Về thăm Ý Đại Lợi

 về thăm Ý Đại Lợi 

Kỳ này đồng chí gái cho đi Âu châu một mình nên mình ghé lại Ý Đại Lợi thăm mấy người bạn thời sinh viên du học, quen năm mình qua Ý Đại Lợi thực tập và tìm đề tài luận án ra trường. 

Thoạt đầu mình tính ghé Torino trước rồi ghé vùng Treviso để thăm anh bạn đã không gặp từ ngày mình qua Mỹ. Anh bạn ở Torino kêu đi sớm hơn vì thời tiết còn đẹp nên mình mua vé máy bay sang Venice trước. Khi đi chơi vùng này thì trời đẹp đến khi rời vùng Veneto thì mưa luôn tu ti mấy ngày. May hôm nay trời nắng nên đi vòng vòng tìm lại những dấu vết xưa. Torino thay đổi rất nhiều. Họ làm nhiều phố đi bộ rất dễ thương.

Villa Pisani

Anh bạn đón ở phi trường, còn sớm nên chở mình đi viếng mấy villa nổi tiếng ở vùng này như villa Pisani mà hoàng đế Napoleon có thời mua cho bà vợ thứ hai ở. Mình có học lịch sử kiến trúc Ý Đại Lợi có nói về villa này. Đẹp nhất là cái vườn sau, đẹp nhưng nay ít được chăm sóc vì do chính phủ quản lý thêm ít du khách. 

Thường du khách đến vùng này là họ chạy ra đảo Venezia bỏ quên các vùng lân cận rất đẹp. 

Sau villa Pisani thì anh bạn chở đi viếng villa la Rotonda do kiến trúc sư danh tiếng của Ý Đại Lợi tên Palladio mà mình mê khi xưa nhưng khi còn sinh viên có tìm cách đến viếng nhưng không có xe buýt hay xe lửa tới đây. Nay về lại được chiêm ngưỡng ngôi biệt thự nổi tiếng khắp năm châu này. Chỉ tiếc là không được viếng hầm dưới và trên lầu. Muốn viếng thì phải hẹn ngày thứ bẩy họ chỉ mở cửa đúng 90 phút cho xem. Lý do sợ đông quá sẽ gây thiệt hại cho ngôi biệt thự. Chỗ này gần thành phố Vicenza. Có dịp trở lại thì sẽ đi đúng ngày thứ 7. Không có thì giờ ngồi phát họa esquisses.

Venezia

Cầu Rialto có chợ trên cầu luôn như cầu cũ ponte Vecchio ở Firenze 

Trieste 

Trieste

Sau đó về nhà anh ta ở ngoại ô của Treviso. Nhà anh ta to đùng làm nhớ đến thời anh ta ở chung với anh bạn khác thời sinh viên trong căn phòng nhỏ lạnh lẽo thấp lè tè, đi phải cúi đầu. Tối đó thì có hai anh bạn thời sinh viên ghé ăn cơm. Một anh thì ở Torino kêu vợ xin nghỉ đi thăm bạn và một anh thì lấy vợ người ý, sống tại vùng này từ khi lấy vợ. 

Vui sau 38 năm gặp lại, thấy bạn xưa thành công, nhà cửa to đùng, lại trả hết nợ , con cái thành đạt bác sĩ kỹ sư nay chỉ mong có dâu có rể có cháu để bồng nhưng thế hệ ngày nay chả màng chuyện cải tạo nòi giống. Ý Đại Lợi thuộc nước ít sinh để nhất Âu châu. 

Hôm sau, cả đám chở nhau viếng thăm thành phố Montagnana. Mình chưa bao giờ nghe đến thành phố này khi ở Ý Đại Lợi. Đặc biệt là thành phố được giữ vẻ cổ kính khi xưa, xung quanh là thành trì gần như còn nguyên vẹn với những cổng vào thành phố và các tòa nhà điếm canh, các sông nước xung quanh thành để đối phương không tấn công thành. 

Thành phố này có món prosciutto crudo nổi tiếng ngon hơn cả của vùng Parma. Trưa vào ăn thử thì phải công nhận ngon thật. Họ thái rất mỏng rồi vợ chị bạn mình nên thử món roast beef mà họ thái mỏng ăn rất ngon. Đến Ý Đại Lợi phải ăn gelato. Ăn dầu olive ngon quá nên khi về Torino mình mua 4 lít dầu olive mang về Mỹ. 

Montagnana 

Trên đường về họ chở đến viếng thăm một thành phố nhỏ nơi một nhà thơ danh tiếng Petrarch của Ý Đại Lợi sinh ra đời. Người được xem là khai phóng chủ nghĩa nhân bản và khai mầm cho thời đại phục Hưng . Viếng thăm căn nhà của thi sĩ. Vùng này họ trồng lựu và táo tàu nên bày bán các loại rượu làm bằng quả của loại trái cây này. Nói cho ngày nếu không có thổ địa nơi này thì mình chả bao giờ biết đến các di tích lịch sử ở đây. 

Hôm sau cả đám rủ nhau đi Slovenia thuộc khối Liên Sô khi xưa. Cách Veneto độ 3 tiếng lái xe. Đến biên giới thì ngừng mua thẻ lái xe cho 7 ngày. Bên Ý Đại Lợi chạy xa lộ thì có các trạm thâu tiền mãi lộ nhưng ở xứ này thì không. Dân tình trả tiền thuế chạy xa lộ. Du khách thì phải mua. Có thể mua qua mạng nếu không cảnh sát bắt được sẽ bị phạt. Đến thủ đô thì đi lấy phòng Airbnb. Sau đó đi viếng phố. Vào mấy khu dân cư thấy họ thiết bị giữa đường các trụ cột bằng sắt. Dân cư trong khi vực có mật mã để làm các trụ lặn xuống sát mặt đường để chạy xe qua và tự động trụ chắn lên lại để tránh xe người lạ đi vào. Nói chung nhà cửa rất nhỏ bé như mấy cái làng ở Đức quốc. 

Đường bị chận bởi cái trụ sắt chỉ có dân ở trong khu vực có mật mã làm trụ lặn xuống đất để chạy vào

Thủ đô Ljubljana nhỏ, nghe nói đâu chỉ có độ trên 282 ngàn người. Đi viếng phố cổ nằm trên ốc đảo bao quanh bởi con sông chia thành hai nhánh. Đặc biệt là có ba chiếc cầu được xây cất dính chùm mình kêu là tam kiều. Cầu giữa dành cho xe ngựa khi xưa đi và hai bên là chiếc cầu nhỏ dành cho bộ hành. Sau đó bò lên lâu đài của vua chúa thời xưa được xây trên ngọn đồi. Đứng trên nhìn xuống thì thấy không có gì đặc biệt lắm. 

Xứ này một thời thuộc đế chế Aso Hùng nhưng sau đó bị Đức quốc xã chiếm một số còn một số đồ ông thần Mussolini chiếm đóng. 

Cả đám kéo nhau đi ăn kem rồi tìm quán ăn. Hôm trước ở nhà anh bạn lấy vợ ý, cho ăn thịt nướng và saucisse quá nhiều nên kiếm tiệm ăn rau. Tiệm ăn của xứ này toàn bán cho du khách ở phố cổ nên toàn là hamburger pizza nên bò đại vào tiệm ấn độ ăn cà ri. Khá ngon. 

Nước có lợi tức trung bình khá cao nhưng lại có tỷ lệ tự tử nhiều nhất. Thật ra đến đây thấy buồn như con chuồn chuồn. Thủ đô mà chả có gì cả. Ít dân hơn Đà Lạt.  Nói chung thì khỏi g nên đến đây nếu có ít thời gian đi du lịch. Bù lại thì có món thịt nướng của họ khá ngon. Tương tự như kebab trong vùng này. 

Vườn thượng uyển Trieste 

Sáng hôm sau đi viếng công viên lớn nhất thủ đô rồi uống cà phê xong thì chạy xe về Trieste khu nghỉ dưỡng của vua chúa đế chế áo quốc Hung khi xưa. Tại đây có hai điểm nhấn nếu ai đi du thuyền ở vùng này sẽ cặp bờ tại đây thì nên đi viếng lâu đài do em của ông hoàng đế Áo-Hung xây ngay bờ biển rất đẹp. Mất ít ra 3 tiếng động hồ để viếng thăm vì có vườn thượng uyển rất đẹp. Sau đó cả đám chạy vào thành phố để viếng thăm quảng trường Thống Nhất Unita. Rất đẹp chỉ tiếc là họ đang tổ chức vụ gì nên để lều đủ trò. Nên chụp hình không được hết. Trieste khi xưa thuộc đế quốc Áo hung sau Ý Đại Lợi chiếm đến bây giờ. 

Đậu xe dưới hầm của Eataly, nơi họ bán thức ăn của Ý Đại Lợi với chất lượng cao cấp. Xui là tiệm ăn đóng cửa lúc tụi này đến còn mấy món pizza thì chán như con dán. Cả đám rủ nhau đi vòng vòng kiếm tiệm ăn nhưng đa số đều đóng cửa vì quá 3 giờ. Cuối cùng tìm được một tiệm mở vì chủ là người ả rập. Chỉ có dân di cư mới mở cửa còn dân ý thì tà tà ngủ trưa. Thậm chí vào tiệm tàu cũng đóng cửa. Người ả rập nhưng bán thức ăn ý. Cũng nấu spaghetti Al dente ăn rất ngon. Nghe nói là dân di cư ả rập sang đây mua tiệm ăn lại nhiều lắm. Cứ thấy tiệm nào bán pizza và kebab là biết do người ả rập. Sau đó lấy xe về Veneto. 

Hôm sau anh bạn chở ra Treviso để lấy xe lửa đi Venezia. Không bao giờ vào Venice với xe hơi. Còn dư một tiếng mới đến giờ khởi hành nên anh bạn dắt đi lòng vòng trung tâm Treviso. Dễ thương 

Đến Venezia thì cả bọn xuống xe lửa. Nếu ai viếng thăm Venezia thì nên mướn khách sạn tại Messtre rồi mỗi ngày lấy xe lửa vào Venezia. Rẻ hơn và rộng rãi còn trong Venice thì đắt lại chật chội. Đi vào thăm viếng rồi chiều lấy xe lửa độ 10’ về lại khách sạn. Điểm hay là ít thấy chim Bồ câu như lần trước. Thấy họ để các tấm ván xếp ở quảng trường San marco để khi thủy triều dâng lên thì họ mở để du khách đi trên đó cao độ nữa mét. Ăn gelato đi vòng vòng cũng 5 dặm rồi bò ra nhà ga lấy xe lửa về. Đây là lần thứ 5 mình đến Venice nên không còn cảm giác như lần đầu.

Ra Venezia nhớ lần trước đến đây. Hai anh bạn chụp hình vợ còn đồng chí gái thì ở Mỹ nên mình bỏ ý định đi Lucca và Sienna, để sau này đi với vợ. Mình theo anh bạn về Torino nơi mình có thời gian làm việc thời sinh viên. Ở Venezia thì trời đẹp về Torino thì như mưa trên phố Huế mấy ngày nay. 

Torino có rất nhiều phố đi bộ

Khi xưa xe chạy. Những góc phố mình từng ngồi vẽ khi xưa

Mùa thu với lịch sử la mã 

Hôm qua ghé thăm tu viện Don Bosco nơi xuất phát dòng tu nổi tiếng về giáo dục. Có ông cha người Việt từ Việt Nam sang dẫn đi coi tu viện và viện bảo tàng nói về lịch sử của sự thành lập dòng tu này. 

Ông cha hẹn nếu không mưa thì hôm nay đi ăn kem. Ông cha trẻ còn mấy ông cha khác già quá. Nay ở Ý Đại Lợi ít người đi tu nên chỉ còn các cha lớn tuổi nên học sinh thích tiếp cận với ông cha người Việt. 

Đi chuyến này gặp lại được ba người bạn thời đói rách. Thấy ai nấy đều thành công. Con đều thành danh thêm mua nhà trả đứt hết nợ nên mừng cho bạn. Nhớ lại thời đói rách sinh viên khiến ai cũng giật mình, tự hỏi sao có thể sống được thời gian đó. Chắc phải hát bài của Mỹ Tâm đời sinh viên có cây đàn ghi ta. 

Đời sinh viên sống trong tình bạn thân
Khi anh thấy buồn tôi nâng phím đàn
Tính tang tình tình tang
Cùng dắt nhau qua những ngày gian khó
Cùng dắt nhau qua quãng đời sinh viên

Rồi mai đây bước danh lợi phồn hoa
Khi nghe tiếng đàn ta nhớ năm nào
Thức suốt đêm dài những ngày thi đến
Giờ nhớ nhau nhớ nhau thật nhiều
Giờ nhớ nhau ta ôm đàn ghi ta

Tượng Đức mẹ La Vang trong viện bảo tàng

Mai mình sẽ lấy xe buýt Flixbus về Paris sớm hơn dự định. Ở chơi với cô em rồi về Cali lại. Xa mỏi mắt gần mỏi miệng. Đi xa mới hiểu được mình thương nhớ trường kỳ đồng chí gái. Mong về gặp vợ để đối chọi. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Dầu ô liu giảm tử vong

 

Đi Âu châu kỳ này mình ăn dầu ô liu mệt thở và mua đem về Mỹ để ăn vì dầu bên Mỹ thường hay bị pha đủ thứ. Cho nên ở Cali thì nên mua dầu ô liu của Cali thì hy vọng là nguyên chất nhưng khá đắt. Buồn đời mình đọc tài liệu về dinh dưỡng Địa Trung Hải thì họ ăn rất nhiều dầu ô liu. Có các nghiên cứu khá quan trọng về dầu ô liu này, được xem là vàng vào thời la mã. 

Hôm nay đi viếng tu viện Don Bosco đầu tiên của dòng này. Thấy tượng Đức mẹ La Vang

Phát Hiện Chi Tiết Từ Các Nghiên Cứu Tại Hoa Kỳ

Nghiên Cứu 1: Dầu Ô-liu Và Tỷ Lệ Tử Vong Trong Một Nghiên Cứu Đoàn Hệ Hoa Kỳ (Tạp Chí Đại Học Tim Mạch Hoa Kỳ, 2022)

• Mẫu Dân Số: Nghiên cứu này bao gồm 60,582 phụ nữ từ Nghiên Cứu Y Tá (1990–2018) và 31,801 nam giới từ Nghiên Cứu Theo Dõi Chuyên Gia Y Tế (1990–2018), tất cả đều không có bệnh tim mạch hoặc ung thư khi bắt đầu.

Nhóm Tiêu Thụ:

•Tiêu Thụ Thấp: <0,5 g/ngày dầu ô-liu.

•Tiêu Thụ Vừa Phải: 0,5–7 g/ngày (khoảng 1/2 thìa hoặc ít hơn).

•Tiêu Thụ Cao: >7 g/ngày (hơn 1/2 thìa mỗi ngày).

Phát Hiện Chính:

•Tử Vong Do Tim Mạch:

•Giảm 19% nguy cơ tử vong ở những người tiêu thụ hơn 7g/ngày.

•Tử Vong Do Ung Thư:

•Giảm 17% nguy cơ tử vong do ung thư ở những người tiêu thụ dầu ô-liu cao.

•Tử Vong Do Bệnh Thoái Hóa Thần Kinh:

•Giảm 29% nguy cơ tử vong do các bệnh thoái hóa thần kinh ở những người tiêu thụ nhiều dầu ô-liu.

•Tử Vong Do Bệnh Hô Hấp:

•Giảm 18% nguy cơ tử vong do bệnh về hô hấp.

•Hiệu Ứng Thay Thế:

•Thay thế 10 gram/ngày bơ thực vật, bơ, hoặc sốt mayonnaise bằng dầu ô-liu có liên quan đến giảm 8-34% nguy cơ tử vong do các nguyên nhân khác nhau.

Nghiên Cứu 2: Ảnh Hưởng Của Dầu Ô-liu Đối Với Sức Khỏe Tim Mạch Ở Hoa Kỳ

Một nghiên cứu được công bố trên Circulation bởi Hiệp Hội Tim Mạch Hoa Kỳ chỉ ra rằng:

•Những người sử dụng dầu ô-liu thường xuyên hơn có hồ sơ lipid máu tốt hơn và giảm các dấu hiệu viêm nhiễm, điều này có thể giải thích tỷ lệ tử vong thấp hơn do bệnh tim mạch.

•Chỉ cần thay thế 5% calo hàng ngày từ chất béo bão hòa bằng calo từ dầu ô-liu đã giảm khoảng 15% nguy cơ mắc bệnh mạch vành.

Vai Trò Của Dầu Ô-liu Trong Chế Độ Ăn Địa Trung Hải:

•Trong các đoàn hệ tại Hoa Kỳ theo chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải, dầu ô-liu được xem là yếu tố quan trọng góp phần kéo dài tuổi thọ và giảm tỷ lệ tử vong. Những người tuân thủ chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải chặt chẽ hơn (với dầu ô-liu là nguồn chất béo chính) có kết quả sức khỏe lâu dài tốt hơn so với những người theo chế độ ăn phương Tây.

Dữ Liệu Cho Biểu Đồ Minh Họa

Để minh họa các phát hiện này một cách trực quan, xem một biểu đồ thể hiện sự giảm nguy cơ tử vong toàn bộ, tử vong do tim mạch, tử vong do ung thư, và tử vong do bệnh thoái hóa thần kinh đối với các mức độ tiêu thụ dầu ô-liu khác nhau.

Biểu đồ trên đây thể hiện tỷ lệ giảm nguy cơ tử vong đối với các loại tử vong khác nhau dựa trên tiêu thụ dầu ô-liu vừa phải (0,5–7g/ngày) và cao (>7g/ngày).

Tóm lại

•Tiêu thụ cao dầu ô-liu (>7g/ngày) liên quan đến sự giảm nguy cơ đáng kể nhất, đặc biệt đối với tử vong do tim mạch và bệnh thoái hóa thần kinh.

•Ngay cả tiêu thụ vừa phải dầu ô-liu (0,5–7g/ngày) cũng cho thấy sự giảm nguy cơ rõ ràng ở tất cả các danh mục.

Hôm nay ra chợ Mua mấy chai dầu ô liu Ý Đại Lợi đem về Mỹ. 1.5 lít dầu ô líu giá 13 Euro, bên Hoa Kỳ là giá 60 đô. Chơi luôn 4 chai, 6 lít.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Thức ăn cấm tại Âu châu, bán tại Hoa Kỳ

 Đi chơi ở Âu châu, tò mò một mình theo mấy người bạn đi chợ thì thấy là lạ vì lâu quá không sống ở Âu châu. Ngày nay tiệm nhỏ như bán bánh mì, tạp hóa điều đóng cửa tiệm. Đi bộ trên phố thấy cửa đóng hết khá buồn. Âu cũng là xã hội đang trải qua những thay đổi văn hóa khi họ mua qua mạng hay đi siêu thị vì không có thời giời như xưa. Tranh thủ mua thức ăn tại một choox thay vì đi Khắp phố mua sắm. Sáng nay mình đi theo vào chợ thì đoán là siêu thị của Pepsi Cola vì mang tên Pepco với logo của công ty Pepsi Cola. Ngoài ra mình thấy người dân ở Pháp, Ý Đại Lợi thậm chí xứ Slovenia uống nước ngọt CoCa Cola nhiều hơn xưa. Các tiệm ăn như MacDonalds mọc khắp nơi ngay trong làng nhỏ. Lâu lâu có gặp người béo phì như người Mỹ nhưng nói chung vẫn chưa đến nổi như tại Hoa Kỳ .

Một siêu thị ở tỉnh nhỏ mang tên Pepco

Nhưng hỏi vòng vòng mình khám phá ra những thức ăn chế biến công nghệ hóa mà người Mỹ ăn như điên lại bị cấm tại Âu châu.

Dưới đây là 12 loại thực phẩm bán tại Hoa Kỳ bị cấm ở các quốc gia khác, nên tránh:

Coffee Mate, bánh quy Pillsbury, bánh quy giòn Ritz

Thụy Sĩ, Áo, Hungary, Iceland, Na Uy và Đan Mạch đều đã cấm những thứ này.

Lý do là hàm lượng chất béo chuyển hóa, đặc biệt là dầu đậu nành và dầu hạt bông được hydro hóa một phần, có liên quan đến bệnh tim. Mình thấy người Mỹ dùng rất nhiều khi uống cà phê nhất là thêm hóa chất cho tươm mùi vị.

Lúa mì mỏng, vảy mờ hay frosted flakes mà khi xưa mình mua cho con ăn

Vương quốc Anh, Nhật Bản và một số nước ở Châu Âu đã cấm các loại ngũ cốc này vì chứa một chất hóa học có tên là BHT (butylat hydroxytoluene). Chất tăng cường hương vị đã được chứng minh là có thể gây tổn thương gan, phổi, tuyến giáp và thận.

Skittles, Pop-Tarts, Gatorade

Những món ăn nhẹ có đường này bị cấm ở Liên minh Châu Âu vì chúng có chứa thuốc nhuộm như vàng 5, vàng 6 và đỏ 40. Khi xưa hay mua cho con uống khi đi bơi đua. Nhớ có ông quan tòa quen ở hội Lions kể, ông ta ăn skittles thì bị chới với tưởng chết. Lượng đường nhiều nên tăng biến đột suất Glucose.

EU đã cấm những màu nhân tạo này sau khi nghiên cứu chỉ ra rằng chúng có thể gây hại cho sức khỏe, đặc biệt là trẻ nhỏ. Mình có kể vụ này rồi  

Phơi nhiễm glyphosate

Glyphosate là thành phần hoạt chất trong "Round-Up". Thuốc diệt cỏ phổ biến này được sử dụng rộng rãi trên khắp Hoa Kỳ. Loại này nay đã được đổi tên khác. Hôm trước vào tiệm mua đồ cho vườn bơ thấy bày bán lại dưới nhãn hiệu khác. Trước đây khi họ bán thì bắt khách hàng ký tên đã được thông báo gây nguy hiểm cho cơ thể.

Các cơ quan đã cho phép tăng gấp 40 lần lượng phơi nhiễm glyphosate được phép ở Hoa Kỳ, trong khi nó vẫn nghiêm ngặt hơn ở châu Âu.

Tại sao điều này lại quan trọng?

Nó tiêu diệt các vi khuẩn tốt trong ruột của bạn. Và sức khỏe đường ruột thích hợp rất quan trọng đối với chức năng miễn dịch, kiểm soát hormone, hấp thụ chất dinh dưỡng và hơn thế nữa.

Đường ruột không khỏe mạnh dẫn đến người không khỏe mạnh và việc giảm thiểu phơi nhiễm glyphosate là bước khởi đầu.

90% thực phẩm trong cửa hàng tạp hóa là đồ ăn vặt. Hầu hết các loại thực phẩm “lành mạnh” chỉ là thực phẩm đã qua chế biến với những nhãn hiệu cầu kỳ.

Đi Âu châu mới hiểu thêm về tình hình xứ Hoa Kỳ. Dạo này bác sĩ và các nhà dinh dưỡng lên tiếng báo động khá nhiều.

Chỗ để xe đẩy, có mái nếu không khi tuyết rơi là mệt

Có cái khe nhỏ màu đỏ để đút 50 xu vào thì sợi dây xích được thả ra  khi về đem lại, gắn dây xích vào thì đồng 50 xu nhả ra

Tại Ý Đại Lợi họ có cách thu dọn xe đẩy khi đi chợ. Ở Hoa Kỳ thì khi vào tiệm thì họ để sẵn xe đẩy đi chợ rồi khi ra cửa thì đẩy xe đến chỗ đậu xe rồi khách hàng quán bên cạnh rồi lái xe đi. Siêu thị phải mướn người đi kéo mấy xe đẩy này vào siêu thị. Để tránh thiên hạ ăn cắp xe đây họ phải làm hàng rào điện tử nên khi đẩy ra vòng đai thì xe tự động ngừng lại. Trước đây mình thấy chợ Việt Nam thuê người đi lượm xe đẩy do khách hàng người Việt đẩy về nhà rồi bỏ lây lấy bên dường ở bolsa. 

Đây người ý để xe đẩy ở nhiều nơi trong bãi đậu xe. Khách hàng lái xe đến, bỏ 50 xu vào xe thì mở được chìa khóa đẩy xe vô chợ. Khi ra về đẩy xe lại chỗ cũ móc khóa vào thì lấy lại được 50 xu còn không thì mất. Khá hữu hiệu nhưng không biết có thi hành bên Hoa Kỳ được không vì dân tình lười to béo. 

Anh bạn làm bánh mì trấu (whole wheat) mà người ý gọi integrale, lúa mà họ chưa tách trấu ra rồi họ xây thành bột không như ở Hoa Kỳ. Loại này màu nâu đen. Ăn rất ngon. Ăn cà chua là hết xẩy. Nhớ khi xưa ở Ý Đại Lợi ngày nào cũng ăn cà chua. Tươi ngon dễ sợ. Pasta thì họ nấu Al dente nên ăn ngon. Mấy người bạn cho ăn thịt nướng dồi nướng hay salami ngon quá dở. Hôm trước đi ăn ở một tiệm ở thành phố Montagnana, nguyên thành phố nhỏ nằm trong một thành trì bằng đá và gạch còn khá nguyên vẹn. Nơi có món prosciutto crudo rất cực đỉnh. Thường thiên hạ chỉ nghe đến Parma. Bánh mì thì phải công nhận ngon hơn bên Mỹ nói chung thức ăn ở đây rất ngon còn bên Mỹ nhiều nhưng da số là đồ đã được chế biến. Bánh mì nhỏ loại ổ bánh mì Sàigòn hay Cali  họ làm ăn rất ngon không như bánh mì ở bên Mỹ.

Đi gần hai tuần nên bắt đầu nhớ vợ. Gần mỗi miệng xa mỗ mắt nên cuối tuần về Paris lại, đi thăm bạn học khi xưa rồi vẻ Cali. Hiện đang ở Torino thăm lại một thời ở đây. Sáng nay đi chợ với hai vợ chồng anh quen thời mình ở đây. vào hợp tác xã mua 4 chai dầu ô liu nguyên chất extra virgin đem về Mỹ ăn.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Bạn tôi là nhạc sĩ

 Bạn tôi là nhạc sĩ

Kỳ viếng thăm vùng Veneto này, Mình được vợ chồng anh bạn quen thời mình đi làm ở Torino, mời ở lại chơi và chở đi thăm các thị trấn trong vùng và xứ Slovenia. Cặp vợ chồng này mình không gặp lại từ năm 1986 khi còn làm việc ở London. Có vợ chồng anh bạn từ Torino đến chơi nên rủ nhau đi viếng xứ Slovenia thuộc khối Đông Âu khi xưa. Luôn tiện ghé lại Trieste một thành phố biển khi xưa thuộc đế chế Áo Hung. 

Nhạc Sĩ Hoàng Hoa và nhạc sĩ Nguyễn Hoàng

Hôm nay trên đường từ Slovenia về lại vùng Veneto nơi anh bạn sinh sống. Ngồi trong xe bổng nhiên nói chuyện đến ca hát nhạc nhiếc thì chị vợ anh bạn cho nghe bài hát “quảng nam ơi vẫn còn đây nổi nhớ.  “. Sau đó, Chị vợ anh bạn từ Torino nói cho nghe bài “khi tôi chết đừng đưa tôi ra biển” của trung tá Nguyễn Văn Phán khiến mình thất kinh vì cách đây đâu một năm thiếu tá Lê Xuân Phong của tiểu đoàn 204, trực thuộc của đại đội trinh sát 302 mà cố vấn Mỹ khi xưa viết sách khen đại đội này đánh trận rất giỏi. Họ mang danh cố vấn nhưng thật ra là học nghề của lính 302. Thiếu tá Phong có gửi mình bài hát này nên mình tìm thêm tài liệu về trung tá thủy quân lục chiến để viết kể giai thoại về vị trung tá thủy quân lục chiến cùng đơn vị đã đánh chiếm lại Huế, quê hương của ông năm Mậu Thân. Mình có ghi nhạc sĩ Nguyễn Hoàng phổ nhạc bài theo của ông ta. 

Nay ngồi trên xe nghe chị vợ đánh đàn và hát khiến mình rợn tóc gáy vì đâu ngờ người bạn ngày xưa trở thành nhạc sĩ danh tiếng khi nào. Tối về nhà anh ta và chị vợ đánh đàn cho nghe của hai người sáng tác. 

Anh bạn phổ thơ của ông Phạm Thiên Thư như bài “vết chim bay”. 

Anh đón em ngày xưa

Trên gác chuông chùa nọ

Con chim nào qua đó

…..

Mười năm anh qua đó

Còn vẫn dấu chim xưa

Anh một mình gọi nhỏ

Chim ơi biết đâu mà tìm

Anh ta bay trong thiền thơ của Thầy Thích  Tuệ Sỹ với “Khung trời cũ”

Từ núi lạnh đến biển im muôn thuở

Đỉnh đá này và hạt muối chưa tan….

Hay bài Hà Nội phố cũ thơ của Phạm Ngọc hay Mưa trên Thượng Thành của Tuỳ Anh, Biển Vắng của Quang Tuấn hay bức thư tỉnh sơ cổ nhất của Nguyễn Thùy hay những chất thơ tình yêu như Đưa em về cuối hạ của Đan Hạ và Giã Biệt của Mạc Phi Hoàng nhưng có anh ra phổ nhạc thơ của Đan Hà người gốc Cam Lộ mà khi xưa Mùa hè đỏ lửa chiến trận tàn khốc nhắc cho thị dân biết từ năm 1998. Có lẻ dạo đó anh ta mới mua nhà trả tiền tươi sau bao năm tiết kiệm nên thổn thức “Ai làm quê hương cơ Hàn quê ơi “ hay đêm nằm mơ thấy nắng của Trần Trung Tá nhớ đến những người bạn quân ngủ đã nằm xuống trong nghĩa trang quân đội

Nhưng có lẻ bài hát khiến mình cảm động nhất là “quảng nam ơi vẫn còn đây nổi nhớ”, phổ thơ của Dư Mỹ năm 2001. Nói lên tâm trạng của một người con xa quê xứ Quảng nơi anh ta sinh ra tại làng Thanh Quýt. Từ ngày đi du học đến nay chưa một lần về lại thăm quê xưa. 

Bài hát nhắc lại còn sông Thu Bồn, về thăm phố Hội Chùa Cầu. Nhớ đến chiều nào xuôi thuyền ra Cửa Đại mà mình đã có dịp đi thuyền khi về thăm Phố Cổ quê hương của đồng chí gái. Bài hát nhắc đến Sông Hàn (thật ra nhà thơ Dư Mỹ nói đến sông Hoài nhưng có lẻ anh ta nhớ quá con sông Hàn năm xưa nên mượn phép thi sĩ đổi lại con sông Hàn cho nặng tình nổi nhớ của tuổi học trò khi em khóc bên ta. Qua cầu Câu Lâu nhớ về Vĩnh Điện gần quê anh ta làng Thanh Quýt nơi làm thuốc lá nổi tiếng Cẩm Lệ. Người dân làng này phơi lá thuốc rồi lấy đọt nấu để xịt các lá khô rồi quấn lại cuống dài. 

Quảng nam ơi bao giờ trở lại, thăm một lần rồi mãi mãi mai sau. Tâm trạng này mình có trải qua vì khi xưa nhớ về Đà Lạt suốt mấy chục năm đến khi về lại Đà Lạt thăm nơi chôn nhau cắt rún để rồi ngậm ngùi tiếc nhớ những hình ảnh xa xưa đã bị phá vỡ trong ký ức. Mai ta chết dù vùi thây viễn xứ, hồn vẫn vậy về nơi chôn nhau cắt rốn. 

Hỏi ra thì khám phá ông Nguyễn Văn Trỗi cũng là dân Thanh quýt, khi xưa gọi là làng Kim Quất nhưng sau vì kỵ huý chúa Nguyễn Kim nên dân làng đổi thành Thanh Quýt. Làng này có một thượng thư tên Trương Công Hy được gọi là Lưỡng quốc Thượng Thư vì làm quan cho nhà Tây Sơn cũng như Nhà Nguyễn. Mẹ anh ta là hậu Duệ của gia tộc Trương Công. Nay chắc có thêm mộ ông Nguyễn Văn Trổi. 

Nghe kể khi xưa chạy từ Đà Nẳng vào Hội An phải chạy ngang làng Thanh Quýt hay bị mấy ông kẹ ở đây bắn sẻ hoặc đắp mô. Có lần du kích mời mấy ông chỉ huy đi ăn cưới rồi nằm vùng tập kích cái đồn gần quốc lộ khiến thiệt hại rất nhiều chỉ có một ông trung sĩ giả chết mới sống sót. 

https://youtu.be/C811Vowg4vM?si=vt0cIR3L33VFTYhl

Anh ta giải thích khi xưa cho con đi học nhạc rồi cũng đi nên buồn đời anh ta lấy sách vở của con để học nhạc lý rồi với tâm hồn trai xứ Quảng anh ta đưa nhạc vào những lời thơ khiến anh ta xúc động. 

Phải công nhận người Quảng Nam quá giỏi. Chịu khó đi làm dành tiền mua nhà. Anh ta một mình đi làm để vợ chăm sóc nuôi con thêm mua nhà to như cái đình lại có cái vườn to lớn không cần trả góp. Mình thì để vợ đi làm, ở nhà xem đá banh. Thấy bạn mình thành công, con cái ra trường thành danh hết nên rất mừng chẳng bù lại ngày xưa thời sinh viên học không biết ngày mô ra trường, mất liên lạc với gia đình, không Tiền bạc đi làm đi học. 

Hôm nay, mình đi Torino để tìm lại vết chân xưa nơi mình thời gian sinh sống 9 tháng. 

Dạo đó mình hên nên học sớm được một năm. Số là mỗi dự án nộp thì được hội đồng giám khảo thương thêm , kêu tỵ nạn nên boa thêm tín chỉ. Thí dụ dự án vẽ là 3 tín chỉ thì ai được hội đồng giám khảo cho điểm cao các dự án khác thì được thêm 1 hay 1.5 tín chỉ. Dự án nhanh trong ngày nộp thì được 1 tín chỉ thì thêm 0.5 tiền chỉ. Mình bà rá hay được thêm tín chỉ nên thay vì học 6 năm đủ tín chỉ thì chỉ mất năm năm. Mình qua Ý Đại Lợi nghĩ lễ giáng sinh nhà cô bạn quen thì bạn trai cô ta giới thiệu một người bà con làm kiến trúc sư ở Torino. Mình gặp cô này và được giới thiệu một bà giáo sư ở đại học bách khoa Torino giới thiệu ông chồng có văn phòng kiến trúc và được nhận làm nên mình về Paris đem đồ sang làm việc và ở ký túc xá sinh viên Torino và gặp người sinh viên người Việt đầu tiên là ông thần xứ Quảng. Torino ơi nỗi nhớ vẫn còn đó. 

Mấy chục năm gặp lại thấy ai nấy đều có sức khỏe con cháu thành tài, bác sĩ kỹ sư ở quê hương thứ 2 là mừng cho nhau. Hy vọng sẽ được đón tiếp tại Hoa Kỳ trong tương lai vì trên 7 bó thì không phải dễ đi xa, ngồi máy bay lâu dài trên không. 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Gặp lại bà mẹ nuôi ( đầm)

 Gặp bà mẹ nuôi (đầm)

Hôm nay, thức giấc xong thì đi thăm bà mẹ nuôi đầm, người đã cho mình tá túc căn phòng ô sin của gia đình bà trong suốt thời gian đi học. Số là mình đi làm công việc đầu tiên tại pháp ở La Clusaz. Theo một colonie de vacances. Mùa đông học sinh pháp được nghĩ 1 hay 2 tuần thì bố mẹ bận đi làm nên gửi con theo mấy đoàn này cho lên núi trượt tuyết. Mình được nhận thế một tên nào vào giờ chót không đi được. Nhiệm vụ là phụ hai tên đầu bếp và chùi dọn nhà vệ sinh. 

Trời mưa paris cho thỏa lòng đội chờ

Đi chuyến này thì gặp tên trưởng đoàn, hắn hay hỏi chuyện rồi cho địa chỉ. Một hôm nhận được thư của anh chàng mời đến nhà ăn cơm. Hỏi ra thì mình nói căn phòng đang ở sắp bị phá để xây cao ốc nên đang kiếm chỗ ở. Đâu một tuần sau thì nhận thư của vợ hắn nói gọi cho bà dì vì bà ta có phòng ô sin cho mướn. 

Hôm nay gặp bà mẹ nuôi mới kể đầu đuôi. Khi cô cháu gọi thì đúng lúc hôm ấy bà giúp việc người Tây Ban Nha đưa trả lại chìa khóa để về xứ . Dạo ấy dân Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha nghèo nên mấy bà thường bỏ chồng con qua pháp làm ô sin, gửi tiền về nuôi chồng uống rượu. Để dành một số vốn thì mấy bà về lại xứ làm ăn xây nhà cửa. Thế là mình có duyên ở phòng ô sin. Bà ta lấy mình mỗi tháng 100 quan pháp. Dạo ấy chưa có tiền Euro. Mỗi đầu tháng mình gõ cửa trả tiền. Có lần mình được mời ở lại ăn cơm kể chuyện gia đình không biết sống chết vì dạo đó mất liên lạc với gia đình suốt 3 năm sau mới biết tin tức gia đình còn sống ở Đà Lạt. Tháng sau mình trở lại trả tiền thì bà ta kêu từ nay về sau bà ta sẽ không lấy tiền nhà nữa thế là mình còn dư một trăm quan sau này để gửi chui cho bà cụ ở Việt Nam. 

Cuối năm mình đều tham dự lễ giáng sinh nhà bà ta với con của bà. Con đầu học giỏi ra kỹ sư hai thằng con kia học bị rớt Hoài nên bị đuổi sau đó đi học nghề thợ mộc còn cô con gái thì học thành y tá đúng hơn là lo các trẻ em có vấn đề. Dần dần mình được xem như thành viên trong gia đình. 

Ghé lại nơi khi xưa ở tận lầu chót. Con đường này mình chạy bộ ra jardin d’acclimatation mỗi sáng 

Sau này em mình vượt biên sang thì hai ông bà bảo lãnh từ trại tỵ nạn sang rồi cho ở trong nhà vì mấy đứa con ra riêng. Dạy tiếng Tây dẫn đi chợ đi búa. 

Ra trường thì mình chạy qua Ý Đại Lợi rồi Thụy sĩ rồi Anh quốc rồi Hoa Kỳ làm việc. Chỉ về thăm khi hai ông bà tổ chức lễ 60 năm cuộc đời và lần chót cách đây mấy năm khi đi thăm con gái học ở Ý Đại Lợi. 

Hôm nay trở lại thấy bà đã hơn 99 tuổi, có 5 người con, 17 đứa cháu và 21 chắc. Đồng chí gái có mua tặng bà ta tấm Ngọc thạch khiến bà mừng lắm vì vẫn nhớ đến bà. Nay già nên hơi mệt. Ngồi chút xíu là mệt nhưng đầu óc vẫn tinh tấn nhớ nhiều. Mình ghé thăm khiến bà ta nhớ lại những kỷ niệm xưa kia. 

Bà ta kể là khi mới dọn vào ở bà ta có đưa cho mình cái lò sưởi bằng điện nhỏ nhưng không đủ ấm vì không dám đưa cái lớn sợ bị cháy cầu chì. Sau này cái bình nước nóng bị hư nên luôn tiện mới sửa lại đường dây điện nên mới đưa mình cái lò sưởi điện cũ lớn hơn một chút. Mình nhớ là nóng quá vì phòng ô sin lại nhỏ nên không dùng. Xem như 8 năm trời ở đó không xài lò sưởi. Mùa đông học bài thì chỉ bận hết áo manteau rồi học. 

Có nhiều khi mình cần vẽ đồ án qua đêm cho xong thì bà ta kêu xuống nhà bà ta vẽ. Bà ta chỉ cái bàn ăn hồi chiều khiến mình từ từ nhớ lại như đi tìm các vết chân xưa. Phòng mình chỉ có cái bàn nhỏ và cái giường là hết chỗ nhúc nhích mà bản vẽ lại to lớn gấp ba lần cái bàn của mình. Thường mình vẽ ở trường đến khi trường đóng cửa 8:00 giờ tối rồi về nhưng ông thầy buồn đời hay cho thêm bài tập làm khi nghĩ giáng sinh hay mùa đông nên phải cần cái bàn to đùng Để vẽ. May bà ta kêu xuống nhà vẽ nếu không thì chả biết sao. Sau này mình có quen một tên Tây, nhà to lắm nên hắn kêu lại nhà hắn vẽ vì có bàn ghế rộng rãi luôn tiện giúp hắn vẽ. Tên bạn này bổng nhiên 10 năm về trước đâm ra không nhớ ai cả nên khi mình về thăm chỉ biết ngồi nhìn bạn chìm trong thế giới của hắn. Kỳ này chắc không gặp được vì vợ hắn kêu bỏ hắn trong viện nào ở Cherbourg. Lần trước về thì cả tuần cho vô nhà thương cuối tuần vợ con đem về nay chắc bệnh nặng hơn nên cho ở luôn trong nhà thương. 

Mình hỏi thăm cô cháu đã giới thiệu mình cho gia đình bà thì được biết ở miền quê nhưng nay bắt đầu lẫn rồi. Hình như hơn mình đâu 4,5 tuổi gì đó. Còn ông chồng thì chết lâu rồi khi mình còn đi học. Mình có đi đám ma nhà thờ. Xem như không có duyên gặp lại vì cũng chả biết mình là thằng an mà mít nào cả. 

Đi máy bay rẻ tiền đúng nghĩa. Ăn không cho ăn uống cũng không cho uống. Muốn uống trả tiền. Mình ăn ở phòng đợi của American Express nên cũng không cần ăn, đem theo bình 1.5 lít nước nên rỉ rã suốt 10 tiếng trên máy bay đỡ khát. Mình thấy có mấy tên thấy chỗ trống cạnh khu vực mình nên kéo nhau xuống ngồi vì máy bay không đầy. Ai ngờ năm phút sau tên tiếp đãi viên bò lại với cái máy chạc 50 Euro. Mình chả đổi gì cả lại có chỗ tốt ngồi ngủ được một giấc. Đọc chút sách cho qua giờ. 

Đến phi trường thì có thằng cháu ra đón. Mới ngày nào nó bé tí ti nay to cao như Tây. Về nhà cô em ở Rueil Malmaison. Trên xa lộ kẹt xe mưa bắt đầu rơi như khóc một đứa con hoang đàng trở về quê hương thứ hai. Nghe nói mai vẫn còn mưa nên chắc bò ra Paris đi vòng vòng tìm lại chút hương xưa. 

Hôm nay đi RER thì khi đến La Defense thì mùi và hơi của đường hầm bùng lại trong hơi thở của mình. Mấy chục năm rồi vẫn còn mùi này. Được cái xe RER ngày nay như xe Amtrak cũng có hai tầng không như xưa giống xe métro. Còn xe điện ngầm métro thì nay có các tường kinh và cửa chắn còn xe thì không người lái. Hôm nay chỉ đi đến Neuilly còn mai thì chắc ra khu la tinh bò lại trường cũ xem. Nghe nói nay họ dọn về quận 13 cạnh sông seine không còn chia năm xẻ bảy như xưa nữa. 

Mưa không dứt lại nhớ Cali nhớ đồng chí gái với tiếng lên dây đàn từng từng tứng từng. Mình thấy mụ vợ mua cây đàn mới vì American express báo cho biết. Cô em mua cho esim số điện thoại mới và Internet cho một tháng nên có số điện thoại Tây rồi. Đây là lần đầu tiên có số điện thoại Tây vì sinh viên thì không có. Thời đó là tối giãn, không điện thoại, không truyền hình chỉ radio nghe đài phát thanh. 

Trở lại paris mới chợt nhận ra mình có nhiều kỷ niệm tại xứ này. Rời paris mình để lại rất nhiều kỷ niệm của tuổi sinh viên. 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn