung sướng như người ta, sáng ra quán cà phê đấu láo, chiều ăn hủ tíu. Chán Mớ Đời
10. Những ước mơ và tài năng bạn đã gác lại
Bạn có tài năng khi còn trẻ không; có những điều bạn thích làm và bạn giỏi về chúng không? Hãy nuôi dưỡng những tài năng đó, khai thác chúng, đừng từ bỏ ngay cả khi bạn gặp phải trở ngại, đừng từ bỏ ước mơ của mình. Nếu bạn từ bỏ, khi bạn lớn hơn, bạn sẽ nhìn vào những người bạn đồng trang lứa đã gắn bó với những gì họ yêu thích và thành công và tự nghĩ, "Đó có thể là tôi". Theo đuổi một sự nghiệp, học một khóa học mà bạn yêu thích. Đừng lãng phí nhiều năm cuộc đời vào một lĩnh vực không làm bạn thỏa mãn.
Cái này thì hơi lộn xộn, mình phải lo cái vườn bơ vì nếu không thì không có quả, không có tiền, lỗ sạt gạch, thời gian đâu để ước mơ khám phá ra kỷ năng mới. Chắc ông thần này giàu có nên rảnh rỗi, ngồi nói chuyện vớ vẩn. Ngược lại thì đồng chí gái đi học đàn, mình thấy cô nàng vui vẻ, có chuyện để làm trong ngày vì khi xưa mơ biết học đàn dương cầm.
Có ông Mỹ già, đâu 93 tuổi viết cuốn sách là từ khi về hưu, ông ta đặt chỉ tiêu 5 năm để học một môn như vẽ tranh hoạ, 5 năm sau học đàn dương cầm, rồi học trồng hoa,… mình thì trồng bơ đến khi bán cái vườn.
11. Cái tên bạn đã bôi nhọ
Khi bạn già đi, di sản rất quan trọng, giá trị của tên bạn là tối quan trọng. Bạn sẽ tự hỏi danh tiếng của mình là gì, bạn để lại điều gì? Di sản của bạn là tổng hợp những hành động của bạn từ khi còn trẻ. Chúng ta viết tiểu sử của mình bằng cách chúng ta sống cuộc sống hàng ngày. Khi bạn nhìn lại con đường của mình và thấy bùn đất bạn đã ném vào tên của chính mình, sự xấu hổ bạn đã thu hút và giá trị nhỏ bé bạn đã thêm vào thế giới; bạn sẽ hối hận.
Vụ này mình không rành, sống an lành là đủ, chả cần viết tiểu sử gì cả vì chả ai đọc vào thời buổi xeo-phì. Trúng bình người Mỹ đọc chưa tới một cuốn sách trong năm. Đòi làm di sản, có tiền để lại cho con cháu thì chúng vui, rồi quên, không có tiền để lại, bảo chúng đọc hồi ký của mình. Hơi thức tĩnh chủ nghĩa.
12. Sự giàu có bạn đã vứt bỏ
Bạn có đang tận hưởng số tiền tốt trong những năm tháng làm việc hiệu quả của mình không? Kiếm được nhiều tiền? Đừng vứt số tiền đó vào các câu lạc bộ, lối sống liều lĩnh và mua sắm lãng phí. Đầu tư bằng số tiền đó, mở rộng nguồn thu nhập của bạn, khiến số tiền đó hoạt động cho bạn và giữ an toàn để chăm sóc bạn khi về già. Để lại một khoản thừa kế cho những người thân yêu của bạn để bạn không bao giờ nói "Ước gì mình biết nhiều hơn".
Cái này thì mình bị dính vì cứ ước gì mình biết nhiều hơn thì không phải làm nông dân. Vụ này thì mình hối tiếc khi xưa, đi làm ở Thuỵ Sĩ, có anh bạn người Hoà Lan, lương thấp hơn mình nhưng khi lãnh lương là anh ta viết ngân phiếu gửi mua cổ phiếu hay mutual funds trong khi mình chỉ bỏ quỹ tiết kiệm. Nếu mình đừng tự ái, hỏi anh ta chỉ cách đầu tư để dành tiền này thì ngày nay chắc giàu, không phải làm nông dân. Phải chi. Ừ phải chi. Nhưng bề trên cho bao nhiêu thì nhận bấy nhiêu, không đòi hỏi thêm.
13. Tình yêu tốt đẹp đánh mất
Có người tuyệt vời nào trong cuộc đời bạn yêu bạn không? Đừng đẩy người đó ra xa, nếu không người đó sẽ bước ra khỏi cuộc đời bạn và bạn sẽ không bao giờ tìm được một người tuyệt vời như vậy và có thể gắn bó với bạn suốt cuộc đời. Bạn sẽ bị dày vò khi già đi với những suy nghĩ "Nếu tôi vẫn ở bên người đó thì sao?"
Cái này thì mình không dính. Mình toàn bị mấy đối tượng một thời đá nên không hối tiếc, hối hận gì cả. (Sơn Bất Hối he he.) Tình yêu của đồng chí gái là số Một. Vì chỉ có cô nàng là muốn làm người vợ ưu tú nhân dân của mình. Có lần con gái hỏi: “what is your best deal?”. Mình nói lấy mẹ con. Xong om
14. Những bậc phụ huynh mà bạn khinh thường
Khi còn trẻ, bạn dễ dàng tỏ ra khinh thường cha mẹ; cha mẹ bạn biết gì? Họ cổ hủ, mờ ám và hẹp hòi. Nhưng cha mẹ bạn vẫn là cha mẹ bạn cho dù bạn có đồng ý với họ hay không, bất kể phong cách của họ là gì. Đừng để cha mẹ bạn qua đời hoặc tuổi tác xa cách bạn, hãy hòa giải và làm lành. Khi bạn lớn lên, bạn sẽ nhận ra lý do tại sao cha mẹ bạn muốn gần gũi với bạn. Càng lớn tuổi, bạn càng thấy giá trị.
Để nhận ra
Giá trị của một người chị hoặc em trai
Hỏi một người
Người không có một người chị hoặc em trai. (Mình có 2 em trai, 8 em gái.) Kinh
Để nhận ra
Giá trị của mười năm:
Hỏi một cặp đôi mới ly hôn. (Hỏi ông Trần Quảng Nam)
Để nhận ra
Giá trị của bốn năm:
Hỏi một sinh viên tốt nghiệp.
Để nhận ra
Giá trị của một năm:
Hỏi một học sinh
Đã trượt kỳ thi cuối kỳ.
Để nhận ra
Giá trị của chín tháng:
Hỏi một bà mẹ đã sinh ra một đứa con chết non (vụ này thì vợ chồng mình gặp phải)
Để nhận ra
Giá trị của một tháng:
Hỏi một bà mẹ
Đã sinh ra
Một đứa trẻ sinh non.
Để nhận ra
Giá trị của một tuần:
Hỏi một biên tập viên của một tờ báo hàng tuần.
Để nhận ra
Giá trị của một phút:
Hỏi một người
Ai đã lỡ chuyến tàu, xe buýt hoặc máy bay.
Để nhận ra
Giá trị của một giây:
Hỏi một người
Ai đã sống sót sau một vụ tai nạn.
(Cái này thì hỏi ông Trump, chỉ nhìn nghiêng qua đúng lúc tên xạ thủ bắn nên sướt tai. Đúng là số trời cứu.)
Thời gian không chờ đợi một ai.
Hãy trân trọng từng khoảnh khắc bạn có. Xong om
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
