Con dòng cháu giống

Hôm trước, một chị bạn cùng niên học Yersin khi xưa, du học bên Pháp cùng thời với mình, báo tin là em trai mới qua đời tại Việt Nam. Sau đó, thấy trên mạng xã hội, nhiều người viết về anh ta, rất thành công trong môi trường truyền thông tại Hoa Kỳ. Thông thường người Việt tỵ nạn sang đây, đa số đi học bác sĩ, kỹ sư nhưng anh ta lại làm việc trong môi trường truyền thông mỹ, rất khó cho người da màu xen vào khiến mình nể phục. Sau này anh ta về Hà Nội mở quán. Mình hay xem TED thì có lần thấy anh ta được mời nói chuyện của chương trình tại Hà Nội. Anh ta nói anh ngữ bằng giọng ăng le.

Mình có quen một cô người Việt, muốn theo học ngành truyền thông nhưng bố mẹ bắt đi học nha khoa. Khi mình sang Hoa Kỳ, có một bà gốc đại hàn tên Connie Chung rất nổi tiếng trên truyền hình. Ông Andrew Lâm, con trai của tướng Lâm Quang Thi, cũng cựu hoc sinh Yersin, kể khi bỏ ý định học y khoa khiến bố mẹ không bằng lòng nhưng về sau, thành công trong ngành viết lách, xuất bản nhiều sách bằng anh ngữ. Mình có mua mấy cuốn sách của anh ta.

Có người viết trên mạng, mình đoán là thân với gia đình người quá cố, nói anh ta là cháu ngoại của thượng thư Nguyễn Văn Tường nên mình có chia sẻ trên trang của một anh bạn thì cô bạn đính chính: “Sony NguyenUsa Đức là cháu ngoại của cụ Nguyễn khoa Toàn. Ông Nguyễn văn Tường là ông cố nội của Nguyễn quí Đức”.

Có anh bạn học Đà Lạt khi xưa kể là trong gia phả dòng tộc anh ta, có ghi tên hai người đậu tiến sĩ nhưng không đề tên. Lại dặn con cháu sau này dù gặp trường hợp nào, cũng ráng cho con cháu đi học. Sau 75, anh ta được xem là con gia đình ngụy quân ngụy quyền vì có anh trai lái A-37. Không được Hà Nội cho đi học tiếp đại học, đi làm công nhân ở Sàigòn. 

Anh ta có học chung Hội Việt Mỹ với mình khi xưa, kể là sau 75, nghe lén đài BBC và đài VOA để học thêm anh ngữ đến khi Đổi Mới, Hà Nội cần người biết anh ngữ nên được thâu dụng. Nay là đại gia tại Đà Lạt. Khi anh ta về Hà Nội thăm quê nôi thì khám phá ra hai vị tiến sĩ của gia tộc là Ngô Thời Nhiệm và Ngô Thời Sỹ. 

Ông Đào Duy Từ, người Thanh Hoá, có bố là nghệ nhân hát xướng. Học giỏi nhưng vì lý lịch “xướng ca vô loại” nên không được đi thi. Khi xưa đi thi, cần được lý trưởng hay ai có chức quyền trong làng phê chuẩn mới được nộp đơn đi thi. Bà mẹ của ông mới thương lượng với Lý trưởng của làng là chịu làm bé để ông ta nhận con trai mình làm con nuôi, để được đi thi. Buồn đời, ông Đào Duy Từ lại trúng tuyển đậu. Bà mẹ trở mặt không chịu làm đám cưới với lý trưởng thế là ông thần này báo cáo gian lận và ông Đào Duy Từ bị lột áo quan, đuổi về quê chăn vịt.

Buồn đời, ông này vượt biên xuống miền Nam, lân la tiếp cận với Chúa Sãi. Ông ta giúp Chúa Sãi có 8 năm trời mà đã giúp CHúa Sãi dựng lên một triều đại gần 400 năm. Ông ta lại là tổ của ngành “Hát Bộ”, xây lũy Thầy, giúp Chúa Sãi bình định miền Nam lâu dài. Có thể nói triều đình Nguyễn tồn tại lâu nhất trong lịch sử Việt Nam như nhà Hán bên tàu. Có lẻ nhờ dòng họ này biết dùng người tài dù có đến từ miền Bắc.

Trong cuốn phim của đạo diễn Trần Văn Thuỷ, có nói đến một anh kia ở nông thôn, học giỏi nhưng không được đi học tiếp đại học, đành ở nhà chăn vịt. Lý do là bị một cán bộ ở quê, phê hạnh kiểm anh ta xấu vì có lần anh ngủ quên ngoài đồng, khiến mấy con vịt anh đang chăn, chạy vào nhà người khác. Một cán bộ ở làng có thể học thức không cao, có thể chấm dứt, định đoạt số mệnh của một người có khả năng học cao. Khi đoàn phim đi ngang làng thì anh ta xin đi theo học nghề qua phim thay vì chăn vịt cả đời.

Mình có anh bạn, đậu thủ khoa ở Huế sau 75, có tên trong danh sách du học ở Nga Sô. Về Sàigòn học trường Võ VĂn Tần 1 năm, chuẩn bị đi Liên Xô. Gần ngày đi thì mấy ông ngoài bắc vào, nói sao đó bị gạch tên để con mấy ông ngoài bắc đi thay. Cuối cùng anh ta vượt biển, nay được xem là King of Start-up ở Silicon Valley. Anh ta kể cùng thời anh có một anh chàng đậu thủ khoa Sàigòn nhưng cuối cùng bị hất khỏi danh sách du học ở Liên Xô nên tự tử. 

Trong cuốn Kẻ Thắng Cuộc, ông Huy Đức có kể chuyện một anh nào đậu mấy lần thủ khoa dù đổi nơi ở mấy lần vẫn không được vào đại học. Hình như sau này anh ta được ai can thiệp nên được đi hoc đại học. Mình có mấy người em đậu dư điểm vào đại học nhưng vì lý lịch con phản động đành ở nhà đi đan len hay học may. Trong khi đó con của cán bộ lại được vớt điểm dù không đậu. Câu chuyện của anh chăn vịt mà ông Trần Văn Thuỷ kể trong phim đã đoạt giải quốc tế, không ngờ học tài thi lý lịch đã được đại trà hoá tại miền nam sau 75. Bao nhiêu nhân tài bị bỏ vào thùng rác.

Tây muốn bắt kịp xứ Anh quốc trong cuộc chay đua về kỹ thuật trong cuộc canh tân nước Pháp, đã cho thành lập các trường đại học lớn như Bách Khoa, Quốc Gia Hành chánh,…nhằm đào tạo các nhân tài cho Pháp quốc. Bất cứ người Pháp thuộc vùng nào, đậu qua cuộc thi toàn quốc tuyển lựa rất khó khăn đã giúp xứ Pháp trở thành một cường quốc trong vài chục năm và tiếp tục đến nay. Nghe kể con gái ông NGô Đình Nhu , thiếu vài điểm để được đậu vào trường y khoa Sàigòn nhưng ông ta không dám can thiệp để con được vào học. Đó là đạo đức con người. Con ông ta sẽ mang cái nhục cả đời vì được đậu vớt, lấy chỗ của người tài giỏi hơn.

Hồi đầu năm, mình có gặp cô cháu đang học ở Sàigòn. Cô cháu giới thiệu cậu bạn trai. Mình hỏi anh ta là nên điều nghiên kỹ lưỡng vì lấy cháu của phản động thì khó mà có cuộc sống và tương lai tốt. Mình nghe kể một anh quen, con cháu 3 đời hồng chuyên nhưng lấy con gái phản động nên con đường quan lộ tắt giữa đường. 

Có lần mình xem phỏng vấn nhạc sĩ Phú Quang, ông ta kể là khi còn trẻ đâu 13 tuổi, được duyệt đi học trường chuyên nhưng bị cả lớp đấu tố này nọ vì anh ta thích học thay vì vui chơi với các bạn đồng lớp. Ông ta khám phá ra sự tàn ác của đồng loại. Sau này cũng được duyệt xét nhiều lần cho đi du học ở Liên Xô nhưng gặp nhiều sự ganh tỵ đã không cho phép ông ta đi. Sau phải vào Sàigòn sinh sống, mới làm được nhiều bản nhạc để đời về Hà Nội.

Cứ xem trường hợp Đặng Thái Sơn, nếu không được ông thầy người nga can thiệp thì thế giới đã mất Đặng Thái Sơn. Người ngoại quốc, bất chấp chủng tộc, khi thấy một tìm năng thì họ tìm cách giúp đỡ trong khi người Việt thì thấy ai giỏi hơn mình thì tìm kiếm diệt cho bằng được. 2 triệu người Việt ở hải ngoại đã được ngoại quốc đào tạo nhiều người giỏi giúp nhân loại trong môi trường văn hoá, khoa học…

Cứ nhìn Việt Nam Cộng Hoà sau 1954, biết bao nhiêu người di cư từ miền bắc vào, tạo dựng một nền văn hoá, giáo dục rất tốt. Cứ tưởng tượng chính phủ Việt Nam Cộng Hoà, cấm không cho người di cư từ miền bắc tham gia các hoạt động văn hoá, giáo dục thì ngày nay không ai biết đến Phạm Duy, Phạm Đình Chương, Đinh HÙng,… hay Bolero. Văn Cao ở lại, không còn làm nhạc hay nhạc sĩ Tô Đình Hải đã kể trong cuốn hồi ký thằng hèn. Người ta đang chơi nhạc của ông ở nhà hát Hà Nội nhưng không được mời tham dự, 

Nếu không có vấn nạn học tài thi lý lịch thì ông Đào Duy Từ đã giúp chúa Trịnh cai trị miền bắc thì có thể đã thống nhất Việt Nam từ lâu. Có thể Chúa Sãi cũng có nhiều nhân tài giúp ông ta cùng lúc với với ông Đào Duy Từ. Chúa Sãi lập ra nhà Nguyễn thâu dụng tất cả người tài. Mình đoán trước hay sau khi ông Đào Duy Từ xuôi Nam thì đã có những nhân vật khác tài giỏi của miền bắc xuôi về Nam để phò chúa Sãi.

Có lần mình nói chuyện với một du học sinh ở Nhật Bản, anh ta kêu về Việt Nam sau khi tốt nghiệp tiến sĩ, không biết có việc làm hay được đãi ngộ. Mấy năm sau, anh ta ở lại Nhật Bản sau khi tốt nghiệp.

Dưới triều đình Nguyễn, có nhiều người làm quan, học giỏi, đến nay vẫn được xem là những gia đình trâm anh thế phiệt như các họ Nguyễn Khoa, Hồ Đắc, Hà Thúc,… Đồng chí gái thuộc dòng Tôn Thất nên mình tò mò vì xét họ hàng dâu rể đa số đều thuộc các gia tộc này. Đặc biệt là con cháu của những gia tộc này đều học giỏi và thành công trên đất Mỹ, được xem là cạnh tranh với nhiều chủng tộc khác ở xứ Hoa Kỳ. Phải có cái gì đó mới tạo ra con cháu học giỏi thông minh, con nhà nòi. Nông dân như mình chỉ biết cuốc đất trồng bơ.

Dòng họ Thân Trọng, gốc người Tày, tên họ do vua nhà Lý đặt vì có công với triều đình. Nghe nói ngày nay họ Thân có mặt tại Triều Tiên. Mình đoán khi nhà Lý bỏ chạy, sợ Trần Thủ Độ giết. Vượt biên sang đến xứ Cao Ly thì có họ Thân đi theo. Họ Lý từ Việt Nam sang xứ Cao Ly, nay thường được gọi là Lee, và họ Thân là Shin. 

Chị bạn học cho biết ông Nguyễn Văn Tường, một đại thần của nhà Nguyễn, là cố nội của chị ta khiến mình thất kinh. Hèn chi chị ta học giỏi. Ở New York, mình có quen một chị, vợ của một đồng nghiệp, cháu ngoại của ông Tùng Thiện Vương, con gái của chủ rạp Rex khi xưa ở Sàigòn. Chị ta không theo nghề y khoa mà theo nghề Public Relations. Mình có quen một gia đình, cháu của ông Hoàng Xuân Hãn, anh em đều học cực giỏi, toàn là xuất thân đại học Harvard, MIT, Yale, Cornell, Stanford…nay đến thế hệ con của họ cũng tốt nghiệp các đại học lớn của Hoa Kỳ. Có một cô mới 25 tuổi, xuất thân đại học Harvard, được Google nhận làm với lương $300,000/ năm.

Nếu xét về khoa học thì có thể là do di truyền của ông bà để lại. Người Việt khi xưa hay nói lấy vợ xem tông lấy chồng xem giống. Mấy người tài giỏi vì gen di truyền từ ông bà truyền lại rồi từ họ tạo dựng tốt, hoàn thiện hơn. Bố mà làm ăn cướp thì con cháu có khả năng trở thành tướng cướp hơn là đậu tiến sĩ.

Khi mình về Đà Lạt lần đầu, ông cụ có đưa một gia phả bằng chữ Hán nhờ mình đánh vào máy điện toán, in lại. Mình có nhờ một chị bạn ở Hội An, quen một ông chuyên làm về gia phả, dịch thuật. Ông ta cho biết là tên tiến sĩ của dòng họ ghi trong gia phả thì không có trong danh sách tiến sĩ của Văn Miếu Việt Nam. Có thể là đậu sơ sơ nhưng dòng họ ghi đại là tiến sĩ hay có chuyện gì đó, phải dấu tên hoặc sửa tên. 

Nhìn chung thì bên nội mình không có ai học giỏi cả. Có người làm lớn một tí là ông Nguyễn Mạnh Cầm, đến chức ngoại trưởng của Hà Nội. Theo gia phả, ông tổ mình, gốc Nghệ An, có nhiệm vụ giữ cái đình, chắc làm bảo vệ. Làm sao đó bị mất cái Lư đồng. Chắc xỉn. Sợ bị tù hay không có tiền đền nên bỏ trốn ra Bắc, đến vùng Sơn Tây lập nghiệp. Theo gia phả dòng chính thì mình là người đầu tiên có bằng thạc sĩ của Tây chớ không phải bằng lô cang, bằng thuộc địa thời tây. Thời Tây thì có bằng thuộc địa, dễ hơn cho dân thuộc địa.

Mình xoay qua tìm hiểu về bên ngoại thì thất kinh. Mẹ mình chưa bao giờ đến trường học, học đánh vần khi ở tù khi bị mật thám tây bắt nên được mấy người trong tù dạy học. Khi mình đi chơi với mẹ mình ở Nhật Bản thì nghe mẹ mình đọc thơ Lục Vân Tiên của ông Nguyễn Đình Chiểu từ câu đầu đến câu cuối. Mẹ mình nói khi ông Phúng, tiệm Hiệp Thạnh cho mượn đọc mà nhớ đến ngày nay. Mình kiếm gia phả đọc thì thất kinh.

Hoá ra mình là hậu duệ của dòng họ Mạc Đăng Dung, Mạc Đỉnh Chi. Khi bị tru di tam tộc thì có một số chạy thoát xuống miền nam, lấy họ Nguyễn và chữ lót là “Đăng” để nhắc nhở hậu duệ là thuộc dòng họ Mạc Đăng nên thấy ai có họ “Nguyễn Đăng” là mình hay hỏi gia thế để xem có bà con bên ngoại hay không. Bên ngoại thì có nhiều người làm quan cho nhà Nguyễn, người cuối cùng là chú ruột của bà cụ mình tên Nguyễn Đăng Dụ. Ông cậu ruột của đồng chí gái đi theo cách mạng nên đổi họ Tôn Thất qua họ Nguyễn, nay con cháu lại đổi Nguyễn Phúc để nhắc nhở con cháu. Mấy người con đều học cao, đậu tiến sĩ Harvard, hay Bên Úc Đại Lợi từ 30 năm trước. Cho thấy con dòng cháu giống là đúng. Nhổ cây phải nhổ tận gốc vì nếu không rể sẽ mọc lại cây tốt hơn xưa. Còn cỏ xấu thì suốt đời vẫn là cỏ, khó mà trở thành cây cổ thụ. Hên lắm là háy bản nhạc Bông Cỏ Mây, những ngày chưa vượt biển tôi hay dắt em về vùng …

Khi có một cây tốt cho trái ngọt thì người ta tiếp tục chăm sóc và tìm cách cấy giống, chiết cành để trồng thêm. Tương tự các loại chim, người ta cấy giống để DNA biến chúng thành những con có màu đỏ tím tuỳ theo DNA của chúng.

Ngày nay, thấy Việt Nam có mấy chục ngàn tiến sĩ. Có người là hậu duệ của Thánh Gióng, chưa học xong lớp 3 nhưng lại đậu tiến sĩ. Đọc trên báo Hà Nội, có hiệu trưởng đại học lại mù chữ. Gần đây có ông quan lớn nào tuyên bố Việt Nam sẽ đứng đầu thế giới ngành Thông minh nhân tạo khiến mình thất kinh. Chắc ăn nhiều đặc sản Quảng Trị.

Anh có thể mua bằng tiến sĩ nhưng DNA của anh không thể mua bằng để giúp DNA của gia tộc anh trở thành tốt hơn, hoàn hảo, thông minh hơn, tiến hoá cao hơn theo luật tiến hoá. Làm sao anh có thể dạy con nhất là con cháu của anh nể phục khi chúng biết anh mua bằng cấp giả. Mình nhớ năm 1995, được mời về Hà Nội tham dự khoá hội thảo phát triển Việt Nam sau Đổi Mới thì thất kinh khi nói chuyện với mấy bộ trưởng và thứ trưởng của Hà Nội. Như một anh bạn nói mấy chục năm trước chủ tịch nước Võ CHí Công đọc diễn văn Một răng, một rắc (I-răn và I-rắc) thì mấy chục năm sau thủ tướng Hà Nội đọc Cờ Lờ Mờ Vờ. Mấy chục năm rồi không thay đổi. 100 năm năm sau vẫn vậy. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Đầm tây đẹp đầm ý?

Có ông thần tải trên mạng trưng cầu dân ý về phụ nữ âu châu. Kết quả cho biết đa số người âu châu thích phụ nữ Ý Đại Lợi. Ông thần cho rằng vì đế quốc La Mã khi xưa rộng lớn chiếm đóng khắp nơi nên ảnh hưởng vẫn đến ngày nay, nhớ đến hậu duệ của đế quốc La MÃ. Mình không biết quân La MÃ đến tận Thuỵ Điển, mới tới xứ Đức là đã kinh khiếp, chạy mất dép. Đế quốc la mã có nhiều hoàng đế không sinh trưởng tại thành La Mã như Trajan, Hadrian, Marcus Aurelius, sinh tại Tây Ban Nha. Lý do Tây Ban Nha khi xưa là vùng trù phú nhất đế quốc, trồng cây olive để cả đế quốc sử dụng. Quân La MÃ tới Anh quốc, ăn cá chiên thời đó chưa có khoai tây nên chưa có chips là mấy ông này oải, rút quân về. Thời đó ông MArco Polo chưa sinh nên chưa có spaghetti mang từ Trung Hoa về. Đi Uzbekistan thấy họ ăn sủi cảo nhưng to hơn của người Tàu. Dưới thời Stalin, ông thần này đã đày 40,000 người từ Mãn Châu đến Uzbekistan. Có lẻ vì vậy mà có Sủi Cảo ở xứ này thay vì qua con đường lụa.

Các lịch sử gia cho rằng nhờ quân La MÃ đánh chiếm mà Anh quốc được tiếp cận nền văn hoá của thực dân La MÃ, đã giúp họ thoát ra khỏi sự u mê, lạc hậu và tiến nhanh sau này, trở thành một đế quốc rộng lớn hơn đế quốc La MÃ. Trong khi đó quân la mã chưa đến các vùng phía bắc như Tô Cách Lan thì sau này các vùng này vì chưa tiếp cận với nền văn hoá cao hơn họ nên không phát triển đến khi người Anh quốc chiếm đóng giúp họ phát triển được đi học tiếng ăng-lê và đã tạo dựng một một thế hệ kỹ sư và trí thức đã giúp Anh quốc vượt xa trong cuộc cách mạng kỹ nghệ sau này.

Hôm trước, thấy trên mạng có đăng một cuốn sách cho rằng tiếng quốc ngữ là ngôn ngữ của thực dân này nọ. Đáng lẻ tác giả nên viết bằng chữ Nôm như ông NGuyễn Đình Thiều để vạch rõ sự gian ác của thực dân. Tác giả chưa đọc tài liệu của Pháp vào thời đó khi họ đô hộ Đông Dương. Họ do dự dạy người Việt bằng tiếng tàu hay tiếng quốc ngữ, cuối cùng lấy quyết định quốc ngữ để giúp người Việt tiếp cận với kỹ thuật tây phương. Nếu dạy tiếng tàu thì chúng ta sẽ không có Tự Lực VĂn Đoàn, nền văn chương văn hoá tiền chiến và hậu tiền chiến. Nhìn lại trước khi người Việt sử dụng chữ Nôm, bao nhiêu áng văn bằng tiếng tàu được người Việt sáng tác. Niet 

Nếu người Việt được người Pháp cho dạy bằng tiếng tàu tại trường học thì đời đời sẽ không bao giờ khá được. Ngôn ngữ là một cách nô lệ hoá tư tưởng con người muôn đời. Một người Việt chỉ học tiếng pháp sẽ đời đời tưởng mình hay muốn mình bắt chước hoàn toàn là người Pháp hay muốn trở thành một người Tàu chuẩn khi học tiếng tàu. Điển hình người Triều Tiên khi xưa, đã có chữ viết của họ, có nhiều áng văn hay trước thế kỷ thứ 8 đến khi một số người triều tiên sang tàu học vào thời nhà Tống. Họ trở về sử dụng chữ Hán thì tuyệt nhiên không có áng thơ văn chương nào được ra đời vào thời ấy. Sau đó nhờ họ kịp thời phát hiện nên đổi lại, dạy tiếng Cao Ly lại.

Cứ tưởng tượng mấy ông như Nguyên Sa, Lê Trạch Lựu , Cũng Trầm Tưởng, Hoàng Anh Tuấn,… đi du học bên Tây mà không được người Pháp cho dạy chữ quốc ngữ ở trung học thì ngày nay chúng ta không có Áo Lụa Hà Đông, Mưa Sàigòn Mưa Hà Nội hoặc Em Tôi,…

Theo mình, phụ nữ Ý Đại Lợi được ưa mến vì dân Bắc Âu đi nghỉ hè ở miền Nam Âu châu tại Ý Đại Lợi và Tây Ban Nha nên yêu thích phụ nữ của hai nước này. Thủ đô của đế quốc khởi đầu ở thành la mã nhưng sau dời qua Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay. Ý Đại Lợi mới được thành lập độ trên 100 năm qua nhờ ông Garibaldi thống nhất xứ này, tổng hợp nhiều vùng, nhiều loại dân. Điển hình vùng Napoli (Naples), khi xưa thuộc đế chế Pháp. Dân Ý Đại Lợi miền bắc khác phong tục tập quán với dân ý miền nam. Họ chê bai dân miền Nam, kêu là Taru đủ trò. Các vùng Ý Đại Lợi nói phương ngữ khác nhau nên khó có thể định nghĩa được phụ nữ Ý Đại Lợi chính gốc.

Kinh nghiệm là đi xứ nào thấy phụ nữ xứ đó đều đẹp vì mới lạ cả ngoại trừ xứ Hy Lạp. Mình có tên bạn người Hy Lạp, một hôm hắn dẫn em gái đến sở, giới thiệu từ bên Hy Lạp sang chơi. Cô này đẹp nức nở đến khi mình đi HY Lạp, lái xe 2 tháng trời vòng xứ này chơi và vẽ thì không thấy một cô gái đẹp như cô em tên bạn. Được cái là lỗ mũi của họ như các tượng cổ đẹp hơn đầm.

Khi mới qua tây, mình mê đầm lắm, thấy cô đầm nào cũng đẹp, ở lâu thì cái đẹp ban đầu được bình thường hóa lại. Lúc mới sang Mỹ lần đầu tiên thấy mấy cô mỹ đẹp nhưng ở lâu rồi thì thấy họ hơi thô nhưng vẫn còn đẹp vì lai đủ thứ giống. Nói chung thì mình rất mê gái, xứ nào cũng đẹp. Đi Maroc thấy mấy cô xứ này cũng đẹp ly kỳ. Không kỳ thị phụ nữ.

Khi mình ở âu châu thì mùa đông nhất là mùa hè dân miền bắc đi nghỉ hè là chạy xuống miền Nam như Ý Đại Lợi và Tây Ban Nha. Người Anh quốc đi nghỉ hè là xuống Tây Ban Nha, mấy vùng như Majorca nhất là Malaga, Marbella vì gần Gilbratar của Anh quốc. Mấy xứ này khi xưa rẻ hơn Pháp và trời ấm hơn miền nam nước Pháp. Đến đây là thấy toàn tôm hùm là biết người Anh quốc, khỏi cần hỏi. Họ phơi nắng da đỏ như tôm hùm mới bị luộc. Pháp cũng chạy xuống vì dạo đó rẻ hơn đi nghỉ hè ở Pháp. 

Mùa hè trời nóng, các cô bận bikini ngoài bãi biển, đúng hơn là topless da ngâm ngâm nên dân miền bắc âu mê. Nhớ ra bãi biển, mấy cô topless đi bán cà REM, nhìn mấy núi lửa của mấy cô là phải mua kem. Có lần gặp hai cô đầm ở Lữ quán thanh niên và một cặp từ Bỉ xuống vùng Camargue, họ rủ đi tắm biển ở bãi biển khoả thân, thấy vui vui vì chán như con gián. Mấy ông bà già không. Toàn là mướp dài xệ xuống rốn theo biểu đồ của phương trình bậc 4. May hai cô đầm thì còn trẻ nên điện nước 20/20.

Dạo mình mới sang Thuỵ Sĩ thì làm việc ở vùng đức ngữ, thấy gái đức đẹp, tóc vàng đủ trò nhưng khi họ nói chuyện thì Chán Mớ Đời vì cái giọng không thỏ thẻ như gái ý. Theo mình gái đầm thì không đẹp rực rỡ như gái Ý Đại Lợi nhưng có nét đẹp nhẹ nhàng mà cô đào biểu lộ rõ nhất cái đẹp của đầm là Catherine Deneuve. Mình thích nghe mấy cô nói tiếng pháp và tiếng Ý, nhẹ nhàng. Nhưng nếu sống với nhau chắc cũng như tất cả phụ nữ trên thế giới, càm ràm mỗi ngày.

Đi Tây Ban Nha thì khám phá ra xứ này bị người ả rập đô hộ đến trên 400 năm nên cũng lai người ả Rập nhiều nhất tương tự miền nam của Pháp đủ trò, tóc đen. Khi viếng thăm vùng bắc âu thì mấy cô Đan Mạch, Thuỵ Điển, tóc vàng, mắt xanh lè. Vui nhất là ở lữ quán thanh niên, con gái con trai tắm chung không như bên tây khiến mình thất kinh khi mới bước vào phòng tắm ở các lữ quán thanh niên, thấy mấy cô to lớn, đầy đủ phụ tùng, phụ kiện kêu Yellowstone rồi xem chim mình lắc đầu. Chán Mớ Đời 

Thời mình ở Âu châu thì có chiến tranh lạnh, đến khi Liên Xô tan rã thì khám phá ra phụ nữ ở Đông Âu và Nga rất đẹp. Mình đi viếng Georgia vừa rồi thì không thấy phụ nữ ở đó đẹp, cứ nghe vùng caucase. Nhiều khi trong xi-nê họ chụp hình mấy cô đẹp nhất cũng nên. Mấy xứ mà mình có ở và làm việc khi xưa như Anh quốc, Pháp, Thuỵ Sĩ, Đức quốc, Ý Đại Lợi và Tây Ban Nha thì Anh quốc lâu lâu bất chợt thấy một vài cô rất xinh, khác hẳn phụ nữ miền Địa Trung Hải. Nhưng họ có nét dễ thương riêng.

Phụ nữ đức thì tướng mạo trông rất khoẻ mạnh, phụ nữ Tây Ban Nha có vẽ rất tự cao, mặt lúc nào cũng nghênh nghênh lên trời chỉ thua phụ nữ việt. Họ khác biệt tuỳ vùng. Mấy cô ở Barcelona khác với Madrid. Khi xưa có viếng thăm mấy cô bạn ở Madrid và Basque thì họ nói chuyện khác nhau vì Madrid to lớn nên dân tình cũng như bao thành phố lớn, bạo dạn hơn còn cô ở San Sebastián, Basque thì thầm lặng hơn. Lỗ mũi đầm hơi bị gãy không thẳng boong như gái đức.

Nói chung phụ nữ lúc đầu thì thấy đẹp mà quen lâu rồi thì bà nào xuất xứ từ xứ nào đều nói nhiều, rất nhiều, khiến mình phải bỏ đi xứ khác. Để rồi bị một mụ người Việt tóm cổ về ao ta. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Những người đàn bà trong truyện Kiều

Đọc bài “những người đàn ông trong truyện Kiều”, có người hỏi sao không kể mấy người đàn bà trong truyện Kiều cho công bằng. Cái này rất nguy hiểm vì có thể bị banh xác khi nói xấu mấy bà. Bị một lần, mình tếu tếu mấy bà bạn của đồng chí gái khiến mụ vợ chửi cho một tăng, cấm không đụng tới mấy bà bạn của thủ trưởng. Thân trai 12 bến nước, trong nhờ đục thì đi nơi khác. Em thuộc loại trai thuyền quyên xuất giá tòng thê.

Ông Nguyễn Du cho hai chị em Thuý Kiều và Thuý Vân xuất hiện, đầu lòng hai ả tố nga, tả đẹp nức nở đến nổi liễu hờn kém xanh. Học tới đó thì mình chả biết cây liễu là gì vì Đà Lạt đâu có thấy cây liễu hay bệnh hoa liễu. 

Hai chị em đi tảo mộ khát nước nên vào quán, phát hiện nụ cười mím chi của Kim Trọng trong quán trà sữa đang thả hồn trong tiếng nhạc tôi đưa em sang sông. nếu xưa không có trà sữa. Hai chị em uống trà sữa thêm boba nhiều quá nên mót tè, phải tấp vào một chỗ vắng vắng để xả xú bắp. Nếu mình không lầm được ông Nguyễn Du tả qua mấy câu thơ:

Xè xè nấm đất bên đường,

Rầu rầu ngọn cỏ nữa vàng nữa xanh 

Khi xưa học anh ngữ, có dịch ra trong một bài thi:

Someone pi pi on the street

Sad sad the grass half Yellow half Green

Cho thấy ông Nguyễn Du dẫn chứng câu ca dao phụ nữ tè chưa qua ngọn cỏ nên khiến cỏ bị chết vàng theo mùa tảo mộ. Thúy Kiều là chị nên kêu em đứng canh để chị đi tè. Ai ngờ cô ta tè trên mồ của một nàng ca kỷ tên Đạm Tiên, thua lô đề tự vận chết nên chưa đi đầu thai được. Bổng nhiên thấy Thúy kiều tè trên mộ Nàng vì không có ai đi tảo mộ, nhổ cỏ nên nghĩ là ngọn cỏ bên đường. Dạm Tiên tức giận khi không bị tè lên người, quyết bắt cô Kiều thế nghiệp của nàng để đi đầu thai. 

Thế là hồn cô ta bay đến Las Vegas, thấy ông bố của Thúy kiều đang đánh xì lác 21 nên cô ta bay xuống, nhập vào ông ta, xúi ông bố đánh loạn cào cào và thua mệt thở.

Trong khi đó Thuý Kiều sau khi xả xú bắp thì hồ hởi phấn khởi, đi ra đường, đi ngang Kim Trọng, giả bộ làm rớt cái trâm em cài là do tình nhân em biếu đó. Tên này vốn là công từ giàu có, không chân đất nông dân như Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen. Hắn lịch thiệp cúi xuống nhặt lên, đưa lại cho nàng thế là qua phần nhập đề “tên kia con cháu nhà ai, trăm năm biết có duyên gì hay không?” Kim Trọng đi trước với Thuý Kiều, Thuý Vân vì tè sau nên ra đường lộ trễ, thấy chị mê trai quên em, vừa chạy vừa gài quần bò, chạy theo sau hát bài 1 người đi với một người, một người lặng lẻ một mình chạy theo.

Tối đó KIm Trọng thổi sáo bài đừng tha anh đêm nay khi ba má anh ngủ say, báo hiệu Thuý Kiều, bố mẹ đi ngủ rồi, nên Kiều mới bò ra vườn sau, leo rào qua nhà, mò theo tiếng sáo Kim Trọng. Không nói đến mẹ của Thuý Kiều, chắc đi theo hầu ông bố ở Las Vegas. Ông Nguyễn Du dưới chế độ phong kiến, không được tả tiếp cặp trai gái này làm gì tiếp theo qua đêm. Nghe kể mấy ông đồ ngày xưa khi nghe đến Thuý kiều tắm, lồ lộ một toà thiên nhiên là đã bịt mắt, bịt tai không dám nghe. Sau một đêm ở bên Kim Trọng, Thuý Kiều về đến nhà, hồ hởi chưa kịp kể chuyện qua đêm với trai cho Thuý vân thì ông bố kêu thua bài mắc nợ tên Mã Giám Sinh, kêu Kiều cứu bố nếu không bố sẽ đi ăn mày. 

Thế là Kiều đành theo Mã Giám Sinh làm vợ lẻ. MÃ thị bắt được chân dài Thuý Kiều thì sau đêm tân hôn, khám phá ra Kiều đã mất cái giá ngàn vàng cho Kim Trọng vào cái đêm hôm ấy nên tiếc của vì mua đến 1000 cây vàng. Giá vàng ngày nay lên gần $2,500, mình cũng tiếc đã trao các nghìn vàng ấy cho đồng chí gái vào cái đêm hôm ấy mình đừng say. Phải chi biết thì để dành trong suốt mấy chục năm, nay ra Phước Lộc Thọ bán rẻ lắm cũng được 2 triệu về hưu. Chán Mớ Đời

Tú BÀ đi chợ trời, tình cờ thấy Thuý Kiều đi chợ, mua gà ác tiềm thuốc bắc, tẩm bổ cho chồng nên dò la đến Mã Giám Sinh, hỏi bán không để rút vốn. Xem như MÃ Giám Sinh là tổ ma-cô của Việt Nam. Ông ta họ Mã nên có lẻ làm nghề lái ngựa, bán ngựa, cho nên có đầu óc tư bản dẫy chết, nghĩ bán gái cũng tương tự nên hắn nhất trí bán cho Tú Bà lời được 30%. Hắn tính lời 2 phân vì vậy mà số tiền hắn trả cho bố Thuý Kiều lại lên quá nhiều khiến Thuý Kiều phải trả nợ suốt 15 năm. May là cô ta không đòi trả 30 năm. Thật ra 15 năm Thuý Kiều đã te tua rồi, hết thời phải tự vận.

Thời đại phong kiến người ta chuộng cái ngàn vàng vì sợ dính bầu với người khác thì con truyền khác giống. Nên sau này, Thuý Kiều có nói với Tú BÀ rất lo ngại khiến bà này cười, kêu ăn hạt lựu rồi nhét trong bao su để túi quần, khi nào lâm trận thì kêu sợ bị SIDA nên lấy bao cao su ra để phòng thân. Đại gia không rành các mánh khóe của đàn bà nên bị lừa hoài. Hân hoan boa thêm tiền. Thuý Kiều không cần phải đi gắn lại màn trinh như ngày nay.

Vào thời đó, phụ nữ buôn bán rất khó khăn, vì công ăn khu vực cấm, giải toả mặt đường để lấy mặt bằng cho thuê nên chỉ làm nghề dắt gái bao cho đại gia, lâu lâu mời công an kinh tế và khu vực bảo kê thử đao tiên nhắm mắt làm ngơ. Bà Tú Bà trước đây lấy chồng đổ tú tài nên thiên hạ gọi bà Tú. Tiếng Tàu thì họ viết Bà Tú, khi ông Nguyễn Du mua cuốn Đoạn Trường Tân Thanh ở chow Trời khi đi xứ sang tàu, diễn Nôm thành Tú Bà. 

Nuôi gái bao thì cũng như nuôi gà, phải cần chúng đẻ trứng mỗi ngày để thu lợi nên không trách cứ bà này gì cả. Bà ta bắt Kiều làm gái bao nhưng cô này không chịu nên phải dùng chiêu, SỠ Khanh. Tú Bà kêu tên này đến dụ dỗ Kiều đi trốn với hắn như nằm vùng khi xưa ở Đà Lạt, kêu gọi giới trẻ nhảy núi. Rủ rê mấy nhà buôn bán cúng dưỡng tiền cho mặt trận để được vinh danh tư bản dân tộc. Sau 75 thì đổi tiền đổi vàng khiến họ sạch túi. Bỏ trốn ra nước ngoài hết. Than cho kiếp một đời ngu dại.

Thúy Kiều nghe lời dụ dỗ tiếng sáo Trương Chi do SỠ Khanh thổi nên ôm gói chạy theo thì bị Tú BÀ cho đàn em chận lại khệnh cho một trận, bảo mày nợ tao biết bao nhiêu tiền mà đòi trốn, tịch thâu thẻ căn cước nhân dân. Hỏi mày muốn đi cải tạo hay đi khách. Dạ đi khách. Phải công nhận bà dạy nghề Thuý Kiều rất hay. Làm bộ ngây thơ, rồi khi lâm sàng với các đại gia thì lấy hạt lựu để làm như vừa mất trinh với đại gia. Dạy đánh đàn, vuốt ve các đại gia để kiếm thêm tiền boa trả nợ.

Trở lại Thuý Vân hát một người đi với một người thì bổng nhiên bà chị kêu lấy Kim Trọng dùm chị. Tình chị duyên em. Xem như lấy chồng trước khi yêu, một thông lệ của phụ nữ Việt khi xưa, chị đặt đâu thì em ngồi đó. Ngày nay, đồng chí vợ đặt đâu thì em ngồi đó. Có thể Thuý Vân đã ngán ngẫm Kim Trọng, thấy anh ta than khóc nhưng khi Thuý Kiều phải bán mình chuộc cha tì anh ta làm ngơ, khiến Thuý kIều phải hát nhớ khi xưa gặp nhau ra đường hai đứa làm ngơ. 

Lấy Kim Trọng nhưng có thể cô ta đã có một mối tình say nắng khác nên sau này làm bài thơ 2 sắc hoa Ti-gôn mà phụ nữ Việt Nam khi xưa cứ chép đi chép lại để đọc bên tai người chồng già nua. Kim Trọng lấy Thuý Vân nhưng vẫn cứ tơ tưởng nhớ nhung đến Kiều như Nguyễn Du làm quan nhà nguyễn nhưng vẫn nhớ đến Nhà Lê, kiểu ăn cơm quốc gia thờ ma cộng sản. Câu hỏi này giúp mình được đậu vớt.

Người tình say nắng của Thuý Vân một thời. Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Người được xem là phụ nữ thông minh nhưng lại ghen kinh khủng là Hoạn thư. Bà này thông minh, chồng sợ nhưng cũng không có hạnh phúc. Bà ta mê Thúc Sinh nên lừa ông này ra sao để dính bầu, bắt cưới. Cưới xong rồi bà ta làm thơ, chụp hình xeo-phì tải lên mạng cho nên ông chồng Chán Mớ Đời, phải đi tìm gái lầu xanh để giải sầu. Thuý Kiều thấy thà làm vợ bé một tên đại gia còn hơn phục vụ đàn ông mỗi đêm thì tàn cái nhan sắc trời cho. 

Nên gặp ai tỏ lòng thương là xúi mua chuộc Tú BÀ. Tên họ Thúc, tuy sợ vợ nhưng vẫn bò vào lầu xanh, kiếm chân dài. Bà Hoạn Thư cho đầy tơ đi dò la hỏi công an khu vực thì được biết tên chồng vào ổ mãi dâm. Bà ta phải bò vào lầu xanh để mua lại Thuý Kiều đem về đánh đàn, cho chồng hát Karaoke. Vậy phải khen bà ta, thương chồng ngu, bỏ tiền mua Thuý Kiều đem về thay vì để chồng mở phòng nhì ở đâu xa tốn tiền nhà mới. Vừa ăn cơm, vừa đút cho chồng ăn lại được Thuý Kiều gãy đàn hát karaoke, rên rỉ Anh còn nợ em, anh còn nợ em tiền Child support, còn nợ em 3 tháng tiền nhà.

Nhân vật nữ cuối cùng xuất hiện là bà sư cô Giác Duyên, một nhà cách mạng nằm vùng. Xuống đường hô hào phật tử đấu tranh chống Mỹ Diệm đến Thiệu Kỳ. Lần đầu tiên bà ta gặp Thuý Kiều, cô này muốn cúng dường để được Phật phù hộ, kiếm tấm chồng có con để sau này về già có con cháu chăm lo. Thuý Kiều đọc Lộc Đỉnh Ký nên sợ sinh con trong lầu xanh. Bà này, không nhận tiền, muốn khai thác Thuý Kiều, nằm vùng lấy tin tức cho bà trong động Tú BÀ vì có nhiều tướng tá ghé thăm lầu xanh như XÓm Bà Thái khi xưa. 

Đến khi Thuý Kiều bị chiến dịch Phượng Hoàng khám phá ra thì bỏ chạy, nhảy xuống Tiền Giang, lội qua bên kia vùng giải phóng, bà Giác Duyên chèo xuồng ra vớt, đem về mật khu quê hương đồng khởi. Sau 75, Kim Trọng và Thuý Vân vì con ngụy quân ngụy quyền nên bị đi kinh tế mới. Tình cờ gặp Thuý Kiều, nay là cán bộ cao cấp của chế độ cũ nên muốn nhờ vả xin cho ở  lại thành phố thì bị từ chối. Kêu hai người ráng học tập con người mới của xã hội chủ nghĩa. Sau này mở quốc lộ, dân bắc tràn vào nam lập nghiệp, đất kinh tế mới của Thuý Vân và Kim Trọng trở thành đất vàng nên Thuý Kiều về già, hết được mặt trận o bế nữa nên nhận lời về ở chung để có người lo cơm nước. 

Ông Nguyễn Du chắc định làm thêm tập 2 vì muốn nói đến các đứa con Vi tiểu Bảo trong Xóm Tú Bà. (Còn tiếp)

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Cà phê Mỹ ngon cà phê Tây?

Hôm qua thấy có tấm ảnh khiến mình suy nghĩ về đời sống bên pháp, đã bỏ lại và đời sống bên Mỹ đang sống. Tấm ảnh chụp ghép hai hình ảnh về uống cà phê. Tấm trên thấy một tiệm cà phê đơn độc, bãi đậu xe không có một chiếc xe đậu và một hàng xe hơi nối đuôi nhau đợi mua cà phê mà người Mỹ gọi là drive through. Không phải đậu xe lại, cứ tới cổng có cái haut parleur tài xế chỉ việc gọi loại cà phê nào, mấy ly rồi chạy đến cửa sổ trả tiền rồi chạy tới cuối tiệm lấy cà phê đem đi uống trên xe. 

Hình ảnh thứ hai, chụp khung cảnh một tiệm cà phê ở Paris, nổi tiếng Les Deux Magots trên đại lộ Saint Germain, gần trường mình học. Thiên hạ ngồi ngoài đường. Mùa đông dù lạnh, có máy sưởi bằng ga, thưởng thức ly cà phê, tán gẫu. Mình không biết tỷ lệ bệnh trầm cảm bên tây có ít hơn bên Hoa Kỳ hay không. Người Mỹ nhiều khi rất cô độc vì đất rộng người thưa, nhiều người ở những nơi chả có thằng tây con đầm nào hết. Nhiều vùng chạy xe cả tiếng không gặp một bóng người. 

Cũng uống cà phê nhưng một bên thì một mình trong xe và một bên thì ngồi đối ẩm với bạn bè hay người yêu. 2 hình ảnh trên mình đều đã trải qua. Khi xưa, ở Paris, lâu lâu đi bộ với cô bạn, cũng hay ghé cà phê “hai ông quan” hay chỗ khác uống trà hay lái xe ở Cali ghé mua thức ăn cho thợ hay mấy đứa con. Mình không uống cà phê nên không phải đợi mua cà phê hay la cà ở mấy quán cà phê ở Cali. Có anh bạn, học Đà Lạt khi xưa, năm khi mười hoạ, hú một tiếng chạy ra quán cà phê ngồi chém gió với anh ta.

Về già nhìn lại thì xem lối sống nào hay hơn thì chịu, không trả lời được. Ở bolsa khi có bạn, muốn chém gió thì hú nhau ra khu Phước Lộc Thọ uống cà phê. Mình thấy ở Phước Lộc Thọ có cả bàn cờ tướng để mấy ông đánh cờ. Quanh năm trời nắm ấm.

Người Pháp họ quan tâm đến việc đi chơi, nghỉ hè nhiều hơn là để dành tiền mua nhà hay làm giàu. Nhân sinh quan cũng như điều kiện xã hội khác với bên Hoa Kỳ. Có lẻ vì lịch sử, có một giai cấp địa chủ và một gia cấp tá điền từ lâu năm. Dân giàu có thì có tư duy khác còn còn gốc tá điền thì khác thêm bắt nguồn từ Mặt Trận Bình dân (Front populaire). Chính quyền này khởi đầu cho việc người Pháp làm việc được quyền nghỉ hè mỗi năm. Một ý tưởng lạ vào thời ấy khiến ăn sâu vào đầu người Pháp.

Dạo còn sinh viên, hè mình làm việc ở ngân hàng tại Paris, thế cho mấy người đi nghỉ hè. Cứ đến tháng 7 là có phân nữa nhân viên đi nghỉ hè, và đến tháng 8, có một phân nữa kia đi nên sinh viên đi làm được 2 tháng hè, lương SMIC. Thấy mấy người đi hè về thì cả 2 tuần đầu, thấy họ nói chuyện về chuyến đi nghỉ hè, rồi 2 tuần sau đó lại tính chuyện đi nghỉ hè sang năm, chưa nói đến các ngày lễ trong năm, bắt cầu luôn qua cuối tuần. Thí dụ, ngày lễ ông thánh nào đó nhăm vào ngày thứ 4 thì họ nghỉ luôn thứ 4, thứ 5 đến thứ hai tuần sau mới đi làm lại. Tháng 5 bên Tây nghỉ mệt thở, chả ai đi làm cả.

Bên âu châu chỉ có 35% người dân làm chủ căn hộ hay căn nhà, số người kia thì chỉ biết mướn nhà hay căn hộ làm giàu cho chủ nhà từ đời này sang đời nọ. Bên Mỹ thì tỷ lệ người có nhà gấp đôi số bên tây. Nếu có nhà thì thế hệ con cháu sẽ được hưởng căn nhà, đỡ vất vã hơn trong tương lai, không phải mướn nhà và có khả năng theo học đại học và con cháu đi lên những thế hệ sau.

Điển hình khi người Mỹ trở về từ mặt trận của đệ nhị thế chiến, chính phủ ra luật giúp họ được trở lại đại học, và mua nhà. Người Mỹ da trắng hưởng được quyền lợi này trong khi các cựu chiến binh da màu thì chỉ có 5% được hưởng các quyền lợi này. Sau mấy thế hệ thì người Mỹ da trắng thoát nghèo sớm hơn người Mỹ da màu.

Hệ thống phúc lợi bên tây thì cao hơn bên Mỹ, về già thì có tiền già, đau ốm có chính phủ lo. Không tiền thì vào viện dưỡng lão được chính phủ lo hết. Vấn đề là xứ tây bắt đầu ít người đi làm để đóng thuế những người về hưu, mà họ lại càng sống lâu hơn xưa. Không biết tình trạng này sẽ kéo dài được bao lâu. Các ngọn sóng ngầm sẽ đánh vật cả xã hội trong tương lai.

Qua Hoa Kỳ thì không thấy người Mỹ đi nghỉ hè nhiều, tối đa là 2 tuần. Có ngày nghỉ nhưng thiên hạ lại muốn đi cày vì cần tiền để trả tiền nợ ngân hàng hay sợ mất việc. Muốn cho chủ thấy mình siêng năng nhất là người á đông. Do đó bệnh về tinh thần của người Mỹ rất cao. Họ uống thuốc giảm đau, trầm cảm đủ loại. Khi xưa, mình hay ghé thăm mấy người bán nhà cho mình thay vì gửi ngân phiếu, mình ghé lại đưa cho họ ngân phiếu. Họ rất mừng rỡ vì con cháu đi mất tiêu. Ở nhà hai vợ chồng nhìn nhau, không muốn mỏi miệng cãi nhau vì đã hết hơi sau bao nhiêu sinh sống với kẻ nội thù.

 Ai cũng có xe, theo tiêu chuẩn mua trước, trả sau nên người Mỹ làm việc mệt nghỉ để trả nợ. Thức ăn thì rẻ so với Châu Âu nên họ ăn mệt thở. Họ ăn trên xe vì không có thời gian. Cứ như đoàn quân Mông cổ của Thành Cát Tư hãn, cởi ngựa vừa ăn vừa ngủ. Họ làm việc ngày đêm, làm ngày chưa đủ tranh thủ làm đêm, 2 3 job để có nhiều tiền tiêu sắm, trả nợ. Họ sợ bị sa thải vì mất việc là mất tất cả trong khi tại âu châu rất khó bị sa thải, mất cả năm mới sa thải được nhân viên. 

Người tây thì ăn uống là nghề của họ. Mỗi lần mình được mời đến nhà bạn ăn cơm là mất 4 tiếng tối thiểu. Ăn khai vị rồi đến súp, món chính rồi xà lách, phô mát đến tráng miệng rồi cà phê, thêm cognac cho tiêu cơm,… bữa cơm chiều là chính trong ngày. Trong tuần họ có thể nấu ăn nhanh nhưng cuối tuần, ăn cơm là một cách thư giãn của họ. Ăn bao nhiêu món thì uống bao nhiêu loại rượu. Đại loại như khi ăn phô mát Camembert, mình thấy Tây uống với rượu trắng, thậm chí họ uống cidre. Họ kỵ uống Beaujolais và rượu đỏ khi ăn loại phô mát này. Mà Tây có trên 400 loại phô mát. Mình thích phô mát Brie, tương tự Camembert, mềm mềm nhưng Tây lại uống với rượu đỏ vùng Bordeaux. Thế là ngọng. May mình rời Tây sớm chớ ở lâu chắc cũng điên điên, lo ăn uống bu xua la mua như “Tây Đui”. Mình cũng không uống rượu nên khỏi mất công lựa rượu này nọ. Cứ nước lạnh thì không cần loại gì.

Ở Cali mình nhận thấy dạo này người Việt bắt đầu uống rượu thay vì bia Heineken, không hiểu lý do. Trước đây, khi mời thân hữu đến nhà, phải mua bia nay thì bia ế độ, vấn đề là không biết mua loại rượu nào vì thức ăn Việt Nam, hằm bà lằn, khó phân biệt. Chắc phải cần mấy bác nào ở Pháp giải thích như ăn bánh nậm thì uống loại gì. Bác Michel, cho em xin ý kiến vì cuối năm mụ vợ tổ chức ăn mừng năm mới. Nước mắm áp hết các mùi vị của rượu. Mình thấy người tây như ăn thịt thì họ uống rượu đỏ, ăn cá thì uống rượu trắng và tùy loại rượu vùng nào. Còn người Việt mình thì nhận thấy họ bỏ đá cục vào ly rượu, uống hằm bà lằn, đỏ trắng loạn xà ngầu. Tây mà thấy chắc đứng tim. Ở Hoa Kỳ, muốn đi học một lớp về uống rượu, phải mất độ $15,000.

Người mỹ không kiểu cọ về ăn uống như người Pháp. Họ ăn hamburger, Hot Dog, uống bia khi có bạn bè đến nhà thì nướng thịt ăn thôi, kẹp bánh mì, xịt ketchup và mù tạc. Trong cuốn The Millionaire Next Door, giáo sư Stanley cho biết trong quá trình nghiên cứu các triệu Phú Mỹ thì nhận ra một việc, các triệu Phú Mỹ không màng đến việc ăn uống. Mời họ vào một tiệm ăn sáng trọng, họ không dùng loại muỗng đĩa nào để ăn nên thường chọn món hamburgers hay steak và khoai Tây chiên. 

Đến lễ tạ ơn thì họ làm con gà tây đút lò, không hương vị lắm hay đặt mua một con. Người Việt, mấy bà nấu hay mua thức ăn ở bolsa nên đi riết ăn cũng ớn vì biết món này món nọ đặt từ quán nào ở Bolsa. Đồng chí gái có mấy bà bạn thích nấu đồ ăn nên mình thích đi còn nghe mấy người nào, biết họ mua ở tiệm đem về thì ngồi nhà đợi vợ cho khoẻ. Dân Huế thì bò ra quán Huế, dân Nam thì bò ra quán Nam và tương tự với quán Bắc.

Nhập gia tuỳ tục, nhập giang tuỳ khúc cho nên không thể chê bai bên tây bên mỹ vì cái nghiệp của mình phải định cư tại Hoa Kỳ. Nói chung mình thích đời sống tại Hoa Kỳ hơn, có lẻ quen lâu năm nhưng nếu phải trở về tây ở thì mình cũng không ngại.

Mình thấy nhiều nhóm trên mạng, lâu lâu rủ nhau họp mặt, uống cà phê rất hay. Có dịp để chém gió rồi chém phở gà, giúp đời sống vui vẻ hơn trên con đường hoàng hôn đời người. Muốn uống cà phê miễn phí vào ngân hàng của mình, lúc nào họ cũng có máy làm cà phê uống miễn phí hay các Dealer bán xe. Còn nước cũng vậy khỏi tốn tiền. 

Khi xưa, ở New York hay bên Tây, qua Cali ăn thèm cơm Việt Nam đã luôn. Ở đây riết ớn mấy tiệm ngoài bolsa. Chỉ thích ăn tại nhà do thân hữu nấu. (Còn tiếp)

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn