Hôm trước kể vụ đám tang văn hào Victor Hugo, mình có kể khải hoàn môn Caroussel gần bảo tàng viện Louvre nhưng quên nhắc đến Palais De Tuileries từng được xây cất tại đây với vườn thượng uyển Tuileries. Tuileries là vì khi xưa chỗ này có nhà máy làm mái ngói. Vườn thượng uyển do ông kiến trúc sư nổi tiếng Andre Le Nôtre thiết kế. người Pháp họ đặt tên thấy lạ lắm, không biết tiếng Tây thì nghe cao sang nhưng hiểu tiếng Tây thì họ đặt tên các nơi rất bình dân như người Đà Lạt đặt tên Lò Gạch, để nói đến khu Hoàng Diệu vì khi xưa có lò nung gạch. Hay La Grenouillère, Đầm Ếch mà người Việt gọi là Thuỷ Tạ tại Đà Lạt.
Đây là cung điện Tuileries khi xưa, sau bị dân Tây nổi dậy đốt phá nếu không thì chắc được nhập vào bảo tàng viện Louvre luôn. Được xây sau Khải hoàn môn Carrousel với vườn thượng uyển Tuileries bị che. Hình dưới la ngày nay, chỉ thấy vườn Tuileries.Theo lịch sử thì bà hoàng hậu Catherine de Medici, lấy vua pháp tên Henry II, buồn đời sau khi ông chồng băng hà, kêu dân Tây xây cung điện này mang tên Palais De Tuileries vào năm 1564. Từ đó, cung điện này được nhiều ông vua Tây ở như Henry IV, Louis XIV và ông Napoleon I nên khi mình xem phim Napoleon, thấy ông ta ở lâu đài với Josephine thì ngạc nhiên vì đã bị cháy. Chắc họ quay lâu đài nào mình chả biết.
Đến năm 1682, vua Louis XIV dọn về điện Versailles mới xây cất ở ngoại ô Paris nhưng cung điện này vẫn nhộn nhịp vì quan lại ra vào. Khi cách mạng nổi lên, các tên nông dân như mình, nghe lời xúi giục của đám trí thức ở m ờ, vác cuốc chạy vào đây, kiếm vua Louis 16 và hoàng gia. Sau đó lôi vua ra chém đầu rồi thấy hoàng hậu Marie-Antoinette, buồn quá nên cũng đưa bà ta lên máy chém luôn. Ngày nay , người Pháp cũng thích Écolo đạp xe đạp về ngoại ô, thiên nhiên chơi nên có thể là dấu hiệu cho một cách mạng long trời lỡ đất sắp đến chăng. Thời bà Marie-Antoinette, buồn đời không biết làm gì, cho xây mấy chuồng dê để bà ta làm cô gái chăn dê, đi vắt sữa dê để hoà hợp, hiểu rõ về đời sống nông dân, dân quê chân chất. Dân tình đói quá, nổi lên đốt phá.
Tấm ảnh này được xem là tấm ảnh đầu tiên chụp tại mặt trận đang đánh nhau ở Sedan, nơi hoàng đế Napoleon III bị bắt sống.Ông Napoleon I ở đảo Corse, đói quá gia nhập quân đội pháp, rồi buồn đời, tự xưng làm hoàng đế, chạy vào đây ngủ. Rồi hứng tình lên ông ta đem quân sang Nga sô để xem mùa đông Mạc Tư Khoa ra sao. Khi xưa ông Tây bắt mình học bài hoàng đế Napoleon ở Mạc Tư Khoa, ông ta lạnh quá nên đốt nhà cửa, điện Cẩm Linh cho ấm lòng rồi làm thơ kêu ở giữa Mạc tư Khoa bổng nhớ đến dòng sông Seine.
Tranh vẽ khi xưa, phía xa là cung điện Tuileries đã bị công nhân nổi điên lên đốt. Còn hình dưới là ảnh chụp ngày nay thấy xa xa Khải hoàn môn ở quảng trường Ngôi sao cuối đại lộ Champs Elysees.
Rồi ông Napoleon đệ tam, cháu của Bonaparte, buồn đời cũng bắt chước ông chú đem quân đi đánh quân Phổ. Thấy dòng họ Napoleon nên quân Phổ, hăng say bắt sống ông hoàng đế của Tây tại trận đánh Sedan năm 1871. Nghe tin này thì bảo vệ quân Pháp quốc, nổi điên nổi dậy mà người ta gọi “La Commune de Paris” mà khi xưa ông Tây dạy lịch sử bắt mình học mà chả hiểu gì cả. Dân tham gia La Commune htif người Pháp gọi là Communards.
Phần mình tô màu phía màu đỏ xanh dưới là địa điểm khi xưa của cung điện TuileriesChỉ nhớ là hoàng đế Napoleon đệ tam thua trận này, bị bắt sống, nhưng chính phủ Pháp ở Paris không chịu thua nên quân Phổ bao vây Paris, kêu hàng, trời lạnh quá nên họ đặt cà nông rồi bắn vào Paris chơi cho ấm người thế là chính phủ pháp đầu hàng, nhượng hai vùng Alsace và Lorraine giữa hai nước cho quân Phổ rồi 1945, khi quân đội đồng minh thắng quân đội của Hitler, nên Tây đòi lại hai vùng này.
Phần mình tô màu là địa điểm của cung điện Tuileries, phía trái là vườn Tuileries. Hình ảnh này khi mình ở Pháp, lúc chưa xây kim tự tháp, chỗ đi vào bảo tàng viện LouvreThế là đám trí thức xách động quần chúng, dân bần cố nông như mình chạy vào cung điện này, đập phá, chôm chỉa rồi buồn đời đốt luôn. Rồi thua trận thì phải đền nợ chiến tranh cho mấy ông vua Phổ nên không có tiền xây lại nên năm 1883, chính phủ pháp ra lệnh phá luôn tàn tích của chế độ cũ.
Barricade của commune de paris. Kỳ này, các đại lộ của Paris đã được thành lập nên họ vác cà nông đem ra bắn chí choé nên dẹp được loạn Commune de Paris sau 2 tháng. Chuyến đi vừa rồi mình có ghé Lyon thì được dẫn đi xem các con hẻm xưa còn tồn tại. Mà khi dân thợ thuyền dệt vải mà Tây gọi là Canut nổi khùng chống lại chính quyền, trốn vào mấy chỗ này khiến khó đàn áp như thời cách mạng 1789 ở Paris.Commune của Paris nắm chính quyền đâu 10 tuần lễ mà họ chém mấy chục ngàn người, mấy ông linh mục cho lên máy chém luôn. Mình học lịch sử nên sợ Cách mạng vì cứ giết người, đốt phá chả biết xây dựng gì cả vì toàn là dân ngu khu đen, nghe lời xúi dục. Đóng cửa trường của mấy ông cha bà sơ dạy. Bắt đầu chương tình giáo dục dân sự, không dính dáng gì đến chúa, Tây gọi là éducation laique.
Ảnh hưởng của Commune de paris rất mạnh đến ông Hegel và Karl Marx, vì dạo đó Paris có nhiều nhân công, lao động thêm tỵ nạn. Quân Phổ đánh banh ta lông lính Tây nên họ bỏ chạy về Paris trú. Vụ này rất quan trọng gây ảnh hưởng đến lịch sử của Pháp quốc và thế giới sau này nhưng kể lại thì dài quá. Hôm nào rảnh em kể tiếp. Hôm ở Paris, đi bộ lại mấy chỗ này với cô em khiến mình nhớ lại mấy vụ này. Khi xưa ông Tây dạy lịch sử Tây khiến mình ngu nên dốt bền. Nhưng khi sang pháp thì buồn đời mình phải đọc lại lịch sử của Tây. Lúc đó mới hiểu những cuộc nổi dậy như vậy mới đưa đến các chế độ cộng sản sau này. Chán Mớ Đời
Tượng hoàng đế Napoleon I bị communards đập phá. Hôm qua được tung hô hôm nay bị đập phá. Chán Mớ ĐờiSơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn














