Những Tấm Lòng Vàng

Hôm trước, có anh bạn hỏi mình có nghe tin tức mới về Coronavirus thì mình trả lời là từ hơn tháng nay, mình không đọc tin tức về đại dịch nữa vì bị chính trị hoá quá nhiều. Mình biết phải làm sao giữ gìn sức khoẻ của  mình là được rồi còn chuyện đại sự để thiên hạ lo.

Sáng mình lên vườn xem nước của hệ thống tưới, có bị bể hay thú rừng cắn phá, hái Bơ về ăn, còn cam, bưởi, quít về vắt cho vợ con uống tươi. Bơ tuy đã hái hết bán nhưng có mấy trái to để ăn lai rai đến hết mùa. Hôm qua hái một thùng, cho bớt hàng xóm mỹ dùng. Trưa ghé lại BNSONS Printing, được xem là tổng hành dinh của Lửa Việt trong mùa đại dịch tại Quận Cam. Xem email của thiên hạ gửi vào xin thiết bị y tế. Gọi điện thoại hay gú gồ để xem là địa chỉ đúng hay không vì bác sĩ viết chữ như chữ phạn cho dược sĩ đọc, rồi hỏi trong nhóm nên gửi cho họ bao nhiêu rồi bỏ thùng đóng gửi hay gọi họ đến lấy nếu ở Quận Cam. Cuối ngày thì đem thùng đi gửi UPS rồi về ăn cơm với vợ con.

Lý do phải xét lại có đúng không để tránh gian lận. Có nhiều cá nhân cứ email hay gọi kêu con cháu, em anh gì của họ là y sĩ, dược sĩ ở tuyến đầu, yêu cầu mình gửi cho thân nhân của họ. Mình gửi lại với cái đơn, yêu cầu thân nhân họ làm việc trong nhà thương, viện dưỡng lão, ký tên và cho biết bệnh viện hay viện dưỡng lão nào để mình gửi vì Lửa Việt chỉ ưu tiên cho bệnh viện và viện dưỡng lão còn cá nhân thì chịu. Ngoại trừ họ có đóng góp tặng phẩm hay hiện kim thì sẽ gửi cho họ như để cảm ơn lòng hảo tâm của họ. Đa số không trả lời. Mình đoán họ mua không được các thiết bị y tế rồi cương lên nói là bác sĩ, nha sĩ rồi kêu Lửa Việt tặng không.

Lúc mới khởi đầu chương trình “Masks Save Lives”, bị thiên hạ lừa lòng tốt vài lần nên có kinh nghiệm ra. Phải bỏ vào các bịch thiết bị y tế là tặng phẩm không được bán lại.

Có nhiều người kêu họ cần 10,000 N95, 500 bộ đồ bảo hộ y tế,…khiến mình muốn té giếng. Một cái mặt nạ N95 hiện nay trên thị trường giá là $4.75, chưa kể tiền chuyên chở và thuế mà họ đòi tặng họ mười ngàn cái. Mấy tháng trước giá $1.00/ cái. Có nhiều người liên lạc Lửa Việt gạ bán mà cũng không biết là hàng giả hay không. Mình có thấy mấy khẩu trang maze in Việt Nam, chất lượng không được tốt lắm nên không dám tặng dù được gọi là N95.

Lửa Việt có may các bộ đồ bảo hộ y tế, khẩu trang và làm các diện trang, ngoài ra thì phải mua các loại khác. Ai biết chỗ nào bán thì liên lạc với Lửa Việt để tụi này mua. Như N95, zipper, vãi may khẩu trang, dây thung,… có nhiều người may khẩu trang để giúp nhà thương nhưng sau mệt quá, liên lạc với nhóm, rồi sai ông chồng đem bỏ vãi còn dư trước cửa. Chương trình chắc sẽ còn kéo dài vì không ai biết lúc nào sẽ hết mà ngay y sĩ chịu đựng không nổi phải tự quyên sinh. Bệnh viện của Bergamo, Ý Đại Lợi có đến 800 người chết trong một ngày. New York chết rất nhiều. Do đó chúng ta cần tham gia, đóng góp sức lực mình để chống lại đại dịch trong khi chờ đợi thuốc chủng ngừa ra lò.

Ngoài nhóm Lửa Việt, còn có các nhóm khác cũng tham gia đóng góp như SAP -VN, nhóm thân hữu Huế,… nói chuyện với nhau thì khám phá ra có nhiều chỗ được nhiều nhóm tặng thiết bị y tế nên mới tìm cách báo cho nhau để khỏi tặng trùng nhau, khiến có nơi nhận được nhiều hay dư và nhiều nơi thiếu thốn.

Theo mình hiểu thì giáo phận vùng này có trên 100 linh mục và 70 sơ, chỉ có Trung Tâm Công Giáo Quận Cam, có mấy sơ tích cực may khẩu trang, tặng 3,500 cho chương trình “Masks Save Lives”, còn ngoài ra thì đa số các nhóm công giáo tự nguyện, may và đi phát thiết bị y tế. Có lẻ mình là tên Phật giáo độc nhất, sinh hoạt với các nhóm công giáo ở đây.

Hôm kia, có một chị tự nhận đại diện của một thầy Phật giáo, liên lạc để xem có thể tặng hiện kim để xin một số bộ đồ bảo hộ y tế, rồi cũng biến mất, sau khi nhờ mình gửi hình ảnh đồ bảo hộ như cha Hải Đăng ở Seattle, bận để vào nhà thương đọc kinh cho giáo dân. Đồ bảo hộ này được cắt bằng máy của một nhà sản xuất thiết bị y tế Phi Luật tân, mà mình đã dịch ra việt ngữ cách hướng dẫn may để cho các thiện nguyện viên chuyên nghiệp may.

Có chị bạn gửi mình đường dẫn của tổ chức ConnectNGive.org , mình có bỏ tên nhóm vào tổ chức này để xem bệnh viện nào cần. Mình thất kinh là vừa vào trang nhà của tổ chức là thấy hoa con mắt vì nhiều bệnh viện như New York, cầu cứu kêu cần 3,000 thiết bị y tế, hay những nơi khác như Louisiana, Florida,…

Từ Quận Cam nhỏ bé nay mới hé nhìn cấp quốc gia thì mới thất kinh, không biết cho ai. Nên chỉ biết bỏ lên mạng là Lửa Việt có Diện Trang và Khẩu Trang, bệnh viện nào cần thì liên lạc.

Tuần rồi, có nhiều người đến thăm tổng hành dinh miền Nam Lửa Việt, như bác sĩ, giáo sư đại học, ngoài ra có nhiều người biết bệnh viện hay viện dưỡng lão cần thiết bị y tế thì họ giới thiệu Lửa Việt như chị Ngọc Tịnh, người Đàlạt, nghị viên thành phố Garden Grove Diedre Thu-Ha Nguyen,…

Có trung tâm công giáo Quận Cam thân tặng 3,500 khẩu trang do các sơ may, Clara Studios tặng 5,000 khẩu trang. Ngoài ra có nhiều người gọi vào hỏi thể thức tặng hiện kim, có ca đoàn Mai Khôi đem cơm nước, cà phê đến uỷ lạo các thiện nguyện viên làm diện trang và khẩu trang. Mấy hôm rày, ăn toàn pizza nên ớn tới đầu.

Có hai công ty sản xuất cà phê tại Hoa Kỳ, hoàn toàn không pha chế, chất bảo quản do người Việt thành lập, cũng đem tặng cà phê cho mọi người. Ai muốn thêm tin tức thì xem hình ảnh rồi liên lạc với họ. Nghe nói có bán tại các chợ Việt Nam và tiệm ở đường Westminster. 

Một công ty do con gái của tiệm cà phê và trà Thiên Hữu ở đường Phan Bội Châu, Đàlạt xưa. Cô này là giáo sư môn dinh dưỡng tại đại học Bách Khoa Pomona, Cali. Ngồi nghe cô ta giải thích về cà phê là mê muốn uống ngay. Không có chất bảo quản, hoàn toàn làm tại Hoa Kỳ. Còn công ty kia thì làm theo phương thức cà phê Thuỵ Sĩ.

Có chị y tá, ngày nghỉ đến giúp làm các diện trang, có tặng hiện kim cho nhóm để mua vật dụng làm diện trang, bảo hộ y tế,… có mấy cháu trẻ, cũng đến phụ. Khá vui. Chị ta kể là các diện trang mà y tá đồng nghiệp đeo không có chất lượng như của nhóm Lửa Việt nên họ nhờ chị ta tặng hiện kim cho chương trình và xin mấy cái để đeo khi làm việc.

Vui nhất là khi một tiến sĩ gốc người Đàlạt, gọi mình, kêu là các anh chị bỏ công bỏ tiền làm diện trang mà không sử dụng được khiến mình thất kinh. Lấy lại bình tỉnh mới hỏi tiến sĩ là chúng em cần phải làm sao để cải tiến. Chị ta mới kêu là phải dùng vật liệu loại có thể nhìn được khiến mình muốn té giếng luôn. Mình run run nói nhỏ, làm Ơn lột hai các lớp bảo hộ hai bên ra. Để bảo vệ diện trang (face Shield Mask) nên BNSONS Printing dùng vật liệu tốt nhất để không bị vi khuẩn nhiễm tước khi sử dụng thiết bị. May sao bà tiến sĩ sau khi được anh nông dân, chỉ cách sử dụng mới là lên Eureka. Chán Mớ Đời

Lửa Việt tặng các nhà thương, viện dưỡng lão, thành phố thì người mỹ, Phi Luật Tân, Mễ viết thư hay chụp hình cảm ơn ngay, còn đa số người Việt thì chả thấy tăm tích gì cả, dù khi xin thì hứa đủ trò đến khi nhận rồi thì mất tích luôn. Các thiện nguyện viên bỏ thì giờ để làm, May vá các thiết bị y tế nên khi nhận tấm ảnh của các nhân viên y tế, đeo các thiết bị do họ bỏ công sức làm, giúp họ vui vẻ vì nghĩ làm việc hữu dụng, giúp họ hăng say tiếp tục.

Có một chị giáo sư, có giới thiệu một loại diện trang in bằng máy in 3D. Chắc mình sẽ mua một cái máy in 3D này để giúp Lửa Việt in loại diện trang này.

Tháng trước, những viện dưỡng lão mà mình đem giao tại quận Cam, chưa có bệnh nhân bị dính COVID-19, nay thì xem như chỗ nào cũng bị nên phải tặng cho họ thêm đồ bảo hộ y tế.

Ngoài linh mục Nguyễn Hoài Chương, kêu gọi mọi người chung sức giúp bệnh viện và viện dưỡng lão. Có nhiều người trẻ, rành về kỹ thuật ghé lại trung tâm, xung phong làm video, trang Facebook vì linh mục Nguyễn Hoài Chương chỉ biết đọc kinh, còn mình thì chỉ biết trồng bơ nên được mấy người này giúp sức rất hay. Nội 24 tiếng bỏ lên Facebook, có đến 47 ân nhân, không cho danh tánh tặng hiện kim.

Nói đến đọc kinh khiến mình nhớ đến vấn đề các cha được thân nhân mời vào nhà thương để đọc kinh cho người thân đang hấp hối. Họ gọi các giáo sứ nhưng đều bị từ chối nên linh mục Chương phải bận áo đi phụng sự Chúa, giúp giáo dân. Linh mục kể là nhà quàn không cho nhiều người vào, đâu 2, 3 người, thấy xa xa thân quyến ở ngoài hàng rào dơ tay, khá cảm động. Chết vào thời Đại Dịch không có người thân tiễn đưa.

Mình được lệnh gửi thiết bị y tế cho cha Hải Đăng thì thắc mắc lý do. Đến khi ông cha gửi hình mới biết là phải vào nhà thương đọc kinh cho giáo dân nên cần quần áo bảo hộ y tế. Kinh

Có hội Noon Bellflowers Lions International mà mình là hội viên từ 20 năm qua, liên lạc và xin khẩu trang để họ phát cho các viện dưỡng lão tại thành phố. Lửa Việt tặng họ 1,260 khẩu trang.

Có một chị ca đoàn trưởng nhà thờ đem khẩu trang may cho con nít, rất dễ thương để tặng cho bệnh viện nhi đồng thành phố Orange CHOC. Qua mấy tuần làm việc thì mình phải phục hai vợ chồng tiệm BNSONS Printing và mấy gia đình họ.

Khởi đầu là họ bỏ công, bỏ vật liệu để cả gia đình làm khẩu trang và diện trang. Có người ghé lại đem phở cho họ, tuy không bao nhiêu nhưng cũng nói lên lời cảm ơn cả gia đình này đã tiên phong làm diện trang để gửi khắp nước mỹ. Một cái thùng là tốn $2, rồi tiền cước phí UPS ,… May có một chị ở Florida, cũng giúp chương trình, có giá UPS được 30% khuyến mải.

Lúc nào cũng thấy hai vợ chồng có nụ cười. Vừa làm việc in ấn của nhà in, rồi xoay qua, phụ giúp các thiện nguyện viên, in ấn, cắt bằng máy rồi kêu con, mấy bà chị lại bỏ bao, đóng thùng,… dạo này khách hàng đặt họ làm rất nhiều tấm plexyglass để chắn lây lan vi khuẩn mà người Mỹ gọi là “Counter Shield Guard” mà mình thấy ở Home Depot, siêu thị đều thiết lập từ ngày đại dịch. Có mấy cái rất đẹp cho các thợ nail, để trên bàn, chắn giữa khách hàng và mình.

Có một nhân vật âm thầm, từng làm phù rể cho mình khi mình lên xe hoa về Làm ô sin cho vợ. Một mình một cỏi ở New Jersey, ngày làm ở sở, tối về lo sổ sách cho Lửa Việt từ 35 năm qua. Thiên hạ tặng hiện kim, phải viết thư cảm ơn cho các nhà mạnh thường quân. Để tiện sổ sách, ai muốn giúp chương tình thì vào PayPal hay Facebook vì sẽ được gửi bằng email ngay.

Vợ anh ta và mẹ vợ cùng những người bạn khác, may khẩu trang để tặng. Đúng là ngựa tầm ngưu. Cô vợ được xem là xinh nhất New York dạo ấy.

Anh chị nào muốn giúp đỡ chương trình “Masks Save Lives” thì vào Facebook để chia sẻ với thân hữu:

 https://www.facebook.com/LuaVietCovid19

Hay 

http://luaviet.org/

E-mail: MaskSaveLives.Virus@gmail.com	luaviet@luaviet.org
Snail Mail:	Lua Viet Youth Association  P.O. Box 349  Marlboro, NJ 07746-0349
Make a donation with	paypal.me/luaviet
Donate through PayPal Giving with NO FEEs to Lua Viet	PayPal Giving

Xin cảm ơn trước.
NHS

Hôn nhân không chú rể lẫn cô dâu

Hôm qua, mình có xem một phim Do-thái, có cốt truyện rất lạ nhưng cũng nói lên tình thương của cha mẹ dành cho con đều tương tự như người Việt hay trên thế giới.

Câu chuyện khởi đầu bởi một cuộc điện đàm giữa một cô tình nhân cũ thời sinh viên với một ông thương gia giàu có, vô sinh. Bà này hẹn gặp nhau lại vì có vài chuyện quan trọng muốn nói với ông ta sau 20 năm tình cũ. Ông này đồng ý gặp lại ở quán ăn.

Bà tình nhân cũ cho ông ta biết là sau khi chia tay, bà ta về lại thành phố của bà ta sống và có mang một người con trai với ông ta. Biết ông ta không muốn có con nhưng bà ta không muốn phá thai nên sinh con và nuôi đến bây giờ với người chồng. Ông này chưa kịp hoàn hồn thì bà ta chơi thêm một cú sốc khác là thằng con lái xe của bà, tự tử bay xuống cầu chết cái đùng. Bà mời ông ta tham dự lễ đặt bia mộ của người con trai vắn số.

Ông ta nhận lời và cho biết lý do ông ta không muốn có con. Hồi còn bé, bố ông ta hay đánh ông ta với những trận đòn chết đi sống lại nên ông ta thề sẽ không có con, vì sợ mình sẽ bắt chước cha ông đánh đập con mình.

Về làng của cô tình nhân cũ, ở khách sạn thì có một tên tự xưng là bạn với con trai ông ta, kể là con ông ta và hắn hùn nhau, mua cần sa bán nhưng hắn tự tử nên xin ông ta tiền để trả nợ phần con ông ta. Ông ta không chịu, và bò lại trường học của con ông ta, tình cờ gặp một cô bé, tự nhận là bạn gái cũ của con trai ông ta. Kể nơi con trai đi học rồi bị đuổi. Tò mò, ông ta đến trường để hỏi thì mới biết lý do bị đuổi học dù là một tay chơi dương cầm rất hay như ông ta.

Thằng con mê cô giáo nên quên cô bạn gái, lâu lâu cần giải quyết sinh lý thì bò lại nhà và thất tình khi cô giáo ngủ với ông hiệu trưởng, đưa đến tự tử. Cô bạn gái đưa cho ông ta xem cuốn nhật ký của người con trai, viết về mối tình đơn phương “vòng tay học trò” với cô giáo. Có nhiều bài thơ rất đẹp. Có nhiều đoạn phim bị ảnh hưởng của đạo diễn Federico Fellini Ý Đại Lợi như trong phim La Cita delle donne.

Ông này ra nghĩa địa để trồng hoa nơi mộ con trai chưa bao giờ gặp mặt, thì gặp một ông khác cũng chăm sóc mỗi ngày mộ của con gái mình, cô này rất đẹp và tự tử. Hai bên nói chuyện nhau thì đề nghị, cho hai đứa con đã qua đời lấy nhau. Hai bà mẹ lúc đầu không chịu nhưng sau lại nhất trí, họ bắt đầu tìm nơi làm lễ hôn nhân hai người chết.

Bổng nhiên cô bạn gái 16 tuổi của con trai xuất hiện, báo tin là cô ta mang thai với con trai và đã hẹn bác sĩ ngày mai sẽ phá thai. Ông này và bà Bồ cũ chạy lại nhà cô bé hỏi, và năn nỉ cha mẹ cô bé đừng phá thai, ông ta sẽ giúp tiền bạc. Ông bố cô bé từ chối, kêu không muốn làm con gái bị đau khổ cả đời vì sự lầm lẫn tuổi trẻ bồng bột.

Cuộc hôn nhân giữa hai người chết được diễn ra với bạn bè, họ hàng. Cô dâu và chú rể là hai tấm chân dung to đùng. Họ hàng ăn uống no nê, nhảy đầm. Xem tới đây thì đồng chí gái kêu ăn cơm nên không xem đoạn kết. Vậy các bác cứ cho em biết đoạn kết nên như thế nào. Cảm ơn trước.

Đối với người Việt hải ngoại, chắc có những cảnh đám cưới ở Việt Nam, có họ hàng nhưng vắng mặt cô dâu chú rể trong thời bao cấp hay còn bị cấm vận. Họ gặp nhau và lấy nhau ở hải ngoại, gia đình ở Việt Nam cũng làm tiệc cưới, đám hỏi xôm tụ ở Việt Nam. Mình có mấy vụ bên gia đình vợ, một cô em ruột lấy chồng ở Pháp quốc nhưng ở Đàlạt, vẫn có lễ cưới hỏi đủ trò.

Chán Mớ Đời

Nhs

Mask Save Lives 043020

Tuần nay, có nhiều người như bác sĩ, kỹ sư đến viếng BNSONS Printing để uỷ lạo các thiện nguyện viên. Hôm nay có nhiều người đến BNSONS Printing đem theo cà phê, cơm nước cho nhóm thiện nguyện. Có một chị gốc Đàlạt, con gái của tiệm Thiên Hữu, bán cà phê và trà ở đường Phan Bội Châu khi xưa. Chị này là giáo sư đại học bách khoa California ở Pomona về môn dinh dưỡng.

Chị này giới thiệu một kiểu diện trang (face shield mask ) làm bằng máy in 3D do anh Việt, kỹ sư lấy từ trên mạng xuống để in. Thấy rất giản tiện, nhẹ nhàng hơn loại mà BNSONS Printing đang làm. Sẽ hội ý của phòng kỹ thuật Don Bosco và anh Việt để thống nhất thêm về cách in ấn ra sao. Sau đó Lửa Việt sẽ mua thêm máy in 3D, nghe nói đâu dưới $300/ cái. 

Diện Trang 3D cho thợ làm nail

Một chị trưởng ca đoàn nào ở Quận Cam, thêm mấy ông cũng hăng say, muốn đến giúp phụ mọi người trong những ngày nghỉ. Ngồi nói chuyện với một chị và nhóm bạn đã may trên 4,000 khẩu trang, và có đem đi tặng các bệnh viện và viện dưỡng lão tại quận Cam.

Cho thấy rất nhiều người gốc việt như những đóm lửa nhỏ, tự phát cháy không có hội đoàn, đoàn thể tôn giáo nào ủng hộ nhưng lại nhảy ra, tự bỏ tiền rồi may khẩu trang, đem tặng cho nhà thương. Cho thấy tinh thần người Việt muốn đóng góp vào xã hội, quê hương thứ 2, không thờ ơ trước đại dịch.

Mình nói đến vấn đề kỳ thị với người gốc Á Châu sau đại dịch khi tinh thần chống tàu, Trung Cộng lên cao. Người tây phương không phân biệt ai là người Tàu, ai là người Việt bằng chứng trong những tuần qua có nhiều cơ sở thương mại của người Việt bị phá.

Đại dịch này có thể cho chúng ta, người Việt cơ hội để đóng góp và xã hội này để người Mỹ da trắng thấy chúng ta cũng đóng góp vào đất nước này.

Có anh bạn kể là một chị y sĩ mình biết, tốt nghiệp tại đại học Yale. Sau này chị ta liên lạc với đại học Yale để xin quỹ trợ cấp cho một chương trình y tế ở Việt Nam. Đại học Yale trả lời là KHÔNG và cho biết lý do là cộng đồng người Việt chỉ có xin tiền học bổng nhưng chả thấy đóng góp gì cho đất nước đã cưu mang họ. Có lẻ đến giờ chúng ta cần đóng góp chút gì cho quên hương thứ 2. Chúng ta đều làm những chương trình hướng về Việt Nam, cộng đồng người Việt mà quên là Hoa Kỳ cũng cần sự đóng góp của chúng ta.

Có một nhóm trẻ, đi xin khẩu trang, thiết bị y tế để tặng các trung tâm vô gia cư, tặng khẩu trang cho các thiện nguyện viên nấy ăn cho các người vô gia cư,…

Thế hệ mình thì đã về hưu, nhưng phải nghĩ đến thế hệ con cháu của chúng ta. Kỳ thị ngầm người Tàu, da vàng thì con cháu chúng ta khó mà lên chức cao, thành đạt trong xã hội Hoa Kỳ mai này. Họ sẽ viện cớ này cớ nọ, gián điệp cho Trung Cộng để dìm hàng.

Có người muốn giúp nhưng không biết làm gì ở các tiểu bang xa, nên gọi cho Lửa Việt. Mình giải thích cứ kiếm nhà thương, viện dưỡng lão trong vùng họ sinh sống, hỏi họ cần gì thì đưa cái đơn xin thiết bị y tế của Lửa Việt cho họ để họ gửi về cho MaskSaveLives.Virus@gmail.com

Bệnh viện nhi đồng CHOC đến nhận thiết bị y tế hôm nay

Ai ở đâu thì hỏi các nhà thương, bệnh viện, viện dưỡng lão xem họ có cần thiết bị y tế, khẩu trang rồi may tặng họ. Có một chị dân Đàlạt, cựu “Thụ Nhân Đàlạt” giới thiệu hai trung tâm y tế ở nam California cho tụi này và đã được biếu các thiết bị y tế tuần này.

Hôm nay, hội Lions quốc tế của thành phố Bellflowers đã đến lãnh khẩu trang để phát cho các viện dưỡng lão ở thành phố Bellflower, Los Angeles. Hội này, đa số là người Mỹ da trắng nên họ sẽ có nhìn thiện cảm với dân á châu. Chúng ta, không cần tự đi phát, chỉ cần hỏi người da trắng, họ rất tốt rồi nhờ họ phát dùm để truyền lửa khắp nơi cho nhanh để dập tắt đại dịch.

Mình nói chuyện với các hội viên Lions thì họ muốn giúp, làm cái gì nhưng không biết khởi đầu ra sao. Mấy tuần trước, tụi này cũng chả biết gì nhưng cứ khởi động rồi nghề dạy nghề. Chung tiền rồi nhờ người ta mua vãi để may, họ lấy công cắt là $0.07, rồi may là $0.70/ cái rồi miệng truyền miệng, có người gọi bán khẩu trang,… có người biết nên xin vãi về may.

Có người mua vãi để may đồ bảo hộ, mấy người may không biết tiếng anh thì mình dịch ra việt ngữ cách may, để dành lai bao nhiêu rồi có một chị y tá ngồi xuống với người may đồ để giải thích thêm để họ may cho chính xác hơn.

Tương tự các diện trang, cũng mò mò hai ba kiểu rồi nay có người đưa đến mẫu nhẹ nhàng hơn, có thể các thợ tiệm Nail sử dụng tốt khi làm chân tay cho khách hàng. Hôm nay, mình thấy BNSONS Printing làm mấy “Counter Shield Guard” do các tiệm Nail đặt hàng, rất tiện để trên bàn làm nail cho khách hàng.

Counter Shield Guard do các tiệm nail đặt làm, rất tiện

Chúng ta phải đi ra, mở vòng tay với cộng đồng người da trắng, đừng dậm chân trong cộng đồng người Việt. Hôm qua mình thấy nghị viên Diedre Thu-Ha Nguyen, thành phố tải lên quyết nghị của hội đồng thành phố Garden Grove, tránh nạn kỳ thị.

Anh chị nào muốn giúp đỡ chương trình “Masks Save Lives” thì vào Facebook để chia sẻ với thân hữu: https://www.facebook.com/LuaVietCovid19

Hay 

http://luaviet.org/

Theo chỉ dẫn:

How to contact Lua Viet
E-mail:	luaviet@luaviet.org
Gửi ngân phiếu:	Lua Viet Youth Association P.O. Box 349 Marlboro, NJ 07746-0349
Make a donation with	paypal.me/luaviet
Donate through PayPal Giving with NO FEEs to Lua Viet	PayPal GiviNg

(Còn tiếp)

NHS

Paris có gì lạ 2 *

Năm 1975 mình vào học năm đầu ở trường cao đẳng quốc gia Mỹ thuật (école nationale supérieure des Beaux Arts) Paris, thường được gọi tắt là ENSBA. Trường này tọa lạc ở khu La Tinh (quartier latin) trên đường Bonaparte. Người ta gọi "khu La tinh" vì khu này có nhiều đại học mà khi xưa thì tiếng La-tinh là ngôn ngữ chính được dùng để dạy và nói trong đại học cho nên ra đường nghe các sinh viên nói với nhau bằng tiếng La-tinh nên dân địa phương gọi là khu La tinh. Tương tự các công lễ khi xưa được rao giảng bằng tiếng La-tinh sau này thờ chuyển qua dùng phương ngữ nên tiếng La-tinh biến thành cổ ngữ, tử ngữ (langue morte) như tiếng Hy-Lạp.

Từ Đà Lạt sang Paris là mình bị sốc về văn hoá, cách sống,.. nhưng khi vào học thì coi như khám phá ra một thế giới khác vì trường Mỹ thuật rất khác lạ, ngay cả đối với dân Tây cũng xem như một huyền thoại, không biết gì nhiều. Có lúc đi chơi gặp đầm, nói mình là dân Beaux Arts thì họ bám lấy mình để hỏi về những huyền thoại của trường này hơn là vì mình. Từ một tên ngu lâu dốt sớm, sinh trưởng tại Đà Lạt, trường này biến mình thành một tên quái quái rất khác lạ với dân VN.

Trường dạy ba môn chính là hội hoạ, điêu khắc và kiến trúc. Các môn chính như toán, lịch sử nghệ thuật,.. thì các sinh viên học chung ở các lớp chung của trường còn về học vẽ, điêu khắc, kiến trúc thì sinh viên học riêng ở các atelier. Atelier tạm gọi là Lò, đứng đầu bởi một giáo sư chủ nhiệm và hai phụ tá. Giáo sư đứng đầu atelier thường là Kiến trúc sư có tiếng, khôi nguyên của Grand Prix de Rome như ông dượng của mình, Ngô Viết Thụ. Sau cách mạng Văn hoá năm 1968 (Mai 68) thì có một số giáo sư thiên tả mở các atelier để hướng dẫn sinh viên về xã hội hơn thì sinh viên theo học rất giỏi về chính trị nhưng lại không giỏi về vẽ.

Mỗi người có một quan niệm riêng về cách phát hoạ, thiết kế về kiến trúc nên sinh viên được tự do chọn thầy chủ nhiệm cho nên có atelier đông sinh viên hơn atelier khác. Mình thuộc dạng ngu lâu, đâu biết ai là ai đâu nên thò đầu vô một atelier để hỏi thì gặp tên trưởng atelier gốc Ý tên Taravella nói chuyện nên ghi tên sau này vào học mới hiểu mình chọn giáo sư chính là Arsene Henry, khôi nguyên La Mã, kiến trúc sư chính về thiết kế đô thị của thành phố Bordeaux, cố vấn cho ông Chaban Delmas, thị trưởng của thành phố này, có thời làm thủ tướng cho chính phủ Để Gaulle. Sau này mình có đi làm cho hãng ông ta khi còn đi học. Cái lợi làm giáo sư là trong lớp có học trò giỏi là đem vô hãng mình làm, lại trả công rẽ. Có dịp mình sẽ kể thêm.

Kỷ niệm không bao giờ quên khi học ở trường Mỹ thuật là ngày lễ nhập môn và các Pince-fesses (bal) mà mình tham dự trong suốt 7 năm ở trường. Các sinh viên mới được gọi là ma mới (nouveau) còn năm thứ 3 trở lên là đàn anh (ancien). Mỗi năm thì atelier có tổ chức lễ nhập môn cho các ma mới vào tháng 11 nên trời bắt đầu lạnh. Mình không nhớ rõ nhưng có rất nhiều atelier ngoài khung viên của trường vì trường nhỏ nên phải mướn các phòng ốc xung quanh trường và khi xưa mỗi lần nộp bản vẽ thì có chiếc xe ngựa đi vòng vòng các atelier để sinh viên nộp bản vẽ đem về trường chấm điểm nên có danh từ "charrette" để nói khi các sinh viên thức sáng đêm mấy ngày không ngủ để vẽ cho kịp nộp bản vẽ. Thường lệ thì cứ 6 tuần là có nộp đồ án thì trong atelier đàn anh và đàn em xúm lại giúp nhóm phải nộp đồ án cho nên lớp đàn em thì được đàn anh dạy cách vẽ, sơn màu hay thiết kế các ý tưởng.

Thường thường thì ai cũng đi làm thêm ngoài nhóm ma mới hai năm đầu cho nên tới giờ chót nộp bản vẽ của đồ án, là năn nỉ đàn anh, đàn em vẽ giúp. Phải bao tụi nó đi ăn, nhiều đứa say mèm chả vẽ cái gì cả nên thường thức nguyên đêm để vẽ tới 12 giờ trưa. Nộp xong là về nhà ngũ đến sáng mai vào trình bày đồ án trước hội đồng giám khảo. Có nhiều tên vô trước mình mấy năm mà đồ án bị đánh rớt hoài nên có tên khi mình ra trường vẫn còn lê lết nhiều người không chịu nổi thì đổi trường sang nhóm xã hội nhân văn thì viết, nghiên cứu về xã hội chủ nghĩa nhiều hơn thì được chấm đậu ra trường. Mình may là ra trường ở atelier này cho nên sau này đi khắp thế giới ai cũng mướn vẽ hết.

Một hôm đang ngồi vẽ trong atelier thì nghe tiếng kèn của ban nhạc kèn đồng (fanfare) thì cả atelier bỏ chạy ra ngoài đường xem. Mình tò mò chạy ra thì thấy một đám Tây đầm ở lổ, bị dính sơn tùm lum, run run cằm cặp vì lạnh, đang chạy ngoài đường trong khi ban nhạc chạy theo vừa thổi kèn nên chả hiểu gì nên hỏi một tên đàn anh thì nó bảo là lễ nhập môn của atelier nào đó, tuần sau là lễ rữa tội của mày khiến mình bắt đầu run vì ông bà cụ mình mà biết mình sa vào chốn này chắc không dám cho mình đi Tây.

Cả tuần tụi đàn anh bắt nhóm ma mới 16 đứa, 10 gái 6 trai phải trang hoàng trong atelier theo đề tài năm đó nên chả học hành gì cả. Đến ngày thì tụi đàn anh chở đâu mấy thùng rượu đỏ vào. Tới giờ thì ma mới phải hoá trang theo đề tài của năm đó mà mình không nhớ lắm vì lần đó mình uống rượu lần đầu trong đời nên say nên không còn nhớ gì cả. Mình chỉ nhớ mang máng là cả đám ma mới bị nhốt trong có một cái phòng và hoá trang thành dân Nô lệ mà trong lòng đứa nào cũng run và lo sợ vì ở ngoài nghe mấy tên đàn anh la hét kêu réo, đem nô lệ ra... lúc họ kêu ra thì phải bò qua một cái lổ. Mình vừa mới bò ra là bị mưa pháo của cá thối, trứng gà, đủ loại nên không còn nhìn thấy gì cả vì cái kính cận mình bị dính đủ thứ.

Mình thấy cái bàn dài có đám đàn anh ngồi, bận đồ hoá trang mấy tên KKK lại tối om với vài cây nến trong khi mình là nô lệ bị đem ra đấu giá. Lần lược , con trai được đưa lên Mezzanine và cởi cái khố ra cho đám đàn anh đàn chị xem con chim để chấm chim nào to và hoành tráng nhất và con gái thì quay người lại cho đàn anh xem mông để chấm cô nào có mông đẹp nhất. Sau đó nhập tiệc thì bọn đàn em con trai phải đi đổ rượu cho đàn anh còn con gái thì phải múa bụng trong khi đội kèn chơi. Nói thật thì không khí rất là điên dại, tụi đàn anh bắt mình uống rượu nên không dám cãi sau đó mình không biết làm sao về nhà được đêm đó. Chỉ biết là tối đó tên có chim to nhất được một đàn chị dẫn về nhà ngủ với cô ta. Nghe nói là truyền thống của atelier.

Sau này mình làm trưởng atelier thì làm về đề tài La Mã cũng vui lắm. Mình ở atelier có con gái nên đỡ chớ có nhiều atelier không nhận con gái thì nghe nói còn kinh hồn hơn cho nên khi các atelier đánh nhau thì atelier toàn con trai đánh hăng lắm sau này có mình vào thì atelier mình không bị ăn hiếp nữa vì tụi Tây tưởng mình là Lý Tiểu Long, võ nghệ cao cường. Thật ra dân mỹ thuật rất hiền, không sát máu như các trường về xã hội nhân văn, chuyên lo biểu tình, đánh nhau với cảnh sát.

Ngoài lễ nhập môn ra thì hàng năm atelier có tổ chức truyền thống lễ nhảy đầm được gọi là Pince-fesse, béo mông vì trong tối dân Mỹ thuật hay béo mông mấy cô hay là truyền thống mình cũng không biết. Chỉ biết là cả tháng trước, có concours về tấm affiche của năm. Ai vẽ thắng thì sẽ được dùng làm affiche dán khắc nơi trong khu La tinh. Atelier mình nổi tiếng về tổ chức pincefesse nên có khoản trung bình 500 người dự mà mình lại được lãnh nhiệm vụ giữ cửa không cho côn đồ vào phá phách. Mình cầm cái Nonchaku, đeo nơi cổ cứ như Lý Tiểu Long nên tây không dám lộn xộn.

Cả tuần lớp chả học hành gì cả, lo trang hoàng atelier lại, màn đen che cửa sổ đầy theo chủ đề của năm ấy. Chả có đồ ăn gì cả chỉ có bốn thùng tonneau rượu đỏ. Lần lược thiên hạ tứ xứ kéo nhau vào, đa số là dân trong trường nhưng có nhiều con đầm nghe tiếng Dạ Vũ của trường Mỹ thuật cũng ráng xin vào. Đi vào thì phải qua một hang động tối nên cứ nghe mấy cô đầm kêu ái ái như tủm tỉm cười. Đi vòng vòng béo mông mấy cô đầm cũng vui, con nào cười lại thì nhảy đầm với nó trong khi các ban nhạc kèn đồng (fanfare) của các atelier thay phiên nhau lên chơi cho bà con nhảy. Nói chung là sau đó là ai cũng say cả, nhiều cặp ôm nhau làm tình ngay trong atelier, nhiều cặp còn tỉnh táo thì ôm nhau về nhà. Đứa thì ói đầy sàn nhà khiến bọn đàn em sáng hôm sau phải vào atelier quét dọn. Đúng là thác loạn!

Tuần nào cũng có pincefesse vì các atelier thay phiên tổ chức cho nên học kiến trúc rất khó ra trường. Năm mình vào thì cùng khoá có 16 tên nhưng khi ra trường chỉ còn 2 tên vì thầy chủ nhiệm atelier mình rất khó nên ít ai được điểm cao nên đổi qua atelier khác thiên tả thì dễ có điểm ra trường cho nên dạo đó các công ty kiến trúc chỉ mướn sinh viên của những atelier như của mình vì biết vẽ thay vì giỏi lý thuyết về xã hội chủ nghĩa. Đa số đi làm cho các công ty kiến trúc rồi có tiền nên tiêu xài nên trung bình là 10 năm mới ra trường hay không bao giờ.

Lâu lâu sinh viên buồn không biết làm gì thì mua bao nilon về lấy nước, pha màu rồi bỏ trong bịch nilon. Ai đi ngang trường thì từ lầu 4 quăn xuống, trúng người thì ít nhưng trúng các cửa hàng dính đầy sơn hay atelier này bao vây atelier kia rồi quăn bịt nilon làm cản trở lưu thông mà cảnh sát thì không được phép vào trường nên cũng vui. Ngẫm lại thì nhiều tên học chung khá điên điên lại sinh hoạt trong một môi trường hơi quái quái nên tạo ra những kỷ niệm khá vui.

Mình không hiểu lí do ông thầy mến mình nên kêu vẽ cho công ty ông ta nên cũng có tiền vô rồi mỗi lần nộp các đồ án thì ông ta binh vực mình hết mình nên hay được điểm cao nên thường thường được cho thêm tín chỉ. Thí dụ đồ án là 3 Tín chỉ thì mình được thêm một Tín chỉ coi là 4 cho nên thay vì 6 năm mình chỉ học có 5 năm sau đó chạy qua Ý đi làm một năm rồi về mất một năm làm luận án ra trường.

Mình nhớ lần đầu tập vẽ khỏa thân thì sau ăn cơm đi vào lớp thì thấy một con đầm ở lổ ngồi trên cái bục nên lấy làm lạ nên tập vẽ loã thể lần đầu rất khó khăn vì khó tập trung. Có lần tên Tây cùng niên khoá sau này ra trường cùng năm với mình, nhà ở miền Nam, đánh bài thua hết tiền nên phải ngồi khỏa thân cho cả đám vẽ lấy tiền thì có con Paulette, năm mới vào rất ngây thơ cứ bị thằng Jeff tốc váy lên xem culotte vì con đầm này rất là bảo thủ, không bận xì líp, thơ ngây bước vào thì thấy thằng Jeff cởi trần, con nhỏ la toán lên chạy ra cửa. Vài tháng sau là cô này đều có mặt ở các pincefesse, hết đi với tên này đến tên khác. Thằng Jeff coi lại thì cô nàng hết bận culotte. Chán Mớ Đời

Có lần thằng con nói với mình là nó nhận xét mình rất khác với những người đàn ông Việt khác như cha của mấy đứa bạn gốc Việt. Mình trả lời tại họ chưa bao giờ trải qua 7 năm ở Trường Cao Đẳng Quốc Gia Mỹ Thuật của Paris. Nhiều khi nghĩ lại nếu mình không học trường này thì ngày nay cá tính mình ra sao?

Lâu lâu đồng chí gái kêu mình đi múa kép ở Bôn Sa khiến mình chán mớ đời vì không có vui như thời ở bên Tây đi học. Ở đây thấy mấy người sàn qua sàn lại, quơ tay quơ cẳng như múa rối. Thời sinh viên, đi Bal vui như ngày hội, đây thiên hạ ngồi như đám ma nên kẹt lắm mình mới đi. Vào ngồi ngủ cho qua thời giờ nên sau này vợ Chán Mớ Đời nên hết còn bắt mình đi nhảy đầm múa đôi gì nữa.

Sơn đen (còn tiếp)

Quên hay Nhớ ngày 30/04/1975

Gặp lại bạn học cũ, mình hay nghe họ hỏi sao mình nhớ những chuyện thời trước 75 trong khi họ không nhớ gì cả. Những câu hỏi này làm mình nhớ đến những giờ học Đạo Đức với thầy Nguyễn Quang Tuyến và Luận Lý với thầy Nguyễn Minh Diễm. Học ban B nên mình chỉ có học mỗi tuần hai tiếng của hai môn này.

Quên là không Nhớ. Quên là nghịch với Lời Hứa. Một tình nhân quên lời hứa của mình để đi lấy chồng hay lấy vợ khác. Theo Nietzche, "Quên" là sức mạnh chống đối đầy hoạt lực, là một khả năng sống động, một quyền lực giải thích những gì chúng ta đã sống, đã trải nghiệm, cho nên Quên trở thành bản ngã của con người, đúng hơn là chúng ta có Ý thức về hành động Quên. Cô gái ý thức là quên lời hứa với anh học trò nghèo để đi lấy chồng giàu sang hơn hoặc một chính trị gia, khi tranh cử thì thề thốt, sẽ làm lợi cho cử tri nhưng một khi được đắc cử thì họ có cái quyền "quên". Khi người ta khám phá ra vụ bán súng ống cho Ba Tư để lấy tiền chống lại nhóm cộng sản ở Nicaragua, tổng thống Reagan, kêu ông ta không nhớ về việc này. Ai dám chửi bới một ông già, mới bị ám sát suýt chết. Huề vốn.

Chính trị gia ý thức muốn quên lời hứa khi tranh cử, và theo Nietzche thì đây là một triệu chứng tinh thần, có ý chí rõ ràng. Quên hay Không giữ lời hứa là tạm thời đóng cửa Ý thức, tạm thời quên đi lời hứa, không thắc mắc gì đến phải trái. Đóng cửa lại để cho thế giới lương tâm tự giải quyết. Coi như mình không có hứa hẹn gì cả. T.T. KH với bài thơ Hai sắc hoa Ti Gôn nổi tiếng vì cô nàng bỏ lời hứa thề với "Người" để đi lấy chồng. Nhưng có lẻ ông chồng có vợ bé hay không thương, đoái hoài đến nên khi cô đơn mới nhớ đến người tình xưa. Lúc đó, lương tâm cắn rức nên mới tưởng tượng : " Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng, trời ơi chắc người ấy buồn lắm,.."

Nếu như lương tâm cô ta không bị đóng khép lại khi đi lấy chồng thì chắc chắn sẽ trăn trở trước ngày Vu Quy, và có thể sẽ không bỏ người yêu để bước lên xe hoa. Cô ta đau đớn vì không hạnh phúc bên chồng. Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời, ái ân lạt lẽo của chồng tôi..." để rồi tiếc nuối về quyết định của mình, hay đúng hơn "không giữ lời hứa" hay "quên".

Mình có một người cậu, cũng tuẫn tiết ngày 30/04/1975. Mình viết bài này như dâng nén hương cầu mong cậu được đến cỏi Vĩnh Hằng

Hành động cố Quên Đi để nhẹ lương tâm. Quên là mưu toan, có sức mạnh rõ ràng, do đó con người chỉ có quên đi thì mới có hạnh phúc, niềm vui, hy vọng về hiện tại cũng như tương lai của con người. Nếu không quên thì ta sẽ như T.T.Kh trăn trở đến niệm phúc cuối.

Mình nhớ sau 75, đọc sách báo Việt ngữ ở hải ngoại, thấy toàn những ước mơ, căm thù Việt Cộng, rồi sau này qua các trại giam ở Hongkong, các thuyền nhân đi từ miền Bắc cũng nhờ đem những bài thơ của họ làm, nhờ đăng trên báo chí Việt ngữ ở hải ngoại. Thơ của họ cũng rặt theo thơ của những người miền Nam bỏ nước ra đi với mối thù với chế độ.

Vài năm sau cũng chính những người này, quay lại Việt Nam để làm ăn, gái gú rồi sau khi bị Việt Cộng lừa thêm, lấy hết tiền của họ thì mới căm thù lại. Khả năng Quên là một sức mạnh, nuôi dưỡng sức đề kháng và trí nhớ. Ông Nietzche gọi hiện tượng này là Trí nhớ của Ý Chí, cái tôi muốn hứa và thực hiện lời hứa, con người có quyền phủ quyết, dùng những lý do chính đáng để biện minh cho hành động của mình.

Anh trở lại Việt Nam, với sổ thông hành của Pháp, Mỹ,.., thì công an khu vực không làm khó dễ gì anh. Nếu họ có đến nhà thì anh tặng họ vài bao thuốc lá và họ khuyên anh lao động tốt, để dành tiền để về thăm quê hương, chùm khế ngọt. Chỉ có những người dân sống tại chỗ thì mới hiểu, thấm thía được hiện thực. Anh có thể về, đem theo thuốc men, xe lăn, chụp hình kỷ niệm, tặng quà cho dân nghèo,... Anh không thể thấy cảnh vài tiếng đồng hồ sau đó, công an đến nhà xét và lấy quà của anh tặng mang đi. 

Sinh Viên Việt Nam đi tuần hành tại Paris ngày 27/4/1975, để tang cho Việt Nam Cộng Hoà. Hình chụp bởi sinh viên Trần Đinh Thục

Làm sao để con người biết giữ lời hứa, là cỗi nguồn của trách nhiệm. Biết giữ lời hứa là điều kiện tiên quyết của Đạo Đức và Luân Lý. Con người phải suy nghĩ kỹ càng, tư duy trước khi buông một lời hứa, là trách nhiệm, là ý thức ngự trị cái bản ngã của con người hay thường được gọi là lương tâm.

Con người có ký ức thật rõ ràng nhưng chính cái lương tâm bảo nó quên vì điều mà họ muốn quên vẫn nằm trong trí nhớ của họ. Một người vượt biển, xin tỵ nạn chính trị, kêu gọi lương tâm nhân loại cứu vớt họ vì nếu không họ bị dẫn độ về Việt Nam, sẽ bị đưa đi trại cải tạo hay giết hại. Khi đến định cư, sau một thời gian họ có một cuộc đời sung túc, thì trở lại Việt Nam. Lương tâm họ bảo họ quên đi những hình ảnh bao cấp, xếp hàng, cải tạo,… áo gấm về làng, mang sổ thông hành ngoại quốc, sang trọng hơn những người còn ở lại, không may mắn như họ?

Mình quen một cặp vợ chồng ở hải ngoại, nay về hưu sống ở Việt Nam. Họ khuyên mình đừng có đi viếng những viện mồ côi vì depressed, sẽ làm mất vui cho chuyến đi về Việt Nam thăm gia đình. Họ sống ở Việt Nam, và chấp nhận sống với chính sách 3 Không, không nghe không thấy không biết.

Một người mẹ ôm con chạy giặc Việt Cộng 04/1975

Lý do, ngày nay họ được đội, bận vào một lớp áo của một kỹ sư, bác sĩ, công nhân của một nước giàu có như Mỹ, Pháp, Đức,... Họ bảo không chống Hà Nội, viện dẫn Việt Nam Cộng Hoà, khi xưa cũng đầy tham nhũng như ngày nay. Đời sống gia đình, người thân của họ ngày nay khá hơn xưa, hơn thời bao cấp. Họ đi ăn ở các tiệm ăn nổi tiếng, không có những đứa trẻ vào mời đánh giày hay xin một phần ăn. Cho nên họ rêu rao, không được nói đến chính trị.

Thầy Nguyễn Minh Diễm nói mục đích Triết Học là tiếp tục tìm ra phương pháp để phê bình tư tưởng của ai đó hay cả chính của mình, nói cách khác cứu cánh của Triết Học là con đường hành động để biết rõ giá trị của tư tưởng. Như thầy Tuyến nói Philo cái Sophos. Tư tưởng của Tầu chỉ dựa vào nguyên lý Đúng - Sai, không đề cao đến phân tích đúng sai và không có luận lý như thể lẫn lộn giữa Nhập Đề và Kết Luận.

Mọi luận điểm, hay trong lớp thầy nói cái gì là học trò phải gật đầu hay yên lặng nếu không sẽ bị cười chê, cho là không biết Gốc hay Ngọn. Một là Khổng tử nói thế này hai là Tử Khổng Cỏn như thế kia,... Dần dần con người chấp nhận sự hèn kém của mình, chấp nhận số phận của mình, tự an ủi là kiếp trước vụng tu. Lịch sử cho thấy Nho Giáo và Phật Giáo rất hợp nhau, đổ lỗi cho cái quả của kiếp trước. Chỉ mong tu kiếp này để được an bình kiếp sau.

Khi Lưu Bang đánh bại Hạng Vũ, lập lên nhà Hán thì ông ta ghét Nho học nhưng sau này phải áp dụng vì Nho Giáo là một thuyết giúp con cháu ông ta trị vị trên 4 thế kỷ. Nho sĩ chỉ là ăn bám xã hội, dựa theo vua mà sống. Khi Mao Trạch Đông nắm chính quyền thì ông ta cũng bài Nho Giáo nhưng sau phải phục hồi lại giáo lý Khổng tử để tránh bị chống đối mà ngày nay họ thành lập các hội Khổng Giáo khắp nơi. 

Có thời Lý Quang Diệu muốn bắt học sinh ở Tân gia Ba học Khổng Giáo nhưng không hiểu lí do nào bỏ kế hoạch đó. Nên nhớ Lý quang Diệu dạo đó, dưới mắt người Tây Phương, được xem là một nhà độc tài tương tự như Tưởng Giới Thạch, Phác Chánh Hy nhưng dần dần họ hiểu ra nên từ bỏ Khổng Giáo, giúp đất nước họ tiến bộ như ngày nay. GDP cua người dân Tân Gia Ba cao hơn cả người Mỹ.

Việt Nam cũng vậy, cho xây Văn Miếu, học tập tư tưởng HCM, xây tượng đài. Sinh viên mới vào đại học phải mất 18 tháng đầu để học chủ nghĩa Mac Lê mà ngay chính Liên Xô đã đập vỡ, kéo đổ tượng đài của ông này. Sau 18 tháng học Mac Lê, các sinh viên được thấm nhuần tính nghe lời của các nho sĩ khi xưa, đã thông Tứ Thư Ngũ Kinh, cứ hô hào chủ nghĩa Mac Lê là siêu việt nếu không sẽ bị đánh rớt tương tự khi xưa ông Nguyễn Du đi thi cũng phải khen vua nhà Nguyễn là vạn tuế, con của Trời. 

Các sinh viên ngày nay phải học tập tư tưởng HCM là siêu việt để đậu, không còn ý chí tư duy đề kháng, sẽ làm nô lệ cho chế độ suốt cuộc đời còn lại. Chỉ thay thế Thiên Tử bằng "đảng", 1000 năm sau người ta đọc sử cho thấy Nho Sĩ được đổi tên thành Đảng Viên. Nho sĩ là đảng viên của Khổng Giáo, phải trung thành thì mới có ăn, làm quan hay cán bộ.

Quên hay nhớ? Bạn thích cái nào? Chán Mớ Đời 

Nhs

Quê hương của ký ức

Tuần vừa rồi đi tập võ, thấy một anh tập chung, cạo râu tỉa ria, cắt tóc thì hỏi đi ăn cưới hay sao mà tổng vệ sinh thế. Anh trả lời là sắp đến ngày lễ tưởng niệm 30/ 4, phải bận quân phục để chào quốc kỳ. Câu trả lời của anh ta làm mình kính phục vì sau 49 năm, những người lính VNCH cũ vẫn còn tưởng nhớ đến những ngày tháng hành quân bên đồng đội, chiến đấu cho Lý tưởng Tự Do trong khi đại đa số dường như đã quên Tháng Tư Đen.

Có ai từng nói: " Mình là những gì mình nhớ." Những gì mình nhớ tạo nên ý nghĩa cho những gì mình đã làm hoặc chứng kiến trong quá khứ hay hiện tại. Nếu những quân nhân cán chính của VNCH không nhớ đến ngày 30/4 thì cuộc chiến đấu khi xưa của VNCH do họ đại diện không có ý nghĩa, họ sẽ không có quá khứ, ký ức của họ chỉ là hư không. 

Hà Nội có thể xoá những dấu tích của chế độ VNCH như nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi, các tượng lính VNCH khi xưa, cấm nhạc vàng, sách báo miền Nam ...nhưng họ không thể xoá được ký ức của mỗi người đã từng sống tại miền nam trước 1975.

Bà nhạc của mình năm nay đã trên 94 tuổi, không còn nhớ đến ai nữa. Vài năm trước, khi bắt đầu lẫn, bà ta hay nói với con cháu đưa bà về thăm Ao Hồ, quê quán của bà ở Huế nhưng nay thì ít nói, cả ngày cứ ngồi nhìn về một chốn xa xăm, trả nhớ về không như không còn quá khứ. Đồng chí gái mỗi chủ nhật đến thăm, đưa mẹ đi ăn phở. Ngồi nhìn vợ mình đút cho mẹ ăn như ngắm một bức tranh hiện thực rất đẹp. Trời sinh rất hay, từ từ con người bị lão hoá, lú lẫn khiến con cháu cũng từ từ quen dần sự mất mát trong tâm khảm để rồi một ngày nào đó bà sẽ vĩnh viễn ra đi, giúp con cháu bớt đau khổ vì mồ côi.

Khi bà cụ nhớ đến Ao Hồ, hình ảnh của căn nhà khi xưa ở Huế, nơi cụ đã sinh trưởng là nguyên liệu đầu tiên giúp tạo ra chính hình ảnh của cụ, bản thể của cụ; một phụ nữ miền Trung nên khi cụ lẫn, không còn nhớ đến hình ảnh xưa thì không còn nhận ra chính mình là ai, mất đi cái căn cước của chính cụ. Nhiều khi nghe cụ hỏi "tui tên chi?" làm mình cũng không biết cụ nói tên cụ là Chi hay hỏi con cháu tên cụ là gì vì tên cúng cơm của cụ là Tôn Nữ Cẩm Chi,...

Sau biến cố 30/4/75, nhiều triệu người VN bỏ xứ ra đi tìm chỗ dung thân trên khắp thế giới. Mình có gặp một anh tỵ nạn đạp xe đạp, bán chả giò ở Dakar, thủ đô của nước Sénégal, Phi Châu. Các lưu dân bỏ nước ra đi, định cư tại một quốc gia khác nhưng vẫn bị các ký ức, kỷ niệm của thời lớn lên tại VN níu kéo, so sánh. Có người hoà đồng nhanh chóng vào nền văn hoá địa phương, có người vẫn bị những ký ức của VN lôi kéo họ về dĩ vãng khiến họ lơ lững ở hai vùng ranh giới của văn hoá của nước sở tại và văn hoá của nơi họ vừa từ bỏ. Như thể đứng ở gạch nối của hai nền văn hoá lẫn lộn việt-Mỹ, hay Việt-Pháp,…

Những thập niên đầu ở hải ngoại, người gốc Việt hay tụ tập với nhau dưới danh nghĩa quân nhân cán chính, các đảng phái dưới thời VNCH nhưng dần dần các hội thân hữu ra đời, mang tên hội Thừa Thiên, Huế, hội Quảng Nam Đà Nẳng, hội thân hữu Đà Lạt, hội Sóc Trăng,.....hình như con người càng lớn tuổi thì họ trở về ký ức của nơi họ sinh trưởng hay đúng hơn tìm về Quê Hương của Ký Ức, của những kỷ niệm thời xưa. 

Mình hay ăn sáng mỗi thứ 6 với vài tên bạn Mỹ già, trên mình 20 tuổi thì có người kể; đi dự hội ngộ 40 năm của trường trung học của ông ta thì không nhận ra ai. Có một tên ngồi kể chuyện ngày xưa ông ta và tên bạn hay phá phách ra sao, ông ta cố moi óc vận não nhưng vẫn không nhớ đến tên kể chuyện. Chỉ nhớ thời đó, mỗi sáng phải dậy sớm đi bỏ báo, kiếm tiền để bảo trì chiếc xe hơi vì trong trường dạo đó ít học sinh có xe hơi. Ông ta nhớ đến những cô gái có dịp chở đi chơi thôi. Tương tự khi nói về ký ức Đà Lạt mình nhớ nhiều nhất về hai năm học Văn Học còn Yersin thì nhớ về thời học tiểu học .

Bức ảnh của sinh viên Trần đình Thục chục cuộc diễn hành sinh viên Việt Nam Cộng Hoà ngày 27/4/75 tại Paris, Pháp quốc 

Mình nhớ dạo mới sang Văn học thì cũng tụm 3 tụm 4 lại với mấy tên khi xưa học ở Yersin, tuy không cùng lớp nhưng biết mặt nhau như Võ Hoàng Đa, Hùng Con Cua, Nguyễn Đình Tài,.. Mấy cô thì có Mai Anh, Ngọc Chân, Anh Đào, Thu Thuỷ, Nguyệt Thu,... Có lẻ vì nhóm này có chung một ký ức tập thể của Yersin? Ký ức cộng đồng của trường Tây? Dần dần cũng bắt đầu quen một số học sinh chương trình Việt nhưng dù sao vẫn cảm thấy thoải mái hơn với đám từ Yersin sang. Sau này gặp lại Võ hoàng Đa ở Cali, ngồi nói chuyện thì có nói khi học Yersin thì mình cảm thấy không thoải mái lắm thì anh chàng giải thích đa số là con nhà khá giả của Đàlạt mới học trường Tây nên tụi mình không thoải mái với đám này nên khi sang Văn học thì Châu về hiệp phố. 

Mình thì nghĩ khác. Mình nhớ khi còn học vườn trẻ Ấu Việt, nghe kể về nhà mình nói tiếng Tây như con của mình ngày nay xổ tiếng Mỹ. Sau này, sang Yersin thì nói tiếng Việt hơi ngọng tương tự con mình khi nói chuyện với bà Nội, bà ngoại. Dần dần bắt đầu suy nghĩ, nghe kể những chuyện kháng chiến chống Tây, thực dân đô hộ dân mình nên có thể bị khủng hoảng bản thể, không hiểu tại sao phải học trường Tây. Dạo đó, tây về nước nên có rất nhiều thầy cô người Việt nhưng lại nói tiếng Tây trong lớp nên mình đâm hoang mang. Khi sang học chương trình Việt thì mình cảm thấy thoải mái hơn vì thầy giáo nói tiếng Việt khiến đầu óc mình bớt lộn xộn.

Năm vừa rồi khi tìm lại một số bạn học xưa ở Đà Lạt thì mình có nhu cầu viết về những ký ức của thời gian sinh sống tại Đà Lạt. Cả đời mình chẳng bao giờ viết nên Thiên Hạ đọc kêu sai lỗi chính tả, dấu hỏi, dấu ngã bỏ sai loạn xà ngầu nhưng mình cứ vô tư vì chỉ muốn viết cho chính mình, cho con cháu sau này đọc tương tự như mình thích nghe Ông cụ kể chuyện thời xưa ở quê. 

Mình viết như sợ nguồn suối của ký ức sẽ ngưng, như sợ những kỷ niệm kia sẽ chìm biến trong dĩ vãng. Càng viết thì mình càng thấy rõ hình ảnh của Đà Lạt khi xưa, những tên học chung, những cô gái mà mình thích nhìn trộm, những bản nhạc của ban nhạc Phượng Hoàng,.. mà mấy chục năm qua không để ý, nay nghe lại thì phảng phất đâu đây những tình cảm dào dạt khi xưa, như giúp mình sống lại thời trước 75. Bao nhiêu ký ức được cuộn về như dòng suối được cha con Jean De Florette, khai thông  sau khi đã dập tắc để mua đất rẻ từ cha của cô gái tên Manon trong truyện "Manon des Sources" của Marcel Pagnol. 

Có cái gì lôi cuốn mình tìm hiểu nơi nào xuất phát ra gia đình, dòng họ, nên đọc hối hả, đọc gia phả rồi nhờ người ta dịch ra việt ngữ, nhờ tiệm in cho ông cụ đem về làng tặng trong họ. Về quê Nội, mình có thăm viếng cái đình làng, chùa Thầy, nhà thờ họ,.. tuy nhỏ bé nhưng mình vẫn thấy có cái gì thiêng liêng buộc mình vào không gian ấy. Mình tìm hiểu lí do ông tổ từ Nghệ An lại trôi dạt về vùng sông Đà núi Tản, lập nghiệp bên dòng sông Đuống,... vì quê mẹ và quê cha, mình chỉ biết qua văn chương, đọc lẹ bẹ từ bé như con chim lạc bầy.

Mình hiểu ông thần Nhị Anh khi dùng phần mềm, sưu tầm tài liệu để vẽ lại cái chợ Đà Lạt khi xưa trong không gian ba chiều như Marcel Proust đi tìm lại những dấu chân xưa vì ký ức của anh chàng cũng lấp lánh những tia sáng của ký ức của chính mình. Có một Chị ở bên Đức, tìm kiếm những dư âm, hình ảnh xưa để làm những video như tạo dựng lại một vùng ký ức của thời mang guốc đến trường.

Anh bạn học thân ngày xưa, tuy bận công việc, bỏ công ra, sửa lỗi chính tả,…gom 100 bài viết của mình về ký ức và quê hương, đặt tên Mực Tím Sơn đen.

Khi nói đến một kỷ niệm dù riêng tư nhưng vẫn liên đới đến một người bạn hay một nhóm nào khi xưa, quyện theo thời gian và không gian cho nên ký ức của mình vẫn dính dấp đến ký ức của tập thể. Khi ngồi kể chuyện thời xưa, như ban nhạc của Văn Học trình diễn ở trường Trí Đức thì Hùng Con Cua có những kỷ niệm của hắn, Nguyễn đình Tài có kỷ niệm riêng tư của hắn ngay chính mình lúc đó là trưởng lớp cũng có vài kỷ niệm như Trần Thiện Tân chơi guita Bass nhưng không quen đàn 4 giây của ban tổ chức nên đánh loạn cào cào khiến Tài, Hùng hoảng cả lên nên khi ngồi chung kể lại kỷ niệm xưa thì những kỷ niệm xưa ấy được hiện tại hoá, được kể lại sau 40 năm, khi mỗi người trong chúng ta đã trưởng thành và quan sát hay đón nhận những ký ức với một lối nhìn, cảm nhận khác.

Mình ít thấy mấy người bạn học xưa còn sinh sống tại VN, lên tiếng trên diễn đàn Văn Học. Có lẻ họ vẫn sinh sống tại Đà Lạt nên ký ức của họ rất khác với mình. Họ nhìn thấy sự thay đổi của Đà Lạt trong đời sống hàng ngày trong suốt 49 năm qua cho nên ít lưu luyến đến quá khứ trước 75. Việt Nam, Đà Lạt là cả cuộc đời của họ trong khi đối với người sinh sống tại hải ngoại, Đà Lạt là một đoạn phim ngắn của cuộc đời họ thuộc về quá khứ. Lâu lâu có người tải hình con cháu lên diễn đàn còn ngoài ra thì họ i meo riêng cho mình. Có thể đó là đặc tính của người Việt, không muốn tiết lộ tình cảm hay ý tưởng cá nhân cho mọi người? Có thể vì sống trong môi trường chính trị không cho phép họ tự bạch? Nói chung thì trên diễn đàn, đa số là dân hải ngoại chia sẻ cho nhau bài thơ, video, giúp các bà trị bệnh không nghe lời của chồng,... Cãi nhăn, cãi cuội,  chọc phá nhau như thời còn ngồi ghế nhà trường như Kim Dung nói cải lão hoàn đồng, càng già càng trở nên con nít.

Cho thấy sống tại hai nơi, hải ngoại và trong nước, mọi người đều có những ký ức chung của thời niên thiếu nhưng khó định nghĩa được sự trân trọng về một thời chung bước đi chung một quảng đường đời. Ở Việt Nam, nhiều người bạn học cũ nay đã là đảng viên nên ngại tham gia diễn đàn, sợ diễn biến hoà bình, sợ bị đảng khai trừ nên khi gặp lại ở Việt Nam, ai nấy cũng dè dặt từng câu nói, như có một cái màn vô hình ngăn chia giữa mình và các người bạn đảng viên. Hỏi thăm nhau về gia đình nhưng không dám hỏi về đời sống tinh thần,…

Sau biến cố 30/4, mấy triệu người Việt chạy tản mác ra hải ngoại, đa số chưa thể chối bỏ được nền văn hoá, ký ức của VN, Đà Lạt nên tình cảm của chúng ta vẫn lãng vãng ở làn ranh văn hoá địa phương và VN. Có lẻ vì chúng ta còn nhiều ký ức, kỷ niệm vì đó là quê Hương của chúng ta. Về VN, thăm viếng Đà Lạt nhưng chúng ta thất vọng, không tìm lại được những hình ảnh, kỷ niệm của thời thơ ấu, những chén chè Mây Hồng, những ly sữa đậu nành nóng vừa uống vừa thổi về đêm ở đường Minh mạng, những lần chen lấn mua vé đi xem xi nê ,...chúng ta như Từ Thức trở lại quê, không còn nhận ra những dấu tích xưa nên tiếc nuối thời kỳ mới lớn, thời kỳ tập tành yêu đương, mỗi người ấp ủ một hay nhiều hình bóng hình Hoàng thị Ngọ của Phạm Thiên Thư để rồi nhớ đến vô không.

Trên diễn đàn Văn Học, có lẻ mình cảm nhận được tình cảm hay ký ức của các diễn đàn viên khác. Tuy chưa bao giờ gặp mặt nhưng vẫn cảm thấy gần gũi vì diễn đàn tạo nên một không gian để trao đổi những lấp lánh của ký ức của bạn học xưa, tạo nên một ký ức tập thể để giúp chúng ta, những người mất quê tìm lại chút gì của quê hương bỏ lại hay nói cách khác là tìm lại quê hương của ký ức. 

Anh bạn tập chung cũng như những người còn nhớ đến ngày 30/4, hàng năm gặp nhau để chào cờ, làm lễ truy điệu các người đã nằm xuống trong cuộc chiến như tìm lại ký ức, nhớ về cội nguồn vì chúng ta là những gì chúng ta nhớ, tìm lại ký ức của cộng đồng, của tập thể người Việt hải ngoại như tìm về Quê Hương của Ký Ức.

Sơn đen

30/4/2024 đến, mình sẽ ra thư viện Việt Nam, thắp hương cho mấy sĩ quan quân lực Việt Nam Cộng Hoà đã tuẫn tiết ngày 30/4/1975 để ký ức mình sẽ không quen theo năm tháng.

Những ngày cuối cùng tại Việt Nam

Bài này viết lâu rồi nhưng để nhớ ngày Quốc Hận nên đăng lại.

Mình không rành chính trị, chỉ nhận thấy chính phủ Obama sắp sửa bán vũ khí cho Việt Nam nên gần đây nhận được rất nhiều điện thư, video,.. nói về Việt Nam, nhất là giai đoạn Sàigòn đầu hàng vô điều kiện vào cuối tháng tư năm 1975. Không biết chính phủ Obama đang giải độc công chúng Mỹ về chiến tanh Việt Nam, trước khi bán súng ống cho kẻ thù cũ hay chỉ là một chuyện tình cờ.

Tuần vừa rồi, mình và đồng chí gái đi xem suất tối, cuốn phim tài liệu về những ngày cuối cùng của VNCH (last days in Vietnam) do đài truyền hình PBS thực hiện, đạo diễn là Rory Kennedy, con gái của bộ trưởng Robert Kennedy, em trai của JFK, bị ám sát khi tranh cử tổng thống. Một điểm lạ là bố và bác của bà Kennedy là những người chính thức can thiệp vào chiến tranh Việt Nam rồi đến phiên người con làm cuốn phim kết thúc cuộc chiến mà đến ngày nay vết thương để lại sau cuộc chiến vẫn chưa được nguôi ngơi giữa hai dân tộc. Có một điểm tương đồng là hai anh em nhà họ Kennedy và hai anh em nhà họ Ngô đều cầm quyền vào dạo đó rồi cả 4 đều là người công giáo, bị thảm sát.

Hình như rạp chiếu bóng biết hai vợ chồng mình đi xem nên họ không bán vé cho ai hết nên tụi này coi phim chỉ có mình với ta tuy hai là một. Trong tuần nên ít ai coi xi nê, xa khu người Việt, nhất là phim tài liệu Về đề tài mà người Mỹ rất muốn quên nhưng vì ngày chót chiếu ở rạp gần nhà nên phải đi. Gần khu người Việt thì sẽ chiếu đến cuối tuần.

Như mình đã từng nói, mình chỉ có nhận thức được chiến tranh Việt Nam trong cuộc tổng công kích Mậu Thân còn ngoài ra mình như một kẻ ngoại cuộc, đứng bên lề nhìn cuộc chiến xảy ra. Đậu tú tài xong thì đi du học. Ngày Sàigòn thất thủ, mình không biết, đến khi ông tài xế taxi nói thì mới biết. Vợ mình thì kinh qua những hệ lụy của chiến cuộc, những bắn phá của du kích tại Hội An, lang thang chợ trời để tìm cách sống sót trong thời cộng sản chiếm, rồi vượt biển cho nên hai vợ chồng kinh qua lịch sử cận đại Việt Nam hơi khác nhau.

Vợ mình thì đã trải qua cuộc bể dâu của thời bao cấp nên không muốn nghe hay nói đến Việt Nam, chỉ muốn chôn nó vào quá khứ, không muốn trở lại Việt Nam dù để thăm viếng bà con. Trong khi mình thì còn gia đình tại Việt Nam nên vẫn đau đáu, ngóng nghĩ về nơi chôn nhau cắt rún. Gia đình bên vợ thì vượt biển và nay đã đoàn tụ hết bên Mỹ nên đồng chí gái nhất quyết không về Việt Nam đến một hôm nhận được cú điện thoại từ Việt Nam, một người bạn học khi xưa ở Hội An, tiếp theo những điện thư của những người bạn khác, mất tăm tích từ 75 mới đổi ý.

Thật ra mọi người Việt đều làm chứng nhân trong cuộc chiến nhưng khác nhau từ góc độ, không gian và thời gian. Đồng chí gái nói là lần đầu tiên xem được những hình ảnh của những ngày tháng cuối cùng của VNCH. Dạo đó, cô nàng mới 15 tuổi cho nên cũng không biết nhiều, gia đình mới từ Hội An, dọn về ở Sàigòn được 1 năm thì mất nước. Mình có một tên bạn hàng xóm, gia đình dọn về Sàigòn năm 73, bị VC pháo kích chết ngoài đường phố Sàigòn khi đi xem cuộc di tản.

Trên diễn đàn Yersin, có vài người đã coi cuốn phim kể trên và ghi lại cảm tưởng của họ trong thời gian đó, người thì hiểu thêm về Việt Nam. Có người chỉ muốn quên, chôn những hình ảnh đau thương ấy vào quá khứ. Có người cám ơn lòng tốt của nhân dân Hoa Kỳ, đã cưu mang gia đình họ trong thời gian đầu rời khỏi Việt Nam. Bài học đầu tiên khi xa Việt Nam là học đứng xếp hàng, đợi đến phiên mình để lấy thức ăn, khác với chen lấn, xô đẫy như ở Việt Nam.

 Mình có cô bạn học cũ, kể khi đi di tản thì cả nhà chia làm 2 để đi ; cô ta và bà mẹ, chị em gái đến Mỹ còn ông bố và anh em trai đi riêng thì mất tích luôn. Vợ mình có cô bạn học ở Trưng Vương kể; ông bố làm nhà ngoại giao từ Úc đưa gia đình về Sàigòn ở tạm trong khi ông bố được chính phủ VNCH bổ nhiệm đi Pháp nên đi trước, chuẩn bị đón mấy mẹ con sang Tây. Lúc di tản, bà mẹ đem mấy đứa con ra phi trường thì chỉ còn 2 chỗ trên máy bay nên quyết định cho người anh đi với bà, còn để hai cô con gái ở lại với bà vú, sẽ tìm cách đưa đi sau. Hai chị em ở lại, không rành tiếng Việt vì ở ngoại quốc lâu năm. Sau 75, bà vú bỏ trốn về quê với tiền bạc của bà mẹ để lại. Hai chị em ra chợ trời buôn bán đến mấy năm sau mới được đi Pháp vì có sổ thông hành của Pháp. Ngày nay, cô ta vẫn còn căm bà mẹ đã bỏ rơi lại để đưa người con trai đi, nhất là ông anh ngày nay là chuyên gia nghiện sì ke, ăn bám mấy chị em.

Nhân vật trong cuốn phim gây ấn tượng nhất cho mình là ông Richard Armitage, thuộc lực lượng đặc biệt của hải quân Hoa Kỳ, được bộ quốc phòng Mỹ gửi đến Việt Nam 6 ngày trước khi Saigon đầu hàng. Chỉ huy trưởng của chiến hạm Kirk kể rằng; ông ta nhận chỉ thị của tư lệnh Hải quân là phải tuân theo chỉ thị của ông Armitage khi trực thăng chở ông ta đáp xuống chiến hạm. 

Trong mấy ngày cuối cùng ở Việt Nam ông ta đã "ra lệnh" cho một sĩ quan hải quân VNCH (Kiem Do)  giúp ông ta đưa các chiến thuyền của VNCH ra bến tàu Bạch Đằng để di tản hoặc phá hủy thì khám phá mấy con tàu được điều động  với 30,000 người dân di tản và ông đã lấy quyền chỉ huy trên chiến hạm Kirk, để tiếp tế lương thực và kéo hết các Tàu chiến VNCH, chở người di tản vào quân cảng Subic, Phi Luật Tân. Vị sĩ quan VNCH kể; ông ta đã làm việc hơn khả năng của mình vì các vị chỉ huy của ông ta đã ôm gói bỏ chạy. Mình đoán là bộ quốc phòng Hoa Kỳ đã cho các toán lực lượng đặc biệt về không quân và thiết giáp..., sang Việt Nam để tìm cách phá hủy máy bay, xe tăng, súng ống.... nhưng không nghe nói đến.

Ông Armitage, sau làm cố vấn cho tổng thống Bush và làm thứ trưởng ngoại giao cho ông tướng Collin Powell, có tạo nên một xì căn đan lớn khiến ông Scooter Libbi phải đi tù vì không khai ra tên người đã nêu tên bà Valerie Palme, vợ của đại sứ Mỹ tại Nigeria là nhân viên của CIA để kiếm cớ đổ bộ vào Ỉaq, để lật đổ Sadam Hussein. Ông ta nói thông thạo tiếng Việt. Có người nói ông ta có chân trong chiến dịch Phụng Hoàng.

Cuối cùng có cảnh các thuyền chở người Việt di tản sang Phi Luật Tân nhưng không được vào lãnh thổ của xứ này vì chính phủ Marcos, mới công nhận chính quyền mới ở Việt Nam nên tất cả làm lễ hạ kỳ VNCH và dương cờ Hoa Kỳ lên để được vào vịnh Subic.

Trong chuyến di tản này, có hai con tàu nổi tiếng nhất là Trường Xuân và Việt Nam Thương Tín. Chủ nhân tàu Trường Xuân là ông Trần Văn Trường, cho phép tàu chở 4,000 người di tản nhưng tàu bị đặc công của VC phá hoại, may có chiếc tàu Song An kéo ra biển, chạy vật vờ, đói khát, sau được một tàubuôn Đan Mạch cứu nhưng tàu không chìm nên được kéo vào Hong Kông để sửa chữa nhờ vậy mà chủ tàu mới bán được sau này nhờ có vốn mở các khách sạn ở thành phố New York. Năm 2001, sau vụ khủng bố 9/11, ông ta có đóng góp 2 triệu đô cho nạn nhân, nghe nói ông ta mới qua đời vài năm trước đây.

Tàu Việt Nam Thương Tín thì đã chở 600 người sang Guam nhưng lại có 1,600 người đã di tản đến đảo nhưng đòi trở về Việt Nam. Người Mỹ tôn trọng Ý nguyện của họ nên cho chiếc tàu này chở những người muốn hồi hương. Nghe nói bị bắt hết không hiểu số phận của họ ra sao.

Khi coi một cuốn phim Tài liệu về lịch sử, chúng ta thường đặt những "Nếu"như nếu ông Nixon không từ chức thì cuộc diện của chiến tranh Việt Nam có tiếp diễn. Nếu đại sứ Martin nhận thức vấn đề thì có thể số người được di tản có lẻ nhiều hơn. Gần đây, mình đọc được Tài liệu; ông Nixon trước cuộc bầu cử năm 1968, đã phái người của ông ta sang Việt Nam, yêu cầu ông Thiệu, không đồng ý Hoà đàm về ngưng bắn vì dạo đó, ông tổng  thống Lyndon Johnson đang mật đàm với Hà Nội để ngưng bắn. Hà nội bị tổn thất rất nặng sau 2 vụ tổng công kích miền nam bị thất bại nên muốn ngưng bắn để cũng cố lại lực lượng. Ông Nixon hứa với ông Thiệu là khi Đảng Cộng Hoà lên nắm quyền sẽ giúp vũ khí nhiều để đánh bại Hà nội. Nay mình mới hiểu tại sao thủ tướng NCK, dạo đó tuyên bố: Bắc Tiến.

Có một vấn đề mà ít ai nói đến là giá dầu lửa thời đó. Năm 72, có cuộc khủng hoảng dầu lửa. Dân chúng Mỹ xếp hàng dài nhiều cây số để đổ xăng, giá xăng lên nên số tiền viện trợ cho VNCH không đủ cung ứng cho cuộc chiến tranh. Mình nhớ ông cụ mình làm công chức, có công xa nhưng phiếu xăng bị hạn chế. Lạm phát gia tăng, gạo đường,... , lên giá trong khi chính phủ kêu gọi thắt lưng buột bụng trong thời kiệm ước. 

Ngược lại khối Liên Xô sản xuất dầu hỏa và giá một thùng dầu thô dạo đó lên trên $100 nên tiền bạc của phía Cộng sản thặng dư nên họ cung cấp nhiên liệu và vũ khí cho Hà Nội rất nhiều. Binh lính VNCH được ra lệnh phải tiết kiệm súng đạn,..., nên khó mà tiêu thổ đánh lại các sư đoàn chính quy của Hà Nội gửi vào. Đọc "nỗi buồn chiến tranh" của Bảo Ninh thì được kể là nhiều đại đội VC, chết rất nhiều, chỉ còn vài người. 

Ông Võ Nguyên Giáp kể trong cuộc tổng công kích Mậu Thân đợt 2, Bộ chỉ huy trung ương ra lệnh cho ông ta phải chiếm thành Quảng Trị bằng mọi giá dù ông ta không đồng ý, kể mỗi đêm chèo xuồng qua sông Thạch Hãn, lính Hà Nội chết tối thiểu trên 100 người. Có trên 200,000 hồi chánh viên, cho nên theo mình vấn đề dầu hỏa lúc đó rất quan trọng, là nguyên nhân đưa đến sự đầu hàng của VNCH chớ không phải lính VNCH không có khả năng chiến đấu như đã được tuyên truyền. Sau này mình có đọc nhiều tài liệu hay hồi ký của người miền Bắc, nói về cuộc chiến.

Mùa hè đỏ lửa với Bình Long anh dũng, bị bao vây nhưng lính VNCH vẫn tử thủ rồi được giải vây nhưng vào năm 75, mất Phước Long vì không có tiếp tế đạn được, nhiên liệu,... Rồi đến Cao Nguyên, Đà Nẵng,...

Ngược lại, vào cuối thập niên 80, Liên xô và Đông Âu xụp đổ vì giá dầu hỏa dạo đó xuống đâu $30/ thùng dầu thô nên họ phải rút quân ra khỏi Á Phu Hản rồi không tiếp tế nhiên liệu cho các nước chư hầu nên đế quốc của họ bị tan rã. Lí do đó khiến Hà Nội bỏ Liên Xô để quay lại với Tầu.

Mấy tuần nay, giá xăng xuống nên ông Putin đã cho rút trên 10,000 binh lính ra khỏi Ukraine. Các kinh tế gia ước tính là nước Ba Tư mà muốn quân bìnhngân sách quốc gia thì họ cần giá dầu thô lên $180/ thùng, nước Saudi Arabia thì cần $120.00/ thùng còn Nga Sô của ông Putin cần $110.00/ thùng hay $30.00 hơn giá thị trường hôm nay. Người ta nói chính phủ Obama đang lũng đoạn thị trường dầu thô để ép Putin vì với kỹ thuật Fracking, Hoa Kỳ ngày nay đã không cần nhập cảng dầu hỏa và có thể xuất cảng dầu thô nên sẽ giúp phục hồi kinh tế Hoa Kỳ. Nước Maroc, đang có chương trình thu hoạch năng lượng mặt trời trong sa mạc Sahara, có tiềm năng sẽ bán cho Âu Châu.

Dạo đi làm ở New York, mình hay được các đại học miền Đông Bắc, mời tham gia và trả tiền các hội thảo về chiến tranh Việt Nam, như MIT, NYU, Princeton, Yale, Brown Univ.,.. Thường thường là gặp nhóm phản chiến của Mỹ cũ nhưng khá vui vì họ nói về cách mạng xã hội...., còn mình thì cứ đem kinh tế dầu hỏa ra mà nói thêm vụ Liên Xô bị tan rã, dẫn chứng bởi những kinh tế gia của Liên Xô. Ở miền Đông Bắc, có vài tên Việt kiều yêu nước mà sau này đọc những tài liệu thì mới ghê tởm đám thiên tả, dân chủ như TerryMcAucliffe sau này có thời làm chủ tịch Đảng dân chủ Hoa Kỳ,.... Họ cho học bổng những người con của thành viên mặt trận giải phóng miền Nam hay nhà đối lập như con bà Ngô Bá Thành, chủ tịch hội phụ nữ đòi quyền sống,..., sau đó dùng những sinh viên này để định hướng dư luận Hoa Kỳ như NBL ở Boston, NTN ở New York,...

Thay vì làm con chim Đà điễu, núp đầu dưới cát, không nhận mình là người Việt, mình tìm sách, tài liệu để đọc về chiến tranh Việt Nam để giải mã cho VNCH, cho bao nhiêu người đã nằm xuống cho miền Nam tự do. Sự ra đi của trên 2 triệu người Việt vào những năm 70-90 đã làm thế giới kinh động, về sự nhầm lẫn của họ khi xuống đường chống chiến tranh Việt Nam. Chúng ta có bổn phận lên tiếng để định hướng lại lịch sử của cuộc chiến tranh để sau này con cháu không trách móc.

27/4/1975, 300 sinh viên Việt Nam  đi tuần hành, để tan cho Việt Nam Cộng Hoà 

NHS