5 điêu khắc gia, 5 thế kỷ, 1 giáo đường

 

Mình đang chuẩn bị đi bộ trên đường mòn Via Francigena, hành hương của người công giáo ở Ý Đại Lợi. Con đường này theo lịch sử khởi đầu từ Canterbury, Anh quốc đi qua Pháp quốc, Thuỵ Sĩ và Ý Đại Lợi. Mình chỉ khởi đầu ở Lucca, Ý Đại Lợi và sẽ ghé lại thành phố Siena, tỉnh đầu tiên mình đến khi đi du lịch lần đầu tiên ở Ý Đại Lợi tháng 4 năm 1976. Vợ cho đi 3 tuần. Xem như 49 năm sau sẽ ghé lại thành phố này nổi tiếng với Palio, đua ngựa vào tháng 7 và tháng 8. Nghe nói năm nay vì trời mưa nên dời lại.

Mình thích trở lại thành phố Siena vì khi xưa có vẽ tại đây nhưng năm thứ 1 nên muốn trở lại để viếng lại ngôi giáo đường danh tiếng ở đây. Thật ra chỉ có kiến trúc sư mới để ý vụ này còn du khách đa phần đến để xem Palio, hay chụp ảnh. Lý do nhà thờ này được thiết kế bởi 5 kiến trúc qua 5 thế kỷ, mới có hình ảnh ngày nay mà du khách đến chụp hình.

Khởi đầu là kiến trúc sư Nicola Pisano, vào năm 1265, ông ta thiết kế bục giảng cứ như thời là mã. Ông ta không những tạo dựng lại kiên trúc một mà tạo dựng hình tượng rất tuyệt Mỹ. 

Mặt tiền do Giovanni Pisano

rồi khi ông ta qua đời thì người con tên Giovanni Pisano tiếp tục sự mệnh của cha. Ông ta là kiến trúc sư trưởng phụ trách mặt tiền của nhà thờ, ông ta điêu khắc các tượng thánh được kể trong kinh thánh, các triết gia….

Donatello

Sau khi ông này ngưng thở thì đến kiến trúc sư Donatello vào năm 1450, thời Phục Hưng. Ông này tạc tường thánh John the Baptist khiến thiên hạ bị cú sốc. Ông ta đưa chủ nghĩa hiện thực của thời phục Hưng trở lại sự sự thô sơ và đầy khó chịu. 

Rồi sau đó nghệ nhân Michelangelo xuất hiện và tạc 4 thánh trên bàn thờ Piccolomini: thánh Paul, Peter, Gregory và Augustine. Nhìn các tượng thánh người xem cảm nhận được năng lượng từ các bàn tay, áo quần và những ánh mắt.

Mấy tượng do Michelangelo tạc dựng

Đến năm 1660, có đức giáo hoàng sinh tại thành phố Siena này, muốn xây thêm một nhà nguyện. Ông ta kêu kiến trúc sư Bernini đến và thiết kế  nhà nguyện theo kiến trúc baroque. Được xem là tuyệt đỉnh của trường phái này. Khi ông I M Pei trúng giải thưởng xây viện bảo tàng Louvre tổng thống Francois Mitterand nói với ông ta sex bảo đảm ông sẽ thực hiện được đồ án thay vì kiến trúc sư Bernini khi xưa, đã được vua Tây kêu qua để thiết kế tiên điện Louvre nhưng vượt cuối bị người Pháp chống đối nên phải về Ý Đại Lợi ăn spaghetti. Ông tạc tượng thánh Jerome và Mary Magdalena như đúng chống lại các thách thức tâm linh. 

Giáo đường có sự tham gia của 5 kiến trúc sư; Nicola Pisano với Cái bục giảng. Con trai ông ta Giovanni Pisano thiết kế mặt tiền, Donatello là tượng đồng đến Michangelo với những thánh quan trọng của nhà thờ và ông Bernini tạo dựng các tâm hồn. 

Điều vui là không ai biết trước sự việc thành hình của giáo đường thành phố Siena như ngày nay. Không nằm trong bản dự án sơ đồ của gia đình Medici ở vùng này mà thiên tài của 5 thế kỷ của Ý Đại Lợi hội tụ tại một nơi, tỉnh lỵ nhỏ bé này. 

Du khách đến viếng nhà thờ có thể đi ngang qua những tác phẩm của Michelangelo hay những hình ảnh đau thương của tác phẩm do ông Bernini điêu khắc rồi sau khi chụp hình họ sẽ rời xa và không biết là đã viếng hình ảnh của 5 cuộc cách mạng nghệ thuật kéo dài suốt năm thế kỷ. 

Mình sẽ ở lại thành phố này hai đêm để có thì giờ xem xét, ngắm lại nhưng gì đã được thầy giáo giải thích khi xưa nhưng sinh viên năm thứ nhất nên chỉ nghe như vịt nghe sấm. 

Đi tìm lại dấu chân xưa của một thời ngủ dại. Xong om

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Hắc Sơn tử