Mỹ kim vs Nhân dân tệ

Ngày 9 tháng 12 vừa qua, Tập Cập Bình viếng thăm Saudi Arabia khiến thế giới lo ngại vì mục đích của Trung Cộng là muốn ông hoàng xứ này, xù Hoa Kỳ, hợp tác với Trung Cộng để giúp loại bỏ Mỹ kim, không còn là tiền tệ giao thương của thế giới nữa. Hiện nay trên thế giới có đến 140 quốc gia mượn tiền của Trung Cộng qua chương trình VÒng Đai và COn đường, bị bẩy nợ trầm trọng.

Nếu thành công thì nhân dân tệ của Trung Cộng trở thành tiền tệ mạnh nhất và thay thế Mỹ kim. Trung Cộng muốn các xứ sản xuất dầu hoả ngưng nhận tiền Mỹ kim khi bán dầu hoả và sử dụng nhân dân tệ trong các cuộc giao thương.

Bổng nhiên, quân đội của Ba Tư bắn tùm lum ở biên giới của 2 xứ này, máy bay và lực lượng đặc biệt mỹ, bổng nhiên xuất hiện tại vùng này. Chiến tranh tại Yemen lại lên cao điểm. Chiến tranh, tỵ nạn xẩy ra hàng ngày tại các nước khác nhưng truyền thông báo chí không nói đến, chỉ báo cáo về cuộc chiến Ukraine vì là người da trắng.

 Biden tuyên bố bỏ vụ xét vụ giết ông nhà báo đối lập trong toà lãnh sự Arabia Saudi ở Thổ Nhĩ Kỳ. Ông hoàng vui vẻ từ chối lời mời của Trung Cộng tham gia mấy nước của khối BRIC. Biden nhắc khéo ông hoàng sắp nối ngôi là an ninh của mấy xứ dầu hoả, muốn sống yên lành thì phải nghe lời Hoa Kỳ. Hãy xem gương của Khadafi, Sadam Hussein,… Xứ này bổng tuyên bố, sản xuất thêm dầu hoả để cung cấp cho tây phương, giá xăng xuống lại. Xong om

Mình có kể lý do Mỹ kim trở thành tiền tệ chính được sử dụng khi giao thương trên thế giới nên chỉ tóm tắc tại đây. Trước thế chiến thứ 2, đồng bảng anh của Anh quốc là tiền tệ chính được các quốc gia trên thế giới sử dụng khi giao thương với nhau. Lý do là đế quốc Anh quốc có nền kinh tế mạnh nhất thế giới vào dạo ấy. Anh quốc muốn đánh gục, giải tán đế chế Ottoman nên kiếm cớ gây chiến tranh thế giới lần thứ nhất sau đó đánh luôn Đức quốc của Hitler. Qua hai cuộc chiến này thì kinh tế của Anh quốc te tua vì sản xuất kỹ nghệ chiến tranh. Ngày nay, khi nhắc đến Winston Churchill, người Anh quốc rất Chán Mớ Đời vì chính sách của ông ta đã đưa đến sự sụp đỗ của đế quốc Anh trong thế kỷ 20. Mặt trời đã lặn trên xứ này.

Trước khi thế chiến thứ 2 chấm dứt có cuộc họp tại Bretton Woods giữa các quốc gia đồng minh, quyết định chọn đồng Mỹ kim làm tiền tệ chính cho việc giao thương quốc tế và thành lập Ngân Hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Thế Giới để kiểm soát nền kinh tế thế giới hậu chiến tranh. Lý do là dạo đó Hoa Kỳ có đến 3/4 số dự trữ vàng của thế giới. Thiên hạ đem vàng của họ gửi cho Hoa Kỳ trong thời gian chiến tranh.

Sau cuộc chiến Yom Kippour năm 1973, các nước ả rập, sản xuất dầu hoả tức giận vì Hoa Kỳ giúp Do Thái nên cấm vận dầu hoả Hoa Kỳ khiến dân Mỹ chới với. Dầu hoả lên gấp 4 lần tại Hoa Kỳ khiến ông Kissinger lên tiếng, Hoa Kỳ sẽ đem quân đội đóng chiếm mấy xứ này để bảo vệ quyền lợi của họ. Dạo mình ở pháp, có vụ các khủng bố chiếm đóng thánh địa La Mecque, nơi người hồi giáo đi hành hương ở Saudi arabia, chính phủ pháp cho cảnh sát đặc biệt đổ bộ, giúp quân đội ả rập trừ khử. Mình đoán là tình báo tây phương tổ chức.

Mấy tuần lễ sau khi mình đến pháp thì tên khủng bố Carlos và đồng bọn đột nhập vào nơi mấy ông bộ trưởng của OPEC đang họp tại Vienna, Áo Quốc. Sau đó phải cho đám này một số tiền khá lớn để thả họ ra. Theo mình thì Hoa Kỳ và các xứ tây Âu tổ chức vụ này khiến mấy ông hoàng ả rập hoảng vía như báo ngầm họ là có thể bị sát hại nếu không nghe lời hạ giá dầu. Họ bắt đầu mua vũ khí Hoa Kỳ và cho phép quân đội Mỹ đóng tại xứ này để bảo vệ các mõ dầu, không bị phá khiến mấy người như Bin Ladin không ưa vì theo họ những người không theo đạo hồi, không được ở trên xứ này và khởi đầu cuộc chống phá nhà nước, đánh cho Mỹ cút ngụy ả rập nhào.

Từ đó các xứ này bán dầu hoả và chỉ lấy tiền đô la mà người ta hay gọi Petro-Dollar, giúp Hoa Kỳ kiểm soát nền kinh tế thế giới, ngoại trừ khối Liên Sô. Càng phát triển, các nước càng cần dầu hoả, tiền Mỹ kim càng lên giá và trở nên quan trọng. Có một điểm ít được báo chí nhắc tới, khám phá là tiền dư sau khi bán dầu hoả thì mấy ông hoàng ả rập, mua trái phiếu của Hoa Kỳ và từ đó các quốc gia bán hàng cho Hoa Kỳ, cũng được trả bằng trái phiếu của Hoa Kỳ. Người Mỹ cứ mua hàng rồi in trái phiếu trả khơi khơi giúp đời sống người Mỹ khá lên, mua đồ rẻ. Cứ hết tiền thì in thêm khiến nợ công Hoa Kỳ như chúa chổm. Đại khái thợ thuyền thế giới, thức đêm làm việc, sản xuất cho người Mỹ tiêu thụ, không khác chi khi xưa các thuộc địa sản xuất cho mẫu quốc. Xem như chủ nghĩa tân thực dân, các thuộc địa tự nguyện, không bị Hoa Kỳ bắt buộc. Kiểu Việt Nam đi mua hàng rồi ghi sổ cả đời.

Hoa Kỳ sử dụng đồng Mỹ kim để kiểm soát tài chánh, kinh tế của thế giới, thêm nhân quyền đủ loại để bắt các nước phải phục tòng Hoa Kỳ để có thể làm ăn. Do đó mấy nước lớn như Trung Cộng, Ấn Độ, Nga, Nam Phi và Ba Tây muốn làm ăn riêng để khỏi bị khống chế bởi Hoa Kỳ và các nước tây phương.

Hoa Kỳ và các nước tây phương cứ ra lệnh cấm vận như trường hợp Nga khi xâm chiến Ukraine, mấy nước khác như Triều Tiên, Ba Tư, Venezuela,… nói chung các nước không phục tòng người da trắng thì bị cấm vận, không được sử dụng hệ thống tài Chánh toàn cầu, phải buôn bán chui.

Mình viếng phi châu là thấy toàn đồ Tàu không. Xem bản đồ, 2 nước lân cận Việt Nam mắc nợ hoàn toàn của Trung Cộng. Cứ đến thành phố Sihanouk là chỉ thấy sòng bài của người Tàu. Hải cảng này xem như của Trung Cộng, tàu chiến, kho đạn đều nằm đây.

Trung Cộng muốn thoát khỏi vòng kim cô của Mỹ kim nên đã sử dụng chương trình Vòng Đai và COn Đường, cho vay bẩy nợ trên 140 quốc gia trên thế giới. Muốn họ sử dụng nhân dân tệ khi buôn bán với Trung Cộng và các nước trên thế giới.

Hiện nay, Trung Cộng là nước sản xuất và xuất cảng lớn nhất thế giới nên cố gắng thuyết phục mấy xứ này sử dụng nhân dân tệ khi buôn bán với Trung Cộng. Vấn đề là đồng Mỹ kim nay được sử dụng khắp nơi nên các quốc gia tin tưởng. Các nước bị lạm phát, ai nấy đều mua Mỹ kim để dự trữ. Mình đi mấy xứ ở Phi châu, trung đông, Thổ Nhĩ Kỳ, ai nấy đều muốn mình trả bằng Mỹ kim, không muốn tiền của xứ họ vì lạm phát. Năm 2022, lạm phát Hoa Kỳ lên đến 9.1% nhưng tiền Mỹ kim vẫn lên giá so với các tiền trên thế giới. Đi chơi ngoài Hoa Kỳ là điều nên làm vì rẻ hơn.

Qua chiến tranh Ukraine, ai nấy đều thấy vũ khí Hoa Kỳ mạnh hơn của nga nên chả ai muốn theo anh tàu vì muốn mua vũ khí Hoa Kỳ bằng Mỹ kim. Cuộc chiến Ukraine cho thấy trên 25 người tướng của quân lực Nga bị giết, do tình báo Hoa Kỳ cung cấp tin tức để quân đội Ukraine xử lý.

Chính phủ Biden cấm vận bán chip điện tử cho Trung Cộng, trong cuộc chiến tranh dành ảnh hưởng của thế kỷ 21. Hôm nào đi Nam Cực về mình kể.

Có lần mình xem một phim đài loan, nói về những năm 60 của thế kỷ 20, quân đội của Mao Trạch đông bắn phá một hòn đảo nhỏ của Đài lOan nên buồn đời, mình mở bản đồ ra xem thì thất kinh. Ngoài đảo Đài LOan, còn thấy mấy đảo nhỏ nằm cạnh Trung Cộng, nơi mà phim Đài Loan nói về Trung Cộng bắn phá. Nhìn bản đồ thì thấy Trung Cộng bị bao vây bởi Nhật Bản, Nam Hàn, Đài Loan, Phi LUật Tân, Nam Dương,… những nước thân Hoa Kỳ và có căn cứ quân đội Hoa Kỳ, xem như bị bao vây với Hoa Kỳ.

Muốn thoát khỏi gọng kềm của Hoa Kỳ thì chỉ có nước Việt Nam bên cạnh, giúp họ thoát khỏi gọng kềm của Hoa Kỳ. Do đó Việt Nam muôn đời phải theo anh ba tàu. Cam Bốt và Lào thì xem như thuộc về Trung Cộng rồi. Chán Mớ Đời 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Chuyện đầu năm 2023

 Đầu năm, đồng chí gái tổ chức đón giáo thừa tết Mỹ ở nhà. Trời mưa nhưng thiên hạ đến đông như quân Nguyên. Có nhiều người quen rủ thêm bạn của họ nên mình chả biết ai là ai. Cứ làm ô sin đi đổ rác, dọn dẹp trong khi đồng chí gái chụp hình toả sáng với mấy bà. 

Trời mưa, nên mọi người ở trong nhà, thay vì ra vườn, khiến mấy ông hút thuốc hơi chới với. Có anh chơi đàn, cứ lâu lâu hạ đàn xuống, tranh thủ chạy ra trước nhà, rít một hơi rồi chạy vào, cầm đàn Lý Thông tưng tưng đàn kêu tích tịch tình tang, ai đem công chúa lên hang, rồi chạy ra rít một hơi lại. 

Có cặp vợ chồng có tên khá vui tai, khi hợp tên của họ là bạn bè cười, chọc ghẹo. Chị vợ tên Lý, còn anh chồng thì tên Sinh, nên hai vợ chồng cứ giải quyết Sinh Lý cả ngày.

Đầu năm cẩn thận phải dơ chân trái lên cho đúng cách, khởi đầu bằng chân phải nếu không Chán Mớ Đời cả năm. 

Sáng ra, phải đi hốt tàn thuốc lá, bầy nhầy ngấm nước. Mình sợ nhất mấy ông hút thuốc lá và uống bia. Mỗi lần đồng chí gái tổ chức ăn uống, hát hò, mấy ông thường ở ngoài vườn. Hôm sau mình phải đi hốt tàn thuốc lá và chai bia rượu của họ dù mình cố ý để thùng rác và cái đĩa gạt tàn thuốc bên cạnh. Mấy ông xỉn nên chả nhớ gì cả. Mấy ông này thường được vợ cưng lắm, làm đồ nhậu ở nhà nên không quen thu dọn chiến trường, có vợ làm đầy tớ nhân dân. 

Mình không biết uống rượu nên không dám kêu đồng chí gái dọn dẹp. Hôm sau, có hai chị bạn ghé lại nhà, dọn dẹp dùm nên cũng nhẹ nhàng một chút. Có chị ở trên San Jose, đi theo bạn, ghé nhà, rữa chén bát, dọn dẹp mệt thở. Cô bạn hỏi mình có chén bát gì nữa không, đem ra cho cô bạn rữa luôn 1 thể.

Ngày 31, có ông thần quen qua mạng, gọi điện thoại khi mình đang lái xe trên đường về nhà. Ông thần bàn về kế hoạch năm 2023 bỏ vợ già, về Việt Nam kiếm em chân dài khiến mình thất kinh, khuyên ông thần, suy nghĩ lại. Một con vợ đã mệt, nay còn rước con vợ trẻ về thì chỉ có tử lộ mà Khổng Mình đã chỉ cho Phụng Sồ, Bành Thống, 1 đi không trở lại. Đang nói chuyện, ông thần chuyển qua, hỏi phải làm gì để chuẩn bị về hưu, kiếm chân dài bên Texas. Lý do là cổ phiếu trong 401(k) của anh ta xuống quá độ chân dài năm 2022.

Anh ta kêu nhà bên Texas rẻ, tính về hưu bên đó. Ông thần quên thuế địa ốc cao thêm quanh năm phải đốt lò sưởi hay máy điều hoà không khí. Khí hậu không như Cali, khi nóng khi thì lạnh. Cô giáo mình có nhà ở Texas, để trống, trả tiền sưởi và điều hòa không khí cho vui làng xóm.

Mình hỏi không đọc bài mình mớm từ khi đi Peru về, cho biết là chuyển tiền của 401(k) của đồng chí gái qua money market. Anh ta kêu có nhưng không để ý. Anh ta phải làm gì với 401(k) xuống thành 201(k). Mình nói đã dặn chuyển qua money market từ đầu năm mà anh ta không nhớ. Chán Mớ Đời 

Anh ta muốn để trong đó vì sẽ lên lại từ từ như sau 2008. Mình hỏi lên từ từ là mấy năm, 10 năm, 20 năm? Anh đã trên 6 bó, muốn về hưu, nghĩa là cần tiền bây giờ như đức giáo hoàng Phan Xít Cô kêu người nghèo không thể đợi. Mình hỏi nhớ Enron không? Sears? JC Penny? Phá sản. Anh cứ để đó rồi bay hết, thì chưa gặp em chân dài, mà 401(k) trở thành 101(k) hay 001(k) sẽ theo bước chân của Tuấn Vũ, hát đời anh cô đơn nên yêu ai cũng cô đơn.

Mấy tài liệu mình mua thì đều nói là chuẩn bị cho kinh tế suy thoái sau bầu cử 2022. Chính phủ mất dạy lắm, cứ xuống rồi họ bơm lên 1 tí nên thiên hạ không để ý. Như kiểu luộc con cóc. Nếu bỏ con cóc vào nồi nước sôi thì nhảy cái bực ra lại nên người ta cứ bỏ con cóc vào nồi rồi đun từ từ đến khi chín mềm. Thị trường chứng khoán cũng vậy cứ cho xuống rồi lên lại khiến thiền hạ mất cảnh giác, một ngày đẹp trời quay lại thấy đời tôi cô đơn.

Tốt nhất là chuyển hết qua tiền tươi rồi đợi. Bao lâu thì không biết. Mình may bán nhà ở cao điểm, nay đang chuẩn bị chuyển qua Opportunity Zone Fund, đợi mưa qua, trời lại sáng, chạy ra mua lại. Kỳ này có thằng con theo nên cũng vui.

Anh ta hỏi mình vậy mấy cổ phiếu về dầu hoả, năng lượng thì sao. Mình nói vẫn giữ và bắt đầu mua vàng lại sau bầu cử quốc hội. Chính phủ cầm cố đến sau bầu cử để lấy phiếu sau đó thì thả. Nếu không thì đảng Dân Chủ đã thua nhiều khiến mấy anh Cộng Hoà bị đứng hình như Từ Hải, khiến ông Trump hết gáy, buồn vui đời thị trường địa ốc. Nay thì thà như giọt mưa, đợi đến mùa bầu cử tới. Có bà nào thất cử ở tiểu bang Arizona, buồn đời, nhất quyết đi kiện, kêu là gian lận, bị toà án đuổi cổ ra, kêu làm mất thời gian, và tiền bạc của người Mỹ. Con người có tính tự kỷ, nghĩ mình là cái rốn của vũ trụ. Họ quên Không có mợ chợ vẫn đông.

Kết quả trong năm 2022

Anh ta hỏi mình có đọc thơ văn gì không mà thấy viết đều đều. Mình nói không. Mình chỉ đọc những gì giúp làm ra tiền. Mình đọc sách báo về tài chánh, còn thơ văn thì chịu thua vì không thực tế. Khi đi ăn uống ở nhà bạn bè, người quen, mình bị hụt hẫng vì không biết những đề tài mà họ tranh luận nên chỉ biết ngồi ăn.

3 ông này làm biết bao nhiêu người mất nhà mất cửa nhưng chả nghe báo chí nói đến. Mình đi Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan thì khám phá dân tỵ nạn chạy qua mấy xứ này trên mấy triệu người. Cựu tổng tư lệnh khối Bắc đại tây dương, Wes Clark kêu ông ta được triệu về ngủ giác đài và được cho thấy 8 nước mà Hoa Kỳ muốn chiếm đóng sau khi vụ đánh bom ở Nữu Ước. Ông ta ra tranh cử tổng thống nhưng không ai cho tiền cả.

Mới mua cuốn sách của Jim Rickards, cựu nhân viên tình báo CIA về vấn đề ngưng hàng hoá, phụ kiện từ Trung Cộng. Từ khi Covid xẩy ra, hàng hoá không luân chuyển vì tàu bè từ Trung Cộng ngưng rời bến. Anh ba tàu muốn chơi thiên hạ, quen xài đồ rẻ, sẽ gây ảnh hưởng cho kinh tế Hoa Kỳ. Lên tàu 11 ngày, tha hồ có thì giờ để đọc. Ông này kiếm tin tức khả tín, mình theo dõi ông ta từ lâu. Tin tức về chiến tranh Ukraine, lý do đủ trò trong khi truyền thông tây phương thì tuyên truyền đánh lạc hướng dư luận.

Mình khám phá ra 1 điều là không tin vào những thông tin miễn phí trên mạng. Tin tức đúng đắn thường phải mua vì người ta mất công tìm tòi và mua tin tức. Còn thông tin trên mạng miễn phí thường được các nhóm lợi ích trả tiền nhà báo để viết.

Nói như chị bạn đêm giao thừa, “Anh có mụ vợ giỏi nên anh khổ”. Chán Mớ Đời. 

Đầu năm, trời mưa nên chạy lên vườn xem mưa được bao nhiêu. Xem cái gauge thì thấy được hơn 1 inch, thế là tháng 1 này không phải tưới nước, đỡ tốn $3,000. Đi chơi đến cuối tháng về không phải lo tưới nước. Trung bình mỗi tháng mình trả độ $3,000 tiền nước tưới cây. Từ ngày mua cái vườn, mình khấn vái trời đất Cali mưa nhưng ông trời phụ lòng mình rất nhiều vì thận ông trời bị lộn xộn, không đi tiểu được.

Khi xưa, mình đi thầu xây cất thì cầu trời đừng mưa vì mưa thì phải che mái nhà cả nước chảy vào nhà, hư hại, đền cho gia chủ mệt thở, đến khi trở về đời nông dân thì lại cầu mưa thì trời cali hết vụ El Niño. Dạo ấy ông trời còn trẻ nên thận tốt, đi tiểu đều đều khiến bolsa ngập lụt, nay về già nên thận bị lộn xộn không điều tiết được. Chán Mớ Đời 

Đang chuẩn bị ngày mốt đi Chí Lợi, Á Căn Đình và Nam Cực. Cứ gọi là du xuân gần 3 tuần lễ, sẽ về kịp ăn Tết ta với con cháu, rồi lại lên đường đi Á Châu. Về lại cuối tháng 2, lo vụ hái bơ bán kiếm tiền rồi đi tiếp.

Câu hỏi của anh bạn khiến mình suy nghĩ mông lung. Đa số chúng ta đi làm, kiếm tiền, tiêu xài rồi khi về già, không tiền lương là ngọng. Anh bạn nói muốn nghỉ hưu vì sợ bị đột quỵ. 65 tuổi mà làm việc 15-18 tiếng một ngày. Chỉ trông cậy vào tiền an sinh xã hội và quỹ hưu trí. Nếu quỹ hưu trí xuống thì phải đi làm lại.

Khi xưa, mình mới sang Hoa Kỳ làm việc. Suốt 2 năm trời, không lấy hè, làm việc mỗi tuần 60-80 tiếng, không được trả giờ phụ trội. Đến khi mình xin phép đi nghỉ hè 1 tuần với một đối tượng thì tên xếp đồng ý. 24 tiếng trước khi đi, tên xếp kêu huỷ chuyến đi vì hắn cần mình. Mình hỏi ai trả tiền vé máy bay đã mua rồi. Hắn không nói nên mình đi. Đi về, hắn cho mình nghỉ việc. 

Thế là mình giác ngộ cách mạng sớm được mấy chục năm trước là cuộc đời, chỉ nên tin vào chính mình, không có thằng Tây con Mỹ nào quan tâm cho tương lai của mình. Chúng xài xong thì bỏ như vắt chanh. Chủ nghĩa tư bản không có tình nghĩa gì cả. Chỉ có chủ nghĩa tự lo, tự túc tự cuồng là đúng đắn nhất.

Từ đó, mình tìm cách làm việc cho mình. Mình bắt đầu đọc sách báo về làm chủ chính mình, lo về tài chánh, thuế má, hưu trí,… mình từ giả nghệ thuật, văn hoá, bú xua la mua, chỉ để ý những gì liên quan đến tài chánh. Cuối tuần thay vì đi nhậu, mình đi học bổ túc văn hóa trùng tu cho bớt ngu.

Mấy tên cố vấn tài chánh, lúc nào cũng nói ba phải là thị trường lên thì có xuống. Xuống rồi thì lại lên. Vấn đề là lúc mình cần tiền thì thị trường đang lên hay xuống. Khi mình về hưu mà nó xuống là mình ngọng. Rút tiền từ quỹ hưu trí, phải đóng thuế vì tiền đó đã được trừ thuế khi còn đi làm.

Hôm trước, nói chuyện với anh bạn về vụ thành lập một pháp nhân Family Limited partnership, anh ta nói tài sản dưới 11.2 triệu không bị đánh thuế. Anh này là đại gia thứ thiệt, mà chưa cập nhật hoá vụ này. Tiền chính phủ Hoa Kỳ in ra rã cho vụ covid thì phải lấy lại bằng cách đánh thuế nên ai có tài sản trên 5 triệu vào năm 2025 thì nên tìm cách binh khác.

Ông Fullerton qua đời, hai người con thừa kế gia tài hiện nay, phải tìm cho ra 2 triệu đô trong vòng 9 tháng để đóng thuế thừa kế. Nếu ông chết sau năm 2025 thì con ông ta phải đóng 6 triệu, hai người con chia nhau 50% của 5.2 triệu, xem như mỗi người mất đi 2.6 triệu. Chán Mớ Đời 

 Mình nói hiện nay 11.2 triệu nhưng 3 năm nữa thì chỉ còn 5.2 triệu. Mỗi năm anh chị chuyển cho con được $17,000 xem như $34,000 cho mỗi đứa. 3 đứa con xem như $100,000 năm. Kêu chúng lấy vợ chồng sớm, có cháu thì cho thêm $34,000. Mấy đứa con sẽ có tên trong FLP nhưng không có quyền gì cả, chỉ khi anh chị lăn đùng ra thì tự động chúng có thể thay thế anh chị rồi truyền qua đời con, đời cháu,… Chán Mớ Đời

Đọc bài về FLP.

Cảm ơn mấy bác chúc mừng sinh nhật của em.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Xá xị Việt, xá xị Mỹ

 Có lần mình kể chuyện hai công ty nước ngọt nổi tiếng Hoa Kỳ, Coca Cola và Pepsi cola đấu đá nhau, tranh dành thị trường trên thế giới. Đi viếng các xứ trung đông, và Phi châu, thấy thiên hạ uống coca nhiều hơn pepsi. Mình hồi nhỏ ít khi được uống Coca Cola. Dạo ấy có xá xị hay nước cam vàng của hãng BGI. Hai loại nước ngọt này của người Pháp thành lập, để lại nên người Việt cứ tiếp tục dùng đến khi quân đội Mỹ đổ bộ, mới thấy các loại nước ngọt của quân đội Mỹ được đưa vào thị trường tiêu thụ người Việt như Coca, Fanta, RC cola,…

Binh lính Mỹ, có bồ người Việt, mua đem đồ trong PX ra, để bán lại kiếm tiền để mua ma tuý do mấy ông nằm vùng bán. Dân bán đồ Mỹ, sống nhờ chiến tranh, giàu có ra.

Dạo ấy, mỗi lần nhà có giỗ hay khách đến, ông cụ sai mình chạy lên nhà bà Thủ, có bán tạp hoá trong nhà, mua chai nước cam hay xá xị. Nhà bà thủ làm bằng gỗ, phòng khách được dùng làm quán, chứa mấy bánh kẹo, dầu, nước ngọt. Mua xong rồi phải đem chai trả lại, không nhớ có bắt đóng tiền cọc hay không. Mình nghĩ là không vì nhà trong xóm. Bà Thủ ghi tên nhà nào mua. 

Nhớ khi mình đến Ma-rốc ngày đầu tiên, có một anh chàng Ma-rốc, mời về nhà chơi. Họ hiếu khách nên sai con chạy ra quán trong xóm như mình khi xưa ở Đà Lạt. Mua chai coca đem về mời khách. Mình không dám uống vì sợ đau bụng khi thấy họ bỏ đá mua ở quán mang về. Chỉ xin trà nóng uống để tránh bị đau bụng.

Bà Thủ có một cô con gái đầu rồi đến thằng Vui, hơn mình mấy tuổi, học Trần Hưng Đạo, sau Mậu Thân, theo Việt Cộng bị bắt nhốt trên Trung Tâm Thẩm Vấn ở đường Bá Đa Lộc. Lâu lâu thấy bà ta đến nhà ông Lê CÔng Oai, chuyên gia bắt nằm vùng tại Đà Lạt, nhờ đem đồ ăn hay chi đó vào cho con bà ta. Sau 75, nhờ thằng Vui, có công với cách mạng nên bà ta làm trời một thời ở xóm, tìm cách tống cổ gia đình mình đi kinh tế mới.

Chai xá xị hiệu con cọp của công ty BGI (brasserie glacière d’Indochine)

Hãng BGI có thương hiệu là con cọp nên thiên hạ hay nói Xá Xí Con Cọp hay nước cam con cọp để khỏi lộn với nước ngọt của Mỹ đưa vào sau này. Mình thấy họ bỏ trong mấy két, thùng bằng gỗ có nhiều ngăn để đựng mấy chai. Mình đoán độ 20-24 chai. Dạo ấy thấy quảng cáo trên đài truyền thanh, họ rao như kem Hynos, yêu kem yêu luôn anh bảy chà da đen. Có lẻ nhờ quảng cáo Hynos mà đám trong xóm gọi mình là Sơn Đen. Chắc để chống lại sự xâm nhập của nước ngọt Mỹ nên họ kêu:

“Nước ngọt con cọp ở đâu
Đó là khỏe mạnh sống lâu yêu đời”

Dạo ấy có tiền uống được chai nước cam vàng, là dân chơi thứ thiệt còn thì uống xá xị nhiều hơn. Lý do là xá xí giá rẻ hơn. Mình không hiểu, chắc họ cố ý, cho rằng nước cam làm bằng cam nên đắt hơn. Mình thích nhất là ga, đỗ vào ly, thấy nước xỉu bọt lên nghe xè xè thấy đã lỗ tai. Uống vô một ngụm, cố ợ một cái cho nó phê cuộc đời. Nay ở Hoa Kỳ, không dám uống. 

Sau này, bà Thới, mẹ Minh Tây Lai, học Thái Cực Đạo với mình mở quán bán, còn bà Thủ thì ngưng. Không hiểu lý do. Hình như bà Thới, có bà con chi với bà Thủ vì thấy ở chung nhà sau Mậu Thân. Có thể nhà bà Thủ mở quán, làm nơi đưa tin, hộp thư cho dân nằm vùng. Chỉ có họ mới biết. Trước nhà bà Thủ là nhà ông Đề, giám đốc Trung Tâm Thẩm Vấn Đà Lạt. Ông ta cho Việt Cộng nằm vùng bị bắt về nhà, phát cây quỳ, làm hàng rào xung quanh nhà. Gắn mấy cái lon coca của Mỹ nơi hàng rào. Có lần ban đêm, mình nghe tiếng súng bắn rồi tiếng len ken của mấy lon nước ngọt không chạm vào nhau, báo động. Nghe nói Việt Cộng nằm vùng về tính thịt ông Đề.

Ớn ớn, ông cụ mình dắt mình ra nhà bà phúng ở số 11 Duy Tân ngủ mỗi đêm sau Mậu Thân. Dần dần tình hình khả quan hơn thì ngủ ở nhà. Dạo ấy, dân nằm vùng hay về trên Số 4, bắt mấy công chức như trưởng ấp, đem ra bắn. Có dạo họ tấn công đồn nhân dân tự vệ, sau lưng trường Đa Nghĩa.

Nay, mấy bà đều đi nằm vùng ở tây phương cực lạc hết. Về Đà Lạt, có thấy thằng Vui, từ xa nhưng không đến chào. Thứ nhất nó không nhớ mình, thứ 2 là cũng chẳng biết nói gì. Cách mạng trả công cho hắn 1 căn nhà bé tí ti, ngay dốc Thì Sách lên đường Calmette. Thấy có cặp nào đến xem để mở quán chi đó.

Sau Mậu Thân thì thiên hạ uống nước ngọt của Mỹ như Coca Cola, Fanta, Sprite. Viết đến đây, mới nhớ, dạo về Hà Nội lần đầu tiên, mình ra quán nước, hỏi có gì uống. Bà hàng quán kêu có Bẩy Úp khiến mình như bò đội nón nhưng chợt giác ngộ cách mạng là Mỹ gọi Seven Up (7 Up) theo dòng đời 3 down 7 up của mình.

Có lẻ nước ngọt của Mỹ ngon hơn hay rẻ hơn nên tràn ngập ngoài chợ. Đi đâu cũng thấy thiên hạ uống Coca Cola. Nhớ có lần tết, thằng bi rủ mình đi chơi với đối tượng của hắn, bạn học em gái của hắn, ra Thuỷ Tạ. Đối tượng của hắn kêu coca, rót vào ly xong, cô nàng lấy chút muối rắc rắc vào, kêu để bớt bọt ga. Uống mặn mặn ngọt ngọt.

Dạo mình sang Tây, đi kiếm xá xị không ra. Hóa ra tây chỉ làm bán cho dân annamite, nước cam thì họ uống đa số là Orangina, có dợn dợn chất cam vắt ở trong chai. Có lần mình thấy bán ở chợ nên mua về. Không ngờ đồng chí gái mê loại này đến giờ. Ngoài ra thì Tây đầm uống Coca Cola nhưng không có đá. Họ chỉ uống bỏ tủ lạnh nên í ngọt hơn coco ở Hoa Kỳ. Coca ngoài Hoa Kỳ được làm bằng đường của mía nên vị khác với coca được bán cho người Mỹ tại Hoa Kỳ, được làm bằng đường củ cải. Dân Mễ mua coca trong siêu thị Mễ, được sản xuất bên kia biên giới, rồi chở sang. Đắt hơn coca của Mỹ.

người Mỹ uống loại float này, bỏ kem vào rồi đỗ nước ngọt Dr Pepper vào. Nhiều đường lắm. Dạo mấy đứa con còn nhỏ, hay gọi cho chúng loại này. Nay thì sợ rồi.

Đến khi qua Hoa Kỳ thì mới thấy loại nước na ná xá xị. Dr Pepper, bác sĩ Tiêu hay tiến sĩ Tiêu. Người Mỹ uống loại này bằng cách bỏ thêm 1 hay 2 muỗng kem ở trong, còn xịt thêm kem gọi Float. Nói chung nước ngọt thì càng ngọt thêm. Một ly như vậy tính ra cả 1,000 calories.

Dạo này, thị tường nước ngọt tại Hoa Kỳ đang xuống dốc. người Mỹ bắt đầu hiểu là nước ngọt làm họ béo phì ra nên bớt tiêu thụ coca và pepsi. Ngược lại thì thu tường xá xị, Dr Pepper lại lên như diều. Có lẻ cái vị của nước ngọt này hay cách quảng cáo đã khiến người Mỹ chạy đi mua. Hình như loại nước này còn nhiều calories hơn là coca.

Từ năm 2003 đến nay, công ty Keurig Dr Pepper (KDP) đã chiếm từ 9% đến 26% thị tường nước ngọt tại Hoa Kỳ. Nếu ai đi làm chắc biết Keurig làm cà phê, tự pha chế với cái máy bán rẻ đùng nhưng cà phê đựng trong gói nhỏ rất đắt. Họ cho biết có đến 26 vị được trộn chung vào nước uống này. Kinh

Đi chơi ở ngoại quốc, mình thấy nước bò húc rất được dân các xứ khác yêu chuộng, uống nhiều lắm. Có lẻ nên mua cổ phiếu của công ty này. Trên thị trường Hoa Kỳ thì coca và pepsi bắt đầu bình bình không lên nữa. Có lẻ vì người ta lên tiếng về nước ngọt làm béo phì, khiến con nít bớt uống. Giới trẻ như con mình nay không uống coca nữa. Hôm tước, thấy đồng chí gái mua mấy chai coca nhỏ về uống. Mụ vợ kêu thèm. Mình phải đem ra ga ra để, mụ thèm lên cũng đi lục ra hết. Chán Mớ Đời 

Nhớ khi xưa, ở Thuỵ SĨ, có tên Mỹ làm chung, hắn kêu bên Mỹ uống coca lips ba ga, cứ vào tiệm ăn, mua thức ăn và coca. Uống mấy ly cũng được, không phải trả tiền thêm. Mình nghĩ hắn nói bựa. Ai ngờ khi sang Hoa Kỳ thì mới hiểu. Vào tiệm ăn, kêu coca, tiếp viên thấy hết là họ châm thêm, không phải trả tiền thêm. Cứ hết thì đến lấy tiếp. Ăn xong thì ra lấy thêm bỏ vào ly giấy đem về. Nay thì sợ rồi.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Sô-cô-la một thời để nhớ

 Cứ đến giáng sinh là thấy thiên hạ mua sô-cô-la tặng bạn bè hay người thân khiến mình nhớ đến cây cà rem của tiệm bán nước đá Thuỷ Tinh, đối diện rạp Ngọc Hiệp. Dạo ấy, Đà Lạt có hại tiệm bán kem, Việt Hưng ở đường Thành Thái và Thuỷ Tinh. Việt Hưng chuyên bán kem ly còn Thuỷ Tinh thì bán nước đá nhiều hơn. Thấy từng khối độ nữa thước, chiều ngang độ15 phân. Khi nào nhà có khách thì hay chạy qua bên tiệm này để mua, bỏ trong bịch nylon rồi chạy cho nhanh về nhà nếu không lại tan hết. Về nhà thì lấy con dao bầu, trở cái lưng dao ra chặt từng mảnh nhỏ, bỏ vào cái thau.

Thường dân Đà Lạt ghé ngồi ở Việt hưng để ăn kem ly, nơi sân nhìn xuống đường Lê Đại Hành, có mấy cái dù quảng cáo bia và kem đánh răng Perlon. Hình như họ có kem cây nhưng mình không nhớ vì có ghé ăn của họ 1, 2 lần hồi nhỏ đi với người lớn. Dân Đà Lạt cần nước đá thì chạy lại tiệm Thuỷ Tinh mua về nhà hay mấy tiệm hay quán bán nước đá, đều mua tại đây. Như ông tàu bán đậu đỏ bánh lọt, bên hông rạp Ngọc Hiệp hay tiệm bán sinh tố của bà Tàu, phía bên kia hông rạp, nơi có đường hẻm phía sau rạp Ngọc Hiệp.

Tiệm Thuỷ Tinh bán cà rem cây nhiều hơn như kem đậu đen, đậu đỏ nhưng mình mê nhất là cà rem Eskimo. Họ có một cái khuôn có thể làm đâu 8 hay 12 cây kem một lúc, cứ bỏ chè đậu đỏ hay đậu xanh vào rồi cắm cây que làm bằng tre, bỏ vô ngăn đá. Khi đông thì lấy ra, bỏ vào mấy thùng nhôm, lót foam bên trong. Họ khuấy sô-cô-la rồi ịn cây kem vào để bọc vỏ kem bằng một lớp sô-cô-la. Gói giấy bạc lại để giữ kem cho lâu tan.

Ở đường Hai Bà Trưng, thường có ông bán cà rem, đeo cái bình to hơn cái thùng thiết nước mắm, làm bằng nhôm, phía trong có lót foam, để giữ lạnh lâu hơn. Cứ trưa trưa, sau ăn cơm là thấy ông ta đi ngang xóm, lắc lắc cái chuông, rao cà rem đây.

Mình và mấy đứa trong xóm chạy theo như đàn chó rượn đực hay ngửi mùi cứt. Lâu lâu có người hỏi mua, cả đám cứ đứng nhìn vào cái thùng đựng cà rem nhưng không thấy gì. Thấy mấy đứa mua, cầm cây kem mút mút khiến mình nuốt nước miếng thèm thuồng nghe ực ực. Sướng gì đâu khi được ăn chực.

 Lâu lâu có tiền chạy theo ông bán cà rem, mua cà rem nhất là Tết có tiền lì xì, tha hồ ăn cà rem sô-cô-la Eskimo. Ông bán cà rem, đặt cái thùng xuống, dỡ cái nắp đậy ra, mở cái bọc ny-lông rồi thò tay vào lấy. Lúc đó mới thấy ông ta chia hai ngăn, bên cà rem đậu đỏ và bên cà rem Eskimo. Lấy một cây đưa cho mình sau đó, bóc giấy bạc, bọc cà rem ra, từ từ lộ ra màu sô-cô-la. Cắn phần dưới trước để khi tan, không rớt xuống đất. Sau này ra hải ngoại, mình cứ tưởng người Eskimo giống như kem, ai ngờ họ thuộc giống da vàng. Chán Mớ Đời 

Nhắc tới kem đậu đỏ thì nhớ đến bà Tân Gầy, mẹ của thằng Đôn, ở xóm mình. Xóm mình, có hai ông tên Tân; một gầy và một ù nên trong xóm gọi để dễ phân biệt. Khi nhà này mua được cái tủ lạnh nhỏ, cở sinh viên để trong phòng cư xá. Dạo ấy, mình vào nhà này thấy cái tủ lạnh, thấy họ sang trọng, văn minh quá độ. Bà Tân ghét mình vì hay đập lộn với con bà, hay lên nhà mắng vốn với bà cụ mình nhưng khi mình gõ cửa mua chè thì bà ta nhìn mình với nụ cười tỏa nắng.

Nhờ cái tủ lạnh, bà Tân bán cho con nít trong xóm chè đậu đỏ. Bà nấu chè xong thì bỏ vào mấy cái bịch nylon nhỏ, cột dây thung lại, bỏ vào ngăn đá. Có tiền, mình hay chạy xuống nhà này mua. Cầm cái bịch nylon, cắn một lỗ rồi cứ mút mút từ đó. Phê không thể tả. Về Đà Lạt, mình có ghé lại thăm bác gái. Sau này, nghe cô con gái út nói nằm luôn, không nhớ ai nên không vào nhà thăm. Nghe bác ấy qua đời. Độ 10 năm về trước, khi mình về Đà Lạt thì có bác Hoà gái, và Bác Tân gái thuộc dân trước 75 còn sống sót ở xóm mình và cô Kim, vợ anh Bình, Lê Minh Sớm.

Hôm trước, có cô con gái tên Hương của bác Hoà liên lạc. Trong xóm mình dạo ấy có bác Hoà bán bột chiên và bác Tân gầy bán chè đá cho con nít lối xóm. Mình vác búa đi đóng thùng gỗ ở nhà ông Lào, có tiền lại bị hai bà hàng xóm vớt hết tiền. May sau này, mở được trương mục ở Đông phương Ngân Hàng nên mới có tiền dư, đến khi đi Tây, rút ra lên đến 40,000 đồng, gấp 2 tiền lương ông cụ.

Hôm trước, có cô nào, kêu là cháu ông Lào, hỏi thăm mình. Nghe nói, bác Mai, bố thằng Banh, về lại Đà Lạt ở. Chắc lớn tuổi nên con cháu đưa về Đà Lạt để dễ săn sóc. Tháng 2 năm 2023, mình sẽ ghé Đà Lạt có 2 đêm sau khi leo Sơn Đoòng. Nhiều người hứa sẽ nấu bún bò, đỗ cho ăn bánh căn nhưng không biết có ăn được của họ không. Chị cứ hứa nhưng chị đừng nấu. Chán Mớ Đời 

Trở lại vụ sô-cô-la. Sô-cô-la được làm bằng hạt cacao, màu trắng và màu nâu. Sang tây mình mới khám phá ra có sô-cô-la màu trắng. Khi xưa, cứ tưởng màu nâu. Sô cô la Thụy sĩ nổi tiếng nhưng có lẻ xứ Bỉ rất nổi tiếng về sô-cô-la. Đi Bỉ chơi, về phải mua sô-cô-la cho bạn bè. Mình chỉ thích sô-cô-la của thiên hạ mời ăn vì có mùi hương khói còn mua về ăn thì thấy hơi hơi tiếc tiếc tiền.

Người Bỉ nổi tiếng về praline, loại đậu,…được bọc sô-cô-la phía ngoài hay rượu mạnh phía trong. Đi Bỉ ăn sô-cô-la và khoai tây chiên là hai món nổi tiếng của xứ này.

Dạo ấy, nhà mình ăn sáng kiểu bơ thừa sữa cặn của đế quốc. Mỗi đứa có ly sữa ông thọ pha nước sôi, và nữa ổ bánh mì Ngã Ba Chùa. Mỗi sáng, có ông bán bánh mì, đi ngang nhà với hai bao tải, đựng bánh mì, giữ cho nóng. Ông ta lấy mối ở tiệm bánh mì gần ngã ba chùa, gần tiệm Sơn Hà. Mấy anh em sáng dậy là vào bàn, lấy bánh mì, bẻ ra chấm với sữa. Sau này, mấy đứa em xin phần của mình để ra chơi ăn. Mình đành nhịn đói đi học, đến 11 giờ là bụng cồn cào nhưng có điểm lạ là học tân tiến hơn xưa. Sau này, mới khám phá ra nhịn đói giúp nhớ dai.

Công ty Nestle qua Việt Nam rất sớm

Dạo ấy, mỗi lần mẹ mình trúng mánh thì mua lon Ovaltine về để con cái uống. Sáng mỗi người nữa ổ bánh mì, và ly sữa nóng. Sang thì bỏ một muỗng Ovaltine vào khuấy uống. Anh em Việt Nam hay cành nanh nhau vì từ bé ăn uống đã lộn xộn, dành nhau. Ổ bánh mì được cắt ra làm hai. Ai cũng muốn thủ phần lớn nhất nên từ từ khi lớn lên, có sự ganh đua giữa anh em. Chán Mớ Đời 

Thời chiến tranh, lính Mỹ sang nên có vụ mua đồ hộp Mỹ, mẹ mình hay mua Ovaltine, về cho con uống nên anh em dành nhau, khuấy uống. Hình như Mỹ gọi là cocoa. Uống sao thấy hạnh phúc cực đỉnh. Mình nhớ có lần, ông cụ dẫn vào nhà thăm một người bạn khi xưa, cùng đơn vị, làm cho sở Mỹ. Nhà ông ta ở xóm Địa Dư, gần Grand Lycee, đối diện nhà ông Toản, dạy kèm mình hè. Vào nhà thấy cái tủ lạnh to đùng, ông ta mở ra như cái hang của tên cướp Alibaba. Toàn là đồ quốc cấm ở nhà mình. Nào là sữa tươi, nào là phô mát,… ông ta rót cho mình ly sữa tươi. Mình nhấp nhấp từ từ để tận hưởng cái hương vị uống sữa tươi lần đầu tiên trong đời. Ngon hơn sữa Ông Thọ.

Có dì Nghĩa, cháu bà Sáu Còm, có cái sạp bán đồ hộp Mỹ, cạnh cái bồn nước công cộng ở dưới chợ. Chồng dì là cảnh sát, ở khu giếng ông Ba Tây trên đường Thi Sách. Mỗi lần ra chợ, mình cứ đi ngang dang hàng của dì để ngắm nghía, định hướng mấy lon đồ hộp, được xếp chồng lên nhau như trái apricot, bưởi, hay mấy cái lon có bánh biscuit, có sô-cô-la hay peanut butter… sang Mỹ mình thích nhất là ăn peanut butter, đậu phụng mà họ ép ra, quét với bánh mì ăn cực đỉnh.

Khi qua tây mình mới ăn được sô-cô-la lần đầu tiên trong đời. Giáng sinh được gia đình tây mời đến nhà ăn và được họ cho ăn bánh sô-cô-la và kẹo. Ngon kể gì. Đúng là bờ thừa sữa cặn của thực dân đế quốc. Gia đình ông tây có thời đi lính viên chinh qua Việt Nam nên sau 75, ông ta thấy làn sóng tỵ nạn Việt Nam nên hỏi hội cựu chiến binh pháp, có ai độc thân, không gia đình vào mùa giáng sinh, ông ta mời lại ăn giáng sinh cùng với gia đình ông ta.

Bà cụ mua sữa Guigoz cho 10 đứa con uống, nghèo luôn.

Sau này, có gia đình, để giữ truyền thống của gia đình tây mình quen, mình hay mời bạn con mình có gia đình ở xa hay cặp vợ chồng bác quen, đi hỏi vợ cho mình đến nhà ăn giáng sinh, Tết vì con họ đi học xa. Hôm qua, mình được cử gửi tiền cho mấy người việt sinh sống tại Ukraine, có thể mua máy phát điện từ Ba Lan đem qua Ukraine để sống tạm qua ngày, đợi chiến tranh chấm dứt trong mùa đông giá băng ở xứ lạ quê người.

Sô-cô-la được ông Kha Luân Bố đem từ Mỹ châu về nhưng lúc đầu không ai biết ăn, nhất là đắng đến khi mấy tu sĩ sáng chế, bỏ đường thêm thì trở nên món ăn khói khẩu của giới quý tộc. Nên nhớ khi xưa, đường là một loại xa xỉ phẩm tại Âu châu cũng như mấy loại gia vị được nhập cảng từ Ấn Độ, Ba Tư. Bà hoàng hậu Marie Antoinette thích sô cô la đến khi lên đoạn đầu đài.

Dạo mình ở Thuỵ Sĩ, có kiếm Ovaltine để uống thì được biết ông Georg Wander, người Thuỵ Sĩ, chiết xuất ra mạch nha để bán đến đời con trai tên Albert, khuếch trương thương hiệu và chế nhiều loại sản phẩm để bán trong các tiệm thuốc tây để chữa trị bệnh họ, cúm,…

Sau này ông Albert tìm cách chế một loại thuốc trị bá bệnh, giúp bệnh nhân hưng phấn. Ông ta trộn mạch nha với sữa, trứng và cocoa và đến năm 1903, ông ta chế được sản phẩm gọi Ovomaltine, Ovo là trứng, Maltine thuộc về mạch nha. Từ từ sản phẩm này được bán trên các quốc gia dưới nhãn hiệu Ovaltine. Đến thế chiến 2, quân đội Hoa Kỳ dùng loại này để cho binh sĩ họ uống để bảo đảm sức khoẻ để chiến đấu. Kiểu ngày nay người ta cho người già uống sữa Ensure.

Sau này, công ty này được bán cho Anh quốc khiến người Thuỵ Sĩ không vui vì mất đi một danh hiệu quốc gia. Xứ này nuôi bò vắt sữa nhiều nên mấy loại sữa bột như Guigoz, Ovaltine,..ra lò rất nhiều. Cái hay là họ quảng cáo đủ thứ khiến chúng ta lầm tưởng, mua ào ào, giúp họ làm giàu. Họ bỏ chút cocoa còn thì pha đủ thức trò, nhất là đường khiến người ta ghiền. Sau này chính phủ Mỹ cấm vài chất dùng để làm ovaltine nên ngày nay không còn hương vị như hồi xưa.

Do khí hậu Âu châu không trồng được loại cacao, các đế quốc Âu châu, đem qua các thuộc địa họ để trồng, nhằm cung cấp cho mẫu quốc dùng. Đa số là ở phi châu. Hai nước trồng nhiều nhất cacao là Côte d’Ivoire và Ghana. Hiện nay, Côte d’Ivoire sản xuất 30% cocoa của thế giới. Vấn đề ngày nay là các nông dân ở mấy xứ này khai thác, phá rừng để trồng cocoa. Các nông dân phá rừng kiểu khi xưa, ông ngoại mình bỏ Huế vào Bảo Lộc, phá rừng trồng trà, thành lập đồn điền trà Nguyễn Đăng.

Vấn đề là phá rừng mà họ không lãnh tiền nhiều vì chỉ nhận có 5% giá thị trường. Mình trồng bơ bán chỉ nhận được 30% của giá thị trường, đã rên trong khi nông dân phi châu chỉ lấy có 5%. Còn bao nhiêu vào túi các công ty như Nestle, Lindt của Thuỵ Sĩ và môi giới. Người ta phá rừng để trồng cây Cocoa nhưng chất lượng không tốt vì tuỳ môi trường, đất đai nữa. Trước đây, người ta trồng hữu cơ nay thì bỏ phân bón cho đầy để được nhiều số lượng nên phẩm chất cũng bớt. 

Vấn nạn tương tự với cà phê, được bồi thêm hoá chất và thuốc diệt sâu, thế là mọi người tiêu thụ, sẽ mang bệnh đủ thứ bệnh trong tương lai.

Ngày nay, cả thế giới tiêu thụ sô cô la rất nhiều. Hoa Kỳ tiêu thụ hàng năm 2.8 tỷ cân anh. Tháng 4 vừa rồi mình đi Peru, thấy họ bán cocoa và cà phê đầy. Xứ này trồng rất nhiều, tương tự Equador, Mexico, Nigeria, Cameroon,… 

Chỉ có á châu là chưa bị ghiền sô-cô-la, có lẻ vì ngọt nhưng các công ty tây phương và Hoa Kỳ đang tìm cách bắt dân á châu ăn loại này để họ làm giàu. Khi mình ở Thuỵ Sĩ, có theo học khóa hậu đại học do công ty Nestle tài trợ tại trường Bách Khoa Lausanne. Họ nói đến Nam Dương, và mời một kinh tế gia xứ này đến nói chuyện. Ông này nói là xứ ông ta nuôi bò lấy sữa. Hóa ra sữa tươi Hoà Lan mà mình uống khi xưa ở Đà Lạt được cung cấp từ Nam Dương, cựu thuộc địa của Hoà Lan.

Loại sô-cô-la này được gọi là praline, nổi tiếng bên Bỉ, có nhân ở trong và rượu mạnh. Tối qua nhà mình có khách đến, có một hộp praline này nhưng ít ai ăn.

Việt Nam trồng cà phê rất nhiều nhưng không có tiếng trên thế giới về chất lượng, tương tự gạo Việt Nam có rất nhiều thạch tín và thuốc trừ sâu. Về Đà Lạt, thấy họ phá bỏ các cây mận Trại Hầm nổi tiếng ngày xưa để trồng cà phê. Vấn đề là người Việt mình không đa dạng hoá, chí chú tâm vào một loại canh nông như cà phê hay trà mà quên đi cacao rất bổ dưỡng và đắt hơn cà phê. Nam Dương nay thành công, trở thành nước xuất cảng nhiều về cacao ở A châu.

Ở Hoa Kỳ, công ty sô-cô-la lớn nhất là Hershey Co đang bị kiện ra toà vì không cảnh báo người tiêu dùng về sự hiện diện của chất chì và cadmium trong các thỏi sô-cô-la đen do họ sản xuất. Các công ty khác như Lindt, Ghirardelli cũng lâm vào tình trạng này. Mấy loại này được trộn chung để giữ màu không phai,…

Các báo cáo của người tiêu dùng cho biết là số lượng chất chì và cadmium quá cao so với lượng cho phép. Nếu hấp thụ nhiều cadmium sẽ bị ung thư phổi trong khi có chất chì thì con nít sẽ bị giảm thiểu năng, lớn chậm. Thế lại ngọng. Ngày nay, ăn cái gì cũng đưa đến cái chết. Chán Mớ Đời 

Á châu nay đã có Nam dương trồng cacao. người Tàu vẫn chưa quen sô-cô-la vì ngọt nhưng mấy anh ấn độ thì thích. Tây phương tìm cách xâm nhập thị trường Trung Cộng và ấn độ, 3 tỷ người.

(Còn tiếp)

Nguyễn Hoàng Sơn 

Kim đồng hồ chạy ngược hay chạy xuôi

 Hồi nhỏ, khi ông tây bà đầm dạy xem đồng hồ, và giờ giấc,.. mình thắc mắc tại sao kim đồng hồ đi từ trái, vòng vòng qua phải mà sao không từ phải qua trái nên hỏi bà đầm, không nhớ bà này tên gì chỉ nhớ khi xem hình chụp cả lớp năm đó với bà ta. Bà ta chỉ nhìn mình rồi không nói gì còn mấy tên ngồi gần nhìn mình như bò đội nón, hỏi sao mình ngu thế. Mình thì có cái máu phản động, ai nói gì mình cũng không tin, hay hỏi trớt quớt. Nếu không được giải thích cặn kẽ thì mình không tin dù người đó là ông tây bà đầm. Ngày nay cũng hay cãi với đồng chí gái vô vàn kính yêu vì cô nàng tự cho sông có cạn núi có mòn nhưng đồng chí vợ luôn luôn đúng.

Thắc mắc này cứ theo mình đến giờ vì mình nghĩ người Do Thái viết tiếng Hebrew từ phải sang trái, tương tự người Tàu cũng vậy. Xe chạy bên trái bên phải thì mình hiểu vì khi xưa, người ta đi quen bên trái, cởi ngựa, chạy xe cũng vậy. Lý do là người ta thuận tay phải, đeo kiếm nên phải đi bên trái để có gì thì dễ rút kiếm bằng tay phải. Kiến trúc sư thiết kế các cầu thang tròn khi xưa, cũng đi lên từ bên trái, để gia chủ ở trên có thể thuận tay phải, cầm kiếm chống đỡ kẻ gian. Từ đó phụ nữ nắm tay chồng been trái để lên cầu thang tròn cho dễ vì các bực thang to rộng hơn phía bên trái.

Khi ông tây bà đầm dạy xem giờ thì nói chiều kim đồng hồ trong khi mình hỏi tại sao không đi ngược lại

Mình hỏi ông tây bà đầm lý do sao không đọc ngược lại thì không được trả lời trong khi mấy tên học chung kêu mình ngu, hỏi vớ vẩn 

Sau này, ông Napoleon bé người, đứng xem duyệt binh, quân sĩ xa quá nên đổi bên nên từ đó người Pháp chạy xe bên phải còn người Anh quốc vẫn tiếp tục như xưa. Ngày nay, các thuộc địa cũ của người Anh vẫn tiếp tục chạy xe bên trái. Hôm mình đi Tanzania, thấy xe chạy bên trái. Trong khi các thuộc địa của Tây thì chạy xe bên phải. Chán om

Đồng hồ cát mà người tây phương sử dụng trước khi chế đồng hồ quay. Cứ hết cát thì họ xoay lại

Lớn lớn một chút thì được giải thích là đồng hồ được khám phá ra bởi người tây phương nằm trên vùng Bắc bán cầu do đó các số của đồng hồ được viết theo chiều xuôi đồng hồ. Mình cứ tin như sấm đến khi đi viếng Nam Bán cầu năm nay như Peru, Tanzania, Ai Cập thì xét lại không đúng. Nếu thuyết này đúng thì ở Nam Bán Cầu kim đồng hồ sẽ đi ngược chiều kim đồng hồ tương tự khi dội nước bồn cầu. Cứ đi xuống phía nam bán cầu thì khi dội nước bồn cầu hay bồn tắm thì nước chảy ngược chiều với Bắc bán cầu. Lần đầu tiên mình chứng kiến vụ này cứ kéo cần dội hoài như con nít ngày xưa. Chán Mớ Đời 

Học địa lý khi xưa, các con sông ở Bắc bán cầu đều chảy từ phía Bắc xuống, khi đến Ai Cập thì thấy con sông Nile dài nhất phi châu chảy từ phía nam lên miền Bắc, khiến mình như bò đội nón. Cho thấy người tây phương dạy mình chỉ đúng một chiều, theo quan điểm của họ. Trước khi người tây phương phát minh ra cái đồng hồ vào thế kỷ 14 thì người ta dùng đồng hồ cát từ thế kỷ thứ 8 trước tây lịch.

Đồng hồ đèn cầy được dùng để xem giờ kiểu người Việt dùng cây hương để đo thời gian nhưng chắc không chính xác lắm vì tuỳ theo cái tim, khí hậu đủ trò,

Qua Âu châu mình mới thấy mấy cái sundial mà khi xưa người tây Phương sử dụng để biết giờ giấc. Họ cắm cây đinh ở giữa cái vòng tròn rồi khi mặt trời mọc di chuyển từ từ để chỉ định giờ giấc. Không biết lúc đó họ đã nghĩ tới là mùa đông thì mặt trời ở xa,… Khi mặt trời mọc phía đông rồi di chuyển qua phía nam rồi qua phía tây. Loạn não. Đi chơi lại khám phá nhiều thứ khiến mình điên đầu. Không đi thì buồn vì không có gì lạ ở nhà. Mùa đông thì thương mặt trời bị mây che, không biết có bóng rọi cây kim để cho biết giờ giấc hay không.

Đi viếng Budapest, trên lâu đài mình có thấy mấy sundial kiểu này

Dùng đồng hồ này cũng lộn xộn vì phải định hướng cho đúng và tuỳ theo địa phương, đặt đúng chỗ mới đúng nếu không thì bù trớt. Nếu giải thích theo khoa học thì trái đất xoay từ Đông sang Tây nhưng nếu chúng ta xem từ Bắc bán cầu thì quả địa cầu xoay ngược kim đồng hồ. Trong khi đó nếu chúng ta đứng ở phía Nam bán cầu thì chạy theo kim đồng hồ. Mình có kể vụ 2 điểm gần nhất là đường thẳng nhưng trên thực tế, thì khác hẳn. Rất lộn não.

Họ cũng dùng nến, đèn cầy để tính giờ giấc. Đồng hồ được người tây phương sáng chế nên họ tự đặt cách đồng hồ chạy. Tương tự như người Anh quốc dùng thành phố Greenwich để làm cái mốc chính của giờ giấc trên thế giới. Các quốc gia ở á châu, hay lục địa khác vẫn phải theo người tây phương. Hiện giờ Âu châu chìm trong bão tuyết nhưng miền nam bán cầu như Úc Đại Lợi, A Căn Đình là mùa hè, các con chiên reo mừng đón lễ giáng sinh trong cái nóng khủng khiếp nhưng vẫn hát đêm đông lạnh lẽo chúa sinh ra đời. Chán Mớ Đời 

Để các sundial hoạt động đúng thì vào trưa, khi mặt trời đứng bóng thì cây kim phải chỉ về hướng Bắc và từ đó họ phát minh ra đồng hồ cũng theo hình thể đó. Trong khi đó ở phía nam bán cầu thì trưa thì sundial phải chỉ về hướng Nam và đồng hồ trên nguyên tắc phải quay ngược. Nhưng không ai giải thích ở đường xích đạo Equador. Hy vọng năm 2023, mình sẽ có dịp đi viếng xứ này với Galapagos.

10 ngày nữa mình đi Nam Mỹ, Chí lợi và A Căn Đình nên những thắc mắc vớ vẩn ngày xưa lại trôi dạt về nên mò mò tin tức để hiểu thêm chút. Chợt ngộ ra mấy tên học chung khi xưa rất đúng khi kêu mình ngu vì đến giờ vẫn chưa giác ngộ cách mạng, chưa hiểu, giải thích được tại sao mấy quốc gia khác phải theo giờ giấc của Tây phương vì địa dư khác biệt so với khoa học. Chán Mớ Đời 

Bác nào có cách giải thích rõ ràng thì cho em biết để giải ngu một tí. Cảm ơn trước.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Người giàu nhất Bolsa

 Năm nay, hội ngộ các học sinh của trường Trần Hưng Đạo và Bùi Thị Xuân tại Bolsa, được tổ chức tại thủ đô của người Việt tỵ nạn. Sau đó, một số người tham dự cuộc hải hành trên biển từ Long Beach xuống vùng Mễ Tây Cơ để có dịp ôn lại chuyện xưa. 

Trên bong tàu, Tài và Lộc, hai người quen thân từ mẫu giáo lên đến trung học, đi làm rẫy sau 75 rồi được gia đình cho đi vượt biển cùng tàu. Định cư tại Hoa Kỳ nhưng khác tiểu bang, lâu lâu vẫn gặp nhau. Sau khi hồi tưởng lại quá khứ, hai người bạn từ thời mẫu giáo. Tài hỏi tại sao tụi mình khi xưa học rất giỏi, được bảng danh dự phần thưởng. Sang Hoa Kỳ mình cũng chịu khó học hành, tốt nghiệp kỹ sư nhưng sao không chạy xe xịn, ở nhà to đùng như mình từng mong ước khi đến đảo Pulau Bidong. Họ nói xứ Hoa Kỳ này là xứ của cơ hội. Mình làm việc nhiều nhưng càng thêm giờ phụ trội thì càng đóng thuế. Cho dù mình có cuộc sống ấm no khá hơn thời ở Đà Lạt nhưng có cái gì khiến mình không vui vì chưa đạt được những giấc mơ của mình.

Công nhận là khá hơn đi kinh tế mới ngày xưa nhưng tao không thấy cơ hội ở đâu cả. Chỉ thấy đi cày cho chủ làm giàu. Lương bổng thì khá nhưng không hiểu sao, cuối tháng trả nợ, cứ thấy thiếu thiếu, bị vợ cằn nhằn.

Lộc ngồi nhìn xa xa, khẽ gật đầu, chẳng bù lại thằng Chí Phèo, khi xưa học dỡ nhất lớp nay nghe nói nó giàu nhất Bolsa. Nó giàu mà sao rất bình dân, vẫn nhớ đến tụi mình, kêu nể tụi mình khi xưa học giỏi,… phải copy bài vở của tụi mình. Nghe nói nó giúp đỡ cộng đồng, đóng góp, giúp đỡ nghèo ngay cả người Mỹ. Chí Phèo tên thật là Tôn Thất Chí, dòng Các Mệ nhưng học lực khá dốt nên cả lớp gọi hắn là Chí Phèo. Cái tên chết cứng đến ngày nay.

Hay là tối nay chỉ bọn đàn ông họp mặt, sao mình không hỏi thằng Chí phèo, mánh khoé làm ăn của nó, làm cách nào mà giàu nhất Bolsa mà chả làm gì cả. Không lẻ buôn thuốc phiện, sì ke. Hai anh bạn nhất trí sẽ hỏi bí mật của người bạn học dốt thì xưa mà họ ít khi để ý đến.

Tối đó, cả đám mượn được một căn phòng nhỏ để hồi tưởng lại những ngày xưa thân ái tại trường. Những kỷ niệm như dòng sông ký ức về thầy cô được kể lại, những trò chơi tinh nghịch phá phách ngày xưa được nhớ lại khiến cả bọn cười nức nở.

 Bổng Tài hỏi Chí Phèo: khi xưa tụi mình bằng nhau, học cùng thầy giáo, chơi đá banh với nhau nhưng không thấy Chí giỏi hơn tụi này, thầy cô hay kêu học dốt. Nói chung dạo ấy không ai thấy bạn hơn tụi này nhưng 40 năm qua, bạn đã làm gì mà thành công hơn chúng tôi. Chúng tôi nghe lời thầy dạy, chịu khó học, sang Hoa Kỳ, tiếp tục đi học lại, đậu bằng kỹ sư đi làm trong khi bạn thì không đi học lại nhưng nay lại nghe nói giàu có nhất Bolsa. Xứ này được gọi là xứ của cơ hội nhưng chúng tôi chỉ thấy cơ hội đi làm cho Mỹ như các đồng nghiệp Mỹ.

Chí Phèo nhấp ngụm nước rồi từ tốn nói nếu bạn không tích luỹ được nhiều tài sản từ khi định cư tại Hoa Kỳ vì bạn chưa học được luật tạo nên tài sản hay bạn không để ý đến. Thần Tài không đem tài lộc đến cho ai lâu dài. Ngược lại làm nhiều người tan gia bại sản khi nhận được tiền không phải do chính mình làm ra như trúng số hay thừa kế gia tài. Phải hiểu thần tài.

Có nhiều người lo sợ tài lộc bay đi nên sống trong sợ hãi, lo Âu, sợ người ta ăn cắp, lấy của mình nên sống cuộc sống khá cô độc, không dám ăn, dám mặc. Khi sang Hoa Kỳ, mình nhận thấy tiền bạc, nếu biết sử dụng, có thể đem lại nhiều thứ cho chính mình, gia đình và cộng đồng.

 Khi xưa, thầy chúng ta nói có hai cách học: một là học những gì mình thu nhận từ thầy cô hay sách vỡ để hiểu biết, để thi cử, kiếm cái bằng kiếm cơm và cách thứ 2 là giúp chúng ta tìm tòi, học hỏi thêm. Mình sang đây, có vợ con nên phải đi làm, không có thời gian đi học lại. Bù lại bỏ thời gian nghỉ cuối tuần để học hỏi, tìm tòi trong sách vở và những người thành công ở Hoa Kỳ.

Mình làm công cho nhà in để nuôi vợ con. Một hôm, một khách hàng giàu có, hay đến đây để in thiệp. Ông ta, di cư từ Ý Đại Lợi sau thế chiến thứ 2, in thiệp để gửi cho các chủ nhà xem ai muốn bán nhà thì gọi ông ta mua, không qua trung gian mấy chuyên viên địa ốc, lâu ngày trở thành khách quen. Ông ta kêu mình in 10,000 tấm thiệp nhưng tiệm đến giờ đóng cửa nên mình bảo ông ta trở lại hôm sau. Ông ta cho biết cần gấp cho ngày mai. Mình tính từ chối, vì phải đi ăn sinh nhật con người bạn, nói chơi nếu tôi thức đêm để in thiệp của ông thì ngày mai, ông chỉ tôi cách làm giàu ở xứ này. Ông ta đồng ý.

Tối đó, thay vì đi ăn sinh nhật con người bạn, nhậu nhẹt với bạn, mình thức trắng đêm để đánh máy, bỏ mực để in thiệp cho ông ta. Sáng hôm sau, 6 giờ sáng ông ta đã có mặt và rất hài lòng về mấy tấm thiệp được in. Ông ta kêu mình đã thực hiện lời hứa thì ông ta phải giữ lời hứa, chỉ mình cách làm giàu như ông ta. 

Ông ta nói tuổi trẻ bồng bột, chỉ có khi về già mới hiểu được về cuộc đời, đạt được sự khôn ngoan nhưng đã trễ. Nên nhớ mặt trời hôm nay cũng là mặt trời thời bố tao sinh ra, không thay đổi. Chân lý làm giàu đã có từ nghìn xưa và không bao giờ thay đổi.

Tôi khám phá ra một phần tiền của tôi làm ra là phải để trả cho tôi trước. Câu nói này khiến mình phân vân, như bò đội nón nên hỏi lại ông ta. Ông ta nói mình tưởng ông ta nói láo nhưng nếu mình hiểu được câu nói này thì xem như ông ta trả gấp mấy ngàn lần công lao của mình thức đêm để in thiệp cho ông ta.

Mình hỏi ông ta thế tôi không mua áo quần, trả tiền ngân hàng,… ông ta nói mình phải trả lương cho mình trước, rồi mới đến mọi người. Đừng có mua sắm tiêu xài phí phạm thì tiền sẽ không bao giờ thiếu.

Tiền như cây ăn trái, phải trồng từ những hạt nhỏ. Nếu mình chịu khó cứ chăm tưới nước thì một ngày kia cây sẽ lớn và cho ra nhiều quả. Nói xong thì ông ta lấy đồ in đi cho kịp, để tránh kẹt xe.

Cả ngày đó mình suy nghĩ về điều ông ta nói và thấy có lý nên bắt đầu từ hôm ấy, tiền lương làm ra, mình trả cho mình 10% trước, sau đó mới tính đến chuyện mua mấy thứ khác. Từ đó mình không thấy thiếu tiền nữa. Khi tiền để dành của mình lên nhiều, mình muốn mua sắm mọi thứ đẹp nhưng phải chịu khó, đấu tranh tư tưởng để tránh phạm vào cám dỗ.

Năm sau, ông ta lại trở lại để in thiệp chúc tết. Ông ta hỏi mình có trả lương, để dành tiền cho mình như lời ông ta dặn. Mình vui vẻ nói có, cứ mỗi tháng mình để dành 10% tiền lương. Ông ta hỏi mình làm gì với số tiền đó. Mình nói đã đưa cho tên bạn, thợ hồ, hắn nói sẽ mua xe cũ đem về Việt Nam bán lời to.

Ông ta cười to rồi nói ai cũng phải trải nghiệm qua cửa ải này. Tại sao mày tin tưởng tên thợ hồ, đi buôn xe hơi. Khi mày đau răng thì đến nha sĩ để chữa, xe mày hư thì đem đến thợ sửa xe, chớ mày đem xe đến nha sĩ thì họ ngọng. Thôi tiền mày đã mất rồi nhưng đừng nản chí, tiếp tục để dành tiền rồi đầu tư vào chỗ nào tin cậy. Phải nghiên cứu lời lỗ, khả thi hay không trước khi bỏ tiền đầu tư.

Đúng như lời dự đoán của ông ta, tên bạn mua xe đem về Việt Nam, chúng bắt đóng thuế 200% hơn số tiền mua xe nên đành bỏ của chạy lấy người. Mình trắng tay vì ham lời, không điều nghiên kỹ càng. Tin lời đường mật và tham lam.

Một năm sau, ông Mỹ trở lại để in thiệp tết. Ông ta hỏi mình làm gì với tiền để dành, mình nói cho ông Hoàng mượn tiền để mua đồ trữ, nấu bánh tét, bánh chưng cho chợ tết. Ông Hoàng trả tiền đàng hoàng. Ông Mỹ kêu tốt thế mày làm gì với tiền lời. Mình nói dẫn vợ con đi ăn tiệm cơm sang, uống rượu XO khiến ông ta cười sặc sụa, rồi nói thế là mày đã ăn hết con cháu của tiền của mày rồi. Mày phải để tiền đẻ ra tiền như gà đẻ ra trứng mà mày ăn hết thì lấy đâu đẻ ra gà. Mày phải để trứng nở ra gà rồi gà đẻ ra trứng rồi ra gà,… lần lần khi nào mà gà và trứng mày có nhiều thì mới ăn cho biết mùi.

2 năm sau ông Mỹ trở lại. Lần này thấy ông ta già hẳn đi. Ông ta hỏi mình đã đạt được giấc mơ của mình chưa. Mình nói chưa nhưng vẫn tiếp tục để dành tiền để cho vay những người cần bán bánh tét ở chợ tết. Ông ta cười vậy là mình đã học được 3 điều căn bản của cách làm giàu. Làm tiền, để dành và đầu tư để tiền sinh sôi nảy nở thêm.

Ông ta nói nay đã già và bệnh. Con tao chúng không muốn làm ăn chỉ muốn tiêu tiền. Nếu mày chịu khó ra Riverside và quản trị các nhà cửa cho thuê của tao thì sau này, tao sẽ bán cho mày một phần gia tài của tao. Mình dọn ra Riverside để quản lý các căn hộ của ông ta. Sau này ông ta qua đời, để lại di chúc, bán cho mình một phần gia tài của ông ta, và cho vay lại. Mình chỉ trả tiền hàng tháng cho vợ con ông ta tiêu xài. Từ đó mình đã biết cách quản lý và mua thêm nhà và chung cư nên từ từ khá ra.

Nói tới đây thì Tài và Lộc đồng kêu số mày hên, được ông Mỹ cho gia tài. Chí Phèo kêu; mình may mắn vì đã có ý định làm giàu trên đất Mỹ nên mới tìm kiếm được ông ta và theo lời ông ta để học 3 điều căn bản làm giàu. Người ngư phủ may mắn sau bao nhiêu năm chịu khó học hỏi cách đánh cá mới biết được chỗ nào có cá. Cơ hội là Ông Thần Tài, không bao giờ đợi chờ những ai chưa chuẩn bị hay có ý đồ làm giàu.

Một người khác kêu Chí Phèo có ý chí dù đã mất toi số tiền năm đầu tiên đưa cho tên thợ hồ đi buôn xe hơi cũ ở Việt Nam. Ý chí, Chí Phèo cười. Nếu mình có ý chí, muốn dỡ bao gạo 100 ký lô thì đến tết Maroc cũng không dỡ được. Đó là những lời nói vớ vẩn. Phải tìm cách dỡ nó lên như đòn bẩy,..

Một người trong nhóm nói nếu như mày nói thì ai cũng làm như mày thì đâu còn ai giàu nữa. Chí Phèo kêu khi một tên giàu có đầu tư, xây một chung cư thì người thợ hồ, thợ mộc, thợ điện, thợ ống nước, người bán sơn, bán thảm,…đều được hưởng lợi cả. Vấn đề là họ chỉ muốn tiêu xài, không biết sử dụng đồng tiền.

Một người khác nói nhưng làm sao chúng ta làm giàu được khi nay đã già rồi. Chí Phèo kêu già hay trẻ, như ông Mỹ dạy mình, cứ để dành mỗi tháng 10% cho mình thì từ từ sẽ có một số tiền rồi nghe những ai có sự khôn ngoan về đầu tư, nhớ đừng có ăn những tiền lời mà đầu tư thêm thì từ từ sẽ không thấy thiếu tiền. Không biết để dành như mình khi xưa, chỉ làm ra tiền rồi tiêu xài.

Một vài người bạn cũ cảm ơn Chí Phèo, 1 số mỉa mai kêu đám có tiền nên chia xẻ tài sản của họ cho những người thiếu may mắn hơn tương tự những người làm cách mạng, đuổi họ đi kinh tế mới, lấy nhà của cha mẹ họ, đã làm họ bỏ nước ra đi để kiếm sống. Thật sự thì chỉ có người nào chịu khó tìm ra ý nghĩa của Chí Phèo kể. Chỉ có trải nghiệm thì người ta mới hiểu rõ sự việc. (Còn tiếp)

Mình viết bài này lâu rồi nhưng quên tải lên mạng. Có một anh, đầu năm lục trên bơ lốc của mình đọc và chia sẻ với bạn. Họ hỏi sao chưa thấy viết tiếp theo. Mình đang viết dựa theo cuốn người giàu nhất Babylon mà đọc lại mỗi năm vào lúc giáng sinh. Mỗi năm lại khám phá ra một điều mới lạ. Mình đang viết phỏng theo bình dân học vụ cho hợp với gu của mình. Bác nào có ý kiến gì thì cho em hay. Viết tóm tắc hay dài,… Cảm ơn trước. Chúc các bác một năm mới được nhiều sức khoẻ.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Tại sao tham gia Toastmasters International

 Có anh bạn học xưa ở Việt Nam thắc mắc Toastmasters là gì. Mình đoán ở Việt Nam không có loại hội này nên viết lên đây để giải thích. Mình có nhiệm vụ phó chủ tịch của hội toastmasters nên phải chụp ảnh và tải hình ảnh sinh hoạt của hội lên facebook và trang nhà. Mất công chuyển tài khoản nên mình tải lên trang cá nhân rồi chia sẻ với trang Toastmasters của thành phố Orange. Do đó có vài người bạn trên facebook thắc mắc.

Hội quốc tế này được thành lập bởi ông Ralph C. Smedley vào năm 1924 tại YMCA của thành phố Santa Ana, Quận Cam, California. Mục đích ban đầu giúp các giới trẻ tập luyện kỷ năng về truyền thông. Hiện nay hội này có trên 364,000 hội viên trên 145 quốc gia, độ 16,200 câu lạc bộ.

Mình gia nhập hội toastmaster cách đây 25 năm. Khi mấy đứa con đến tuổi đi học thì ngưng, chỉ tham gia lại từ 3 năm nay. Hội này thường được thành lập tại các thành phố trên đất Mỹ. Thành phố có nhiều hội, sinh hoạt khác nhau và thời gian trong tuần. Hội được quản trị theo đường lối trung ương nhưng hội có thể làm việc, tổ chức theo quy định riêng của mỗi hội.

Muốn làm hội viên thì chỉ làm đơn xin gia nhập và đóng niên liễm cho trung ương và nguyệt liễm cho hội để có thể mướn chỗ sinh hoạt. Hội của mình mướn một chỗ sinh hoạt của một nhà thờ trong thành phố để sinh hoạt từ 7:00 sáng đến 8:30 sáng.

Dạo còn đi làm, ông chủ nói mình gia nhập hội toastmasters để tập nói chuyện, hầu có thể trình bày các dự án trước khách hàng. Lý do mình nói rất tồi khi trình bày ý tưởng. Mấy hội này thường họp mặt vào buổi sáng. Dạo ấy mình ở Bolsa nên tham gia hội ở nhà thờ Kính đến khi dọn nhà đi thành phố khác thì kẹt xe vào buổi sáng nên bỏ luôn.

Hội viên toastmasters tại Doha

Khi xưa, đi học thì hàng tháng nộp đồ án, mình phải trình bày ý tưởng và trả lời mấy câu hỏi của mấy ông thầy trong ban giám khảo. Lúc đầu, thì khá run nhưng dần dần cũng quen vì có chuẩn bị ý tưởng để giải thích về đồ án.

Mình thấy khó nhất là khi đi làm ở Ý Đại Lợi và Thuỵ Sĩ vì phải trình bày cho khách hàng hay chủ bằng tiếng ý hay tiếng đức mà mình không thạo bằng tiếng tây. Qua Anh quốc làm việc thì cũng bị lộn xộn vì anh ngữ nhất là giọng phát âm khiến người anh cứ nhìn mình như bò đội nón. Đến khi sang Hoa Kỳ thì tên sếp mới đề nghị mình tham gia hội này ở Cali.

Khi giao tiếp, có một cản lực làm sao nói ngắn và gọn để đối tác hiểu ý của mình. Đa số chúng ta hay có khuynh hướng lập lại những gì đã nói trước đó 15 giây. Mình nhớ có xem video cảnh hội ngộ học sinh Văn Học cũ Đà Lạt. Có một anh lên cầm micro, phát biểu cảm tưởng, nói dài cả nữa tiếng, và lập lại “không biết nói gì hơn” đến 12 lần.

Đi các buổi sinh hoạt cộng đồng người Việt, nghe mấy ông chủ tịch đọc diễn văn bú xua la mua, không hiểu họ muốn gì. Kiểu như mình viết, cứ nghĩ đến cái gì viết cái đó, không sắp đặt thứ tự gì cả. Dài dòng mất thì giờ thiên hạ. Thiên hạ hay chửi mình viết tùm lum. Mình chỉ viết để cho cái đầu mình bớt lộn xộn chớ không phải để câu like nên thông cảm dùm.

Lý do mà người Mỹ tham gia hội Toastmasters là khi họ được bạn bè nhờ nói vài câu trong bữa tiệc hay đám cưới. Người Mỹ gọi “make a toast”. Điển hình đám cưới người cháu vừa qua, người phụ rể chính, kêu gọi mọi người nâng ly chúc mừng cô dâu chú rể. Trước đó thì anh ta phải nói vài lời về chú rể,…. Rồi kêu mọi người nâng ly. Có lẻ vì vậy mà cụm từ Toastmaster đến từ sự việc này.

Cách đây mấy năm trước Covid, có một bà tham gia, kêu được giải gì đó của công ty, phải nói vài lời cảm ơn trước đồng nghiệp ở Hoa Thịnh Đốn. Đùng một cái Covid xây ra thế là bà ta nghỉ luôn. Trong thời gian Covid, hội mình sinh hoạt qua Zoom, GoMeeting. Nếu không sinh hoạt như vậy thì có lẻ hội đã tan rã. Trên thực tế thì đến phòng họp, mới học được cách nói chuyện trước công chúng. Nhìn mấy cặp mắt của thiên hạ như lột trần quần áo của mình thì mới quen nói chuyện trước công chúng.

Mấy hội viên tham gia hội từ bao nhiêu năm thì họ nói hay lắm, giúp mình học hỏi thêm. Ngoài ra trên trang nhà của Toastmaters Quốc tế cũng có những video để mình xem. Thường niên họ có tổ chức giải đấu tài hùng biện từng trình độ, từ địa phương lên đến quốc gia.

Ngoài học cách nói chuyện trước công chúng, hội còn giúp chúng ta về tài lãnh đạo, tổ chức,… mình thích nhất là phần phê bình. Khi nói chuyện, các hội viên khác sẽ nghe và để ý đến các khuyết điểm, ưu điểm của mình trước đám đông và viết những ý kiến đóng góp vô danh để không gây thù hận.

Mỗi tuần đều có thời khoá biểu, phân công các hội viên. Điển hình, hôm qua ông Mark làm Toastmaster. Ông ta gửi điện thư tuần trước cho mọi người, báo chủ đề ông chọn “những thông lệ của Giáng sinh” và mọi người hồi âm cho biết có tham dự hay không để kiếm người khác thay thế vai trò của họ.

Mình được chỉ định làm TableTopic Master nên phải dựa theo đề tài của ông Mark chọn để hỏi các hội viên khác theo chủ đề do ông Mark đưa ra.

Buổi họp thường được xẩy ra như sau: mọi người đến độ 6:45 sáng để giúp đem bàn ghế, trải khăn bàn cho lịch sự, đem cờ và cái bục đứng nói. Cà phê cà pháo trước khi sinh hoạt.

Khởi đầu, người chủ tịch lên tiếng khai mạc buổi sinh hoạt, mời người được chỉ định Invocation & Pledge, đọc “pledge of allegiance”, tuyên thệ trung thành với toor quốc, nói vài câu xin Chúa ban phép lành rồi mọi người đi một vòng chào hỏi. Đến Joke Master lên kể chuyện tếu giúp không khí vui vẻ lên. Kể chuyện tếu cũng phải tập cách diễn đạt để thiên hạ cười. Đồng chí gái thích kể chuyện tếu lắm nhưng nữa chừng thì quên, phải hỏi mình. Chán Mớ Đời 

Kể chuyện tếu lâm như đóng kịch, phải kể sao cho thiên hạ theo dõi mình,…

Sau đó thì vị chủ tịch toastmaster của buổi sinh hoạt là ông Mark. Ông Mark tuần tự mời các người nói về nhiệm vụ của họ. Ai cũng có phần cả.

Trước tiên là người giữ vai trò Ah Counter/ Grammarian, đứng lên nói về nhiệm vụ của mình. Đếm những từ thừa của người nói. Khi chúng ta phát biểu, khi tìm kiếm ý tưởng hay chữ thì có tật hay đệm vào khoảng trống như a, ờ, you know, you know what i mean, and, but,…. Người có nhiệm vụ này phải ghi lại và có cái bấm nghe cái tách để diễn giã biết. Khi chưa tìm ra chữ thì cứ giữ im lặng để tìm chữ, lúc mình im lặng thì khiến người ta chú ý hơn thay vì cứ nói ào ào, sử dụng các cụm từ thừa. Đến cuối buổi sinh hoạt thì sẽ cho mọi người biết nhất là ai không sử dụng từ trong ngày (word of the day) thì sẽ bị loại. Anh nói say sưa mà không sử dụng cụm từ này thì bù trớt.

Vấn đề khi đã là hội viên của Toastmasters thì mình hay nhận xét thiên hạ phát biểu nhất là trên truyền hình,…

Sau đó người Timer, nói nhiệm vụ của mình là đo thời gian của diễn giả. Họ có cái đèn bên cạnh, có 3 màu, xanh, vàng và đỏ. Khi đèn được bật trên màu đỏ thì chỉ có 30 giây để kết thúc diễn văn của mình. Nếu ai nói quá thời gian hạn định sẽ bị loại.

Đến người đếm phiếu Vote Counter. Sau khi diễn giả nói xong thì mọi người có tờ giấy nhỏ để phê bình hay góp ý kiến. Thường thì người ta góp ý kiến rất nhẹ nhàng nhưng rất hay. Bầu ai là diễn giả số một rồi đưa qua cho người này cộng sổ để tuyên bố diễn giả số 1 của buổi sinh hoạt. Từ 3 năm nay, mình chỉ đoạt giải nhất đâu 3 lần. Chán Mớ Đời 

Cuối cùng là người cho cụm từ trong ngày và giải thích định nghĩa của từ và cho thí dụ để người ta hiểu rõ hơn để sử dụng.

Sau đó thì người toastmaster giới thiệu bình luận gia của diễn giả thứ nhất, giới thiệu về đề tài, mục đích và thời gian bao nhiêu phút. Mình đa phần là tìm cách khôi hài một tí. Diển giả #1 lên bục nói rồi đến diễn giả thứ 2. Sau đó trong khi chờ đợi hai nhà phê bình của bài diễn văn thứ 1, 2 thì đến phiên mình lên lo phần đặt câu hỏi trong chương trình tabletopic.

Mình phải nghiên cứu, tìm tòi những câu hỏi về thông lệ, truyền thống giáng sinh, đặt câu hỏi rồi gọi những người trong hội phát biểu. Mỗi người chỉ có 2 phút để trả lời. Mình phải xem giờ để có thể câu giờ hay rút ngắn thời gian, kể thêm chuyện vớ vẩn. Đến giờ thì mình nhường lại cho ông toastmaster, kêu các nhà phê bình các diễn giả lần lượt nói về cảm nghĩ của họ về bài phát biểu. Thường họ sử dụng cách phê bình kiểu sandwich, khởi đầu họ khen rồi phê bình và kết luận khen lại nên diễn giả cảm thấy ấm lòng, không bị tổn thương.

Gặp người Việt thì kêu nói như cứt. Bò đỏ, bò vàng cũng là bò. Người Việt mình sống theo cảm tính nhiều hơn duy lý nên thích chửi thay vì phê bình có xây dựng. Xong om

Phần kết luận cho biết ai được bầu làm diễn giả số một và giải an ủi. Sau đó, nhường lại cái bục cho toastmasters rồi toastmaster mời chủ tịch hội lên để bàn thêm cho buổi sinh hoạt tuần sau rồi dọn dẹp ra về. Họ dạy mình cách chuyển giao diễn đàn cho nhau cũng hay lắm. Đứng ra sao, bắt tay bú xua la mua.

Mình làm vườn, quanh năm chỉ thấy sóc, chim, rắn và coyote nên bò đi sinh hoạt mấy vụ này, giúp nói anh ngữ chuẩn hơn vì có người sửa văn phạm. Nói ít lại, bớt dùng các từ đệm ừ à ồ, nhưng hay,… trước đám đông mình không ngại phát biểu cũng như khi lên đài truyền hình, thiên hạ hỏi mình thì trả lời bình thản không run run như đứng trước mặt đồng chí gái. Chán Mớ Đời 

Ở Cali trên 30 năm, có lẻ mình nói tiếng Mễ hàng ngày nhiều hơn là anh ngữ.

Mình học khá nhiều điều ở các hội viên khác về lịch sử, về xã hội,.. mình không sinh ra tại đây nên có nhiều văn hoá Mỹ mình không biết hay trải nghiệm. Đa số đều đến từ các ngành khác nhau nên có trải nghiệm, hiểu biết khác với mình nên thích đi họp hàng tuần. Điểm hay nhất là mình học hỏi cách phê bình nhẹ nhàng, giúp các hội viên biết điểm họ cần sửa cho lần sau mà không mất lòng. Vấn đề là không áp dụng được với vợ vì đồng chí gái là đấng tối cao. Chỉ có vấn đề dạo này mình đi chơi hơi nhiều nên bớt sinh hoạt.

Hôm qua, mình dẫn đồng chí gái đi ăn giáng sinh ở hội Lions INternational mà mình tham gia từ 25 năm qua. Đồng chí gái muốn tham dự với mấy bà bạn, treo đèn kết hoa cho 3 chiếc xe hoa cho buổi diễn hành thường niên tại Pasadena. Họ cần đâu 100 thiện nguyện viên. Bác nào ở vùng nam Cali, muốn tham dự thì cho em hay, để báo cho họ biết. Mỗi buổi làm việc là 8 tiếng chớ không phải bò tới chơi chơi vài phút rồi chạy.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Một năm tiễn những người bạn ra đi

Năm nay, mình đi chơi cũng nhiều mà đi đám tang, tiễn những người bạn già ra đi về đất Chúa cũng khá nhiều. Cảm tưởng như đã mất một thời thanh xuân nào đó. Những người bạn này, lớn tuổi hơn mình, vào hàng cha chú của mình. Cái hay là người Mỹ họ không quan tâm đến chơi với nhỏ tuổi hơn tương tự nay mình có vài người trẻ học nghề, kinh nghiệm của mình cũng như đang truyền nghề cho thằng con trai.

Cách đây 25 năm, mình tham gia một nhóm đầu tư về địa ốc, mỗi sáng thứ 6 họ đều gặp nhau, ăn sáng ở tiệm Coco hay Denny. Nhà hàng dành riêng 1 căn phòng để cả đám ăn sáng, chia sẻ những tin tức và kinh nghiệm của họ. Chỉ cần cho tiền boa hậu hĩnh là các phục viên vui vẻ. Ai có vấn đề gì thì đem ra bàn cãi để cùng nhau học tập, rút kinh nghiệm. 

Mình là ma mới nên chỉ ngồi nghe và ăn. Sau này mình không ăn sáng nên chỉ uống trà, bàn với họ về các tin tức liên quan để địa ốc tại Cali. Có quen vài nhóm khác, cũng gặp nhau sáng thứ 4 để ăn sáng. Qua những buổi ăn sáng từ mấy chục năm qua, mình học rất nhiều từ những người này nhất là những sai lầm của họ, phải trả giá cao, giúp mình tránh những lỗi lầm này.

Vấn đề là nhóm toàn là dân già nên từ từ nghe người này qua đời hay đau ốm, từ từ giã từ cuộc chơi. Thằng con mình quen với một nhóm trẻ khác, đi học về đầu tư nên cuối tuần, đi theo đám đó đến văn phòng ai, ngồi chơi Cash Flow, để tập như đang mua thật nhà cửa, thương lượng ra sao,… có lẻ lần sau mình sẽ theo nó chơi cho vui luôn tiện có thể cho ý kiến.

Năm nay, mình đi đám ma nhiều người trong nhóm khiến 1 nhóm giải tán. Khởi đầu là ông Mic, đến bà vợ rồi đến ông Jack rồi ông Larry và cuối tháng vừa rồi, mình gọi điện thoại cho bà Inge để chúc mừng sinh nhật thì vài ngày sau, bà không nhận ra mình, gọi người con trai. Hỏi thăm tình hình sức khoẻ của bà. Vài ngày sau, con trai bà ta cho biết bà đã qua đời.

Từ từ mình học được những trải nghiệm cuộc đời của họ như ông Jack Fullerton. Một huấn luyện viên thuỷ cầu, lương bổng không khá nên bà vợ bỏ. Buồn đời ông ta xuống San Diego đi câu cá như gặp biển động nên buồn đời không biết làm gì, có bạn rủ đi dự một seminar về đầu tư địa ốc. Từ đó chăm chỉ tiết kiệm tiền để mua nhà, nay qua đời để lại 15 căn nhà cho mấy người con.

Ông Jack Fullerton, người đã dẫn dắt mình trên con đường đầu tư, mới qua đời

Đến ông Mic, một thời du đảng, ăn welfare với vợ. Bị cán bộ xã hội hành lên hành xuống nên hai vợ chồng Chán Mớ Đời nên đi làm. Họ xài một đồng lương và để dành lương kia, được 2 năm thì mua được căn nhà. Sau đó thì mua nhà sửa lại bán rồi cho thuê. Chết để lại trên 50 căn nhà cho hai cô con gái.

Có chuyện vui do họ kể. Họ chỉ làm việc có 1 tuần lễ. Có lần họ bay lên Seattle chơi, gặp bạn bè rũ đi Alaska. Ông ta nói vợ ở lại chơi, ông ta bay về Cali, vì gần cuối tháng. Đến đầu tháng, ông ta lãnh tiền thuê nhà, rồi bay lên Seattle lại, rồi đi Cruise 2 tuần rồi bay về Cali, thâu tiền thuê nhà vào đâu tháng.

Ông Larry thì 19 tuổi đã xây nhà để bán. Sau học được 2 năm đại học rồi thi vào làm cai ngục nhà tù. Có ông bố thích nuôi gà, không thích làm gì cả còn bà mẹ thì mua nhà cho thuê. Khi bà mẹ chết, để lại 1 số tiền, ông ta cho vay rồi nhà xuống, người mượn nợ không trả tiền nhà, phải xiết nhà và bắt đầu nghề cho thuê nhà nghiệp dư. Lấy vợ được 2 năm, rồi ly dị, ở vậy đến cuối đời. Chết để lại 12 căn nhà cho cô cháu dâu, gốc Mường. Ông cháu tự tử nhưng cô cháu dâu vẫn tử tế, mời ăn cơm ở nhà vào dịp Tạ Ơn nên ông ta để lại gia tài cho cô này.

Ông Jerry, gốc Tiệp. Sau 1945, nước ông ta bị cộng sản xâm chiếm, ông chán làm nông dân nên trốn qua biên giới Áo quốc. Buồn đời nhớ cô bồ nông dân, đêm ông ta leo rào, vượt biên giới lại, nhảy về quê, vào nhà cô bạn gái, kêu thoát ly, không theo cách mạng, mà chạy theo bơ thừa sữa cặn của đế quốc. Bố mẹ vợ nhất trí, cho cô con gái thoát ly đi theo bơ thừa sữa cặn.

Đến Đức quốc, hai vợ chồng đợi giấy tờ đi Úc Đại Lợi. Lên tàu đi Úc thì ông thần Nasser, buồn đời, quốc hữu hoá con kênh Suez. Thế là tàu không đi đâu được. Hoa Kỳ hỏi muốn đi Mỹ nên ông bà nhất trí. Sang đây chịu khó làm việc trong tiệm làm bánh mì, để dành tiền, mua được 8 căn hộ cho thuê. Về già con gái nói để cô ta quản lý mấy căn hộ. Thế là cô ta vớt hết tiền đi chơi mệt thở. Chán Mớ Đời 

Bà Inge sang Hoa Kỳ năm 19 tuổi, bỏ lại quê hương, trước kia là nước đức, sau thế chiến thứ 2 thì Ba Lan chiếm. Làm ô sin cho bà dì rồi mua một nhà nghỉ cho người ta thuê tháng tuần để nuôi ong chồng tốt nghiệp tiến sĩ rồi một ngày đẹp trời ông chồng theo cô thư ký xinh đẹp. Bà ở vậy, bán nhà nghỉ để mua 20 căn nhà, lợi tức $50,000/ tháng trong khi ông chồng tiến sĩ, về hưu đói, xin tiền mấy đứa con để sống.

Có một điều mình thấy đa số những người về già, không vui về con cái lắm. Họ cố gắng làm việc nhiều để tạo nên của cải, tài sản vô hình trung đánh mất sự liên hệ với con cái. Con cái thì thấy bố mẹ làm việc nhiều, quên cả chúng nên không muốn theo đường của bố mẹ. Bố mẹ con cái không hoà thuận lắm.

Về đời sống lứa đôi, cũng te tua, ly dị, có lẻ vì làm việc quá độ. Vừa làm việc ở sở vừa theo nghiệp dư mua nhà sửa nhà cho thuê. Họ thành công nên nhìn con cái khác xa, so sánh với những gì họ đã trải nghiệm nên rất khắc nghiệt với con cái.

Làm quen với mấy người này, cuộc đời họ như những cuốn sách để mình học hỏi. Ông Jack nói mình nên bỏ thêm thời gian, chăm sóc gia đình. Thằng con có lần nói muốn học nghề mình nên từ đó mình bắt đầu dạy nó, cho nó quản lý từ từ nhà cho thuê. Có lẻ nó thấy mình đi làm ít giờ, bỏ thời gian lo cho mấy đứa con khi còn đi học ở trung học. Cứ đi làm nhưng 2 giờ chiều là mình ngưng, đi đón con, nấu ăn cho chúng rồi chở đi bơi, thể thao hay học đàn. Cuối tuần thì chở đi họp hướng đạo, bơi đua,… lúc nào cũng có mặt bên con. Có lẻ vì vậy mà nó muốn theo gót mình để vào con đường mua nhà cho thuê. Sang năm nhà xuống xuống nhiều mình sẽ giúp nó mua nhà.

Dạo này mình kêu nó xem các nhà mà chủ không ở, nghĩa là nhà cho thuê, không có nợ trong vùng Opportunity Zone, để liên lạc để mua. Nếu nó mua được nhiều nhà rẻ vào hai năm tới như mình năm 2009-2010 thì cuộc đời nó khoẻ, có thể về hưu non.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn