Những tấm ảnh Đà Lạt xưa và nay

Có ông thần gốc Cây Số 4, lâu lâu về Đà Lạt thăm gia đình than Đà Lạt dạo này mưa quá nhưng tranh thủ gửi cho mình vài tấm ảnh Đà Lạt ngày nay để so sánh với Đà Lạt trước 75. Em xin tải lại đây để mấy bác nhận ra đâu là đâu.

 Đây là góc Trương Vĩnh Ký và Duy Tân xưa, nơi có khách sạn Thuỷ Tiên, số 7 đường Duy Tân, được xây cao nhất Đà Lạt khi xưa. 5 tầng dù khu vực này chỉ cho phép xây 2 tầng như xung quanh Hoà Bình. phía bên trái đi vào đường Trương Vĩnh Ký, có mấy quán ăn. Chỗ này là nơi ông Phẩm 302 bắn doạ võ sư Nguyễn Bình, đạn trúng đường dội lên phía nhà bên phải Duy Tân. May không ai chết. Có người kể là ông Phẩm ở trong ấp Xuân An

Đây là số 9 và 11 đường Duy Tân, của gia đình ông Đàng và ông Phúng mà mẹ mình gọi là Cậu bà con. Hai người này là em ruột của bà Võ Quang Tiềm. Khi xưa, ông Tiềm vào Đà Lạt trước, làm nghề thợ may, sau về Huế được giới thiệu bà Tiềm, cưới đưa vào Đà Lạt. Sau đó bà Tiềm đưa mấy người em vào Đà Lạt. Khởi đầu làm thợ may như ông Tiềm, bán áo quần cho công nhân làm đường xe lửa Phan Rang Đà Lạt. Dần dần có vốn mở mở tiệm buôn bán Long Hưng và Hiệp Thạnh số 9 và 11 Duy Tân. Thời Tây được gọi là đường Maréchal Foch. Sau đó bà Phúng mới về Huế đưa mẹ mình vào Đà Lạt năm 1948. 8 năm sau, mình ra đời tại Đà Lạt. Tết vừa rồi, mình có đi Úc đại Lợi để ghé thăm dì Thanh con bà Phúng và cậu Cẩn, con ông Đàng. Về Đà Lạt có gặp lại cậu Nghị, con đầu của ông Đàng, du học ở Pháp, bác sĩ, nay về hưu ở Đà Lạt.

Tấm ảnh trước rạp Hoà Bình, do thầu khoán Võ Đình dung xây cất và bán cho thị dân, rồi sang Tây ở đến già. Hình trên thấy các tiệm khi xưa như nhà hàng Chic Shanghai, tiệm thuốc Tây Nguyễn Văn An, rể của ông Phạm Quỳnh. Bên trái có một tiệm tên Chánh Ích ngày nay vẫn chưa bị đập phá. Có lẻ con cháu làm nhà thờ từ đường. Những gì sống sót lại thời trước 75. Cho thấy xây cất với kiến trúc rất đồng nhất, mái nhà bằng nhau, không bú xua la mua như hiện tại.

Hình này chụp gần hơn. Bên phải là nhà hàng Chic Shanghai, chủ rạp Hoà Bình. Nghe nói là có nhiều người gốc hoa thầu xây lại hội trường hòa Bình. Tin này có thể khả tín vì người Tàu đều có bang người Hoa. Làm ăn họ tính toán với nhau. Bên cạnh là tiệm vàng Huỳnh Ngọc Bửu, sau này dọn về Sàigòn. Kế đó là tiệm Vĩnh Hưng của ông bà Võ Quang Tiềm. Hồi nhỏ mình hay vô đây. Khi mệ ngoại mình ngoài Huế vào thăm hay mẹ mình dẫn vào chào ôn mệ. Thấy chiếc xe Traction đen, không biết có phải công xa của ông cụ ngày xưa vì ông cụ có dạo chạy chiếc xe này của ty công quản nước. Bên trái là xe Simca trắng bị che khuất, kế đến là chiếc xe chở mấy lu rượu của ông bà Tiềm. Cậu gì quên tên làm tài xế hay chở rượu đi giao cho các tiệm bán rượu ở Đà Lạt. Ông Tiềm có môn bài bán rượu đầu tiên ở Đà Lạt. Nên giàu. Ngoài ra ông còn mua thuốc lá ở Quảng Nam, tẩm thuốc bán cho dân Đà Lạt. Người Huế hay gọi thuốc Cẩm Lệ vì có một tiệm bán thuốc nổi tiếng ở Huế mang tên này. 

Sau này Việt Cộng vào lấy mất cái tiệm và mấy chục căn nhà cũng như khách sạn dưới chợ chỗ bùng binh đối diện chợ bên tay phải, chỉ cho ông bà ở phía sau. Khi mình về Đà Lạt lần đầu thì ông bà đã qua đời. Mình có lên mả thánh thắp hương. Nay không biết họ dời mồ đi đâu.

Khi xưa kiến trúc sư Ngô Viết Thụ, thiết kế, chỉ cho phép xây hai tầng để từ xa người ta thấy cái chuông còi hù của khu Hoà Bình. Nay họ cho xây bú xua la mua từ xa không còn thấy cái tháp chuông còi hụ nữa. Sau 63, ông Nguyễn Linh Chiểu, chơi cha thiên hạ xây khách sạn Mộng Đẹp cao thêm một tầng nên chận hết. Từ khu Hoa Bình không nhìn thấy hồ Xuân Hương và từ hồ Xuân Hương cũng không thấy khu Hoà BÌnh. Phía trên thấy nóc nhà khu Hoà Bình chỗ bánh mì Vĩnh Chấn và Đức Xương long, cùng một loại gạch, màu và độ cao như nhau. Chỗ ngân hàng Sacombank là tiệm bánh mì Vĩnh Chấn cũ. Tiệm Pizza là tiệm thuốc Tây Nguyễn Văn An.

Khu Hoà bình khi xưa, kiến trúc như nhau hài hoà, nay thì 100 nhà 100 tiếng 100 màu sắc

Có lẻ họ biết đã phá nát Đà Lạt nên họ muốn xây lại hoàn toàn khu vực này. Có lẻ nên lắm. Hình ảnh ngày nay là hệ quả của sự quản lý 50 năm sau 75.

Hình này dưới chợ Đà Lạt, ngay bến xe Chi Lăng mà khi xưa mình lấy xe này đi học. Lội bộ từ Hai Bà Trưng ra đây lấy xe đò đến trạm ở đường Nguyễn Trãi, HÙng Vương, xuống, lết bộ đến Grand Lycee và trưa lại tiếp tục như vậy. Trước mặt là nhà hàng và vực trường La Tulipe rouge, khi xưa có tên Maxim’s. Kế đến bãi đất trống đậu xe hàng rồi đến tiệm Lộc Sơn của bà Sáu Có. Có hai người con trai tên Lộc và Sơn. Võ Ngọc Sơn học chung với mình ở Yersin. Bà Sáu Có này thích mình lắm, hay cho bánh kẹo khi vào tiệm. Sau này mới hiểu là khi xưa bà và ông cậu họ mình có tình ý với nhau nhưng chú ruột của mẹ mình không cho lấy nhau nên ông cậu buồn đời đi kháng chiến bị Tây bắn chết ở Phan Thiết. Nghe em gái của Võ Ngọc Sơn kể là bà Sáu Có còn giữ bức thư ông cậu mình gửi.

Góc hình này vẫn chưa thay đổi nhiều. Khu photo Hồng Châu bị cháy năm Mậu Thân đến giờ vẫn y nguyên. Phía sau chơi một màu đỏ sáng rực trời đông. Bên trái dãy nhà ông Đội có chưa thấy đập phá xây lại. Chợ đò bây giờ nghe nói ế lắm. Thiên hạ mua trên mạng rồi kêu shipper đem lại. Họ muốn lấy tiền thiên hạ để xây thêm chợ nên đa số nghỉ bán về nhà bán online.

Vũ trường La Tulipe rouge ngay cầu thang chợ

Vật đổi sao dời nhưng sao thấy buồn quá vì Đà Lạt xuống cấp nên mới nhớ đến bài hát do ông Lam Phương làm khi xưa “thành phố buồn nhớ không em…” Chán Mớ Đời 

Cảm ơn ông thần cây số 4.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

.