Cuộc đời, ai may mắn lấy được người phối ngẫu, biết lo toan nhất là hiền lành không gian ác, tham lam, tạo Đức cho con cháu sau này. Về Đà Lạt lần này thì thấy có nhiều việc khiến mình nghĩ đến luật nhân quả. Mình thuộc gia đình thuần nông. Từ bé, cuối tuần đã phải vào Suối Tía, làm vườn của gia đình thì khám phá ra; mình trồng cây gì ra trái đó. Trồng cây tốt thì ra quả tốt, trồng cây ác thì ra quả ác. Trồng ớt hiểm thì ra ớt cực cay.
Nghe kể ông thần quản lý nghĩa trang Đà Lạt. Người thân mất, xây cất mộ bia đều phải qua họ. Nếu không họ phá như đám chăn bò khi xưa, cởi bò đạp bể các mộ bia ở mả thánh, khiến bà cụ phải kêu mấy tên chăn bò lại cho kẹo bánh, để chúng tránh cởi bò đi qua mộ người em mình. Muốn xây mộ tại nghĩa trang, họ độc quyền nên vớt tiền của tang quyến nhiều. Ai mướn người khác xây thì họ đợi đi về rồi phá mộ. Về già con cái của họ hút nghiện đủ trò, trong khi họ cũng bị bệnh tật.
Nhiều người khi xưa làm ăn khá, nay lại te tua thêm bệnh hoạn. Cho thấy ông trời cho mỗi người một thời rồi sau đó là hết. Vấn đề là làm sao giữ được cái Lộc trời cho về lâu về dài như bón phân cây cho ra trái đều đều đến đời sau. Ông bà khi xưa dặn con cháu; tích Đức như bón phân hữu cơ thì cây mới tiếp tục cho ra trái ngọt còn không, sẽ hết đơm ra trái như tiền bạc. Có đức mặc sức mà ăn.
Làm vườn mình khám phá ra là bón phân năm nay, không phải để cây cho quả năm nay, làm cho trái to mà là cho những năm về sau. Hàng năm mình phải gởi lá và đất của vườn cho phòng thí nghiệm, xem cần được bồi dưỡng loại phân nào cho những năm sau. Cây trái trồng ngày nay thì phải đợi 7, 10 năm sau mới có trái. Bón phân cây như làm những việc có tính cách tích đức, giúp gia đình, con cháu mình sau này khá, còn không tích Đức, như không bón phân cây hay tưới nước thì sẽ không có quả về sau, hay sẽ cây từ từ chết. Nhiều người cứ muốn bán các nhà thờ tự, để chia cho nhau vì đất lên giá như thể bứng các cội rễ của cây thì làm sao cây cối tiếp tục lớn mạnh.
Mình thấy nhiều người cướp đất hàng xóm, gia đình con cháu cũng không thấy khá so với trước khi cướp đất.
Mình cũng thuộc diện được xem trúng số độc đắc, lấy được đồng chí gái, hiền lành, không hại ai cả. Ai xin gì cũng cho, giúp đỡ, đi hát cho mấy người già trong viện dưỡng lão, nấu ăn cho người vô gia cư, giúp giảm bớt sự gian ác của mình. Sáng nay, đi xem cái tiệm bán đồ lưu niệm, thấy cái áo lụa thái lan, tính mua cho vợ. Gửi hình để hỏi ý kiến, đồng chí gái trả lời không mua gì hết. Xong om.
Bà cụ mình thuộc loại dân hiền ở chợ Đà Lạt. Mình chưa bao giờ thấy mẹ cãi lộn với ai ngoài chợ. Bạn hàng mượn nữ trang đi ăn cưới rồi đổi hàng xấu, đành chịu, không chửi một câu. Nay nghe nói bà bạn hàng đó, ngồi xe lăn, con cái không khá lắm. Tránh gặp mẹ mình. Có người giựt hụi mẹ mình rồi nay con cháu cũng không khá. Người mượn tiền rồi sau 75 xù luôn, về già nằm liệt giường cả 10 năm tình lận đận với giường chiếu, làm khổ con cháu, mới qua đời.
“U chau ơi số mạ răng bị người ta ăn cướp tiền hoài”. Đó là lời mẹ mình than. Mẹ mình kể lại chuyện làm ăn khi xưa ngoài chợ. Đi di tản 75 về Đà Lạt thì mất hết của cải. Trước khi chạy di tản, đưa người em rể chìa khóa nhà cửa và hàng chợ. Người em rể và gia đình đem bán tháo hết rồi không đưa lại đồng nào. Nay con cháu của họ cũng vất vả.
May nhờ bà người Tàu bạn hàng, bán tương ớt ở cầu thang chợ cho mượn vốn để buôn bán lại, nuôi con, thăm nuôi chồng 15 năm cải tạo.
Mỗi lần đi thăm nuôi là có một số người vợ hay mẹ ở Đà Lạt đi theo. Cứ 3 giờ sáng là có mặt ngoài chợ. Đưa giấy tờ cho mẹ mình để đi bao xe đò. Phải nhờ người làm giấy tờ đi kinh tế mới, công an kinh tế mới cho đem gạo thức ăn ra khỏi Đà Lạt. Đi thăm nuôi cũng ê càng.
Mỗi lần kể về 15 năm trời đi thăm nuôi, mẹ mình than khổ cực, thêm bị dân cm30 làm khó dễ, tìm cách đuổi gia đình mình đi kinh tế mới. Được cái là mẹ mình về già tương đối không cực khổ như xưa. Con cháu đều có cơ ngơi cả, thêm có sức khỏe. 91 tuổi mà vẫn đi đứng được. Đi Thái Lan, lội bộ mấy cây số mỗi ngày với mình. Ngày nay, mới hiểu sức khoẻ là vàng. Con cháu hưởng được cái Phước của mẹ.
Gặp ai cũng khoe mình 91 tuổi. Thường phụ nữ ít khi nói thật tuổi của họ nhưng bà cụ mình thì cứ khoe tuổi già. Lạ thật.
Đi chơi chuyến này, không dám dẫn bà cụ đi bộ nhiều. Lần trước đi Nhật Bản mỗi ngày đều 9-12 cây số nay 2 cây số là oải rồi. Chỉ ăn rồi bơi trong hồ trước nhà rồi ngủ. Lần sau về chắc chỉ dám dẫn bà cụ đi trong nước chớ bay xứ khác thì hơi châm.
Đọc báo Việt Nam, nghe nói ông nào có đến 4 cái bằng đại học khiến mình cảm phục vô vàng. Mình học oải cả bánh mì tây đến 6 năm mới được cái bằng thạc sĩ, còn ông ta học trùng tu tại chức, lấy được 4 cái bằng đại học. Cho thấy Việt Nam không hiếm nhân tài. Không hiểu sao có đến 4 cái bằng, nay ông ta lại vào tù. Chắc không có đức hay tổ tiên không tích đức cho ông ta.
Nghe kể ông cựu bí thư Đà Lạt, về hưu, đi ăn cưới, không ai dám ngồi chung, thậm chí còn bị người ta trùm mền đánh như tù đánh dân làm ăng ten. Kinh
Người Huế hay nói “cúng thần thần đãi, cúng sãi sãi cho, ở so đo trời lấy lại”. Nay trên 6 bó mới hiểu ngụ ý của câu này mà mẹ vợ cũng như mẹ mình hay dạy con cháu. Nay già mới thấm thía. Không biết có trễ chưa để bắt đầu tích đức cho mai sau.
Xong om
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
