Tại sao bán nhà rồi thuê lại ở?

 Mình nhận được nhiều tin nhắn riêng, hỏi về vụ bán nhà để đi du lịch, hưởng nhàn 1 tí trước khi vào viện dưỡng lão, vẫn ở nhà mình đã bán. Thế hệ mình còn bị ảnh hưởng của Nho giáo nên lo cho bố mẹ, ở chung nhà để chăm sóc khi bố mẹ về già. Ngược lại thế hệ con mình thì khác, ảnh hưởng tư duy của người Mỹ nên khi chúng lập gia đình, dọn ra ở riêng.

Ở Hoa Kỳ, ai có Phước thì được con cái mướn người làm để chăm sóc khi về già, nhất là khi bị lẫn. Bố Mẹ vợ mình may mắn, được mấy người con chung tiền, mướn hai người để chăm sóc 24/24. Bà Betty, tương tự, cũng được con cháu dùng tiền của bà ta để lại, để mướn hai cô người Phi Luật Tân để chăm sóc, 24/24 tốn đâu $3,000 mỗi tháng, và nuôi họ trong nhà luôn. Vào viện dưỡng lão thì tốn trên $5,000/ tháng.

Chính phủ có chương trình trả tiền cho người đến nhà vài tiếng trong tuần để chăm sóc, giặt quần áo đi chợ,…. Ít tốn cho chính phủ hơn. Về khuya thì mệt, phải có người trong gia đình chăm sóc. Con cháu ở riêng thì có vấn đề. Chúng đi làm nên không thể thức khuya để chăm sóc cho mình. Nhiều người thương cha mẹ, đành gạt lệ, đưa bố mẹ vào viện dưỡng lão rồi quên luôn. Đồng chí gái đi hát trong mấy viện dưỡng lão thấy hoàn cảnh của họ tội lắm. Họ thèm được con cháu đến thăm. Không còn tiền thì con cháu cũng ít gặp.

Vào viện dưỡng lão là trắng tay, mất tất cả. Lúc đầu con cháu còn vào mỗi tuần sau chúng bận, dần dần thăm viếng thưa đi. Chúng ta còn lại sự cô đơn và nổi nhớ.

Nhiều người về hưu không muốn bán nhà hay dọn nhà. Nhớ dọn nhà ở mấy lần, cứ thấy đồng chí gái khóc nhớ thương căn nhà đã ở mấy năm qua, thậm chí 2 đứa con cũng tương tự. Hoa Kỳ có chương trình gọi là “reverse mortgage “. Một công ty hay ngân hàng xem và định giá căn nhà của mình đang ở, trị giá là bao nhiêu. Họ sẽ mua căn nhà của mình, và cho mình ở đó cho tới khi đi theo ông bà hay vào viện dưỡng lão.

Tương tự bảo hiểm nhân thọ, nếu mình còn trẻ thì họ mua giá rẻ còn già, gần xuống lổ thì họ trả cao hơn và mình cứ ở trong nhà của mình. Khi mình qua đời thì họ lấy căn nhà. Con cháu không được gì.

Mấy người như bà Betty, về già, bán mấy căn nhà cho mình rồi cho vay lại. Bà ta kể dùng tiền mình trả, để đi viếng bắc cực, đi xem mấy con gấu trắng, dẫn cháu gái đi Nam Phi,.. trả tiền cho 3 đứa cháu nội học đại học, đi du lịch những nơi bà ta muốn từ hồi bé đến khi sức khoẻ không cho phép nữa.

Sau này, yếu đi thì dùng tiền mình trả cho bà ta hàng tháng, để mướn hai cô người phi để chăm sóc bà ta đến khi về đất Chúa luôn. Bà ta qua đời, mỗi đầu tháng, mình vẫn trả tiền cho con của bà ta. Thật ra từ khi bà ta bị lẫn 7 năm trước, mình đã bắt đầu trả cho con bà ta rồi. Cứ viết ngân phiếu cho cái Trust của bà ta, con bà là người giám hộ nên bỏ ngân phiếu vào trương mục của bà ta, rồi lấy tiền ra để trang trải chi phí. Cần nhất là viết ngân phiếu cho Trust của bà ta. Nếu không sau khi bà ta chết, con cháu có thể nói mình không trả rồi bắt trả lại hết số tiền.

Bây giờ, lấy thí dụ trường hợp mình. Cách đây 30 năm, mình và đồng chí gái mua một căn nhà trước khi hai đứa đăng ký quản lý đời nhau. Mình mua một căn nhà giá $180,000, cộng tiền mượn nợ, sơn phết, sửa chửa đủ trò xem như tổng cộng $200,000. Mình mượn nợ 30 năm, xem như nay đã trả hết. Giá nhà ngày nay ở miền nam Cali trung bình là 1 triệu đô.

Bây giờ, hai vợ chồng về hưu, muốn đi du lịch, viếng thăm các xứ Âu Châu hay Á CHâu,… thực hiện giấc mộng từ khi hai vợ chồng quen nhau. Muốn thực hiện những chương trình mà khi xưa bận con cái, đi làm  nên không thực hiện được.

Vấn đề ngày nay mình có thời gian nhưng lại không có tiền nhiều. Thậm chí có nhiều người thương con nên tái tài trợ căn nhà để trả tiền cho con đi học đại học và nay vẫn còn cái nợ đến 15, 20 năm. Do đó không còn bao nhiêu sau khi trả nợ ngân hàng hàng tháng. Bao nhiêu giấc mộng, đều gác lại, thêm nữa, con mình đem cháu lại gửi,…rồi hát nổi buồn gác trọ cho qua thời gian.

Sức khoẻ mỗi ngày mỗi giảm, cho nên ít ai thực hiện được giấc mơ của mình mai sau. Chỉ có một thiểu số, thành đạt, họ có hưu trí cao, và 401K hay có nhà cho mướn nên về già họ sống thoải mái hơn, có thể đi chơi mút mùa lệ thuỷ như vợ chồng anh bạn của mình, mới đi hành hương bên Tây Ban Nhà 2 tháng vừa qua. Anh ta mới về đã kêu mình chuẩn bị tập luyện để tháng 4 năm 2022, hai đứa leo núi lên đỉnh Machu Pichu ở Peru.

Bây giờ, về hưu chúng ta có căn nhà giá trị 1 triệu đồng mà không sử dụng số tiền được. Người Việt gọi là của chìm nên xài không được. Chúng ta ngồi trên đống tiền nhưng không với tay lấy được. Mượn nợ ngân hàng thì tiền hưu trí ít nên ngân hàng không cho vay. Con cái nhiều khi chúng không muốn mình mượn nợ ngân hàng để xài, vì chúng nghĩ đó là tiền của chúng.

Mình có quen một ông, dạy nghề cho mình. Ông ta kể; sau bao nhiêu năm tiết kiệm, tậu được một gia sản, nay ông ta muốn mua một chiếc xe xịn thì mấy đứa con cản, kêu già rồi nên đi xe cũ vì chúng nghĩ ông ta xài tiền của chúng.

Hiện tại là 65 tuổi, vài năm nữa vào viện dưỡng lão thì họ bắt phải trả tiền, phải xài hết tiền của tài sản của mình cho hết thì mới chính phủ mới trả. Do đó phải bán nhà để trả tiền viện dưỡng lão. Nếu mình chuyển tên cho con mình thì phải làm trước khi vào viện dưỡng lão trên 5 năm. Không tiền thì họ cho ở viện dưỡng lão tồi, có tiền thì ở viện dưỡng lão tương đối khá hơn.

Đây là số tiền đóng thuế nếu là nhà cho thuê, không được hưởng quy chế 121. Do đó phải làm 1031 exchange để giữ nguyên số tiền 1 triệu

Có người chuyển tên nhà cửa cho con cái trước để được ở miễn phí. Viện dưỡng lão miễn phí thì te tua lắm mà chơi kiểu này thì có vấn đề như mình đã kể: có ông Mễ, nghe lời ai đó, sang tên căn nhà cho thằng con. Thằng con lăn đùng ra chết, cô con dâu bán cho mình. Mình nhờ đồng chí gái cải tạo từ thành phần ác ôn trở thành người chồng nhân dân, nên lấy tiền thuê nhà rẻ vì an sinh xã hội của ông ta rất ít ỏi. Nay ông ta về Mễ thì mình bán để mua căn nào gần nhà hơn.

Do đó không nên chuyển tên cho con mình. Chỉ sang tên vào Living Trust, rồi kê khai con mình thừa kế và viết di chúc, cho đứa nào cái gì. Tốt nhất là chia đều thì anh em chúng sẽ không lộn xộn như bố mẹ mình viết di chúc để lại 10 đứa đồng đều. Con lúc nào cũng nghĩ thương cha mẹ hơn mấy người anh, em của họ nên họ phải được nhiều hơn hết nên hay gây tranh cãi rồi anh em giận nhau. Mình có quen một bà mỹ, chồng làm luật sư gai đình, cho biết là cứ chia đều mọi thứ cho mấy đứa con, nếu không sẽ có chuyện. Anh em sẽ kiện nhau, rồi từ nhau.

Bạn bè của đồng chí gái kể nhiều chuyện gia đình bạn người Việt, kinh hãi lắm. Anh em, chị em đưa nhau ra toà về tội xài tiền của mẹ cha.

Reverse mortgage thì mình khuyên không nên thực hiện vì ngân hàng rất mất dạy. Mình có làm cái gì lộn xộn, chúng lấy lại nhà mình thấy thiên hạ kiện tụng nhiều lắm về vụ này.không rành luật ngữ thì dễ bị chúng cướp nhà.

Mình đã kể mấy vụ là bán nhà hùn tiền với con để mua căn nhà vĩ đại rồi vợ chồng chúng ly dị, mình phải dọn ra với con trai hay con gái, chia đôi tài sản. Mất vốn luôn. Do đó, tuyệt đối, không bán nhà, chung vốn mua nhà với con.

Đồng chí gái thì kêu: tiền mình thì mình xài, sau này còn bao nhiêu thì để lại cho tụi con. Không nên cho chúng bây giờ.

Một cách khác: là bán căn nhà rồi đi share phòng. Cái này thì tuỳ người, không tự do lắm nhất là mình trồng mấy cây ăn trái, hoa tùm lum, nay phải bỏ để ra đi. Về già ít ai muốn thay đổi chỗ ở ngoại trừ bất khả kháng.

1/ Nếu bán nhà thì xem tiền bạc và thuế vụ ra sao: chúng ta mua $200,000, bán $1,000,000. Xem như là lời $800,000. Hoa Kỳ có luật thuế vụ, được gọi là section 121 exclusion. Với luật này thì mỗi người có thể miễn thuế $250,000 tiền lời. Hai vợ chồng thì được miễn thuế $500,000. Lời $800,000 trừ được $500,000, còn lại $300,000 phải đóng thuế. Đóng thuế liên Bang là $20%, tiểu bang 5.1%, Medicare tax 3.8% (cái này do Obama ký nên họ gọi là ObamaCare). Xem như bay mất 30%. Hay $90,000. Còn lại $210,000. Hình như tiểu bang Cali thì được trừ đến $300,000/ người vì nhà cửa quá đắt so với mấy tiểu bang khác.

Mình sợ mất tiền nên bỏ vào ngân hàng, vào quỹ tiết kiệm vì không dám chơi cổ phiếu. Ngân hàng trả tiền lời 1%. Vì chi mỗi năm mình được $2,100 hay mỗi tháng độ $180.00. Làm cái gì với số tiền này. Uống được một ly cà phê mỗi ngày. Mình hay thấy mấy ông bò ra tiệm cà phê, ngồi cả ngày, đợi ai phải đi sớm , thanh toán tiền cà phê, không còn chịu chơi, hào sảng như xưa. Nhiều người chịu không được đời sống đặt đỏ ở Cali, đành phải dọn sang Florida,…

Bây giờ nếu mình bán và cho vay lại. Thuế vụ gọi là “Installment Sale”, nghĩa là mình bán nhưng không lấy tiền liền, mình lấy từ từ trong vòng 30 năm. Do đó mình chỉ trả tiền thuế hàng năm vào số tiền mình nhận được mỗi năm từ người mua.

Điển hình, bà Betty, ông Leon, bà Barbara, Ông Bob, ông John, bà Monique, ông Magdy,… là những người bán nhà rồi cho mình vay lại.

Nhà mua giá $200,000, bán với giá thị trường $1,000,000 với tiền lời hiện tại 3%. Mỗi năm mình được trả $4,216/ tháng hay $50,592/ năm. Nếu mình thương lượng với một người mua nhà mình để cho thuê. Mình ra điều kiện, phải cho mình thuê lại dài hạn 5, 10 năm đến khi mình phải vào viện dưỡng lão.

Mỗi năm, mình chỉ đóng thuế trên $10,000 nhận được (lời $300,000 chia cho 30 năm cho mượn nợ) nhưng nếu mình thuê lại nhà như trường hợp ông Bob, bán cho mình rồi thuê lại thì trừ $500 tiền thuê nhà, còn lại $3,716/tháng. Mình thấy mấy người bán nhà cho mình, cho trả góp trong 30 năm, không ai khai thuế cả vì trên nguyên tắc mỗi năm, họ phải gửi cho mình số tiền mình đã trả trong 12 tháng qua. Gọi 1098. Ông Larry cho biết, khi ông ta cho mượn nợ thì không khai thuế.

Lấy thí dụ; chị quen kể mình. Nhà có 3 phòng, chị ta cho thuê share phòng cái ga-ra, và 2 phòng kia. Bây giờ bán nhà, mướn lại 1 phòng như hiện tại, có hai người share phòng. Chị ta và ông chồng chỉ trả có $500, mỗi tháng người mua nhà trả thêm $4,216 hay $50,592/ năm. 4 ngàn đô mỗi tháng 2 vợ chồng có thể đi du lịch thoải mái. Đi du thuyền sang lắm $1,000/ người. Được ăn thoải mái.

Khi nào vào viện dưỡng lão thì số tiền kia $4,216, do người mua nhà trả, sẽ trả cho con cháu mình. Xong om

Tính ra là $50,592/ năm nhân cho 30 năm là mình và con cháu sẽ nhận được thêm $1,517,774. Mình không phải bỏ căn nhà đã bồi đắp, xây dựng khi sang mỹ đến giờ. Nếu con mình ly dị thì số tiền đó sẽ không lọt vào tay con rể hay con dâu.

Số tiền sau này, khi mình không còn ở căn nhà nữa, có thể sử dụng để cho mình ở viện dưỡng lão khá khá một tí, hay con cháu có thể lãnh trong vòng 30 năm. Nếu không, chúng sẽ nhận được tiền khi mình qua đời, đem đi Las Vegas, nướng hết là xong việc. 30 năm với $4,216/ tháng, có thể con cháu nuôi cháu ngoại, cháu nội,…

Có chị quen, ở gần nhà kể mấy năm trước, bán căn nhà vì to quá, không đủ sức chăm sóc vì ông chồng lăn ra chết. Thằng con rể mỹ, xin tiền để làm business chi đó. Chị ta không cho, kêu tiền hưu cua mẹ nên nó không cho tới nhà để gặp cháu ngoại. Cuối cùng nhớ cháu quá, cho nó mấy trăm ngàn, nghĩ là trước sau cũng thuộc về con mình. Thằng rể làm ăn hay quá, bay trắng mấy trăm ngàn. Chị kể vừa khóc, kêu biết vậy tui nghe lời anh, bán cho vay lại, vẫn ở nhà đó, con không biết là mình đã bán để xin tiền. Nay chị ta mất tiền, đi share phòng với tiền hưu ít ỏi. Cho thấy khi tính về tiền bạc, chúng ta phải dùng đầu óc thay vì tình cảm. 

Chớ mình ôm khư khư căn nhà, về già, nhà cũ phải thay mái nhà, sửa chửa ống nước bị bể, tốn tiền với tiền hưu ít ỏi. Bán đi cho khoẻ để người mua lo, mình lấy tiền hàng tháng, cho chồng về thăm quê hương, bay bướm với mấy em chân dài một lần cho thoả thích mộng làm trai già :) Khi vào viện dưỡng lão hay qua đời thì con cháu lãnh phần còn lại để nuôi cháu mình. Xong om

Chúng ta quen lối, để lại cho con nhưng thật ra chúng cũng đâu cần. Khi mình qua đời, chúng bán lấy tiền xài. Đâu muốn ở nhà của mình vì cũ. Tốt nhất là cứ hưởng thụ chút gì trước khi tiêu diêu miền cực lạc, còn dư thì con cháu hưởng. Đó là Phước phần của chúng.

Có người hỏi là nếu trường hợp người mua nhà, không trả tiền thì sao? Lúc mua thì người mua nhà đã ký giấy nợ. Nếu họ không trả thì mình làm thủ tục để xiết nhà. người Mỹ gọi foreclosure. Xong om

Trường hợp nhà còn nợ ngân hàng, thì mình tiếp tục trả nợ ấy. Người mua trả tiền mình để mình tiếp tục trả ngân hàng. Đến khi hết nợ ngân hàng thì mình sẽ nhận đủ số tiền mà người mua nợ, nhiều tiền hơn để tiêu xài. Xong om

Nguyễn Hoàng Sơn 

 

Bác sĩ đi dạy làm nail

 Hôm nay, mình được chương trình “khéo dùng Tiền” của đài truyền hình Little Sàigòn nhờ phỏng vấn bác sỹ Tâm Nguyễn về đề tài quản trị kinh doanh thương mại gia đình. Anh bác sĩ này sang Hoa Kỳ năm 1 tuổi mà nói tiếng Việt rất giỏi. Mình hỏi lý do không hành nghề y sỹ mà lại đi mở trường dạy thẩm mỹ.

Anh ta cho biết là học y khoa vì nguyện vọng của bố mẹ, không vì lý tưởng hay đam mê. Không có lý tưởng đam mê nên không chịu khó học và phải chạy qua xứ Trung Mỹ để học hai năm đầu y khoa, rồi trở về Hoa Kỳ học tiếp. Tốt nghiệp y khoa xong thì anh ta khóc, xin bố mẹ cho làm thương mại, phụ giúp gia đình để phát triển cơ sở trường dạy nghề nail của bố mẹ đã thành lập từ khi sang Hoa Kỳ đến giờ.

Hình chụp từ trang nhà của Advanced Beauty College

Trong khi hỏi chuyện anh ta khiến mình nhớ đến bản thân mình. Khi xin đi du học, mình được trường đại kỹ thuật nhận vào phân khoa kỹ sư dệt. Dạo ấy, mình thấy ở Biên Hoà, các công ty dệt ra đời nhiều, bắt đầu bắt kịp tơ sợi của Thái Lan. Cậu Nghị, trưởng nam của ông bà Đàng, tiệm Long Hưng, xin dùm mình. Đến Pháp, trễ niên khoá nên đợi qua hè năm sau thì Sàigòn mất.

Tại Paris, mình đi lòng vòng thấy kiến trúc đẹp nên thi vào trường quốc gia mỹ thuật, bà rá được nhận. Gửi thư về cho gia đình thì bố mình thất vọng, ông cụ chỉ muốn mình trở thành kỹ sư còn bà cụ thì muốn mình học y khoa. Bao nhiêu kỳ vọng vào thằng con trai đầu biến theo mây khói.

Anh ta kể có anh bạn đồng môn người Ấn Độ, cha mẹ là bác sĩ, anh chị đều là bác sĩ nên bị áp lực của gia đình, phải nghe lời gia đình nên theo học y khoa nhưng vì không thích nên chán nản và cuối cùng đi đến quyết định; quyên sinh. 

Cách đây vài năm, có một sinh viên gốc việt, bị mẹ ép học y khoa, cuối cùng bóp cổ bà mẹ và đi tù. Giới trẻ này nay ở hải ngoại, họ đang đứng ở gạch nối Việt-Mỹ, đại loại là thịt ba chỉ, nữa nạc nữa mỡ. Được huấn luyện từ bé vâng lời bố mẹ theo Nho giáo, không cãi cha mẹ, trong khi đó lại sinh hoạt trong môi trường người Mỹ.

Mình nhớ khi đồng ý cho con gái học về thương mại thì nó nhắn tin, cảm ơn bố mẹ không bắt nó học y khoa hay nha khoa như bạn học gốc á châu của nó. Ngày nay, mình nghĩ nó đã thực hiện được phần nào giấc mơ của nó, sinh sống tại nhiều nơi, nói nhiều ngoại ngữ. Trong 4 năm đại học, nó ở, học và làm việc tại 4 quốc gia, đi chơi tổng cộng 14 nước khác. Nay qua Nữu Ước đi làm như bố nó 35 năm về trước.

Mình có cái may mắn những hoài bảo của mình từ bé đến nay đều thực hiện được nên mình không bắt con cái phải làm những gì mình chưa làm được.

Thật ra, nếu con cháu mình thích học y khoa thì nên khuyến khích vì là một nghề cao quý nhưng chỉ theo ngành đó vì lợi tức hay địa vị thì không nên. Con mình sẽ đau khổ cả một đời, khi làm việc ngành mà không thích thì Chán Mớ Đời. Cứ tưởng tượng 40 năm làm việc mà mình không thích nghành nghề thì khó tưởng tượng sẽ hạnh phúc, yêu đời. Nghe anh Tâm kể là dược sĩ ngày nay được trả $45/ giờ thay vì $60/ giờ như xưa. Lý do là đông người học ngành nghề này. Có cặp vợ chồng quen, có người con học dược khoá, nay ra trường kiếm được việc bên tiểu bang Nevada mừng hết lớn.

Thật ra ngay chính cá nhân mình, theo học kiến trúc vì nghĩ mai sau về lại Việt Nam, có thể đóng góp vào sự tái thiết Việt Nam sau chiến tranh. Ra trường, mình đi làm tại các quốc gia khác để học hỏi thêm, nhất là các công ty kiến trúc nổi tiếng như Suter und Suter tại Thuỵ Sĩ, Copernord ở Ý Đại Lợi, Norman Foster & Associates ở Luân Đôn, vẽ phi trường Stansted và I.M. Pei tại Nữu Ước, vẽ công trình cho thế vận hội Barcelona.

Năm 1993, 1994, mình được mời về Việt Nam dự hội thảo tái thiết lại Việt Nam thì khám phá ra khó làm việc ở Việt Nam. Về lại Hoa Kỳ, mình bỏ kiến trúc, đi thầu xây nhà rồi xây nhà bán hay cho thuê. 

Mình khám phá sự đam mê về đầu tư. Bỏ công đi học về đầu tư, thị trường chứng khoán, địa ốc,…

Anh Tâm và cô em tiếp tục cơ sở thương mại của bố mẹ lập ra, nhưng đi vào thị trường mỹ hơn nên đổi tên thành Advanced Beauty College thay vì “Tâm” rất là Việt Nam. Học viên gồm người Việt, Phi Luật Tân, người Tàu, Ấn Độ,… đó là cách đi vào dòng chính của Hoa Kỳ. 

Làm thương mại tại Hoa Kỳ, cần có một “Mission” như kim chỉ nam của thương hiệu, giúp họ đi theo đường lối này, như một hiến pháp của công ty.

Nếu muốn khuếch trương thương hiệu rộng lớn thì phải đi vào dòng chính, mở vòng tay với các cộng đồng khác. Anh Tâm cho biết tại Hoa Kỳ có trên 60% thương hiệu do các gia đình quản trị. Từ Wal-Mart đến Amazon, In-N-Out, Hilton,… quan trọng  nhất là tham gia các tổ chức tiểu thương, phòng thương mại,… mà bố mẹ của anh Tâm không bao giờ tham gia. Có tham gia thì họ mới được các chuyên gia khác huấn luyện. Giúp họ phát triển thương hiệu của mình.

Bác sỹ dạy làm nail, Nguyễn Thành Tâm

Văn hoá á đông có khuynh hướng làm thương mại trong gia đình, do đó khó phát triển lớn vì kiểu cha truyền con nối. Thường người anh cả thừa hưởng chức vụ nhưng không may gặp một người con trai đầu không giỏi làm ăn sẽ đưa đến phá sản. Điển hình ông cố ngoại mình, gia đình giàu có, ruộng nương nhiều nhưng rồi đến tay ông thì mất hết vì thích đánh bài, và gái gú.

Mình có đọc cuốn sách của một ông luật sư, chuyên gia về thừa kế, giúp các đại gia đình, tiếp tục giữ tài sản của họ từ mấy đời qua. Họ có Mission Statement, như hiến pháp của gia đình, có hội đồng quản trị, họp mặt đều đặn, đi nghỉ hè chung với nhau và quyết định ai sẽ lãnh trách nhiệm để lèo lái tài sản của gia đình. Chọn ai đi học thêm, sau này giúp cơ sở thương mại của gia đình. Còn nếu không có hiến pháp, hoạt động như một công ty thì sớm muộn gì cũng cãi nhau, sinh chuyện. (Còn tiếp)

Nguyễn Hoàng Sơn 

Khởi nghiệp sau mùa Covid

 Theo chương trình “California comeback Plan” của chính quyền tiểu bang California vừa mới được thông qua, thống đốc tiểu bang ký SB 129 nhằm giúp đỡ phục hồi lại nền kinh tế của tiểu bang, được xem là hạng thứ 6 trên thế giới. Có một ngân sách để giúp các tiểu thương phục hồi lại sau một thời gian bị gián đoạn.

Đây cũng là cơ hội cho ai muốn khởi nghiệp, theo đuổi đam mê của mình thay vì bán sức lao động cho chủ. Khởi nghiệp rất hấp dẫn, tự làm chủ nhưng không phải dễ thực hiện vì chúng ta không có kinh nghiệm, điều hành, giám sát, xây dựng một công ty từ những bước đầu.

Muốn khởi nghiệp, chúng ta cần có một ý tưởng làm thương mại hợp lý với thị trường địa phương, địa điểm,… mình biết một ông bác sĩ mở phòng mạch ngay tại một góc phố, xe cộ ra vào khó khăn thêm ít  chỗ đậu xe, bệnh nhân ít đến nên ngọng. Phải dời đi chỗ khác, có bãi đậu xe rộng rãi, mới có bệnh nhân vào. Các trạm xăng luôn luôn nằm ngay góc ngã tư đường để thiên hạ dễ thấy mà quẹo vào.

Người Việt mình theo tinh thần khoa bảng nên cứ kêu con cháu học ná thở để rồi đi làm cho thiên hạ, dù thầy cô dạy là “phi thương bất Phú”. Người Tàu dạy chúng ta học, học và học, nào là “Sĩ nông công thương”, ai có học là đứng đầu xã hội như ông Tế Xương, đói meo râu, bà vợ phải đi buôn bán tảo tần để nuôi ông ta học đến 20 năm mới đậu tú tài. Ngược lại con cháu người Tàu đều làm kinh doanh. Khu Hoà BÌnh, Đàlạt khi xưa, toàn là các tiệm tàu. Đi xứ nào cũng thấy người Tàu mở tiệm ăn cả. Mình nhớ có lần đến một vùng xứ khỉ ho cò gáy ở miền nam Hoa Kỳ, vẫn thấy tiệm ăn tàu, thậm chí đi sang xứ Guatemala, cũng thấy tiệm ăn tàu.

Chúng ta phải tìm một thị trường cho sản phẩm hay tài năng của mình, nghiên cứu các đối phương cạnh tranh với mình. Điển hình khi mình khởi đầu nghề thầu khoán, lúc đầu toàn bạn bè người Việt nhờ, nên lấy rẻ như các thầu khoán việt ở Bolsa. Xây nhà mà họ lấy $70/ sq.ft thì làm sao sống nên mình không vào thị trường người Việt, đăng quảng cáo ở các báo mỹ. Thầu khoán mỹ lấy $150/ sq.ft. Thì mình lấy rẻ hơn họ một tí là có thể bắt được thầu. Trong 20 năm đi thầu, mình chỉ có 2 khách hàng người Việt chính thức.

Mình được chương trình “khéo dùng tiền” của đài truyền hình Little Sàigòn, nhờ nói về những kinh nghiệm về những bước đầu khởi nghiệp nên viết ra đây, kinh nghiệm khởi nghiệp để khi họ hỏi thì dễ nói chuyện hơn.

Tiểu thương (Small business) được xếp loại về số nhân viên và lợi nhuận hàng năm. Tại Hoa Kỳ, các tiểu thương có thể hoạt động dưới nhiều dạng, miễn là phải ghi danh đúng theo pháp lý để tránh bị tranh tụng. Muốn khởi nghiệp tại California, chúng ta phải chọn một cấu trúc về pháp nhân, lên kế hoạch lâu dài, ghi danh công ty của mình tại thành phố, quận hay tiểu bang tuỳ theo pháp nhân mình chọn.

1/ lựa chọn một cấu trúc thương mại:

Khởi nghiệp mất rất nhiều thời gian và tiền bạc. Do đó chúng ta nên suy nghĩ, bàn định kế hoạch khởi nghiệp ra sao, có khả thi hay không vì theo xác suất của phòng thương mại, các công ty khởi nghiệp có đến 79.4% thất bại trong năm đầu tiên và 90% dẹp tiệm trong vòng 5 năm đầu tiên. Nói như ngôn ngữ Bolsa là tưng bừng khai trương, âm thầm đóng cửa.

Lý do là người khởi nghiệp, không có kinh nghiệm điều hành một cơ sở thương mại. Có nhiều khâu cần thiết phải để ý như thợ, nhân công, bảo hiểm, thuế vụ, sổ sách chi thu, quảng cáo, để giúp cơ sở thương mại phát triển. Điển hình khi mình khởi nghiệp, năm đầu tiên may mắn huề vốn vì không biết chi thu, sổ sách. Chạy xe vận tải nhẹ mỗi ngày mất $50 tiền xăng, xem như $300/ tuần hay $1,200/ tháng và $14,000/ năm, chưa kể thay dầu, bánh xe rồi mua dụng cụ xây nhà,… khi nói chuyện với khách hàng, mình quên không tính các tiền cần thiết để làm kinh doanh. Thấy có lời đó nhưng khi trừ các chi phí là lỗ hay huề vốn. Sau đó, rút kinh nghiệm phải cộng thêm 30% tiền chi phí, 30% tiền thuế và 10% phần trăm lời cho mình.

Có lần có anh quen, nói có $500,000 không biết làm gì, mình nói cho mình mượn, trả tiền lời. Anh ta không chịu, nói để mua nhà sửa chửa lại rồi bán, kiếm lời. Một hôm, anh ta mừng như trúng số, nói có ông bạn chuyên gia địa ốc, chỉ cho căn nhà rẻ hơn thị trường $50,000. Giá thị trường $450,000, mua được $400,000. Chỉ cần sơn sửa lại tốn độ $10,000. Bán lời $40,000 khiến mình thất kinh nhưng không dám làm tài khôn.

Vài tháng sau, mình gặp lại, hỏi sao lời được bao nhiêu căn rồi. Anh ta câm như hến. Mấy người mới vào nghề mua nhà cũ sửa chửa lại để bán, gọi là “Flipper”, không rành các lệ phí nên đều bị đám chuyên gia địa ốc xúi mua để rồi ôm đầu máu hết.

Mấy người Realtor rất đói nên cứ xúi thiên hạ mua nhà, kêu là “good deal”. Nếu good deal thì tại sao họ không mua mà lại kêu mình mua. Họ chỉ muốn mình mua để họ có huê hồng, bỏ túi để trả tiền xe Mercedes, để chở khách hàng đi xem nhà, rồi khách hàng kêu người khác mua.

Những căn nhà rẻ, được xem là “Good deal” thường không bao giờ lên thị trường cả. Họ bán trước khi chủ nhà mở miệng nói với người khác. Trong nghề, họ gọi là “pocket listing”, mình có quen vài tay địa ốc, mua nhà cho mình theo kiểu này. Họ được ngân hàng giao cho bán, chưa lên thị trường, họ đã thông báo cho mình trước rồi để đến xem.

Mỗi lần một realtor nói họ có good deal thì mình nói, mình chỉ mua giá tối đa là 60% giá thị trường khiến họ chưng hửng, kêu mình điên. Mình giải thích như sau:

Giá thị trường $500,000. Tiền huê Hồng trả cho họ và realtor của người mua là mất 6%, Escrow, Title insurance,…mất 4%. Sửa nhà mất 10% nữa đi, chi phí mượn tiền ngắn hạn nên lãi rất cao 10%. Sau khi bán, ông chỉ treo bảng bán được 6% còn tui bỏ mất mấy tháng để sửa chửa đủ trò, ít ra phải có 10%, để lỡ trường hợp tốn tiền sửa chửa nhiều hơn dự định. Vậy là mất đi 40%. Đó là tôi có thể bị lỗ nếu sửa chửa mất thêm thời gian hơn. Do đó, tôi chỉ mua giá nhà 60% của thị trường là $300,000.

Khi người có bằng bán nhà, hiểu mình thì họ chỉ đem nhà theo cách mình muốn mua. Có một ông mua dùm cho mình khá nhiều nhà và đất rất rẻ. Nhà xuống giá thời ông Obama lên năm 2009, 2010. Có tên bạn gửi cho cái email nói về ngân hàng IndyMac, được nhóm ông Paulson mua lại với điều kiện chính phủ bảo kê 70%. Nghĩa là họ mua nhà với giá 70%, nếu họ bán dưới giá 70% thì chính phủ đến số tiền họ lỗ.

Sau này ông ta bán cho mình căn nhà của ông ta với giá 50% rẻ hơn thị trường mà mình đã kể. Lý do chỉ có mình mới giúp ông ta bán và có chút lời thay vì mất hết.

Mình kêu mấy người có bằng địa ốc, kiếm dùm mấy căn nhà của IndyMac, sau này đổi tên là One West bị tịch thu nên mình mua rẻ như bèo vì họ không sợ bị lỗ vì chính phủ trả lại cho họ. 4 căn nhà họ đòi $250,000 mình trả $99,000, họ bán, mình mua $50,000 mỗi căn nhà ở Riverside, khiến mấy tên đi mua nhà dùm mình cũng không ngờ. Lý do trả $99,000 vì ở Cali, nếu mua bán nhà trên $100,000 thì tiểu bang sẽ giữ lại đâu mấy phần trăm mình quên rồi, hình như 3% rồi khi khai thuế cuối năm, chính phủ sẽ hoàn lại nhưng tiền đã vào tay chính phủ thì khó mà lấy lại. 

Mình có sửa chửa một căn nhà cũ rồi bán vào năm 2007 vì tình hình cho biết là giá nhà lên cực đỉnh nên không dám cho thuê vì tiền lời quá cao, không đủ trả tiền nợ ngân hàng. Mua $400,000, bán $500,000, trừ chi phí hết lời có $14,000, 3% thay vì 10% như dự định.

Trong phần này, mình sẽ kể về những bước cần làm khi khởi nghiệp như mình cách đây 26 năm về trước. Dạo ấy kinh tế xuống nên công ăn việc làm bấp bênh, mình được người quen nhờ xem dùm thợ họ mướn để xây xong căn nhà. Lý do là nhà thầu, lấy tiền rồi bỏ chạy về Thái Lan, tổ chức kháng chiến chi đó. Từ từ người quen giới thiệu nhờ mình vẽ và xây nhà nghiệp dư, cho thiên hạ rồi một ngày đẹp trời mình phải ngưng làm cho công ty kiến trúc để bỏ toàn thời gian, lo phát triển công ty xây dựng của mình.

Dạo ấy không biết gì, nên có bò vào thư viện, mượn được hai cuốn sách viết bởi các nhà thầu khoán về hưu để hiểu rõ thêm nhưng vấn đề , thách thức phải kinh qua. Liên lạc với Small Business Bureau (SBA) của quận Cam, nhờ họ giúp đỡ. Họ có những cố vấn từng là thầu khoán, nay về hưu và muốn truyền lại các kinh nghiệm cho những người trẻ. Nhờ đó mà mình học hỏi thêm để tránh bị thua lỗ sau này.

2/ kiếm các tổ chức hỗ trợ cho mình:

Chúng ta cần liên lạc với các tổ chức trong vùng, địa phương để xin được giúp đỡ về tư vấn miễn phí như:

A/ California Business Incentives Gateway, https://chignon.ca.gov, có rất nhiều thông tin và các cơ quan có thể giúp chúng ta khởi nghiệp.

B/ Phòng Thương Mại (Chamber Of Commerce) trong thành phố. Dạo mình mới khởi nghiệp, có phòng thương mại người Việt tại khu Bolsa nhưng mình không tham gia vì không nhắm vào thị trường người Việt. Ngược lại mình tham gia các tổ chức như Lions International, NARI, Toastmasters International,…

C/ Small Business Development Centers

D/ Service Core of Retired Executives, các người về hưu, có kinh nghiệm về thương mại, họ sẵn sàng giúp đỡ chúng ta trong bước đầu. Hồi mình mới vào nghề, có học hỏi các người đi trước nên ngày nay, có vài người học nghề mình. Mình sẵn sàng chia sẻ với học kinh nghiệm.

C/ Centers for International Trade Development. Các trung tâm phát triển giao dịch quốc tế. Năm kia, mình đại diện thành phố của Bellflowers thăm viếng một tỉnh ở Mễ Tây Cơ, họ gọi là Twin Cities. Chúng ta có thể dựa và thành phố để tìm các thành phố ở các xứ mà chúng ta muốn nhập cảng hay xuất cảng sản phẩm của mình.

3/ lựa chọn pháp nhân để hoạt động kinh doanh

A/ Sole Proprietorship: Dạo mình mới bắt đầu thì mình hồn biết gì cả, nên tự lấy tên mình theo dạng Sole Proprietorship, đứng mũi chịu sào. Nếu công ty có vấn đề gì là mình phải lãnh trách nhiệm hết. Sau này khôn hơn thì chuyển đổi công ty qua thể dạng pháp nhân S Corporation.

Nếu lấy pháp nhân này loại Sole Proprietorship thì phải lên thành phố để xem có ai đã lấy tên công ty mà mình muốn sử dụng chưa, nếu không sẽ bị thưa kiện đủ trò. Có lần đi ăn bò 7 món, mình hỏi ông chủ mới mở thêm tiệm ở đường Bolsa. Ông ta kêu không, họ thấy tiệm tụi này đông khách nên lấy tên của tụi này nhưng không kiện cáo gì được. 

Lý do, tiệm ông ta ở thành phố Santa Ana còn tiệm mới mở cùng tên ở Westminster. Sau đó mình phải đăng báo tên công ty mới lập của mình để báo cho công chúng biết, để xem có ai khiếu nại gì không.

B/ Corporation: loại này có hai loại C Corporation và S Corporation. Tiểu thương như mình thì nên dùng S Corp.

C/ Limited Liabilities Company (LLC), công ty trách nhiệm hữu hạng.

D/ Partnership, thường được thành lập bởi hai người trở lên, đứng tên công ty. Mỗi người đều có trách nhiệm về nợ của công ty.

Nên tìm hiểu thêm về thuế vụ và pháp lý của các loại công ty nói trên vì thuế khác nhau. Chúng ta sống trong một môi trường mà người Mỹ thích kiện tụng do đó nên sử dụng một pháp nhân để bớt các trách nhiệm có thể xảy ra sau này.

4/ kế hoạch hóa cơ sở thương mại của mình (Business Plan)

Mình phải viết xuống kế hoạch ít nhất năm năm của công ty, gồm các phần tài chánh, quản trị, tiếp thị, sản xuất,…cần thiết để công ty có thể phát triển. Cần phải viết Business Plan như một cấu trúc để mình theo đó mà thực hiện và hoàng chỉnh. Nhất là khi cần mượn tiền ngân hàng hay kêu người bỏ vốn, đầu tư,.. thì người ta xem kế hoạch thương mại của mình. Mình có quen anh bạn, mở cơ sở làm nước mắm nhỉ tại Cali, kêu mình bỏ vốn đầu tư như chỉ nghe anh ta nói như thế này thế kia, không thấy business plan gì cả nên đâm sợ, không dám đầu tư.

Dạo mới ra nghề, không biết chi cả, nhờ một ông thầu khoán về hưu của SBA chỉ cho. Có rất nhiều người về hưu, muốn truyền lại kinh nghiệm của mình, giúp mình đót giai đoạn sai lầm.

5/ Tài Chính: chúng ta cần dự trữ một số tiền vì khi mới khởi nghiệp, chưa có khách hàng nên có thể đói lắm. Trung bình là cần ít nhất 6-12 tháng ngân sách sinh hoạt.

6/ Địa điểm cho công ty hoạt động:

Phải nghiên cứu địa lý để tìm địa điểm hoạt động. Trong khu dân cư đông người Mễ mà mở tiệm phở là ngọng. Dạo mình mới dọn về ở Khu Little Sàigòn, thấy có nhiều tiệm taco thực phẩm Mễ, nay đều chết hết. Các siêu thị mỹ lần lần đều đóng cửa vì người Việt đi chợ Việt Nam.

7/ lựa tên để đặt cho công ty:

Nếu ai muốn mở công ty giúp đám cưới, thì không nên đặt tên “Đồi thông hai mộ”. Khi lựa chọn cái tên rồi thì phải báo cho chính quyền Cali để họ để dành cho mình trong vòng 60 ngày, trước khi mình làm thủ tục hợp thức hoá pháp lý của công ty. Hình như phải đóng tiền, mình có thể chọn 3 tên rồi gửi cho họ. Khi nhận được giấy phép sử dụng tên thì mới làm thủ tục nếu không là ngọng nếu đã có ai lấy tên đó trước. Tránh bị kiện tụng.

8/ phải giữ bản quyền về cái tên của mình:

Có lần mình hỏi chủ quán thịt bò 7 món, ở thành phố Santa Ana là mới mở tiệm khác ở Westminster thì được biết là không. Ai đó, thấy họ thành công nên dùng tên của nhà hàng họ ở thành phố khác. Chủ quán kêu là không biết, nếu không đã ghi danh khắp các thành phố ở quận Cam. Có tiệm nổi tiếng, họ dành tên khắp nước mỹ.

Khi nhận được giấy phép thì mới bắt đầu in doanh thiếp, giấy để in và bao thư có logo, địa chỉ của cơ sở thương mại của mình.

Lần sau mình sẽ nói về các pháp nhân như Corporation, LLC, Partnership, Trust,…mà mình sử dụng khi làm thương mại.

T.B.: hôm trước, đến đài truyền Little Sàigòn, thấy một anh chàng mà mình có gặp một lần đâu 30 năm về trước với linh mục Nguyễn Hoài Chương, tên Thái. Trong cộng đồng người Việt có hai người tên Thái, đều làm về truyền thông nên thiên hạ hay lộn vì họ đều họ Đinh tên Thái, chỉ khác chữ lót. Anh Thái kêu cũng vì nhầm lẫn mà tôi xin chiếu khán về Việt Nam không được vì Hà Nội lộn tôi với anh Thái kia. Tôi nói chữ lót của tôi là Xuân, viết tắt là X, nói theo kiểu Hà Nội là sờ bướm còn anh kia thì chữ lót là Q, đọc theo người Mỹ là Cu. Anh kia là Thái có “cu” còn tôi là Thái không “cu” nhưng Hà Nội kêu thà giết lầm còn hơn tha lầm nên đến nay vẫn không về Việt Nam được. Vậy ngoài Bolsa có hai người tên Thái, mọt có “cu” và một không “cu”. Chán Mớ Đời 

Nguyễn Hoàng Sơn  

 

Tại sao chúng ta nghèo?

Khi xưa, đi học về tài chánh, đầu tư, ông thầy kêu người làm $50,000/ năm và người làm $100,000/năm có bạn bè, đọc sách vỡ khác nhau. Do đó muốn làm nhiều tiền hơn thì phải kiếm người làm nhiều tiền hơn mình để giao du vì tư duy của họ khác với cái đầu đặc sệt của mày. Mỗi sáng thứ tư trong tuần từ 7:00 đến 8:30, mình tham dự các buổi họp của Toastmasters thì thấy cái bảng to treo trên tường quảng cáo của cuốn sách “why the rich get richer and the poor get poorer” khiến mình tò mò tìm đọc.

Dạo này thị trường chứng khoán lên như điên dù bị đại dịch nên người ta không hiểu, chỉ biết là mình phải  nhảy lên xe đi chung với họ để khỏi lỡ chuyến đò. Mình có mua cổ phiếu của các công ty dược phẩm sản xuất thuốc chích ngừa như Moderna (Mnra) và Pfizer. Tuần rồi mình tò mò mở tài khoản ra thì thất kinh vì mấy cổ phần này lên như điên nên mình bán ăn non. Mình mua hồi đầu năm, thấy nó xuống te tua nên đợi.

Lý do là thường vào tháng 9-10 thị trường hay xuống lắm thêm tin tức cứ báo là vi khuẩn covid này biến thể delta gì đó nên không biết tương lai ra sao. Không nên tham như bố anh bạn hay nói với mình là nên ăn non. Bác này dạy mình là khi cổ phần lên gấp đôi thì cứ bán phân nữa, lấy vốn về rồi để phần lời của mình lên, cứ gấp đôi là bán, dùng tiền đó để mua cổ phiếu công ty khác. Bác này sang Hoa Kỳ từ 75, không phải đi làm một ngày, cứ dùng tiền của bác đã đưa ra hải ngoại trước 75, đầu tư mà sống.

Các ngân hàng cho biết là thị trường chứng khoán lên cao thì các khách hàng của họ càng mượn tiền nhiều hơn. Họ mượn tiền thế chấp các tài khoản cổ phần và chứng khoán của họ. Cái này là hay vì khi thị trường đang lên mà mình cần tiền để làm gì thì mất trắng lợi tức có thể có nếu bán cổ phiếu.

Thí dụ: cổ phiếu của hãng Moderna đang lên như điên, từ 6 tháng nay mình thấy nó lên như điên đâu $493/ cổ phiếu mà bán như mình vì sợ, muốn ăn non. Một người giàu có, khôn ngoan sẽ thế chấp các cổ phiếu của họ để vay mượn ở ngân hàng. Theo Merrill Lynch cho biết, khách hàng có gia sản trên một triệu đô thì họ cho vay với 3.2% tiền lời còn khách hàng có tài sản trên 100 triệu thì chỉ lấy .87% tiền lời. Họ lấy tiền huê hồng để quản lý số tiền đầu tư hàng năm.

Mình hay mượn tiền của bảo hiểm nhân thọ VUL để mua nhà rồi khi lấy tiền nhà hàng tháng thì bỏ lại hay mượn tiền của IRA . Lý do là tiền lợi khi mượn ra từ tài khoản của mình rẻ hơn của ngân hàng, không phải đóng thuế. Mình cho thí dụ để dễ hiểu hơn:

Lấy thí dụ mình có một trương mục đầu tư vào thị trường chứng khoán, có số tiền là $100,000. Mình cần tiền $50,000 để mua căn nhà. Nếu bán cổ phiếu $50,000 thì phải đóng thuế năm đó, xem như 45% số tiền $50,000, xem như cúng Bác Sam (uncle Sam) $22,500. Thay vì bán cổ phiếu đang lên thì mình mượn thế chấp tài khoản số tiền $50,000 với tiền lời đâu 3%. Trong khi đó số tiền trong tài khoản của mình, vẫn tiếp tục lên như MOderna từ 6 tháng này $493/ cổ phiếu, xem như mình có thêm $35,000 trong 6 tháng, và chỉ trả tiền lời 3% trong 6 tháng là $750. Mình vừa bán xong thì nó xuống. Chán Mớ Đời 

Ngu như mình thì đem bán là xem như mất toi $35,000 thêm phải đóng thuế $22,500. Chán Mớ Đời 

Được cái là mình bán trong tài khoản Roth-IRA của mình nên không bị đóng thuế. Nếu thị trường xuống thì may còn lên tiếp thì xem như trời chỉ cho mình chừng ấy, không nên tham. Dạo này mình cũng chuyển tiền hưu trí của đồng chí gái qua cổ phiếu cho chắc ăn. Khi đại dịch vừa xảy ra ở Vũ Hán, mình nghĩ chỉ ở Trung Cộng nên không để ý, ai ngờ nó chạy qua Hoa Kỳ , thị trường chứng khoán xuống 20% nên hơi chới với. Kỳ này cho chắc nên ăn non rồi xem tình hình ra sao vào sang năm 2022 lại tính tiếp. Cứ đầu năm mua rồi vào mùa thu bán cho chắc ăn. Mình chỉ để lại các công ty dầu hoả, thời ông Trump xuống như diều gặp mưa, bạn xúi dại nên mua, nay thì lên như điên vì lạm phát. Họ đang tính là sang năm tiền an sinh xã hội sẽ được gia tăng 7.8% thay vì 3% như năm nay. Xem như lạm phát lên 7%. Kinh

Mượn tiền ngân hàng thế chấp tài khoản đầu tư của mình rất dễ, không như mượn ngân hàng vớ vẩn, đòi đủ giấy tờ, chỉ cần điền cái đơn thì trong vòng mấy ngày là nhận được rồi. Thêm mình có thể trả lại khá dễ, nhiều hay ít thôi.

 Bank Of America cho biết họ cho vay thế chấp kiểu này lên đến $62.4 tỷ . Kinh

Ông Edward McCaffery, giáo sư đại học luật khoa của USC, cho biết: “ordinary people don’t think about debt the way billionaires think about debt”. Chán Mớ Đời 

Người giàu mượn nợ, sự tính toán của họ rất rỏ ràng: nếu gia sản của họ gia tăng nhanh hơn tiền lời của số nợ, thì cuối cùng họ sẽ giàu hơn như mình đã kể trên mượn $50,000 thay vì bán $50,000. Luật Hoa Kỳ là người có tài sản hay kẻ thừa kế không phải đóng thuế bây giờ và chỉ đóng khi bán. Nếu họ tái tài trợ căn nhà như mượn nợ mới thì khi bán, sẽ trừ tiền nợ ra, và không đóng thuế hay ít lại.

Khi họ chết thì có thể bị đánh thuế thừa kế (estate taxes ) nhưng con cháu họ chỉ đóng thuế lời khi nào họ bán từ lúc bố mẹ hay ông chết.

Theo thuế vụ họ hay gọi là step up basis. Thí dụ chúng ta mua căn nhà $200,000 rồi khi qua đời 40 năm sau, căn nhà trị giá $1,000,000, xem như lời $800,000 nhưng con cháu không phải đóng thuế tài sản thừa kế vì ngày nay được miễn nếu tài sản dưới 11 triệu. Sau này, con cháu bán căn nhà $1.2 triệu thì chỉ đóng thuế trên tiền lời $200,000. ($1,200,000 - $1,000,000 (khi qua đời) ).

Người Mỹ gọi chiến lược này là “Mua-Mượn-Chết”. Khi chúng ta đã giàu thì dễ lắm, chỉ mua bằng mượn nợ rồi chết, không bị đóng thuế. Luật này có trên 100 năm rồi.

Ông Biden đang tìm cách kiếm cách để đánh thuế thừa kế vì chính phủ in tiền, nợ như chú chổm, thiếu tiền, đang tính tăng thuế tiền lời từ 23.8% lên 43.4% và chỉ miễn 1 triệu đô thôi. Ai có tài sản từ 1 triệu trở lên sẽ bị đánh thuế. Chính phủ in tiền ra thì phải thu lại bằng cách đánh thuế. Chỉ có người bình thường như mình mới đóng thuế còn dân triệu Phú đều thành lập nhưng pháp nhân để lách luật như ông bà Clinton, thành lập Foundation Clinton, có trên 2 tỷ đôla sau một đời vất vả lo cho nhân dân, không phải đóng thuế .

Nếu quốc hội thông qua luật đánh thuế này thì người ta sẽ dùng cách mượn tiền ra, để xài và khi chết thì không bị đánh thuế. Thí dụ: tài sản anh có 2 triệu, nếu chết thì phải đóng 43.4%, xem như 50% để dễ làm tính. Vợ con anh được miễn 1 triệu, còn lại phải đóng thuế 50% trên triệu thứ 2, xem như đi đong $500,000. Anh chỉ cần mượn $1,000,000 cho con cháu trước hay làm gì đó, khi chết thì gia sản chỉ còn 1 triệu sau khi trừ tiền nợ, con cháu được miễn đóng thuế.

Người giàu gọi số tiền nợ là tiền ma (phantom money) . Lấy thí dụ: anh có căn nhà mua $200,000. 30 năm sau, về hưu, giá nhà lên $800,000, anh có thể mượn $500,000 để đi chơi du lịch vòng quanh thế giới với phi cơ tư riêng. Mình thấy National Geographic quảng cáo mất $100,000/ người, ở khách sạn xịn, tiêu xài vui vẻ, rồi vài năm sau đô la mất giá nhà lên tiếp, lại tái tài trợ, xài tiếp.

Ở quận Cam, anh chỉ cần có 5 căn nhà là về hưu. Cứ tái tài trợ lại $500,000 cho 2, 3 năm, không phải đóng thuế, xài mệt thở. Không phải đi làm.

Lấy thí dụ như ông Elon Musk mượn tiền đâu $150 tỷ thế chấp trên số cổ phần công ty của Tesla. Nếu ông ta bán thì sẽ làm cổ phiếu của công ty Tesla xuống nên họ cứ để cho nó leo lên như điên. Bù vào đó họ chỉ thế chấp một số cổ phần của ông ta. Tương tự ông Fred Smith, của FEDEX Corp. Cũng thế chấp 23.4% cổ phần của ông ta để mượn $598 triệu để đầu tư vào chuyện khác. Nôm na là mượn đầu heo nấu cháo. Vì ông Musk hay Smith sẽ không mất số cổ phần công ty của họ và quyền phủ quyết, bầu bán trong hội đồng giám đốc.

Mình đoán là Bill Gates, Bezoz ly dị vợ, chắc cũng mượn tiền thế chấp để trả cho vợ nếu không thì Amazon và Microsoft xuống như điên.

Xong om

Nguyễn Hoàng Sơn 

Người triệu Phú vượt ngục

 Cách đây đâu 3 năm, có một tổng giám đốc của công ty xe hơi Nissan, tên Carlos Ghosn bị bắt khiến mình thấy lạ vì ông này đã thay đổi chiến lược và giúp công ty này được lợi nhuận nhiều. Nhất là sản xuất chiếc xe điện Leaf mà mình có mua một chiếc. Gần đây có cuốn sách mới ra lò viết về vụ này.

Ông này rất giỏi vì vừa làm tổng giám đốc của công ty Renault của pháp vừa làm tổng giám đốc của công ty Nissan. Ông ta bị bắt và nhốt ở ngoại ô của Đông Kinh, Nhật Bản, trước khi ra toà. Ít có phóng viên được phép gặp ông ta. Sau đó lại có tin ông ta vượt ngục, bay về Lebanon.

Báo chí nói ông ta khai thuế ít và chuyển 5 triệu đôla của công ty NIssan vào quỹ riêng của mình. Ở xứ nào cũng vậy, muốn đánh ai thì chính phủ dùng chiêu “trốn thuế”. Ông ta vừa làm tổng giám đốc cả hai công ty xe hơi nên có ý muốn sát nhập chung nhưng chính phủ Nhật Bản và các nhân viên của công ty Nissan người nhật không muốn nên tìm cách ngăn chặn vụ này.

Vài tháng trước khi ra toà để xét xử, ông Ghosn cho rằng sẽ không được xét xử công bằng nên ông ta bỏ trốn, qua trung gian của con trai mình. Mướn một người lính lực lượng đặc biệt, chuyên giúp các nhân vật quan trọng đến những nơi khác một cách kín đáo. Họ kiếm mấy thùng đựng các nhạc cụ âm thanh cho các buổi hoà nhạc, khoan vài lỗ để ông ta có thể thở, rồi họ chuyên chở lên máy bay riêng, bay đến nước Lebanon vì không có thoả hiệp dẫn độ với Nhật Bản.

Theo ông Louis Schweitzer, cựu đổng lý văn phòng của thủ tướng Pháp, Laurent Fabius sau này làm lớn ở công ty Renault. Ông này là em họ với Jean Paul Sartre, cháu của bác sĩ Albert Schweizer. Tốt nghiệp Quốc Gia Hành Chánh và trường Bách Khoa của Pháp. Dạo ông này về làm cho Renault thì công ty rất te tua, ông ta cần một phụ tá để giúp lèo lái con tàu Renault sắp đắm.

Ông ta phát hiện ra ông Carlos Ghosn, sinh tại Ba Tây, lớn lên tại Lebanon, tốt nghiệp các trường nổi tiếng tại Pháp. Hệ thống giáo dục của Pháp được thành lập vào thời Napoleon, nhằm đào tạo các nhân tài cho đế chế nên ai mà tốt nghiệp các trường lớn (Grande École) như quốc gia hành chánh, Bách Khoa hay Cao đẳng Thương Mại,.. đều có một tương lai sáng lạng vì sẽ được bổ nhiệm làm công chức hoặc trong các công ty lớn của pháp. Mình có cô bạn đầm quen khi xưa ở Paris, tốt nghiệp trường Cao Đẳng thương Mại HEC, nay làm chức lớn của công ty hoả xa Pháp.

Ông Schweizer kêu ông Ghosn là nếu ông ta thành công thì sẽ thay thế chức vụ của ông khi ông ta về hưu. Trong vòng 3 năm, ông Ghosn này đã thay đổi hoàn toàn công ty Renault và bắt đầu có lợi tức lại.

Dạo ấy công ty Mercedes-Benz mua lại công ty Chrysler của mỹ khiến công ty Renault cũng có ý định, tìm kiếm một công ty ngoại quốc để mua. Họ tìm ra Nissan, đang thất thu rất nhiều. Bỏ hơn 5 tỷ đôla để mua 1/3 cổ phần của công ty này.

Vấn đề là Nissan bán xe khắp thế giới trong khi Renault thì chỉ có bán ở Phi CHâu, các cựu thuộc địa thêm ít có người ngoại quốc làm tổng giám đốc các công ty nhật. Khi nghe tin này mình rất ngạc nhiên, không biết là Renault đã mua 1/3 cổ phần nhưng sau vài năm thì công ty Nissan làm được nhiều tiền. Ông ta nổi tiếng, một huyền thoại với người nhật, truyện hoạt hoạ có nhân vật của ông.

Carlos Ghosn, cựu giám đốc công ty Renault và NIssan, có 3 quốc tịch: Ba-Tây, Pháp và Lebanon. 

Vấn đề khởi đầu khi ông Schweizer muốn về hưu, và muốn ông Ghosn này trở lại Pháp để thay ông ta. Ông ta nghĩ là làm tổng giám đốc cả hai công ty cách nhau 10,000 cây số không tiện. Vấn đề là ông Gosn không muốn về Tây vì ông ta được xem là vị anh hùng cứu Nissan, thích ăn sushi,…

Cuối cùng ông ta trở thành tổng giám đốc của hai công ty Tây và Nhật, lãnh hai lương, cách nhau 8 tiếng với trên 250,000 nhân viên. Lương ông ta ở Renault từ 2-3 triệu đôla mỗi năm là đã bị công đoàn chửi bới đủ trò. Ngược lại thì họ không biết lương của ông ta ở Nhật Bản. Xứ này rất kín đáo vụ lương bổng.

Tại Nhật Bản thì lương giám đốc không cách biệt nhiều với nhân viên như ở Hoa Kỳ. Bên pháp cũng gần như bên Nhật Bản, có công đoàn, đủ trò chớ bên mỹ có nhiều tổng giám đốc làm tiền cả mấy chục triệu. Như vụ Solyndra, đóng cho quỹ bầu cử Obama $500,000. Sau khi đắc cử, Obama lấy tiền chính phủ cho vay công ty này $500 triệu. Tổng giám đốc bỏ túi 30 hay 100 triệu đô rồi công ty phá sản. Dân chúng đóng thuế trả nợ dùm cho bạn ông Obama. Xong om

Vào những năm 2010, Nhật Bản có luật phải khai báo lương của ai trên $1 triệu đô, họ khám phá ra ông Gosn này lãnh 10 triệu mỗi năm khiến nhân viên trong hãng bất bình nhất là giới giám đốc, bị điều hành bởi tên ngoại quốc. Thêm nữa lãnh tiền cả hai công ty khiến ông này hồ hởi tính nhập luôn với GM, dạo ấy đang te tua, khiến mọi người bất bình.

Năm 2018, các giám đốc của Nisssan báo cáo với chính phủ Nhật vụ này sẽ làm lộn xộn chế độ lương bổng của Nhật Bản. Họ kêu Ông Ghosn này không khai 85 triệu đô về quỹ hưu trí, ông này thì kêu chưa lãnh thì làm sao khai, thế là bị tống giam.

Cảnh sát nhật bắt giam ông ta và bắt hoàn lại $14 triệu đô và nộp 3 sổ thống hành cho họ. Ông ta cho biết là quên không khai báo quỹ hưu trí vì công ty chưa trả nhưng ông ta nghĩ sẽ không được toà án nhật xét xử công bằng. Thế là ông ta nhờ lực lượng đặc biệt, giúp ông ta trốn hỏi Nhật Bản và đưa về xứ Lebanon, nơi ông ta có quốc tịch.

Nay sống ở Lebanon, và không được đi đâu hết vì sẽ bị bắt và dẫn độ về Nhật Bản. Được cái là ông ta có thời gian với vợ con nhiều hơn. Giàu có, nổi tiếng cũng là con dao hai lưỡi, có thể làm đứt tay của chúng ta. Tốt nhất làm nông dân, không ai biết đến ngoài mấy con coyote và sóc. Chán Mớ Đời 

Có nhiều ông triệu phú ngay cả tỷ phú đi tù, được bạn bè giúp đỡ tự tử trong tù để khỏi lộ bí mật của họ như ông tỷ Phú quen thân với các tổng thống, cung cấp gái cho mấy người này nên khi sa cơ là được trợ giúp chấm dứt cuộc đời giàu sang nhưng có bạn làm lớn. Tốt nhất là làm nông dân, không ai biết đến ngoài máy con sóc, rắn, coyote.

Nguyễn Hoàng Sơn 

Soni, el conquistador

062521

Hôm nay, mình leo núi Trọc (Badly) vì trên đỉnh không có cây. Mấy đỉnh núi khác trong vùng mà mình đã leo thì có lác đác vài cây thông tùng. Đỉnh núi này thì chả có gì cả. Được xem là đỉnh cao nhất của núi ở vùng Los Angeles , độ cao 10066 bộ, khoảng 3068 mét. Xem như cao hơn gấp đôi Đàlạt.

Vấn đề là đỉnh Whitney là 14,505 bộ. Kinh cần phải tập luyện thêm. Tháng 7 mình sẽ đi vòng vòng ở núi này có đến 10 đỉnh. Mình đã leo lên được 5 rồi. Sau đó sẽ qua đỉnh San Jacinto là chuẩn bị cho đỉnh Whitney.

Lần đầu tiên, dẫn đồng chí gái đi trượt tuyết là lên đây vì các piste dễ đi. Sau này mới lên núi Big Bear.

Mình rời nhà là 5:00 giờ sáng, đến nơi là 6:00 mà bãi đậu xe đã gần như chật kính. Cuối tuần thì chắc không có chỗ để đậu. Mình dành mỗi thứ sáu cho leo núi. Mất cả ngày vì đi lên đi xuống cũng 9-10 tiếng đồng hồ, hai tiếng lái xe.

Đây là ảnh chụp được khi mình lên tới đỉnh, sau 5:48:07 tiếng đồng hồ để leo 6.8 dậm. Độ cao leo lên là 7,059 bộ, thật ra không đúng. Điện thoại tính luôn là độ cao vừa lên vừa xuống. Lúc đi lên thì có những chỗ lại phải đi xuống theo đường mòn. Do đó máy tính luôn lúc mình xuống thì phải đi lên lại nên lên tới 7,059 bộ

Chụp xong thì chỉ còn 6% điện cho điện thoại. Khi lên mình có bỏ theo chế độ lên máy bay để bớt dùng điện nhưng phần mềm định vị của điện thoại vẫn chạy nên hết pin sớm. Mình có mang theo cục pin để cắm điện cho điện thoại nhưng cái dây lại quên ở nhà. Có đem theo máy chụp hình Chán Mớ Đời 

Mình có thấy 2 tên mỸ bỏ cuộc đi xuống, chúng hăm hở vượt qua mình còn thì đa số họ vượt qua mình hết. Có hai bố con leo núi, ông bố già vẫn leo nhanh như điên, họ lại chọn những dốc cao để leo. Có mấy bà độ tuổi mình vẫn leo.

Có gặp một bà mỹ khi đi xuống. Mình tránh đường cho bà ta đi lên nhưng bà ta dừng lại nói chuyện. Bà ta kêu “we are tough” khiên mình ngạc nhiên, tại sao lại kêu chúng mình, nghĩa là bà ta và mình. Bà ta hỏi mình còn leo núi với hướng đạo lúc đó mới hiểu. Mình bận áo của đoàn hướng đạo Chi Lăng, trong khi bà ta bận áo của đội nào Manhattan Beach. Mình nói từ khi thằng con lấy xong bằng Eagle Scout thì mình không dính dáng đến hướng đạo. Nay tập leo núi lại để leo đỉnh Whitney. Bà ta cho biết là đã leo 2 năm về trước. Mình đoán bà ta leo đến một chỗ nào rồi quay lại. Sau 12 giờ mà có người leo lên là họ chỉ đi nữa đường hoặc cắm trại qua đêm trên ấy.

Lên cao gió thổi kinh hồn. Nếu mà gặp gió Santa Ana chắc là bị thổi bay quá. Phong cảnh quá hùng vĩ, đẹp khó tả. Trên đỉnh, thấy có mấy đống ụ đá, được người ta xếp thành vòng cung để tránh gió. Ai leo lên đây cắm trại ngủ lại, chắc chắn là dựng lều sau mấy ụ đá này. Để lần sau, mình rảnh sẽ tải hình lên vì phải tải từ máy chụp phình nên lười.

Thường vào mùa thu, gió từ bắc Cali và Đông BẮc thổi về vùng Ló.A. Và quận Cam, được bao bọc bởi các dãy núi San Gabriel và San Bernardino. Khi gió xuống thấp ở các dãy núi, sẽ làm độ ẩm mất hết và hơi nóng bùng lên. người ta gọi là Compressional warming’ , heating nên gió thổi kinh hồn kèm theo hơi nóng.

Hình chụp 6:30 sáng từ điện thoại, khi mặt trời đã lên. Nếu ở gần leo lên đây sớm để xem mặt trời mọc là đẹp luôn.

Lúc đi xuống thì mình đi đường khác, ngắn hơn nhưng lại độ dốc lại cao nên khá chới với. Đồng chí gái muốn leo lên đây nên hỏi xem độ cao có khác với Yosemite. Mình nói Yosemite chả thấm béo gì cả. Để xem đồng chí gái có muốn leo lên đây. Có thể lên nữa đường cũng khá rồi.

Đây là biểu đồ nhịp tim của mình khi leo núi. Cao nhất là 142 nhịp mỗi phút nên cũng mừng. Nhớ lúc đầu mới tập thì trên 150 nhịp.

Có anh bạn nói là nên đem theo mật ong để ăn, giúp có sức. Mình lấy mật ong vườn bỏ vào con gấu, đem theo , mút mút rất phê. Ngoài ra có đem theo chà là của tên bạn trồng và đậu phụng, hạt điều để ăn

Tuần tước mình leo lên đỉnh Cucamonga nên sau đó chân mỏi quá nên chả đi đâu nhiều, chỉ có thứ 4 bắt đầu đi bộ với vợ lại buổi chiều và hôm qua thứ 6 leo được 15.3 dậm.

Tuần tới thì tính leo đỉnh này lại nhưng từ chỗ khác, khó hơn vì leo lên đến 5,000 bộ.

Hôm qua mình đem theo chai dầu xanh, xức nơi mặt thì ruồi không bu lại nữa. Mấy lần trước, leo núi đổ mồ hôi thêm tỏng ba lô có thức ăn nên ruồi bu lại. Dầu xanh tốt cho vụ chống ruồi.

Hôm qua tiêu mất 4,658 Calories chiều về phải đi ăn với vợ con, cơm Ba tư để lấy sức lại.

061421

Hôm nay tập đi gần nhà cả cuối tuần vừa rồi chả làm gì cả. Đi được 4.2 dậm

Mình đi thêm nữa dậm.

Hôm nay mò lên đỉnh Cucamonga mà 5 năm về trước, mình bị vọt bẻ khi còn 1.5 dậm đến đỉnh, đành phải ngồi đợi rồi quay về. Nay khôn nên ăn uống đầy đủ, nghỉ ngơi mỗi dậm đi lên để cái chân không bị lộn xộn.

Đỉnh Cucamonga mà mình bị vọt bẻ cách đây 5 năm.

Lâu lắm mới mất 4,702 calories. Nghe nói leo Whitney mất 5,000 cal/ ngày. Rút kinh nghiệm phải thêm

Tuần rồi đi có 30.8 dậm

Nhịp tim chỉ có 150 bom tối đa.

Con gái ra trường hậu đại dịch

 Hôm qua, hai vợ chồng chở con gái lên trường USC để lãnh bằng sau khi ra trường đã hơn 1 năm. Năm ngoái ra trường thì cả nước bị cấm cung, đành dán mắt vào đài truyền hình qua Zoom để xem hình con gái khi họ đọc tên nhưng sau 20 phút thì mình chịu thua vì mấy ngàn sinh viên.

Trường đã gửi bằng năm ngoái rồi cũng chụp hình bận áo khoát đen, đội mũ bú xua la mua sau vườn với hai thằng cháu và cô cháu khác cũng tốt nghiệp, hai cử nhân và hai thạc sỹ. Năm nay, được cởi mở nên họ tổ chức phát bằng tốt nghiệp trễ nhưng phải giản cách xã hội 6 bộ nên khá lạ.

Hai vợ chồng và con gái lên xe, thẳng tiến L.A., đến nơi thì đậu xe ở vận động trường của đại học rồi đi bộ vào để con gái chụp hình với cô bạn học chung lớp. Mấy sinh viên khác ở Ý Đại Lợi và Hồng Kông thì không về tham dự.

Con gái theo học môn World Business Bachelor, tạm dịch cử nhân thương mại thế giới ở đại học USC. Môn này mới được thành lập từ 7 năm nay, thường thì họ dạy chương trình thạc sĩ nhưng nay, họ đốt giai đoạn nên dạy luôn môn này ở lớp cử nhân.

Chương trình gồm 4 năm, năm đầu tiên phải học tại USC, năm thứ nhì thì đại học Hongkong, năm thứ 3 tại đại  học Bocconi, Milan, Ý Đại Lợi và năm cuối thì tự chọn. Khi ra trường thì có 3 bằng cử nhân của 3 trường đại học danh tiếng này. Xem như học một được 3 cái bằng. Môn này được 3 trường kể trên tham gia.

Chương trình muốn giúp sinh viên học tiếng Quan Thoại, và Ý Đại Lợi trong thời gian học tại Hongkong và Ý Đại Lợi. Giúp sinh viên tìm hiểu đời sống, văn hoá, cách làm việc của nước sở tại để sau này dễ làm việc với các công ty ngoại quốc.

Trên sân vận động, các ghế đều được xếp cách 6 bộ, giãn cách xã hội nhưng khi chúng nối đuôi lên lãnh bằng thì như cái chợ hổm. 

Mình nghe con gái được nhận vào USC khiến mình tá hỏa Tam tinh. Lý do là trường tư nên rất đắt. Con gái được nhận vào trường UCSD ngành kỹ sư điện tử nhưng không chịu học. Mình hỏi lý do vì rẻ hơn phân nữa tiền học như thằng anh nó, tốt nghiệp kỹ sư. Nó kêu trường này không có đội tuyển banh bầu dục. Chán Mớ Đời 

Con mình rất mỹ nên thích xem banh bầu dục đủ trò còn mình thì ngọng, chả thích gì cả. Mình thì không quan tâm đến học trường nổi tiếng vớ vẩn, chỉ muốn học sao cho nhanh và rẻ tiền. Mình thấy nhiều người học trường nổi tiếng nhưng cũng không thành công lắm, cho thấy thành công hay không là do cá nhân chớ không phải trường nổi tiếng. Có anh bạn kể là có đứa cháu đòi học trường USC, sau ra đi bán giày trong khu thương mại.

Nhớ dạo mấy đứa con học trung học, chuẩn bị gần vào đại học, có người em bạn dì của đồng chí gái kêu: “mình ngu nên nghe lời bọn hắn”. Cô ta than là nghe lời con cái, tốn tiền học đai học danh tiếng UCLA thay vì trường thường lại có học bổng. Vào học lo chơi nên học mấy năm chưa xong nên phải học môn khảo cổ học để ra trường cho sớm vì đã 5, 6 năm. Ra trường kiếm không ra việc, đành làm tài xế xe cứu thương. Sau này, chạy qua tiểu bang nào, học về điện toán, kiếm ngay công việc. Xong om

Cô em bạn dì kêu chúng muốn học trường nổi tiếng nhưng chưa chắc là học nổi vì quá cạnh tranh. Thật ra trường tuyển chọn tuỳ theo địa phương. Mình có quen anh chàng gốc Đài loạn, bố làm giáo sư ở đại học New MExico, ông ta cho biết thằng con được nhận vào M.I.T., vì ở New Mexico, chớ ở Cali thì tết congo mới được nhận. Một học sinh ở Alaska, Wisconsin,…xứ khỉ ho cò gáy dễ được nhận vào các đại học danh tiếng nếu học bạ khá khá một tí. 10 năm nay, mất việc, đành làm quản lý ở phòng mạch của vợ.

Lúc đi viếng trường sau khi được nhận nhưng chưa chọn. Nhà trường tiếp đón nồng hậu, cho ăn với đồ pha lê, rồi cứ cho đi qua cái tượng của trường với cái chuông để rung lên, báo rằng mình đã chọn trường này. Mình thì phân vân, không biết có nên chọn vì tốn tiền, con gái thì cứ nhìn mình như muốn khóc. Mụ vợ thì hiểu hoàn cảnh của người em họ nên cũng phân vân nhưng rốt cuộc đàn bà phụ nữ rất thích được khen nên kêu mình nhất trí. Thôi thì lãnh đạo đã quyết, ra chỉ thị thì mình chỉ gật đầu, cho con gái dống lên tiếng chuông báo động mình phải kiếm tiền cho học phí. Trường này nổi tiếng đắt nhất Hoa Kỳ. Chán Mớ Đời 

Xem danh sách thấy có nhiều sinh viên gốc Ấn Độ và tàu ra trường một lúc với mấy bằng. Người nhiều nhất là có 4 bằng , 3 bằng cử nhân và 1 thạc sỹ. Kinh

Mụ vợ rên kêu cho nó chọn trường ở L.A. Để dễ đi thăm viếng, ai ngờ, nó lại bay qua Hongkong 1 năm rồi Ý Đại Lợi một năm. Hai vợ chồng lại khăn gói đi thăm con. Nó nghe nói tiệm ăn nào ngon là đợi bố mẹ đến, kêu đi ăn. Nhớ nó thèm ăn vịt bắc-kinh nên khi qua Hồng Kông nó dẫn đến một tiệm, giá vịt bắc kinh $150/ con bé tí tẹo. Chán Mớ Đời 

Nói tới vịt bắc kinh, có tên đồng nghiệp người Hongkong cho biết tiệm tàu ở Notting Hill Luân Đôn là vịt ngon hơn Hongkong. Khi đi làm ở Luân Đôn, mỗi tuần mình đều phải lại đây ăn một đĩa cơm với vịt bắc kinh. Ngon kinh hoàng.

Sang New York, thì có thằng phóng viên Tây mời đi ăn ở tiệm vịt nổi tiếng ở phố tàu mà các vị nguyên thủ trên thế giới đến, đều được mời đến đây dùng. Cứ mỗi tháng, là ghé lại làm một con vịt ngon cực. Thấy hình các vị nguyên thủ như Jacques Chirac,… họ chỉ róc mấy lát da vịt và đem ra da với bánh bao và hành chớ thịt vịt thì không. Ăn rất ngon. Lần sau trở về New York, mình phải ghé lại đây ăn. Có thể nói là món này ngon nhất ở đây, hơn cả $150/ con ở Hongkong.

Hình này lấy từ tiệm ăn tàu có món vịt bắc kinh kinh điển mà khi xưa, mỗi tháng mình đến đây làm một con. Dạo đó hình như $20/ con nay chắc $100.

Cô thủ khoa năm ngoái cũng là thủ khoa năm nay chương trình thạc sỹ, đọc diễn văn. Kinh. Con người ta đậu thủ khoa tùm lùm, con mình thì học chết bỏ mới ra trường. Bố là nông dân nên chịu. Rồi đến khách mời, bà nào làm chủ bút cho tờ báo Boston Globe. Xen kẽ có video các cựu sinh viên của trường nổi tiếng, nói vài câu động viên.

Không biết các sinh viên ra trường năm nay ra sao, chớ năm ngoái là te tua. Con gái mình trước khi ra trường đã có công ty Hilton nhận làm, lương cao, chuẩn bị theo học thực tập ở khách sạn Hilton nổi tiếng ở Palm Spring, trước khi được bổ đi làm quản lý khách sạn Hilton ở đâu đó. Con gái bàn mình sẽ được 50% khi nghỉ tại khách sạn Hilton, bú xua la mua. Thấy hấp dẫn, ra chương trình đi chơi khắp thế gian.

Đùng cái đại dịch đến, Hilton xé hợp đồng, con gái phải kiếm việc khác. Tìm được việc cho một công ty mới khởi đầu, ngành Sales. Cứ ở nhà làm việc, nói luyên thuyên, close được mấy cái deal vượt chỉ tiêu của công ty. Nghe nói họ sẽ mời nó sang miền Đông , tham dự lễ phát thưởng chi đó. Chiều tối Happy Hour thì đám đồng nghiệp mở zoom, tán gẫu vớ vẩn. Thời đại a còng đã thay đổi cách sống của chúng ta.

Cuối cùng thì đến phiên được kêu tên lên sân khấu, để nhận bằng chính thức. Mụ vợ kêu anh coi chừng nghe vì Phone tui gần hết pin rồi. Mình nhìn lại thì điện thoại mình cũng chỉ còn 20% pin. Khi lên xe, mình có cắm để tải điện nhưng khi hai mẹ con lên thì rút ra và tải điện qua điện thoại của hai mẹ con, nay mình còn ít. Điện thoại mình thuộc loại cũ nữa, chắc năm nay phải đổi cái mới.

Cuối cùng thì cũng thấy tên và hình con gái trên bảng vàng nên tuy pin chỉ còn 1% nhưng cũng ráng chụp vài tấm. May quá, dính vào được.

Ra xe thì con gái bảo chở nó đến tiệm ăn nào đó, họp mặt với bạn cùng lớp rồi đợi nó xong, chở về luôn. Mẹ nó thì lo ngày mai phải chuẩn bị trình bày phần mềm cho khách hàng. Tính kêu nó đi Uber về nhưng đêm hôm khuya lại sợ nên đành nán lại. Mình chạy vào, lên sân thượng để hỏi có chỗ để hai vợ chồng ăn. Có chỗ nhưng không có sưởi, ở ngoài trời lạnh. Các tiệm ăn ở L.A., loại sang sang đều ở trên sân thượng. Mình sợ đồng chí gái lạnh nên chở vợ đi chỗ khác.

Mụ vợ kêu đến tiệm ăn tây, đã từng ăn ở đây khi con gái còn đi học nên chạy đi đậu xe, bò lại thì thấy cái đuôi dài mút chỉ nên mình nói thôi vào xe ngồi, anh đi kiếm cái gì ăn, mua đem về. Mình mở điện thoại xem tiệm ăn, tính bò lại tiệm Ý nhưng đi một đoạn, gọi điện thoại không thấy trả lời nên thôi, quay lại các xe bán đồ ăn Mễ, mua hai cái burito và chai nước. Đem về lên xe, hai vợ chồng ngồi ăn, rất lãng mạn như những ngày đầu mới quen nhau.

Con gái gọi, chạy lại đón con rồi thẳng tiến về tổ ấm. Lái xe mình tính nhẩm tốn bao nhiêu tiền cho con ăn học. Vợ mình chả biết đã tốn bao nhiêu nhưng hãnh diện có con tốt nghiệp USC. Chán Mớ Đời 

Nhớ lúc mình chấp thuận cho con gái vào trường USC, con gái cảm ơn bố mẹ đã không bắt nó học y khoa như bạn học gốc á châu của nó. Mình không biết tương lai sẽ đi về đâu nhưng vẫn vui là đã giúp con thực hiện được niềm mong ước, học trường đại học nó thích, ngành nghề nó thích thay vì cứ lao đầu vào học các môn để thi vào đại học y khoa.

Hôm qua, mình xem Netflix, phim tài liệu nói về nhà văn Amy Tan, nổi tiếng với cuốn sách Joy Luck Club, sau được dựng thành phim. Bà ta kể, hồi bé, có một bà nào bắt bà ta làm test rồi sau đó đến nhà bà nói chuyện ra về. Bà ta thắc mắc hỏi thì mẹ bà ta kêu, con đã trải qua cái test, kết quả cho biết là sau này trở thành bác sỹ. Kinh

60 năm sau, tò mò bà ta tìm kiếm trên mạng về cái test  ngày xưa thì khám phá ra bà ta là một trong 60 đứa bé gốc tàu, đọc được anh ngữ thông thạo. Bà ta sống trong ảo tưởng là mình thông minh vì cái test đó. Nếu bà tin vào những điều mẹ bà ta thì có lẻ đi học y khoa và ngày nay, chúng ta sẽ không biết Amy Tan là ai trong mấy ngàn y sỹ gốc tàu.

Có cảnh quay khi bà ta ngồi ký sách của mình thì có 3 cô gái gốc á đông , chạy lại kêu đã giúp họ có ý tưởng khác về tương lai, học ngành gì. Bà ta vui vẻ, hỏi không theo học Pre-Med như bố mẹ bắt. Chuyện bà này hay lắm để mình kể trong bài khác đi vì rất hay. Chắc tuần sau vì đi Yosemite cuối tuần này với đồng chí gái.

Mình xót tiền nhưng cảm thấy vui vẻ là đã giúp con mình trải nghiệm những gì nó muốn. Trong bài tiểu luận khi nạp đơn vào trường đại học, con gái có kể một chút là nó muốn trải nghiệm cuộc sống như bố nó, biết nhiều ngoại ngữ, sinh sống làm việc tại nhiều quốc gia, học hỏi các văn hoá khác nhau.

4 năm ở đại học, nó đi 14 nước, Ba Tây, ở Hồng Kông, thì đi Nhật Bản, Nam Dương, Việt Nam, Phi luật Tân, Đài Loan, đi làm tại Thái Lan vào mùa hè, công ty đó muốn mướn nó luôn, đi Trung Cộng còn khi học ở Ý Đại Lợi thì Pháp, Tây BAn Nhà, Hung Gia Lợi, Đức quốc, và các tỉnh ở Ý Đại Lợi. Ngày nay, nó bặp bẹ được tiếng quan Thoại, Quảng Đông, ý,…

Tương tự khi xưa, tuy biết tốn tiền nhưng mẹ mình vẫn chịu tảo tầng, cho mình đi du học để thoả chí tang bồng của mình. Nay nhìn lại mới thương mẹ vì đã gánh tương lai của mình. Xong om

Nguyễn Hoàng Sơn 

Tại sao đàn ông bỏ vợ già?

 Tuần này, đồng chí gái báo cho mình biết vợ chồng ông tỷ phú Bill Gates ly dị rồi kết; giàu có mà cũng không hạnh phúc. Mình kêu được cái này nhiều quá thì mất cái kia, nghèo như mình thì cùng một lứa lận đận bên đời. Không ai muốn lấy già và nghèo cả. Mụ vợ kêu thôi đi, răn mà ôn Sến rứa. Chán Mớ Đời .

Tin này khiến mình thất kinh. Lý do là có lần mình xem cuộc phỏng vấn ông Gates, người ta hỏi ông ta quyết định đúng đắn nhất trong đời của ông là gì. Ông ta trả lời lấy vợ. Bây giờ lại nghe ông ta tuyên bố là bỏ vợ là quyết định đúng đắn nhất của người vừa đúng tuổi, ăn tiền an sinh xã hội.

Có lần con gái hỏi mình “what is you best deal?” Mình trả lời “married your Mom” khiến nó cười. Đồng chí gái thì kêu, kiếp sau gặp mình là cô nàng bỏ trốn ngay, còn mình thì đã kinh qua nhiều cuộc tình vác vai, say nắng nên đã thấy quan tài, đã đổ lệ nên kiếp sau vẫn tiếp tục tìm kiếm đồng chí gái cho chắc ăn vì vợ kiếp trước không ước cũng gặp lại.

Phụ nữ ai cũng muốn được đàn ông yêu thương và họ đáp lại bằng cách huấn luyện người yêu họ thành nô lệ, phục vụ cho họ. Đồng chí gái thì kêu dạng mình thuộc loại ngu lâu dốt bền, con phản động, cháu cường hào, địa chủ nên khó đào tạo nên người chồng đày tớ nhân dân.

Cách đây mấy tháng, mình có đọc một bài viết về bà vợ của ông Gates, nay không hiểu có phải là bài báo làm PR , tiếp thị, định hướng dư luận cho bà trước khi hai người tuyên bố Adios Amiga, Amigo. Sugar who who go, Sugar mi mi go. Bài báo cho biết bà ta rất thông minh, mới 21 tuổi đã đậu thạc sĩ, rất giỏi toán, bú xua la mua. Ông Nhiều Cửa phải cua mệt thở, dẫn đi ăn tiệm ở đâu đó quên rồi. 

Có thể bà ta đậu nhiều bằng, lấy ông chồng bỏ học nữa chừng, không bằng cấp nên chắc chạy theo ông nào có bằng tiến sĩ vì nghĩ lấy chồng có bằng cấp vẫn hãnh diện hơn. Ra đường thiên hạ gọi bà bác sĩ, bà tiến sĩ,… Có thể, ông ta chán lấy bà vợ thông minh, cần một người vợ ngu ngu một tí, không bắt ông ta rữa chén mỗi ngày. Người ta thấy hình ảnh ông cựu ngoại trưởng Mỹ, rữa chén bát trong khi bà vợ ngồi đánh bài với bạn của bà ta. Cho thấy làm người chồng nhân dân tại Hoa Kỳ, nước tư bản đang dãy chết rất chăm.

Lại nghe tin ông Nhiều Cửa này lại biến thái đổi giới tính, không thích cái ba sườn của chúa tặng mà kiếm yêu một ông A-dong khác. Ông ta từng là hội viên của tên tỷ Phú Jeffrey Epstein, người được các thân hữu giúp quy tiên sớm khi bị bắt, vì sợ bị lộ. Ở xứ mưa đến 300 ngày một năm thì mọi chuyện có thể xảy ra. Chán Mớ Đời .

Mình ngồi thừ một lúc rồi quyết định i-meo cho ông ta để hỏi nguyên do, sự đúng đắn nhất của ông ta lại ngược đời sau mấy chục năm chung sống với bà vợ thông minh, rồi lăn ra ngủ.

Sáng dậy, mới mở i-meo ra thì thấy hồi âm của ông Nhiều Cửa khiến mình lại ngạc nhiên vì chỉ i-meo vào cơ quan thiện nguyện của gia đình ông ta mà lại được nhận trả lời. I-meo rất ngắn gọn, không bầy nhầy như mình kể chuyện đời xưa ở Đàlạt.

Ông ta cho biết lý do lấy vợ cũng như bỏ vợ đều đúng cả tuỳ thời điểm. Khi còn trẻ, ông ta muốn lấy bà vợ thông minh, có gene tốt để sinh cho ông ta mấy người con thông minh. Nếu phải làm lại từ đầu thì ông ta vẫn lấy quyết định đúng đắn ấy, bằng mọi cách để lấy bà ta. Ngày nay thì khác, sau 27 năm thì ông ta chợt giác ngộ, lấy vợ thông minh nên nó hành mình, bắt rữa chén bát trong khi bà ta ngồi xem truyền hình hay đánh bài với bạn bè. Bà ta kêu không nên mướn người làm vì đó là chủ trường của chế độ nô lệ, sai với quy trình dân chủ tại gia nên bắt ông ta rữa chén sau khi ăn cơm từ khi ông ta về vườn sau khi bị phát hiện giới tính hơi có trục trặc kỹ thuật.

Thêm nữa, ông ta thấy mình có tiền mà nhìn bà vợ thì không được đẹp lắm, dù thông minh trong khi ông Trump, lại lấy toàn người đẹp, bà nào bắt đầu nhan sắc tàn phai vì cứ cãi với ổng ta là a-lê ông ta cưới bà khác. Ông tỷ Phú hãng Amazon cũng vậy hay ông Virgin Airlines. Lý do bỏ vợ lấy vợ đẹp hoài khi lớn tuổi khiến phụ nữ kêu gọi không bỏ phiếu cho ông Trump. Ông này thất cử vì tạo ra phong trào, bỏ vợ già lấy vợ trẻ khắp thế giới. Chán Mớ Đời 

Mình có quen một ông bác sĩ, sang đây trễ nên lấy vợ vì dạo ấy ít phụ nữ vượt biên. Sau này giàu có, nhìn lại mụ vợ ông ta chán quá, cứ đòi bỏ vợ đi kiếm em chân dài nào. Gặp mình là ông ta rên, con vợ anh xấu quá nhưng nhờ luật lệ chia tay tại Cali thì chia gia tài nên ông ta đành phải như con cọp của Thế Lữ, sống trong chuồng gầm gừ. Xong om

Hôm trước đọc đâu đó, nói rằng có 4 loại đàn bà trên thế gian này thì bạn nên lấy vợ loại nào.

1/ Đẹp + thông minh 

2/ Đẹp + ngu đần

3/ Xấu + thông minh

4/ Xấu + ngu đần

Thấy là lạ nên mình tư duy đột phá, điều nghiên thêm xem nên lấy vợ loại nào.

#1 mình bắt đầu hiểu, đẹp và thông minh như ông bà mình nói là vợ đẹp là vợ người ta vì đẹp cộng thêm thông minh thì luôn luôn là đối tượng của thằng hàng xóm. Không nên lấy. Thật ra phụ nữ đẹp và thông minh thì không bao giờ lấy mình. Cho nên không nên tự phù-đổng-hoá cá nhân mình lên.

Như ông nhạc sĩ nào có làm bản nhạc “đừng yêu tôi, xin đừng yêu tôi,….”, đã nghèo mà cứ làm như  mình thuộc dạng đảng viên nồng cốt. Chán Mớ Đời  

#2 nhận thấy lấy vợ đẹp về mà đần thì rõ khổ, làm cái gì cũng không được, không biết tư duy chỉ biết son phấn thì càng khốn, hầu chết bỏ, phải làm đày tớ nhân dân cả ngày. Không nên lấy.

#3 lấy vợ xấu về, mặt nó làm mình chán đời mà nó lại thông minh, chu mõ cãi với mình hoài thì chán chết, vợ đẹp cãi còn hăng say nhìn mà gân cổ để sũa lại. Không nên lấy.

#4 lấy vợ xấu và ngu đần thì tốt. Vợ xấu mình không dám nhìn thêm ngu đần thì có dạy vợ cũng không sao. Nó tự biết thân, không cãi lại.

Quay qua hỏi đồng chí vợ đang xem Khoai Lang Thang thì cô nàng, không thèm nhìn mình, bảo tôi lấy anh thuộc loại số 4 còn anh lấy tôi thuộc loại #1. Chết chửa, nay mình mới hiểu là mụ vợ ít khi nhìn mình khi nói, mụ sợ nhìn cái mặt đen đen lại ngu lâu dốt sớm, thành phần khó đào tạo của mình. 

Hoá ra phụ nữ cũng xếp thành nhiều loại đàn ông:

1/ Đẹp trai + thông minh + giàu có + văn hoá + cao ráo

2/ Đẹp + ngu đần + giàu có + văn hoá

3/ Xấu + thông minh + giàu có 

4/ Xấu + ngu đần + cực kỳ giàu có

5/ xấu + cực kỳ giàu có

6/ cực kỳ giàu có

7/ bác nào thêm vào dùm

Hoá ra đàn bà đẹp và thông minh đều lấy chồng ngu và xấu trai hay công thức  #1 đàn bà + #4 đàn ông. Mình kiểm điểm lại thì đáp án này rất đúng với đa số những phụ nữ đẹp theo tiêu chuẩn của mình. Có một bà giải thích cho mình biết. Ngày xưa, em chảnh quá nên mấy thằng đẹp trai, tướng tá ngon lành chán mớ đời, bỏ đi cua mấy cô khác. Nhìn quanh chả còn ai ngoài thằng chồng của em: vừa xấu trai vừa ngu vì đuổi nó không thèm đi, cứ bám vào em. Cuối cùng không ai chở đi nhảy đầm nên đành theo nó, bắt nó ký hợp đồng làm người chồng nhân dân với nhiệm kỳ là 100 năm. Chán Mớ Đời 

Đó là quy trình gái tìm chồng ở chốn 3 quân. Họ tìm từ số #1 rồi thời gian qua mau nên tuổi xuân thì tàn phai như hoa sắp tàn nên bị bố mẹ động viên, không còn lựa chọn nên đời con gái không cần dĩ vãng mà tui đây chỉ còn tương lai,…Chán Mớ Đời 

Mình hỏi mụ vợ thì tương tự, mụ cũng chảnh lắm rốt cuộc phải gạt nước mắt lên xe hoa, quản lý đời mình. Mình, đi tán cô nào cũng bị đá văng xiểng niềng vì không phải là đối tượng của họ, ôm đầu máu khóc biết bao nhiêu cuộc tình say nắng nên cuối cùng mệt mỏi, cố trấn giữ, trường kỳ kháng chiến, tử thủ An Lộc bên cạnh đồng chí gái, thêm mẹ vợ sợ ế nên thổ mụ vợ lấy hắn cho rồi nếu không con khác chôm bi chừ. Thế là mình hết ế vợ. Giả từ thơ ngây, lên xe bông về nhà vợ, khởi nghiệp cuộc đời theo từ đương đại là người chồng nhân dân.

Mình lên xe bông mà bên nhà vợ chỉ có mấy bà dì là vui, bố mẹ vợ mừng còn bên vợ cũng chê mình nghèo, đen, nông dân,…nhưng mình chả màng, 40 cái xuân xanh có vợ như người ta là được.

Tương tự ông Khổng Minh, khi xưa được xem là đẹp trai nhưng lấy bà vợ cực xấu tên là A Nụ. Ông ta có giải thích lý do lấy vợ xấu như uống trà mà mình đã kể. Mụ vợ mình như ông Khổng Minh lấy một thằng chồng ma chê quỷ hờn nên suốt đời yêu và trung thành với đảng đến chết. Không sợ lộn xộn với em chân dài nào cả.

Hôm trước, ngày từ mẫu, đến nhà bà chị dâu ăn phở, cô cháu gái, kêu đọc bài chú kể ngày xưa vui quá khiến mình ngạc nhiên vì cô này sang đây đâu lúc 7,8 tuổi gì đó mà vẫn đọc được tiếng Việt vì đa phần là ngọng hết.

Khi xưa có một tên kể là vợ hắn là hoa khôi trường đại học ngoại thương thì không ai tin ngoài những người đã gặp mặt. Lý do mặt mày tên này có thể nói là cực xấu, mình đã xấu mà tên này kiểu xét lý lịch thân thích dọc ngang 9 đời là biết gốc đại bần cố nông, có cọng rau muống ở lỗ đít. 

Hắn kể hôm 29 Tết, hắn đến nhà cô vợ để xem có thể giúp lặt vặt gì để kiếm điểm thì thấy có 6 tên to cao, bằng cấp đủ loại ngồi chật trong phòng khách với quà biếu,… tên bạn đi cùng, bảo mày không có chút gì hy vọng cả, thôi về đi đám khác may ra còn có chút hy vọng.

Bố mẹ cô gái đang nấu bánh chưng còn cô thì thổi lửa. Anh ta gọi cô gái cho anh hỏi tí này. Khi thấy cô gái vừa thổi lửa xong, khuôn mặt hồng như mặt trời cách mạng, như cô gái tải đường vào Nam nên anh ta không tự chủ được, ôm ghì hôn đáo hôn để, hôn đến con tim ngừng đập. Thế là cô gái kết nạp anh ta vào đối tượng đoàn. Xong om

Thay vì chạy vòng vòng theo quy trình, điều 4 của đảng Cộng Sản, khi quy nạp một đồng chí là khởi động điều nghiên lý lịch dọc ngang, nhân thân nhân thích như 6 anh to cao đẹp giai, bằng cấp nhớn, gặp người đẹp, cứ theo lề lối của đảng, nói chuyện với cô gái về lịch sử đồng chí Trần Phú, sự thành lập đảng Cộng Sản và tư tưởng Bác HỒ yêu thiếu nhi, học trò ngoan của thầy, cháu ngoan của bác, anh ta đi tắt đến con đường tư bản dãy chết. Xong Om.

Đọc bài này CBMT kêu là “hơi bị đúng”, ý muốn nói là khi xưa mình ngu, không chịu đi đường tắt khi xưa. Thật ra cũng may, nhờ vậy mà mình có cơ may đi du học chớ đi đường tắt thì sẽ không đi tây, sẽ ở lại và sống với Việt Cộng đến ngày nay. 

Sơn đen

Chuyện cuối tuần 050121

 Cuối tuần này, mình có thợ đến gắn hệ thống sensor đo độ ẩm của đất, được truyền qua mạng để mình có thể biết để tắt hay mở hệ thống tưới nước.Trước đây, mình chỉ tưới nước theo cảm tính, nắng thì tưới nhiều, mưa thì ngưng tưới nhưng không biết nước thấm xuống sâu hay cạn. Thế kỷ 21, nhà nông được trang bị các hệ thống, máy móc mới để giúp làm nghề này hiệu nghiệm hơn.

Đang nói chuyện với thợ để biết các địa điểm chính trong vườn để gắn hệ thống, ông nuôi ong gọi, mời đi ăn trưa. Ăn xong, ông ta kêu là có tên bạn nhờ ông ta mua một thùng bơ, mình nói ông ta hái thì chỉ trả mình $20, thay vì $40. Ông ta lời $20 tiền công hái. Ông ta mượn cái cần hái. Lâu lâu mình ghé lại thì thấy ông ta ngồi dưới đất, thở kêu cuộc đời vẫn đẹp sao. Cuối cùng hái xong thùng bơ, ông ta kêu thà ăn trộm đỡ mệt hơn. Ông ta hái bơ mình ăn mỗi khi vào vườn chăm sóc ong. Chắc hết dám hái bơ.

Ông mỹ 76 tuổi nuôi ong, hái bơ. Bằng tuổi ông ta mà còn hoạt động ngoài trời rất tốt. Hy vọng mình bằng tuổi ông ta vẫn còn tráng kiện. Thường thợ phải bắt thang leo lên để hái, ông ta sợ té nên chỉ đứng ở dưới khoèo nên oải lắm. Rất mỏi cổ vì phải ngước nhìn lên cao.

Dạo này, sóc ra như quân Nguyên nên mình phải đi khắp vườn cho chúng ăn thuốc triệt sản. Chúng chả sợ mình, cứ đùa nghịch cách mình độ, 20 mét. Kinh

Sóc thích ăn trái bơ, vấn đề chúng ăn thì không sao nhưng là sóc mỹ nên rất phí phạm. Chúng chỉ ăn có chút xíu quả bơ rồi quăn, nhảy qua trái khác, gặm tiếp nên phải triệt sản. Tên mua bơ của mình để bán lại tại chợ Nông Dân (farmers’ market) cho biết là cuối tuần này hắn đi Arizona , không đến lấy bơ nên mình phải trữ trong nhà kho đợi thứ 2, hắn đến lấy. Mình hái được 9 thùng, được 500 cân anh nhưng phải đi tới đi lui đến 3 dậm. Kinh

Tuần trước, mình có đến nhà bạn của đồng chí gái chơi, thấy cô nàng trồng cây ăn trái theo kiểu hữu cơ, dự tính mua cái vườn trồng cây trái hữu cơ cho thằng con khiến mình thất kinh. Cô nàng chiết mấy cành bán được $35/ nhánh nên nghĩ làm đại trà là ăn to. 

Mình biết một tên ở Fallbrook, gần San Diego, hắn có trồng rau quả, mỗi thứ một ít. Cuối tuần, hắn lái xe, chở rau quả lên thành phố Santa Monica, cách Los Angeles độ 10 dặm. Thành phố này sang trọng, ngay biển, nơi mình hay đến đả thông tư tưởng đồng chí gái khi xưa, cũng là nơi đồng chí gái quyết định đăng ký quản lý đời mình. Dân tình bị hữu-cơ-hoá, cuồng đời sống sạch nên chịu khó mua thức ăn “hữu-cơ”.

Tên này, mướn khách sạn để ngủ lại tối thứ 5, thứ 6, thứ 7, bán giá cắt cổ gấp 5 lần giá trong chợ bình thường. Sau khi trả tiền khách sạn ăn uống, hắn vẫn lời như điên. Hắn cho biết nếu không chịu khó đi xa thì hắn sẽ phải khai phá sản vì ở vùng Fallbrook, tiền nước rất đắt.

Hệ thống sử dụng năng lượng mặt trời, chuyển độ ẩm của đất lên mạng, mình có thể ngồi nhà, mở ra xem và tắt hay mở hệ thống tưới cây.

Hắn có rất ít rau quả nên phải mua của các nơi bán sĩ, rồi bán lại. Tương tự vườn bơ của mình, họ đến mua rồi bán lại với giá gấp 4-5 lần. Mình có xem một phim tài liệu của đài truyền hình Gia NÃ Đại, về các chợ Nông-Dân. Phóng viên khám phá ra những tên bán ở chợ, chả có trồng trọt gì cả. Họ mua ở các đại lý, thậm chí từ Mễ Tây Cơ rồi đem ra chợ bán. Người dân bị hữu cơ hoá, đâm đầu vào mua với ý niệm là ăn đồ sạch. Thật ra là trò hề, các công ty thực phẩm bơm mấy vụ này để lời thêm.

Hôm trước thấy quảng cáo trên mạng, bơ Non GMO khiến mình thất kinh. Họ cứ dùng cụm từ này để dụ khách hàng mua nên mình có viết kêu là không thật. Hình như sau đó công ty quảng cáo đã xoá còm của mình sau khi được nhiều người hỏi mình đủ trò. Chán Mớ Đời 

Mình có quen một tên ở chung thành phố, hắn có cái vườn nhỏ, trồng thanh long, và các trái cây khác, nhưng có giấy phép được bán ở các chợ. Chính phủ cho người đến xem xét thì cái vườn nhỏ bé, không có gì lộn xộn cả. Vấn đề hắn chỉ có trái cây bán được một ngày hay hai ngày là hết. Do đó phải mua từ những tên có vườn trồng đại trà như mình rồi bán lại. Đâu ai biết. Người mua cứ Đinh ninh là hữu cơ vớ vẫn. Chán Mớ Đời 

Cho thấy vụ thực phẩm hữu-cơ là một trò lừa bịp của các công ty thực phẩm. Ông hàng xóm mình trồng xà lách, cà chua để ăn, còn dư thì ông ta cho mình nhưng nếu trồng đại trà thì khó mà kiểm soát. Mình có tính chuyển đổi vườn bơ mình thành vườn bơ hữu cơ có chứng nhận của cơ quan canh nông Cali như đã được chứng nhận là vườn bơ GAP (Good American Product) nên có đi viếng các vườn bơ hữu cơ thì khám phá ra họ cũng tưới phân hoá học như mọi người, nhưng loại phân này đắt tiền hơn chớ chẳng có gì khác.

Thậm chí họ còn sử dụng các chất kích thích để hoa đậu trái. Khi hoa nở như mùa này thì họ cho xịt một chất hoá học, hormone để giúp đậu trái thay vì để thiên nhiên như phấn hoa từ các cây khác bay qua, hay ong bay đậu vòng vòng. Mình đi học về cái này, nhưng không thích lắm. Kệ cứ để tự nhiên cho khoẻ đời. Không biết lợi hại cho người ăn ra sao nên cũng không ham lắm.

Khi mình đi học về thương lượng, người ta cho biết con người luôn luôn, xin nhắc lại là luôn luôn đưa ra một lý do chính đáng để che đậy lý do thật sự. Do đó mình phải bỏ thời gian để tìm hiểu họ, qua cách hỏi chuyện để từ từ họ lộ ra các chi tiết khác.

Càng lớn tuổi mình càng khám phá ra cuộc đời như một trò hề và chúng ta đóng vai chính. Tin tức về sức khoẻ, chính trị,…đều đưa tin không chính xác, định hướng dư luận rồi chúng ta cứ tin như là kinh thánh, để diễn tuồng. Trên thực tế, chúng ta phải bám víu vào một cái gì đó để sống dù biết là không đúng.

Như mọi tháng năm, ngoại trừ năm ngoái, đồng chí gái tham dự đi leo núi Yosemite với một nhóm bạn. Năm nay, cô nàng có 2 cặp khác đi chung nên đã mướn nhà và có anh bạn đi chung lo mướn xe. Mình có mua cái thẻ đi viếng các công viên quốc gia có hiệu lực đến chết mà không nhớ bỏ đâu. Đồng chí gái cứ hỏi mình ăn món gì ngày thứ 1, 2, 3…khiến mình Chán Mớ Đời . Lý do là có bao giờ đồng chí gái nghe mình đâu mà cứ hỏi, đó là dân chủ tại gia. Mình thì có gì ăn nấy chớ không nhất thiết phải đồ ngon.

Nhắn tin cô em, hỏi có đem bà cụ đi Nhà Trang chưa. Tháng trước, cô em cho biết sẽ đưa mẹ đi chơi nhân dịp 30/04 ở Nha Trang. Dự định hôm Tết, bị dời lại vì Covid. Cô nàng trả lời, tự bỏ tiền thay vì hỏi mình, đưa mẹ đi Huế về thăm làng ngoại, ở lại nhà cậu Luyện, nay đã trên 102 tuổi. Cậu này mình có gặp mặt, khi xưa đi lính khố xanh, ở đồn Mang Cá. Trên 100 tuổi mà rất khoẻ và minh mẫn. Hôm nay thì theo lịch trình vào Đà Nẵng, ở khách sạn sang để mẹ tắm biển. Mẹ mình may mắn, có cô em này, chăm sóc rất chu đáo, lâu lâu dẫn đi du lịch. Cô này có nhiều kỷ-niệm riêng với mẹ nhiều nhất. Mình đi chơi riêng với mẹ có một lần ở Nhật Bản cách đây hai năm mà sao thấy hạnh phúc quá. Có những giấy phút, nghe mẹ kể chuyện thời con gái khi xưa, được chăm sóc mẹ như chăm sóc vợ và con gái. Cô em thì càng hạnh phúc hơn.

Hôm qua, có cặp vợ chồng Trưng Vương của đồng chí gái lên thăm vườn nên cô nàng, kêu đợi cô nàng đi chung. Mình nói rời nhà 6:00 giờ sáng, mình nói để cho mát, cả trưa thì nóng, cô nàng kêu 8:00 giờ sáng. Lên tới nơi mình nói đi hái bơ với nhà nhé, cô nàng kêu Không. Nói lên xe ATV, con “ngựa sắt thành bơ” để chở đi xem xét tình hình vườn, đi một chút cô nàng kêu ngừng lại, ngồi phía trước lên dốc xuống dốc khiến cô nàng sợ, leo ra phía sau ngồi, rồi bổng nhiên la lên con gì kìa, mình kêu coyote, đồng chí gái kêu nó có cắn mình không. Nói không. Cô nàng nàng hỏi bộ anh không sợ con gì hết à? Mình nói chỉ sợ Con Vợ. Chán Mớ Đời 

Mỗi lần thấy tấm ảnh này, mình lại nhớ đến ông cụ với 15 năm cải tạo. Vẫn không che dấu được sự thật của một chế độ ngu dốt.

Nguyễn Hoàng Sơn