Nhớ khi xưa, mình hay lên chơi với một chàng người Huế lớn hơn mình hai tuổi ở gần trường Trần Hưng Đạo, anh của anh chàng là giáo sư trường Trần Hưng Đạo nên được cấp căn nhà mà người lớn Đà Lạt khi xưa hay kêu nhà Đờ Cu. Lớn lên thì học lịch sử cận đại của Việt Nam mới biết tên chính thức của khu vực này mang tên ông đô đốc Jean Decoux. Ông này trong thời đệ nhị thế chiến, được thống chế Pétain chi đảm nhiệm vai trò toàn quyền Đông Dương car có bà vợ đầu bị tai nạn xe cộ chết tại el và đi hair được chôn ở Domaine De Marie Ai buồn đời ghé thăm bà một tị. Mình về Đà Lạt có ghé thăm mộ bà ta. Để tìm lại chút gì của lịch sử Đà Lạt được người Pháp xây dựng. Bà vợ có công xây dựng Domaije de Marie.
Mình nhớ đến căn nhà này đẹp, phía sau nhà trên đồi nhìn đẹp lắm, có cây thông và họ xưa mấy cây thông từng khúc để làm ghế ngồi sau vườn khiến mình mơ đến một ngày nào, được ở trong căn nhà như vậy. Hình ảnh căn nhà này đeo đuổi mình tới giờ. Mình tìm tài liệu về khi thành phố, khu nghỉ dưỡng này được thành lập với mục đích cho nó và Âu châu lên Đà Lạt vào mùa hè để nghỉ mát. Họ mướn 3 tháng hè, không nhớ bao nhiêu nữa. Khi xưa có được nhưng không ghi xuống nay lười đi tìm.
Hôm nay ông thần số 4, bổng nhiên tìm được tài liệu của vùng này nên gửi cho mình nên ghi lại những gì đọc và biết về chỗ này vì ngày nay trở lại Đà Lạt vào khu vực này thì cứ như Từ Thức về quê. Cái hồ vạn kiếp khi xưa đã được lấp để xây nhà. 10,000 kiếp nhưng chưa đầy một kiếp người đã bạn ta lông.
Mục đích của công trình xây nhà nghỉ dưỡng để giúp phụ nữ, con nít và bệnh nhân, đoán là người Pháp không chịu đựng nổi thời tiết, khí hậu khắc nghiệt của nhiệt đới, lên đây để nghỉ dưỡng hầu giúp họ lấy lại sức. Mình có một cô bạn đầm thân khi xưa vì mẹ cô ta được sinh ra tại Nam Định, vì ông bà ngoại sang Việt Nam làm việc. Bà ngoại là giáo viên còn ông ngoại làm cho sở thuế. Mẹ cô ta có kể cho mình khi xưa bà ta lên Đà Lạt vào mấy tháng hè.
Nhằm giúp đỡ người Pháp với tài chánh không nhiều có thể có một ngôi nhà nhỏ để nghỉ dưỡng. Còn dân có tiền thì ở các biệt thự ở đường Trần Hưng đạo hay Yersin.
Chương trình xây cất được định như sau, độ 30 căn sẽ được xây vào cuối năm 1942, và 20 căn khác sẽ được tiếp tục xây vào năm 1943. Nói chung các căn nhà này sẽ được trang bị điện nước và bàn ghế loại bình thường.
Ưu tiên cho các công chức và các gia
đình đông con. Giá mướn từ 50 đồng đến 70 đồng mỗi tháng tùy theo loại nhà. Họ dành đất cho 50 căn, mỗi lô độ 1,200 mét vuông, cho ai có thể mua với giá 1,500 đồng nếu hội đủ điều kiện như là đóng thuế 20 đồng và không có nhà cửa gì ở Đà Lạt. (mình nói đây đồng bạc đông dương có giá trị bằng 10 quan pháp vào thời điểm đó. Do đó người Việt giàu có cho con đi du học rẻ hơn là cho lên Đà Lạt học trường Tây ở nội trú. ) mỗi căn xây xong bán với giá 10,500 đồng Đông-Dương nên mình đoán là họ đặt cọc 10% rồi ngân hàng cho mươn số tiền còn lại.
Quy luật của khu vực này là sau khi mua thì không được bán lại trong vòng 10 năm ngoại trừ trường hợp bất khả kháng và được cơ quan hành chánh chấp thuận. Không được cho thuê nếu không có sự đồng ý của nhóm quản lý. Họ cấm không được sở hữu quá một lô đất. Thành phố Đà Lạt sẽ bảo đảm gắn điện và nước uống bởi công ty Bornes-Fontaines. Một citerne 60 m3 nước sẽ do chủ nhà đào sau khi mua để dự trữ nước để dùng thêm. Chắc là hứng nước mưa để làm gì đó.
Mình không biết họ xây được bao nhiêu căn vì thế chiến xảy ra rồi Nhật Bản đảo Chánh mấy ông Tây bà đầm nên dẹp tiệm luôn vụ này. Sau này trường trung học Trần Hưng Đạo để mấy căn nhà cho các giáo sư của trường ở.
Nhìn bản thiết kế thì phần được too màu đỏ dành cho chính quyền và màu xanh để cho người Pháp bình thường. Mình đoán chỉ có một số màu đỏ được xây cất, sau khi Tây về nước thì dùng cho các giáo sư ở với gia đình.
Từ thành phố chạy ra mả thánh, ese đường Tôn thất Thuyết rồi chạy về hướng trường Trần Hưng Đạo. Sân vận động của trường đều được Tây xây dựng. Ông cụ mình đi lính Ngự Lâm Quân, thường đóng owe đây khi vua Bảo Đại lên Đà Lạt đi săn hay chơi gái.
Có nhiều loại nhà như ở Hoa Kỳ khi hoj xây dựng khu dân cư ở mới như khi vực mình ở có đến 5 kiểu nhà, thường thì tương tự phía trong nhưng họ thiết kế khác một chút về diện tích, thêm phòng ngủ hay phòng tắm này nọ.
Có nhiều loại kiểu mẫu mình liệt lên đây cho bà con tham khảo. Nếu trí nhớ mình không lầm thì căn nhà anh chàng quen thuộc loại A1. Vì nhớ ngồi verrandah với khúc gỗ được dùng làm ghế. Rất được sơ nhưng rất thích không cảnh với mấy cây thông xưng quanh.
Đang đọc tài liệu khác sẽ kể sau.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét