Chuyện đầu năm 2023

 Đầu năm, đồng chí gái tổ chức đón giáo thừa tết Mỹ ở nhà. Trời mưa nhưng thiên hạ đến đông như quân Nguyên. Có nhiều người quen rủ thêm bạn của họ nên mình chả biết ai là ai. Cứ làm ô sin đi đổ rác, dọn dẹp trong khi đồng chí gái chụp hình toả sáng với mấy bà. 

Trời mưa, nên mọi người ở trong nhà, thay vì ra vườn, khiến mấy ông hút thuốc hơi chới với. Có anh chơi đàn, cứ lâu lâu hạ đàn xuống, tranh thủ chạy ra trước nhà, rít một hơi rồi chạy vào, cầm đàn Lý Thông tưng tưng đàn kêu tích tịch tình tang, ai đem công chúa lên hang, rồi chạy ra rít một hơi lại. 

Có cặp vợ chồng có tên khá vui tai, khi hợp tên của họ là bạn bè cười, chọc ghẹo. Chị vợ tên Lý, còn anh chồng thì tên Sinh, nên hai vợ chồng cứ giải quyết Sinh Lý cả ngày.

Đầu năm cẩn thận phải dơ chân trái lên cho đúng cách, khởi đầu bằng chân phải nếu không Chán Mớ Đời cả năm. 

Sáng ra, phải đi hốt tàn thuốc lá, bầy nhầy ngấm nước. Mình sợ nhất mấy ông hút thuốc lá và uống bia. Mỗi lần đồng chí gái tổ chức ăn uống, hát hò, mấy ông thường ở ngoài vườn. Hôm sau mình phải đi hốt tàn thuốc lá và chai bia rượu của họ dù mình cố ý để thùng rác và cái đĩa gạt tàn thuốc bên cạnh. Mấy ông xỉn nên chả nhớ gì cả. Mấy ông này thường được vợ cưng lắm, làm đồ nhậu ở nhà nên không quen thu dọn chiến trường, có vợ làm đầy tớ nhân dân. 

Mình không biết uống rượu nên không dám kêu đồng chí gái dọn dẹp. Hôm sau, có hai chị bạn ghé lại nhà, dọn dẹp dùm nên cũng nhẹ nhàng một chút. Có chị ở trên San Jose, đi theo bạn, ghé nhà, rữa chén bát, dọn dẹp mệt thở. Cô bạn hỏi mình có chén bát gì nữa không, đem ra cho cô bạn rữa luôn 1 thể.

Ngày 31, có ông thần quen qua mạng, gọi điện thoại khi mình đang lái xe trên đường về nhà. Ông thần bàn về kế hoạch năm 2023 bỏ vợ già, về Việt Nam kiếm em chân dài khiến mình thất kinh, khuyên ông thần, suy nghĩ lại. Một con vợ đã mệt, nay còn rước con vợ trẻ về thì chỉ có tử lộ mà Khổng Mình đã chỉ cho Phụng Sồ, Bành Thống, 1 đi không trở lại. Đang nói chuyện, ông thần chuyển qua, hỏi phải làm gì để chuẩn bị về hưu, kiếm chân dài bên Texas. Lý do là cổ phiếu trong 401(k) của anh ta xuống quá độ chân dài năm 2022.

Anh ta kêu nhà bên Texas rẻ, tính về hưu bên đó. Ông thần quên thuế địa ốc cao thêm quanh năm phải đốt lò sưởi hay máy điều hoà không khí. Khí hậu không như Cali, khi nóng khi thì lạnh. Cô giáo mình có nhà ở Texas, để trống, trả tiền sưởi và điều hòa không khí cho vui làng xóm.

Mình hỏi không đọc bài mình mớm từ khi đi Peru về, cho biết là chuyển tiền của 401(k) của đồng chí gái qua money market. Anh ta kêu có nhưng không để ý. Anh ta phải làm gì với 401(k) xuống thành 201(k). Mình nói đã dặn chuyển qua money market từ đầu năm mà anh ta không nhớ. Chán Mớ Đời 

Anh ta muốn để trong đó vì sẽ lên lại từ từ như sau 2008. Mình hỏi lên từ từ là mấy năm, 10 năm, 20 năm? Anh đã trên 6 bó, muốn về hưu, nghĩa là cần tiền bây giờ như đức giáo hoàng Phan Xít Cô kêu người nghèo không thể đợi. Mình hỏi nhớ Enron không? Sears? JC Penny? Phá sản. Anh cứ để đó rồi bay hết, thì chưa gặp em chân dài, mà 401(k) trở thành 101(k) hay 001(k) sẽ theo bước chân của Tuấn Vũ, hát đời anh cô đơn nên yêu ai cũng cô đơn.

Mấy tài liệu mình mua thì đều nói là chuẩn bị cho kinh tế suy thoái sau bầu cử 2022. Chính phủ mất dạy lắm, cứ xuống rồi họ bơm lên 1 tí nên thiên hạ không để ý. Như kiểu luộc con cóc. Nếu bỏ con cóc vào nồi nước sôi thì nhảy cái bực ra lại nên người ta cứ bỏ con cóc vào nồi rồi đun từ từ đến khi chín mềm. Thị trường chứng khoán cũng vậy cứ cho xuống rồi lên lại khiến thiền hạ mất cảnh giác, một ngày đẹp trời quay lại thấy đời tôi cô đơn.

Tốt nhất là chuyển hết qua tiền tươi rồi đợi. Bao lâu thì không biết. Mình may bán nhà ở cao điểm, nay đang chuẩn bị chuyển qua Opportunity Zone Fund, đợi mưa qua, trời lại sáng, chạy ra mua lại. Kỳ này có thằng con theo nên cũng vui.

Anh ta hỏi mình vậy mấy cổ phiếu về dầu hoả, năng lượng thì sao. Mình nói vẫn giữ và bắt đầu mua vàng lại sau bầu cử quốc hội. Chính phủ cầm cố đến sau bầu cử để lấy phiếu sau đó thì thả. Nếu không thì đảng Dân Chủ đã thua nhiều khiến mấy anh Cộng Hoà bị đứng hình như Từ Hải, khiến ông Trump hết gáy, buồn vui đời thị trường địa ốc. Nay thì thà như giọt mưa, đợi đến mùa bầu cử tới. Có bà nào thất cử ở tiểu bang Arizona, buồn đời, nhất quyết đi kiện, kêu là gian lận, bị toà án đuổi cổ ra, kêu làm mất thời gian, và tiền bạc của người Mỹ. Con người có tính tự kỷ, nghĩ mình là cái rốn của vũ trụ. Họ quên Không có mợ chợ vẫn đông.

Kết quả trong năm 2022

Anh ta hỏi mình có đọc thơ văn gì không mà thấy viết đều đều. Mình nói không. Mình chỉ đọc những gì giúp làm ra tiền. Mình đọc sách báo về tài chánh, còn thơ văn thì chịu thua vì không thực tế. Khi đi ăn uống ở nhà bạn bè, người quen, mình bị hụt hẫng vì không biết những đề tài mà họ tranh luận nên chỉ biết ngồi ăn.

3 ông này làm biết bao nhiêu người mất nhà mất cửa nhưng chả nghe báo chí nói đến. Mình đi Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan thì khám phá dân tỵ nạn chạy qua mấy xứ này trên mấy triệu người. Cựu tổng tư lệnh khối Bắc đại tây dương, Wes Clark kêu ông ta được triệu về ngủ giác đài và được cho thấy 8 nước mà Hoa Kỳ muốn chiếm đóng sau khi vụ đánh bom ở Nữu Ước. Ông ta ra tranh cử tổng thống nhưng không ai cho tiền cả.

Mới mua cuốn sách của Jim Rickards, cựu nhân viên tình báo CIA về vấn đề ngưng hàng hoá, phụ kiện từ Trung Cộng. Từ khi Covid xẩy ra, hàng hoá không luân chuyển vì tàu bè từ Trung Cộng ngưng rời bến. Anh ba tàu muốn chơi thiên hạ, quen xài đồ rẻ, sẽ gây ảnh hưởng cho kinh tế Hoa Kỳ. Lên tàu 11 ngày, tha hồ có thì giờ để đọc. Ông này kiếm tin tức khả tín, mình theo dõi ông ta từ lâu. Tin tức về chiến tranh Ukraine, lý do đủ trò trong khi truyền thông tây phương thì tuyên truyền đánh lạc hướng dư luận.

Mình khám phá ra 1 điều là không tin vào những thông tin miễn phí trên mạng. Tin tức đúng đắn thường phải mua vì người ta mất công tìm tòi và mua tin tức. Còn thông tin trên mạng miễn phí thường được các nhóm lợi ích trả tiền nhà báo để viết.

Nói như chị bạn đêm giao thừa, “Anh có mụ vợ giỏi nên anh khổ”. Chán Mớ Đời. 

Đầu năm, trời mưa nên chạy lên vườn xem mưa được bao nhiêu. Xem cái gauge thì thấy được hơn 1 inch, thế là tháng 1 này không phải tưới nước, đỡ tốn $3,000. Đi chơi đến cuối tháng về không phải lo tưới nước. Trung bình mỗi tháng mình trả độ $3,000 tiền nước tưới cây. Từ ngày mua cái vườn, mình khấn vái trời đất Cali mưa nhưng ông trời phụ lòng mình rất nhiều vì thận ông trời bị lộn xộn, không đi tiểu được.

Khi xưa, mình đi thầu xây cất thì cầu trời đừng mưa vì mưa thì phải che mái nhà cả nước chảy vào nhà, hư hại, đền cho gia chủ mệt thở, đến khi trở về đời nông dân thì lại cầu mưa thì trời cali hết vụ El Niño. Dạo ấy ông trời còn trẻ nên thận tốt, đi tiểu đều đều khiến bolsa ngập lụt, nay về già nên thận bị lộn xộn không điều tiết được. Chán Mớ Đời 

Đang chuẩn bị ngày mốt đi Chí Lợi, Á Căn Đình và Nam Cực. Cứ gọi là du xuân gần 3 tuần lễ, sẽ về kịp ăn Tết ta với con cháu, rồi lại lên đường đi Á Châu. Về lại cuối tháng 2, lo vụ hái bơ bán kiếm tiền rồi đi tiếp.

Câu hỏi của anh bạn khiến mình suy nghĩ mông lung. Đa số chúng ta đi làm, kiếm tiền, tiêu xài rồi khi về già, không tiền lương là ngọng. Anh bạn nói muốn nghỉ hưu vì sợ bị đột quỵ. 65 tuổi mà làm việc 15-18 tiếng một ngày. Chỉ trông cậy vào tiền an sinh xã hội và quỹ hưu trí. Nếu quỹ hưu trí xuống thì phải đi làm lại.

Khi xưa, mình mới sang Hoa Kỳ làm việc. Suốt 2 năm trời, không lấy hè, làm việc mỗi tuần 60-80 tiếng, không được trả giờ phụ trội. Đến khi mình xin phép đi nghỉ hè 1 tuần với một đối tượng thì tên xếp đồng ý. 24 tiếng trước khi đi, tên xếp kêu huỷ chuyến đi vì hắn cần mình. Mình hỏi ai trả tiền vé máy bay đã mua rồi. Hắn không nói nên mình đi. Đi về, hắn cho mình nghỉ việc. 

Thế là mình giác ngộ cách mạng sớm được mấy chục năm trước là cuộc đời, chỉ nên tin vào chính mình, không có thằng Tây con Mỹ nào quan tâm cho tương lai của mình. Chúng xài xong thì bỏ như vắt chanh. Chủ nghĩa tư bản không có tình nghĩa gì cả. Chỉ có chủ nghĩa tự lo, tự túc tự cuồng là đúng đắn nhất.

Từ đó, mình tìm cách làm việc cho mình. Mình bắt đầu đọc sách báo về làm chủ chính mình, lo về tài chánh, thuế má, hưu trí,… mình từ giả nghệ thuật, văn hoá, bú xua la mua, chỉ để ý những gì liên quan đến tài chánh. Cuối tuần thay vì đi nhậu, mình đi học bổ túc văn hóa trùng tu cho bớt ngu.

Mấy tên cố vấn tài chánh, lúc nào cũng nói ba phải là thị trường lên thì có xuống. Xuống rồi thì lại lên. Vấn đề là lúc mình cần tiền thì thị trường đang lên hay xuống. Khi mình về hưu mà nó xuống là mình ngọng. Rút tiền từ quỹ hưu trí, phải đóng thuế vì tiền đó đã được trừ thuế khi còn đi làm.

Hôm trước, nói chuyện với anh bạn về vụ thành lập một pháp nhân Family Limited partnership, anh ta nói tài sản dưới 11.2 triệu không bị đánh thuế. Anh này là đại gia thứ thiệt, mà chưa cập nhật hoá vụ này. Tiền chính phủ Hoa Kỳ in ra rã cho vụ covid thì phải lấy lại bằng cách đánh thuế nên ai có tài sản trên 5 triệu vào năm 2025 thì nên tìm cách binh khác.

Ông Fullerton qua đời, hai người con thừa kế gia tài hiện nay, phải tìm cho ra 2 triệu đô trong vòng 9 tháng để đóng thuế thừa kế. Nếu ông chết sau năm 2025 thì con ông ta phải đóng 6 triệu, hai người con chia nhau 50% của 5.2 triệu, xem như mỗi người mất đi 2.6 triệu. Chán Mớ Đời 

 Mình nói hiện nay 11.2 triệu nhưng 3 năm nữa thì chỉ còn 5.2 triệu. Mỗi năm anh chị chuyển cho con được $17,000 xem như $34,000 cho mỗi đứa. 3 đứa con xem như $100,000 năm. Kêu chúng lấy vợ chồng sớm, có cháu thì cho thêm $34,000. Mấy đứa con sẽ có tên trong FLP nhưng không có quyền gì cả, chỉ khi anh chị lăn đùng ra thì tự động chúng có thể thay thế anh chị rồi truyền qua đời con, đời cháu,… Chán Mớ Đời

Đọc bài về FLP.

Cảm ơn mấy bác chúc mừng sinh nhật của em.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Xá xị Việt, xá xị Mỹ

 Có lần mình kể chuyện hai công ty nước ngọt nổi tiếng Hoa Kỳ, Coca Cola và Pepsi cola đấu đá nhau, tranh dành thị trường trên thế giới. Đi viếng các xứ trung đông, và Phi châu, thấy thiên hạ uống coca nhiều hơn pepsi. Mình hồi nhỏ ít khi được uống Coca Cola. Dạo ấy có xá xị hay nước cam vàng của hãng BGI. Hai loại nước ngọt này của người Pháp thành lập, để lại nên người Việt cứ tiếp tục dùng đến khi quân đội Mỹ đổ bộ, mới thấy các loại nước ngọt của quân đội Mỹ được đưa vào thị trường tiêu thụ người Việt như Coca, Fanta, RC cola,…

Binh lính Mỹ, có bồ người Việt, mua đem đồ trong PX ra, để bán lại kiếm tiền để mua ma tuý do mấy ông nằm vùng bán. Dân bán đồ Mỹ, sống nhờ chiến tranh, giàu có ra.

Dạo ấy, mỗi lần nhà có giỗ hay khách đến, ông cụ sai mình chạy lên nhà bà Thủ, có bán tạp hoá trong nhà, mua chai nước cam hay xá xị. Nhà bà thủ làm bằng gỗ, phòng khách được dùng làm quán, chứa mấy bánh kẹo, dầu, nước ngọt. Mua xong rồi phải đem chai trả lại, không nhớ có bắt đóng tiền cọc hay không. Mình nghĩ là không vì nhà trong xóm. Bà Thủ ghi tên nhà nào mua. 

Nhớ khi mình đến Ma-rốc ngày đầu tiên, có một anh chàng Ma-rốc, mời về nhà chơi. Họ hiếu khách nên sai con chạy ra quán trong xóm như mình khi xưa ở Đà Lạt. Mua chai coca đem về mời khách. Mình không dám uống vì sợ đau bụng khi thấy họ bỏ đá mua ở quán mang về. Chỉ xin trà nóng uống để tránh bị đau bụng.

Bà Thủ có một cô con gái đầu rồi đến thằng Vui, hơn mình mấy tuổi, học Trần Hưng Đạo, sau Mậu Thân, theo Việt Cộng bị bắt nhốt trên Trung Tâm Thẩm Vấn ở đường Bá Đa Lộc. Lâu lâu thấy bà ta đến nhà ông Lê CÔng Oai, chuyên gia bắt nằm vùng tại Đà Lạt, nhờ đem đồ ăn hay chi đó vào cho con bà ta. Sau 75, nhờ thằng Vui, có công với cách mạng nên bà ta làm trời một thời ở xóm, tìm cách tống cổ gia đình mình đi kinh tế mới.

Chai xá xị hiệu con cọp của công ty BGI (brasserie glacière d’Indochine)

Hãng BGI có thương hiệu là con cọp nên thiên hạ hay nói Xá Xí Con Cọp hay nước cam con cọp để khỏi lộn với nước ngọt của Mỹ đưa vào sau này. Mình thấy họ bỏ trong mấy két, thùng bằng gỗ có nhiều ngăn để đựng mấy chai. Mình đoán độ 20-24 chai. Dạo ấy thấy quảng cáo trên đài truyền thanh, họ rao như kem Hynos, yêu kem yêu luôn anh bảy chà da đen. Có lẻ nhờ quảng cáo Hynos mà đám trong xóm gọi mình là Sơn Đen. Chắc để chống lại sự xâm nhập của nước ngọt Mỹ nên họ kêu:

“Nước ngọt con cọp ở đâu
Đó là khỏe mạnh sống lâu yêu đời”

Dạo ấy có tiền uống được chai nước cam vàng, là dân chơi thứ thiệt còn thì uống xá xị nhiều hơn. Lý do là xá xí giá rẻ hơn. Mình không hiểu, chắc họ cố ý, cho rằng nước cam làm bằng cam nên đắt hơn. Mình thích nhất là ga, đỗ vào ly, thấy nước xỉu bọt lên nghe xè xè thấy đã lỗ tai. Uống vô một ngụm, cố ợ một cái cho nó phê cuộc đời. Nay ở Hoa Kỳ, không dám uống. 

Sau này, bà Thới, mẹ Minh Tây Lai, học Thái Cực Đạo với mình mở quán bán, còn bà Thủ thì ngưng. Không hiểu lý do. Hình như bà Thới, có bà con chi với bà Thủ vì thấy ở chung nhà sau Mậu Thân. Có thể nhà bà Thủ mở quán, làm nơi đưa tin, hộp thư cho dân nằm vùng. Chỉ có họ mới biết. Trước nhà bà Thủ là nhà ông Đề, giám đốc Trung Tâm Thẩm Vấn Đà Lạt. Ông ta cho Việt Cộng nằm vùng bị bắt về nhà, phát cây quỳ, làm hàng rào xung quanh nhà. Gắn mấy cái lon coca của Mỹ nơi hàng rào. Có lần ban đêm, mình nghe tiếng súng bắn rồi tiếng len ken của mấy lon nước ngọt không chạm vào nhau, báo động. Nghe nói Việt Cộng nằm vùng về tính thịt ông Đề.

Ớn ớn, ông cụ mình dắt mình ra nhà bà phúng ở số 11 Duy Tân ngủ mỗi đêm sau Mậu Thân. Dần dần tình hình khả quan hơn thì ngủ ở nhà. Dạo ấy, dân nằm vùng hay về trên Số 4, bắt mấy công chức như trưởng ấp, đem ra bắn. Có dạo họ tấn công đồn nhân dân tự vệ, sau lưng trường Đa Nghĩa.

Nay, mấy bà đều đi nằm vùng ở tây phương cực lạc hết. Về Đà Lạt, có thấy thằng Vui, từ xa nhưng không đến chào. Thứ nhất nó không nhớ mình, thứ 2 là cũng chẳng biết nói gì. Cách mạng trả công cho hắn 1 căn nhà bé tí ti, ngay dốc Thì Sách lên đường Calmette. Thấy có cặp nào đến xem để mở quán chi đó.

Sau Mậu Thân thì thiên hạ uống nước ngọt của Mỹ như Coca Cola, Fanta, Sprite. Viết đến đây, mới nhớ, dạo về Hà Nội lần đầu tiên, mình ra quán nước, hỏi có gì uống. Bà hàng quán kêu có Bẩy Úp khiến mình như bò đội nón nhưng chợt giác ngộ cách mạng là Mỹ gọi Seven Up (7 Up) theo dòng đời 3 down 7 up của mình.

Có lẻ nước ngọt của Mỹ ngon hơn hay rẻ hơn nên tràn ngập ngoài chợ. Đi đâu cũng thấy thiên hạ uống Coca Cola. Nhớ có lần tết, thằng bi rủ mình đi chơi với đối tượng của hắn, bạn học em gái của hắn, ra Thuỷ Tạ. Đối tượng của hắn kêu coca, rót vào ly xong, cô nàng lấy chút muối rắc rắc vào, kêu để bớt bọt ga. Uống mặn mặn ngọt ngọt.

Dạo mình sang Tây, đi kiếm xá xị không ra. Hóa ra tây chỉ làm bán cho dân annamite, nước cam thì họ uống đa số là Orangina, có dợn dợn chất cam vắt ở trong chai. Có lần mình thấy bán ở chợ nên mua về. Không ngờ đồng chí gái mê loại này đến giờ. Ngoài ra thì Tây đầm uống Coca Cola nhưng không có đá. Họ chỉ uống bỏ tủ lạnh nên í ngọt hơn coco ở Hoa Kỳ. Coca ngoài Hoa Kỳ được làm bằng đường của mía nên vị khác với coca được bán cho người Mỹ tại Hoa Kỳ, được làm bằng đường củ cải. Dân Mễ mua coca trong siêu thị Mễ, được sản xuất bên kia biên giới, rồi chở sang. Đắt hơn coca của Mỹ.

người Mỹ uống loại float này, bỏ kem vào rồi đỗ nước ngọt Dr Pepper vào. Nhiều đường lắm. Dạo mấy đứa con còn nhỏ, hay gọi cho chúng loại này. Nay thì sợ rồi.

Đến khi qua Hoa Kỳ thì mới thấy loại nước na ná xá xị. Dr Pepper, bác sĩ Tiêu hay tiến sĩ Tiêu. Người Mỹ uống loại này bằng cách bỏ thêm 1 hay 2 muỗng kem ở trong, còn xịt thêm kem gọi Float. Nói chung nước ngọt thì càng ngọt thêm. Một ly như vậy tính ra cả 1,000 calories.

Dạo này, thị tường nước ngọt tại Hoa Kỳ đang xuống dốc. người Mỹ bắt đầu hiểu là nước ngọt làm họ béo phì ra nên bớt tiêu thụ coca và pepsi. Ngược lại thì thu tường xá xị, Dr Pepper lại lên như diều. Có lẻ cái vị của nước ngọt này hay cách quảng cáo đã khiến người Mỹ chạy đi mua. Hình như loại nước này còn nhiều calories hơn là coca.

Từ năm 2003 đến nay, công ty Keurig Dr Pepper (KDP) đã chiếm từ 9% đến 26% thị tường nước ngọt tại Hoa Kỳ. Nếu ai đi làm chắc biết Keurig làm cà phê, tự pha chế với cái máy bán rẻ đùng nhưng cà phê đựng trong gói nhỏ rất đắt. Họ cho biết có đến 26 vị được trộn chung vào nước uống này. Kinh

Đi chơi ở ngoại quốc, mình thấy nước bò húc rất được dân các xứ khác yêu chuộng, uống nhiều lắm. Có lẻ nên mua cổ phiếu của công ty này. Trên thị trường Hoa Kỳ thì coca và pepsi bắt đầu bình bình không lên nữa. Có lẻ vì người ta lên tiếng về nước ngọt làm béo phì, khiến con nít bớt uống. Giới trẻ như con mình nay không uống coca nữa. Hôm tước, thấy đồng chí gái mua mấy chai coca nhỏ về uống. Mụ vợ kêu thèm. Mình phải đem ra ga ra để, mụ thèm lên cũng đi lục ra hết. Chán Mớ Đời 

Nhớ khi xưa, ở Thuỵ SĨ, có tên Mỹ làm chung, hắn kêu bên Mỹ uống coca lips ba ga, cứ vào tiệm ăn, mua thức ăn và coca. Uống mấy ly cũng được, không phải trả tiền thêm. Mình nghĩ hắn nói bựa. Ai ngờ khi sang Hoa Kỳ thì mới hiểu. Vào tiệm ăn, kêu coca, tiếp viên thấy hết là họ châm thêm, không phải trả tiền thêm. Cứ hết thì đến lấy tiếp. Ăn xong thì ra lấy thêm bỏ vào ly giấy đem về. Nay thì sợ rồi.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Sô-cô-la một thời để nhớ

 Cứ đến giáng sinh là thấy thiên hạ mua sô-cô-la tặng bạn bè hay người thân khiến mình nhớ đến cây cà rem của tiệm bán nước đá Thuỷ Tinh, đối diện rạp Ngọc Hiệp. Dạo ấy, Đà Lạt có hại tiệm bán kem, Việt Hưng ở đường Thành Thái và Thuỷ Tinh. Việt Hưng chuyên bán kem ly còn Thuỷ Tinh thì bán nước đá nhiều hơn. Thấy từng khối độ nữa thước, chiều ngang độ15 phân. Khi nào nhà có khách thì hay chạy qua bên tiệm này để mua, bỏ trong bịch nylon rồi chạy cho nhanh về nhà nếu không lại tan hết. Về nhà thì lấy con dao bầu, trở cái lưng dao ra chặt từng mảnh nhỏ, bỏ vào cái thau.

Thường dân Đà Lạt ghé ngồi ở Việt hưng để ăn kem ly, nơi sân nhìn xuống đường Lê Đại Hành, có mấy cái dù quảng cáo bia và kem đánh răng Perlon. Hình như họ có kem cây nhưng mình không nhớ vì có ghé ăn của họ 1, 2 lần hồi nhỏ đi với người lớn. Dân Đà Lạt cần nước đá thì chạy lại tiệm Thuỷ Tinh mua về nhà hay mấy tiệm hay quán bán nước đá, đều mua tại đây. Như ông tàu bán đậu đỏ bánh lọt, bên hông rạp Ngọc Hiệp hay tiệm bán sinh tố của bà Tàu, phía bên kia hông rạp, nơi có đường hẻm phía sau rạp Ngọc Hiệp.

Tiệm Thuỷ Tinh bán cà rem cây nhiều hơn như kem đậu đen, đậu đỏ nhưng mình mê nhất là cà rem Eskimo. Họ có một cái khuôn có thể làm đâu 8 hay 12 cây kem một lúc, cứ bỏ chè đậu đỏ hay đậu xanh vào rồi cắm cây que làm bằng tre, bỏ vô ngăn đá. Khi đông thì lấy ra, bỏ vào mấy thùng nhôm, lót foam bên trong. Họ khuấy sô-cô-la rồi ịn cây kem vào để bọc vỏ kem bằng một lớp sô-cô-la. Gói giấy bạc lại để giữ kem cho lâu tan.

Ở đường Hai Bà Trưng, thường có ông bán cà rem, đeo cái bình to hơn cái thùng thiết nước mắm, làm bằng nhôm, phía trong có lót foam, để giữ lạnh lâu hơn. Cứ trưa trưa, sau ăn cơm là thấy ông ta đi ngang xóm, lắc lắc cái chuông, rao cà rem đây.

Mình và mấy đứa trong xóm chạy theo như đàn chó rượn đực hay ngửi mùi cứt. Lâu lâu có người hỏi mua, cả đám cứ đứng nhìn vào cái thùng đựng cà rem nhưng không thấy gì. Thấy mấy đứa mua, cầm cây kem mút mút khiến mình nuốt nước miếng thèm thuồng nghe ực ực. Sướng gì đâu khi được ăn chực.

 Lâu lâu có tiền chạy theo ông bán cà rem, mua cà rem nhất là Tết có tiền lì xì, tha hồ ăn cà rem sô-cô-la Eskimo. Ông bán cà rem, đặt cái thùng xuống, dỡ cái nắp đậy ra, mở cái bọc ny-lông rồi thò tay vào lấy. Lúc đó mới thấy ông ta chia hai ngăn, bên cà rem đậu đỏ và bên cà rem Eskimo. Lấy một cây đưa cho mình sau đó, bóc giấy bạc, bọc cà rem ra, từ từ lộ ra màu sô-cô-la. Cắn phần dưới trước để khi tan, không rớt xuống đất. Sau này ra hải ngoại, mình cứ tưởng người Eskimo giống như kem, ai ngờ họ thuộc giống da vàng. Chán Mớ Đời 

Nhắc tới kem đậu đỏ thì nhớ đến bà Tân Gầy, mẹ của thằng Đôn, ở xóm mình. Xóm mình, có hai ông tên Tân; một gầy và một ù nên trong xóm gọi để dễ phân biệt. Khi nhà này mua được cái tủ lạnh nhỏ, cở sinh viên để trong phòng cư xá. Dạo ấy, mình vào nhà này thấy cái tủ lạnh, thấy họ sang trọng, văn minh quá độ. Bà Tân ghét mình vì hay đập lộn với con bà, hay lên nhà mắng vốn với bà cụ mình nhưng khi mình gõ cửa mua chè thì bà ta nhìn mình với nụ cười tỏa nắng.

Nhờ cái tủ lạnh, bà Tân bán cho con nít trong xóm chè đậu đỏ. Bà nấu chè xong thì bỏ vào mấy cái bịch nylon nhỏ, cột dây thung lại, bỏ vào ngăn đá. Có tiền, mình hay chạy xuống nhà này mua. Cầm cái bịch nylon, cắn một lỗ rồi cứ mút mút từ đó. Phê không thể tả. Về Đà Lạt, mình có ghé lại thăm bác gái. Sau này, nghe cô con gái út nói nằm luôn, không nhớ ai nên không vào nhà thăm. Nghe bác ấy qua đời. Độ 10 năm về trước, khi mình về Đà Lạt thì có bác Hoà gái, và Bác Tân gái thuộc dân trước 75 còn sống sót ở xóm mình và cô Kim, vợ anh Bình, Lê Minh Sớm.

Hôm trước, có cô con gái tên Hương của bác Hoà liên lạc. Trong xóm mình dạo ấy có bác Hoà bán bột chiên và bác Tân gầy bán chè đá cho con nít lối xóm. Mình vác búa đi đóng thùng gỗ ở nhà ông Lào, có tiền lại bị hai bà hàng xóm vớt hết tiền. May sau này, mở được trương mục ở Đông phương Ngân Hàng nên mới có tiền dư, đến khi đi Tây, rút ra lên đến 40,000 đồng, gấp 2 tiền lương ông cụ.

Hôm trước, có cô nào, kêu là cháu ông Lào, hỏi thăm mình. Nghe nói, bác Mai, bố thằng Banh, về lại Đà Lạt ở. Chắc lớn tuổi nên con cháu đưa về Đà Lạt để dễ săn sóc. Tháng 2 năm 2023, mình sẽ ghé Đà Lạt có 2 đêm sau khi leo Sơn Đoòng. Nhiều người hứa sẽ nấu bún bò, đỗ cho ăn bánh căn nhưng không biết có ăn được của họ không. Chị cứ hứa nhưng chị đừng nấu. Chán Mớ Đời 

Trở lại vụ sô-cô-la. Sô-cô-la được làm bằng hạt cacao, màu trắng và màu nâu. Sang tây mình mới khám phá ra có sô-cô-la màu trắng. Khi xưa, cứ tưởng màu nâu. Sô cô la Thụy sĩ nổi tiếng nhưng có lẻ xứ Bỉ rất nổi tiếng về sô-cô-la. Đi Bỉ chơi, về phải mua sô-cô-la cho bạn bè. Mình chỉ thích sô-cô-la của thiên hạ mời ăn vì có mùi hương khói còn mua về ăn thì thấy hơi hơi tiếc tiếc tiền.

Người Bỉ nổi tiếng về praline, loại đậu,…được bọc sô-cô-la phía ngoài hay rượu mạnh phía trong. Đi Bỉ ăn sô-cô-la và khoai tây chiên là hai món nổi tiếng của xứ này.

Dạo ấy, nhà mình ăn sáng kiểu bơ thừa sữa cặn của đế quốc. Mỗi đứa có ly sữa ông thọ pha nước sôi, và nữa ổ bánh mì Ngã Ba Chùa. Mỗi sáng, có ông bán bánh mì, đi ngang nhà với hai bao tải, đựng bánh mì, giữ cho nóng. Ông ta lấy mối ở tiệm bánh mì gần ngã ba chùa, gần tiệm Sơn Hà. Mấy anh em sáng dậy là vào bàn, lấy bánh mì, bẻ ra chấm với sữa. Sau này, mấy đứa em xin phần của mình để ra chơi ăn. Mình đành nhịn đói đi học, đến 11 giờ là bụng cồn cào nhưng có điểm lạ là học tân tiến hơn xưa. Sau này, mới khám phá ra nhịn đói giúp nhớ dai.

Công ty Nestle qua Việt Nam rất sớm

Dạo ấy, mỗi lần mẹ mình trúng mánh thì mua lon Ovaltine về để con cái uống. Sáng mỗi người nữa ổ bánh mì, và ly sữa nóng. Sang thì bỏ một muỗng Ovaltine vào khuấy uống. Anh em Việt Nam hay cành nanh nhau vì từ bé ăn uống đã lộn xộn, dành nhau. Ổ bánh mì được cắt ra làm hai. Ai cũng muốn thủ phần lớn nhất nên từ từ khi lớn lên, có sự ganh đua giữa anh em. Chán Mớ Đời 

Thời chiến tranh, lính Mỹ sang nên có vụ mua đồ hộp Mỹ, mẹ mình hay mua Ovaltine, về cho con uống nên anh em dành nhau, khuấy uống. Hình như Mỹ gọi là cocoa. Uống sao thấy hạnh phúc cực đỉnh. Mình nhớ có lần, ông cụ dẫn vào nhà thăm một người bạn khi xưa, cùng đơn vị, làm cho sở Mỹ. Nhà ông ta ở xóm Địa Dư, gần Grand Lycee, đối diện nhà ông Toản, dạy kèm mình hè. Vào nhà thấy cái tủ lạnh to đùng, ông ta mở ra như cái hang của tên cướp Alibaba. Toàn là đồ quốc cấm ở nhà mình. Nào là sữa tươi, nào là phô mát,… ông ta rót cho mình ly sữa tươi. Mình nhấp nhấp từ từ để tận hưởng cái hương vị uống sữa tươi lần đầu tiên trong đời. Ngon hơn sữa Ông Thọ.

Có dì Nghĩa, cháu bà Sáu Còm, có cái sạp bán đồ hộp Mỹ, cạnh cái bồn nước công cộng ở dưới chợ. Chồng dì là cảnh sát, ở khu giếng ông Ba Tây trên đường Thi Sách. Mỗi lần ra chợ, mình cứ đi ngang dang hàng của dì để ngắm nghía, định hướng mấy lon đồ hộp, được xếp chồng lên nhau như trái apricot, bưởi, hay mấy cái lon có bánh biscuit, có sô-cô-la hay peanut butter… sang Mỹ mình thích nhất là ăn peanut butter, đậu phụng mà họ ép ra, quét với bánh mì ăn cực đỉnh.

Khi qua tây mình mới ăn được sô-cô-la lần đầu tiên trong đời. Giáng sinh được gia đình tây mời đến nhà ăn và được họ cho ăn bánh sô-cô-la và kẹo. Ngon kể gì. Đúng là bờ thừa sữa cặn của thực dân đế quốc. Gia đình ông tây có thời đi lính viên chinh qua Việt Nam nên sau 75, ông ta thấy làn sóng tỵ nạn Việt Nam nên hỏi hội cựu chiến binh pháp, có ai độc thân, không gia đình vào mùa giáng sinh, ông ta mời lại ăn giáng sinh cùng với gia đình ông ta.

Bà cụ mua sữa Guigoz cho 10 đứa con uống, nghèo luôn.

Sau này, có gia đình, để giữ truyền thống của gia đình tây mình quen, mình hay mời bạn con mình có gia đình ở xa hay cặp vợ chồng bác quen, đi hỏi vợ cho mình đến nhà ăn giáng sinh, Tết vì con họ đi học xa. Hôm qua, mình được cử gửi tiền cho mấy người việt sinh sống tại Ukraine, có thể mua máy phát điện từ Ba Lan đem qua Ukraine để sống tạm qua ngày, đợi chiến tranh chấm dứt trong mùa đông giá băng ở xứ lạ quê người.

Sô-cô-la được ông Kha Luân Bố đem từ Mỹ châu về nhưng lúc đầu không ai biết ăn, nhất là đắng đến khi mấy tu sĩ sáng chế, bỏ đường thêm thì trở nên món ăn khói khẩu của giới quý tộc. Nên nhớ khi xưa, đường là một loại xa xỉ phẩm tại Âu châu cũng như mấy loại gia vị được nhập cảng từ Ấn Độ, Ba Tư. Bà hoàng hậu Marie Antoinette thích sô cô la đến khi lên đoạn đầu đài.

Dạo mình ở Thuỵ Sĩ, có kiếm Ovaltine để uống thì được biết ông Georg Wander, người Thuỵ Sĩ, chiết xuất ra mạch nha để bán đến đời con trai tên Albert, khuếch trương thương hiệu và chế nhiều loại sản phẩm để bán trong các tiệm thuốc tây để chữa trị bệnh họ, cúm,…

Sau này ông Albert tìm cách chế một loại thuốc trị bá bệnh, giúp bệnh nhân hưng phấn. Ông ta trộn mạch nha với sữa, trứng và cocoa và đến năm 1903, ông ta chế được sản phẩm gọi Ovomaltine, Ovo là trứng, Maltine thuộc về mạch nha. Từ từ sản phẩm này được bán trên các quốc gia dưới nhãn hiệu Ovaltine. Đến thế chiến 2, quân đội Hoa Kỳ dùng loại này để cho binh sĩ họ uống để bảo đảm sức khoẻ để chiến đấu. Kiểu ngày nay người ta cho người già uống sữa Ensure.

Sau này, công ty này được bán cho Anh quốc khiến người Thuỵ Sĩ không vui vì mất đi một danh hiệu quốc gia. Xứ này nuôi bò vắt sữa nhiều nên mấy loại sữa bột như Guigoz, Ovaltine,..ra lò rất nhiều. Cái hay là họ quảng cáo đủ thứ khiến chúng ta lầm tưởng, mua ào ào, giúp họ làm giàu. Họ bỏ chút cocoa còn thì pha đủ thức trò, nhất là đường khiến người ta ghiền. Sau này chính phủ Mỹ cấm vài chất dùng để làm ovaltine nên ngày nay không còn hương vị như hồi xưa.

Do khí hậu Âu châu không trồng được loại cacao, các đế quốc Âu châu, đem qua các thuộc địa họ để trồng, nhằm cung cấp cho mẫu quốc dùng. Đa số là ở phi châu. Hai nước trồng nhiều nhất cacao là Côte d’Ivoire và Ghana. Hiện nay, Côte d’Ivoire sản xuất 30% cocoa của thế giới. Vấn đề ngày nay là các nông dân ở mấy xứ này khai thác, phá rừng để trồng cocoa. Các nông dân phá rừng kiểu khi xưa, ông ngoại mình bỏ Huế vào Bảo Lộc, phá rừng trồng trà, thành lập đồn điền trà Nguyễn Đăng.

Vấn đề là phá rừng mà họ không lãnh tiền nhiều vì chỉ nhận có 5% giá thị trường. Mình trồng bơ bán chỉ nhận được 30% của giá thị trường, đã rên trong khi nông dân phi châu chỉ lấy có 5%. Còn bao nhiêu vào túi các công ty như Nestle, Lindt của Thuỵ Sĩ và môi giới. Người ta phá rừng để trồng cây Cocoa nhưng chất lượng không tốt vì tuỳ môi trường, đất đai nữa. Trước đây, người ta trồng hữu cơ nay thì bỏ phân bón cho đầy để được nhiều số lượng nên phẩm chất cũng bớt. 

Vấn nạn tương tự với cà phê, được bồi thêm hoá chất và thuốc diệt sâu, thế là mọi người tiêu thụ, sẽ mang bệnh đủ thứ bệnh trong tương lai.

Ngày nay, cả thế giới tiêu thụ sô cô la rất nhiều. Hoa Kỳ tiêu thụ hàng năm 2.8 tỷ cân anh. Tháng 4 vừa rồi mình đi Peru, thấy họ bán cocoa và cà phê đầy. Xứ này trồng rất nhiều, tương tự Equador, Mexico, Nigeria, Cameroon,… 

Chỉ có á châu là chưa bị ghiền sô-cô-la, có lẻ vì ngọt nhưng các công ty tây phương và Hoa Kỳ đang tìm cách bắt dân á châu ăn loại này để họ làm giàu. Khi mình ở Thuỵ Sĩ, có theo học khóa hậu đại học do công ty Nestle tài trợ tại trường Bách Khoa Lausanne. Họ nói đến Nam Dương, và mời một kinh tế gia xứ này đến nói chuyện. Ông này nói là xứ ông ta nuôi bò lấy sữa. Hóa ra sữa tươi Hoà Lan mà mình uống khi xưa ở Đà Lạt được cung cấp từ Nam Dương, cựu thuộc địa của Hoà Lan.

Loại sô-cô-la này được gọi là praline, nổi tiếng bên Bỉ, có nhân ở trong và rượu mạnh. Tối qua nhà mình có khách đến, có một hộp praline này nhưng ít ai ăn.

Việt Nam trồng cà phê rất nhiều nhưng không có tiếng trên thế giới về chất lượng, tương tự gạo Việt Nam có rất nhiều thạch tín và thuốc trừ sâu. Về Đà Lạt, thấy họ phá bỏ các cây mận Trại Hầm nổi tiếng ngày xưa để trồng cà phê. Vấn đề là người Việt mình không đa dạng hoá, chí chú tâm vào một loại canh nông như cà phê hay trà mà quên đi cacao rất bổ dưỡng và đắt hơn cà phê. Nam Dương nay thành công, trở thành nước xuất cảng nhiều về cacao ở A châu.

Ở Hoa Kỳ, công ty sô-cô-la lớn nhất là Hershey Co đang bị kiện ra toà vì không cảnh báo người tiêu dùng về sự hiện diện của chất chì và cadmium trong các thỏi sô-cô-la đen do họ sản xuất. Các công ty khác như Lindt, Ghirardelli cũng lâm vào tình trạng này. Mấy loại này được trộn chung để giữ màu không phai,…

Các báo cáo của người tiêu dùng cho biết là số lượng chất chì và cadmium quá cao so với lượng cho phép. Nếu hấp thụ nhiều cadmium sẽ bị ung thư phổi trong khi có chất chì thì con nít sẽ bị giảm thiểu năng, lớn chậm. Thế lại ngọng. Ngày nay, ăn cái gì cũng đưa đến cái chết. Chán Mớ Đời 

Á châu nay đã có Nam dương trồng cacao. người Tàu vẫn chưa quen sô-cô-la vì ngọt nhưng mấy anh ấn độ thì thích. Tây phương tìm cách xâm nhập thị trường Trung Cộng và ấn độ, 3 tỷ người.

(Còn tiếp)

Nguyễn Hoàng Sơn 

Người giàu nhất Bolsa

 Năm nay, hội ngộ các học sinh của trường Trần Hưng Đạo và Bùi Thị Xuân tại Bolsa, được tổ chức tại thủ đô của người Việt tỵ nạn. Sau đó, một số người tham dự cuộc hải hành trên biển từ Long Beach xuống vùng Mễ Tây Cơ để có dịp ôn lại chuyện xưa. 

Trên bong tàu, Tài và Lộc, hai người quen thân từ mẫu giáo lên đến trung học, đi làm rẫy sau 75 rồi được gia đình cho đi vượt biển cùng tàu. Định cư tại Hoa Kỳ nhưng khác tiểu bang, lâu lâu vẫn gặp nhau. Sau khi hồi tưởng lại quá khứ, hai người bạn từ thời mẫu giáo. Tài hỏi tại sao tụi mình khi xưa học rất giỏi, được bảng danh dự phần thưởng. Sang Hoa Kỳ mình cũng chịu khó học hành, tốt nghiệp kỹ sư nhưng sao không chạy xe xịn, ở nhà to đùng như mình từng mong ước khi đến đảo Pulau Bidong. Họ nói xứ Hoa Kỳ này là xứ của cơ hội. Mình làm việc nhiều nhưng càng thêm giờ phụ trội thì càng đóng thuế. Cho dù mình có cuộc sống ấm no khá hơn thời ở Đà Lạt nhưng có cái gì khiến mình không vui vì chưa đạt được những giấc mơ của mình.

Công nhận là khá hơn đi kinh tế mới ngày xưa nhưng tao không thấy cơ hội ở đâu cả. Chỉ thấy đi cày cho chủ làm giàu. Lương bổng thì khá nhưng không hiểu sao, cuối tháng trả nợ, cứ thấy thiếu thiếu, bị vợ cằn nhằn.

Lộc ngồi nhìn xa xa, khẽ gật đầu, chẳng bù lại thằng Chí Phèo, khi xưa học dỡ nhất lớp nay nghe nói nó giàu nhất Bolsa. Nó giàu mà sao rất bình dân, vẫn nhớ đến tụi mình, kêu nể tụi mình khi xưa học giỏi,… phải copy bài vở của tụi mình. Nghe nói nó giúp đỡ cộng đồng, đóng góp, giúp đỡ nghèo ngay cả người Mỹ. Chí Phèo tên thật là Tôn Thất Chí, dòng Các Mệ nhưng học lực khá dốt nên cả lớp gọi hắn là Chí Phèo. Cái tên chết cứng đến ngày nay.

Hay là tối nay chỉ bọn đàn ông họp mặt, sao mình không hỏi thằng Chí phèo, mánh khoé làm ăn của nó, làm cách nào mà giàu nhất Bolsa mà chả làm gì cả. Không lẻ buôn thuốc phiện, sì ke. Hai anh bạn nhất trí sẽ hỏi bí mật của người bạn học dốt thì xưa mà họ ít khi để ý đến.

Tối đó, cả đám mượn được một căn phòng nhỏ để hồi tưởng lại những ngày xưa thân ái tại trường. Những kỷ niệm như dòng sông ký ức về thầy cô được kể lại, những trò chơi tinh nghịch phá phách ngày xưa được nhớ lại khiến cả bọn cười nức nở.

 Bổng Tài hỏi Chí Phèo: khi xưa tụi mình bằng nhau, học cùng thầy giáo, chơi đá banh với nhau nhưng không thấy Chí giỏi hơn tụi này, thầy cô hay kêu học dốt. Nói chung dạo ấy không ai thấy bạn hơn tụi này nhưng 40 năm qua, bạn đã làm gì mà thành công hơn chúng tôi. Chúng tôi nghe lời thầy dạy, chịu khó học, sang Hoa Kỳ, tiếp tục đi học lại, đậu bằng kỹ sư đi làm trong khi bạn thì không đi học lại nhưng nay lại nghe nói giàu có nhất Bolsa. Xứ này được gọi là xứ của cơ hội nhưng chúng tôi chỉ thấy cơ hội đi làm cho Mỹ như các đồng nghiệp Mỹ.

Chí Phèo nhấp ngụm nước rồi từ tốn nói nếu bạn không tích luỹ được nhiều tài sản từ khi định cư tại Hoa Kỳ vì bạn chưa học được luật tạo nên tài sản hay bạn không để ý đến. Thần Tài không đem tài lộc đến cho ai lâu dài. Ngược lại làm nhiều người tan gia bại sản khi nhận được tiền không phải do chính mình làm ra như trúng số hay thừa kế gia tài. Phải hiểu thần tài.

Có nhiều người lo sợ tài lộc bay đi nên sống trong sợ hãi, lo Âu, sợ người ta ăn cắp, lấy của mình nên sống cuộc sống khá cô độc, không dám ăn, dám mặc. Khi sang Hoa Kỳ, mình nhận thấy tiền bạc, nếu biết sử dụng, có thể đem lại nhiều thứ cho chính mình, gia đình và cộng đồng.

 Khi xưa, thầy chúng ta nói có hai cách học: một là học những gì mình thu nhận từ thầy cô hay sách vỡ để hiểu biết, để thi cử, kiếm cái bằng kiếm cơm và cách thứ 2 là giúp chúng ta tìm tòi, học hỏi thêm. Mình sang đây, có vợ con nên phải đi làm, không có thời gian đi học lại. Bù lại bỏ thời gian nghỉ cuối tuần để học hỏi, tìm tòi trong sách vở và những người thành công ở Hoa Kỳ.

Mình làm công cho nhà in để nuôi vợ con. Một hôm, một khách hàng giàu có, hay đến đây để in thiệp. Ông ta, di cư từ Ý Đại Lợi sau thế chiến thứ 2, in thiệp để gửi cho các chủ nhà xem ai muốn bán nhà thì gọi ông ta mua, không qua trung gian mấy chuyên viên địa ốc, lâu ngày trở thành khách quen. Ông ta kêu mình in 10,000 tấm thiệp nhưng tiệm đến giờ đóng cửa nên mình bảo ông ta trở lại hôm sau. Ông ta cho biết cần gấp cho ngày mai. Mình tính từ chối, vì phải đi ăn sinh nhật con người bạn, nói chơi nếu tôi thức đêm để in thiệp của ông thì ngày mai, ông chỉ tôi cách làm giàu ở xứ này. Ông ta đồng ý.

Tối đó, thay vì đi ăn sinh nhật con người bạn, nhậu nhẹt với bạn, mình thức trắng đêm để đánh máy, bỏ mực để in thiệp cho ông ta. Sáng hôm sau, 6 giờ sáng ông ta đã có mặt và rất hài lòng về mấy tấm thiệp được in. Ông ta kêu mình đã thực hiện lời hứa thì ông ta phải giữ lời hứa, chỉ mình cách làm giàu như ông ta. 

Ông ta nói tuổi trẻ bồng bột, chỉ có khi về già mới hiểu được về cuộc đời, đạt được sự khôn ngoan nhưng đã trễ. Nên nhớ mặt trời hôm nay cũng là mặt trời thời bố tao sinh ra, không thay đổi. Chân lý làm giàu đã có từ nghìn xưa và không bao giờ thay đổi.

Tôi khám phá ra một phần tiền của tôi làm ra là phải để trả cho tôi trước. Câu nói này khiến mình phân vân, như bò đội nón nên hỏi lại ông ta. Ông ta nói mình tưởng ông ta nói láo nhưng nếu mình hiểu được câu nói này thì xem như ông ta trả gấp mấy ngàn lần công lao của mình thức đêm để in thiệp cho ông ta.

Mình hỏi ông ta thế tôi không mua áo quần, trả tiền ngân hàng,… ông ta nói mình phải trả lương cho mình trước, rồi mới đến mọi người. Đừng có mua sắm tiêu xài phí phạm thì tiền sẽ không bao giờ thiếu.

Tiền như cây ăn trái, phải trồng từ những hạt nhỏ. Nếu mình chịu khó cứ chăm tưới nước thì một ngày kia cây sẽ lớn và cho ra nhiều quả. Nói xong thì ông ta lấy đồ in đi cho kịp, để tránh kẹt xe.

Cả ngày đó mình suy nghĩ về điều ông ta nói và thấy có lý nên bắt đầu từ hôm ấy, tiền lương làm ra, mình trả cho mình 10% trước, sau đó mới tính đến chuyện mua mấy thứ khác. Từ đó mình không thấy thiếu tiền nữa. Khi tiền để dành của mình lên nhiều, mình muốn mua sắm mọi thứ đẹp nhưng phải chịu khó, đấu tranh tư tưởng để tránh phạm vào cám dỗ.

Năm sau, ông ta lại trở lại để in thiệp chúc tết. Ông ta hỏi mình có trả lương, để dành tiền cho mình như lời ông ta dặn. Mình vui vẻ nói có, cứ mỗi tháng mình để dành 10% tiền lương. Ông ta hỏi mình làm gì với số tiền đó. Mình nói đã đưa cho tên bạn, thợ hồ, hắn nói sẽ mua xe cũ đem về Việt Nam bán lời to.

Ông ta cười to rồi nói ai cũng phải trải nghiệm qua cửa ải này. Tại sao mày tin tưởng tên thợ hồ, đi buôn xe hơi. Khi mày đau răng thì đến nha sĩ để chữa, xe mày hư thì đem đến thợ sửa xe, chớ mày đem xe đến nha sĩ thì họ ngọng. Thôi tiền mày đã mất rồi nhưng đừng nản chí, tiếp tục để dành tiền rồi đầu tư vào chỗ nào tin cậy. Phải nghiên cứu lời lỗ, khả thi hay không trước khi bỏ tiền đầu tư.

Đúng như lời dự đoán của ông ta, tên bạn mua xe đem về Việt Nam, chúng bắt đóng thuế 200% hơn số tiền mua xe nên đành bỏ của chạy lấy người. Mình trắng tay vì ham lời, không điều nghiên kỹ càng. Tin lời đường mật và tham lam.

Một năm sau, ông Mỹ trở lại để in thiệp tết. Ông ta hỏi mình làm gì với tiền để dành, mình nói cho ông Hoàng mượn tiền để mua đồ trữ, nấu bánh tét, bánh chưng cho chợ tết. Ông Hoàng trả tiền đàng hoàng. Ông Mỹ kêu tốt thế mày làm gì với tiền lời. Mình nói dẫn vợ con đi ăn tiệm cơm sang, uống rượu XO khiến ông ta cười sặc sụa, rồi nói thế là mày đã ăn hết con cháu của tiền của mày rồi. Mày phải để tiền đẻ ra tiền như gà đẻ ra trứng mà mày ăn hết thì lấy đâu đẻ ra gà. Mày phải để trứng nở ra gà rồi gà đẻ ra trứng rồi ra gà,… lần lần khi nào mà gà và trứng mày có nhiều thì mới ăn cho biết mùi.

2 năm sau ông Mỹ trở lại. Lần này thấy ông ta già hẳn đi. Ông ta hỏi mình đã đạt được giấc mơ của mình chưa. Mình nói chưa nhưng vẫn tiếp tục để dành tiền để cho vay những người cần bán bánh tét ở chợ tết. Ông ta cười vậy là mình đã học được 3 điều căn bản của cách làm giàu. Làm tiền, để dành và đầu tư để tiền sinh sôi nảy nở thêm.

Ông ta nói nay đã già và bệnh. Con tao chúng không muốn làm ăn chỉ muốn tiêu tiền. Nếu mày chịu khó ra Riverside và quản trị các nhà cửa cho thuê của tao thì sau này, tao sẽ bán cho mày một phần gia tài của tao. Mình dọn ra Riverside để quản lý các căn hộ của ông ta. Sau này ông ta qua đời, để lại di chúc, bán cho mình một phần gia tài của ông ta, và cho vay lại. Mình chỉ trả tiền hàng tháng cho vợ con ông ta tiêu xài. Từ đó mình đã biết cách quản lý và mua thêm nhà và chung cư nên từ từ khá ra.

Nói tới đây thì Tài và Lộc đồng kêu số mày hên, được ông Mỹ cho gia tài. Chí Phèo kêu; mình may mắn vì đã có ý định làm giàu trên đất Mỹ nên mới tìm kiếm được ông ta và theo lời ông ta để học 3 điều căn bản làm giàu. Người ngư phủ may mắn sau bao nhiêu năm chịu khó học hỏi cách đánh cá mới biết được chỗ nào có cá. Cơ hội là Ông Thần Tài, không bao giờ đợi chờ những ai chưa chuẩn bị hay có ý đồ làm giàu.

Một người khác kêu Chí Phèo có ý chí dù đã mất toi số tiền năm đầu tiên đưa cho tên thợ hồ đi buôn xe hơi cũ ở Việt Nam. Ý chí, Chí Phèo cười. Nếu mình có ý chí, muốn dỡ bao gạo 100 ký lô thì đến tết Maroc cũng không dỡ được. Đó là những lời nói vớ vẩn. Phải tìm cách dỡ nó lên như đòn bẩy,..

Một người trong nhóm nói nếu như mày nói thì ai cũng làm như mày thì đâu còn ai giàu nữa. Chí Phèo kêu khi một tên giàu có đầu tư, xây một chung cư thì người thợ hồ, thợ mộc, thợ điện, thợ ống nước, người bán sơn, bán thảm,…đều được hưởng lợi cả. Vấn đề là họ chỉ muốn tiêu xài, không biết sử dụng đồng tiền.

Một người khác nói nhưng làm sao chúng ta làm giàu được khi nay đã già rồi. Chí Phèo kêu già hay trẻ, như ông Mỹ dạy mình, cứ để dành mỗi tháng 10% cho mình thì từ từ sẽ có một số tiền rồi nghe những ai có sự khôn ngoan về đầu tư, nhớ đừng có ăn những tiền lời mà đầu tư thêm thì từ từ sẽ không thấy thiếu tiền. Không biết để dành như mình khi xưa, chỉ làm ra tiền rồi tiêu xài.

Một vài người bạn cũ cảm ơn Chí Phèo, 1 số mỉa mai kêu đám có tiền nên chia xẻ tài sản của họ cho những người thiếu may mắn hơn tương tự những người làm cách mạng, đuổi họ đi kinh tế mới, lấy nhà của cha mẹ họ, đã làm họ bỏ nước ra đi để kiếm sống. Thật sự thì chỉ có người nào chịu khó tìm ra ý nghĩa của Chí Phèo kể. Chỉ có trải nghiệm thì người ta mới hiểu rõ sự việc. (Còn tiếp)

Mình viết bài này lâu rồi nhưng quên tải lên mạng. Có một anh, đầu năm lục trên bơ lốc của mình đọc và chia sẻ với bạn. Họ hỏi sao chưa thấy viết tiếp theo. Mình đang viết dựa theo cuốn người giàu nhất Babylon mà đọc lại mỗi năm vào lúc giáng sinh. Mỗi năm lại khám phá ra một điều mới lạ. Mình đang viết phỏng theo bình dân học vụ cho hợp với gu của mình. Bác nào có ý kiến gì thì cho em hay. Viết tóm tắc hay dài,… Cảm ơn trước. Chúc các bác một năm mới được nhiều sức khoẻ.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Tại sao tham gia Toastmasters International

 Có anh bạn học xưa ở Việt Nam thắc mắc Toastmasters là gì. Mình đoán ở Việt Nam không có loại hội này nên viết lên đây để giải thích. Mình có nhiệm vụ phó chủ tịch của hội toastmasters nên phải chụp ảnh và tải hình ảnh sinh hoạt của hội lên facebook và trang nhà. Mất công chuyển tài khoản nên mình tải lên trang cá nhân rồi chia sẻ với trang Toastmasters của thành phố Orange. Do đó có vài người bạn trên facebook thắc mắc.

Hội quốc tế này được thành lập bởi ông Ralph C. Smedley vào năm 1924 tại YMCA của thành phố Santa Ana, Quận Cam, California. Mục đích ban đầu giúp các giới trẻ tập luyện kỷ năng về truyền thông. Hiện nay hội này có trên 364,000 hội viên trên 145 quốc gia, độ 16,200 câu lạc bộ.

Mình gia nhập hội toastmaster cách đây 25 năm. Khi mấy đứa con đến tuổi đi học thì ngưng, chỉ tham gia lại từ 3 năm nay. Hội này thường được thành lập tại các thành phố trên đất Mỹ. Thành phố có nhiều hội, sinh hoạt khác nhau và thời gian trong tuần. Hội được quản trị theo đường lối trung ương nhưng hội có thể làm việc, tổ chức theo quy định riêng của mỗi hội.

Muốn làm hội viên thì chỉ làm đơn xin gia nhập và đóng niên liễm cho trung ương và nguyệt liễm cho hội để có thể mướn chỗ sinh hoạt. Hội của mình mướn một chỗ sinh hoạt của một nhà thờ trong thành phố để sinh hoạt từ 7:00 sáng đến 8:30 sáng.

Dạo còn đi làm, ông chủ nói mình gia nhập hội toastmasters để tập nói chuyện, hầu có thể trình bày các dự án trước khách hàng. Lý do mình nói rất tồi khi trình bày ý tưởng. Mấy hội này thường họp mặt vào buổi sáng. Dạo ấy mình ở Bolsa nên tham gia hội ở nhà thờ Kính đến khi dọn nhà đi thành phố khác thì kẹt xe vào buổi sáng nên bỏ luôn.

Hội viên toastmasters tại Doha

Khi xưa, đi học thì hàng tháng nộp đồ án, mình phải trình bày ý tưởng và trả lời mấy câu hỏi của mấy ông thầy trong ban giám khảo. Lúc đầu, thì khá run nhưng dần dần cũng quen vì có chuẩn bị ý tưởng để giải thích về đồ án.

Mình thấy khó nhất là khi đi làm ở Ý Đại Lợi và Thuỵ Sĩ vì phải trình bày cho khách hàng hay chủ bằng tiếng ý hay tiếng đức mà mình không thạo bằng tiếng tây. Qua Anh quốc làm việc thì cũng bị lộn xộn vì anh ngữ nhất là giọng phát âm khiến người anh cứ nhìn mình như bò đội nón. Đến khi sang Hoa Kỳ thì tên sếp mới đề nghị mình tham gia hội này ở Cali.

Khi giao tiếp, có một cản lực làm sao nói ngắn và gọn để đối tác hiểu ý của mình. Đa số chúng ta hay có khuynh hướng lập lại những gì đã nói trước đó 15 giây. Mình nhớ có xem video cảnh hội ngộ học sinh Văn Học cũ Đà Lạt. Có một anh lên cầm micro, phát biểu cảm tưởng, nói dài cả nữa tiếng, và lập lại “không biết nói gì hơn” đến 12 lần.

Đi các buổi sinh hoạt cộng đồng người Việt, nghe mấy ông chủ tịch đọc diễn văn bú xua la mua, không hiểu họ muốn gì. Kiểu như mình viết, cứ nghĩ đến cái gì viết cái đó, không sắp đặt thứ tự gì cả. Dài dòng mất thì giờ thiên hạ. Thiên hạ hay chửi mình viết tùm lum. Mình chỉ viết để cho cái đầu mình bớt lộn xộn chớ không phải để câu like nên thông cảm dùm.

Lý do mà người Mỹ tham gia hội Toastmasters là khi họ được bạn bè nhờ nói vài câu trong bữa tiệc hay đám cưới. Người Mỹ gọi “make a toast”. Điển hình đám cưới người cháu vừa qua, người phụ rể chính, kêu gọi mọi người nâng ly chúc mừng cô dâu chú rể. Trước đó thì anh ta phải nói vài lời về chú rể,…. Rồi kêu mọi người nâng ly. Có lẻ vì vậy mà cụm từ Toastmaster đến từ sự việc này.

Cách đây mấy năm trước Covid, có một bà tham gia, kêu được giải gì đó của công ty, phải nói vài lời cảm ơn trước đồng nghiệp ở Hoa Thịnh Đốn. Đùng một cái Covid xây ra thế là bà ta nghỉ luôn. Trong thời gian Covid, hội mình sinh hoạt qua Zoom, GoMeeting. Nếu không sinh hoạt như vậy thì có lẻ hội đã tan rã. Trên thực tế thì đến phòng họp, mới học được cách nói chuyện trước công chúng. Nhìn mấy cặp mắt của thiên hạ như lột trần quần áo của mình thì mới quen nói chuyện trước công chúng.

Mấy hội viên tham gia hội từ bao nhiêu năm thì họ nói hay lắm, giúp mình học hỏi thêm. Ngoài ra trên trang nhà của Toastmaters Quốc tế cũng có những video để mình xem. Thường niên họ có tổ chức giải đấu tài hùng biện từng trình độ, từ địa phương lên đến quốc gia.

Ngoài học cách nói chuyện trước công chúng, hội còn giúp chúng ta về tài lãnh đạo, tổ chức,… mình thích nhất là phần phê bình. Khi nói chuyện, các hội viên khác sẽ nghe và để ý đến các khuyết điểm, ưu điểm của mình trước đám đông và viết những ý kiến đóng góp vô danh để không gây thù hận.

Mỗi tuần đều có thời khoá biểu, phân công các hội viên. Điển hình, hôm qua ông Mark làm Toastmaster. Ông ta gửi điện thư tuần trước cho mọi người, báo chủ đề ông chọn “những thông lệ của Giáng sinh” và mọi người hồi âm cho biết có tham dự hay không để kiếm người khác thay thế vai trò của họ.

Mình được chỉ định làm TableTopic Master nên phải dựa theo đề tài của ông Mark chọn để hỏi các hội viên khác theo chủ đề do ông Mark đưa ra.

Buổi họp thường được xẩy ra như sau: mọi người đến độ 6:45 sáng để giúp đem bàn ghế, trải khăn bàn cho lịch sự, đem cờ và cái bục đứng nói. Cà phê cà pháo trước khi sinh hoạt.

Khởi đầu, người chủ tịch lên tiếng khai mạc buổi sinh hoạt, mời người được chỉ định Invocation & Pledge, đọc “pledge of allegiance”, tuyên thệ trung thành với toor quốc, nói vài câu xin Chúa ban phép lành rồi mọi người đi một vòng chào hỏi. Đến Joke Master lên kể chuyện tếu giúp không khí vui vẻ lên. Kể chuyện tếu cũng phải tập cách diễn đạt để thiên hạ cười. Đồng chí gái thích kể chuyện tếu lắm nhưng nữa chừng thì quên, phải hỏi mình. Chán Mớ Đời 

Kể chuyện tếu lâm như đóng kịch, phải kể sao cho thiên hạ theo dõi mình,…

Sau đó thì vị chủ tịch toastmaster của buổi sinh hoạt là ông Mark. Ông Mark tuần tự mời các người nói về nhiệm vụ của họ. Ai cũng có phần cả.

Trước tiên là người giữ vai trò Ah Counter/ Grammarian, đứng lên nói về nhiệm vụ của mình. Đếm những từ thừa của người nói. Khi chúng ta phát biểu, khi tìm kiếm ý tưởng hay chữ thì có tật hay đệm vào khoảng trống như a, ờ, you know, you know what i mean, and, but,…. Người có nhiệm vụ này phải ghi lại và có cái bấm nghe cái tách để diễn giã biết. Khi chưa tìm ra chữ thì cứ giữ im lặng để tìm chữ, lúc mình im lặng thì khiến người ta chú ý hơn thay vì cứ nói ào ào, sử dụng các cụm từ thừa. Đến cuối buổi sinh hoạt thì sẽ cho mọi người biết nhất là ai không sử dụng từ trong ngày (word of the day) thì sẽ bị loại. Anh nói say sưa mà không sử dụng cụm từ này thì bù trớt.

Vấn đề khi đã là hội viên của Toastmasters thì mình hay nhận xét thiên hạ phát biểu nhất là trên truyền hình,…

Sau đó người Timer, nói nhiệm vụ của mình là đo thời gian của diễn giả. Họ có cái đèn bên cạnh, có 3 màu, xanh, vàng và đỏ. Khi đèn được bật trên màu đỏ thì chỉ có 30 giây để kết thúc diễn văn của mình. Nếu ai nói quá thời gian hạn định sẽ bị loại.

Đến người đếm phiếu Vote Counter. Sau khi diễn giả nói xong thì mọi người có tờ giấy nhỏ để phê bình hay góp ý kiến. Thường thì người ta góp ý kiến rất nhẹ nhàng nhưng rất hay. Bầu ai là diễn giả số một rồi đưa qua cho người này cộng sổ để tuyên bố diễn giả số 1 của buổi sinh hoạt. Từ 3 năm nay, mình chỉ đoạt giải nhất đâu 3 lần. Chán Mớ Đời 

Cuối cùng là người cho cụm từ trong ngày và giải thích định nghĩa của từ và cho thí dụ để người ta hiểu rõ hơn để sử dụng.

Sau đó thì người toastmaster giới thiệu bình luận gia của diễn giả thứ nhất, giới thiệu về đề tài, mục đích và thời gian bao nhiêu phút. Mình đa phần là tìm cách khôi hài một tí. Diển giả #1 lên bục nói rồi đến diễn giả thứ 2. Sau đó trong khi chờ đợi hai nhà phê bình của bài diễn văn thứ 1, 2 thì đến phiên mình lên lo phần đặt câu hỏi trong chương trình tabletopic.

Mình phải nghiên cứu, tìm tòi những câu hỏi về thông lệ, truyền thống giáng sinh, đặt câu hỏi rồi gọi những người trong hội phát biểu. Mỗi người chỉ có 2 phút để trả lời. Mình phải xem giờ để có thể câu giờ hay rút ngắn thời gian, kể thêm chuyện vớ vẩn. Đến giờ thì mình nhường lại cho ông toastmaster, kêu các nhà phê bình các diễn giả lần lượt nói về cảm nghĩ của họ về bài phát biểu. Thường họ sử dụng cách phê bình kiểu sandwich, khởi đầu họ khen rồi phê bình và kết luận khen lại nên diễn giả cảm thấy ấm lòng, không bị tổn thương.

Gặp người Việt thì kêu nói như cứt. Bò đỏ, bò vàng cũng là bò. Người Việt mình sống theo cảm tính nhiều hơn duy lý nên thích chửi thay vì phê bình có xây dựng. Xong om

Phần kết luận cho biết ai được bầu làm diễn giả số một và giải an ủi. Sau đó, nhường lại cái bục cho toastmasters rồi toastmaster mời chủ tịch hội lên để bàn thêm cho buổi sinh hoạt tuần sau rồi dọn dẹp ra về. Họ dạy mình cách chuyển giao diễn đàn cho nhau cũng hay lắm. Đứng ra sao, bắt tay bú xua la mua.

Mình làm vườn, quanh năm chỉ thấy sóc, chim, rắn và coyote nên bò đi sinh hoạt mấy vụ này, giúp nói anh ngữ chuẩn hơn vì có người sửa văn phạm. Nói ít lại, bớt dùng các từ đệm ừ à ồ, nhưng hay,… trước đám đông mình không ngại phát biểu cũng như khi lên đài truyền hình, thiên hạ hỏi mình thì trả lời bình thản không run run như đứng trước mặt đồng chí gái. Chán Mớ Đời 

Ở Cali trên 30 năm, có lẻ mình nói tiếng Mễ hàng ngày nhiều hơn là anh ngữ.

Mình học khá nhiều điều ở các hội viên khác về lịch sử, về xã hội,.. mình không sinh ra tại đây nên có nhiều văn hoá Mỹ mình không biết hay trải nghiệm. Đa số đều đến từ các ngành khác nhau nên có trải nghiệm, hiểu biết khác với mình nên thích đi họp hàng tuần. Điểm hay nhất là mình học hỏi cách phê bình nhẹ nhàng, giúp các hội viên biết điểm họ cần sửa cho lần sau mà không mất lòng. Vấn đề là không áp dụng được với vợ vì đồng chí gái là đấng tối cao. Chỉ có vấn đề dạo này mình đi chơi hơi nhiều nên bớt sinh hoạt.

Hôm qua, mình dẫn đồng chí gái đi ăn giáng sinh ở hội Lions INternational mà mình tham gia từ 25 năm qua. Đồng chí gái muốn tham dự với mấy bà bạn, treo đèn kết hoa cho 3 chiếc xe hoa cho buổi diễn hành thường niên tại Pasadena. Họ cần đâu 100 thiện nguyện viên. Bác nào ở vùng nam Cali, muốn tham dự thì cho em hay, để báo cho họ biết. Mỗi buổi làm việc là 8 tiếng chớ không phải bò tới chơi chơi vài phút rồi chạy.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Một năm tiễn những người bạn ra đi

Năm nay, mình đi chơi cũng nhiều mà đi đám tang, tiễn những người bạn già ra đi về đất Chúa cũng khá nhiều. Cảm tưởng như đã mất một thời thanh xuân nào đó. Những người bạn này, lớn tuổi hơn mình, vào hàng cha chú của mình. Cái hay là người Mỹ họ không quan tâm đến chơi với nhỏ tuổi hơn tương tự nay mình có vài người trẻ học nghề, kinh nghiệm của mình cũng như đang truyền nghề cho thằng con trai.

Cách đây 25 năm, mình tham gia một nhóm đầu tư về địa ốc, mỗi sáng thứ 6 họ đều gặp nhau, ăn sáng ở tiệm Coco hay Denny. Nhà hàng dành riêng 1 căn phòng để cả đám ăn sáng, chia sẻ những tin tức và kinh nghiệm của họ. Chỉ cần cho tiền boa hậu hĩnh là các phục viên vui vẻ. Ai có vấn đề gì thì đem ra bàn cãi để cùng nhau học tập, rút kinh nghiệm. 

Mình là ma mới nên chỉ ngồi nghe và ăn. Sau này mình không ăn sáng nên chỉ uống trà, bàn với họ về các tin tức liên quan để địa ốc tại Cali. Có quen vài nhóm khác, cũng gặp nhau sáng thứ 4 để ăn sáng. Qua những buổi ăn sáng từ mấy chục năm qua, mình học rất nhiều từ những người này nhất là những sai lầm của họ, phải trả giá cao, giúp mình tránh những lỗi lầm này.

Vấn đề là nhóm toàn là dân già nên từ từ nghe người này qua đời hay đau ốm, từ từ giã từ cuộc chơi. Thằng con mình quen với một nhóm trẻ khác, đi học về đầu tư nên cuối tuần, đi theo đám đó đến văn phòng ai, ngồi chơi Cash Flow, để tập như đang mua thật nhà cửa, thương lượng ra sao,… có lẻ lần sau mình sẽ theo nó chơi cho vui luôn tiện có thể cho ý kiến.

Năm nay, mình đi đám ma nhiều người trong nhóm khiến 1 nhóm giải tán. Khởi đầu là ông Mic, đến bà vợ rồi đến ông Jack rồi ông Larry và cuối tháng vừa rồi, mình gọi điện thoại cho bà Inge để chúc mừng sinh nhật thì vài ngày sau, bà không nhận ra mình, gọi người con trai. Hỏi thăm tình hình sức khoẻ của bà. Vài ngày sau, con trai bà ta cho biết bà đã qua đời.

Từ từ mình học được những trải nghiệm cuộc đời của họ như ông Jack Fullerton. Một huấn luyện viên thuỷ cầu, lương bổng không khá nên bà vợ bỏ. Buồn đời ông ta xuống San Diego đi câu cá như gặp biển động nên buồn đời không biết làm gì, có bạn rủ đi dự một seminar về đầu tư địa ốc. Từ đó chăm chỉ tiết kiệm tiền để mua nhà, nay qua đời để lại 15 căn nhà cho mấy người con.

Ông Jack Fullerton, người đã dẫn dắt mình trên con đường đầu tư, mới qua đời

Đến ông Mic, một thời du đảng, ăn welfare với vợ. Bị cán bộ xã hội hành lên hành xuống nên hai vợ chồng Chán Mớ Đời nên đi làm. Họ xài một đồng lương và để dành lương kia, được 2 năm thì mua được căn nhà. Sau đó thì mua nhà sửa lại bán rồi cho thuê. Chết để lại trên 50 căn nhà cho hai cô con gái.

Có chuyện vui do họ kể. Họ chỉ làm việc có 1 tuần lễ. Có lần họ bay lên Seattle chơi, gặp bạn bè rũ đi Alaska. Ông ta nói vợ ở lại chơi, ông ta bay về Cali, vì gần cuối tháng. Đến đầu tháng, ông ta lãnh tiền thuê nhà, rồi bay lên Seattle lại, rồi đi Cruise 2 tuần rồi bay về Cali, thâu tiền thuê nhà vào đâu tháng.

Ông Larry thì 19 tuổi đã xây nhà để bán. Sau học được 2 năm đại học rồi thi vào làm cai ngục nhà tù. Có ông bố thích nuôi gà, không thích làm gì cả còn bà mẹ thì mua nhà cho thuê. Khi bà mẹ chết, để lại 1 số tiền, ông ta cho vay rồi nhà xuống, người mượn nợ không trả tiền nhà, phải xiết nhà và bắt đầu nghề cho thuê nhà nghiệp dư. Lấy vợ được 2 năm, rồi ly dị, ở vậy đến cuối đời. Chết để lại 12 căn nhà cho cô cháu dâu, gốc Mường. Ông cháu tự tử nhưng cô cháu dâu vẫn tử tế, mời ăn cơm ở nhà vào dịp Tạ Ơn nên ông ta để lại gia tài cho cô này.

Ông Jerry, gốc Tiệp. Sau 1945, nước ông ta bị cộng sản xâm chiếm, ông chán làm nông dân nên trốn qua biên giới Áo quốc. Buồn đời nhớ cô bồ nông dân, đêm ông ta leo rào, vượt biên giới lại, nhảy về quê, vào nhà cô bạn gái, kêu thoát ly, không theo cách mạng, mà chạy theo bơ thừa sữa cặn của đế quốc. Bố mẹ vợ nhất trí, cho cô con gái thoát ly đi theo bơ thừa sữa cặn.

Đến Đức quốc, hai vợ chồng đợi giấy tờ đi Úc Đại Lợi. Lên tàu đi Úc thì ông thần Nasser, buồn đời, quốc hữu hoá con kênh Suez. Thế là tàu không đi đâu được. Hoa Kỳ hỏi muốn đi Mỹ nên ông bà nhất trí. Sang đây chịu khó làm việc trong tiệm làm bánh mì, để dành tiền, mua được 8 căn hộ cho thuê. Về già con gái nói để cô ta quản lý mấy căn hộ. Thế là cô ta vớt hết tiền đi chơi mệt thở. Chán Mớ Đời 

Bà Inge sang Hoa Kỳ năm 19 tuổi, bỏ lại quê hương, trước kia là nước đức, sau thế chiến thứ 2 thì Ba Lan chiếm. Làm ô sin cho bà dì rồi mua một nhà nghỉ cho người ta thuê tháng tuần để nuôi ong chồng tốt nghiệp tiến sĩ rồi một ngày đẹp trời ông chồng theo cô thư ký xinh đẹp. Bà ở vậy, bán nhà nghỉ để mua 20 căn nhà, lợi tức $50,000/ tháng trong khi ông chồng tiến sĩ, về hưu đói, xin tiền mấy đứa con để sống.

Có một điều mình thấy đa số những người về già, không vui về con cái lắm. Họ cố gắng làm việc nhiều để tạo nên của cải, tài sản vô hình trung đánh mất sự liên hệ với con cái. Con cái thì thấy bố mẹ làm việc nhiều, quên cả chúng nên không muốn theo đường của bố mẹ. Bố mẹ con cái không hoà thuận lắm.

Về đời sống lứa đôi, cũng te tua, ly dị, có lẻ vì làm việc quá độ. Vừa làm việc ở sở vừa theo nghiệp dư mua nhà sửa nhà cho thuê. Họ thành công nên nhìn con cái khác xa, so sánh với những gì họ đã trải nghiệm nên rất khắc nghiệt với con cái.

Làm quen với mấy người này, cuộc đời họ như những cuốn sách để mình học hỏi. Ông Jack nói mình nên bỏ thêm thời gian, chăm sóc gia đình. Thằng con có lần nói muốn học nghề mình nên từ đó mình bắt đầu dạy nó, cho nó quản lý từ từ nhà cho thuê. Có lẻ nó thấy mình đi làm ít giờ, bỏ thời gian lo cho mấy đứa con khi còn đi học ở trung học. Cứ đi làm nhưng 2 giờ chiều là mình ngưng, đi đón con, nấu ăn cho chúng rồi chở đi bơi, thể thao hay học đàn. Cuối tuần thì chở đi họp hướng đạo, bơi đua,… lúc nào cũng có mặt bên con. Có lẻ vì vậy mà nó muốn theo gót mình để vào con đường mua nhà cho thuê. Sang năm nhà xuống xuống nhiều mình sẽ giúp nó mua nhà.

Dạo này mình kêu nó xem các nhà mà chủ không ở, nghĩa là nhà cho thuê, không có nợ trong vùng Opportunity Zone, để liên lạc để mua. Nếu nó mua được nhiều nhà rẻ vào hai năm tới như mình năm 2009-2010 thì cuộc đời nó khoẻ, có thể về hưu non.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Fentanyl thảm hoạ tại Cali

 Mình thấy xe buýt Cali dạo này quảng cáo về nạn Fentanyl, thấy đề California more 4,000 killed by Fentanyl. Vấn đề ma tuý rất trầm trọng, có thể dự đoán cho tương lai Hoa Kỳ. Ai cũng biết là ma tuý đều được đưa qua biên giới Mexico và nguồn cung cấp là từ Trung Cộng. Mình đọc qua cuộc báo cáo tại quốc hội Hoa Kỳ cập nhật hoá ngày 8 tháng 12 năm 2022.

Theo mình đoán thì Trung Cộng muốn trả thù tây phương đã bán thuốc phiện, làm giàu trên xương máu của cha ông họ. Ngược lại thì người Tàu, nhóm người hảo hớn, phản Thanh phục Mình, gây quỹ cách mạng bằng cách bán thuốc phiện cho người Việt tại Việt Nam. Theo tài liệu của người Pháp, khi họ đánh chiếm Việt Nam thì 50% người đàn ông Việt Nam bị nghiện thuốc phiện do người Tàu, hoả hớn cung cấp. Hồi nhỏ mình thấy mấy người lớn, cứ kêu mình là tay hảo hớn, hãnh diện vì đầu độc người Việt. Chán Mớ Đời 

Hình như ở vùng Tam Giác Sắt, có một ông tướng tàu, bị quân Mao Trạch Đông đánh chạy, qua đến Miến Điện. Ông ta trồng thuốc phiện để gây quỹ chống tàu cộng rồi dầu dần giàu có nên chả mong chống cộng như các tay hảo hớn Phản Thanh Phục Minh và được Mao thị bỏ quên, không đánh phá.

Từ đó, người Pháp mới chiếm thị trường thuốc phiện và rượu để bán cho người Việt, làm giàu. Hút thuốc phiện thì sẽ mất đi ý chí chống ngoại xâm. Mình nghe mấy ông như Nguyễn Hải Thần, chống pháp ở bên biên giới Việt hoa, ngày ngày đi ngã bàn đèn thì còn đánh đấm gì nữa. Ông Văn Cao kể trong hồi ký cua rông ta là được lệnh đi ám sát mấy tên không theo đảng Cộng Sản. Cứ mò vào các nơi có ả phù du là tìm ra và giết chết mấy người này.

Fentanyl la một loại thuốc được xem như một loại thuốc an thần, giảm đau được bào chế bởi các tố chất thuốc phiện năm 1959. Sau này vì người ta sử dụng bừa bải nên Liên Hiệp Quốc nhờ các cơ quan an ninh kiểm soát. Được biết tại Hoa Kỳ có đến 73,000 chết vì overdose từ tháng 6 năm 2021 đến tháng 6 năm nay 2022. 

Khi con mình đi học trung học, mình có đi họp phụ huynh thì được biết là 1/3 học sinh đều chơi sì ke ma tuý. Chúng chỉ cần nhắn tin để mua rồi các tay bán, đem lại nhà. Khi hết tiền học sinh ăn cắp tiền của bố mẹ, ngủ với khách để có tiền hay ăn cắp xe cộ,…

Trước năm 2019, Trung Cộng được xem nơi sản xuất và cung cấp nhiều nhất loại thuốc này. Được biết loại thuốc này có rất nhiều giả mạo nghe nói đến 60%, gây nên tai hại, chết vì overdose. Trung Cộng sản xuất và cộng tác với nhóm buôn bán ma tuý Mexico, nơi đưa ma tuý vào Hoa Kỳ. Từ ngày ông Biden lên , biên giới được mở cửa. Có ông thợ mình quen, bảo là tốn $50,000 để trả cho bọn này đem vợ và mấy đứa con sang Hoa Kỳ. Nay được chính phủ Cali cấp nhà, cho đi học đủ trò. Một ông thợ khác, có giấy tờ nhưng bà vợ nghe lời nên đem con về Mễ, làm giấy tờ đàng hoàng mà nay đã trên 10 năm chưa xong. Tốn mấy chục ngàn cho luật sư.

Nước Ấn Độ được xem là nước cung cấp sản xuất thuốc tây nhiều nhất trên thế giới. Không biết vụ đấm đá giữa người Ấn và người Tàu tại biên giới có liên quan gì đến vụ buôn bán thuốc hay không.

Hoa Kỳ đàm phán với Trung Cộng đẻ yêu cầu họ ngăn chận sự sản xuất fentanyl qua Hoa Kỳ nhưng khi bà Pelosi bay qua thăm bà tổng thống Đài Loan thì Trung Cộng tuyên bố không hợp tác vụ chống phòng ngừa vào Hoa Kỳ.

Ai tò mò thì đọc thêm trên trang nhà của DEA, cơ quan bài trừ ma tuý của Hoa Kỳ. https://www.dea.gov/onepill

Hoa Kỳ và các nước tây phương được xem là nơi tiêu thụ nhiều nhất ma tuý, sì ke. Họ bỏ không biết bao nhiêu tiền để phòng chống ma tuý. Đời sống hôm nay khiến con người bị áp lực nhiều và để giảm bớp áp lực, họ cần đến thuốc an thần.

Những người nổi tiếng như tài tử, cầu thủ đá banh,…tưởng họ hạnh phúc vì lúc nào hình chụp cũng nở nụ cười tươi như hoa nhưng phía sau các hình ảnh ấy la những sự tàn phá khủng khiếp đến nổi họ phải quyên sinh hay sử dụng thuốc quá độ.

Hôm kia, đọc bài báo đức ngữ cho thấy ông cựu thủ môn của Đức quốc , Oliver Kahn, cho hay bị trầm cảm nên đã để thua chức vô địch thế giới vì quá nhiều áp lực của các công ty quảng cáo, khán giả, câu lạc bộ chưa nói đến vợ con.

Có lần mình nói chuyện với một anh quen. Mình hỏi lý do anh ta uống rượu nhiều. Anh kêu là nghiện rượu. Xong om

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Sử dụng máy rữa chén gây ung thư?

 Mình chuyên rữa chén bát bằng tay và úp trong máy rữa chén nhưng gần đây đọc một bài nghiên cứu thì được biết rữa chén bằng máy ít tốn nước hơn là rữa bằng tay nên mình bắt đầu dùng máy. Vấn đề dùng máy là phải dùng bột giặt. Ly tách lại phải bỏ thêm loại xà bông rinse aid làm cho sạch tưng.

Khi xưa, ở Đà Lạt mỗi năm cứ đến mùa cưới là phải rữa chén mệt thở ngoài chợ. Lý do là người ta mướn chén bát của bà cụ để đãi khách, sau đó đem trả lại, mình phải rữa để xếp lại từng lố để bán cho khách vào mùa tết. Nay nghĩ lại có lẻ vì dính xà bông nhiều nên mình hơi tàng tàng, ăn nói bú xua la mua. Chán Mớ Đời 

Gần đây mình có đọc một nghiên cứu của viện nghiên cứu Swiss Institute of Allergy and Asthma Research hợp tác với đại học Zurich đưa đến những kết quả khá nguy hiểm khi sử dụng máy rữa chén. Lý do là xà bông toàn là chất hoá học, còn dính lại trên chén bát sẽ làm hư hại đường ruột của mình khi sử dụng.

Chúng ta biết đồ chén bát nhập cảng từ Trung Cộng, được sơn phết với loại sơn có chất chì mà Hoa Kỳ cấm. Đồ chơi cũng vậy khiến trẻ em mút ăn sơn có thể đưa đến nguy hiểm của não bộ. Khi thuê nhà hay bán nhà, chủ nhà đều đưa cái giấy báo cáo là nhà nào xây tước năm 1978, có thể có asbestos hay chất chì, để lỡ con của người ta bị lộn xộn trí não thì đâm đường kiện thì mình có báo trước cho họ hay.

Nhiều khi họ ở đâu trước đó, nhà có asbestos hay chất chì, con họ ăn mấy thứ này rồi khi dọn đến nhà mình mới được nhà trườn phát hiện là mệt cho mình. Do đó, khi mua một căn nhà, việc đầu tiên là mình thay hệ thống sưởi, máy lạnh và hệ thống ống nước cũ nếu làm bằng ống gan. Thứ nhất là muốn gia đình mướn nhà ở bình yên, hai là tránh thảm hoạ về sau.

Ngày nay, tiệm ăn, trường học đều dùng máy rữa chén để làm khô nhanh chóng. Trung bình máy rữa chén rữa 60 giây chuyển nước nóng và xà bông với áp suất cao, sau đó lại làm thêm một vụ này rồi đến tráng chén bát trong máy.

Vấn đề là không có thêm một chu kỳ khác để làm sạch các chất hoá học còn sót lại, tạo thêm chất độc còn sót lại trên chén bát và được máy làm khô. Cộng thêm vụ sown có chất chì, khi nóng có thể bị tan ra. Khi chúng ta sử dụng lại các loại chén bát này để ăn vô hình trung các chất hoá học theo thức ăn vào đường ruột của chúng ta. Họ tìm thêm các nguy hại đưa đến dị ứng thức ăn, béo phì, gan bị sơ cứng, nhức mỏi, trầm cảm đủ trò,…

Họ dẫn chứng cả đống độc tố mà ai không học hoá học thì sẽ như bò đội nón nên mình chỉ bình dân học vụ lại đây. Họ giải thích là da của chúng ta hay phổi bị các chất hoá học từ từ làm hư đi. Ngày nay có đến trên 2,000 chất hoá học được sử dụng mà người ta không biết sự tàn phá, ảnh hưởng của chúng ra sao. Phụ nữ thích làm đẹp, son phấn hàng ngày, đàn ông ngu như mình cứ ôm hôn môi son thắm thiết là chỉ có chết dần chết mòn. Ôi đàn bà! Ôi Đàn Bà. Từ ngày ông covid ra đời, đi đâu cũng thấy thiên hạ xịt chất hoá học để khử trùng. Cứ tưởng tượng sau đó cầm cái hamburger lên ăn rồi bao nhiều chất hoá học dính vào bánh đưa vào mồm, theo đường ruột sẽ huỷ hoại từ từ hệ thống miễn nhiễm.

Thử nghiệm của viện nghiên cứu này cho biết các chất hoá học như alcohol ethoxylates dùng để rữa chén tiêu huỷ các tế bào trong ruột, khiến bị viêm đủ trò. Ai tò mò thì đọc thêm. Mình đọc đến đây là ngọng rồi.

 The Journal of Allergy and Clinical Immunology.

Buồn đời, mình đọc thêm tài liệu nghiên cứu thì thất kinh vì xà bông có thể đem lại bệnh ung thư. Họ tìm thấy đến 25 chất như acetaldehyde và benzene. Mấy loại thuốc tẩy cho sạch màu trắng trinh nguyên, có mùi cực độc.

Da của chúng ta như miếng mousse nên có thể thấm các loại gì đụng tới và khi các hoá chất này thấm vào sẽ đưa đến các hiệu chứng như ngứa, khô da,…và đưa đến ung thư da.

Có loại hoá chất Phthalates được sử dụng trong xà bông giặt mà các nghiên cứu cho thấy sẽ làm giảm tinh trùng cũng như biến dạng hòn dế. Cái bào thai có thể bị ảnh hưởng khi người mẹ mang thai giao cấu, và mấy loại này chạy tuốt vào âm hộ phụ nữ. Do đó khi giặt máy thì nên xả thêm một lần nước (rinse). Chán Mớ Đời 

Các độc tố này có thể làm chúng ta bị nhức đầu hay các hoá chất Nonylphenol Ethoxylate sẽ làm hormone biến thái, gây khó khăn cho phụ nữ.

Ngoài ra họ khuyên chúng ta nên để ý đến các loại mùi giả tạo khiến chúng ta thích. Mình gửi dầu xanh về cho bà cụ, do Tân Gia Ba sản xuất vì tin tưởng hơn. Bà cụ không bằng lòng, hỏi sao không mua dầu của Trung Cộng. Mình nói họ bỏ toàn là hoá chất làm mùi khiến người ta thích nhưng rất độc. Bà cụ vẫn thích mùi dầu của Trung Cộng làm. Chán Mớ Đời Phụ nữ thích bỏ nước hoa lên người, chồng ngửi hàng ngày nên đi tây phương cực lạc sớm.

Như chúng ta biết là các hoá chất đa số là từ các chất dầu hoả mà ra nên có thể gây độc hại cho phổi của chúng ta hay phá huỷ các mạch máu và hệ thống thần kinh. Con nít hay thích mua keo để ngửi vì không có tiền chơi ma tuý.

Các loại thuốc tẩy hay sodium hypochlorite rất cực độc tương tự Dioxane cũng cực độc, được sử dụng để làm xà bông. 

Mình nhớ mấy đứa con khi xưa đi bơi hàng ngày, từ từ tóc chúng trở nên vàng nâu vì chất hoá học khử trùng được bỏ vào nước.

Mình có kể vụ dầu ăn được làm bằng các chất hoá học lấy từng dầu hoả. Các tay tài phiệt dầu hoả biến các chất dư thừa này thành dầu ăn rồi làm màn PR kêu dầu dừa, dầu đậu phộng là dỗm nay họ khám phá ra nguyên hồ sơ của mấy công ty này nên dạo này không thấy báo chí chửi dầu dừa,..

Thôi ngừng ở đây, phải đi rữa chén bằng giấy, đeo găng tay cả mụ vợ thức dậy lại la. Chán Mớ Đời

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Tại sao làm Family Limited Partnership để con cháu thừa kế?

 Tuần này, trên đài truyền hình Little Sàigòn, mình sẽ nói chuyện về đề tài thừa kế tài sản tại Hoa Kỳ với luật bắt đầu năm 2017 “Tax Cuts and Jobs Act”, tài sản thừa kế được miễn thuế cho con cháu khi qua đời là 11.06 triệu/ người, hai vợ chồng thì được 22.12 triệu nhưng đạo luật này sẽ hết hạn vào năm 2025, để trở lại luật trước 2017 là 5.49 triệu/ người hay 10.98 triệu cho hai vợ chồng.

Con số này không ảnh hưởng đến 90% người Mỹ, nhưng số còn lại cần phải xem lại di chúc, cách thức quản lý tài sản của mình vì trong 9 tháng con cháu phải tìm ra số tiền để đóng thuế thừa kế tài sản.

Nếu trên số tiền được miễn thuế thì phải đóng lên tới 40% số tiền. Số tiền được miễn thuế đến năm 2025 là 12.06 triệu/ người. Sau đó thì trở lại 5.49 triệu/ người 

   Ông Jack Fullerton dạy mình mua nhà đầu tư vừa mới qua đời tháng 7 vừa rồi. Hai người con trai hưởng gia tài, thừa kế mấy căn nhà của ông ta nhưng họ cần 2 triệu để đóng thuế. Mình đang thương lượng với hai người con để mua vài căn nhà để họ có tiền trả thuế. Mình hơi ngạc nhiên là ông ta dạy mình nhưng khi qua đời vẫn bị sở thuế hành con ông ta. Có lẻ về già, đau ốm nên không có đủ sức để làm giấy tờ chuyển sang cho hai người con. Mình nhớ ông ta hay than với mình là ngủ không được. Về già mà ngủ không được thì hại não đêm dài.

Mình biết có nhiều người, về già cứ lo sợ, không dám viết di chúc. Họ cứ đọc bài viết trên mạng, kêu gọi đừng giao hay chuyển tài sản qua cho con họ, sợ con dâu hay rể cho ra đường ở. Mấy người viết nói thêm, nói quá để câu like. Ở Hoa Kỳ, khi có giấy tờ thì không ngại vụ này.

Hôm qua mình đi chơi với ông nuôi ong trong vườn, sau đó ông ta mời đi ăn sáng. Mình hỏi ông ta đã làm Living trust chưa, vì có dạo ông ta hỏi mình và có đưa số điện thoại của luật sư đã làm LT cho mình. Ông ta kêu sợ chết nên chần chừ. Từ từ ông ta giải thích ở với bà vợ này là bà thứ 3. Mỗi lần ly dị là tốn tiền nên nhà và tiền bạc của ông, không có đứng tên bà vợ hiện nay. Trong khi đó, bà vợ đương thời, lo ngay ngáy, nói với mình là ông ta có di chúc cũ với bà vợ trước, nay đã chết sau khi bỏ ông ta. Ông ta chưa làm lại di chúc còn Living trust thì thua non.

Mình giải thích cho ông là bà Betty, bán nhà cho mình cho vay lại. Khi chết, con bà ta không có tiền trả luật sư để làm giấy tờ, xoá cái trust của bà Betty để mình có thể trả tiền hết cho họ. Ông cứ lo ngại thì khi ông bị coma hay chi đó, vợ ông không thể quyết định, không thể rút tiền để chi tiêu, lo cho ông.

Ông cho biết là khi qua đời, ông ta muốn những gì của ông thuộc về bà vợ thứ 3. Vấn đề là ông không muốn tiền của ông lọt vào tay con riêng của bà vợ hiện nay vì chúng ghét ông ta. Ông ta muốn khi bà vợ chết thì tiền của ông để lại, sẽ được chuyển cho con trai của ông ta. Ông ta do dự làm di chúc là nguyên cớ này.

Mình nói như vậy, ông có thể ghi trong di chúc, là sau khi ông qua đời, căn nhà của ông sẽ bán lại cho tôi, và cho vay lại. Hàng tháng, tôi trả tiền lời cho vợ ông vì bà ta sẽ về Philadelphia để sống với con cháu. Bà ta có an sinh xã hội của bà và của ông thêm số tiền tôi trả hàng tháng sẽ có một cuộc sống vui vẻ. Sau khi bà ta qua đời thì tôi sẽ trả tiền cho con trai ông ở Colorado.

Một vụ khác mình gặp. Hôm trước, đi học văn hoá bổ túc, mình ghé nhà anh bạn học cũ Đà Lạt chơi vài ngày, anh ta kể về gia cảnh nhất là ông bố của anh ta. Bà mẹ thì chết lâu rồi. Ông bố có căn nhà ở Cali, hè ông ta bay về chơi với con cháu, rồi mùa đông thì bay về miền đông bắc. Căn nhà ở Cali thì bỏ trống. Ông bố không biết là nhà bỏ trống hơn 30 ngày thì bảo hiểm sẽ không đền nếu có hư hao gì (nếu họ khám phá ra).

Con cháu nói ông ta về Cali ở để lỡ có chuyện gì thì con cháu còn chạy qua chạy về chớ ở miền đông bắc thì ngọng. Anh bạn kêu ông bố không muốn làm living trust vì sợ chết. Khi ông ta qua đời thì con cháu phải mất thì giờ bay qua vùng Đông bắc để lo hậu sự, tốn tiền con cháu. Ngoài ra phải ra toà thừa kế ở hai tiểu bang, tốn tiền gấp hai. Tiền bạc ông ta để lại sẽ bị bán tháo rẻ tiền để trả tiền luật sư. Chưa kể đến con cháu tranh dành gia tài, chia của. Bây giờ thì ai cũng nói ngon lắm, không cần nhưng khi đụng trận là giông bão nổi lên trong gia đình. Do đó phải làm giấy tờ sớm chừng nào hay ngày ấy. 

Ông bố người bạn ở tiểu bang khác, lại có nhà ở Cali. Khi qua đời thì con cháu phải lo hai cái Probate; một ở tiểu bang ông ta ở và một ở Cali vì tài sản nằm ở đây. Tiểu bang Cali không đánh thuế thừa kế nên tốt nhất là dọn về Cali ở, bán căn nhà ở tiểu bang mưa tuyết.

Đi chơi gặp nhà cửa ở Á Căn Đình rẻ, muốn mua nhưng lại ngại vì sau này, khi mình đi xuống địa ngục thì vợ con phải bay qua bên đó làm thủ tục bán nhà, đóng thuế đủ trò. Gặp hai ông cựu giám đốc ngân hàng Citi, kêu nên mua nhà ở Salt Lake City hay Park City vì sẽ tổ chức thế vận hội trong vài năm tới. Thấy thì ham thiệt nhưng nghĩ lại nên dạy mấy đứa con nghề của mình thì tốt nhất và đi chơi với đồng chí gái đến khi hết còn lết được.

Hôm qua, vừa xuống phi trường, được tin ông Rich Dad của mình vừa qua đời. Ông ta dạy mình rất nhiều trong cách mua bán, cho thuê nhà cửa. Con gái mới báo tin là một ông Mỹ quen, khi mấy đứa con còn đi bơi ở trung học. Ông ta nói vơi mình là khi về hưu, sẽ bán căn nhà ở Cali rồi dọn về một nơi nào đó rẻ sống hưởng tuổi già. Năm ngoái, ông ta gọi hỏi thăm tin tức con mình và cho biết tình hình con của ông ta, rủ đi ăn thì ông kêu bận đi làm. Cho thấy đời rất ngắn và cũng rất dài. Chỉ có vấn đề là không biết ngày giờ bị gọi.

Anh bạn còn kể là ông bố hay lên mạng đọc mấy bài báo viết từ Việt Nam, kêu con cái bất hiếu, đừng chuyển gia tài sản cho chúng, sẽ bị đuổi ra khỏi nhà,.. khiến ông ta đâm nghi ngờ con cháu. Thế là từ 10 năm nay, con cháu kêu ông bố làm di chúc nhưng chả nhúc nhích. Ông bố biết mình, nói anh bạn cứ nói ông bố liên lạc với mình rồi mình giải thích vấn đề cho ông bố. Mình thích hóng chuyện thiên hạ từ bé.

Nguy hiểm khi đọc tin tức trên mạng. Đừng có dại nghe vớ vẩn rồi tiền mất tật mang như trường hợp ông Mễ, chuyển tên nhà cho con trai rồi thằng con lăn đùng ra chết, cô con dâu bán nhà cho mình. Mình có 1 ông thuê nhà người Việt, để con gái đứng tên để ăn trợ cấp. Một ngày đẹp trời, bị ra đường, phải mướn ga ra cho rẻ vì vợ chồng cô con gái đánh bài thua ở Las Vegas, mượn nợ thế chấp căn nhà và không trả bị ngân hàng tịch thu.

Nếu ông bố, mua nhà rồi chuyển tên qua cho con gái, bắt hai vợ chồng ký giấy nợ giá trị giá tiền của căn nhà, chỉ được xoá khi ông ta qua đời thì cô con gái sẽ không được mượn nợ, không mất nhà nếu ly dị. Ông  Jeffrey, nha sĩ mà mình quen, cho con gái tiền để mua nhà như giúp đỡ, không bất hai vợ chồng cô con gái ký giấy nợ. Một ngày đẹp trời, mây đen kéo đến, thằng rể đâm đơn ly dị, chia gia tài thế là ông ta ngọng. Tiền nhổ răng mấy ngàn người theo mây khói.

Trở lại vấn đề của ông bố người bạn. Khi ông bố nằm xuống, con cháu phải lo vụ ra toà thừa kế vì ông bố không chịu làm living trust, tốn tiền rồi anh em cãi nhau vì phải ứng tiền ra trước để lo luật sư toà án đủ trò. Sau khi toà tuyến bố thì mới có thể lấy tiền, tài sản của ông bố để lại với các chi phí. Cuối cùng thì con cháu hưởng chút đỉnh còn vào tay luật sư hết. Nên nhớ có tài sản hai nơi thì phải ra toà thừa kế hai nơi. Cho nên ai có nhà cửa ở nhiều tiểu bang thì nên gộp lại một nơi cho con cháu dễ thở sau này.

Cho thấy càng về già, chúng ta không có chủ lực để làm những việc rất đơn giản như ông Jack. Ông ta dạy mình đủ thứ nhưng vẫn không làm quyết định cuối cùng, nay 2 người con phải bán nhà để trả thuế thừa kế.  2 triệu đô la, giúp cháu ông ta ăn học trường cao cấp. Nay mình học được cái gì thì áp dụng ngay nếu đợi vài năm nữa, con đến thăm, hỏi Ai rứa? Chán Mớ Đời. 2 triệu đô la khá nhiều, nếu giữ được 2 triệu đô la thì con cháu ông ta hưởng, có thể cho cháu đi học trường tư,…đại học đủ trò.

Hai người con nhận được mấy căn nhà cũng điên đầu vì di chúc để lại là không được bán nhà. Chán Mớ Đời 

Lý do là luật thừa kế cho miễn 11.18 triệu đô la (2022) và còn lại thì phải đóng thuế tài sản thừa kế, lên đến 40% thuế Liên Bang và Cali thì bắt đóng mệt thở. Ông ta có trên 15 căn nhà cho thuê nên tài sản chắc chắn là trên 11.18 triệu. Dạo mình mới sang Hoa Kỳ, luật thừa kế tài sản chỉ được trừ 1 triệu đôla còn lại phải đóng thuế. Khi ông Bush con lên thì ký sắc luật đến trên 10 triệu rồi lên từ từ. Có một năm miễn thuế thì tự nhiên có nhiều người Mỹ giàu có, ngay cả tỷ phú, lăn đùng ra chết, con cháu không phải đóng thuế. Tưởng tượng, con cháu đóng thuế 40% trên 1 tỷ đô la. Đến khi Obama lên thì giảm xuống 11.18 triệu và từ từ đi xuống đến 5.2 triệu vào năm 2025.

Vấn đề là khi Covid xẩy ra, chính phủ Hoa Kỳ mượn tiền để cho thiên hạ khi bị cấm cung nên trong tương lai, có thể chính phủ Hoa Kỳ sẽ giảm nữa, và bắt đóng thuế đủ trò để có tiền trả nợ. Năm nào, ngân sách chính phủ đều thâm thụt cả, phải mượn thêm tiền. Họ sẽ ra luật đánh thuế tiếp, có thể giảm xuống 1 triệu như xưa. Nhà ở Cali trung bình đã 1 triệu với lạm phát thì vài năm nữa có thể lên 2 triệu.

Nếu ông Jack chết vào năm 2025 thì hai người con đóng thuế mệt thở, thêm 3, 4 triệu nữa. Xem như gia tài bay theo cánh chim biền biệt 50%.

Hai lô đất mình mới mua ở vùng Opportunity Zone, sẽ xây 2 căn nhà trên 2 lô để cho thuê. Nếu khá khá thì sẽ làm thêm ADU, thành phố cho phép thêm 2 ADU hoặc 3. Một căn tốn $120,000, cho thuê được $1,200/ tháng xem như 10% tiền lời. Có điện và nước, chỉ cần làm hầm phốp là xong.

Theo đạo luật ban hành năm 2018 Tax Cuts and Job Act thì khi hai vợ chồng qua đời thì tài sản được miễn thuế 11.18 triệu cho mỗi người, hai vợ chồng thì xem như trừ được $22.36 triệu đô la. Ông Jack ly dị vợ nên bao nhiêu nhà ông ta để lại thì hai người con chỉ được miễn 11.18 triệu, và còn lại thì đóng thuế đến 2 triệu đô la. Họ phải tìm ra 2 triệu đô la để đóng thuế trong vòng 9 tháng sau khi ông bố qua đời. Nay nhà xuống nên chắc phải bán nhiều nhà hơn dự định.

Nếu ai có một căn nhà thì không ngại lắm, vấn đề là lạm phát. 30 năm về trước khi mình đi cua đồng chí gái thì một gallon xăng chưa đến 1 đô la, nay là 5 đô, xem như nhân gấp 5 lần. Thí dụ ai có căn nhà hiện tại giá 1 triệu ở Cali thì 30 năm nữa khi lăn ra, đi Tây thì có thể căn nhà lên đến 5 triệu, chưa kể mấy loại tiền hưu trí, xe cộ, đủ thứ,…

Mình đi học văn hoá bổ túc, trùng tu cho nông dân tại chức ở Puerto Rico vừa qua thì mấy ông thần luật sư, cho biết là nên sử dụng Family Limited Partnership để hoạt động, sẽ giúp con cháu sau này không bị vụ 5.2 triệu lộn xộn. Mình có thể cho con mình vào partner trong tổ hợp gia đình nhưng không có quyền bầu bán gì cả. Mỗi năm có thể cho mỗi đứa $16,000, hai vợ chồng cho 2 đứa con mỗi đứa $32,000 không phải đóng thuế qua giấy tờ. Năm 2023 thì lên đến $17,000/ đứa con, xem như hai vợ chồng cho mỗi đứa con được $34,000, hai đứa thì $68,000. Khi xưa, mình có làm pháp nhân này để xây nhà cửa nhưng không rành về kế toán lắm, mấy đứa con còn nhỏ nên chuyển qua dạng S Corporation. Nay thừoi cơ chins muồi nên phải đổi lại.

Vợ mình về hưu nên có thể được công ty trả lương và dùng đó để trả lương giúp chuyển 401(k) của đồng chí gái qua Roth 401(k), để khỏi phải đóng thuế.

Làm như vậy thì có thể làm solo 401(k) cho mỗi đứa để có thể bỏ vào để được phép trừ thuế lên đến năm 2023 là $330,000. Sau này mình đi Tây thì tự động mấy đứa con có thể thay thế điều hành công ty của gia đình, không phải thuế má, lo sợ thuế thừa kế gì cả. Cách đây mấy năm, báo chí có đăng vợ chồng ông chủ Facebook đã thành lập vụ này để chuyển tài sản dài dài vĩnh cửu.

Trong trường hợp mấy đứa con cà chớn, không biết điều hành thì mình có thể ghi lại di chúc là trả tiền cho một pháp nhân nào đó mình tin tưởng để điều hành, còn mấy đứa con thì cứ lãnh tiền hàng tháng mà xài, nuôi cháu mình. Một trong 3 ông dạy mình, có nói là ông nội để lại di chúc qua cái trust mà đến nay, con trai tức là chắt của ông ta vẫn còn lãnh tiền hàng tháng từ Trust ông này thành lập.

Hôm nay, mình có nói chuyện với ông cố vấn tài chánh mà mình đi học, có thằng con ngồi cạnh để nghe. Cuối cùng thì mình nhờ ông ta thành lập Family Limited Partnership để mình chuyển tài sản sang, có hai đứa con trong ban quản trị nhưng không có quyền bầu bán gì cả. Chỉ có đồng chí gái và mình có quyền quyết định.

Thật ra khi xưa, khi khởi đầu, mình đã làm FLP nhưng vợ còn đi làm, mấy đứa con nhỏ nên thấy hơi lộn xộn nên chuyển qua S Corporation. Nay thì vợ về hưu và mấy đứa con lớn, hiểu chuyện một chút. Thằng con mình chịu khó đi học thêm nên cũng bắt đầu hiểu thêm nên hy vọng sẽ để nó quản lý sau này.

Người bán miếng đất để lại mấy chiếc này. Mình kêu một tên quen, biết sửa xe, lên kéo về để sửa lại, công hắn một chiếc và mình mình một chiếc. Họ đã đến dọn sạch hết

Hôm trước mình có nhờ ông luật sư CPA, bạn ông này làm Opportunity Zone funds, thật ra là trả cho ông ta luôn, để chuyển số tiền lời mình mới bán lô đất hồi tháng 9 vừa qua, để có thêm thời gian lựa chọn mua nhà cửa, sửa chửa để 10 năm sau bán không phải đóng thuế. Trên nguyên tắc tháng 3 năm tới là chết hạn cho mình mua nhà khác để thay thế theo luật 1031 exchange. Nay có opportunity zone funds thì mình có thêm 18 tháng để thực hiện. Nhà sang năm sẽ xuống nhiều hơn, sẽ có cơ hội mua được giá tốt.

Mình có mua được 3 căn còn bao nhiêu tiền lời thì chuyển qua O.Z.F.

Cuối cùng đồng chí gái nghỉ hưu, có 401(k) của sở, phải chuyển qua Solo Roth 401(k) từ từ để khỏi phải đóng thuế nhất là vào năm 70.5 tuổi, không phải lấy ra nếu không sẽ bị phạt.

Hôm qua, mình chạy lên vùng 29 Palms để gặp tên làm nhà tiền chế. Sáng nay mình chạy lên city với thằng con để hỏi chuyện xây hai căn nhà tiền chế, cho thuê rồi 10 năm sau bán không phải đóng thuế vì thuộc vùng Opportunity Zone. Thằng con chịu khó học nên chắc sau này nó khá hơn mình, thoát cảnh làm nông dân khu đen như bố.

Nếu ông Jack thành lập Family Limited Partnership, bỏ tên hai người con trong thì nay chúng không phải bán nhà để kiếm 2 triệu đóng thuế. Không phải lộn xộn với toà án thừa kế bú xua la mua. Ai không có nhà cửa, tài sản nhiều thì làm living trust là xong. Còn nếu tài sản nhiều thì nên sử dụng FLP.  Lấy vợ lấy chồng, ly dị cũng không sợ bị mất tiền trong FLP vì dâu rể sẽ không có tên trong sổ phong thần của công ty.

Bà Betty bán cho mình nhà cửa, cho vay lại. Có làm living trust nhưng không hiểu sao con bà ta chưa làm xong vụ thừa kế. Nghe hắn kể là chưa có tiền trả luật sư. Chắc là hắn tiêu xài nhiều, nay mới mỗ tim xong nên chả thiết làm gì. Mình muốn trả hết số tiền nợ bà ta nhưng chưa được vì hắn chưa thuê luật sư để làm vụ này. Cho thấy làm living trust cũng phải chi tiền cho luật sư mà nếu con mình xài bố nó hết tiền để lại thì cũng mệt.

Hôm kia nói chuyện với anh bạn quen. Anh ta than là thằng con độc nhất, kêu nó không thành công tại Hoa Kỳ là vì nó sinh ra tại Hoa Kỳ. Nay nó chỉ bám vào bên vợ. Vợ anh ta qua đời lâu rồi. Anh ta về Việt Nam gặp cô nào lấy, bảo lãnh nhưng không biết chừng nào sang. Anh ta mới bán căn nhà, mua cho cô vợ ở Hà Nội 1 căn hộ mấy trăm ngàn. Thằng con chả được gì nên chửi thể, từ bố luôn. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn