Hamburger từ đâu đến?


1 ngày sau khi dọn sang Cali, mình đi mua ngay chiếc xe. May có anh bạn học Đà Lạt xưa, làm nghề bán xe cũ nên mua được giá chiếc xe cũ Nissan, chạy run run cửa sổ cửa xe, đủ trò. Xe đã được chủ cũ chạy trên 10 năm. Đi cua đồng chí gái, chỉ có độc nhất cái băng cassette cải lương Văn Hường khiến cô nàng Chán Mớ Đời, kêu thôi đi xe cô nàng. Mới hơn.


Được cái là các chỗ bán xe, đúng ngày đó họ cho ăn hamburger miễn phí. Các công ty bán xe đều khuyến mãi vào những lễ lớn như Cinco De Mayo,  July 4,… nên sau này, cứ đến mấy ngày này, mình chở mấy đứa con đến ăn hamburger miễn phí. Ngoài ra họ còn cho nước uống. Chỉ phải trả lời vớ vẩn vài câu chừng nào muốn mua xe mới. Mình nói không có tiền, nợ ngập đầu, tín dụng cực xấu là họ tha, nhìn mình với cặp mắt thương hại. Thật ra thì món này được nướng tại đây không ngon lắm bằng vào tiệm.

Mình ăn lần đầu tiên trong đời một cái hamburger ở Paris , trong tiệm MacDonalds ở đường Wagram gần FNAC. Sau này sang Hoa Kỳ thì tha hồ mà ăn. Mình nhớ hình ảnh ông bà cụ, khi viếng Hoa Kỳ năm 2000, vào tiệm ăn hamburger. Ông bà cụ ăn thấy rất ngon lành. Sau này về Đà Lạt, hỏi ông cụ có ăn hamburger không, ông cụ kêu có đâu mà ăn. Dạo ấy chắc Đà Lạt chưa có tiệm bán hamburger. Ở Đà Lạt, tiệm nào bán món này ngon, các bác cho em biết để lần sau về đi ăn với bà cụ.


Hè ở Cali, ai muốn ăn hamburger, cứ bò lại mấy chỗ bán xe vào những ngày lễ. Tha hồ mà ăn. Người ta cho biết hamburger xuất phát từ hải cảng Hamburg của Đức quốc, nên mang tên Hamburger.


Gần đây, mình đọc một tài liệu cho thấy khả tín hơn về lịch sử món hamburger. Số là khi đoàn quân của Thành Cát Tư Hãn đi chinh phục các quốc gia. Quân mông cổ cởi ngựa ngày đêm, họ ăn trên ngựa luôn. Để làm thịt mềm, lính Mông cổ bỏ thịt dưới cái yên ngựa, rồi ngồi lên trên. Đến khi ăn thì thịt đã mềm để họ xơi.


Năm 1238, con trai của Thành Cát Tư Hãn, Kublai Khan (Hốt Tất Liệt) chiếm đóng Mạc Tư Khoa, và món thịt mềm được du nhập vào xứ này. Chỉ có đạo quân Mông Cổ mới chiếm đóng được Mạc Tư Khoa. Biến những người địa phương thành nô lệ nên từ đó có danh từ Slaves. Người ta gọi người Nga là Slavic, đến từ Slave.


Người Nga gọi món này là “steak tartare” mà mình có ăn lần đầu tại Paris. Tartare là nói đến quân Mông Cổ. Lúc đầu, hơi e dè nhưng tụi bạn tây đầm kêu ăn đi. Lần đầu hơi sợ sợ nhưng sau này quen ăn thấy ngon. Thịt bò băm, trộn đủ thứ như hành, tiêu, hình như có quả trứng nữa thì phải. Từ ngày qua Hoa Kỳ thì hết thấy. Chắc lý do an toàn vệ sinh nên họ cấm ăn thịt tươi. Thịt hamburger được băm ra nên khi nướng phải nướng cho chính vì khi băm, có nhiều bacteria, ngược lại ăn steak thì có thể kêu đầu bếp làm tái hay trung bình. Thường đầu beeps làm steak xong thì cứ để trên chảo nóng một hồi để juice trải đều miếng thịt. Bên tây mình hay ăn thịt ngựa, rất mềm và rẻ hơn thịt bò.


Phải đợi đến gần 400 năm sau, món thịt băm tươi này mới được người nga cho du nhập vào Đức quốc qua hải cảng Hamburg qua các thuỷ thủ Nga đưa vào. Lâu dần, các thuỷ thủ cập bến Hamburg, quen ăn món này và từ đó gọi “Hamburg Steak”. Món này thường được làm bằng thịt bằm với các gia vị khác nhau.


Đến khi người đức di dân qua Hoa Kỳ bằng đường biển thì họ cho muối vào thịt băm này và hông khói để đi đường. Khi ăn thì họ lấy hai miếng bánh mì kẹp miếng thịt. Khi đến Nữu Ước , các người di dân vẫn tiếp tục làm món này và từ từ món hamburger được Mỹ hoá và khắp thế giới ăn món này. Tương tự món pizza của  người di dân Ý Đại Lợi, được Mỹ hoá, và toàn cầu hoá ngày nay. Hay món bánh mì Việt Nam.


Món burger được xuất hiện lần đầu tiên tại Cali vào năm 1871 ở tiệm Clipper với thực đơn “Hamburg Steak”. Ngày nay, hamburger được bán với rất nhiều món lặt vặt như bơ, bacon, phô mát, rau, giá, ketchup, ớt,… dầy cộm, ăn bể mồm luôn.

Hamburger chay, không thịt 

Ngày nay, họ làm burger bằng đậu nành hay gì đó, không có thịt bò. Vấn đề là bác sĩ kêu ăn mấy loại này còn độc hơn ăn thịt bò. Chán Mớ Đời 


Có lần mình có xem một phim tài liệu, kể một ông Mỹ, ăn hamburger MacDonalds 1 ngày 3 lần, trong vòng 30 ngày. Kết quả cho thấy ông ta lên cân và cholesterol cũng lên, mất cả năm trước mới xuống hết cân. Đặc biệt là họ thử nghiệm món hamburger và khoai tây chiên thì 30 ngày sau vẫn tươi như gái dậy thì. Kinh


Từ đó mấy đứa con mình hết dám đòi ăn MacDonalds. Đi chơi ở các nước khác năm vừa rồi như Thổ Nhĩ Kỳ, Dubai, Peru, A Căn Đình, CHí Lợi, Ai Cập và Jordan, hay Thái Lan thì thấy thiên hạ bu vào mấy tiệm ăn của Mỹ. Ở Việt Nam ít thấy.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn