Kiến trúc Baroque Tây phương
Dạo còn sinh viên, mình phải học lịch sử kiến trúc Tây phương, mình không thích kiểu Baroque lắm vì thấy quá rườm rà. Kiến trúc mà mê nhất là kiến trúc Hy Lạp, rất đơn giản nhưng lại đẹp và hùng vĩ.
Đúng hơn khi học về lịch sử kiến trúc thì thường phải học về các nhà thờ hay dinh thự vua chúa ở Âu châu vì khi xưa chỉ có nhà giàu hay nhà thờ mới có tiền để xây cất những toà nhà cao lớn vớt những Mỹ thuật qua các thời đại. Các nhà thờ Baroque là một số ví dụ nổi bật nhất của phong cách này, được thiết kế để gây choáng ngợp các giác quan và khơi gợi sự kính畏 về mặt tâm linh. Mình không phải công giáo nên khi xem mấy bức tranh nói về thánh này thánh nọ là mình ngọng. Sau đó phải bò vào thư viện, mượn thánh kinh để đọc, rồi Cựu Ước, Tora, rồi Koran để hiểu mấy vụ này.
Thường người ta nghĩ về kiến trúc Baroque chỉ là vàng, các đường cong, và những chi tiết cầu kỳ nhưng thật ra kiến trúc Baroque đẫy xa những giới hạn trước đây nhờ kỹ thuật xây cất tiến xa hơn trước đây.
- Vương cung thánh đường Thánh Phêrô (Thành Vatican, Rome)
Mặc dù nền móng của vương cung thánh đường có trước thời Baroque, những đóng góp của Gian Lorenzo Bernini như Baldacchino bằng đồng khổng lồ (1624–1633) trên bàn thờ chính và Quảng trường Thánh Phêrô rộng lớn với các hàng cột ấn tượng, đậm chất Baroque. Quy mô, tính kịch tính và sự tương tác của ánh sáng khiến nó trở thành một nền tảng của phong cách này.
- Nhà thờ San Carlo alle Quattro Fontane (Rome, Ý)
Kiệt tác của Francesco Borromini (1638–1641) là một viên ngọc Baroque nhỏ nhưng mãnh liệt. Mặt tiền của nó gợn sóng với những đường cong lõm và lồi, còn nội thất với mái vòm hình bầu dục làm xoắn không gian theo cách gần như sống động. Đây là một ví dụ hoàn hảo về tình yêu của Baroque đối với sự phức tạp và chuyển động. Thật ra muốn thiết kế loại kiến trúc này cần phải giỏi về hình học để vẽ vòng tròn và ellipse.Khi xưa mình có vẽ nhưng cách đây 6 năm có đưa đồng chí gái đến chụp hình ở đây
- Nhà thờ Sant’Ivo alla sapienza, Roma, Ý Đại Lợi . Mình và ông thầy đến đây vẽ rất nhiều ngày vì do Borromini thiết kế, rất đẹp.
- Nhà thờ Il Gesù (Rome, Ý)
Được xây dựng sớm hơn (1568–1584) bởi Giacomo della Porta và những người khác, đây thường được xem là tiền thân của Baroque. Mặt tiền hoành tráng và nội thất được trang trí phong phú—đặc biệt là các bức bích họa chiến thắng của Giovanni Battista Gaulli—đã đặt nền móng cho các nhà thờ Baroque hoàn chỉnh. Đây là trung tâm của Dòng Tên, ảnh hưởng đến các thiết kế trên toàn thế giới.
- Nhà thờ Basilica di Superga, Turin, Ý Đại Lợi mà mình có dịp viếng lại năm ngoái khi ghé thăm mấy người bạn một thời sinh viên.
- Nhà thờ Karlskirche (Vienna, Áo)
Tác phẩm của Johann Bernhard Fischer von Erlach (1716–1737) kết hợp kịch tính Baroque với sự kiêu sa của đế quốc. Nhà thờ này khi mình viếng thăm năm 1978 đã bắt đầu được trùng tu, mà sau này mình dẫn đồng chí gái đi viếng lại thì vẫn chưa xong. Mái vòm khổng lồ và hai cột cao chót vót (lấy cảm hứng từ Cột Trajan) thống trị đường chân trời, trong khi nội thất lộng lẫy với các bức bích họa và trang trí thạch cao. Đây là một tuyệt phẩm Baroque muộn gắn liền với quyền lực Habsburg.
- Wieskirche, Đức quốc mình có dịp viếng năm 1978, khá lộng lẫy, họ gọi đỉnh của kiến trúc rococo- baroque, màu mè nhẹ nhàng và nhiều ánh sáng vì thường nhà thờ cổ rất tối.
- Nhà thờ Santiago de Compostela (Galicia, Tây Ban Nha)
Sự nâng cấp theo phong cách Baroque tại đây, đặc biệt là mặt tiền Obradoiro của Fernando de Casas Novoa (hoàn thành năm 1750), biến một công trình Gothic cũ thành một cảnh tượng hoành tráng, tinh xảo. Các chi tiết đá phức tạp và sự vươn cao theo chiều dọc là Baroque Tây Ban Nha thuần túy, với chút phong cách Churrigueresque. Hy vọng năm nay, mình sẽ đi bộ hành hương đến nhà thờ này.
- Nhà thờ Zacatecas (Mexico City, Mexico)
Được xây dựng qua nhiều thế kỷ, giai đoạn Baroque của nó (đặc biệt là các bổ sung từ thế kỷ 17–18 như Bàn thờ của các Vua) phản ánh tầm ảnh hưởng thuộc địa của Tây Ban Nha. Các chi tiết phong phú và quy mô khổng lồ cho thấy Baroque đã thích nghi với Thế giới Mới như thế nào, kết hợp ảnh hưởng địa phương và châu Âu.
- Nhà thờ Thánh Ignatius Loyola (Paris, Pháp)
Được thiết kế bởi kiến trúc sư Dòng Tên Jean-Baptiste Martellange và hoàn thành vào thế kỷ 17, đây là phiên bản Baroque của Pháp. Nó ít phô trương hơn so với các nhà thờ Ý nhưng vẫn gây ấn tượng với mái vòm, các bàn thờ xa hoa và tỷ lệ hài hòa.
- Nhà thờ Tu viện Zwiefalten (Zwiefalten, Đức)
Một kỳ quan Baroque miền Nam Đức (1739–1747) của Johann Michael Fischer, nhà thờ này nổi bật với nội thất xa hoa—các bức bích họa của Franz Joseph Spiegler và trang trí thạch cao xoáy tròn khiến không gian như một vụ nổ thiên đường. Đây là đỉnh cao của Baroque trong Đế quốc La Mã Thần
- Có lẻ du khách đến thành phố Barcelona, Tây Ban Nha, sẽ không quên được hình ảnh của Sagrada Familia, do kiến trúc sư Antoni Gaudi, ngủ tại công trường để vẽ thiết kế. Năm 1926, ông ta bị xe tram điện cán và chết tại nhà thương thí. Nhà thờ ông ta chưa hoàn tất sau khi Khánh thành đúng 150 năm khi mình viếng lại cách đây 6 năm với vợ. thánh.
Sagrada Familia do kiến trúc sư Antoni Gaudi tại Barcelona
Có toà nhà hành chính của Leuven rất lạ, bác nào đi Bỉ nên ghé viếng
Những nhà thờ này thể hiện phạm vi của phong cách: từ những hình dạng con đầy mê hoặc của Ý Đại Lợi đến những công trình trang trí lộng lẫy của Tây Ban Nha , hay sự thanh lịch của Pháp và sự pho trường của kiến trúc Đức. Mỗi nhà thờ sử dụng kiến trúc như một sân khấu cho vở kịch tâm linh của mọi sắc dân.
Có nhà của Sa hoàng ở St Petersburg, nay là viện bảo tàng Hermitage. Baroque loại cực đỉnh, dát vàng,.. này chắc không bao giờ viếng được vì đi du lịch Nga rất khó. Mình có vào nhà của Sa Hoàng ở Uzbekistan, khá dễ thương.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét