1984 của George Orwell

 Lịch sử qua cái nhìn của George Orwell

Hồi mới sang Paris, có nhiều người kêu mình nên đọc sách của George Orwell nên mò vào thư viện mượn đọc. Nói cho ngay dạo đó đọc nhưng cũng không hiểu nhiều lắm. Sau này qua mỹ đọc lại mới giác ngộ cách mạng ý tưởng của ông ta khi nói về chế độ Stalininist hay các chế độ nắm quyền nhân danh tự do dân chủ bú xua la mua.

Vì quyền lực biến họ thành chế độ độc tài, kiểm soát mà ngày nay chúng ta thấy không những tại các quốc gia cộng sản như Trung Cộng, Việt Nam, Cuba, Triều Tiên,..mà ngay chính các nước tự xưng là tự do ngôn luận bú xua la mua. Ai nắm giữ quyền lực đều muốn ở muôn đời trên đó.

Ông này có cuộc đời khá lạ, sinh ra tại Ấn Độ, thuộc địa của Anh quốc, thuộc gia đình trung lưu, cha ông là một công chức trong chính quyền thuộc địa. Gia đình ông ta trở về Anh quốc sau đó. Ông theo học các trường danh tiếng rồi thay vì theo học đại học, ông ta gia nhập cảnh sát ở Miến Điện. Làm việc trong cho đế chế Anh quốc khiến ông ta mang mặc cảm tội lỗi về cách xử sự đối với người bản xứ và từ chức.

Ông ta trở về âu châu, sinh sống trong nghèo khó ở Paris, nói như ngày nay là đi thực tế, kiếm ý để viết sách sau này. Ông ta làm những công việc tay chân tại Paris rồi Anh quốc. Ông sống chung với giới bình dân nghèo khó và lấy tên “George Orwell” để khỏi gây liên luỵ đến dòng họ của mình.

Khi có cuộc nội chiến tại Tây Ban Nha, giữa hai phe: Phát-xít của Franco mà người ta gọi là Franquiste, được Hitler và Mussolini ủng hộ và phe thân Cộng Sản được Stalin ủng hộ. đó là cuộc chiến quốc cộng đầu tiên tại âu châu nên các tên mê lý tưởng Cộng Sản cũng như Phát xít tại âu châu, bỏ nhà qua Tây Ban Nha tham dự cuộc chiến này. Tỏng đó có ông Orwell tham chiến với phía thân cộng sản, được Stalin ủng hộ.

Năm 1937, trên một mặt trận đầy bụi mù của cuộc Nội chiến Tây Ban Nha, ông George Orwell trúng một viên đạn vào cổ. Tay bắn tỉa đã ngắm bắn ông ta nhưng may thay cho chúng ta, viên đạn chỉ sượt qua động mạch của ông vài ly. Nằm bất động trên mặt đất, nghẹt thở, ông Orwell tưởng mình sẽ chết, không phải vì Tổ quốc, không phải vì vinh quang mà vì sự thật. Cuộc đời cho Ông ta sống sót và từ ngày đó, có một điều trong thâm tâm ông vĩnh viễn rạn nức. Lý tưởng của tuổi trẻ bị lợi dụng bởi kẻ cầm quyền.

Đến Tây Ban Nha để chiến đấu chống chủ nghĩa phát xít, ông phát hiện nơi tiền tuyến một kẻ thù còn thâm hiểm hơn: sự dối trá. Ông chứng kiến những lý tưởng cao đẹp bị bóp méo, những con người phản bội nhân danh công lý, và báo chí nhào nặn sự kiện cho đến khi chính thực tại bị xóa nhòa. Vết thương khép lại, vết sẹo còn đó. Nhỏ bé trên da nhưng tâm hồn ông Orwell mở rộng cho một cái nhìn khác biệt và đã lên tiếng khi đã trải nghiệm.

Từ vết thương ấy ra đời những cuốn sách cay đắng nhất của ông. Trong cuốn “Trại súc vật”, ông cho chúng ta thấy các cuộc cách mạng, một khi chiến thắng, có thể biến thành bạo quyền. Trong cuốn “1984”, ông đưa ra một lời cảnh cáo lạnh người: sự thật có thể bị hủy diệt, bị viết lại, bị thay thế bằng ngôn ngữ của quyền lực. Lịch sử được viết bởi kẻ thắng cuộc và xoá hết các dấu tích tàn bạo, dối trá, chỉ đưa ra những điều hay của cách mạng, của kẻ cầm quyền.

Nhưng thiên tài, ý tưởng của Orwell chưa bao giờ sinh ra trong những phòng khách chính trị êm ái như Karl Marx, nó bén rễ trong sự nghèo khó và sự tỉnh táo. Ông từng lau sàn ở Paris, sống cùng thợ mỏ miền bắc nước Anh, ở giữa những kẻ bị lãng quên để hiểu thế giới từ phía dưới, tận cùng của xã hội, nơi của những kẻ bần cùng của xã hội tây phương sinh sống ra sao.

Với ông, viết lách không phải là một sự nghiệp mà là một bổn phận đạo đức. Ông cho rằng “Trong thời đại của sự lừa dối phổ quát, nói ra sự thật là một hành động cách mạng.” Khi viết cuốn “1984”, ông bị bệnh lao gặm nhấm, sống cô lập trên một hòn đảo băng giá ở Scotland. Ông viết giữa những cơn ho dồn dập, không chịu giữ gìn sức lực. Ông biết thời gian không còn nhiều. Ông muốn để lại một sự thật cuối cùng trước khi tiếng nói của mình tắt lịm. Và khi tiếng nói ấy tắt đi, ông không chỉ để lại những cuốn tiểu thuyết, Ông để lại một tấm gương. Một tấm gương mà cho đến hôm nay vẫn phản chiếu thế giới của chúng ta với độ trung thực đáng sợ.

George Orwell không chỉ viết về áp bức. Ông đã nhìn thấy nó, Ông đã chịu đựng nó; Ông đã chống lại nó và với một vết sẹo trên cổ cùng ngọn lửa bất khuất trong từng chữ, ông đã cảnh cáo chúng ta để chúng ta không bao giờ có thể nói rằng mình không biết.

Ngày nay, với kỹ thuật tân tiến, kẻ cầm quyền còn kiểm soát chúng ta một cách tinh vi hơn lười ông kể trong “1984”. Năm 1984, mình đang làm việc tại Thuỵ Sĩ. Phong trào Solidarnosc từ Ba Lan đã lan toả khắp âu châu. Giới trí thức tây phương bắt đầu đặt lại câu hỏi, về chủ nghĩa cộng sản, chiến thắng của cộng sản tại Đông NAm Á cũng như Phi châu khi đám khờ me đỏ, tàn sát 1/5 dân khờ me. Khi các chiếc thuyền nhỏ bé vượt biển Đông NAm Á từ thiên đường mù Việt Nam.

Họ đặt lại câu hỏi lý do người Việt ra đi sau khi đạt được hoà bình, liều chết mà theo cao uỷ tỵ nạn liên hiệp quốc thì chỉ có 50% người Việt vượt biển đến được bến bờ tự do. Phải đợi thêm 5 năm sau năm 1984 như ông Orwell đã cảnh cáo, Liên Sô mới sụp đỗ. Nhưng thế giới chưa kịp vui mừng thì khám phá ra các xứ tự xưng là tự do dân chủ cũng kiểm soát người dân tinh vi hơn với những phương pháp truyền thông để cấy vào đầu chúng ta những tư duy, không chống lại nhà cầm quyền. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn