Nhựa toàn năng

 Nhựa khắp nơi


Đi chơi Việt Nam và Phi Luật Tân, mình thấy người dân sử dụng nhựa rất nhiều. Được cái là ở Phi Luật Tân, họ có thùng rác tái sinh khắp nơi cho du khách và thị dân bỏ rác. Mỗi tháng họ không cho du khách đến viếng các đảo 1 ngày để họ dọn dẹp rác rưới. Họ cho biết là rác nhựa từ Việt Nam, Nam dương, Trung Cộng trôi dạt sang xứ họ rất nhiều. Ở Việt Nam thì thấy rất ít thùng rác tái sinh, ngược lại thì thấy dân chúng xài đồ nhựa như bao nylon, hộp nhựa và quăng tùm lùm. Dạo này, mình có thấy các nhóm trẻ, đi hốt rác, đồ nhựa trên các sông rạch. Cũng mừng là giới trẻ tại Việt Nam bắt đầu để ý đến môi trường.

Hình ảnh Đà Lạt sau khi du khách ra đi, chưa kể là mỗi khi có festival 

Đời sống ngày nay với thức ăn nhanh kèm thức uống khiến chúng ta sử dụng các bịch nylon, đồ ly giấy, hộp đựng thức ăn quá tải khắp thế giới. Người ta nói ngoài biển khơi rác rưới của thị dân được đem ra đó đổ, giết cá và thuỷ sản rất nhiều. Mình không biết đó là tuyên truyền của các phe phái hay sự thật. Có thể cả hai.

Cali cách đây mấy năm, ra luật là các siêu thị không được phát bao nylon khi đi chợ, người mua phải đem theo các giỏ tái sinh để bảo vệ môi trường. Lúc đầu, mình thấy cũng hay nhưng hoá ra các siêu thị không muốn tốn tiền cung cấp bao bị cho khách hàng nên Lobby các đại biểu luật này. Lý do là họ không cung cấp bao nylon nhưng lại bán các bị nylon hơi dầy một tí, gọi là bảo vệ môi trường, mua về cũng làm te tua môi trường. Ai đi chợ, mấy ai nhớ đem theo bịch tái sinh nên đành mua bịch nylon, không giải quyết vấn nạn môi trường. Hôm qua, đồng chí gái kêu đi chợ, đến khi tính tiền, họ hỏi có muốn mua bịch không thì đồng chí gái kêu muốn. Mình nói không, đẩy cái xe ra cạnh xe cho khoẻ đời, đỡ tốn tiền và không tàn phá môi trường. Chán Mớ Đời 

Gần đây, buồn đời, vào vườn trời nóng nên nghỉ mệt. Mình đọc một bản tường trình của Consumers Report thì thất kinh. Họ cho biết có thí nghiệm gần 100 thực phẩm, thì họ khám phá ra có 2 loại hoá chất dùng trong nylon. Đó là bisphenols và phthalates. Ai buồn đời thì đọc đường dẫn.

CR’s recent tests of nearly 100 foods 

Những khám phá này đáng lo ngại vì có bằng chứng rõ ràng cho thấy mối liên quan giữa việc tiếp xúc với các hóa chất này với một số ảnh hưởng đến sức khỏe, bao gồm cả sự gián đoạn của hệ thống nội tiết hoặc hormone. Sự gián đoạn liên quan đến các vấn đề về phát triển thần kinh, rối loạn chuyển hóa và các vấn đề sinh sản. Theo một nghiên cứu mới, các bệnh có liên quan đến việc tiếp xúc với các hóa chất liên quan đến nhựa khiến Hoa Kỳ tiêu tốn khoảng 250 tỷ USD chi phí chăm sóc sức khỏe trong năm 2018. Xem đường dẫn chemicals to a number of health effects

Nhựa được phân loại ra nhiều số. Cả 20 năm trước, có một tên quen có giải thích cho mình vụ này về các chai nhựa nên từ đó mình cũng rất ngại uống nước trong chai.

Những khám phá  của CR đáng lo ngại vì hóa chất trong nhựa không chỉ giới hạn ở phthalates và bisphenol-A (BPA). Tiến sĩ Maricel Maffini, một chuyên gia về an toàn hóa chất, cho biết đó chỉ là “poster children for a broken system”. Sự thật thì khủng khiếp hơn.

Các nhà nghiên cứu đã lập danh mục hàng ngàn hóa chất được tìm thấy trong nhựa. Theo tiến sĩ Tracy Woodruff, giáo sư khoa học sinh sản tại Đại học y khoa California, San Francisco, nhiều loại có liên quan đến các mối nguy hiểm cho sức khỏe. Tiến sĩ Maffini cho biết nhiều loại được sử dụng bú xua la mua nhưng vẫn chưa được nghiên cứu hoặc kiểm tra đầy đủ về độ an toàn. Hơn nữa, những mảnh nhựa nhỏ, được gọi là vi nhựa, luôn phân hủy nhựa và hiện được tìm thấy trong thực phẩm, nước và không khí. Và những mảnh nhựa nhỏ này không chỉ có thể lọc hóa chất mà còn có thể gây ra nguy hiểm cho sức khoẻ.

Theo tiến sĩ Maffini, việc sử dụng rộng rãi nhựa có nghĩa là chúng phổ biến đến mức các cuộc khảo sát giám sát sinh học quốc gia của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch Bệnh (Centers for Disease Control and Prevention) đã tìm thấy một số hóa chất nhựa - bao gồm BPA và phthalates - ở hầu hết mọi người ở Hoa Kỳ. Có thể đó là khởi đầu cho bệnh ung thư.

Mình đọc đâu đó, có trên 2,000 hoá chất được sử dụng tại Hoa Kỳ mà chúng ta chưa biết hệ quả như thế nào. Các loại kem hoá chất dùng để chống da ăn nắng là nguồn gốc ung thư da của mấy bà. Nhưng lại được tiếp thị khác ngược.


Bác sĩ Philippines Landrigan, nhi khoa và bệnh tật, tại Boston cho rằng các hoá chất này gây tác hại cho nội tạng, dẫn đến bệnh tật sau này.


Những hoá chất khác làm gián đoạn các quá trình sinh học quan trọng, thường liên quan đến hormone. Điều này xảy ra vì một số hóa chất trong nhựa có thể ảnh hưởng đến các thụ thể sinh học tương tự như hormone tác động trong cơ thể chúng ta. Một số vấn đề sức khỏe có thể do hóa chất trong nhựa gây ra bao gồm cân nặng khi sinh thấp và sinh non, suy giảm khả năng sinh sản, nguy cơ ung thư vú ở bà mẹ và các vấn đề về phát triển trí não ở trẻ nhỏ.

Những loại hóa chất này—được gọi là chất gây rối loạn nội tiết (endocrine disrupters) cũng đã thay đổi những quan niệm cũ về liều lượng tạo ra chất độc. Mặc dù điều đó đúng đối với một số loại độc tố, nhưng các hợp chất gây rối loạn hệ thống nội tiết, chẳng hạn như bisphenol và phthalates, có thể có tác dụng lâu dài đối với sức khỏe ngay cả khi ở liều lượng thấp.


Tiếp xúc với các chất gây rối loạn nội tiết có thể làm tăng nguy cơ béo phì, rối loạn chuyển hóa như tiểu đường, các vấn đề về phát triển thần kinh và các vấn đề sinh sản. Landrigan cho biết những người mang thai và con cái của họ dễ bị ảnh hưởng nhất. Đó là bởi vì trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ rất dễ bị tổn thương trước những thay đổi nhỏ về nồng độ hormone khi chúng đang phát triển. Ví dụ, nếu nồng độ hormone tuyến giáp bị gián đoạn ở người mang thai, điều đó có thể ảnh hưởng đến các giai đoạn phát triển quan trọng của não bộ. 

Bác sĩ Landrigan, việc tiếp xúc sớm với chất chống cháy bromine, được tìm thấy trong nhựa và được tích hợp trong các thiết bị điện tử, dệt may, đồ nội thất và vật liệu xây dựng, có liên quan đến “tổn thương não biểu hiện là chỉ số IQ giảm ở trẻ em, hệ thống chú ý bị rút ngắn và ADHD”. Ngày nay trẻ em Hoa Kỳ bị bệnh ADHD và tự kỷ rất cao, nghe nói lên đến 10%. Có một bác sĩ Mỹ đi Việt Nam theo phái đoàn y tế, nói với mình là bệnh tự kỷ ở trẻ em Việt Nam rất cao, có thể lên đến 20%. Nhưng người ta không biết cứ nghĩ như xưa, đứa bé hơi lộn xộn. Mình đọc nhiều tài liệu cho rằng con nít ngày nay bị tự kỷ nhiều vì tiêm thuốc ngừa đủ thứ. Trong thuốc chích ngừa có chất bảo quản, loại gì quên tên rồi, chất chì. Mình hỏi vài bác sĩ khác thì họ lắc đầu và lắc đầu nên không biết tin ai.

Theo tiến sĩ Woodruff, các hợp chất khác được sử dụng để sản xuất một số loại nhựa, như vinyl chloride, đặc biệt là bị đổ ra tùm lùm khi một đoàn tàu xe lửa trật bánh ở Đông Palestine, Ohio, vào tháng 2 năm 2023, có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. The train derailed on 03 February prompting evacuation orders for many of the residents of the town of about 5,000 people as official attempted to burn off vinyl chloride, butyl acrylate, and other hazardous chemicals. Some residents are reporting headaches, rashes, dizziness, nausea, fish kills and effects on pets.

Ở những khu vực gần các cơ sở sản xuất nhựa, các nhà nghiên cứu đã ghi nhận nguy cơ mắc bệnh bạch cầu và ung thư hạch, ung thư phổi, hen suyễn, đột quỵ, sinh non và thai chết lưu tăng lên. Khi được sử dụng thông thường, những hóa chất này thường không được coi là độc hại cấp tính như lượng chì cao. Nhưng việc chúng ta tiếp xúc hàng ngày với những hóa chất này vẫn khiến nhiều nhà nghiên cứu lo ngại, họ nói rằng việc tiếp xúc này là nguyên nhân gây ra một lượng lớn bệnh tật. Mình nhớ lúc mới mua vườn bơ, mình phải làm lại hệ thống tưới nước bằng nhựa. Khi dùng máy cưa để cắt cho nhanh thì thấy bụi nhựa bay tùm lùm. Chúng ta hay dufn gồ vi sóng hâm thức ăn trong các hộp đồ ăn hay dĩa nhựa, có thể gây nguy hiểm khi ăn vào.

Theo tiến sĩ Woodruff, khi sản xuất nhựa tăng lên thì tỷ lệ mắc bệnh mãn tính cũng tăng theo. Và trong khi một số yếu tố liên quan đến nhau có thể xảy ra, nhiều nhóm chuyên gia bao gồm Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ và Liên đoàn Phụ khoa và Sản khoa Quốc tế (American Academy of Pediatrics and the International Federation of Gynecology and Obstetrics) nói rằng ít nhất một phần sự gia tăng đó có thể là do tiếp xúc với hóa chất. Thật khó để định lượng tác động chính xác của mọi hóa chất mà con người tiếp xúc trong cuộc sống hàng ngày. Khi họ viết hay nói, đều chung chung vì sợ bị thưa kiện. Cứ dùng cụm từ “có thể”, khoa học thì không có vụ có thể. Nhưng ngày càng có nhiều nghiên cứu về hóa chất nhựa đã theo dõi dân chúng theo thời gian để xem xét các mô hình bệnh tật và xem xét xem những hóa chất này ảnh hưởng trực tiếp đến động vật và trong một số trường hợp là con người như thế nào. Tất cả điều này đã giúp làm sáng tỏ cách thức một số hóa chất gây bệnh và cung cấp bằng chứng cho những lo ngại mà các nhà nghiên cứu đã nêu ra trong nhiều năm. Lúc đó thì bị bệnh nặng rồi.

Ý Đại Lợi cấm bán các loại thịt nuôi từ phòng thí nghiệm

Sau nhiều thập kỷ nghiên cứu, người ta đã hiểu rõ hơn về ảnh hưởng sức khỏe của việc tiếp xúc với một số hóa chất trong nhựa—chẳng hạn như bisphenol và phthalates. Nhưng dựa trên những gì chúng ta biết về những hóa chất đó cũng như số lượng các hóa chất tương tự và các chất phụ gia khác được sử dụng trong nhựa, các chuyên gia nghi ngờ rằng danh sách các hóa chất nhựa có khả năng đáng lo ngại còn rất dài.

Các nhà nghiên cứu nói rằng chúng ta biết ít hơn về ảnh hưởng của vi nhựa đến sức khỏe, nhưng có nhiều lý do để lo ngại. Landrigan nói: “Chúng có thể hoạt động như những con ngựa thành Troy mang hóa chất độc hại vào cơ thể con người.” Người Việt chúng ta hay nói bệnh tòng khẩu nhập.

Mình nhớ lâu rồi, có đọc đâu đó một bài nghiên cứu nói về các chai nước làm bằng nhựa. Họ kêu phải xem cái đít chai mang số mấy. Thường loại dầy thì tốt còn loại mỏng thì rất nguy hiểm vì các chai này có thể bị ảnh hưởng của khí hậu nóng hay lạnh làm các bụi nhựa biến vào nước và khi mình uống là ngọng. Từ đó mình ít khi uống nước trong  chai nhựa lắm. Lấy bình bằng thiết inox hứng nước lọc ở nhà uống. 

Ngoài ra, theo tiến sĩ Woodruff, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc tiếp xúc với vi nhựa có liên quan đến các vấn đề về khả năng sinh sản của nam giới, dấu ấn sinh học của ung thư ruột kết và ruột cũng như các vấn đề tiềm ẩn về hô hấp. Cơ chế của những tác động này vẫn chưa rõ ràng. Nhưng ngoài nguy cơ những hạt này mang hóa chất độc hại, cũng có thể là khi chúng xâm nhập vào các mô khác nhau, những hạt này đóng vai trò là chất gây kích ứng, gây viêm nhiễm dẫn đến những ảnh hưởng nghiêm trọng hơn đến sức khỏe. Không biết ngày nay, người ta ít sinh đẻ, có phải vì vi nhựa. Chán Mớ Đời 


Có ít nhất hai cơ chế mà các nhà nghiên cứu cho rằng việc tiếp xúc với nhựa có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người: tiếp xúc với hóa chất trong nhựa, sau đó là ăn hoặc hấp thụ nhựa vi mô và nano. Và con người tiếp xúc với nhựa—và các hóa chất tạo nên và được thêm vào vật liệu nhựa—xảy ra ở mọi giai đoạn trong vòng đời sản phẩm, từ sản xuất đến sử dụng cho đến thải bỏ.

Từ bé đã chơi với đồ chơi làm bằng nhựa, được sơn phết bằng màu pha chất chì để giữ màu cho lâu, ít phai. Buồn đời cắn cắn là xem như cả thể loại như kể trên.

Landrigan nói: “Mối nguy hiểm đối với sức khỏe của nhựa bắt đầu từ những mối nguy hiểm xung quanh việc hút dầu và khí đốt ra khỏi lòng đất”. Nhựa phần lớn có nguồn gốc từ than, dầu và khí đốt, và những người sống gần nơi khai thác hoặc xử lý các vật liệu này phải đối diện với tỷ lệ cao các hóa chất độc hại và ô nhiễm không khí. Nhưng tất cả chúng ta đều tiếp xúc với nhựa khi chúng được sử dụng. Mình có kể dầu thực vật là do các loại này mà ra. Cứ nghe vegetable oil là tưởng từ họ ép dầu từ các rau cải mà ra. Chán Mớ Đời 

Hàng nghìn hóa chất được thêm vào nhựa vì nhiều lý do, bao gồm cả việc làm cho chúng dẻo hơn, ổn định hơn hoặc có khả năng chống cháy. Landrigan nói: “Phần lớn những hóa chất đó không liên kết chặt chẽ với nhựa, chúng bị mắc kẹt trong khung nhựa”. “Khi người ta sử dụng chúng, khi hâm nóng chúng trong lò vi sóng hoặc đồ chơi cho con nít vào bồn tắm và nước ấm lên, những hóa chất này có thể thoát ra ngoài và xâm nhập vào người.”

Một số yếu tố nhất định làm cho nhựa có nhiều khả năng lọc hóa chất hơn: nhiệt có thể làm chúng thoát khỏi cấu trúc nhựa, chất béo và dầu có thể hút các hợp chất như phthalate ra ngoài. Vì những yếu tố này, mọi người có thể bị phơi nhiễm khi rửa đĩa nhựa trong máy rửa bát hoặc đựng thức ăn chứa nhiều chất béo trong hộp nhựa. Nhiều sản phẩm chúng ta tiếp xúc hàng ngày, như quần áo và thảm làm từ vật liệu tổng hợp, thực sự phần lớn là nhựa và có thể thải ra cả hóa chất và vi nhựa. Hay bình nước nhựa để ngoài nắng hay nơi nóng ẩm.

Ngoài việc làm thoát hóa chất, sự hao mòn còn khiến các hạt nhựa siêu nhỏ và nano bị vỡ ra, làm ô nhiễm thực phẩm và tích tụ bụi trong nhà mà sau đó hít vào. Tiến sĩ Woodruff cho biết: “Bụi thực sự là nơi chứa các hóa chất đến từ tất cả các sản phẩm khác nhau” và có thể chứa đầy các hạt vi nhựa và hóa chất có trong nhựa.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy một chai nước nhựa 1 lít có thể chứa khoảng 240.000 mảnh nhựa nano, đủ nhỏ để đi vào máu và vượt qua hàng rào bảo vệ trong cơ thể.

Đi du thuyền của Pháp đến Nam Cực, hay gần đây đi Palawan, vào một khách sạn, thấy họ sử dụng ve chai đựng nước thay vì bình nước bằng nhựa, nhằm bảo vệ môi trường. Uống nước trong ve chai khiến mình cảm thấy an tâm hơn. Có ông thần nào còm cho biết bên Tây công ty Perrier, đã phá hủy 1 triệu chai vì bị nhiễm trùng. Được biết là chai làm bằng ve chai.


Cuối cùng, khi nhựa được thải bỏ, vẫn có nhiều cơ hội tiếp xúc hơn. Theo dữ liệu từ Cơ quan Bảo vệ Môi trường EPA, rất ít nhựa được tái chế — ít hơn 9% chất thải nhựa trong năm 2018 được tái chế, và một báo cáo của Greenpeace năm 2022 đã xác định lượng chất thải nhựa được tái chế vào năm 2021 là khoảng 5%. Nhựa bị vứt bừa bãi hoặc gửi đến các bãi chôn lấp có thể giải phóng hóa chất và phân hủy thành các hạt vi nhựa, đồng thời nhựa bị đốt sẽ tạo ra ô nhiễm không khí có hại. Các hạt vi nhựa từ rác thải nhựa sẽ tồn tại trong nước có thể được sử dụng để nuôi gia súc hoặc trồng trọt, chứa đầy những mảnh nhựa nhỏ đó. Ở Cali, có cái mất dạy là họ bắt mình trả tiền khi mua chai nhựa. Lý do là bảo vệ môi trường, tái sinh lại nhựa mà nay họ cho biết là  chỉ có 5% được tái chế. Vậy số tiền họ lấy của 95% nhựa kia đi đâu.


Mình có kể vụ này rồi. Ai buồn đời thì mò trên bờ lốc của mình. Xin tóm tắc ngắn. Khi Trung Cộng chở hàng sang Hoa Kỳ hay các nước Âu châu, khi về thì tàu chuyển hàng của họ trống không nên họ đột phá tư duy, tại sao không dùng thuyền chở rác của Tây Mỹ về bán ve chai, làm giàu như ông ma nhà họ Hứa ở Sàigòn khi xưa. Sau này họ thấy môi trường của họ te tua vì phải đốt này nọ nên ngưng làm bãi rác của Tây Mỹ. Khiến mình phải trả thêm tiền cho phần rác tái sinh.

Mặc dù nhận thức về những vấn đề này ngày càng tăng nhưng vấn đề vẫn trở nên tồi tệ hơn chứ không tốt hơn. Sản xuất nhựa tiếp tục tăng, có nghĩa là ngày càng có nhiều nhựa hơn mà tất cả chúng ta luôn tiếp xúc. Từ năm 1950 đến năm 2019, sản lượng nhựa đã tăng từ 2 triệu tấn hàng năm lên 460 triệu tấn. Chúng ta càng đào mỏ dầu hoả thì càng phải sử dụng các loại nhựa này vì phải lấy loại này lên trước mới đến dầu thô. Người ta kêu gọi bảo vệ môi trường nhưng không nói rõ vấn nạn. Chỉ khi nào chúng ta ngưng sử dụng dầu thô thì mới không có mấy hoá chất này được đào từ đất lên. Chán Mớ Đời 

Và số lượng nhựa được sản xuất dự kiến ​​sẽ tăng gần gấp ba vào năm 2060, theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, (Organisation for Economic Co-operation and Development) với tỷ lệ ngày càng tăng trong số đó được làm từ các sản phẩm nhựa sử dụng một lần và thời gian sử dụng ngắn. Ngày nay, chúng chiếm từ 35 đến 40% sản lượng nhựa. Khi sản xuất nhựa tiếp tục gia tăng, con người có nhiều cơ hội tiếp xúc với các hợp chất độc hại hơn. 

Các nhà nghiên cứu nói rằng hai trong số những hóa chất nổi tiếng nhất—bisphenol và phthalates, mà nghiên cứu gần đây của CR cho thấy thường được tìm thấy trong thực phẩm—giúp chứng minh hệ thống quản lý của chúng ta đã thất bại trong việc bảo vệ người tiêu dùng như thế nào.

Woodruff cho biết, các cơ quan quản lý Hoa Kỳ đã dành tiền bạc và thời gian để nghiên cứu BPA nhưng chưa thực hiện các bước thích hợp để bảo vệ mọi người khỏi bị phơi nhiễm. (Tìm hiểu thêm về những g có thể làm để hạn chế tiếp xúc với nhựa.)

Biếm họa này nói rất rõ về các tài phiệt tìm cách làm tiền. Điển hình là vụ lấy chai nhựa mất mấy xu tại Cali, để tái chế lại các đồ nhựa nhưng trên thực tế chỉ có 5% được tái chế vậy số 95% kia đi đâu? Đố các bác biết. Chán Mớ Đời 


Theo Tunde Akinleye, nhà khoa học CR giám sát các thử nghiệm gần đây của CR, ngưỡng của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm về mức BPA chấp nhận được trong thực phẩm không tính đến nghiên cứu mới nhất về mức độ phơi nhiễm có thể gây hại. Các cơ quan quản lý thường dựa vào các đánh giá độc tính truyền thống để tìm kiếm một liều lượng nhất định gây độc cấp tính, thay vì xem xét mức độ phơi nhiễm thấp hơn có thể gây hại theo thời gian.

Woodruff cho biết tại châu Âu, các quan chức an toàn thực phẩm đang trong quá trình thiết lập các giới hạn mới, chặt chẽ hơn nhiều đối với BPA trong thực phẩm, nhằm mang lại sự bảo vệ tốt hơn cho người tiêu dùng. Nhưng mặc dù điều này sẽ có tác động đến việc sử dụng một hóa chất, nhưng nó không giải quyết được hàng nghìn vấn đề tiềm ẩn khác, bao gồm cả bisphenol tương tự nhưng ít được kiểm soát hơn, đôi khi được sử dụng thay vì BPA.

Để bảo vệ người dân trên khắp thế giới tốt hơn, các cơ quan quản lý cần đặt ra các giới hạn chặt chẽ hơn về việc sử dụng các hóa chất độc hại trong nhựa, theo một phân tích về ảnh hưởng sức khỏe của nhựa được công bố trên tạp chí Annals of Global Health, của Landrigan và các nhà nghiên cứu khác. 

Các tác giả của báo cáo đó khuyến nghị các giới hạn toàn cầu đối với sản xuất nhựa, tập trung vào việc hạn chế nghiêm ngặt việc sản xuất các mặt hàng nhựa có vấn đề (như hạt vi nhựa được sản xuất, nhựa có chứa hóa chất độc hại và nhựa được làm từ rất nhiều hóa chất khác nhau đến mức không thể tái chế) cũng như các mặt hàng sử dụng một lần, có tác động không tương xứng đến lượng nhựa được sản xuất và thải bỏ. Những sửa đổi như vậy sẽ tiếp tục cho phép sản xuất các loại nhựa hữu ích và quan trọng, như nhựa được sử dụng trong y học, hàng không vũ trụ, xây dựng và điện tử, đồng thời giúp hạn chế chất thải và phơi nhiễm hóa chất từ ​​các sản phẩm sử dụng một lần mỏng manh, có khả năng gây độc.

Vấn đề là chúng ta xài dầu xăng để giúp các máy móc, xe cộ di chuyển. Mà dầu xăng chỉ là một phần nhỏ của các thứ khác phải đem lên trước khi dầu thô được đụng đến. Cho thấy chúng ta sống trong một chu kỳ khá phức tạp. Những thứ từ dưới đất phải đem lên khi khai thác dầu thô thì phải để đâu.

Có thể chúng ta tự giết chúng ta với những phát minh. Hôm qua, đồng chí gái đi chợ Costco, mua dầu olive trong ve chai nhưng không có. Họ nói đắt quá nên làm chai bằng nhựa. Chán Mớ Đời 


Mình dẫn các bài mình đọc để ai buồn đời thì đọc, mình chỉ tóm tắc.

We all deserve toxic free food. However, harmful chemicals called PFAS (per and polyfluorinated alkyl substances) have increasingly been found in many of the substances we use and food we consume every day.

Nicknamed 'forever' chemicals because of their ability to stick around in the environment and our bodies, PFAS are commonly found in takeout containers, plastic bottles, disposable bowls and plates in addition to popcorn bags, pet food bags and more. 

PFAS exposure is associated with  a wide range of serious health effects – from developmental problems to cancer — and can accumulate in the body over time. Despite the evidence, the Food and Drug Administration has not taken adequate action on these dangerous chemicals!

The Plastic Chemicals Hiding in Your Food

How to Reduce Your Exposure to Plastic in Food (and Everywhere Else)

Fast Food Companies Are Replacing One Toxic Chemical With Another

The Big Problem With Plastic

How to Eat Less Plastic


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn