Kiến trúc nhà thờ Nga

Có ông thần nào hỏi mình về kiến trúc nhà thờ Nga thời Sa hoàng với mấy cái vòm củ hành, củ tỏi. Mình chưa bao giờ viếng Nga nên chưa bao giờ vào trong các nhà thờ này. Học lịch sử qua sách khác với đi hiển thị tại chỗ nhất là vẽ thì mới khám phá ra những gì mình học. Theo mình hiểu thiên chúa giáo ở Nga thuộc về kito chính thống giáo (orthodox), thay vì thiên chúa giáo Vatican vì khi xưa, có sự rạn nứt của thiên chúa giáo, chia thành hai nhánh, đông và Tây tương tự sau này thiên chúa giáo Vatican (Tây) bị chia như nhà thờ Anh quốc, dưới thời vua Henry VIII hay nhà thờ Tin Lành,…

Những nhà thờ chính thống mình đã viếng tại các nước như Hy Lạp, Georgia thì chỉ có nhà thờ ở Thổ Nhĩ Kỳ là lớn, nay được sử dụng nhà thờ hồi giáo, còn thường thì nhỏ, vì các ông cha cai quản mỗi nơi, không bị tập trung quyền lực như toà thánh Vatican.

Nhà thờ ở Nga được xây dựng không phải vì mỹ thuật mà để doạ quân thù. Xứ này bị quân Mông Cổ xâm chiếm khi xưa. Xây cất như tấm gương phản chiếu thiên đàng. Đại đế Ivan the Terrible ra lệnh xây thánh đường Saint Basil sau khi chinh phục được Kazan vào năm 1552, đánh thắng Tatars. Được xây xong đúng ngày lễ chi đó của thiên chúa giáo về đức mẹ Đồng Trinh. Thánh đường được xây dựng đầu tiên sau đó quảng trường Kremlin mới được xây cất.

Thiết kế rất đặc biệt vì có 8 nhà nguyện tròn xung quanh trung tâm thánh đường cao 47.5 thước. Các nhà nguyện này được kết nối bởi nhưng hành lang nhỏ, các cầu thang và được trang trí bởi những tấm tranh Fresco màu với những hiện vật tôn giáo. Nếu so với bên ngoài đồ sộ thì bên trong rất gần gũi, với kiến trúc thời trung cổ của Nga.

Vấn đề là người ta không biết ai là kiến trúc sư của ngôi thánh đường ngày. Đến năm 1588, 35 năm sau thì họ xây thêm một nhà nguyện thứ 9 để chôn thánh Basil, người đã tiên đoán năm 1547 sẽ có hoả hoạn tại Mạc Tư Khoa. Ông này điên điên khùng khùng cởi truồng đi ngoài đường nhưng khi chôn ông ta vào dành thờ thì bổng nhiên được phong thánh. Có một nhân vật nga khác cũng nổi tiếng là Rasputin. Hôm nào rảnh mình kể vì người ta còn giữ dương vật của ông ta dài 50 cm khiến phụ nữ nga mê mệt dù ông ta không bảo giờ tắm.

Lúc đầu, thánh đường được sơn màu trắng với những vòm bằng vàng, kết hợp với các bức tường của Kremlin nhưng đến thế kỷ 17 được sơn theo các màu được nói trong cuốn sách về thiên đường. Thường kiến trúc của Nga làm bằng gỗ nhưng thánh đường này được xây dựng bằng gạch. Được biết các vòm củ hành có hình dạng như vậy để mùa đông, không để tuyết phá sập nóc nhà. Do đó chúng ta chỉ thấy các vòm củ hành ở những nơi có tuyết rất nhiều vào mùa đông. Có người cho rằng các vòm này được thiết kế theo kiến trúc của hồi giáo.

Nghe kể là ông Nã Phá Luân ra lệnh phá sập, đặt mìn thánh đường này, nhưng lính Tây chạy không kịp bần xà lõn nên thánh đường vẫn còn nguyên đến ngày nay. Tương tự khi Đảng cộng sản lên ngôi, ông Stalin, cộng sản vô thần cũng ra lệnh phá để có chỗ cho quảng trường Cẩm Linh nhưng may thay kiến trúc sư Petr Baranovky gửi điện tín cho Stalin mà ông Tố Hữu khóc thương cha thương 1, thương ông thương 10. Dọa sẽ tự tử nên lệnh được rút lại nhưng nhốt ông kiến trúc sư này 5 năm cải tạo. Người cộng sản chị biết phá hoại không tạo dựng gì cho nhân loại. Đi xem mấy công trình tại các nước thuộc liên Xô cũ thì thất kinh. Xấu không thể tả.

Ngày nay chỉ còn một cái chuông bằng đồng là còn sót để ngân chuông cho thiên hạ nghe vì khi lính Sô Viết chiếm năm 1929, lấy mấy cái chuông kia để làm chảy đồng ra để làm cái gì đó. Cho thấy người cộng sản không xây dựng gì cả ngoài phá hoại.

Không biết khi nào mình có thể viếng Mạc tư KHoa và Saint Petersburg vì đi du lịch xứ này khá châm.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn