Người Việt ở Hoa Kỳ hay làm việc cho nhiều, hà tiện để dành cho con, trả tiền con đi học và để lại cho con dù về hưu, vẫn dè xén để lại cho con cháu. Theo chủ trương hy sinh đời bố củng cố đời con nhưng Phước Đức có giúp con cháu khá lên hay không là chuyện khác.
Vấn đề là tài sản để lại không giống nhau cho nên nhiều khi chúng ta để lại, gây nhức đầu cho người ở lại. Các chuyên gia tài chánh thường khuyên khách hàng không nên để lại những loại tài sản cho con cháu như sau:
Tax-Deferred Accounts (các trương mục chưa đóng thuế như quỹ hưu trí)
Chúng ta làm việc nhiều, để dành cho hưu trí nhưng khi về già lại không muốn xài vì muốn để lại cho con cháu. Vấn đề chúng ta phải nhớ là thuế lợi tức khác nhau. Nếu chúng ta về hưu đóng thuế ít hơn con cái thì nên chuẩn bị rút tiền ra trước từ từ mỗi năm. Nếu muốn thì có thể cho con cháu hàng năm.
Lấy thí dụ hai vợ chồng có quỹ hưu trí độ 1 triệu. Không xài đến khi qua đời thì con cháu nhận được 1 triệu đồng thì xem như step up basis, phải đóng thuế rất cao vì lợi tức hàng năm cộng thêm 1 triệu, xem như bay phân nữa. Để dành tiền cho cố rồi cuối cùng bay mất tiền qua thuế. Nếu chúng ta tính 10 năm nữa là vô viện dưỡng lão thì cứ rút $100,000 hay $50,000 mỗi năm ra để xài hay cho con cháu hay trả tiền cho cháu đi học đại học. Ở Hoa Kỳ có loại được gọi là Gift Tax, bố mẹ hay ông bà có thể tặng tiền cho con cháu. Năm 2024 thì mỗi người được nhận $18,000/ người mà không bị đánh thuế. Người con có thể nhận $18,000 từ mẹ và $18,000 từ bố, tổng cộng là $36,000/ năm. Xem tin tức từ trang IRS dưới đây.
The annual exclusion applies to gifts to each donee. In other words, if you give each of your children $18,000 in 2024, the annual exclusion applies to each gift. The table below shows the annual exclusion amount applicable in the year of the gift.
Annual Exclusion per Donee for Year of Gift
Year of Gift | Annual Exclusion per Donee |
2011 through 2012 | $13,000 |
2013 through 2017 | $14,000 |
2018 through 2021 | $15,000 |
2022 | $16,000 |
2023 | $17,000 |
Khi chúng ta rút ra mỗi năm một ít rồi bỏ vào trương mục như Roth IRA hàng năm thì sau này không bị đóng thuế. Vì đã đóng thuế khi rút ra.
Health Savings Account (quỹ tiết kiệm về sức khoẻ)
Trương mục HSA này được thành lập khi còn đi làm để trừ thuế như 401k, dùng để chi phí về y tế. Về già có thể lấy tiền từ trương mục này để trả Medicare gap hay những y phí không bị thuế.
Vấn đề là nếu để lại cho con cháu thì sẽ được xem là lợi tức của con cháu trong năm đó và con cháu sẽ phải bị đánh thuế như 401 k.
Real Estate Properties With High Maintenance Costs (nhà cửa với tiền bảo quản cao)
Theo nguyên tắc để lại tài sản địa ốc là tốt nhưng cũng tùy thuộc loại nào. Thí dụ các nhà nghỉ hè hay nhà cửa lớn cần nhiều tiền để bảo quản sẽ khiến con cháu không rành sẽ nhức đầu. Tốt nhất là về già thì nên chuyển các nhà cửa kiểu này thành nhà cho thuê có lợi tức vô ra.
Điển hình ông chủ vườn bơ trước. Ông ta để lại gia tài ra sao, con cái thưa nhau ra tòa. Cuối cùng cô con gái ở new York không biết gì về vườn bơ như người anh được lãnh cái vườn. Mỗi tháng trả tiền ông làm vườn $2,000 rồi ông thợ không chăm sóc lắm nên ống nước bị bể khiến tiền nước lên 7, 8 ngàn một tháng nên cô nàng bán cho ông làm vườn với giá $60,000. Ông làm vườn hái bơ bán được $100,000 trả tiền cho cô gái rồi kêu mình bán lại cái vườn.
Hay trường hợp 9 anh em gốc việt, kiện nhau ra tòa vì bán không được 5 căn hộ. Ai cũng muốn bán giá cao nhưng không ai mua rồi kiện nhau muốn có tiền liền. Chán Mớ Đời
Illiquid Investments (đầu tư khó bán)
Các loại đầu tư khá phức tạp không thể bán dễ dàng khiến con cháu khó bán nhất là muốn chia nhau. Thí dụ mình có góp vốn trong một tiệm nail hay một tiệm ăn, Tốt nhất là nên bán từ từ chuyển qua những tài sản dễ bán để con cháu chia nhau. Con cháu mình thuộc thế hệ thứ hai sinh đẻ ở Hoa Kỳ nên nhiều khi chúng không chịu khó như thế hệ thứ nhất. Chúng nghĩ thông minh hơn bố mẹ, nói anh ngữ giỏi hơn nên chúng không hiểu những gì mình đầu tư.
Complex Financial Instruments (những pháp nhân tài chánh phức tạp)
Có thể chúng ta rành hay thích đầu tư nhưng con cháu chỉ thích đi làm giúp chủ làm giàu. Cho nên cũng nên tìm cách gom lại đầu tư vào những gì giúp con cháu dễ cai quản sau này. Tốt nhất là nên cho con cháu tham gia vào các cuộc đầu tư của mình để chúng học và hiểu để sau này khi nhận được sẽ biết cách quản lý.
Collectibles With Limited Demand (sở hữu tài sản ít người yêu chuộng)
Chúng ta có thể thích tranh nghệ thuật nên mua nhưng con cháu không rành về nghệ thuật hay nữ trang và thứ lạ khó bán. Nên bán trước khi mình qua đời cho chắc ăn. Con cháu bớt khổ.
Businesses With No Succession Plan (cơ sở thương mại không có chương trình nối nghiệp)
Nhiều khi chúng ta làm ăn, mở tiệm ăn hay tiệm nail nhưng con cháu chưa chắc có khả năng tiếp quản tiệm ăn và tiệm nail nên tốt nhất là phải huấn luyện đứa con nào có khả năng lấy lại tiệm sau này y nếu không sau này. Ngoài ra, lỡ mình đi tây bất thình lình, thì công ty sẽ được tính vào gia tài và nhiều khi phải bán để trả thuế nên con đang làm việc trong công ty phải mất việc, mất cơ sở làm ăn.
Điển hình, ông Jackson Fullerton có 20 căn nhà cho thuê. Khi qua đời, 2 người con hưởng gia tài nhưng tài sản quá $11.5 triệu nên phải đóng thuế. Ông ta lại đề trong di chúc là không được bán nhà thế là hai đứa con ngọng. Trong vòng 9 tháng phải kiếm đâu $2.5 triệu để đóng thuế gia tài. Đó là chưa kể những trường hợp, các gia đình có công ty nhỏ như sửa xe, tiệm ăn,…mà con cái đang làm việc. Nay chính phủ kêu đóng thuế. Mượn tiền ngân hàng không cho thì phải bán gấp để trả thuế. Bổng nhiên con cháu đóng thuế có chút tiền nhưng mất cơ sở làm ăn nuôi thân. Do đó cần tiên liệu vấn đề này và chuẩn bị nếu một mai anh có
Highly Leveraged Assets (các tài sản mượn nợ nhiều)
Nếu chúng ta có những tài sản mà có số nợ hơi nhiều thì khi con cháu lãnh thì sẽ rơi vào tình trạng tiền bạc hơi bị thiếu hụt. Mình có thể có đủ tiền để trả nhờ có nhiều tài sản nhưng khi con cháu chia nhau thì có thể không đủ tiền. Nên trả bớt nợ để giúp thời gian chuyển tiếp sẽ không làm con cháu chới với về tài chánh.
Timeshares and Fractional Ownership
Mình có nói đến mua timeshare để gia đình đi nghỉ hè hàng năm. Vấn đề là các loại tài sản này rất tốn tiền bảo hành. Con cháu nhiều khi không muốn đi nghỉ hè lại chỗ này vì lập gia đình hay muốn đi chỗ khác. Tìm cách tống khứ, dụ ai đó cho đi là khỏe vì timeshares sau 10 năm là bệ rạc ít ai muốn mua lắm. Đừng có cho em vì sẽ không nhận đâu. Nếu ai lỡ có mua thì nên chuyển vào Title Holding Trust để dễ xù.
Cryptocurrencies and Digital Assets
Nếu có mua crypto thì nên chỉ cho con cháu mật mã để vào cả sau này không vào được là xem như ngọng.
Thôi ngưng đây.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
