30 năm về trước, vô tình đi học đầu tư thì có một cuốn sách rất nổi tiếng được quảng bá cho những ai muốn làm giàu. Đó là cuốn sách mang tên “Rich Dad Poor Dad” của ông người Mỹ gốc Nhật Bản, tên Robert Kiyosaki. Ông ta viết chung với một bà CPA. Cuốn sách này nói về những căn bản tài chính mà người Mỹ sử dụng để trở nên giầu có. Giải thích ông ta có hai người cha, cha ruột thì học rất giỏi nhưng nghèo, còn ông kia, bố của tên bạn thân (dã tưởng), giàu có, dạy ông ta làm giầu.
Cuốn sách này có nhiều điểm hay nên đọc, vì đã được bình dân học vụ cho người bình thường, nông dân như mình hiểu. Nhưng sách được viết cho một loại thương mại mà 99% thất bại. Đó là thương mại của công ty đa hệ. Đúng hơn là cho công ty Amway.
Dạo đó mình có đọc vài bài phê bình, thấy cũng có lý khi ông Kíyosaki nói là một ngày ông ta đi xem xét mấy trăm căn hộ để mua. Đúng là bựa vì không phải dễ xem xét mấy trăm căn hộ nhất là không có kinh nghiệm về xây cất để nhận ra vấn đề,… nội xem xét một căn nhà là mất 2 tiếng đồng hồ ít nhất. 100 căn nhà trong một ngày là chuyện bựa.
Ông ta giới thiệu sách của ông ta viết cho các nhà xuất bản nhưng không có ai chịu xuất bản đến khi công ty Amway đồng ý, được viết lại với một CPA thì được bán rất nhiều cho các doanh nhân đa hệ của công ty này. Mình được biết đến công ty này, khi một anh bạn, mới ra trường bác sĩ, bị tên bác sĩ nào dụ gia nhập rồi gọi mình. Mình có đi nghe một lần nhưng không vào. Họ kéo mình đến một buổi họp ở trong rạp hát hay đâu, rất đông người. Lúc đó mới hiểu người Mỹ thích làm giàu ra sao. Cuối cùng đồng chí gái mua bột giặt gì đó do anh bạn bán rồi kêu Costco rẻ hơn nên mình nói không mua nữa. Anh bạn sau này cũng bỏ luôn vì giải phẫu thẩm mỹ kiếm tiền đếm không hết.
Amway là cách buôn bán lẻ qua cách phân phối với người quen. Người ta kêu bạn bè và anh em trong gia đình gia nhập để mua các sản phẩm, rồi ăn lời trên số bán. Do đó sản phẩm rất đắt so với giá mua một loại tương tự ngoài chợ. Ai hên thì kéo vô mấy người được xem là “downline” rồi cứ khuyên khích họ mua để mình ăn lời. Đến khi không ai vô mà tiếp tục mua chất đầy nhà thì vợ chồng cãi nhau, bỏ công ty.
Amway đặt mua rất nhiều sách để bán cho người gia nhập công ty này khiến con số bán lên kỷ lục, kêu bestseller. Theo mình đọc mấy sách của ông ta, thì được biết ông ta cũng thua lớn khi gia nhập Amway, không thành công dù viết sách kiếm được tiền hơn.
Ông ta viết, khuyến khích về “passive income” như có công ty thương mại, mua nhà cho thuê này nọ. Vấn đề là 99% người tham gia các công ty đa hệ này đều mất tiền, chỉ có độ 0.1% người là có làm ra tiền nhưng chưa chắc như họ đã tuyên bố. Năm ngoái mình sang Ý Đại Lợi, anh bạn kể là cô vợ về hưu, tham gia một công ty đa hệ nào ở Hoa Kỳ, hỏi mình thì mình kêu không muốn dính vào, tốn tiền và thời gian. Già rồi nên dùng thời gian và tiền đi chơi thay vì cúng cho chúng.
Mình nhớ có dạo cũng mất vài người quen cũng vì công ty đa hệ. Mấy người quen có con đi hướng đạo chung đoàn với con mình nên cũng hay đi cắm trại với nhau này nọ. Một hôm, họ rủ đi dự buổi trình bày đầu tư lời tối thiểu 20% mỗi năm. Như bỏ vào 200K thì cuối năm có 40K, cho con đi học Harvard, khoẻ re. Mình bò lên mạng tìm công ty thì chả thấy đâu cả nên không đi thế là họ xù mình luôn. Không thấy rủ đi đâu đi đó nữa. Sau này nghe mấy người này rủ anh chị em vào rồi tên Mỹ đen, ôm tiền mấy triệu bạc chạy mất tiêu.
Lý do là những người tham gia các công ty đa hệ được xem là doanh nhân nhưng không làm toàn thời gian. Cái gì làm chơi chơi thì khó mà thành công. Người ta bỏ tiền làm ngày đêm 7 ngày mỗi tuần mà còn không thành công thì nói khơi khơi làm tà tà trở thành triệu Phú.
Báo chí tìm kiếm ông bố giàu mà ông Kiyosaki nói trong sách thì ở Hạ Uy Đi không có nhân vật nào như ông ta tả về ông bố giầu có. Chỉ là một nhân vật giả tưởng. Vấn đề là ông ta cho xuất bản rất nhiều cuốn sách dựa trên đề tài Rich Dad, kiếm khá nhiều tiền nhưng đâu năm 2012, ông ta bị bà CPA viết sách cùng với ông ta thưa kiện, vì ông ta không trả tiền, chia chác theo hợp đồng nên mất khá nhiều tiền đâu mấy chục triệu đô nên khai phá sản. Lâu rồi nên không nhớ. Trên 26 triệu.
Hình như ông ta có hợp tác với ông Trump thành lập trường Trump để dạy thiên hạ làm giàu. Mình nghe ông bạn kể là có lên Los Angeles nghe ông ta nói chuyện để bán seminar của ông ta. Cả tiếng đồng hồ, ông ta chửi khán giả là “losers “ để họ mua dự mấy seminar của ông ta mấy chục ngàn đô, rồi tham gia các chương trình Mentorship khiến nhiều người tan gia bại sản.
Mình biết ông Clyde Wilson, ông Jack Fullerton, ông Mic Blackwell,… mấy người này sẵn sàng giúp đỡ mình khi hỏi nên hay không nên mua căn nhà nào đang thương lượng. Mấy người này chả lấy tiền bạc gì cả. Hay mấy người dạy mình, lâu lâu mình gọi điện thoại hỏi thăm về cách thương lượng ra sao, họ vui vẻ giải thích, không lấy tiền gì cả.
Ông ta hay nói đến tài sản và nợ. Ông cho biết có hai loại nợ: nợ tốt và nợ xấu. Nợ tốt là mượn để mua tài sản còn nợ xấu để mua đồ chơi như xe hơi,… theo cách này thì cũng nhiều học trò của ông ta bị mất tiền rất nhiều. Cứ mắc nợ mấy chục ngàn để mua các chương trình làm giàu của ông ta.
Khi xưa, đi seminars, mình gặp nhiều tên bựa lắm, chỉ tìm cách bán seminar và các sách vở của họ hay những tên tìm cách mượn tiền của mình. Có người in sách, sang băng bán mua nhà này nọ mà không sở hữu một căn nhà. Có dạo ở Quận Cam, có một cặp cứ mở seminar mỗi tháng. Tên này ở Utah, còn cô bạn hắn ở quận Cam tổ chức mấy buổi nói chuyện ở khách sạn Double Tree. Cứ mỗi lần mình rảnh chạy đến thì nghe họ kêu tuần này mua được 100 cửa nghĩa là 100 căn hộ ở Utah này nọ. Mình thấy lạ vì cứ mỗi tháng họ kêu mua cả 100 căn khiến mình nể phục nên hết dám đi nghe họ nói chuyện. Mỗi lần đến thì phải trả $20. Đùng một cái thì thấy báo chí đưa tin họ kêu những người dự mấy seminars của họ, đầu tư, mua các căn hộ ở Utah rồi khi mấy người này đi xem thì chả thấy gì cả. Nay cặp này bị tù 20 năm thì phải.
Từ mấy năm nay, ông Kiyosaki cứ quảng cáo mua vàng, ông ta kể mua cả hầm mỏ vàng. Không biết thật hư ra sao. Chỉ biết là ông Trump dẹp đại học Trump để tranh cử tổng thống.
Nay con mình bắt đầu nghĩ đến đầu tư nên mình chỉ chúng đi học mấy người mà mình tin tưởng vì ngoài kia có rất nhiều đám chỉ muốn lấy tiền của mình.
Cho thấy chúng ta tìm cách đầu tư thì có nhiều tên tìm cách dụ dỗ vớt tiền của mình. Dạo đó cần phải thận trọng nhất là ngày nay về hưu, nhìn lại thì có thể sống thêm 20 năm nữa, nhiều người lo lắng cho tương lai nên dễ trở thành con mồi cho những tên lừa bịp này. Lâu lâu mình buồn đời coi chương trình “American Greed” thì thấy đa số nạn nhân là người về hưu. Chán Mớ Đời
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét