Đầu mùa Bơ
Như mọi năm sau ngày 10 tháng giêng, chính phủ Cali cho phép nhà vườn bắt đầu bán bơ. Ai bán trước sẽ bị phạt $1,000. Đầu mùa năm nay, bổng nhiên gió Santa Ana thổi về khiến cháy nhà và rừng tại vùng Los Angeles. Vùng Riverside cũng có vài đám cháy nhỏ nhưng người ta dập tắt nhanh vì ít nhà cửa, trong khi ở vùng Los Angeles thì dân cư đông và có người chủ ý đốt. Nhưng không biết ai xúi họ đốt.
Hôm qua, mình mở tin tức của mấy công ty lớn mua sỉ bơ thì thất kinh. Lý do là mới đầu mùa, giá bơ cao gấp đôi thường niên. Mình gọi điện thoại hỏi một ông handler vườn của mình thì ông ta cho biết là bên Mễ Tây CƠ họ bán giá gấp đôi. Lần đầu tiên giá đầu mùa lên cao như vậy.
Ở Mễ Tây Cơ, ngày nay có cartel về bơ, sau cartel về ma tuý. Đám này bắt cóc các nhân viên kiểm lâm và canh nông của Hoa Kỳ. Họ là người mễ nhưng được chính phủ mỹ trả tiền để đi thanh tra các đồn điền trồng bơ, xem có đúng theo tiêu chuẩn của Hoa Kỳ. Có lẻ vì vậy mà đám cartel này đòi giá cao hơn bình thường. 90% số lượng bơ mà người Mỹ ăn đều được nhập cảng từ Mễ Tây Cơ. Đa số bơ Cali được xuất cảng đi các nước á châu như Nhật Bản, Trung Cộng,… lý do họ tin và sự trồng trọt ít chất hoá học độc tố hơn. Mỗi năm các thanh tra của bộ canh nông đến vườn mình để thanh tra, hỏi xem cuốn sổ ghi các phân bón này nọ, mua từ đâu,…
Mình có nói chuyện với mấy ông mỹ già trồng bơ. Họ kể là khi xưa, trồng bơ có ăn lắm đến khi Bill Clinton chơi trò NAFTA, gồm 3 quốc gia Gia-nã-đại, Hoa Kỳ và Mễ tây cơ. Hiệp ước thương mại này giúp Gia-nã-đại và Mễ Tây Cơ làm giàu trên xương máu của người Mỹ. Như chúng ta biết ông Trump doạ đánh thuế thương mại hai nước này nhất là Gia-nã-đại dựa vào 90% xuất cảng sản phẩm qua Hoa Kỳ. Nếu mà bị đánh thuế là kinh tế Gia-nã-đại sẽ bị te tua cũng như Mễ Tây Cơ. Dạo này người ta nói đến cựu tổng thống McKingley nhiều vì ông này đánh thuế quan.
Mấy tên tài phiệt mỹ, chạy qua mễ tây cơ, mua đất để trồng bơ và các thứ khác cho rẻ và chở về mỹ bán, lời khủng khiếp. Điển hình giá bơ hàng năm tại Hoa Kỳ, chỉ xê dịch ở mức của các công ty mua bán sỉ chỉ định, kiểm soát thị trường xem như phân nữa ngày xưa. Nay nếu bên Mễ bị đám xã hội đen tung hoành, bán giá cao hơn thì nông dân ở mỹ rất vui mừng vì được bán giá cao hơn trước đây. Không có nghĩa là sẽ giàu vì người Mỹ sẽ mua ít lại. Thế thôi. Biết đâu họ lại chạy về Cali hay Florida mua đất để trồng. Tương tự vụ ớt của công ty làm tương ớt, họ cũng trồng ớt bên Mễ cho rẻ rồi làm tương ớt bên Mễ hay Hoa Kỳ.
Giá cao vì có lẻ sắp đến muà Superbowl. Chung kết giải bóng bầu dục của Hoa Kỳ. Người Mỹ hay tụ họp để ăn nhậu xem trận đấu này hàng năm và cho biết là ngày mà người Mỹ ăn bơ nhiều nhất sau ngày lễ Cinco di Mayo, 5 tháng 5, lễ độc lập của người mễ. Thường 2 tuần trước hai ngày kể trên, kêu thợ hái vì giá cao hơn thường ngày. Tới mùa bơ, ai mời đi ăn ở nhà họ là đồng chí gái làm guacamole với bơ của vườn, ăn với bánh tráng Việt Nam là nhất mê ly.
Tiện đây mình xin nhắc lại, vì hôm tước đi lên Big Bear với một cặp vợ chồng mỹ, hẹn họ gặp tại vường bơ mình rồi đi chung xe. Bà vợ hỏi mình lý do bơ của công ty C mua một bịch mà chả ăn được trái nào còn bơ của mình không bị đen. Mình giải thích là khi hái bơ ở vườn, chở về trung tâm mua sỉ, việc đầu tiên là họ khử trùng bỏ vào chất hoá học sát trùng và giữ cho cái vỏ sáng bưng lâu ngày. Sau đó mới cho qua hệ thống tuyển lọc hư, to , nhỏ cho vào thùng, chở vào kho. 24 tiếng đồng hồ trước khi đi giao cho các siêu thị hay tiệm ăn thì họ bỏ vào một kho để xịt hơi gì đó để làm cho chín nhanh. Nhiều trái được giữ trong phòng lạnh mấy tháng thì từ từ các chất hoá học ngấm vào trong ruột thế là biến thành màu đen hư. Cho nên mua bơ của vườn em thì chịu trả thay vì kỳ kèo như cô cháu rên. Ra siêu thị C mua ăn không được. Phí tiền.
Năm nay, giá cao nhưng có nên hái bán? Bơ là loại trái không chín cây. Nay mới đầu mùa nên nếu hái bán thì trái nhỏ và không nặng lắm thì giá không bao nhiêu vì bán theo cân nặng. Phải đợi thêm đến tháng 4, tháng 5 thì mới đúng ngày của bơ trong vườn mình. Lúc đó nặng và ngon vì bơ trở thành như sáp. Ăn cực đỉnh. Bơ nặng hơn. Phải chịu khó tưới nước thêm 2 tháng.
Nếu hái bây giờ thì ai cũng chạy đua hái thì đâm ra nạn thiếu thợ hái. Hái bơ rất quan trọng, không được để rớt xuống đất vì sợ bị nhiễm salmonella. Do đó họ trang bị cho thợ một cái kéo và một cái bịch. Thò cái bịch dưới trái bơ rồi lấy cái kéo cắt để trái bơ rớt vào cái bịch da. Cho nên trả tiền công hái bơ rất đắt, 1/5 giá bán. Kéo phải tẩy trùng đủ trò nhất là vườn mình được danh hiệu GAP. Thanh tra đến xét này nọ. Năm nay hạn hán nên tiền nước cao ngất trời.
Năm nay, ông Trump lên thì ICE sẽ làm việc nhiều như 4 năm về trước, dân hái bơ hết dám chạy lên vùng này vì sợ bị bắt dọc đường. Mấy người này thường sống ở vùng Fallsbrook, thủ phủ bơ của Cali. 4 năm qua, mấy tay này thoải mái nay phải lo nên chưa biết có mướn được người hái năm nay hay không. Phải đợi thêm 3 tháng nữa.
Mình đi Việt Nam về rồi tính sau. Tính hoài cũng mệt óc.
Hồi chiều, cô cháu kêu con chưa bán cho bạn của chú. Họ kẹo quá, bắt giao tận nhà còn kỳ kèo. Mình nói bạn nào? Bạn của chú thì chú giao tận tay họ, chú nói bao nhiêu họ trả bấy nhiêu. Nếu ai nói là bạn học của chú là không đúng. Lý do khi xưa chú không có đi học nên nay mới làm nông dân. Còn bạn trên mạng xã hội thì chú không biết ai cả, chưa bao giờ gặp. Đa số họ nghĩ là bơ hiệu Lá Bồ Đề. Nên khi nghe trả tiền là họ oải. Cô cháu cười như pháo tết.
Kiểu này giới trẻ hết dám ăn toast với bơ. Năm ngoái là $18, nay chắc lên $30 quá. Cũng là tin mừng khi giá cả bơ lên giá nếu không thì giải nghệ vì bán giá Mễ Tây Cơ mà trả tiền phân bón nước của Hoa Kỳ. Làm sao chịu nổi. Bơ vườn em không thuộc nhãn hiệu Lá Bồ Đề. Ni cô kêu em đem lại, em cũng lấy tiền. Cô tưởng em cúng dường nên sau đó hết kêu em.
Tuần tới còn một trận gió nữa mới ngưng. Thường sau khi có gió Santa Ana thì sẽ có mưa. Mà mưa thì lại làm các khu vực bị cháy trùi đất, xình lầy. Chỉ nghĩ đến là thương. Hoạ vô đơn chí. Biết bao nhiêu người không có bảo hiểm hay bảo hiểm rất thấp vì họ mua lâu rồi thời xây nhà lại còn giá hữu nghị. Căn nhà giá 1 triệu xây lại là mua bảo hiểm có $200,000 là ngọng. Dân giàu tha hồ mua rồi xây chung cư.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
