Ảo vọng dân chủ

 Ảo vọng dân chử

Nhớ khi xưa, mỗi lần bầu cử, ông cụ mình phải đi kiểm soát các phòng bầu cử. Sau khi hết giờ bỏ phiếu, phải chuyển các thùng phiếu lên xe nhà binh đến chở về toà thị chánh để đếm phiếu. Ông cụ kể là xe đến lấy thùng phiếu, đã có sẵn các thùng phiếu đầy phiếu cho ứng cử viên của chính quyền chỉ định nên ông cụ chỉ biết lắc đầu và Chán Mớ Đời.

Hôm trước xem truyền hình họp tại thượng viện khi họ quay ông bộ trưởng y tế Robert Kennedy Jr. Ông ta kêu bà thượng nghị sĩ là nhận tiền của công ty dược phẩm khiến ông thượng nghị sĩ Sanders kêu là ai cũng nhận tiền của các công ty này. Cho thấy cộng hoà hay dân chủ đều nhận tiền từ các công ty dược phẩm và thực phẩm. Nếu họ nhận tiền từ mấy công ty này thì họ đâu có bảo vệ cử tri của họ.

Sau này ra hải ngoại, sống tại nhiều quốc gia mình tưởng tại xứ người, nền dân chủ của họ thật sự nhưng sau nữa thê kỷ ở xứ người mình nhớ lại năm lớp 12 B, học triết học, ông thầy nói về Aristote. Ông này cho rằng Dân chủ là quyền lực dành cho nhân dân, tự do  chọn lựa, quyền công dân, quyền phát biểu bú xua la mua. Về già mình khám phá một điều là lá phiếu của mình có thật sự là của mình, hay chỉ là ảo vọng. Bầu cử họ chỉ cho chúng ta sự lựa chọn giữa hai ứng cử viên, được quảng cáo rầm trời. Hai ứng cứng viên mình không như bầu cử vừa qua, nhưng không có những ứng cử viên khác. Trên thực tế thì có những ứng cử viên khác nhưng vì số người ủng hộ quá ít nên truyền thông không mời để tranh luận.

Ông thầy nói về Plato, người đó kinh qua sự sụp đỗ của nền dân chủ Athens của Hy Lạp. Ông Plato này lên tiếng cảnh cáo về sự thật của nền dân chủ khi nền dân chủ đã cho đám đông diễn đàn và đã sử dụng nó để giết ông thầy của mình là Socrate. ông này không bị giết bởi nhà độc tài mà bởi đám đông. Khi mọi người đều có quyền như nhau, nhưng có sự khác biệt về tri thức. Người khôn, ít nói thì bị đàn áp bới người to tiếng. Ông Plato cho rằng là nảy sinh sự độc tài dưới lá bài tự do.

Ngày nay, 2000 năm sau sự việc mà Plato lên tiếng khi xưa vẫn là sự thật. Người dân vẫn tiếp tục nghĩ mình là có thể kiểm soát nhưng trên thực tế chúng ta bị lừa khi đi bầu, thể hiện quyền công dân. Chúng ta được giới thiệu hai ứng cử viên, đều được đưa ra bởi cùng guồng máy, được soạn kịch bản, hướng dẫn ăn nói ra sao, tranh luận này nọ. Có một cuốn phim do Robert Redford đóng, nói về quá trình của một người vô danh được huấn luyện, quảng cáo đắc cử thượng nghị sĩ. Câu nói của ông ta sau khi đọc diễn văn cảm ơn cử tri, hỏi ông giám đốc uỷ ban vận động bầu cử:  bây giờ tôi phải làm gì?”

Chúng ta tưởng nền dân chủ sẽ bảo vệ chúng ta nhưng trên thực tế guồng máy dẫn dắt chúng ta nghĩ chúng ta thuộc về hệ thống, lá phiếu của chúng ta nói lên sự kỳ vọng của chúng ta, nhân dân. Trên thực tế lá phiếu của chúng ta có giá trị nếu hợp với quan điểm của đa số. Còn nếu khác với ý kiến của đám đông, chúng ta sẽ bị lên án, phỉ báng bởi đủ loại danh từ. Theo Plato thì đó không phải là nền dân chủ mà là ảo tưởng của đám đông, ảo giác tập thể khi cảm xúc đánh thắng dữ kiện, sự phổ biến thay thế sự thật. Ông thần Plato này còn cảnh cáo cho rằng đám đông luôn luôn chọn người nói láo hay nhất. Lý do quần chúng chỉ thích sự những lời nói ngọt ngào, lồn vào nền tự hào yêu nước. Ngày nay chúng ta chỉ bỏ phiếu cho ai nói lọt lỗ tai, các nhà diễn rất hay, những nhà tiên tri của dopamine. Những người họ nói với chúng ta những gì chúng ta đã mong muốn, không có gì mới cả nhưng lớn tiếng hơn.

Ngày nay, chúng ta bị kỹ thuật toán theo dõi và bơm các tài liệu, dữ kiện hợp với ý của ứng cử viên. Lá phiếu của chúng ta được nuôi dưỡng, uốn nắn, tối ưu hoá thậm chí trước khi bầu cử qua các chương trình thăm dò cử tri trước khi bỏ phiếu chính thức. Cử tri không suy nghĩ nhưng họ bỏ phiếu vì cảm tính và theo thiên hạ, thân hữu. Tự do ngày nay đã chết không phải vì bạo quyền, mà vì sự cổ vũ. Câu hỏi chúng ta có thể tự đặt hôm nay, chúng ta có thật sự tự do chọn lựa.

Ông Plato đã là chứng nhân cuộc suy tàn của thành Athens, từng là ngọn hải đăng của nền văn minh cao cả. Ông ta đã nói lên sự đo lường tâm lý của đám đông từ đó ông ta đưa ra nền Cộng Hoà. Ông ta cho rằng sự dân chủ sẽ đưa đến bạo quyền, không phải vì ngẫu nhiên và được thiết kế. Ông ta cho rằng một xã hội dân chủ như một chiếc tàu ra khơi, mỗi thuỷ thủ nghĩ họ mới đáng xứng là thuyền trưởng nên tranh dành nhau. Không ai học cách nhìn sao, hướng đi, địa bàn. Trong khi đó một triết gia, có học về la bàn, sao trên trời thì không ai màng đến hay hỏi han về sao trời. Cứ hỏi mấy người vượt biển sẽ hiểu khi không có tài công thì thuyền sẽ ra sao. Đa số là chạy lạc hướng. Chúng ta nhớ sau 1/11/1963, mấy ông tá ông tướng miền nam đá nhau, chỉnh lý nhau đưa đến mất lòng dân, và Việt Cộng xâm nhập vào xã hội miền nam.

Đám đông không chọn những gì hay nhất mà họ chọn những gì họ cảm thấy vui vẻ. Họ không chọn ứng cử viên giỏi mà chọn người ta nào nói lọt tai họ, hứa hẹn họ. Như mấy anh chàng đẹp trai đi tán gái, nói hay khiến mấy cô mê rồi khi lấy nhau về mới khám phá ra chỉ là tên lừa đảo. Chính trị biến thành sân khấu, các chính trị gia biến thành những diễn viên, và bầu cử trở thành những sự thi đua về diễn kịch. Nền dân chủ biến thành một tấm gương phản chiếu đám đông mất phương hướng như chiếc tàu toàn là thuỷ thủ, không biết xem la bàn, sao trời. Đến khi một nhóm hợp nhau tạo dựng một bạo quyền. Và đám đông sợ hãi và sẽ mất tự do dưới bạo quyền.

Mình không tin vào nền dân chủ nữa vì chỉ là mị dân và quyền lực thật sự là do các đại Phú, công ty đa quốc gia nắm giữ. Họ lựa chọn ai dễ bảo để được ra ứng cử, đại diện cho quyền lợi của họ. Giúp họ làm giàu thêm qua các chính sách do họ vạch sẵn. Nhớ vụ mấy ông nghĩ sĩ không chịu bỏ phiếu, ông Musk kêu sẽ bỏ tiền ra cho ứng cử viên khác khiến ông ta phải trở về quốc hội để bầu cho chính sách mới của ông Trump. (Còn tiếp)

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn