Chuẩn uý Phúc đại đội trinh sát 302 Đàlạt

 Có người đọc bài mình kể về Đàlạt, có nhắc đến cà phê Tình Nhớ ở đường Hàm NGhi, đã gọi và cho biết thêm vài chi tiết Đàlạt xưa vì dạo ấy mình còn nhỏ. Thật ra mình chưa bao giờ đặt chân vào quán cà phê nào ở Đàlạt khi xưa, cho nên không biết tiệm cà phê này nằm ở góc nào. Mình có uống một hai lần cà phê sữa của chú Lìn ở ngoài chợ, cạnh hàng bà cụ mình khi ăn sáng với dầu chảo quẩy, tượng trưng cho hai vợ chồng Tần Cối, được người Tàu gán cho cái tội bán nước cầu vinh, khi họ chết thì làm lại bánh có dạng hai vợ chồng này, rồi bỏ vào chảo dầu. Dạo ấy không có tiền, còn nhỏ, sợ la cà mấy chỗ này hay bị đánh lộn, lính 302 nên tránh là tốt nhất. Có tiền thì đi ăn mì Cẩm Đô hay xôi gà ở đường Trương Vĩnh Ký.

Người gọi mình cho biết về chuẩn uý Phúc, đại đội trinh sát 302, một khách quen của quán cà-phê Tình Nhớ ở đường Hàm Nghi. Mỗi lần đi hành quân về, hay đến quán cà phê này nghe nhạc, hình như ông ta trồng cây si 1 trong mấy chị em chủ quán. Nghe nói mấy chị em nhà này xinh gái lắm. Nếu mình không lầm có một cô thuộc mấy chị em này, có lần đã liên lạc với mình khi đọc những gì mình viết về Đàlạt. Ông này ra trận rất gan dạ nhưng sau đó bị tù 6 năm về tội bỏ đơn vị về Đàlạt, ‘tấn công” đồn quân cảnh của trường Võ Bị Quốc Gia Đàlạt. Lý do như sau:

Mỗi năm, ông Thiệu và tướng vùng đều lên Đàlạt dự lễ mãn khoá của trường sĩ quan Võ Bị Đàlạt. Mình nhớ thường vào mùa Giáng sinh, trời hơi lạnh. Mỗi lần lên thì tiểu khu Tuyên Đức, phải cho đại đội trinh sát 302 đi hành quân hay đóng quân ở Đức Trọng hay Đơn Dương, xa Đàlạt để tránh lộn xộn. Mấy ông nhớn lên dự lễ mãn khoá thì có màn ăn chơi đi vũ trường thì gặp lính 302 hay vào đây chơi, rồi dành vực nữ chi đó. 

Saint Benoit khi xưa.

Mình nghe kể ông thầy dạy Thái Cực Đạo của mình tên NGuyễn Bình, từ Sàigòn bị đổi lên Đàlạt, hay chở mấy cô đi chơi, trên xe mô-tô, có lần ngồi uống cà phê ở nhà hàng Mekông, bị 302 vô đánh phải bò ra cửa. Không biết có thật hay không nhưng tin đồn khiến học trò bỏ chạy mất dép. Sau này ông ta về lại Sàigòn. Mình vẫn tập chỗ hãng cưa ông Xu Huệ với ông thầy Tường đến khi đi Tây.

Vũ trường La Tulipe Rouge, nằm ngay chợ Đàlạt , có một vụ đánh nhau nổi tiếng. Xí Rổ chém Đại Cathay, trùm du đảng Sàigòn trước cửa vũ trường này. Mình có gặp mặt Xí Rổ vài lần vì hắn ở ngay cạnh nhà Đào Văn Quý. Nghe nói ông thần Xí Rổ này chết sau 75.

Năm đó, lễ mãn khoá Võ Bị, đại đội trinh sát 302 được lệnh cắm trại tại căn cứ nhưng tình cờ thiếu tá Phong gặp một người bạn cùng khoá. Anh này về thăm nhà, rủ lên Đàlạt uống cà phê. Thiếu tá Phong cho biết không lên được vì bị cấm nên anh bạn rủ ghé Chi Lăng (Saint Benoit), không phải trung tâm thi xã Đàlạt. Chỗ này có một nhà hàng tên Ann’s House thì phải, lính mỹ hay vào đây vì có cái PX gần đó. Mình có tấm ảnh chụp chỗ này nhưng lười tìm lại quá.

Khách sạn và quán ăn Ann’s house

Cả đám kéo vào tiệm ăn này rồi chén chú chén anh khiến bà chủ tiệm người Tàu, kêu hết rượu rồi. Chuẩn úy Phúc nói để chạy vô PX, nhờ cố vấn mỹ mua dùm cho chai rượu, chắc ông Cornett . Muốn vào chỗ này thì phải qua đồn quân cảnh, chắc đã say nên gặp quân cảnh hỏi đi đâu, chuẩn uý Phúc kêu tao là chuẩn uý Phúc 302 khiến mấy ông thần quân cảnh nổi điên đòi đánh nên ông Phúc bỏ chạy ra.

Cả đám đang đợi rượu thì thấy ông Phúc chạy về, kêu quân cảnh đòi đánh nên cả đám chạy ra coi. Có mấy người lính khác chạy ra xe nhà binh để lấy súng vì vào tiệm ăn đâu có đem. Thiếu tá Phong và chuẩn uý Phúc vừa đến điểm canh của quân cảnh, thì 4 quân cảnh cầm dùi cui tính đánh cả hai. Quân cảnh thường được chọn lựa to con và cao mà mấy ông này nhỏ nên tính rút lui. Lính của thiếu tá Phong đang đứng trên xe để lấy súng, thấy ông thầy mình sắp bị quân cảnh đánh nên dùng khẩu đại liên loại có 6 nòng bắn dọa trên đầu. Xem xi-nê hay thấy loại vũ khí này, để trên trực thăng, bắn xuống rừng. Quân cảnh và hai thầy trò 302, nằm rạp xuống đất, bò chết bỏ.

Lúc đó còi báo động, xe thiết giáp từ trong trường Võ BỊ, chạy ra nên cả đám 302 nhảy lên xe chạy về Đức Trọng. Vừa về hậu cứ, truyền tin đưa máy, nói có tham mưu trưởng trường Võ BỊ, đại tá Xuân muốn nói chuyện. Ông XUân hỏi về chuẩn uý Phúc, kêu ông ta lên trình diện ngay. Thiếu tá Phong nói có lỗi thì lên an ninh quân đội của tiểu khu chớ tại sao phải lên trình diện trường Võ Bị. Ra toà thì chuẩn uý Phúc không nhắc đến thiếu tá Phong có mặt lúc ấy, một mình gánh chịu hết hình phạt.

Cuối cùng chuẩn uý Phúc bị tù 6 năm, 30/4/ 75 vẫn còn trong lao. Thiếu tá Phong bị 3 năm tù treo, nếu không đánh giặc giỏi thì chắc cũng bị tù nhưng không được thăng chức, nếu không bị vụ này chắc lên chức cao hơn thiếu tá vì có trên 50 huy chương của Việt Nam Cộng Hoà, và 3 huy chương của quân đội mỹ.

Ai có biết tin tức chuẩn uý Phúc thì cho em biết. Có người đồng đội tìm anh ấy. Xin cảm ơn.

Nguyễn Hoàng Sơn 

 

X92, điệp viên số 1 của Việt Nam Cộng Hoà

 Lâu lâu mình đọc tài liệu và báo chí của Việt Cộng, mỹ để tìm hiểu thêm về chiến tranh Việt Nam như đi tìm lại những bước chân xưa của thời mình còn trẻ, ngây ngô trong thời chiến, để hiểu thêm về cuộc sống ngày xưa. Trong 1 cuộc chiến nào, để chiến thắng, mỗi bên đều tận dụng triệt để chiến tranh tình báo, để moi tin tức của địch, để biết được ý đồ của địch thủ để chống trả. 

Trong thế chiến thứ 2, quân đội đồng minh, đã chế tạo giả các xe tăng, máy bay, trong những khu quân sự, nhằm đánh lừa gián điệp của Đức quốc xã, theo chiến thuật dương đông kích tây, cho rằng quân đội đồng minh sẽ đổ bộ ở vùng biển Pas de Calais, khiến quân đội Đức quốc tập trung phòng thủ vùng này. Sau này, mình xem và đọc thêm tài liệu của bên thua cuộc Đức quốc xã, để hiểu thêm cuộc chiến thay vì chỉ nghe bên thắng cuộc tuyên truyền cuộc chiến thắng vĩ đại của họ. Xem phim của Đức quốc sản xuất về cuộc thế chiến thứ 2, thấy có những chuyện như quân đội đồng minh cũng tàn sát các chiến binh Đức quốc mà tỏng mấy phim của Hoa Kỳ sau này có đề cập tới. Hay quân đội Liên Xô anh hùng, vào nước Đức, hãm hiếp gần như mọi phụ nữ trong thành phố.

Đọc tài liệu về chiến tranh Việt Nam thì được biết Hà Nội cho mạng lưới tình báo của họ, len lỏi vào tận phủ tổng thống hay cơ quan truyền thông, để định hướng dư luận quốc tế, điển hình là ông Phạm Xuân Ẩn. Mình nghe nói chính Hà Nội bỏ tiền để cho ông này sang mỹ học về báo chí, 2 năm tại Orange Coast College, một đại học cộng đồng ở Quận Cam, thời đó chưa phát triển như hiện nay. Gần đây, nghe ông Vũ Hạnh mới qua đời, được TRần BẠch Đằng ra chỉ thị viết sách để chống phá miền nam….

Đàlạt có ông cựu tỉnh trưởng và thị trưởng Đàlạt, làm nội tuyến cho Hà Nội, có bí danh là U4 của cụm tình báo VĐ2, do em của ông ta làm cụm trưởng cụm tình báo VĐ2, làm đến chức phó chủ tịch hạ viện Việt Nam Cộng Hoà. Ông được cử đi Hoa Kỳ để xin viện trợ, ai ngờ ông ta nói nhỏ với người Mỹ là không nên, đã quá trễ. (Theo báo Việt Cộng phỏng vấn ông này) Chán Mớ Đời 

Trên mạng của Cảnh Sát Quốc Gia, mình có đọc vụ bắt Huỳnh Văn Trọng và Vũ Ngọc Nhạ, ông Thiệu phải làm như không biết cả năm trời để cảnh sát đặc biệt bao vây các đồng bọn khác, đưa hồ sơ dỏm…

Mình đọc bộ sách của ông Đặng Chí BÌnh, được Việt Nam Cộng Hoà huấn luyện rồi gửi ra bắc. Khác với các điệp viên khác được gửi ra bắc cũng như các toán biệt kích đều bị bắt khi được thả dù, hay đổ bộ bằng thuyền, ông Đặng Chí Bình len lỏi về tới Hà Nội, có đưa tài liệu cho một cô gái ở Hà Nội và bị phát hiện sau khi vào nhà thờ, đưa thư của linh mục Hoàng Quỳnh. Hoá ra ông cố đạo của nhà thờ là nhân viên phản gián của Hà Nội, ai vào xưng tội chống phá nhà nước là bị tóm ngày. Chán Mớ Đời 

Nói cho ngay tình báo của Hà Nội rất giỏi, như các nước cộng sản khác như đông Đức, Liên Xô. Tác giả Thép Đen cho biết người huấn luyện ông ta tại Sàigòn, trước khi đưa ra bắc là người của Hà Nội. Khi bị hỏi cung, Hà Nội cho ông ta xem các tấm ảnh chụp chung khi gặp người huấn luyện ông ta tại Sàigòn. Hoá ra ông này là người của Hà Nội. Sau này mình có đọc đâu đó, người chỉ huy các cuộc thả các toán biệt kích ra bắc là người của Hà Nội nên khi họ đến nơi là đã bị bao vây. Cuối cùng Việt Nam Cộng Hoà phải bỏ các vụ nhảy toán này. Thêm Hà Nội dùng điệp viên nhị trùng phạm CHuyên có mật danh Ares, để lừa CIA suốt 10 năm trời.

Tình cờ mình đọc được một bài diễn thuyết của ông Merel Pribbenow, một cựu nhân viên CIA và chuyên gia Việt ngữ, hoạt động tại Sàigòn từ năm 1970 đến 1975. Trong buổi hội thảo về “tình báo trong chiến tranh Việt Nam”, ông ta thuyết trình về tình báo trong thời kỳ chiến tranh tại Việt Nam, tại đại học Kỹ thuật ở Texas. Ông cho biết người Mỹ có sử dụng tình báo, trong hàng ngủ cộng sản, có bí danh X92, tên Võ Văn Ba. Ông Pribbenow cho biết là điệp viên giỏi nhất của Việt Nam Cộng Hoà. Hoá ra Việt Nam Cộng Hoà cũng cài được người trong hàng ngủ cộng sản, nhưng chưa có ai vào tận bộ chính trị trung ương tại Hà Nội. Mặc dù họ có nói là có người của họ trong bộ chính trị trung ương nhưng mình đoán chắc là chỉ nói để Hà Nội nghi kỵ nhau vì mạng lưới tình báo cua họ rất tài, với châm ngôn giết lầm còn hơn bỏ sót.

Theo ông Đặng Chí Bình kể; đi tù, có gặp trong tù một điệp viên được Việt Nam Cộng Hoà gửi ra Bắc hoạt động, như ông bị bắt. Ông này kể là ở Huế, khi vào dinh ông Ngô Đình Cẩn thì tình cờ nghe ông Nhu, ông Cẩn và bác sĩ Trần Kim Tuyến, trùm mật vụ thời đệ nhất cộng hoà, nói chuyện phòng bên. Họ nói, có người làm nội gián cho miền nam nằm trong bộ chính trị trung ương của Hà Nội. Có thể họ cố ý nói để ông ta nghe và nếu bị bắt thì sẽ khai và làm cho Hà Nội nghi kỵ nhau. Nghe nói ông Trần Kim Tuyến sau này được ông Phạm Xuân Ẩn cứu thoát. Nói chung thì biệt kích hay gián điệp ra bắc là xem như bị tóm cổ hay bị giết.

Mình tìm tài liệu Việt Cộng thì thấy mấy tờ báo viết về X-92, đều được đăng sau ngày ông Pribbenow diễn thuyết về tình báo trong chiến tranh Việt Nam. Không thấy bài nào đăng trước thời gian đó. Các bài viết của báo Việt Cộng đều dựa theo bài thuyết trình của ông Pribbenow, và BBC kể lại rồi họ xào thêm các cụm từ cách mạng tuyên truyền.

Điển hình là tổng công kích Mậu Thân, X92 có thông báo cho Cảnh Sát Đặc Biệt tại Tây NInh, là Hà Nội sẽ tổng công kích dù đã ký thoả hiệp ngưng bắn. Tướng Nguyễn Ngọc Loan, thường được gọi “Sáu Lèo”, đứng đầu cảnh sát quốc gia thời ấy, ra lệnh các đơn vị cảnh sát toàn quốc phải cắm trại 100%, và đào hầm phòng bị khắp miền Nam, trong khi quân đội lại cho binh sĩ thay phiên về nhà ăn Tết. Người Mỹ biết được tin này cho nên không thể nói là bất ngờ vì cuộc tổng công kích. Ông Loan tin tưởng vào tình báo của ông ta nên mới phòng bị. Nếu mình không lầm tướng Loan là tư lệnh cảnh sát quốc gia dạo ấy. Có ông nhiếp ảnh gia đã thú thật làm hại đời ông ấy khi đăng bức hình, tướng Loan bắn xử tử một Việt Cộng tại Sàigòn, sau khi được biết tên này, đã tàn sát một gia đình, chỉ có một người sống sót, sau này lên chức tướng của hair quân Hoa Kỳ.

Mình gú-gồ báo chí Việt Cộng có nói về ông Võ Văn Ba này, và bựa thêm mấy chuyện vớ vẩn để tuyên truyền. Theo mình hiểu, ông này theo Việt Cộng từ lâu, được giao trách nhiệm tuyển mộ thêm đảng viên nhưng sau ông ta thức tỉnh, cho rằng người cộng sản dùng bạo lực để ép buộc người dân theo, tiếp tế cho họ. Không theo thì họ giết như trường hợp ông cụ mình ở quê, du kích trong làng bao vây nhà ông bà nội mình để bắt, vì ông cụ không muốn theo họ nên trốn thoát vào nam. 

Có ông thuê nhà kể là bố ông ta, không theo Việt Cộng, họ lấy cái rựa chặt đầu bố ông ta trước mặt gia đình và làng xóm. Ông ta lớn lên đăng lính đi đánh Việt Cộng.

Nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang có làm bài hát “người anh Vĩnh Bình” kể lại những vụ giết người của Việt Cộng không theo họ. Có bà kể khi xưa “nó về khuya, đánh thức mình dậy, nấu cơm cho nó ăn, nay mình lên xã nhờ nó ký cho cái giấy đi đường thì nó biểu để đó. Nếu quốc gia trở lại, nó có núp trong quần, tui cũng rũ cho nó rớt ra để quốc gia bắt nó, để đó, để đó, đồ vô ơn”. Huyền thoại người mẹ anh hùng và đứa con vô ơn của ông Trịnh Công Sơn.

Lò mò mình tìm được bài viết của ông Phan Tấn Ngưu, trưởng phòng cảnh sát đặc biệt Tây Ninh, người được xem là “handler” của X92, sau này đi tù, rồi định cư tại Hoa Kỳ, nói về trường hợp của X92, Võ Văn Ba. Mình không biết ông Võ Văn Ba nhưng viết lại đây như lời cảm ơn ông ta đã cứu khá nhiều đồng bào vô tội và lính Việt Nam Cộng Hoà khỏi bị giết. Sau đây, xin trích một đoạn hồi ký của thứ trưởng công an Hà Nội, Trần Xuân Viên “55 năm một chặn đường” về ông Võ Văn Ba, nội tuyến của Việt Nam Cộng Hoà tại Trung Ương Cục, nơi đầu chốt của quân đội Hà Nội tại chiến trường miền Nam.

“…Vụ Võ Văn Ba là vụ nội gián quan trọng. Y đã chui sâu, leo cao vào nội bộ ta. Trong 10 năm, y đã thu thập rất nhiều tin tức quan trọng cho địch, nhưng vì ta có nhiều tin tức và bút tích của y còn lưu lại trong hồ sơ cảnh sát cộng với lời khai của Nguyễn Tấn Danh (người trực tiếp phụ trách y) nên việc kết tội y không khó khăn. Công an Tây Ninh bắt tên gián điệp Võ Văn Ba đưa về trại giam của Tổng nha Cảnh sát ngụy cũ... Sau khi đến nhà anh Trần Quốc Hoàn báo cáo kết quả khai thác, anh Hoàn chỉ thị cho tôi bàn giao tên này cho An ninh Trung ương Cục... Trong giờ tập thể dục buổi sáng của anh em, Võ Văn Ba đã dùng dây quần thắt cổ tự tử…”

Đọc hồi ký của thứ trưởng công an cho thấy Hà Nội cài người trong Nam, thậm chí ở nước ngoài như Hongkong, cho nên ngày nay ở Bolsa chắc cũng có nhiều người làm gián điệp cho Hà Nội, được cài ở lại đây cho nên cộng đồng mới rối như canh hẹ.

Theo ông Phan Tấn Ngưu kể vào năm 1970, ông ta được thuyên chuyển về Tây Ninh làm trưởng phòng cảnh sát đặc biệt. Những ngày đầu tại Tây Ninh, ông ta bận rộn phải xem xét các hồ sơ các tình báo viên,…trong các hồ sơ này ông ta để ý nhất đến X-54, tình báo viên Võ Văn Ba (Năm Huỳnh), cư ngụ tại vùng toà thánh Tây Ninh. Ông ta sinh năm 1923 tại Kiến Tường, có người chú theo Việt Minh và gia nhập đảng cộng sản sau 1945. 

Năm 1967, được móc nối bởi một cán bộ đã hồi chánh, ông ta được tuyển mộ làm Mật Báo viên. Khi xưa ở Đàlạt còn nhỏ, thiếu tá Phong của đại đội trinh sát 302, kể là phe ta có người gửi đi làm củi trên rừng để xem xét tình hình hoạt động của Việt Cộng, để báo cáo lại. Nhiều khi mấy người này cũng là nhị trùng. Anh Phong kể vụ Biệt Động Quân bị phục kích tại khu núi Cam ly. Việt Cộng cho người đem súng đạn đến, đào hầm, đủ trò nên phe ta đem quân lên hành quân theo đúng bài bảng thì Việt Cộng bỏ chạy, rút lui trong đêm. Lần thứ 2 cũng vậy đến lần thứ 3 thì đi quên chuẩn bị vì cứ tưởng Việt Cộng sẽ rút lui. Đùng đến lần thứ 3 thì bị phục kích, ỷ y nên dạo ấy chết đâu 20 người. Mình thấy xe nhà binh chở về trên nhà xác, vợ con đến nhận xác khóc như mưa.

Từ 1967-1970, tin tức do Võ Văn BA cung cấp chỉ ở cấp thường địa phương nên cảnh sát đặc biệt có thể kiểm soát và kiểm chứng được nên tin tưởng ông này. X-92 báo cáo những tin tức khiến ông Ngưu chú ý là vụ tổng công kích Mậu Thân, 1968 trước khi ông được bổ nhiệm về Tây NInh.

Sàigòn và Hà Nội ký kết ngưng bắn, hưu chiến để ăn tết nhưng 25 tháng chạp, trước Tết, ông Võ Văn Ba báo cáo là Việt Cộng đang chuẩn bị tổng công kích toàn diện miền Nam vào dịp Tết. Ông cho biết là các cấp chỉ huy đi họp tại Chiến Khu D về cho biết; đánh bất ngờ để cướp miền Nam. Tin tức này được chuyển về tổng nha Cảnh Sát Quốc gia và toà đại sứ Mỹ ngày 26 tháng chạp. Ông tướng Loan, tư lệnh cảnh sát quốc gia đã yêu cầu các đơn vị cảnh sát quốc gia toàn quốc phải cấm trại 100%, đào hầm trú ẩn quanh đơn vị, chuẩn bị chiến đấu. Quân đội mỹ có thể không tin vào báo cáo của X-92 nên toà đại sứ mỹ bị tấn công. Mình có xem phim tài liệu của một ông mỹ, tình báo quân đội mỹ, chê bai tình báo Việt Nam Cộng Hoà. Ông này cũng rất trẻ tuổi, đi quân dịch rồi được chuyển làm tình báo. Ông ta kể phái an ninh tình báo Việt Nam Cộng Hoà, thường đưa tin không đúng nên họ xem thường đồng minh.

Vụ Mậu Thân, Việt Cộng nghĩ là toàn dân miền Nam sẽ theo họ, đứng lên chiếm chính quyền như 1948 thời cách mạng mùa thu, không ngờ thiên hạ sợ sự tàn ác của họ, bỏ chạy có cờ khiến họ nổi khùng giết người như mấy vụ thảm sát tập thể tại Huế. Ai rảnh thì tìm đọc những hoạt động tình báo của Việt Cộng tại Huế sau khi ông Diệm bị lật đổ. Mình đoán tại nhiều nơi khác cũng bị Việt Cộng giết nhiều nhưng Huế là nơi được truyền hình Việt Nam Cộng Hoà thông tin nhiều nhất. Có lẻ dân Huế có thiện cảm nhiều với Việt Cộng? Ở Đàlạt thiên hạ ở các vùng thôn quê, đều bỏ chạy vào trung tâm Đàlạt để lánh nạn, không ai theo họ cả ngoài người nằm vùng. Mình đọc đâu đó có tiệm phở nào ở Sàigòn, được xem là sào huyệt, nơi khởi sự cuộc tổng tấn công Mậu Thân, nay gia đình cách mạng này muốn bán hay sửa chửa lại cũng bị cấm vì di tích lịch sử cách mạng. Chán mớ đời.

Một báo cáo khác là Trung Ương Cục rút lui để tránh tổn thất khi quân đội Việt Nam Cộng Hoà đánh sang Cambuchia từ cuối năm 1969-1970. Chỉ để lại một vài đơn vị cố thủ còn rút lui về Nam Lào. Tò mò, ông ta nghĩ ông Võ Văn Ba, không phải một người làm rẫy tầm thường, cũng có thể ngoài ông ta ra có một người khác hay tổ chức nào giúp mới có những tin tức quan trọng như vậy. Ông muốn gặp tình báo viên này, ông ta bàn với cố vấn mỹ là Bernard D’ambrossio và hẹn gặp ông Ba tại Sàigòn để hỏi cho ra lẻ. Cũng có thể CIA muốn gặp ông này, sau khi xem xét hồ sơ.

Ông Ba cho vợ con biết đi nhà thương khám bệnh. Ông vô nhà thương nhưng không gặp bác sĩ nào, lén đi ra cửa sau, leo lên cái băng-ca nằm đắp mềm lại. Có 4 cảnh sát đặc biệt, đem băng-ca lên xe cứu thương, chở ra phi trường rồi lên Sàigòn. Trong khi đó, ông Ngưu đi đường bộ, lái xe lên Sàigòn để tránh gián điệp của Việt Cộng theo dõi và truy ra. Đi đâu cũng đeo kính đen, đội tóc giả, giả dạng để tránh tai mắt của gián điệp Việt Cộng.

Họ gặp nhau tại một khách sạn, có mặt ông Frank Snepp của toà đại sứ mỹ, có viết sách về chiến tranh Việt Nam, thông dịch viên là ông Nguyễn Sĩ Phong và một người Mỹ khác đến thu âm cuộc nói chuyện. Xin trích sau đây lời kể của ông Phan Tấn Ngưu, trưởng phòng cảnh sát đặc biệt vùng Tây Ninh, người đã mời ông Ba lên Sàigòn để hỏi chuyện. Mình thấy trên trang nhà của cảnh sát quốc gia. Ai rảnh vào đó đọc, có nhiều tài liệu khá hay, giúp mình hiểu thêm chút nào về cuộc chiến Việt Nam.

“ Kết quả, chúng tôi được biết:

    - Ông Ba là một Trung Ương Ủy Viên, đang giữ nhiệm vụ tuyển mộ cán bộ và đảng viên mới để phụ giúp ông kiểm soát mọi hoạt động trong vùng Tòa Thánh Tây Ninh cũng như cung cấp nhân sự cho các đơn vị khác từ cấp Quận, Tỉnh và Trung Ương Cục (TƯC) v.v... 
    - Thi hành mọi chỉ thị của TƯC, trong việc phá hoại tại địa phương như đặt chất nổ, rãi truyền đơn. Ông Ba chỉ ra lệnh cho những Chi Bộ khác thực hiện mà không được tham gia trực tiếp các công tác này.
    - Bám sát và yểm trợ mọi hoạt động của Chi Bộ Tòa Thánh để ám sát những chức sắc cao cấp mà bọn chúng cho là do chính quyền Sài-gòn dựng lên, như quý ông Cao Hoài Sang, Trương Hữu Đức, Lê Thiện Phước, Cựu Trung Tá Nguyễn Văn Nhã (sau này giữ chức Thượng Chánh Phối Sư), mà nhất là Cựu Trung Tướng Cao Đài Nguyễn Văn Thành. (xin mở ngoặc thêm chỗ này: Với chức Thượng Chánh Phối Sư, sau 30 tháng 4/1975, Ông Nguyễn Văn Nhã bị bọn Cộng Sản bắt giam ở khu vực núi Bà 10 năm, cho đến năm 1985 mới được thả)
    Chúng tôi đã tường trình trong một bài viết trước đây trên Phượng Hoàng về cái chết của Trung Tướng Nguyễn Văn Thành. Chúng đã ám sát ngay phía sau phòng ngủ, trong nội ô Tòa Thánh, vì chúng cho rằng những người này là người của CIA, gây khó khăn cho bọn TƯC trong việc khống chế Đạo Cao Đài. (Qua những tin tức khác nhận được, không phải Trung Ương Cục chỉ thị cho Riêng X.92 mà Huyện Ủy Tòa Thánh của Việt cộng cũng được chỉ thị tương tợ, vì chúng tôi có được một Tình Báo viên hoạt động trong Huyện Ủy này). Trung Tướng Cao Đài Nguyễn Văn Thành bị giết vào ngày 22 tháng 11 năm 1972 (16 tháng 10 Âm Lịch)
    - Dù đang dịnh cư tại Tây Ninh, nhưng Võ Văn Ba vẫn được bọn Trung Ương Cục bí mật liên lạc để chỉ thị công tác cũng như mời tham dự các cuộc họp ở phía Bắc Núi, nơi cứ địa của Mặt Trận Giải Phóng. Điều nên biết thêm, mỗi lần đi họp như vậy, có cả các cấp Ủy, như Tỉnh, Huyện, Xã... Võ Văn Ba được sắp xếp cho ngồi phía trước, ở một vị trí được che kín (những người ngồi phía sau không thấy được).     
    Theo hồ sơ tuyển mộ của ngành Đặc Biệt Tỉnh Tây Ninh, sau một thời gian ngắn khi đến Tây Ninh lập nghiệp, Võ Văn Ba đang đứng trước ngả ba đường: bọn Việt Cộng vẫn cho người đến để móc nối và thường xuyên đe đọa, nếu Ba từ chối hoặc phản bội, bọn chúng sẽ tố cáo Ba trước kia hoạt động cho Cộng Sản ở Kiến Tường, với cấp đảng là... thuộc tổ chức ..v.v... Đó là lý do mà Ba phải nhờ một người chú họ, giới thiệu cho Ty Cảnh Sát và được tuyển mộ làm “nhân viên ngoại vi”.
     Ngành Đặc Biệt Tây Ninh tuyển mộ được 3 nhân viên ngoại vi và cả 3 người này đều đã đem lại thành quả, như sau:
    1- Anh Đ. V. N.: Sau này trở thành công tác X.45, đã phá vở ổ Việt cộng ở Làng Cô Nhi Long Thành năm 1973 sau cuộc bố ráp do sự phối hợp của E. Công Tác (BTL) và ngành Đặc Biệt Tỉnh Gia Định.
    2- Anh Ng. T.T: sau này trở thành công tác Y.80, đã phá vở tổ chức Y.4 của Việt Cộng và bắt được chủ nhà hàng Thanh Bạch, tọa lạc trên đường Lê Lợi, gần bệnh viện  Sài-gòn năm 1974. Sau năm 1975, anh T. bị bắt và bị di tù tận ngoài Bắc với tôi và được thả sau hơn 10 năm.
    3 - và Võ Văn Ba ...” (hết trích)

Ông Ngưu cho biết là X-92 có người con trai, thi rớt Tú tài II, hai lần nên không được miễn dịch nữa, phải đi lính hay theo Việt Cộng vào bưng. Họ đã yêu cầu thiếu tướng Bùi Đình Đạm, ký giấy tờ hoãn dịch cho con trai ông ta. Nếu con ông đi lính thì Việt Cộng hết tin tưởng và sẽ bị hạ tầng công tác.

Cái này khá quan trọng, miền nam thì biết ai có người thân theo Việt Cộng hay tập kết, cũng được sử dụng. Đố là nhược điểm của Sàigòn, nhiều người nằm trong chính quyền Việt Nam Cộng Hoà, có thân nhân ở bên kia chiến tuyến, bị Hà Nội tiếp cận và kêu họ làm nội tuyến.

Họ đồng ý là đổi bí số công tác, từ X-54 thành X-69 với bí danh “rạng Đông” và đến năm 1974 thì được đổi thành X-92 với bí danh Bảo Quốc. Theo tài liệu của Việt Cộng thì được biết ông Ba lấy tên trùng với hai nhân vật khác của trung ương cục để lỡ có bị nghi ngờ thì hai người kia lãnh chấu. Hình như sau 75, hai người kia bị bắt vì tình nghi làm gián điệp cho Việt Nam Cộng Hoà nhưng không hiểu họ có được thả ra hay không sau khi ông Võ VĂn Ba bị bắt. Ông thứ trưởng công an Việt Cộng không đề cập đến. Ông Ba này bị bắt và tự tử chết trong tù. Mình đoán là không vì ông X-92 tự tử thì chắc họ khệnh 2 ông kia mệt thở.

Theo mình đoán tông tích X-92 bị lộ vì một thông dịch viên, có mặt trong buổi họp mặt tại Sàigòn, sau này lấy vợ ở vùng Tây Ninh nên họ phải thuyên chuyển ông ta lên Cao Nguyên. Mình hiểu lờ mờ khi làm cho CIA thì họ cần những người không có tông tích gia đình tại địa phương, nơi làm việc. Ông này gốc Bắc, không quen biết ai ở Tây Ninh, nay lấy vợ Tây Ninh, được cảnh sát siêu tra mới cho lấy và thuyên chuyển lên vùng Cao Nguyên. Khi Cao Nguyên rút lui thì ông thông dịch viên này bị bắt cùng với một cố vấn Mỹ nên mới lộ tên X-92. Nghe nói ông thông dịch viên sau này vượt biển, bị chết cùng vợ con.

Ông Ngưu cho biết vợ chồng ông ta bị bắt tối ngày 30/4/1975, vợ ông ta là đại uý cảnh sát. Vợ ông ta bị đưa đi Chiến kHu D, còn ông ta bị đưa ra Bắc, đến 1992 mới được thả. Khi bị bắt, ông Ngưu bị hỏi cung về ông Võ Văn Ba, và lý do phải đốt hết hồ sơ mật. Trong khi Việt Cộng cho biết là tìm thấy tài liệu trong tủ sắt của tư lệnh cảnh sát quốc gia. Mình đoán là người ta đã huỷ hết hồ sơ trước 30/4 vì theo ông Ngưu đó là cách người ta dùng để phi tang, ông ta cho đốt hồ sơ rồi bỏ tro xuống giếng.

Mùa hè đỏ lửa. X-92 báo cáo là Việt Cộng muốn chiếm toà thánh Tây Ninh để mặc cả với Việt Nam Cộng Hoà tại hoà đàm Paris, nên tổng thống Nguyễn Văn Thiệu ra lệnh phải bảo vệ Tây Ninh bằng mọi giá. Quân đội Việt Nam Cộng Hoà chuẩn bị, đào giao thông hào, đặt mìn. Nhờ vậy mà Tây Ninh không bị đánh nhiều, Việt Cộng đổi qua đánh Bình Long, bao vây mấy tháng trời. Dạo ấy, ngày nào cũng nghe đài phát thanh Sàigòn cho nghe bản nhạc “Bình Long quê hương tôi mồ chôn đất giặc tham tàn,..”.

Dạo ấy lính Việt Nam Cộng Hoà bắn T54 cháy như rạ, khiến Liên Xô phải thay đổi nên đến năm 1975 thì khó hạ được T54 của Việt Cộng vì họ đã cải biến để tránh bị hạ dễ dàng như trước. Thêm người Mỹ đã rút lui nên không ai điều chế lại súng hỏa tiễn để hạ các chiếc xe tăng của Việt Cộng. Mình đọc tài liệu Phước Long bị chiếm năm 1974 khi mình lên đường đi Tây.

 Frank Snepp và ông Phan Tân Ngưu, sau này có họp mặt tại Hoa Kỳ, kết luận chung là tin X-92 cho biết Việt Cộng sẽ đánh Tây Ninh là tin phịa, kiểu dương đông kích tây, mục tiêu chính của Việt Cộng là dồn mọi nổ lực để đánh An Lộc. Mình có xem YouTube về trận đánh An Lộc, có nói đến Tây Ninh bị đánh nhưng sau họ đi bọc để bao vây Bình Long. Có lẻ họ biết có người làm nội gián nên phao tin này vì dạo ấy Việt Cộng có để một cô nằm vùng, bí danh là Út Tặng, bị Việt Nam Cộng Hoà bắt, bỏ tù 3 năm, được thả ra, lại tiếp tục hoạt động cho Việt Cộng, theo dõi ông Ba này và bị cảnh sát quốc gia bắt cóc.

Ba Dừa, bí thư chỉ thị cho Nguyễn thị Xe, tự Út Tặng ra sống gần nhà Võ Văn Ba, đi buôn bán để theo dõi ông này. Cảnh sát đặc biệt bắt cóc bà này và giam đến 30/4 nhưng không cho X-92 biết để ông ta vẫn cẩn thận, đề cao cảnh giác phía Việt Cộng.

Sau này TUC chỉ thị cho X-92 đặt mìn, phá xập 2 trạm Nhân Dân tự Vệ, vì gây khó khăn cho Việt Cộng xâm nhập. Mình đoán cũng để thử thách lòng trung kiên của ông này. Cảnh Sát Đặc Biệt mời Nhân Dân Tự Vệ đi nhậu, rồi lấy mìn Việt Cộng đặt nổ hai trạm này, sau này CIA cho tiền để xây dựng lại.

ở Đàlạt dạo ấy, chiến dịch Phượng Hoàng lên cao, người ta tình nghi ông cậu bà con mình, làm trưởng hay phó ty cảnh sát là nội tuyến cho Việt Cộng. Ông cậu này cho cài mìn nổ cạnh nhà để phá tan sự nghi ngờ. Khi mình về Việt Nam lần đầu thì có gặp cậu, không bị cải tạo, kể mới đi thăm con tại Gia Nã Đại về khiến mình thất kinh. Ông cụ giải thích sự việc, một ông cậu bà con khác làm cho CIA, ngày cuối cùng của Việt Nam Cộng Hoà, tự tử khi khám phá ra bà vợ là nằm vùng của Việt Cộng. Hèn gì bà ta không muốn có con. Cậu về nhà để đón bà vợ đi đến điểm hẹn để di tản với CIA, ai ngờ khám phá ra bà vợ là Việt Cộng, nên tự tử luôn. Mình có kể về cậu này khi nói về cái điện thoại, truyền tin khi xưa.

Hoà đàm Paris đang đến hồi kết thúc, X-92 báo cáo là Hà Nội ra lệnh Trung Ương Cục phải “chiếm đất dành dân” để khi ký hiệp ước hoà bình. Hoa Kỳ không cho Việt Nam Cộng Hoà biết tin tức là sẽ ký vào cuối tháng 10 năm 1972 khiến tổng thống Việt Nam Cộng Hoà Nguyễn Văn Thiệu, doạ rút phái đoàn Việt Nam Cộng Hoà về. Hoa Kỳ đành phải đem bom dội Hà Nội, bắt Hà Nội phải chấp thuận điều kiện của Việt Nam Cộng Hoà nên hiệp định Paris mới ký vào ngày 27 tháng 1 năm 1973, trễ theo dự định của Hoa Kỳ và Hà Nội đến mấy tháng.

Mình nhớ dạo mới ký hoà đàm Paris, được lệnh vẽ cờ Việt Nam Cộng Hoà trên mái nhà và cửa nhà để các máy bay của hội đồng quan sát viên 4 bên đi giám sát. Ông cụ bảo mình leo lên mái nhà, vẽ lá cờ to đùng trên mái tôn, trước cửa nhà cũng làm một lá cờ to đùng. Vẽ xong mình cảm thấy hãnh diện, ai ngờ sau 75, ông cụ và người em phải cạo sơn mệt nghỉ. Rốt cuộc ông cụ vẫn bị 15 năm cải tạo. Chán Mớ Đời 

Tháng 4/ 75, X-92 đưa hồ sơ mật các nghị quyết của Hà Nội về tấn công toàn cỏi miền nam và ông Thiệu có họp mặt hội đồng an ninh quốc gia, có tư lệnh cảnh sát tham dự nên ông Ngưu mới được biết thêm chi tiết. Người Mỹ đi đêm với Hà Nội để họ trao trả tù binh mỹ, sau này Hoa Kỳ dùng lại lá bài hài cốt quân nhân mỹ để thương lượng tái lập bang giao lại.

Theo ông Ngưu thì vào khoảng tháng 3, năm 1975, cố vấn J. R. Stockwell có hỏi và đề nghị đưa X-92 và gia đình sang mỹ nhưng ông ta từ chối. Ông ta có nói với ông Ngưu nếu bị bắt thì sẽ tự tử. Chiều nay mình sẽ đốt nén hương cho ông Võ Văn Ba, X-92. Gia đình ông Ngưu không chịu di tản với người Mỹ vì có hai người con đang ở bên ngoại, không muốn bỏ con lại. Chắc họ làm việc chống phá Việt Cộng nên sợ bị Việt Cộng đặt chất nổ nên đưa con về quê ngoại, nhờ nuôi dùm. Nghe nói ông ta ở vùng Bolsa, hy vọng có ngày gặp ông ta để hỏi thêm tin tức ngày xưa.

Trong cuộc chiến tình báo thì Việt Nam Cộng Hoà thua Hà Nội. Tại sao chúng ta thua về mặt tình báo? Các cấp lãnh đạo miền nam không có khả năng tạo dựng một mạng lưới tình báo? Dù được CIA huấn luyện. Có lẻ vì thay đổi nhiều nhân sự, chính phủ, đảo chánh trong khi Hà Nội trước sau chỉ có một nên họ có thời gian để tạo dựng một mạng lưới tình báo. Dạo ấy có rất nhiều người bộ đội Bắc việt hồi chánh. Mình không thấy ai nói đến những người hồi chánh này sau 1975. Chắc bị giết cũng nhiều. Lính cộng hoà mà họ đối xử tàn tệ thì kẻ phản bội họ thì chắc khó sống. Ai có tin tức này thì cho mình xin.

Lâu rồi, mình có đọc sách của một cô người Việt lấy chồng mỹ, tên Yung Khall, đoán là tên Việt Nam là Đúng, lấy chồng Mỹ có họ Khall, kể khi xưa, sau 1954, bố cô ta tập kết ra bắc nhưng thật ra ở lại miền nam, làm bộ trưởng ngoại giao của Mặt Trận Giải Phóng. Mẹ cô ta không muốn tập kết. Ở lại thì nằm vùng báo cho biết là có nghe tiếng ba cô ta nói chuyện trên đài Hà Nội nên cả nhà cứ nghe đài phát thanh Hà Nội để ngóng tin bố và chồng. Hà Nội để lại miền nam một số đông cảm tình viên và đảng viên để hoạt động chống phá cho họ, trong khi các người theo công giáo, thường chống cộng lại đi theo các ông cố đạo vào Nam, thêm không có biệt kích hay gián điệp từ nam ra Bắc, nằm vùng, để giúp phòng trào chống đối như Hà Nội đã thành công trong nam. Chán Mớ Đời 

Sau này cô ta làm việc với CIA, có gặp mặt ông bố được Hà Nội cử đi ngoại giao ở các nước âu châu. Cô ta giúp phá tan hệ thống gián điệp tại Hoa Kỳ, đưa tài liệu mật của mỹ cho Hà Nội. Ông Đinh BÁ Thì, đại sứ Hà Nội tại Liên Hiệp Quốc, có dính dáng vụ này nên bị triệu hồi về Hà Nội, sau đó bị tai nạn chết trong một vụ đụng xe…

Nguyễn Hoàng Sơn 

t.B.: mới đọc thêm tài liệu của BBC viết về ông Võ Văn Ba. http://nghiencuuquocte.org/2021/11/29/vo-van-ba-diep-vien-hang-dau-cua-vnch-va-cia-o-nam-viet-nam/#more-42857

Người về từ đỉnh núi

 Hôm qua, mình leo núi Baldy ở vùng L.A., mất 14 tiếng đồng hồ, vừa leo vừa xuống. Ngọn núi này mình đã leo rồi nhưng qua con đường mòn khác, từ chỗ trượt tuyết vào mùa đông. Ngắn hơn nhưng khá châm, cũng mất 12 tiếng cả đi lẫn về.

Lần này mình đi từ làng BAldy, thấp hơn nên leo trên 5,285 bộ và dài hơn, 6 dặm nhưng trên thực tế từ chỗ bãi đậu xe lên đến điểm đường mòn là 2.2 dặm đường, xem như leo lên là 8.2, đi xuống 8.2 dặm, tổng cộng 16.4 dặm, xem như đường mòn dài nhất mà mình đã leo núi đến nay. Xem như mỗi dặm là lên được 664 bộ anh.

Gặp 1 tảng đá chơi vơi giữa đồi núi.

Mình đến bãi đậu xe độ 5:25 sáng nhưng chưa dám leo lên vì trời còn tối, đợi thêm 30 phút nữa đúng 6 mới khởi hành. Con đường này ít ai leo lên vì lên cao độ quá nhiều nên cả đoạn đường mình chỉ gặp một tên. Khu vực này, nghe nói có gấu rừng, cứ thấy bản ghi cảnh báo nên cũng hơi lo. Đường mòn thì không biết chạy đi đâu vì xung quanh là vực thẳm. Trật chân là rớt xuống núi vì đường mòn chỉ có độ 30-50 cm. Xong om

Đi lên 8 dặm, trung bình 1.2 dặm cho một tiếng, gặp tên mỹ đi sau mình 90 phút rồi qua mặt mình luôn. Chán Mớ Đời 

Bấm đồng hồ thì thấy leo lên mất 6:49:49 , 1.2 dặm mỗi tiếng, leo lên 5,276 dặm cao độ, nhịp tim thì trung bình 127 nhịp cho mỗi phút, cho thấy cũng ổn, tiêu tang 2,417kcal. Lúc đi xuống mình quên bấm đồng hồ nên không biết tiêu bao nhiêu kcal chắc ít hơn. Mình chỉ ăn có vài trái chà-là, vài hạt đậu. Tối về cũng không ăn cơm luôn vì quá tối.

Lên ngồi ăn chà là rồi đi xuống. Tính đi thêm một đoạn nữa qua ngọn núi cạnh ấy nhưng nghĩ lại khá mệt nên bỏ ý định đó dù đi thêm 1 dặm. Đi xuống thì chới với vì dốc cao nên hai bàn chân chạy xuống đầu giày, cạ vào giày nên đau. Mấy chỗ đã dán băng keo thì đỡ còn mấy chỗ khác đau kinh hoàng. Rút kinh nghiệm lần sau phải dán băng keo mấy chỗ ấy.

Đi hoài sao không thấy tới, hai chân cứng ngắt lại sợ chiều xuống, mấy con gấu rừng bò ra hỏi thăm. Cứ đi độ vài thước, phải ngưng lại để căng chân vì sợ vọt bẻ thì càng mệt hơn. Điện thoại ở ngoài phủ sóng nên phải dùng GPS Garmin của mình để nhắn tin cho mụ vợ và mấy đứa con là đừng lo. Khổ cái là mụ vợ, dù đã dặn trước vẫn không hiểu, cứ gọi điện thoại, không ai bắt lại càng lo. Thông thường mấy lần trước leo núi rồi xuống, mất độ 6-8  tiếng nay mình chơi luôn 14 tiếng.

Nhìn bản đồ thì cho biết đường mòn chỉ có 6 dặm dài nhưng đoạn đường từ bãi đậu xe đến đầu đường mòn thì mất 2.2 dặm nên phải cộng thêm 4.4 dặm nên đi hoài không thấy tới. Lên tới bãi đậu xe là 5:25 sáng, chiều thì 7:25 mới về nhà. Chắc mình phải kiếm thêm một người đi chung vì đi mấy địa điểm này, ít người. Thật ra có chuyện gì xảy ra thì mình có mang theo cái GPS Garmin nên có thể bấm nút thì trực thăng sẽ đến bốc mình về nhà thương. Mình làm việc trong vườn nên phải mua cái bảo hiểm này hàng tháng để lỡ gặp chuyện gì thì có thể bấm nút khẩn. Vườn rộng 20 mẫu nên khó ma tìm ra nếu không có máy đeo bên người có GPS.

Chụp trên đỉnh núi Trọc (Baldy) vì chả có gì 

Lên xe thì vẫn ngoài vòng phủ sóng nên không gọi được đồng chí gái, có nhắn tin qua máy GPS nhưng lại làm mụ vợ lo thêm cứ gọi hoài. Cuối cùng thì xe đang chạy trên xa lộ, thằng con gọi rồi mụ vợ gọi lại hỏi Ôn xuống núi chưa hay còn trên núi. Chán Mớ Đời 

Còn gần 3 tuần là lên đường lên núi Whitney. Mấy tuần tới mình chỉ tập ở vườn, chịu khó leo lên đầu vườn là xong. Từ ngày mình làm vườn đến nay thì chân rất khoẻ lại.

Chỗ bắt đầu leo núi Whitney , Long Pines có cao độ 10,000 bộ tương đương với đỉnh San Antonio mình mới lên, phải leo lên 4,000 bộ, mà mình đã leo lên 5,285 bộ anh nên chắc không lo, chỉ sợ là càng lên cao độ thì khó thở vì không khí đặt. Đang chuẩn bị leo núi Machu Pichu với tên bạn vào năm tới, lên cao độ 18,000 bộ, leo 7 ngày. Xong om

Nguyễn Hoàng Sơn 

Antioxidant, chất chống oxy hoá là gì?

 Mỗi lần ăn, đồng chí gái hay kêu ăn cái này, món kia có antioxydant khiến mình như bò đội nón, chả hiểu gì cả. Đồng chí gái bảo ăn thì ăn, không cải lệnh được. Cuối cùng mình phải tìm sách đọc để hiểu thêm  bớt ngu lâu dốt sớm.

Theo tài liệu mình đọc thì antioxydant giúp thanh toán và thanh lọc các “Free radicals” trong cơ thể chúng ta. Free radical là những phân tử gồm các electron không được ghép đôi, làm hỏng các tế bào khi chúng di chuyển trong cơ thể, tìm cách ăn cắp các electron khác cho chúng, quá trình được gọi là oxy hoá. Đại khái, người đầu năm đi chùa lễ phật, bỏ đôi giày ở ngoài cửa Phật, khi ra về, thấy mất một chiếc giày nên tìm xung quanh, và vớt lại một chiếc khác của một phật tử nào đó và cứ dây chuyền như thế. Càng lâu thì thì sẽ có rất nhiều chiếc dép ngoài sân chùa.

Các antioxydant là nhà bán giày dép, chở mấy dép và giày đến chùa rồi thấy đôi nào bị mất một chiếc thì cứ bỏ bên cạnh một chiếc, giúp phật tử không lộn xộn khi ra về, không chửi thiên hạ. Khi chúng ta bồi dưỡng thức ăn có các loại antioxydant như thể các nàh thầu dép và giày chuyển đến các electron thiếu các dép giày

Khi chúng ta về già thì các Free radical này, sẽ gây nên các chứng bệnh như ung thư, alzheimer, phong thấp, xơ vữa động mạch, đủ trò,…

Thực chất thì các Free radical này không phải hoàn toàn xấu, chúng giúp hệ thống miễn dịch của chúng ta, kiểm soát hệ miễn dịch, và chống trả lại các vi khuẩn lạ. Có nhiều Free radical xâm nhập vào cơ thể như môi trường ô nhiễm, thuốc sát trùng, rượu bia,thuốc lá, đồ ăn chiên, thức ăn công nghệ,…

Hình ảnh giải thích một nguyên tử oxy bị mất electron, tạo ra Free radical, antioxydant cung cấp một electron để cân bằng các phân tử.

Cơ thể cần Free radical nhưng không nhiều lắm. Khi các Free radical tìm kiếm các electron trong cơ thể để cặp đôi thì lại huỷ diệt các electron khác, tế bào. Quá trình này để lại những rác rưới như nhiều chiếc dép hay giầy bị thất lạc bởi các phật tử khác lấy nhầm. Trong phim Ghandi, có cảnh ông luật sư trẻ chạy lên xe lửa, rớt mất chiếc giày, đành quăn chiếc còn lại xuống đường rày xe lửa để ai đó lượm được thì có thể mang.

Antioxydant  rất đặc biệt vì chúng có thể tặng các electron cho một Free radical mà không bị huỷ hoại, giúp kiểm soát được lượng Free radical và giúp mấy ức tế bào trong cơ thể chúng ta lành mạnh.

Do đó các bác sĩ khuyến khích chế độ dinh dưỡng vô thất gián đoạn hay mỗi ngày một bữa, để giúp cơ thể có thể thanh lọc các Free radical, bổ sung cho chúng một electron để bão hoà các nguyên tử, giúp các tế bào tái tạo lại. Nếu không thì các tế bào hư này cứ gia tăng mãi sẽ đưa đến các ung bướu.

Chúng ta thường thấy các loại antioxydant trong các trái cây, và rau quả. Ngoài ra các loại rau quả này còn có các sinh tố khác để nuôi cơ thể chúng ta.

Các loại trái cây có nhiều antioxydant như:

Dâu, trái mơ, dưa hấu, cải, măng, rau xà lách, artichaut, bơ, khoai, trà xanh và sô-cô-la đen… xong om

Nguyễn Hoàng Sơn 

Vượt dòng sông Rubicon

 Tuần này, mình được giao nhiệm vụ làm toastmaster , điều khiển chương trình cho buổi họp, soạn chương trình, sắp xếp trách nhiệm trong buổi họp cho các hội viên khác. Mình chọn đề tài “vượt dòng sông Rubicon” (crossing the Rubicon river), một thành ngữ của người tây phương dùng, khi nói đến lấy quyết định quan trọng, sẽ không bao giờ lùi bước, chỉ có thành công hay chết.

Tháng 7 tây lịch được đặt tên theo hoàng đế la mã Julius, họ còn lấy thêm một ngày của tháng 2 để bỏ vào tháng này cũng như tháng 8 là tên của hoàng đế Augustus, cũng lấy 1 ngày của tháng 2 do đó mà tháng hai tây lịch chỉ có 28 ngày. Tháng 7 và tháng 8 có 31 ngày.

Hoàng đế JUlius là một Dũng tướng của đế chế La mÃ, lập bao nhiêu chiến công khi trấn giữ vùng đất ngày nay được xem là nước pháp. Trong khi đó, ở thủ đô La-Mã, các ông nắm giữ Senate, tham nhũng chửi bới nhau đủ trò khiến ông Julius này, nổi điên, đem quân về thủ đô để lật đổ như các cuộc đảo chánh khác. Sau này, ông đại đế Napoleon, cũng làm cuộc hành trình tương tự, dùng các chiến công của mình để cướp chính quyền khi tình hình chính trị ở Pháp quốc rối bùn sau cuộc cách mạng 1789.

Có luật thời đó; binh lính phải buông khí giới trước khi vượt dòng sông Rubicon, để vào thủ đô La-Mã. Ai trái lệnh sẽ bị xử tử. Do đó khi ông Julius vượt dòng sông Rubicon, không bỏ khí giới lại bên kia bờ thì xem như ông ta phải chiến thắng nếu không sẽ bị giết. Từ đó người tây phương có ngạn ngữ là vượt dòng sông Rubicon, để nói lên ý chí của chúng ta khi quyết làm một việc gì mà không bao giờ bỏ ngang,…

Tranh hoạ lại cảnh hoàng đế Julius vượt dòng sông Rubicon, để lật đổ nền cộng hoà, lập nên đế chế La-Mã

Mình rất ngạc nhiên là mấy người Mỹ, trẻ tuổi hơn mình không biết đến ngạn ngữ này nên khi mình email chương trình trước buổi họp để mọi người chuẩn bị thì có phân nữa hội viên, ngọng. Có người email lại cho biết rất tò mò về đề tài này. Chán Mớ Đời 

Khi đi vòng Ý Đại Lợi trong 3 tháng hè, mình có đến viếng dòng sông này. Thật ra chả to lớn gì cả nhưng lại tạo ra một điển tích trong lịch sử tây phương. Trong văn hoá tây phương, người ta hay dùng những điển tích của nền văn mình Hy-La để nói chuyện tương tự người Việt mình dùng các điển tích trong văn chương tàu như “sông Tương” hay Tương Giang bên tàu, nói đến hai bà cung phi của vua Thuấn, đau buồn nhảy sông tự tử khi vua Thuấn qua đời….

Mình có hỏi mọi người trong chúng ta, ai cũng có một lần đã phải vượt dòng sông Rubicon và đã thay đổi cuộc đời của chúng ta. Điển hình cá nhân tôi, lần đầu tiên tôi vượt dòng sông Rubicon khi tôi từ giả gia đình, thân hữu đi du học bên tây. Không biết tương lai sẽ về đâu trên con đường tương lai vô định nhất là sau 4 tháng ở pháp, Sàigòn đầu hàng trước đoàn quân của Hà Nội.

Các người Việt vượt biển, đó là một hành động vượt dòng sông Rubicon. Việt Nam Cộng Hoà đầu hàng là một hành động vượt dòng sông Rubicon vì không biết những bất trắc sẽ đến với mình trong các trại giam sau này. Nếu họ biết thì có lẻ họ sẽ đánh tới viên đạn cuối  cùng để rồi tự tử như các tướng tá khác hay ông cậu của mình trong ngày 30/04/75. 

Mình biết đến dòng sông Rubicon khi xem phim Roma của đạo diễn Federico Fellini, một trong những đạo diễn mình thích nhất của Ý Đại Lợi.

Sau khi giới thiệu về đề tài thì mình mời diễn giả hôm ấy đọc diễn văn, sau đó lại mời người lo về table  topic hôm ấy lên diễn đàn. Thường là họ sẽ đặt câu hỏi về đề tài của hôm ấy “vượt dòng sông Rubicon”. Người ta hỏi mình về quyết định nào đã khiến mình không hối hận khi đã vượt dòng sông Rubicon. Mình trả lời là đã lập gia đình với đồng chí gái.

Có lẻ quyết định của đồng chí gái và mình ra thành phố đăng ký quản lý đời nhau, là quyết định vượt dòng sông Rubicon quan trọng nhất đời mình, sau đó là đi Tây. Dạo ấy, mới dọn về Cali, thấy tên bạn học cũ Đàlạt khi xưa, có vợ con sống vui vẻ, chiều đi làm về có vợ nấu cơm ăn, khiến mình chợt nghĩ 20 năm qua, cứ ăn cơm một mình mỗi ngày. Đúng lúc ấy lại phát hiện ra mối tình hữu nghị của đồng chí gái. Bạn bè thôi thúc mình lấy vợ cho rồi. Thế là cứ nghe lời dù không biết tương lai sẽ ra sao. Que sera sera.

Ngoài vượt biển, có bác nào đã vượt dòng sông Rubicon nào khác hơn? Cho em biết.

Nguyễn Hoàng Sơn 

Gặp người đồng hương Đàlạt

Hôm nay trên đường về nhà, mình ghé lại thăm gia đình một chị đồng hương Đàlạt. Mình quen chị ta qua bờ lốc của mình. Chị đọc bài về Đàlạt rồi liên lạc với mình, tặng đồng chí gái bánh bột lọc, giò sống do người Huế chính gốc làm. Hôm nay được chị ta cho ăn lần đầu tiên trong đời món chả gà, thường thì giò lụa làm bằng thịt heo, đây chị làm chả bằng thịt gà. Ngon cực đỉnh. Ăn loại này ngon hơn ăn giò chả làm bằng thịt heo. 

Tình đồng hương Đàlạt rất quý, mình không quen trước đây nhưng chị ta lại bỏ công để làm các món ăn Đàlạt xưa cho gia đình mình.

Nói tới giò chả lại nhớ đến giò chả An-Lộc và Mỹ-Hương Đàlạt xưa. Một nằm ở đường Phan Đình Phùng, đối diện tiệm sách Minh Thu và một nằm dưới cầu thang chợ Đàlạt. Hình như mấy người này thuộc làng Ước Lễ thì phải, nổi tiếng về món giò.

Chị cho biết gia đình khi xưa ở gần trường Trần Hưng Đạo, thời tây gọi là Cité Decoux, tên của ông toàn quyền thực dân, mình có tên bạn ở đâu khu này, dành cho các thầy giáo Trần Hưng Đạo. Học sinh Bùi Thị Xuân trên cô em mình một lớp, có người chị làm dâu nhà ông Đại ở xóm Địa Dư, đường Hai BÀ Trưng gần nhà mình nên khi nghe mình kể vườn Ông Ba Đà là chị nhớ vì thường hay đi ngang qua con đường mòn này, đến thăm chị lấy chồng xa. Chị là bạn học với một chị khác, có liên lạc qua Phây, gia đình có tiệm cà phê Tình Nhớ, trên đường Hàm Nghi. Mình tưởng chỉ có con trai Đàlạt mới mê Bích Thuỷ, CBMT, đối tượng thời mới lớn của mình, ai ngờ chị này cũng kêu khi xưa hay đi ngang nhà CMBT để ngắm cô nàng, kêu mê nhất là cái bớt đỏ. Kinh

Có ai nhận ra cô gái này? Con bà bán hoa, cạnh cầu thang, gần khu bán guốc. Nếu còn sống chắc cũng 60 tuổi.

Gia đình chị được gia đình chồng bảo lãnh sang. Học làm nail nhưng đậu xong thì không ai mướn vì chưa có tay nghề, sau nhờ đồng hương Đàlạt nhận rồi chỉ nghề cho. Người Đàlạt giúp đỡ đồng hương ở hải ngoại. Dạo mới sang Cali, mình cũng được người Đàlạt cho tạm trú trong khi đi kiếm nhà mướn. Không dám chạy xe trên xa lộ nên trong tuần ở gần chỗ làm rồi cuối tuần thì chồng hay con đón về nhà.

Qua chị mình thấy hình ảnh người mẹ Việt Nam, hy sinh đời mẹ củng cố đời con. Hai cô con gái chịu khó học, một cô học ở UCLA, cuối tuần về thăm mẹ còn cô em thì chắc gần xong đại học. Đi làm xa, vất vả hít thở các mùi chất hoá học để nuôi con ăn học. Nghề nail ở Hoa Kỳ nuôi ăn học nhiều bác sĩ, nha sĩ, dược sĩ, kỹ sư người Việt.

Trên đường về, mình nhớ đến bà cụ, hình ảnh người mẹ trùng khơi, một đời hy sinh cho con, tận tuỵ lo cho chồng. “Con đi đâu, con về đâu, cuộc đời của mẹ là câu trả lời”. Mình gọi cho một bác, bạn thân của bà cụ, hẹn ngày mai ghé thăm, hai vợ chồng bác di dân sang đây cùng thời với mẹ mình nhưng bà cụ lại bỏ về Việt Nam. Hai bác cũng chán đời cấm cung người già tại Hoa Kỳ nên cũng muốn về lại Đàlạt. Đại dịch nên hai bác kẹt lại đây.

Sáng nay, mình ghé thăm hai bác thấy vui vẻ. Bác trai không đòi về Việt Nam nữa, lý do có quen vài ông bạn H.O. Cà phê cà pháo với nhau mỗi ngày cũng quên tuổi già. Mấy lần trước, nói chuyện với chị con dâu, kêu ba chồng em cứ đòi về Việt Nam hoài. Nghe hai bác kể con cái ở hải ngoại mà buồn, có bạn của bác trai kể nhờ con chở đi quán cà phê, mỗi ngày để gặp người Việt, tán gẫu cho qua ngày cuộc đời tỵ nạn, con bảo trả cho chúng $150 tiền xăng mỗi tháng. $5 đồng tiền xăng mỗi ngày, trung bình một gallon xăng (4 lít) chạy được $28 dặm. Chán Mớ Đời 

Ở Hoa Kỳ mà không biết lái xe xem như què, không biết anh ngữ xem như câm. Đi đâu phải nhờ con, khi chúng rảnh mới chở đi, chớ đâu biết sử dụng Uber. Do đó mình không bảo lãnh ông bà cụ sang, đi du lịch sang ở chán thì về, khi nào nhớ cháu thì sang lại vài tháng. Lần đầu tiên, ông bà cụ sang, mình ở ngay Bolsa nên ông bà cụ thích lắm, ngày ngày ra mua báo ở chợ Quang Mình, uống cà phê đi dạo ra PHước Lộc Thọ, ở cả năm, lần thứ nhì sang thì mình dọn đi xa Bolsa độ 20 phút lái xe, bà cụ Chán Mớ Đời ở có vài tháng là đòi về.

Tuần này, mình có ra Bolsa để gửi thuốc bổ về cho mẹ. Khi xưa, mỗi tháng, thời sinh viên đi làm bồi nhà hàng cuối tuần để mua quà gửi về cho nhà, hay khóc khi nghe bản nhạc “chút quà cho quê hương” của Việt Dũng. Nhớ nhà nhớ cha trong trại cải tạo, sau này có vợ thì hết nhớ. Vui duyên mới quên nghĩa vụ. Về nhà, gửi giấy chứng nhận gửi quà cho cô em, hỏi sao không có sữa và dầu xanh, phải chạy ra gửi tiếp. Đại dịch nên hàng về Việt Nam chậm hơn, sẽ đến 2 tuần.

Ra Bolsa mới biết người Việt gửi về Việt Nam thuốc bổ sung như sinh tố C, Zinc, D, không biết ai nói là uống 3 thứ này là chống cô-vi. Chán Mớ Đời  Vào Costco thì thấy người á đông mua hết các sinh tố và chất bổ sung. Hóa ra họ mua để gửi về cho cho quê hương để giúp gia đình qua cơn đại dịch.

Đại dịch ở Hoa Kỳ, các hộ nghèo, có thể đến các trung tâm phân phát thức ăn. Ông Larry có 10 cái nhà và $800,000 tiền tươi trong tài khoản, buồn đời, không có gì làm cũng xếp hàng trong xe, đợi đến phiên mình để mang một thùng thức ăn về gồm thịt cá, trái cây, rau quả 2 ngày mỗi tuần. Rồi cái nào không dùng thì lại đem cho cô tiếp viên ở nhà hàng.

Khi xưa thời bao cấp, mỗi tháng phải gửi quà cho quê hương nhưng sau này, mấy người em chê quần áo không đúng mô-đen, bú xua la mua, kêu là Việt Nam cái gì cũng có, cứ gửi tiền về để nhà tự mua theo ý của nhà. 

Hôm trước, ngày Từ Phụ, hai đứa con dẫn đi ăn ở tiệm Ý, ngay biển Laguna Beach. Lần đầu tiên được chúng trả tiền, mình cảm thấy vui vui nên nghĩ mẹ mình chắc cũng vui khi nhận quà cho quê hương của mình nên ra Bolsa gửi lại, dù tiền cước $40/ 10 cân Anh, cộng thuế. Ra chỗ gửi quà, lần đầu đem dầu gió và sữa Ensure khiến họ không vui vì họ có bán giá cao hơn đâu 20%, lần sau mình mua của họ cho khoẻ, khỏi mất công vào Costco, mặt họ vui ra mặt, tới tay nhà cho nhanh thay vì đợi có chuyến về Đàlạt. 

Gửi quà xong thì cứ tưởng tượng mẹ mình nhận được chắc sẽ vui lắm như mình được mấy đứa con mời đi ăn cơm Ý Đại Lợi. Tại sao mình không nghĩ đến điều đó trước đây. Cứ nghĩ gửi tiền là xong bổn phận. Thôi kệ mỗi lần gửi quà, tốn thêm $100 tiền cước phí và thuế nhưng mua được nụ cười của mẹ, mình may mắn còn mẹ để làm những việc nhỏ nhoi này hơn những người không còn mẹ.

Hôm qua nhà đã nhận được quà trước giờ G. Viết chưa xong nhà đã nhận quà.

Nhớ trước khi đi tây, mẹ mua cho cái lắc bằng vàng, bảo sang Tây đói, thì đem cây vàng ra bán để mua bánh mì gặm, bên tây họ xem bánh mì là lương thực. Sau này, mình nhờ cậu Tri, con ông bà Tiềm đem về cho mẹ, để nuôi mấy em, khiến mẹ khóc trong thư.

Mình rời Đàlạt trên 47 năm nhưng hình ảnh của mẹ không bao giờ phai trong tâm trí, một người lam lũ buôn bán, lúc nào cũng có bầu, biểu tượng cho chữ “Hảo”. Mẹ mình có thai đúng 14 lần, sinh ra được 11 người con. Vừa ở cử 30 ngày, lại nghe tin có bầu nữa. Cứ thấy mẹ nằm chiếu, có lò than, thoa nghệ và gừng thêm long não rồi lại vác trống chầu đi chợ, lội bộ từ đường Hai Bà Trưng ra chợ qua dốc Nhà Làng, Minh Mạng.

Hai cô mụ Thanh và Tuý của nhà bảo sanh Hiền Chi, ở đường Phan Đình Phùng kể; mẹ mày nói có làm chi mô, vừa ở cử xong là ba mày chích một phát là dính bầu ngay. Hai cô mụ Đàlạt xưa đều qua đời tại đất mỹ. 

Cuối tuần mình và cô em kế ra dọn hàng cho mẹ mình để mẹ ngủ lâu hơn một tí để tránh xẩy thai. Mẹ mình bị xảy thai 3 lần, cũng vì khiêng nặng. Sau này biết lái xe gắn máy, mình chở mẹ đi chợ và đón về vì ôm cái bầu đi lên dốc Mình Mạng hay cầu thang chợ cũng châm. Nhờ vậy, có chuyện gì mẹ mình đều kể cho mình, ngày nay vẫn thích kể chuyện đời xưa với mình. Mấy người em thì còn nhỏ trước 75 nên khi mẹ kể chuyện là như bò đội nón.

Lâu lâu, gặp lại đồng hương Đàlạt, lại nhớ về quê cũ. “Ôi quê xưa biết bao giờ trở lại, Đàlạt ơi thôi hết những chiều mưa,…”

Nguyễn Hoàng Sơn 

Cha Louis Leahy của Giáo Hoàng Học Viện Đàlạt

 Sáng nay, anh của tên bạn học cũ, “tag” mình một bài về ông cha Louis Leahy khiến mình thất kinh, nhất là ông Trần Giao Thuỷ lại gửi cho một bài viết của tờ báo Nam Dương, có tấm ảnh nơi chôn cất của vị linh mục này. Mình chỉ tiếc là khi mình ghé thăm Nam Dương, dự đám cưới của con ông thị trưởng Djakarta, không biết cha ở đó để thăm. Hy vọng lần sau đến Nam Dương, sẽ tìm đến thăm ngôi mộ của cha.

Mình không thuộc dạng “nhất chúa nhì cha thứ 3 Ngô tổng thống” nhưng cuộc đời mình bị ảnh hưởng nhiều bởi mấy ông cha, về học hành hay sinh hoạt theo tinh thần kẻ thừa sai.

Trong cuộc đời, có nhiều người mình gặp, quen biết không lâu nhưng lại gây ảnh hưởng rất nhiều cho cuộc sống mình về sau. Cha Leahy là một trong 3 người mình biết ở Đàlạt, đã để lại nhiều dấu ấn, ảnh hưởng trong cuộc đời mình. Người thứ nhất là chú Nhân, hàng xóm, đi Xây Dựng Nông Thôn, kêu mình vào nhà, cho mượn mấy cuốn sách “học làm người” để đọc, đã thay đổi và giúp mình rất nhiều sau này khi ra hải ngoại, học tập kỷ năng.

Người thứ nhì là thầy Lưu Văn Nguyên đã khuyến khích mình đi du học và cuối cùng là cha Leahy.

Mình gặp cha Leahy lần đầu tại đập Đa Thiện, trong Thung Lũng Tình Yêu. Hôm ấy, mình với mấy tên bạn rủ nhau vào Thung Lũng Tình Yêu tắm, thấy một ông Tây đi ngang chào, chỉ có mình đáp lại trong khi mấy tên khác câm như hến. Thường ngày, chúng xổ tiếng tây toa toa moa moa như cái loa phường.

Có lần trong giờ Hoá Học của thầy Thạc, thằng Quang, dân Yersin qua, ở đâu ở đường Hoàng Diệu, xổ một tràn tiếng tây khiến thầy Thạc, chửi cho một trận; kêu gặp Tây thì câm như hến, còn gặp người Việt thì xổ tiếng tây để làm le. Thầy dặn học trò gặp Tây thì xổ tiếng tây còn gặp người Việt thì xổ tiếng việt. Khi ông cha Leahy chào thì mình chào lại như lời thầy Thạc căn dặn, không sợ thằng tây nào hết.

Dạo ấy mình mới tập bơi, lại thấy ông Tây bơi ra hồ rồi giơ tay như Chúa trên thánh giá, không nhúc nhích lại không chìm nên tò mò, hỏi mấy đứa bạn. Mỗi đứa đoán mò nên cuối cùng mình đợi ông Tây vào để hỏi ông ta. Hỏi chuyện thì được biết ông ta là người Gia NÃ Đại, vùng Québec nên mình xổ tiếng tây giọng nước mắm, dù sai vẫn dễ hơn là nói tiếng ăng-lê. Ông ta hỏi mình có biết Suối Vàng hay không, mình nói chỉ nghe tên nhưng chưa bao giờ đến.

Ông ta rủ đi chơi ở đó vào cuối tuần nên nhất trí. Hôm đó, mình đèo thằng Nguyên, chạy theo ông ta, chạy xe gắn máy. Thật ra mình sợ Việt Cộng ở đâu bò ra vì ít khi ra khỏi Đàlạt lắm. Xa nhất là đèo Prenn, hay Thung lũng Tình Yêu.

Tới nơi, mình và thằng Nguyên, lấy ổ bánh mì Vĩnh Chấn, bẻ đôi chia nhau ăn trong khi ông tây, lấy phô mát, bánh mì, jăm-bông đủ trò ra ăn rất thịnh soạn, trải khăn trên cỏ khiến hai thằng mơ đi du học để ăn đồ tây.

Dạo ấy, mình và thằng Nguyên muốn đi du học nên kiếm người Mỹ để thực tập nói tiếng anh nên có lần thấy họ dán quảng cáo thực hành anh ngữ ở đường Yagut nên hai thằng bò lại. Hoá ra là nhà thờ Tin LÀnh do người Mỹ truyền đạo. Vào nghe mấy bà mỹ giảng đạo khiến hai thằng chim dế bay bổng, sợ quá không dám trở lại.

Sau này mình gặp lại thằng Nguyên ở Ottawa, nó vẫn nhắc đến. Hôm ấy bà mỹ giảng về Phục Sinh, chúa Giê-Su chết đi rồi 3 ngày sau, chúa sống lại khiến hai thằng nhìn nhau chới với. Ai ngờ, sau này, nó lấy vợ theo đạo Tin Lành, muốn con nó trở thành mục sư. Kinh

Trong buổi picnic ở Suối Vàng, ông cha đề nghị mỗi tuần gặp nhau một lần để đàm thoại. 30 phút đầu anh ngữ và 30 phút sau Việt ngữ. Hai thằng đồng ý, thằng Nguyên có hôm đi, có hôm không nên sau này mình hay rủ mấy tên khác đi theo.

Gặp ông cha ở Giáo Hoàng Học Viện vào mỗi thứ tư vào lúc 2 giờ chiều. Ông ta cho mình xem mấy tờ báo Đài Loan, viết về ông ta và một ông cha khác, đạp xe đạp đi vòng quanh đảo này rồi ông kể đời sống bên Đức, đủ trò. Mình hỏi ông cha đi như vậy ở nước lạ, không sợ. Ông ta kêu không và kể những chuyến du hành và các nước đang cư trú để học và dạy học của ông ta. Sau này, mình cũng bắt chước ông ta lang thang, giang hồ khắp Âu châu, và Bắc Phi châu rồi cũng đi làm tại nhiều quốc gia khác nhau. Cũng có báo địa phương đăng hình bú xua la mua.

Ông ta dạy mình đọc sách nhanh vì lên đại học cần phải đọc sách nhiều. Rồi ông ta dạy mình tiếng đức khi không có thằng Nguyên. Ông cho biết muốn biết và hiểu rõ về triết học tây phương thì phải học đức ngữ. Mình chả hiểu gì hết cứ gật đầu u chau u chau, để ông ta dạy miễn phí. Gia đình mình có mời ông cha đến nhà ăn cơm. Dạo còn ở Đàlạt, mình có học nhật-ngữ tại trường Việt ANh, hội việt Mỹ, rồi lại theo ông cha Leahy học đức ngữ.

Di ảnh của cha Louis Leahy, giảng viên Giáo Hoàng Học Viện Đàlạt 

Mình không nhớ ông ta biết bao nhiêu ngoại ngữ, và sinh sống tại bao nhiêu nước nên sau này, mình bắt chước, học thêm sinh ngữ. Dạo ở Paris, trong tuần mình nhớ ông ta nói là biết thêm một ngoại ngữ là thêm một văn hoá nên đi học thêm tiếng ý, ai ngờ sau này lại làm việc tại Ý Đại Lợi, suýt chút nữa là nhận nơi đây làm quê hương, rồi học tiếng Tây BAn Nha. Dạo ở Thuỵ Sĩ vùng đức ngữ, mình được hãng trả tiền học thêm đức ngữ nên cứ học và học. Rốt cuộc chả ngoại ngữ nào mình thạo cả. Chán Mớ Đời 

Trong các buổi đàm thoại với ông cha, ông ta hay hỏi về văn phạm việt ngữ khiến mình như bò đội nón. Chỉ biết trả lời là quen nói như vậy. Tiếng việt cũng không thông, ông ta còn giỏi tiếng Việt hơn mình. Chán Mớ Đời. Có lần mình dẫn tên Đinh Anh Quốc đến, ra về, tên này kêu “xin phép mày cho tao chửi thề một phát; “Địt mẹ ông này giỏi quá”. Ông cha hỏi văn phạm việt ngữ khiến mấy thằng ngọng, không trả lời được.

Quen ông ta được gần 2 năm thì mình đi tây. Trước khi đi tây thì mình có giới thiệu vài người cho ông ta, để học đàm thoại. Dạo ấy, nghe ông ta kể gia đình ông ta , ở Gia NÃ Đại, vào mùa đông bay xuống FLorida ở khiến mình như ngỗng ị. Sau này sang New York thì mới hiểu là mùa đông lạnh thì bố mẹ ông ta già, hay người miền bắc mỹ, hay xuống vùng Florida, để trốn cái lạnh mùa đông. Ở Florida, có nhiều người mua Mobile Home để mùa đông, xuống đó ở 3, 6 tháng rồi mùa xuân bay về miền bắc. 

Giáo Hoàng Học Viện Đàlạt, theo mình là một công trình kiến trúc khá đặc sắc của Đàlạt khi xưa. Được xem là khá nhất Đông Nam Á trước 1975.

Mình có gú gồ về giáo hoàng học viện, đọc những tin tức về cha Leahy, có đọc bài cha viết mà ngày xưa không hiểu, thấy cha ở Nam Dương, có email nhưng không thấy hồi âm, sau này được biết cha đã qua đời. Hôm nay, đọc được bài về ông cha, đã gây ảnh hưởng khá nhiều trong cuộc đời mình, dù chỉ quen đâu gần 2 năm tại Đàlạt.

Hy vọng lần sau về Việt Nam, sẽ ghé lại Nam Dương thăm mấy người bạn, sẽ đi tìm viếng thăm ngôi mộ của cha như để cảm ơn người đã khai sáng mình về tư duy, làm giàu thêm cho kiến thức của mình cũng như có nhiều trải nghiệm về cuộc đời. Xong om

Nguyễn Hoàng Sơn 

Khởi nghiệp sau mùa Covid

 Theo chương trình “California comeback Plan” của chính quyền tiểu bang California vừa mới được thông qua, thống đốc tiểu bang ký SB 129 nhằm giúp đỡ phục hồi lại nền kinh tế của tiểu bang, được xem là hạng thứ 6 trên thế giới. Có một ngân sách để giúp các tiểu thương phục hồi lại sau một thời gian bị gián đoạn.

Đây cũng là cơ hội cho ai muốn khởi nghiệp, theo đuổi đam mê của mình thay vì bán sức lao động cho chủ. Khởi nghiệp rất hấp dẫn, tự làm chủ nhưng không phải dễ thực hiện vì chúng ta không có kinh nghiệm, điều hành, giám sát, xây dựng một công ty từ những bước đầu.

Muốn khởi nghiệp, chúng ta cần có một ý tưởng làm thương mại hợp lý với thị trường địa phương, địa điểm,… mình biết một ông bác sĩ mở phòng mạch ngay tại một góc phố, xe cộ ra vào khó khăn thêm ít  chỗ đậu xe, bệnh nhân ít đến nên ngọng. Phải dời đi chỗ khác, có bãi đậu xe rộng rãi, mới có bệnh nhân vào. Các trạm xăng luôn luôn nằm ngay góc ngã tư đường để thiên hạ dễ thấy mà quẹo vào.

Người Việt mình theo tinh thần khoa bảng nên cứ kêu con cháu học ná thở để rồi đi làm cho thiên hạ, dù thầy cô dạy là “phi thương bất Phú”. Người Tàu dạy chúng ta học, học và học, nào là “Sĩ nông công thương”, ai có học là đứng đầu xã hội như ông Tế Xương, đói meo râu, bà vợ phải đi buôn bán tảo tần để nuôi ông ta học đến 20 năm mới đậu tú tài. Ngược lại con cháu người Tàu đều làm kinh doanh. Khu Hoà BÌnh, Đàlạt khi xưa, toàn là các tiệm tàu. Đi xứ nào cũng thấy người Tàu mở tiệm ăn cả. Mình nhớ có lần đến một vùng xứ khỉ ho cò gáy ở miền nam Hoa Kỳ, vẫn thấy tiệm ăn tàu, thậm chí đi sang xứ Guatemala, cũng thấy tiệm ăn tàu.

Chúng ta phải tìm một thị trường cho sản phẩm hay tài năng của mình, nghiên cứu các đối phương cạnh tranh với mình. Điển hình khi mình khởi đầu nghề thầu khoán, lúc đầu toàn bạn bè người Việt nhờ, nên lấy rẻ như các thầu khoán việt ở Bolsa. Xây nhà mà họ lấy $70/ sq.ft thì làm sao sống nên mình không vào thị trường người Việt, đăng quảng cáo ở các báo mỹ. Thầu khoán mỹ lấy $150/ sq.ft. Thì mình lấy rẻ hơn họ một tí là có thể bắt được thầu. Trong 20 năm đi thầu, mình chỉ có 2 khách hàng người Việt chính thức.

Mình được chương trình “khéo dùng tiền” của đài truyền hình Little Sàigòn, nhờ nói về những kinh nghiệm về những bước đầu khởi nghiệp nên viết ra đây, kinh nghiệm khởi nghiệp để khi họ hỏi thì dễ nói chuyện hơn.

Tiểu thương (Small business) được xếp loại về số nhân viên và lợi nhuận hàng năm. Tại Hoa Kỳ, các tiểu thương có thể hoạt động dưới nhiều dạng, miễn là phải ghi danh đúng theo pháp lý để tránh bị tranh tụng. Muốn khởi nghiệp tại California, chúng ta phải chọn một cấu trúc về pháp nhân, lên kế hoạch lâu dài, ghi danh công ty của mình tại thành phố, quận hay tiểu bang tuỳ theo pháp nhân mình chọn.

1/ lựa chọn một cấu trúc thương mại:

Khởi nghiệp mất rất nhiều thời gian và tiền bạc. Do đó chúng ta nên suy nghĩ, bàn định kế hoạch khởi nghiệp ra sao, có khả thi hay không vì theo xác suất của phòng thương mại, các công ty khởi nghiệp có đến 79.4% thất bại trong năm đầu tiên và 90% dẹp tiệm trong vòng 5 năm đầu tiên. Nói như ngôn ngữ Bolsa là tưng bừng khai trương, âm thầm đóng cửa.

Lý do là người khởi nghiệp, không có kinh nghiệm điều hành một cơ sở thương mại. Có nhiều khâu cần thiết phải để ý như thợ, nhân công, bảo hiểm, thuế vụ, sổ sách chi thu, quảng cáo, để giúp cơ sở thương mại phát triển. Điển hình khi mình khởi nghiệp, năm đầu tiên may mắn huề vốn vì không biết chi thu, sổ sách. Chạy xe vận tải nhẹ mỗi ngày mất $50 tiền xăng, xem như $300/ tuần hay $1,200/ tháng và $14,000/ năm, chưa kể thay dầu, bánh xe rồi mua dụng cụ xây nhà,… khi nói chuyện với khách hàng, mình quên không tính các tiền cần thiết để làm kinh doanh. Thấy có lời đó nhưng khi trừ các chi phí là lỗ hay huề vốn. Sau đó, rút kinh nghiệm phải cộng thêm 30% tiền chi phí, 30% tiền thuế và 10% phần trăm lời cho mình.

Có lần có anh quen, nói có $500,000 không biết làm gì, mình nói cho mình mượn, trả tiền lời. Anh ta không chịu, nói để mua nhà sửa chửa lại rồi bán, kiếm lời. Một hôm, anh ta mừng như trúng số, nói có ông bạn chuyên gia địa ốc, chỉ cho căn nhà rẻ hơn thị trường $50,000. Giá thị trường $450,000, mua được $400,000. Chỉ cần sơn sửa lại tốn độ $10,000. Bán lời $40,000 khiến mình thất kinh nhưng không dám làm tài khôn.

Vài tháng sau, mình gặp lại, hỏi sao lời được bao nhiêu căn rồi. Anh ta câm như hến. Mấy người mới vào nghề mua nhà cũ sửa chửa lại để bán, gọi là “Flipper”, không rành các lệ phí nên đều bị đám chuyên gia địa ốc xúi mua để rồi ôm đầu máu hết.

Mấy người Realtor rất đói nên cứ xúi thiên hạ mua nhà, kêu là “good deal”. Nếu good deal thì tại sao họ không mua mà lại kêu mình mua. Họ chỉ muốn mình mua để họ có huê hồng, bỏ túi để trả tiền xe Mercedes, để chở khách hàng đi xem nhà, rồi khách hàng kêu người khác mua.

Những căn nhà rẻ, được xem là “Good deal” thường không bao giờ lên thị trường cả. Họ bán trước khi chủ nhà mở miệng nói với người khác. Trong nghề, họ gọi là “pocket listing”, mình có quen vài tay địa ốc, mua nhà cho mình theo kiểu này. Họ được ngân hàng giao cho bán, chưa lên thị trường, họ đã thông báo cho mình trước rồi để đến xem.

Mỗi lần một realtor nói họ có good deal thì mình nói, mình chỉ mua giá tối đa là 60% giá thị trường khiến họ chưng hửng, kêu mình điên. Mình giải thích như sau:

Giá thị trường $500,000. Tiền huê Hồng trả cho họ và realtor của người mua là mất 6%, Escrow, Title insurance,…mất 4%. Sửa nhà mất 10% nữa đi, chi phí mượn tiền ngắn hạn nên lãi rất cao 10%. Sau khi bán, ông chỉ treo bảng bán được 6% còn tui bỏ mất mấy tháng để sửa chửa đủ trò, ít ra phải có 10%, để lỡ trường hợp tốn tiền sửa chửa nhiều hơn dự định. Vậy là mất đi 40%. Đó là tôi có thể bị lỗ nếu sửa chửa mất thêm thời gian hơn. Do đó, tôi chỉ mua giá nhà 60% của thị trường là $300,000.

Khi người có bằng bán nhà, hiểu mình thì họ chỉ đem nhà theo cách mình muốn mua. Có một ông mua dùm cho mình khá nhiều nhà và đất rất rẻ. Nhà xuống giá thời ông Obama lên năm 2009, 2010. Có tên bạn gửi cho cái email nói về ngân hàng IndyMac, được nhóm ông Paulson mua lại với điều kiện chính phủ bảo kê 70%. Nghĩa là họ mua nhà với giá 70%, nếu họ bán dưới giá 70% thì chính phủ đến số tiền họ lỗ.

Sau này ông ta bán cho mình căn nhà của ông ta với giá 50% rẻ hơn thị trường mà mình đã kể. Lý do chỉ có mình mới giúp ông ta bán và có chút lời thay vì mất hết.

Mình kêu mấy người có bằng địa ốc, kiếm dùm mấy căn nhà của IndyMac, sau này đổi tên là One West bị tịch thu nên mình mua rẻ như bèo vì họ không sợ bị lỗ vì chính phủ trả lại cho họ. 4 căn nhà họ đòi $250,000 mình trả $99,000, họ bán, mình mua $50,000 mỗi căn nhà ở Riverside, khiến mấy tên đi mua nhà dùm mình cũng không ngờ. Lý do trả $99,000 vì ở Cali, nếu mua bán nhà trên $100,000 thì tiểu bang sẽ giữ lại đâu mấy phần trăm mình quên rồi, hình như 3% rồi khi khai thuế cuối năm, chính phủ sẽ hoàn lại nhưng tiền đã vào tay chính phủ thì khó mà lấy lại. 

Mình có sửa chửa một căn nhà cũ rồi bán vào năm 2007 vì tình hình cho biết là giá nhà lên cực đỉnh nên không dám cho thuê vì tiền lời quá cao, không đủ trả tiền nợ ngân hàng. Mua $400,000, bán $500,000, trừ chi phí hết lời có $14,000, 3% thay vì 10% như dự định.

Trong phần này, mình sẽ kể về những bước cần làm khi khởi nghiệp như mình cách đây 26 năm về trước. Dạo ấy kinh tế xuống nên công ăn việc làm bấp bênh, mình được người quen nhờ xem dùm thợ họ mướn để xây xong căn nhà. Lý do là nhà thầu, lấy tiền rồi bỏ chạy về Thái Lan, tổ chức kháng chiến chi đó. Từ từ người quen giới thiệu nhờ mình vẽ và xây nhà nghiệp dư, cho thiên hạ rồi một ngày đẹp trời mình phải ngưng làm cho công ty kiến trúc để bỏ toàn thời gian, lo phát triển công ty xây dựng của mình.

Dạo ấy không biết gì, nên có bò vào thư viện, mượn được hai cuốn sách viết bởi các nhà thầu khoán về hưu để hiểu rõ thêm nhưng vấn đề , thách thức phải kinh qua. Liên lạc với Small Business Bureau (SBA) của quận Cam, nhờ họ giúp đỡ. Họ có những cố vấn từng là thầu khoán, nay về hưu và muốn truyền lại các kinh nghiệm cho những người trẻ. Nhờ đó mà mình học hỏi thêm để tránh bị thua lỗ sau này.

2/ kiếm các tổ chức hỗ trợ cho mình:

Chúng ta cần liên lạc với các tổ chức trong vùng, địa phương để xin được giúp đỡ về tư vấn miễn phí như:

A/ California Business Incentives Gateway, https://chignon.ca.gov, có rất nhiều thông tin và các cơ quan có thể giúp chúng ta khởi nghiệp.

B/ Phòng Thương Mại (Chamber Of Commerce) trong thành phố. Dạo mình mới khởi nghiệp, có phòng thương mại người Việt tại khu Bolsa nhưng mình không tham gia vì không nhắm vào thị trường người Việt. Ngược lại mình tham gia các tổ chức như Lions International, NARI, Toastmasters International,…

C/ Small Business Development Centers

D/ Service Core of Retired Executives, các người về hưu, có kinh nghiệm về thương mại, họ sẵn sàng giúp đỡ chúng ta trong bước đầu. Hồi mình mới vào nghề, có học hỏi các người đi trước nên ngày nay, có vài người học nghề mình. Mình sẵn sàng chia sẻ với học kinh nghiệm.

C/ Centers for International Trade Development. Các trung tâm phát triển giao dịch quốc tế. Năm kia, mình đại diện thành phố của Bellflowers thăm viếng một tỉnh ở Mễ Tây Cơ, họ gọi là Twin Cities. Chúng ta có thể dựa và thành phố để tìm các thành phố ở các xứ mà chúng ta muốn nhập cảng hay xuất cảng sản phẩm của mình.

3/ lựa chọn pháp nhân để hoạt động kinh doanh

A/ Sole Proprietorship: Dạo mình mới bắt đầu thì mình hồn biết gì cả, nên tự lấy tên mình theo dạng Sole Proprietorship, đứng mũi chịu sào. Nếu công ty có vấn đề gì là mình phải lãnh trách nhiệm hết. Sau này khôn hơn thì chuyển đổi công ty qua thể dạng pháp nhân S Corporation.

Nếu lấy pháp nhân này loại Sole Proprietorship thì phải lên thành phố để xem có ai đã lấy tên công ty mà mình muốn sử dụng chưa, nếu không sẽ bị thưa kiện đủ trò. Có lần đi ăn bò 7 món, mình hỏi ông chủ mới mở thêm tiệm ở đường Bolsa. Ông ta kêu không, họ thấy tiệm tụi này đông khách nên lấy tên của tụi này nhưng không kiện cáo gì được. 

Lý do, tiệm ông ta ở thành phố Santa Ana còn tiệm mới mở cùng tên ở Westminster. Sau đó mình phải đăng báo tên công ty mới lập của mình để báo cho công chúng biết, để xem có ai khiếu nại gì không.

B/ Corporation: loại này có hai loại C Corporation và S Corporation. Tiểu thương như mình thì nên dùng S Corp.

C/ Limited Liabilities Company (LLC), công ty trách nhiệm hữu hạng.

D/ Partnership, thường được thành lập bởi hai người trở lên, đứng tên công ty. Mỗi người đều có trách nhiệm về nợ của công ty.

Nên tìm hiểu thêm về thuế vụ và pháp lý của các loại công ty nói trên vì thuế khác nhau. Chúng ta sống trong một môi trường mà người Mỹ thích kiện tụng do đó nên sử dụng một pháp nhân để bớt các trách nhiệm có thể xảy ra sau này.

4/ kế hoạch hóa cơ sở thương mại của mình (Business Plan)

Mình phải viết xuống kế hoạch ít nhất năm năm của công ty, gồm các phần tài chánh, quản trị, tiếp thị, sản xuất,…cần thiết để công ty có thể phát triển. Cần phải viết Business Plan như một cấu trúc để mình theo đó mà thực hiện và hoàng chỉnh. Nhất là khi cần mượn tiền ngân hàng hay kêu người bỏ vốn, đầu tư,.. thì người ta xem kế hoạch thương mại của mình. Mình có quen anh bạn, mở cơ sở làm nước mắm nhỉ tại Cali, kêu mình bỏ vốn đầu tư như chỉ nghe anh ta nói như thế này thế kia, không thấy business plan gì cả nên đâm sợ, không dám đầu tư.

Dạo mới ra nghề, không biết chi cả, nhờ một ông thầu khoán về hưu của SBA chỉ cho. Có rất nhiều người về hưu, muốn truyền lại kinh nghiệm của mình, giúp mình đót giai đoạn sai lầm.

5/ Tài Chính: chúng ta cần dự trữ một số tiền vì khi mới khởi nghiệp, chưa có khách hàng nên có thể đói lắm. Trung bình là cần ít nhất 6-12 tháng ngân sách sinh hoạt.

6/ Địa điểm cho công ty hoạt động:

Phải nghiên cứu địa lý để tìm địa điểm hoạt động. Trong khu dân cư đông người Mễ mà mở tiệm phở là ngọng. Dạo mình mới dọn về ở Khu Little Sàigòn, thấy có nhiều tiệm taco thực phẩm Mễ, nay đều chết hết. Các siêu thị mỹ lần lần đều đóng cửa vì người Việt đi chợ Việt Nam.

7/ lựa tên để đặt cho công ty:

Nếu ai muốn mở công ty giúp đám cưới, thì không nên đặt tên “Đồi thông hai mộ”. Khi lựa chọn cái tên rồi thì phải báo cho chính quyền Cali để họ để dành cho mình trong vòng 60 ngày, trước khi mình làm thủ tục hợp thức hoá pháp lý của công ty. Hình như phải đóng tiền, mình có thể chọn 3 tên rồi gửi cho họ. Khi nhận được giấy phép sử dụng tên thì mới làm thủ tục nếu không là ngọng nếu đã có ai lấy tên đó trước. Tránh bị kiện tụng.

8/ phải giữ bản quyền về cái tên của mình:

Có lần mình hỏi chủ quán thịt bò 7 món, ở thành phố Santa Ana là mới mở tiệm khác ở Westminster thì được biết là không. Ai đó, thấy họ thành công nên dùng tên của nhà hàng họ ở thành phố khác. Chủ quán kêu là không biết, nếu không đã ghi danh khắp các thành phố ở quận Cam. Có tiệm nổi tiếng, họ dành tên khắp nước mỹ.

Khi nhận được giấy phép thì mới bắt đầu in doanh thiếp, giấy để in và bao thư có logo, địa chỉ của cơ sở thương mại của mình.

Lần sau mình sẽ nói về các pháp nhân như Corporation, LLC, Partnership, Trust,…mà mình sử dụng khi làm thương mại.

T.B.: hôm trước, đến đài truyền Little Sàigòn, thấy một anh chàng mà mình có gặp một lần đâu 30 năm về trước với linh mục Nguyễn Hoài Chương, tên Thái. Trong cộng đồng người Việt có hai người tên Thái, đều làm về truyền thông nên thiên hạ hay lộn vì họ đều họ Đinh tên Thái, chỉ khác chữ lót. Anh Thái kêu cũng vì nhầm lẫn mà tôi xin chiếu khán về Việt Nam không được vì Hà Nội lộn tôi với anh Thái kia. Tôi nói chữ lót của tôi là Xuân, viết tắt là X, nói theo kiểu Hà Nội là sờ bướm còn anh kia thì chữ lót là Q, đọc theo người Mỹ là Cu. Anh kia là Thái có “cu” còn tôi là Thái không “cu” nhưng Hà Nội kêu thà giết lầm còn hơn tha lầm nên đến nay vẫn không về Việt Nam được. Vậy ngoài Bolsa có hai người tên Thái, mọt có “cu” và một không “cu”. Chán Mớ Đời 

Nguyễn Hoàng Sơn  

 

Tại sao chúng ta nghèo?

Khi xưa, đi học về tài chánh, đầu tư, ông thầy kêu người làm $50,000/ năm và người làm $100,000/năm có bạn bè, đọc sách vỡ khác nhau. Do đó muốn làm nhiều tiền hơn thì phải kiếm người làm nhiều tiền hơn mình để giao du vì tư duy của họ khác với cái đầu đặc sệt của mày. Mỗi sáng thứ tư trong tuần từ 7:00 đến 8:30, mình tham dự các buổi họp của Toastmasters thì thấy cái bảng to treo trên tường quảng cáo của cuốn sách “why the rich get richer and the poor get poorer” khiến mình tò mò tìm đọc.

Dạo này thị trường chứng khoán lên như điên dù bị đại dịch nên người ta không hiểu, chỉ biết là mình phải  nhảy lên xe đi chung với họ để khỏi lỡ chuyến đò. Mình có mua cổ phiếu của các công ty dược phẩm sản xuất thuốc chích ngừa như Moderna (Mnra) và Pfizer. Tuần rồi mình tò mò mở tài khoản ra thì thất kinh vì mấy cổ phần này lên như điên nên mình bán ăn non. Mình mua hồi đầu năm, thấy nó xuống te tua nên đợi.

Lý do là thường vào tháng 9-10 thị trường hay xuống lắm thêm tin tức cứ báo là vi khuẩn covid này biến thể delta gì đó nên không biết tương lai ra sao. Không nên tham như bố anh bạn hay nói với mình là nên ăn non. Bác này dạy mình là khi cổ phần lên gấp đôi thì cứ bán phân nữa, lấy vốn về rồi để phần lời của mình lên, cứ gấp đôi là bán, dùng tiền đó để mua cổ phiếu công ty khác. Bác này sang Hoa Kỳ từ 75, không phải đi làm một ngày, cứ dùng tiền của bác đã đưa ra hải ngoại trước 75, đầu tư mà sống.

Các ngân hàng cho biết là thị trường chứng khoán lên cao thì các khách hàng của họ càng mượn tiền nhiều hơn. Họ mượn tiền thế chấp các tài khoản cổ phần và chứng khoán của họ. Cái này là hay vì khi thị trường đang lên mà mình cần tiền để làm gì thì mất trắng lợi tức có thể có nếu bán cổ phiếu.

Thí dụ: cổ phiếu của hãng Moderna đang lên như điên, từ 6 tháng nay mình thấy nó lên như điên đâu $493/ cổ phiếu mà bán như mình vì sợ, muốn ăn non. Một người giàu có, khôn ngoan sẽ thế chấp các cổ phiếu của họ để vay mượn ở ngân hàng. Theo Merrill Lynch cho biết, khách hàng có gia sản trên một triệu đô thì họ cho vay với 3.2% tiền lời còn khách hàng có tài sản trên 100 triệu thì chỉ lấy .87% tiền lời. Họ lấy tiền huê hồng để quản lý số tiền đầu tư hàng năm.

Mình hay mượn tiền của bảo hiểm nhân thọ VUL để mua nhà rồi khi lấy tiền nhà hàng tháng thì bỏ lại hay mượn tiền của IRA . Lý do là tiền lợi khi mượn ra từ tài khoản của mình rẻ hơn của ngân hàng, không phải đóng thuế. Mình cho thí dụ để dễ hiểu hơn:

Lấy thí dụ mình có một trương mục đầu tư vào thị trường chứng khoán, có số tiền là $100,000. Mình cần tiền $50,000 để mua căn nhà. Nếu bán cổ phiếu $50,000 thì phải đóng thuế năm đó, xem như 45% số tiền $50,000, xem như cúng Bác Sam (uncle Sam) $22,500. Thay vì bán cổ phiếu đang lên thì mình mượn thế chấp tài khoản số tiền $50,000 với tiền lời đâu 3%. Trong khi đó số tiền trong tài khoản của mình, vẫn tiếp tục lên như MOderna từ 6 tháng này $493/ cổ phiếu, xem như mình có thêm $35,000 trong 6 tháng, và chỉ trả tiền lời 3% trong 6 tháng là $750. Mình vừa bán xong thì nó xuống. Chán Mớ Đời 

Ngu như mình thì đem bán là xem như mất toi $35,000 thêm phải đóng thuế $22,500. Chán Mớ Đời 

Được cái là mình bán trong tài khoản Roth-IRA của mình nên không bị đóng thuế. Nếu thị trường xuống thì may còn lên tiếp thì xem như trời chỉ cho mình chừng ấy, không nên tham. Dạo này mình cũng chuyển tiền hưu trí của đồng chí gái qua cổ phiếu cho chắc ăn. Khi đại dịch vừa xảy ra ở Vũ Hán, mình nghĩ chỉ ở Trung Cộng nên không để ý, ai ngờ nó chạy qua Hoa Kỳ , thị trường chứng khoán xuống 20% nên hơi chới với. Kỳ này cho chắc nên ăn non rồi xem tình hình ra sao vào sang năm 2022 lại tính tiếp. Cứ đầu năm mua rồi vào mùa thu bán cho chắc ăn. Mình chỉ để lại các công ty dầu hoả, thời ông Trump xuống như diều gặp mưa, bạn xúi dại nên mua, nay thì lên như điên vì lạm phát. Họ đang tính là sang năm tiền an sinh xã hội sẽ được gia tăng 7.8% thay vì 3% như năm nay. Xem như lạm phát lên 7%. Kinh

Mượn tiền ngân hàng thế chấp tài khoản đầu tư của mình rất dễ, không như mượn ngân hàng vớ vẩn, đòi đủ giấy tờ, chỉ cần điền cái đơn thì trong vòng mấy ngày là nhận được rồi. Thêm mình có thể trả lại khá dễ, nhiều hay ít thôi.

 Bank Of America cho biết họ cho vay thế chấp kiểu này lên đến $62.4 tỷ . Kinh

Ông Edward McCaffery, giáo sư đại học luật khoa của USC, cho biết: “ordinary people don’t think about debt the way billionaires think about debt”. Chán Mớ Đời 

Người giàu mượn nợ, sự tính toán của họ rất rỏ ràng: nếu gia sản của họ gia tăng nhanh hơn tiền lời của số nợ, thì cuối cùng họ sẽ giàu hơn như mình đã kể trên mượn $50,000 thay vì bán $50,000. Luật Hoa Kỳ là người có tài sản hay kẻ thừa kế không phải đóng thuế bây giờ và chỉ đóng khi bán. Nếu họ tái tài trợ căn nhà như mượn nợ mới thì khi bán, sẽ trừ tiền nợ ra, và không đóng thuế hay ít lại.

Khi họ chết thì có thể bị đánh thuế thừa kế (estate taxes ) nhưng con cháu họ chỉ đóng thuế lời khi nào họ bán từ lúc bố mẹ hay ông chết.

Theo thuế vụ họ hay gọi là step up basis. Thí dụ chúng ta mua căn nhà $200,000 rồi khi qua đời 40 năm sau, căn nhà trị giá $1,000,000, xem như lời $800,000 nhưng con cháu không phải đóng thuế tài sản thừa kế vì ngày nay được miễn nếu tài sản dưới 11 triệu. Sau này, con cháu bán căn nhà $1.2 triệu thì chỉ đóng thuế trên tiền lời $200,000. ($1,200,000 - $1,000,000 (khi qua đời) ).

Người Mỹ gọi chiến lược này là “Mua-Mượn-Chết”. Khi chúng ta đã giàu thì dễ lắm, chỉ mua bằng mượn nợ rồi chết, không bị đóng thuế. Luật này có trên 100 năm rồi.

Ông Biden đang tìm cách kiếm cách để đánh thuế thừa kế vì chính phủ in tiền, nợ như chú chổm, thiếu tiền, đang tính tăng thuế tiền lời từ 23.8% lên 43.4% và chỉ miễn 1 triệu đô thôi. Ai có tài sản từ 1 triệu trở lên sẽ bị đánh thuế. Chính phủ in tiền ra thì phải thu lại bằng cách đánh thuế. Chỉ có người bình thường như mình mới đóng thuế còn dân triệu Phú đều thành lập nhưng pháp nhân để lách luật như ông bà Clinton, thành lập Foundation Clinton, có trên 2 tỷ đôla sau một đời vất vả lo cho nhân dân, không phải đóng thuế .

Nếu quốc hội thông qua luật đánh thuế này thì người ta sẽ dùng cách mượn tiền ra, để xài và khi chết thì không bị đánh thuế. Thí dụ: tài sản anh có 2 triệu, nếu chết thì phải đóng 43.4%, xem như 50% để dễ làm tính. Vợ con anh được miễn 1 triệu, còn lại phải đóng thuế 50% trên triệu thứ 2, xem như đi đong $500,000. Anh chỉ cần mượn $1,000,000 cho con cháu trước hay làm gì đó, khi chết thì gia sản chỉ còn 1 triệu sau khi trừ tiền nợ, con cháu được miễn đóng thuế.

Người giàu gọi số tiền nợ là tiền ma (phantom money) . Lấy thí dụ: anh có căn nhà mua $200,000. 30 năm sau, về hưu, giá nhà lên $800,000, anh có thể mượn $500,000 để đi chơi du lịch vòng quanh thế giới với phi cơ tư riêng. Mình thấy National Geographic quảng cáo mất $100,000/ người, ở khách sạn xịn, tiêu xài vui vẻ, rồi vài năm sau đô la mất giá nhà lên tiếp, lại tái tài trợ, xài tiếp.

Ở quận Cam, anh chỉ cần có 5 căn nhà là về hưu. Cứ tái tài trợ lại $500,000 cho 2, 3 năm, không phải đóng thuế, xài mệt thở. Không phải đi làm.

Lấy thí dụ như ông Elon Musk mượn tiền đâu $150 tỷ thế chấp trên số cổ phần công ty của Tesla. Nếu ông ta bán thì sẽ làm cổ phiếu của công ty Tesla xuống nên họ cứ để cho nó leo lên như điên. Bù vào đó họ chỉ thế chấp một số cổ phần của ông ta. Tương tự ông Fred Smith, của FEDEX Corp. Cũng thế chấp 23.4% cổ phần của ông ta để mượn $598 triệu để đầu tư vào chuyện khác. Nôm na là mượn đầu heo nấu cháo. Vì ông Musk hay Smith sẽ không mất số cổ phần công ty của họ và quyền phủ quyết, bầu bán trong hội đồng giám đốc.

Mình đoán là Bill Gates, Bezoz ly dị vợ, chắc cũng mượn tiền thế chấp để trả cho vợ nếu không thì Amazon và Microsoft xuống như điên.

Xong om

Nguyễn Hoàng Sơn 

Con là nợ?

 Hồi nhỏ, hóng chuyện người lớn, nghe họ than con là nợ, vợ là oan gia nên không hiểu lắm. Vì sao là nợ, là oan gia. Mẹ mình có đến 11 người con, có 11 nợ còn ông cụ mình có bao nhiêu oan gia? Chán Mớ Đời

Sau này lập gia đình, đồng chí gái sản xuất được hai đứa con rồi kêu nghỉ, đủ chỉ tiêu dù mình muốn làm thêm một trự hay hai vì quen gia đình đông con từ bé. Thêm người thêm của nhưng đồng chí gái sinh hai lần, bể nước ối đến 22 tiếng mà mấy đứa con, thuộc dòng phản động, do thế lực thù địch tư sản mỹ xúi dục, không chịu bò ra, bác sĩ phải kêu lên bàn mỗ nên không dám đòi thêm.

Nuôi con mới thấm sự hy sinh của mẹ mình. Tháng trước, gia đình cô em ở Philadelphia sang thăm, hai anh em ngồi nói chuyện về mẹ thì chỉ biết phục lăn bà cụ. Bố mình đi cải tạo, mẹ mình nuôi được 11 đứa con trong khi mình chỉ có 2 đứa đã than với thở. Nhất là sau 75, ông cụ mình đi cải tạo 15 năm, hàng xóm CM30 tố lên tố xuống mà vẫn nuôi 10 đứa con. Ngày đi buôn đi bán, tối về lo cơm nước cho con rồi phải đi họp tổ khu phố, học tập cách mạng chi đó, để nuôi con thành cháu ngoan của bác, học trò giỏi của thầy rồi không được học đại học, vì lý lịch trích dọc, khuyên chồng hoc tập tốt ở tù để được cách mạng khoan hồng. Mình đoán mẹ chỉ ngủ đâu vài tiếng một đêm.

Hôm qua, nói chuyện với bà cụ qua Facebook, nay đã 89 tuổi mà đọc sách không cần kính. Mỗi ngày phải đi bộ trong sân vì Đàlạt bị phong toả. Thấy thương, cô em hỏi có nên cho mẹ tiêm chủng ngừa cô-vi thì mình nói hai mũi. Covid-19 nay lại biến hoá nên không lường được. Cô em dặn mua thêm sinh tố và chất bổ sung vì hết rồi. Hôm nay ra Bôn Sa lên đài truyền hình, nói về chương trình hỗ trợ cho người thuê nhà, được chính phủ giúp đỡ, sẽ ghé gửi chút quà cho quê hương về cho mẹ.

Mình không nghĩ có con là nợ, mà là may mắn, người Việt thường nói “cha mẹ sinh con trời sinh tánh”. Sinh con ra, thấy chúng không bị tật nguyền là một cái may mắn, mình có vài người bạn, con bị khùng khùng nhưng họ vẫn phải chăm lo. Lớn lên, chúng chịu khó học hành, không lêu lổng là đại phúc cho mình nên không đòi hỏi gì thêm.

Đồng chí gái hay kể cô bạn nào có con học ra bác sĩ, ra tiến sĩ bú xua la mua, mình thì không quan tâm lắm. Mình chỉ mong con mình làm business, khởi nghiệp, làm việc cho chúng. Mình quan niệm đi làm cho chủ để giúp họ giàu có thêm hay sạt nghiệp. Làm cho mình thì vui hơn, có ít ăn ít, có nhiều cũng ăn ít.

Chúng muốn học gì thì cứ để chúng học, nếu không có đam mê thì chúng sẽ không thích và sẽ Chán Mớ Đời. Đồng chí gái và mình có 2 đứa con, một trai một gái. Theo mình nhận xét thì cá tính con gái giống mình hơn, con trai thì giống mẹ, muốn có một cuộc sống bình an, cầu toàn. Khi đọc tiểu luận con gái viết để nộp đơn xin vào đại học, mình thất kinh vì nó muốn sống cuộc đời như bố nó. Kinh 

Nó học về môn thương mại thế giới (world business), một môn mới của đại học USC dù được nhận vào khoa kỹ sư điện tử ở UCSD. Chương trình được hai đại học nổi tiếng khác đồng hành; Bocconi, trường đại học kinh tế nổi tiếng nhất của Ý Đại Lợi, và trường đại học khoa học Hương Cảng. Chương trình gồm có 4 năm, năm đầu thì tất cả sinh viên của 3 trường đều phải học tại USC, rồi năm thứ 2, học tại Hương Cảng, năm thứ 3, học tại Milano của Ý Đại Lợi. Năm cuối thì muốn về trường mẹ hay trường nào cũng được. Tốt nghiệp thì nhận 3 bằng của 3 trường. Con gái theo tiêu chuẩn mua một tặng hai.

Trong 4 năm, nó học tại 3 nước, viếng thăm và đi thực tế rất nhiều nước, đâu 14 quốc gia, khiến mình phải trả tiền mệt thở. Năm đầu, đi thực tế ở xứ Ba-Tây, năm thứ 2 thì ở Hương Cảng, nó viếng thăm, Nam Dương, Việt Nam, Nhật Bản, Trung Cộng, Phi Luật Tân, rồi đi làm hè ở Thái Lan. Công ty ở Thái hỏi nó muốn làm ở Thái thì họ nhận luôn khi ra trường. Năm thứ 3 thì ở Ý Đại Lợi, cuối tuần đi viếng các thành phố khác như dạo mình ở Ý Đại Lợi, cuối tuần, vác ba lô đi vẽ các nơi khác.. Lâu lâu, nó nhắn tin đi BUdapest, Barcelona, Paris, Munich, Hè đi làm cho khách sạn Hilton ở Maui, Hạ Uy Di, rồi Hilton mướn nó, lương cao sau khi tốt nghiệp … năm thứ 4 thì về Hương Cảng học vì nó thích không khí ở đây nhưng được mấy tháng vì cô-vi nên phải chạy về mỹ, học qua mạng, ra trường. Hilton vì Covid nên chấm dứt hợp đồng với nó. Kinh

Nó nhảy qua kiếm được việc làm cho một công ty khởi nghiệp, làm nghề Sale. Mình không biết nó học nghề buôn bán từ đâu mà làm việc ở nhà, chỉ thấy nó gọi điện thoại ào ào cả ngày từ 6 giờ sáng. Có lẻ nó thừa hưởng được tài ăn nói của bà nội. Nó phá chỉ tiêu hàng tháng, được bonus bú xua la mua, công ty gửi nó Hoa Thịnh Đốn để nhận giải chi đó và gặp khách hàng. Có khách hàng bay từ xa đến với mục đích để gặp nó. Sau đó, nó đi một vòng lên Boston và New York 3 tuần lễ, vẫn làm việc hằng ngày. Về lại Cali, nó tuyên bố tháng 9 này sẽ dọn qua New yOrk ở khiến mẹ nó chới với. Mình đến New York năm 30 tuổi, 36 tuổi mới dừng bước giang hồ nên chắc con gái còn lâu mới lập gia đình.

Khi xưa mình làm việc ở Paris,  Ý Đại Lợi, rồi Thuỵ Sĩ, Lausanne, Zurich, Basel, Geneva, qua Anh Quốc, đến New YOrk, rồi gặp đồng chí gái nên dừng bước giang hồ tại Cali. Mỗi chiều, mình đi bộ với đồng chí gái, có thời gian để đồng chí gái giáo huấn mình, đả thông tư tưởng để học tập cách mạng làm người chồng nhân dân và người cha anh hùng. Lâu lâu, có vài con coyote, bò ra băng qua đường khiến đồng chí gái sợ. Mình thì gặp mấy con này hàng ngày trên vườn nên chả lo. Thậm chí ở ngay sau nhà mình, lâu lâu có con nhảy vào đi bắt thỏ để xơi.

Đồng chí gái hỏi” anh không sợ con nào” mình nói không sợ con nào hết ngoại trừ con vợ. Đồng chí gái kêu rứa là anh sợ vợ rồi. Thằng con mình lại giống mẹ, hay sợ người ta nói, hay dè dặt. Có lần nói hỏi mình làm sao để khỏi sợ. Mình nói có gì phải sợ. Có nhiều cô thích nó mà nó sợ không dám tiến tới, ngại bị từ chối. Nay mẹ nó phải đi tiếp thị nó cho mấy bà bạn, xem có ai để giới thiệu cho nó. Chán Mớ Đời 

Nói chung thì mình may mắn, có hai đứa con học xong đại học, không phá làng phá xóm như vài người mình quen biết. Còn tương lai thì mình không biết. Mình chỉ mong chúng có một cuộc sống tốt đẹp, vui là được.

Con là nợ, tuỳ hoàn cảnh nữa. Nếu có con bị tật nguyền, có thể xem đó là một cái nợ, mình phải trả. Con hư hỏng cũng tương tự. Nói chung ở mỹ, con cái người á châu, Do Thái ít phạm tội ác hơn các chủng tộc khác. Họ cho rằng vì văn hoá gia đình, yêu thương của cha mẹ hoàn toàn, dù chúng có sa cơ thất thế cũng vẫn yêu thương chúng.

Con trai mình, để râu cho nó già thêm một tí, mới 26 tuổi, còn độc thân vui tính.

Mình có cái may mắn, làm việc cho mình nên có thời gian với con nhiều hơn. Chúng đi học về thì mình đón, rồi nấu ăn cho chúng, chở đi học đàn, bơi lội, bóng rổ, đá banh, đủ trò. Mình đọc đâu đó, thời gian mà đả thông tư tưởng giữa cha mẹ và con cái là lúc đón chúng đi học về. Chúng hồ hởi vì có chuyện gì trong lớp để kể nên cứ hỏi chúng là chúng khai tuốt luốc. Khi chúng đi bơi thi mỗi tháng, mình phải dậy sớm, chuẩn bị thức ăn, đồ đạt để chở chúng đi bơi. Ngồi trong gió lạnh mưa nắng để xem con bơi thi hay phải chở đi xa để thi đấu với các đội ở vùng khác như Las Vegas, Los Angeles do đó mình gần với chúng hơn.

Trên mạng hay có nhiều người viết bài về con, nói là chúng không chăm sóc mình về già, đủ trò. Mình nghĩ những người này trông mong về con mình quá nhiều. Mình chỉ làm bổn phận nuôi chúng không lớn, học hành cho xong rồi xong bổn phận, còn đời mình về già thì mình tự lo. Có lẻ vì vậy, người ta hay lo cho con dù chúng đã lớn khôn, thậm chí đến mãn đời.

Mình và đồng chí gái muốn có con chớ mấy đứa con có muốn ra đời đâu. Do đó mình phải có bổn phận và trách nhiệm khi chúng ra đời, còn chúng có lo cho mình sau này thì đòi hỏi hơi quá về con mình. Chúng có đời sống của chúng, cũng sẽ phải lo chăm sóc con chúng. Nếu chúng yêu thương, chăm sóc con cái chúng tốt thì xem như mình thành công, đã truyền cho chúng tình thương cho con.

Có con là điều may mắn, mình biết nhiều người giàu có mà không con, mẹ mình chắc cũng không bao giờ kêu “con là nợ”. Bà cụ dành tình thương hết cho 11 người con nhất là mấy người em mình lớn lên không có sự hiện diện của bố mình, 15 năm ở trại cải tạo. Có lẻ nhờ sự hy sinh của mẹ mình mà sau này mình đồng hành với con từ khi chúng còn bé. Mẹ mình thích nói chuyện với mình. Lý do là mình nghe mẹ kể chuyện dù đã nghe rất nhiều lần, còn mấy cô em mình thì nghe đến là bỏ chạy mất dép. Mình hay thâu khi nói chuyện với mẹ, một ngày nào đó, mình sẽ có dịp nghe lại những câu chuyện mẹ kể. Xong om

Nguyễn Hoàng Sơn